• 4 years ago
در پنجم امرداد سال ۵۸۱ هجری خورشیدی ارتش چهل هزار نفری گرجی‌ها بر سپاهیان بزرگ سلیمان‌شاه سلجوقی که سه برابرشان عده داشتند در نبرد باسیان (در نزدیکی ارزروم) غلبه کرد. یک قرن بعد در ۶۷۸ عثمان اول که در آن هنگام رهبری قبیله‌ای بود به نیکومدیا حمله کرد. ادوارد گیبون این رخداد را نقطه‌ی شروع تأسیس امپراتوری عثمانی می‌داند.
در تاریخ معاصرمان سه نمونه از رخدادهای این روز چنین است: در ۱۳۰۰ کلنل محمدتقی‌خان پس از یأس از تهران کلیه‌ی امور خراسان را زیر سلطه‌ی خود گرفت، در ۱۳۰۶ مجلس شورای ملی در جلسه‌ی خود اختیارات دکتر میلسپو رئیس کل مالیه را به حاج مخبرالسلطنه هدایت رئیس‌الوزراء واگذار نمود و در ۱۳۵۸ اولین امام جمعه‌ی تهران بعد از انقلاب در دانشگاه تهران مراسم نماز جمعه را اجرا کرد.
این روز در سایر کشورها با تلاطمی در سیاست مصادف بوده است. در ۴۳۳ هجری خورشیدی سیوارد ارل نورتومبریا به اسکاتلند حمله کرد و شاه این قلمرو را که مکبث نام داشت شکست داد. بعدها همین شاه شکست‌خورده به شخصیت مرکزی نمایشنامه‌ی شکسپیر تبدیل شد.
در سال ۱۱۷۳ هجری خورشیدی و پس از فرو نشستن غوغای انقلاب فرانسه، رهبر تندروهای انقلابی ‌روبسپیر که هفده هزار تن از ضدانقلابیون را در مدتی کوتاه با گیوتین اعدام کرده بود از قدرت سرنگون و دستگیر شد و خود کمی بعد پای گیوتین سر خود را از دست داد. حدود یک قرن بعد در ۱۲۷۹ قیصر ویلهلم دوم در سخنرانی‌ای آلمانی‌ها را با هون‌ها مقایسه کرد و این تعبیر را همچون دشنامی برای ژرمن‌ها بر سر زبان‌ها انداخت.
در پنجم امرداد سال ۱۳۰۸ معاهده‌ی ژنو درباره‌ی خوش‌رفتاری با زندانیان جنگی توسط ۵۳ کشور امضا شد، و در ۱۳۶۹ بلاروس از اتحاد جماهیر شوروی استقلال یافت، در همین روز «جماعت مسلمین» در ترینیداد و توباگو اقدام به کودتا کرد اما شکست خورد.
طی سال‌های اخیر دو رخداد واگرا در این روز واقع شده است. یکی آن که در ۱۳۸۷ حمله‌ی تروریستی در احمدآباد با انفجار ۲۱ بمب انجام شد که به مرگ ۵۶ نفر و زخمی شدن دویست نفر انجامید و دیگری آن که در ۱۳۹۵ هیلاری کلینتون اولین نامزد زن جدی ریاست‌جمهوری در آمریکا شد. پیش از او هم زنی نامزد این مقام شده بود، اما از حمایت حزبی برخوردار نبود و این حرکتش بیشتر عملی نمادین در راستای جنبش رهایی زنان بود.
از میان رخدادهای فرهنگی و اجتماعی این روز هم می‌توان به این موارد اشاره کرد: در پنجم امرداد ۹۲۸ فرانسیس گزاویه -مبلغ یسوعی پرتغالی- به ساحل ژاپن رسید و گرواندن ژاپنی‌ها به مسیحیت را آغاز کرد و این روندی بود که به زودی به واکنش شدید بودایی‌ها و پیروان شینتو انجامید و کشت و کشتار زیاد به دنبال داشت. در ۱۲۴۵ اولین خط تلگراف که از اقیانوس آتلانتیک عبور می‌کرد به کار افتاد و نیوفاندلند را به جزیره‌ی والنتیا در ایرلند متصل ساخت و در ۱۳۰۰ فردریک بانتینگ از دانشگاه تورنتو اعلام کرد هورمون انسولین عامل تنظیم قند خون است. در ۱۲۶۹ هم ونسان ون‌گوگ نقاش مشهور خودکشی کرد. حدود هزار سال پیش از ون‌گوگ، عبدالله دوم امیر اغلبی حاکم بر شمال آفریقا درگذشت (۲۸۲) و نود سال پس از او (۱۳۵۹) محمدرضاشاه پهلوی جان سپرد. زادگان نامدار این روز هم عبارت‌اند از الکساندر دومای پسر نویسنده‌ی فرانسوی (۱۲۰۳)، کارل ریموند پوپر فیلسوف اتریشی (۱۲۸۱) و ژان بودریار اندیشمند فرانسوی (۱۳۰۸).

پژوهش و نگارش: دکتر شروین وکیلی
ویرایش و پردازش: بهنوش عافیت‌طلب
خوانش و تدوین: فرهاد آقابابایی


#دان
#Done
#Sherwin_Vakili
#شروین_وکیلی
#رام
#Ram
#امرداد

Category

📚
Learning