2024: Kimler geldi, kimler geçti!
Trump geldi, Esad gitti; AKP memnun, CHP şaşkın
AB aynı telden, BRICS hüsran, ABD ile dalgalı
Hakan Fidanlı Türk dış politikasına bakış
Dış politika analisti Barçın Yinanç ve dış haberler editörü Buse Söğütlü yorumladı.
Trump geldi, Esad gitti; AKP memnun, CHP şaşkın
AB aynı telden, BRICS hüsran, ABD ile dalgalı
Hakan Fidanlı Türk dış politikasına bakış
Dış politika analisti Barçın Yinanç ve dış haberler editörü Buse Söğütlü yorumladı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Merhaba, bugün 26 Aralık Perşembe. Yılın son Dış Politika ile İçli Dışlı programında beraberiz.
00:07Ben T24 Dış Haberler Editörü Buse Söğütlü, Dış Politika Analisti Barçın İnanç'la 2024'e kısa bir bakış atacağız.
00:15Öncelikle hoş geldiniz.
00:17Bildiğiniz üzere bu sene seçimler senesiydi.
00:21Türkiye'nin de aralarında bulunduğu 70'ten fazla ülkede seçmenler sandık başına gittiler.
00:26Ve aslında büyük ölçüde de değişim taleplerini ifade ettiler.
00:30Çünkü birçok ülkede ve çok önemli ülkelerde, Britanya, Fransa, Almanya, Avrupa Parlamentosu, Hindistan,
00:38buralarda seçmenlerin kullandıkları oylarla iktidarlar devrildi ya da çeşitli koalisyonlar kurulmak durumunda kaldı.
00:46Örneğin Britanya'da 14 yıllık muhafazakar parti iktidarı son bulmuş oldu.
00:51Fransa'da Sol İttifak birinci parti çıkmasına rağmen Cumhurbaşkanı Macron hükümeti kurma görevini kazanan ittifaka değil,
01:00sağa verdi ve Fransa'da hala siyasi kriz devam ediyor diyeyim.
01:05Ve hemen 2024'ün dünyanın nüfusunun çok büyük bir kısmını ilgilendiren seçimleriyle ilgili değerlendirmenizi sorayım.
01:12Nasıl bir yıl geçirdik?
01:15Tabii biz önce bir Avrupa'dan başlamamız lazım bizim coğrafyamıza en yakın bölge olduğu için.
01:21Sen de söylediğin gibi Avrupa'da Avrupa Parlamentosu seçimleri Avrupa'da sağın yükselişi konusunda alarm zillerinin çalmasına neden oldu.
01:30O nedenle de Londra'da, İngiltere'de işte tırnak içinde soldan gelen bir partinin seçim zaferi biraz Avrupa açısından bir soluklanmamızı neden oldu.
01:42Ancak Kiriştermer başkanlığındaki İngiliz hükümetinin ilk 100 günün sonucundaki performansı çok da yüz güldüren cinsten değil.
01:52Çünkü özellikle İngiliz halkındaki onay seviyesi oldukça düşük durumda.
01:59Bu arada tabii Türkiye'ye dair şu notu altına çizmemiz lazım.
02:02Genelde Türk-İngiliz ilişkileri gayet iyidir.
02:06Ama İngiltere'nin yeni başbakanı Ankara'ya resmi bir ziyaret yapmadan önce önümüzdeki günlerde olup olmayacağını da bilmiyoruz.
02:15Ama Kıbrıs Rum yönetimine 30 küsur yıldan sonra ziyaret eden ilk İngiliz başbakanı olması dikkat çekti.
02:23Şimdi önümüzdeki bu yıl itibariyle aslında önümüzdeki yıla ipucu verecek gelişme 2 kadının Avrupa'da aslında 2 kadın liderin konumunu konsolide etmesi oldu.
02:36Bunlardan bir tanesi İtalya Başbakanı Giorgia Meloni.
02:39İkincisi ise Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen.
02:43Aslında von der Leyen çok da böyle parlak bir girizgahla başlamamıştı Avrupa Komisyonu Başkanlığı'nda birinci döneminde.
02:54Ancak ikinci döneminde gerçekten damgasını vuracağa benzer kabinesini kurdu.
03:01Bir aralıkta göreve başladı.
03:03Ve Mebuse sen de biliyorsun Türkiye konusunda aslında çok da Türkiye canlısı bir isim değil.
03:10Türkiye'den özel özel olarak aday ülke olarak bahsetmedi şimdiye kadar.
03:15Ne zamanki Suriye'de Beşar Esad rejimi düştü o zaman koşa koşa geldi.
03:20Onda da söyleyeceği tek şey işte bir milyar ekstra bütçe çıkarıyoruz size dedi.
03:25Ama gümrük birliği olsun Türkiye'nin vize meseleleri olsun 2024 yine Türkiye açısından vize konularının baş ağrıtmaya devam ettiği bir yıl oldu.
03:36Şunun altını çizelim Avrupa ile ilişkilerimizde geçmiş yıllarda yaşadığımız büyük krizleri yaşamadık.
03:42Ama Avrupa Birliği Türkiye ilişkileri Avrupa başkentleri Türkiye ilişkileri çok böyle hani bizi ümit var kılacak bir seyir izlemedi.
03:54Tarihe not düşmek gerekirse Macaristan dönem başkanı olduğu için Cumhurbaşkanı Erdoğan Avrupa Siyasi Topluluğu'nun zirvesine gitti.
04:02Hakan Fidan 5 yıl aradan sonra Avrupa Birliği'nin Gimlik Dışişleri Bakanları toplantısına davet aldı.
04:09Ama sonuç olarak Avrupa'nın geneline baktığımızda Avrupa'da siyasi sistemlerde bir sıkıntı görüyoruz.
04:16Geleneksel Almanya Fransa ittifakı çatlamış durumda.
04:20Almanya zaten seçimlere gidiyor.
04:22Dolayısıyla Almanya'da sistem bloke olmuş durumda.
04:25Viktor Orban Macaristan başbakanı tamamen ayrı telden çalıyor.
04:30Yani Trump aslında seçildiğinde Avrupa'da kendisinin çok zaten böyle hafife aldığı bir Avrupa var ve seçildikten sonra gördüğü Avrupa da aslında kırılgan bir Avrupa.
04:47Siyasi liderliği çok güçlü olmayan bir Avrupa deyip buradan istersen Trump'a köprü atalım.
04:54Evet herhalde yılın en önemli olaylarından bir tanesi Donald Trump'ın seçim zaferiydi.
05:01Kasım ayında yapılan seçimlerde Donald Trump hem halk oylamasında hem de seçiciler kurulunda birinci geldi ve yeniden göreve başlayacak.
05:11Aslında daha iktidara gelmeden çeşitli açıklamalara ve siyasi mesajlara başladı.
05:18Noel mesajında Panama ve Groenland mesajları verdi.
05:23Bu aşamada ne söylemek gerekir?
05:25Tabii 2025 ile ilgili bir takım değerlendirmeleri yapacağımız programlar olacak ama şu ana kadar Trump dönemiyle ilgili ne söylemek gerekir?
05:34Aslında Panama ile ilgili biz orayı devralabiliriz gibi bir ifadesi oldu değil mi?
05:40Groenland dediğimizde Danimarka'ya ait aslında yani aslında bir NATO müttefikinin kontrolü altındaki bir yere dönük olarak bir takım ifadeler kullandı.
05:53Trump ile ilgili aslında şunu biliyoruz en azından öngörülemez olduğunu öngörebiliyoruz.
06:01Bir kere en azından elimizde böyle bir veri var ve zannediyorum bu ise Trump'ın şöyle bir stili olacak.
06:11Ben ölümü göstereyim, sıtmaya razı edeyim.
06:15Çünkü şimdiden de bu böyle çok abartılı lafları yine senin demin söylediğin Noel mesajında hani Kanada'yı aşağılayacak cinsten.
06:25Kanada'nın başbakanı Justin Trudeau'ya işte Kanada'nın valisi muamelesi yapan yani bizim bir bilmem kaçıncı eyaletimiz olursanız size daha az ticari engel koyarız gibi böyle hani aşağılayıcı türden mesajlar.
06:45Bence çok böyle abartılı mesajlar verip ondan sonra hani karşı tarafa biraz daha kendisi geri attığında karşı tarafın oh tamam en azından bu noktaya kadar geriletebildik dediği bir taktik izleyeceğini dolayısıyla anlıyorum.
07:01Ama hani senin de söylediğin gibi Trump'lı bir dünyayı ne bekliyor, Trump'lı bir Türkiye-Amerika ilişkileri nasıl seyreder onu önümüzdeki programda konuşacağız.
07:10Ama 2024 adına şunu biliyoruz en azından Trump'ın nasıl bir ekiple çalışmak istediğini, nasıl bir ekiple çalışacağını eğer kongreden çoğu onay alırsa bunu biliyoruz.
07:23Bu ekibe baktığımızda da çok İsrail yanlısı bir ekip, Türkiye çok Türkiye dostu olmayan bir ekip ki bu hafif bir ifade kalır tam tersine baya baya Türkiye'ye eleştirel yaklaşan bir ekip var.
07:38Tam burada bir konuşma var Trump'ın Ulusal İstihbarat Direktörlüğü'ne aday gösterdiği.
07:44Taysa Gabart biz sizin için konuşmanın Türkçe çevirisini yaptık ve alt yazı ekledik.
07:49Hiv'de arkadaşımıza eğer yayına verirse Trump'ın yeni ekibindeki önemli bir istihbarat görevlisinin Türkiye ile ilgili görüşlerini dinleyeceğiz videoda.
08:08Türkiye'nin ülkenin ve Amerika'nın güvenliğini karşılaştırmak için bir oyun oynuyor.
08:14Bence bu konuda NATO'nun sadece isimli bir alay olduğunu görüyoruz.
08:20Türkiye'nin sürekli Kıbrıs'a, GNC'nin sürekli agresif hareketlerine,
08:27Türkiye'den gelen direk ve indirekt desteklerle, İSIS ve Al-Kaida gibi terörist grupların Suriye'de.
08:35Bu sorunlar sorumlulukta.
08:38Türkiye'nin Kıbrıs'a yaklaşık 45 yıldır ulaşmaya başladığından beri,
08:45uzun sürece bir çözüm için gerçek partner olmadan,
08:50Erdoğan, Türkiye'nin sürekli Kıbrıs'ta olacağını söyledi.
08:55Türkiye, Kıbrıs'tan binlerce askerlerini terk etmeye cezalandı.
09:00Kıbrıs'a, bu miltary occupation must end.
09:04Cyprus must be reunified.
09:06We must continue to push for real negotiations.
09:10To bring that about.
09:14Bu konuşma 2019 Amerikan Helenik Konseyi Galası'nda yapıldı.
09:17Tahsin Kabahat tarafından.
09:19Bunun da notunu düşmüş olalım.
09:21Ve hemen buradan Türk-Amerikan ilişkilerine,
09:23ve Türk-Amerikan ilişkilerinin 2024'te nasıl seyrettiğini dönelim.
09:27Çünkü aslında sizin özellikle Biden-Erdoğan ilişkileri bakımından söyleyecekleriniz var.
09:34Evet, sonuç olarak bir Türkiye-Amerika ilişkileri 2024'te,
09:40yine hani krizsiz, oldukça krizsiz diyelim,
09:44böyle bir seyir izlediğini söyleyebiliriz.
09:46Çünkü İsveç, Finlandiya'ya dönük NATO'daki Türk vetosunun kalkması,
09:53en azından ilişkilerin üzerindeki önemli bir baş ağrısının ortadan kalkmasıyla sonuçlandı.
10:01Ama sonuç olarak Biden zaten bütün yönetimi boyunca Türkiye'ye çok mesafeli davranmıştı.
10:08Son yılında belki Erdoğan'ın Washington'a gitmesi söz konusu olabilecekti.
10:14Ama bu ziyaret mümkün olmadı.
10:18Ve ilk kez Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2002'den beri iktidardayken herhangi bir Amerikan yönetimi tarafından Beyaz Saray'da konuk edilmemiş oldu.
10:29Bunu hani 2024 adına not düşmemiz gerekiyor.
10:33Ama hani bunu da böyle büyük bir krize evrilmeden iki başkent atlattı diye bakmak gerekiyor.
10:41Çünkü yine de son dönemlerde Amerikan tarafından eğer S-400'ler meselesi hallolursa F-35 satışını bile düşünebiliriz türünden mesajlar geldi.
10:56Ama zaten seçim yılı olduğu için de Türk-Amerikan ilişkileri en azından dediğimiz gibi çok vahim krizlere dönüşmeden
11:04tam tersine iki tarafın biraz daha sağlıklı diyalog kurabildiği bir yıl oldu.
11:10Özellikle Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın Amerikan karşıtlarıyla yaptığı görüşmelerde hani biraz daha makul bir seviyeye geldi diyelim.
11:19Ama hani böyle geleceğe dönük çok da ümit var denecek bir durum değildi açıkçası.
11:26Tabii Amerikan seçimlerini tüm dünya çok büyük bir merakla takip etti.
11:31Ama herhalde en çok merakla takip edenler Rus lider Putin ve Ukrayna lideri Zelenskiydi.
11:37Çünkü Trump'ın en büyük vaatlerinden bir tanesi Rus-Ukrayna savaşını göreve geldikten sonraki 24 saat içinde bitireceği vaatiydi.
11:45Fakat Rus-Ukrayna savaşında herhangi bir tarafın önde olduğunu ya da savaşı önde götürdüğünü söyleyebileceğimiz türden değişiklikler, gelişmeler yaşanmadı.
11:57Kruks bölgesinde bir Ukrayna hata oldu. Batı silahları doğrudan Rus toprakları üzerinde kullanılabilir hale geldi Ukrayna için ki bu uzun zamandır istediği bir şeydi.
12:07Bunun üzerine Putin nükleer doktrini yeniledi ve nükleer mesele dünyada yeniden gündeme geldi.
12:15Hatta Hakan Fidan bile bir nükleer savaş riskinden söz eder oldu.
12:19Bu bağlamda siz Türkiye-Rus ilişkileri hakkında ne söylersiniz? Ayrıca bütün bu gelişmelerin buraya bir katkısı ya da bir etkisi oldu mu?
12:29Bence 2024'te Türk-Rus ilişkileri açısından çok muazzam ve kayda değer bir seyir izlemediğini altına çizmek lazım.
12:42Tabii çünkü sonuna doğru programın geleceğiz ama 2024'te Türkiye'de mahalli seçimler olması da tabii etkili oldu.
12:51Malum seçimler olunca dış politikadaki hareketlilik biraz daha azalıyor.
12:57Ama yine de böyle iki taraf arasında mesafeli böyle soğukluğun yaşandığı izlenimi veren bir seyir izledi 2024.
13:08Seni de söylediğin gibi özellikle Amerikan seçimlerinin Ukrayna-Rusya savaşına dönük neticeleri Ankara açısından önem taşıyordu.
13:202025'te muhakkak bu anlamda Türkiye açısından önemli gelişmelere gebe olacaktır diye düşünüyorum.
13:30Onun dışında tabii ki Türk-Rus ilişkilerini etkileyecek şey Trump'ın seçilmesiyle beraber hem Zelenski'nin hem de Putin'in bir yeniden konumlanması oldu.
13:46Fakat tabii yılın sonuna gelirken asıl Türk-Rus ilişkilerini etkileyecek en önemli mesele ki ona da birazdan geleceğiz.
13:54Şam'da Beşar Esad rejiminin düşmesi ve Esad'ın Rusya'ya kaçması oldu.
14:01Elbette bir noktada Rusya'nın özellikle Türkiye'nin HTC'ye verdiği destek ve bu nedenle de Beşar Esad rejiminin düşmesine oynadığı rol nedeniyle
14:15Moskova'nın bir noktada Ankara'ya tepki göstermesinin gündemde olabileceğine dair yorumlar yapmak mümkün.
14:23Ama ilk etapta Rusya lideri Vladimir Putin geleneksel yıl sonu basın toplantısında çok da Türkiye'yi rahatsız edici sözler söylemedi doğrusu.
14:37Hatta tam tersini Suriye'den Türkiye'ye dönük tehditin bertaraf edilmesinin Türkiye açısından normal olduğuna dair bazı sözler söyledi.
14:49Arada böyle birkaç gün önce yanılmıyorsam Türk ekonomisine dair böyle bir hafif alaycı ifadeleri olmadı değil.
14:57Ama benim gördüğüm kadarıyla önümüzdeki dönem Ankara ile Trump arasında ilişkilerin yumuşamasına karşılık ve özellikle de Amerika'nın YPG konusundaki tutumu karşısında
15:12Putin biraz daha Ankara'ya bak ben senin yani terör meselesini daha iyi anlıyorum bu konuda daha anlayışla yaklaşıyorum deyip
15:23hani biraz böyle NATO müttefiki Türkiye ile Amerika'nın arasını açmaya çalışır bir çaba içinde olmuş mudur diye insan açıkçası sormadan edemiyor.
15:34Ama 2024'e baktığımızda tabii özellikle Rusya'nın ve Çin'in liderliğindeki BRICS ile ilgili olarak Ankara'nın bir üyelik arayışı oldu.
15:47Biz yayınlarımızda hep söyledik Türkiye'nin BRICS'e üye olmak istediğine dönük haberleri biz aslında Rusya'dan duyduk.
15:56Hiçbir aşamada Ankara resmen biz üyelik için başvurduk demedi.
16:01Bunu da nasıl idare etti?
16:04Zaten BRICS'in öyle belirlenmiş bir üyelik süreci yok vesaire diyerek bu konuyu biraz daha müphem bırakır bir tavır aldı.
16:15Ama sonuçta şunu biliyoruz ki nasıl ki Türkiye Avrupa Birliği kapılarında beklemede ve bu sıkça başkentte AK Partililer tarafından sürekli vurgulanıyor.
16:28BRICS meselesinde de bir böyle kapıda bekleme durumu oldu.
16:34Kapı suratımıza çarpılmadıysa bile en azından bu aşamada fazladan üye sayısının arttırılmayacağı söylenip sadece Türkiye değil ama başka ülkelere de şimdilik kapımız kapandı dendi ki
16:50BRICS meselesi 2024'ün hafızalarımızda kalması gereken konulardan biri olduğunu altına çizmek lazım tabi.
16:59Bu arada hazır Kuzey'deyken hatırlatmakta fayda var.
17:03Bu sene COP 29 Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de gerçekleştirildi.
17:08Azerbaycan dünyanın fosil yakıt ihracatının önemli ülkelerinden bir tanesi.
17:13Fakat iklim değişikliğiyle ilgili sonuçlarının dışında diplomatik bazı sonuçlar da bekliyordu COP 29'da.
17:19Örneğin Ermenistan'da normalleşme gibi.
17:21Fakat buradan ciddi bir sonuç alınamadığını söylemek mümkün.
17:25Bir başka gözden kaçmasın diyeceğimiz konuda Türkiye'nin Afrika'daki ara buluculuğu, Somali ve Etiyopya arasındaki anlaşmazlıkta, çatışmada Türkiye tarafları bir araya getirdi.
17:37Henüz sorunlar aşılmış değil.
17:40Ama son varılan Ankara bildirisi süreci, son olarak Türkiye'nin vardığı nokta hem Batı dünyasında hem de dünyanın geri kalanında hem de Afrika'da memnuniyetle karşılanmış gibi görünüyor.
17:52Bildirinin en önemli yanlarından bir tanesi bir son tarih koyuyor.
17:57Şubat 2025'te tarafların bir araya geleceğinden ve sürecin en geç 4 ay içinde tamamlanacağından bahsediliyor.
18:04Türkiye'nin Afrika'daki nüfus alanını genişletme hamleleri de böylece bir adım daha atmış oldu.
18:11Aslında Orta Doğu'da en az Trump'ın seçimleri yeniden kazanması kadar tüm dünyayı ve Türkiye'yi çok yakından etkileyen bir olay daha yaşandı.
18:22Esad düştü, Beşer Esad yönetimi devrildi.
18:25Aslında Türkiye bu süreçte çok fazla rol oynadı.
18:31Dışişleri Bakanı Hakan Fidan son olarak Şam'a gitti ve HTA lideri ve Suriye geçici yönetiminin fiili lideri Codani ile görüştü.
18:39Çok samimi de görüntüler verildi.
18:41Hemen ardından Hakan Fidan Birleşik Arap Emirlikleri'ne gitti.
18:45Belli ki bir diplomasi trafiği devam ediyor.
18:48Aynı zamanda da çeşitli açıklamalar Suriye'nin çeşitli noktalarındaki sıcak durumlarda söz konusu.
18:56Fakat önce Şam'la başlayalım.
18:59Ankara ne yapıyor? İstediğini alıyor mu?
19:02Diplomasi trafiği nasıl gidiyor? Böyle başlayalım.
19:05Şimdi tabi Suriye'ye baktığımızda şu anekdotla başlamak isterim Buse.
19:11Geçenlerde The Economist'in podcast'ını dinliyorum.
19:15Onlar biliyorsun her sene yılın sonuna doğru en fazla iyileşme gösteren ülkeyi seçiyorlar.
19:24Ve bu sene ikiye indirmişler.
19:26Bir tanesi Bangladeş.
19:28Malum bu sene öğrenci hareketleri Bangladeş'teki lideri devirdi.
19:33Ve onun yerine mikro kredi mekanizmasını getiren Muhammed Yunus geçici lider oldu.
19:42Ve üç ay boyunca da fena bir gidişat göstermiyor.
19:47Dolayısıyla Bangladeş'i aday göstermiş.
19:50Ekonomist'in kendi editör masası.
19:52Bir de tabi Suriye.
19:54Şimdi bunu ikisi, iki kişi karşılıklı kendi tezlerini savunuyorlar.
20:00Birisi diyor ki Bangladeş olmalı öteki diyor ki Suriye olmalı.
20:04Suriye'yi savunan diyor ki yani tamam Bangladeş önemli, önemsiz değil ama ben buna katılıyorum.
20:09Hani Bangladeş'te iktidarın değişmesi bütün Güney Asya'yı sarsacak bir olay olmayabilir.
20:16Ama Suriye'de rejimin devrilmesi neredeyse bütün Orta Doğu'yu sarsacak bir gelişme.
20:23Hani sonuçta ekonomist Bangladeş'i seçti.
20:25Neden? Çünkü Esad'ın devrilmiş olması hemen akabinde Suriye'de iyileşme olacağı anlamına gelmiyor.
20:35Dolayısıyla ben de bu noktadan başlamak istiyorum.
20:38Evet Türkiye ve Orta Doğu açısından, Türkiye açısından yılın dış politika olayı Beşar Esad rejiminin devrilmiş olmasıdır.
20:47Ve 2024'ün işte son haftasına girdiğimizde durum nasıl diye baktığımızda ikiye ayırmamız gerekiyor.
20:55Bir, Şam'daki yeni yönetim konuya nasıl yaklaşıyor?
21:00Buna bakmamız gerekiyor.
21:02Türkiye nasıl bir yönlendirme yapıyor?
21:05Anladığım kadarıyla Türkiye özellikle HTH liderine aman ayrımcı olma, aman işte bir takım gruplar birbirlerini yemesinler,
21:17kapsayıcı ol, bütün etnik ve dini gruplara olumlu mesajlar ver diye bir fikir babalığı yaptığını tahmin ediyorum.
21:27Bu çerçevede de bu hafta kutlanan Noel elbette ki bir sınav görevi gördü.
21:34Bu anlamda da sanırım Hiv'de arkadaşımızdan Beşar Esad'ın 50 yıllık, Beşar Esad demeyelim ama Esad ailesinin 50-60 küsur yıllık iktidarından sonra
21:49insanların işte Noel ağacını böyle disco müziği altında ışıklandıran görüntüleri bence bu yılın en dikkat çekici görüntüleriydi.
22:04Müzik
22:31Şimdi tabii Türkiye tahmin ediyorum perde arkasında ama perde önünde de Hakan Fidan çokça bunu söyledi.
22:38Yani kapsayıcı olması lazım, hiçbir grubu dışlamaması lazım.
22:42Türkiye'nin böyle tavsiyelerde bulunurken bir taraftan bizim ülkemizde ise neye şahit olduk?
22:50Çam ağacının bir takım gençler tarafından saldırıya uğradığına şahit olduk.
22:59İşte kimi yerlerde İstanbul'da milli eğitim müdürleri aman okullara yılbaşı kutlaması için süslemeler yapmayın dedi.
23:09Yani bu tabii bizim kendi adımıza önemli çelişkiler.
23:13Hani yılın son haftasına girdiğimizde HTŞ liderliğiyle ilgili böyle zaman zaman şaka yollu kıyafetlerine dair bir takım yorumlar da yapıldı değil mi?
23:24İşte asker kıyafetini çıkardı işte bilmem takım giydi takımın üzerine bir de kravat giydi işte ayakkabılarına dair yorumlar falan.
23:33Tam bunlar yapılırken Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın oğlunun işte yani ben aslında şalvar giymek istiyorum.
23:40İşte bu kravat takım elbise dediğiniz şey aslında yani medeniyet gibi bize dayatılıyor vesaire gibi açıklamaları var.
23:49Bunlara şahitlik ettik ama sonuçta evet yani bir çam ağacı üzerinden ne Türkiye'ye dair ne de Suriye'ye dair çok büyük yorumlar da yapmamamız gerekiyor.
23:59Yani biliyoruz ki evet Suriye'de birkaç yerde de çam ağacı zannediyorum yakıldı.
24:05Ama işte mevcut HTŞ yönetimi Noel'e iki günlük tatil ilan etti.
24:11Bunlar her ne kadar olumlu işaretlerse de bu sürecin böyle devam edeceğinin de açıkçası bir garantisi yok.
24:19Onun da altını çizelim.
24:21Nitekim işte bir Alevi türbesine saldırı oldu.
24:25Orada işte zannediyorum beş kişi öldü.
24:29İşte ülkeden çelişkili mesajlar geliyor.
24:32Kimi yerde tansiyon yüksek deniyor vesaire.
24:35Yani bir bakıyorsun ilk saat 12'de olumlu bir gelişme ile ilgili bir haber alıyoruz.
24:42İşte nedir bu?
24:43Mesela Suriye'deki silahlı güçler HTŞ lideri ile buluşmuşlar ve silahlarını bırakıp işte Suriye'de tek bir ordu altına girmeye kabul etmişler.
24:55Böyle bir haber geliyor.
24:57Tabii bu uygulanabilecek mi bilmiyoruz ama böyle bir olumlu haber var.
25:01Ama hemen akabinde işte X şehirde bir gerginlik yaşanıyor şeklinde.
25:07YPG meselesini daha sonraya bırakıyorum.
25:09Dolayısıyla hem olumlu hem olumsuz haberler geliyor.
25:12Hani bir taraftan da 50-60 yıllık çok korkunç baskıcı bir rejim devrildikten sonra,
25:2113 yıllık çok ciddi bir savaş hali, iç savaş halinden sonra
25:27hani her şeyin güllük gülistanlık çok rahat geçmesini de beklemememiz gerekiyordu.
25:34Ama şu anda baktığımızda hani iyimser olmamızı sağlayacak işaretler de var.
25:40Ama kötümser olmamızı sağlayacak da elbette veriler de var.
25:45Tabii burada baktığımızda hani Ankara'da çok fazla bir iyimser hava estirildiği görülüyor.
25:52Sanki dış işleri tarafından bakıldığında, dışişleri bakanı Hakan Fidan'ın açıklamalarına baktığımızda,
25:59onun bu risklerin daha fazla farkında olduğunu anlıyoruz.
26:04Ama işin siyasi boyutuna baktığımızda yani Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve çevresindeki ekibin,
26:10hani Suriye'deki mevcut durumdan iç politikaya dair puanlar toplamak üzere,
26:16belki özellikle Arap başkentlerinde, özellikle Avrupa başkentlerinde rahatsızlık yaratacak,
26:22o alerjileri depreştirecek bir takım açıklamalar yaptığını görüyoruz.
26:27Mesela bunlardan bir tanesi işte Ulaştırma Bakanı'nın biz işte Suriye'yle deniz yetki alanlarına dair anlaşma yapacağız.
26:35İki ülkede bundan çok faydalanacak mavi vatana atıfta bulunması.
26:40Hani tam da Türkiye'nin aslında hem körfez ülkelerinden ama hem de Avrupa'dan özellikle Avrupa Komisyonu'ndan
26:48maddi yardım Suriye'yi ayağa kaldıracak maddi yardım arayışındayken GKRY Yunanistan'ı rahatsız edecek
26:58ve bu çerçevede de Avrupa Birliği'nde o süreçleri baltalayacak türden açıklamaların yapılması çok manalı olmadı.
27:06Onun dışında bir de tabii işin bir YPG boyutuna bakmamız gerekiyor değil mi?
27:11Bu arada Geçici Yönetim'in ekibi de belirlenmeye başladı.
27:16Dışişleri Bakanı'na ve Kadın İşlerinden Sorumlu Ofisin Başkanı'na bakmakta fayda var.
27:21Dışişleri Bakanlığı görevine Esat Hasan Şeybani getirildi ki biraz önce Sabahattin Zayım Üniversitesi'nde
27:28Çam ağacına yapılan müdahalenin olduğu okuldan bir doktorası ve yüksek lisans mezuniyeti var.
27:35Hatta kendisinin Dışişleri Bakanlığı görevi açıklandığında hocalarından bir tanesi tweet attı ve iki haftadır derslere gelmiyordu.
27:42Ben de arkadaşlarına soruyordum ama baktım ki Dışişleri Bakanı olmuş mesajını paylaştı.
27:49Ve Kadın İşleri Ofisi Başkanlığı'na da Ayşe L. Dips getirildi.
27:53Kendisi Esat Yönetim'i devrildikten sonra göreve getirilen ilk kadın oldu.
28:00Bunu da gözden kaçmasın diyerek sizlere aktaralım.
28:04Kuzey'de Trump'un Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz'un bir takım sözleri var.
28:12Ama ona gelmeden önce istersen Kuzey'de neler yaşanıyor hemen onu kısaca söyleyelim.
28:18Orada da tabii mesele YPG'nin, Suriye'nin mevcut sürecinde nasıl bir konumlanma içinde olacağı.
28:27Benim anladığım kadarıyla özellikle Ankara, Avrupalı başkentlere ve Washington'a nasıl ki Rusya ve İran'ı ikna etti.
28:36Ya yol yakınken artık siz Esad'ı desteklemeyi bırakın.
28:40Şu süreç yani Beşar Esad'ın gidip HTŞ'nin görevi alması süreci kansız olsun diye ikna ettiyse.
28:47Benim tahminim şu an içinde Ankara özellikle Dışişleri Bakanı Hakan Fidan aracılığıyla da Avrupalı başkentlerini ve Washington'u ikna etmeye çalışıyor.
28:58Yani artık YPG size bir süreye kadar işte size destek oldu.
29:03Sizin işte IŞID'la mücadelenizde siz onu bir kullanışlı bir örgüt olarak telakki ettiniz.
29:10Ama nihayetinde HTŞ'nin başında yani yeni Suriye yönetimi de zaten kendi nüfusunun çok üstünde bir alanı kontrol eden
29:24petrol kaynaklarını, su kaynaklarını kontrol etmesini Suriye'deki diğer gruplarda zaten göz yummaz.
29:35Sonuç olarak siz desteğinizi kesseniz de kesmeseniz de bir noktada zaten Suriye'deki ana gruplar YPG'nin bu çok nüfusunun üzerindeki hakimiyetine itiraz edeceklerdir.
29:51Dolayısıyla hani bu süreci de biz hani kansız gerçekleşsin.
29:55O nedenle siz de YPG'ye gerekli mesajları verin diyorlardır.
30:00Ama bir taraftan da tabii hani diplomasiyi ön planda tutarken bu diplomasinin de zaman zaman işte askeri güç gövde gösterisiyle desteklendiğini anlıyoruz.
30:13Burada da işte hani Türk ordusunun sınırda hareketli olduğuna dair haberler geliyor.
30:19Türkiye'nin desteklediği Suriye Ulusal Ordusu'yla YPG arasında işte alanda bir takım çatışmalar yaşandığına dair haberler geliyor.
30:31O noktada anladığım kadarıyla işte Ankara'da şöyle bir arayış da olabilir.
30:35Hani biz diplomatik olarak bastırmaya devam mı edelim?
30:39Yoksa hani gene de meseleyi hazır Amerika'da bir geçiş dönemi varken biz hani askeri güçle alanda daha fazla bir ilerleme mi sağlayalım?
30:51İhtimalen bu iki akımın Ankara'da çatıştığını yani metaforik anlamda söylüyorum görüyoruz.
31:00Ama zannediyorum özellikle Amerika'da geçiş dönemi olduğu için askeri bir FETÖ komplinin Trump nezdinde çok iyi bir başlangıç olmayacağı düşünülüyor olabilir.
31:12Çünkü hatırlayalım Trump aslında 2024'ün son günlerine girerken Türkiye adına önemli açıklamalarda bulundu.
31:22Suriye'de Suriye'nin geleceğinde anahtar Türkiye'dedir dedi.
31:26Türkiye büyük ve güçlü bir ordu dedi.
31:28Tahmin ediyorum ki Ankara Trump göreve gelir gelmez onu YPG'ye desteği kesmesi konusunda ikna edebileceğine güveniyordur diye tahmin ediyorum.
31:38O nedenle de çok fazla askeri yöntemi başvurması söz konusu olmayabilir.
31:46Çünkü sonuç olarak Mike Walsh'un da bazı demin senin bahsettiğin açıklamaları oldu değil mi?
31:52Arkadaşımız eğer ekrana getirirse sizlerle de paylaşalım.
31:56Trump'ın ABD'nin Suriye'de işi olmadığıyla ilgili bir takım yorumları vardı.
32:02Mike Walsh'un başkan haklı kendisine verilen yetki bizi Orta Doğu savaşlarında sürüklememesi yönündeydi diyor.
32:09Yani aslında Trump'ın ülkesini savaşlardan uzak tutma vaadiyle iktidara geldiğinden bahsediyor.
32:16Ve Suriye'de hiçbir şekilde hiçbir biçimde Amerikan botlarının dolaşmasına ihtiyacımız yok.
32:21Amerikan postalları.
32:23Ama gözümüz IŞİD, İsrail sınırı ve Körfez'deki müttefikler konularında olacak diyor.
32:29Yani Walsh bir yandan Trump'a katılarak Suriye'de Amerikan askerlerinin geleceğini sorguluyor.
32:36Ama bir yandan da İsrail, IŞİD ve Körfez ülkelerinin kendileri açısından önemine dikkat çekiyor.
32:42Evet bu noktada da tabii 2024 kaparken Türk-İsrail ilişkilerine de bir değinmemiz gerekecek.
32:50Ama sonuç olarak şunun da altını çizelim.
32:53Washington'da bu arada pek çok senatörden de Türkiye'ye dönük mesajlar da geliyor.
32:58İşte eğer Kürtlere saldırırsanız yine böyle yaptırımlarla ilgili bir takım adımlar atarız diye.
33:05Ve sahada da gördüğüm kadarıyla özellikle Türkiye'nin çok hoşlaşmadığı
33:11Amerika'nın Orta Doğu'daki askerlerinin komuta yapısını üstlenen CENTCOM'un orada gövde gösterisi yaptığını da anlıyoruz.
33:21Zannediyorum daha fazla bölgede devriye gezer oldular.
33:26İşte Kürtlerin ağırlıklı yaşadığı Kobane'de.
33:29Sanıyorum hani biz buradayız bir çatışmada bize dönük bir zayiat olursa işler daha sarpa sarar diye
33:37özellikle fiziken orada bir varlık gösterdiklerini anlıyoruz.
33:42Ama işin tabi ki Amerika'yla ilgili olarak işin bir İsrail boyutu var.
33:49Çünkü İsrail beşer esat düşer düşmez hemen Golan Tepelerindeki o ara bölgeyi geçerek
33:55oradaki çok kritik hermon dağının Suriye tarafını işgal etti.
34:01Yine bu sene 2024 Türk-İsrail ilişkilerinde ekstradan gerilim yaşanan bir yıl oldu.
34:08Çünkü Türkiye özellikle yerel seçimlerden hemen sonra İsrail ile ticareti tamamen durdurdu.
34:16Ve son dönemlerde de aslında tam beşer esadın düşüp düşmeyeceğine dair belirsizlik kendini korurken
34:25ve aslında Türkiye beşer esadla devam etmeyi hesaplarken Cumhurbaşkanı'ndan
34:31işte İsrail'in Lübnan'dan sonra Gazze'den sonra Lübnan'dan sonra
34:38aslında gözdiktiği topraklar Türkiye topraklarıdır şeklinde açıklamasına da 2024'te şahitlik ettik.
34:47Özellikle yerel seçimlerden sonra Türk-İsrail ilişkileri belki biraz daha
34:53o seçim dinamiğinden kurtulduğu için rahatlar derken tam tersine seçim sırasında
34:59AK Parti'nin yaşamış olduğu o büyük hezimet dış politikada kendisini
35:06İsrail'e karşı daha sertleştirme olarak gösterdi.
35:10Ki buradan da işte Türkiye açısından içerideki yılın olayına geliyoruz.
35:15O da yerel seçimler değil mi?
35:17Türkiye'nin 2024'üne baktığımızda Ana Muhalefet Partisi'nin yerel seçimlerde
35:221970'lerden bu yana en yüksek oyu aldığını, Türkiye'nin en önemli şehirlerinde yerel seçimleri kazandığını
35:29ve AKP'nin ilk kez ikinci parti konumuna düştüğünü gördük.
35:33İlk yarısı sanki Ana Muhalefet Partisi için iyi başladı ama dış politikadaki gelişmeler karşısında
35:41şaşkınlık ifadesi gösterdiğini gördük Ana Muhalefet Partisi'nin.
35:45Siz Türkiye'nin iç dinamikleriyle ilgili bir yılı nasıl değerlendiriyorsunuz?
35:50Diyelim yayınımızı daha sonra kapatalım.
35:52Gerçekten Türkiye'deki yerel seçimler özellikle bütün dünyada aşırı sağın yükseldiği,
35:59ana akım partilerin darbe aldığı bir süreçte Türkiye'de,
36:06Türkiye açısından tırnak içinde, Türkiye'nin kendi solu gibi diyeceğimiz bir
36:11muhalefet partisinin çok ciddi başarı sağlaması dünyada da yankı buldu.
36:18Ama sonuç olarak 2024'ü kaparken özellikle dış politika alanında
36:23Ana Muhalefet Partisi'nin etkili bir muhalefet yapamadığını görüyoruz.
36:30Esad'ın tam gideceğinin artık herkes tarafından malum olduğu bir noktada
36:35Genel Başkan Özgür Özel'in ya gidin Esad'la konuşun demesi,
36:41özellikle seçmenlerde CHP iktidara geldiğinde dış politikayı gerçekten etkin ve yetkin bir şekilde idare edebilecek mi?
36:50şeklinde soru işaretlerine yol açtı.
36:53Ve hiç unutmayalım ki şu anda her ne kadar Suriye meselesi çok kötüye gitse,
37:00kötüye gitme ihtimali olsa, kötüye işlerin sarpa sarma ihtimali de olsa,
37:08Suriye konusu şimdilik iktidara bir kredi açmış durumda seçmenler nezdinde.
37:14Halbuki muhalefet bu sürece dair haklı olarak bazı endişeleri daha net bir şekilde gündeme getirebilir.
37:24Özgür Özel'in bir de şöyle bir çizgisi oldu.
37:27Biz Türkiye'nin dışında Türkiye'nin partisiyiz diyerek örneğin Kıbrıs'la ilgili meselelerde iktidara yakın duran bir takım söylemleri oldu.
37:39Bu açıkçası 2025'e geldiğimizde ana muhalefetin önündeki en önemli sorunlarından biri,
37:47dış politikadaki dış politikaya dönük eleştirilerini daha etkin bir şekilde dile getirmenin yollarını bulmak olacak herhalde.
37:58Evet, bugünlük kapatabiliriz programımızı.
38:03Dış politika analisti Barçın İnanç'la birlikte 2024 turu attık.
38:09Ve biz aslında 2024 ekranlarının 2025'te de gelişmeleri aktarmaya ve analiz etmeye devam edeceğiz.
38:17İyi seneler.
38:19Mutlu yıllar.