Suriye’de savaş alevlendi; Türkiye için fırsatlar ve riskler
Trump öncesi kozlar paylaşılıyor
Türkiye-HTŞ ilişkisi; kim kime mahkûm?
Fidan’ın satır arası Suriye mesajları
Dış politika analisti Barçın Yinanç ve Uluslararası Kriz Grubu Uzmanı Berkay Mandıracı yorumladı.
Trump öncesi kozlar paylaşılıyor
Türkiye-HTŞ ilişkisi; kim kime mahkûm?
Fidan’ın satır arası Suriye mesajları
Dış politika analisti Barçın Yinanç ve Uluslararası Kriz Grubu Uzmanı Berkay Mandıracı yorumladı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Merhabalar, ben Bahçı İnanç. Bugün 5 Aralık 2024 Dış Politikayla İçli Dışlı programıyla karşınızdayım.
00:06Suriye'de savaş yeniden alevlendi. Hayat Tahrir Şam liderliğindeki muhalif gruplar Halep'e bir saldırı başlattılar.
00:15Çok kısa sürede Halep'i aldılar. Şimdi de Suriye'nin dördüncü büyük şehri Hama'ya doğru saldırılarını yoğunlaştırmış durumdalar.
00:24Suriye'de neler oluyor? Türkiye için riskler ve fırsatlar nelerdir? Bunu Uluslararası Kriz Grubu Türkiye Kıdemli Uzmanı Berkay Mandıracı ile konuşacağız bugün.
00:35Kendisi ile bir sohbet gerçekleştireceğiz. Özellikle genç arkadaşlara iletmek istediğim bir mesaj var. Bu klasik bir soru cevap olmayacak.
00:43Daha çok ben gazetecilik perspektifi ile kendi yorumlarımı koyacağım. Berkay Mandıracı'dan da kendi yorumlarını alacağım.
00:50Hemen altını çizelim. Uluslararası Kriz Grubu, çatışmalar üzerine çalışan, kar amacı gütmeyen, Brüksel merkezli ve 2007'den beri Türkiye'de faaliyet gösteren bağımsız bir kuruluş.
01:04Hoş geldiniz diyorum ve hemen şu konudan başlayalım.
01:07Gelişmeler çok hızlı bir şekilde aktı ve hemen herkesin kafasında neden şimdi sorusu oluştu.
01:15Benim buna açıkçası üç başlıklı bir yorumum var. Birincisi Ukrayna'daki savaş.
01:21Her şeyden önce Suriye'nin bugüne kadar sivil iç savaştan bir nevi galip çıkmasının ve ayakta kalmasının nedeni Rusya ve İran'dan aldığı desteklerdi.
01:33Şimdi Ukrayna savaşı başladıktan sonra Rusya gücünü kaybetmiş durumda. Öyle ki sınıra Kuzey Kore'den 10 bin civarında asker getirdi.
01:44Dolayısıyla Ukrayna'daki savaş dikkatini ve enerjisini çekiyor.
01:49Onun dışında Gazze Savaşı.
01:52Gazze Savaşı'nda da hem İsrail, İran'ın Suriye'deki hedeflerine saldırdı hem de yine Suriye'ye destek olan Lübnan Hizbullahı'nın da bir nevi kolunu kanadını kırdı.
02:06Hatta ve hatta muhalif grupların başlattığı bu saldırı karşısında çok fazla bir direniş gösterilmemesinin arkasında da özellikle İran milislerinin, Lübnan Hizbullahı'nın bir komuta kontrol merkezinin dağılmış olmasının da payı olduğu söyleniyor.
02:26Benim kanımca bir başka neden de Trump'ın Amerika'da seçimleri kazanmış olması ve 20 Ocak'ta iktidara gelecek olması.
02:33Zannediyorum Trump öncesinde de Suriye'de sahada kozlar yeniden paylaşılıyor.
02:40Amerika meselesine tekrar geri döneceğiz ama ben şimdi Berkay Mandıracı'ya sormak istiyorum.
02:45Neden şimdi sorusuna ben hani bölgesel ve uluslararası konjonktüre vurgu yaptım ama siz özellikle iç dinamiklerinde önem taşıdığını savunuyorsunuz?
02:57Çok teşekkürler Barçın Hanım.
02:59Evet bu dediğiniz unsurlara kesinlikle katılıyorum ama bir yandan yerel unsurlara, lokal dinamiklere de bakmak gerekiyor bence burada.
03:08Bunu iyi analiz etmek lazım.
03:09Özellikle HTS bağlamında son dönemlerde ciddi bir örgütlenme, ciddi bir kendi gücünü pekiştirme noktasında adımlar attı.
03:19Hem askeri olarak mevzi kazanmaya çalıştı.
03:22Hatta kendi silahlarını bile kısmen drone üretimine giriştiğine dair haberlerimiz var.
03:27Aynı zamanda yeni silahlı birlikler kurdu.
03:30Koordinasyonu güçlendirmeye çalıştı Cevlani ve bu saha gerçekliklerine aslında adapte olmaya çalıştı.
03:38Bir yandan İdlib'i de uzun süredir yönetiyor HTS'e yani ciddi bir yönetişim deneyimine de sahip oldu.
03:45Burada HTS'nin yumuşaması ve belki de o yönetim deneyimiyle birlikte kendi çizgisini de biraz daha yumuşatması gibi adımlar da geldi bu sürede.
03:57Halkın, oradaki yaşayan insanların güvenini de kazandı.
04:00Dolayısıyla yerel aktörlere ve tabi rejimin de buradaki zaaflarına da bence bakmak lazım.
04:07Yerel dinamikler, genel bağlam da çok önemli ama yerel dinamikler de aynı şekilde büyük önem taşıyor bence.
04:14Ona da odaklanmakta fayda var.
04:15Peki, çok iki cümle ile yalnız bu drone meselesi tartışma konusu oluyor.
04:20Deniyor ki Ukraynalılar verdiler Ruslara tepki olarak.
04:25Deniyor ki Türkiye'den almıştırlar.
04:27Siz demin dediniz ki kendi drone'larını kendi yapma kapasitelerine kavuştuğuna dair bilgiler var.
04:33Bu Ukrayna Türkiye meselesine dair bize söyleyebileceğiniz bir şey var mı?
04:37Drone meselesiyle ilgili sadece iki cümle olarak, paramparça tutun.
04:42Çok teyit edilmiş bilgiler değil Ukrayna bağlantısı ama zaten bunlar çok ufak taktiksel dronelar.
04:48Üretimi çok komplike olan şeyler de değil.
04:50Dolayısıyla kendileri de bu üretimi kapasitesini geliştirdiklerine dair güçlü emareler gördük biz sahada.
04:57Anladım. Peki şimdi tabii HTS liderliğinde bir saldırı başlayınca malum İdlib'de de Türk askerinin varlığı var.
05:08Suriye'nin kuzeyinde.
05:10Hemen uluslararası basında kesin Türkiye bu işin içindedir, HTS ile kol koladır vesaire gibi yorumlar geldi.
05:18Türkiye bu operasyonlardan ne kadar haberdar, ne kadar yönlendiriyor yahut da dahli nedir?
05:26Buna dair sizin izlenimlerinizi alabilir miyim?
05:29Çünkü siz Ankara'yla da temas halindesiniz.
05:31Hatta şu anda Ankara'dasınız diyebiliyorum.
05:34Doğrudan Türkiye'nin bu operasyona bir dahiliyeti olmadığı hatta hem birkaç ay önce hem de bu operasyonu engellemek için bazı girişimlerde bulunulduğuna dair bilgilerimiz var.
05:47Dolayısıyla o konuda böyle bir adım atıldı.
05:51Tabii bu anlamda riskler de çok fazla olduğu için dengenin çok hızlı şekilde değişmesi sahada Türkiye'yi düşündüren bir unsur olarak karşımıza çıkıyor.
06:02Bu değerlendirmeyi de yapmış olabilir Ankara.
06:04Dolayısıyla doğrudan bir dahiliyeti burada yok.
06:07Anladım.
06:08Yani hükümet yanlısı bazı yorumcuların o gösterdiği heyecanın aksine aslında Ankara'da çok daha temkinli bir yaklaşım olduğunu gözlemliyoruz.
06:18Şimdi Berkay Mahandıracı önemli bir konuya işaret etti.
06:23Aslında işte geçmişte bu operasyonun daha önce başlayabileceği ancak Türkiye'nin işte bunu frenlediğine dair bilgileri destekleyecek türden elimizde aslında açıktan bir bilgi var.
06:39Nedir o?
06:39Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın 16 Ekim'de Ankara'daki gazetecilerin temsilcileriyle Ankara temsilcileriyle yaptığı sohbet toplantısı.
06:49Burada çok uzun bir süre Suriye'den bahsediliyor ve şimdi Hivda Kılıçarslan arkadaşımdan rica edeceğim.
06:57Burada özellikle Hakan Fidan Suriye bazında hem Moskova hem de Tahran'dan duyulan rahatsızlığı ifade ediyor.
07:06Diyor ki İran'ın Suriye'deki önceliklerin arasında Türkiye ile Suriye'nin normalleşmesi yok diyor.
07:11Rusya açısından da şu anda bölgede zaten bir ateşkes olduğu ve ciddi bir tehdit çok fazla kendini göstermediği için o türden bir konu gündemde yok diyor.
07:21Yani diyor ki Tahran'la Moskova şu anda mevcut durumun devamında bir sakınca görmüyor diyor.
07:28Ondan sonrasına gelelim.
07:30Şimdi yine orada enteresan bir açıklaması var.
07:32Diyor ki bizim diyor rejim değişikliği gibi bir derdimiz yok diyor.
07:36Yani biz Beşar Esad'ı devirmekle gibi bir hedefimiz yok diyor.
07:41Şimdi bunu ortaya koyduğumuz zaman diğer taraf bundan bir alarm vaziyeti çıkarmıyor, üretmiyor diyor.
07:46Yani harekete geçmek için herhangi bir şey yapmıyor diyor.
07:51Aslan'a da başlattığımız sürecin devamının yeterli olacağını düşünen bir yaklaşım söz konusu diyor.
07:58Aslan'a süreci neydi?
07:592020'de İran, Rusya ve Türkiye bir çatışmasızlık ortamı yarattılar.
08:05Hatırlayalım Suriye muhaliflere bağlı halkı İdlib'e doğru itti.
08:10Orada şimdi neredeyse 3 milyon insan yaşıyor ve bu Türkiye açısından da çok büyük bir tedirginlik konusu.
08:17Çünkü Suriye uçakları, Rus uçakları orayı bombaladıkça Türkiye'ye bir göç riski oluştuğu için bir çatışmasızlık ortamına varılmıştı.
08:26Fakat devamında Dışişleri Bakanı yine 16 Ekim'de bu sözlerinin devamında diyor ki
08:32yani işte Rusya ve İran için Aslan'a süreci mevcut haliyle devam etsin diyor.
08:37Ama diyor bunun sürdürülebilirlik bir meselesi var diyor.
08:41Gene eğer arkadaşlarımız getirebilirse biz diyor yani ve arada da diyor ki Suriye'de bir terör meselesi var diyor.
08:49Bir göçmen meselesi var diyor.
08:51Bunlar diyor durduğu yerde daha da büyüyecek ve bizim açımızdan diyor maliyet artacak diyor.
08:57Ve bizim diyor çözüm arayışlarımız var diyor.
09:00Tabi bu çözüm arayışlarının diplomasiyle ve yapıcı yaklaşımla cevap alınamadığı yerde
09:06başka türden adımları zamanı geldiğinde mecburen nasıl atarız ona bakacağız diyor.
09:11Bu açıklama 16 Ekim'de.
09:13Yani sanki bana öyle geliyor ki biz Suriye'yi, Tahran'ı, Moskova'yı bir yandan bizimle masaya oturması
09:23ama diğer yandan Suriye'nin muhalif güçlerle masaya oturup bir iç uzlaşma süreci başlatması için çok teşvik ediyoruz.
09:33Ama bu teşviklerden bu mesajlarımızdan cevap alamıyoruz.
09:37O nedenle de diplomasinin bittiği yerde başka şeyler olabilir mesajını vermiş.
09:43Başka şeyler ne işte onu da HTC'nin bu saldırısıyla bağlantılandırabilir miyiz acaba diye sormak gerekiyor.
09:52Buradan hemen Berkay Mandıracı'nın sabrına teşekkür ederek İran Dışişleri Bakanı'nın Ankara ziyaretine gelmek istiyorum.
10:01Şimdi Abbas Erakçı Şam'la görüşüyor.
10:05Yani savaş başladıktan sonra daha doğrusu HTC'nin saldırısı başladıktan sonra 4 gün sonra Şam'a gidiyor.
10:13Hemen arkasından Ankara'ya geliyor ve burada da bir basın toplantısı yapılıyor.
10:18Şimdi İran Dışişleri Bakanı diyor ki Suriye'de olan biten tamamen Amerika'nın, İsrail'in işidir.
10:24Onların derdi diyor Suriye'de olan biteni perdelemektir diyor.
10:29Ve diyor bu tamamen ziyonistlerin bir oyun planı, pardon siyonistlerin oyun planıdır diyor.
10:36Şimdi Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ise yine arkadaşlarımdan rica edeceğim.
10:41Basın toplantısında İran Dışişleri Bakanı'nın, işte gözüne baka baka demeyeceğim ama yan yana duruyorlar.
10:49Ve doğrudan şunu söylüyor Suriye'deki olayları herhangi bir dış müdahaleyle açıklamaya çalışmak bu aşamada yanlış olacaktır.
10:57Bu Suriye ile ilgili gerçekleri anlamak istemeyenlerin sığındığı bir sığınaktır diyor, hatadır diyor.
11:02Yani sizin yaklaşımınız hatadır diyor.
11:06Direkt bunu İran Dışişleri Bakanı'na söylüyor.
11:09Ve şimdi bir videoyu da dinleyelim.
11:11Orada da Astana sürecinin atıl kalmasından ne kadar rahatsız olduğunu bir kez daha vurguluyor İran Dışişleri Bakanı'nın yanında.
11:20Bilemiyorum arkadaşlarımız getirebilecekler mi bu videoyu?
11:25Biliyorsunuz Suriye'deki İç Savaşı'nın Astana süreciyle belli bir noktada durdurulması
11:32ve tarafların belli bir istatika içerisinde ateşkes halinde olması çok önemli bir başarıydı.
11:40Tabi bu başarının hayata geçmesinde özellikle Türkiye, Rusya ve İran'ın çok büyük bir payı var.
11:49Diğer taraftan taraflar hem muhalefet hem rejim bu üç ülkenin ortaya koyduğu çerçeveyi de büyük ölçüde takip ettiler.
12:00Fakat geçtiğimiz yıllar içerisinde biz bu sürecin, bu sessizlik sürecinin gerçekten büyük bir siyasi çözüme ulaşmada bir fırsat teşkil etmesini çok istedik.
12:15Hep bu yönde çalıştık. İranlı dostlarımızla, Rus dostlarımızla bu konuda çok konuştuk.
12:23Yani diyor ki biz Astana sürecinde ortaya çıkan çatışmasızlık halinin Şam'la muhalif grupları arasında bir diyaloğun başlaması için kullanılmasını istedik.
12:35Sabırla bekledik bunu İran'a Moskova'ya söyledik ama sonuç alamadık demeye getiriyor.
12:41Yarın Malta'da agit toplantısı nedeniyle Rus Dışişleri Bakanı ve Türk Dışişleri Bakanı bir araya gelebilirler.
12:47Onun dışında da Doha'da yapılacak hafta sonu forumunda Türk, İran ve Rus Dışişleri Bakanları bir araya gelebilirler.
12:55Ama öncesinde Berkay Bandıracı'ya geri döneceğim ve biz tekrar sahada ne oluyor bitiyor ona bakalım.
13:01Rusya sanki Şam'a beklenen desteği vermiyor gibi gözüküyor.
13:09Fiziken mi veremiyor? Yani Ukrayna'da çok yoğun olduğu için güçlerini Suriye'ye mi çevirmiyor?
13:17Yoksa acaba Rusya'nın da bir Şam'dan rahatsızlığı mı söz konusu?
13:21Siz sahaya baktığınızda ne görüyorsunuz?
13:25Biraz sahadaki dinamiklerin nasıl evrileceğine bağlı sanırım.
13:29Şu an Hama'ya muhalifler çok fazla yüklenmiş durumda ve çatışmalar oraya yoğunlaşmış durumda.
13:36Sanırım dediğiniz ikisini de birleştiririm ben analize ederken.
13:40Hem hali hazırda gerçekten odak noktası Ukrayna, Rusya'nın.
13:44Özellikle Trump yönetimi başa gelmeden önce orada olabildiğince alan kazanmaya çalışıyor.
13:52Askeri olarak tüm gücünü ve odağını Ukrayna'ya vermiş durumda.
13:56Dolayısıyla şu anda Suriye rejimine destek olmak için orada bazı fedakarlıklar yapması gerekecek.
14:02Sadece orada da değil.
14:04Hatta Afrika'dan bazı güçlerini Suriye'ye kaydırması gibi seçenekler de hali hazırda konuşuluyor anladığım kadarıyla.
14:10Sosyal medyada gördüm en azından.
14:12Dolayısıyla hali hazırda bir kapasite meselesi kesinlikle var.
14:18Ama Rusya bunu yapamaz mı?
14:19Tabii ki yapabilir.
14:20Yani bu güce sahip.
14:22Kaydırmaları da yapabilir.
14:24O yüzden tamamen de Rusya arsiklet bir ülke en nihayetinde.
14:31Burada rejimin tamamen ortadan çökmesi vs. gibi senaryoları konuştuğumuz noktada ki onu çok gerçekçi bulmuyorum.
14:38Rusya ağırlığını koyabilir sahaya.
14:41En azından o kapasiteye ve öncelik olarak da bir öncelik haline gelir eğer rejimin çökmesi söz konusu olursa.
14:52Dolayısıyla çok da burada Rusya zaten zayıf artık hiçbir şekilde müdahale etmeyecek.
14:58Rusya'nın kapasitesi yok vs. gibi analizlere bence daha dikkatli yaklaşmak gerekiyor.
15:05Dediğim gibi Rusya ağırsiklet bir güç ve burada bence itidalli olmak ve biraz saha nasıl gelişecek?
15:12Hama cephesi özellikle nasıl ilerleyecek?
15:15Ona bakmak lazım.
15:16Ki yer yer Rusya'nın bu arada destekleri de oldu.
15:19Yani füze saldırısı oldu.
15:21Hama da rejime destek oldu muhaliflere yönelik.
15:27Dolayısıyla ufak ufak da sahada varlığını gösteriyor Rusya.
15:33Ben de çok katılıyorum.
15:34Rusya'ya çok dikkat etmek gerekiyor.
15:36Nitekim Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Rusya lideri Vladimir Putin'le bir telefon görüşmesi yaptı.
15:41Ve bu görüşmede yani Putin'in resmi açıklamaya bile yansıyan bir sinirlilik halini ben açıkçası satır aralarından okudum.
15:50Çünkü bir kere bu saldırıyı gerçekleştiren muhalif grupları, isyan gruplarını,
15:56işte mesela bu iki farklı terminolojiler kullanıyor değil mi?
16:00Bazıları muhalefet grupları diyor, bazıları işte isyankar gruplar diyor.
16:04Putin terör grupları diyor ve diyor ki Ankara sahadaki kendi imkanlarını kullanarak bunun önüne geçmeli diyor.
16:12Dolayısıyla böyle tansiyonu yüksek bir telefon konuşması olduğunu tahmin ediyorum.
16:19Putin'le Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında.
16:22Şimdi bir de sizinle...
16:24Bir şey daha mı uygulamak istiyordum?
16:26Tabii buyurun hemen başka bir konuyu soracağım.
16:28Sanırım şu anda Rusya'nın önceliği daha ziyade diplomatik yollarla biz bu işi nasıl çözebiliriz?
16:34Daha doğrusu bu sahanın donmasını nasıl sağlayabiliriz?
16:39Daha ziyade diplomasiye odaklı ve Türkiye'yle özellikle Türkiye üzerinden bunu yürütmeye odaklı.
16:45Çünkü askeri olarak yaptığında başka yerlerde zafiyetler yaratacak özellikle Ukrayna'da.
16:50O yüzden şu anda oda diplomasi gibi görünüyor.
16:53Evet ve belki de el altından da her zaman için bu göç meselesi de Türkiye açısından tabii sıkıntılı bir konu.
17:02Ona da belki birazdan geliriz.
17:04Çünkü Rusya ve Suriye'nin özellikle İdlib'e dönük bir takım hareketlenmeleri göç baskısını arttıracağı için Türkiye açısından sıkıntılı.
17:14Hemen altını çizelim.
17:15Türkiye'nin en önemli önceliklerinden bir tanesi Suriye'deki göçmen meselesi.
17:21Yani Suriye'de bu kadar gelişme olurken İçişleri Bakanı'nın çıkıp,
17:25Türkiye'deki Suriyelilerin neredeyse yarısı Halep'ten gelme demesi çok dikkat çekici.
17:33Zaten Fidan da, Dışişleri Bakanı Fidan da sürekli bunun altını çiziyor.
17:37Yani mevcut durum bizim için sürdürülebilir değil diyor.
17:40Bir, göçmenler nedeniyle.
17:42İki, terör unsurları nedeniyle.
17:44Ki o terör unsurları Türkiye açısından başka.
17:47Başka ülkeler için de başka tabii.
17:49Ona da geliriz ama şimdi HTA'ya dönelim.
17:52Anladığım kadarıyla HTA Halep'te varlığını konsolide etmeye çalışıyor.
17:58İşte orayı yönetmeye çalışacak.
18:01Ve şimdi sizden HTA'nın kabuk değiştirip değiştirmediğini sormak istiyorum.
18:08Ve hani sürekli bir yurt dışı basında da neredeyse böyle HTA'ya bir aman öcü geliyor gibi bir muamele yapılmadığını görüyorum.
18:19Ve HTA'de sanki IŞİD'den vesaireden ders aldığı için hani böyle bir o cihatçı gömleğine çıkarmış gibi gözüküyor.
18:27Ama bu konuda HTA'nın o değişim sürecini sizden dinleyelim isterseniz.
18:33Evet yani HTA 2017'den itibaren başka silahlı örgütlerle birleşerek bu arada LKD'ye mesafe koymuş bir örgüt.
18:45Ve daha az radikal bir çizgiye kaydı aslında o dönemden beri.
18:49Aynı zamanda kendi saflarındaki o radikal kişileri ve unsurları da filtreledi bu arada zaman içerisinde.
18:57Yani dediğiniz o itikadi değişimi geçirmiş olan bir örgüt.
19:02Ve hani küresel cihattan ziyade hedeflerini daha ziyade Suriye'ye yönlendirdi.
19:08Ve Esad rejimiyle mücadele çerçevesinde revize etti.
19:122018'lerden beri.
19:14Hatta yani biraz batının da belki yaklaşımını da açıklayan bir unsur bu.
19:202018'den itibaren özellikle IŞİD'e karşı ve daha radikal böyle yabancı cihatçıların da bulundu.
19:27Hurasettin gibi örgütlere karşı da kendi mücadelesini verdi.
19:31İDLİP içerisinde hücrelerine operasyonlar düzenledi.
19:35Ve böyle daha yerel, daha kabul edilebilir, meşru bir aktör haline getirmeye çalıştı Cevlani öncülüğünde.
19:45Yani bu hem ideolojik bir dönüşüm, değişim.
19:49Hem de uygulamada kendini de o radikal unsurlardan, daha militan cihatçı unsurlardan uzaklaştırmaya çabaladı.
20:00Tabi henüz kendini kanıtlayabilmiş durumda değil açıkçası.
20:05Özellikle İDLİP ile Halep çok farklı şehirler.
20:10Şu anda Halep'i kontrol etmek, orada yönetişim, düzeni kurmak vs. İDLİP'ten biraz farklı zorluklarla karşılaşıyor olacak Cevlani.
20:21En son, yakın zamanda yaptığı açıklamalarda çok ılımlı açıklamalardı.
20:28Tüm etnik gruplara, dini gruplara eşit mesafede davranacaklarını ve saygılı davranacaklarını söyledi.
20:36Ama tabi bunu henüz kanıtlamadı.
20:39Kanıtlaması da gerekiyor.
20:41Yani uygulamada HTC'nin nasıl bir yapıya dönüşeceği büyük bir soru işareti.
20:47Hatta bizim kuruma da verdiği demeçte HTC'nin belki lav edilip yerine başka bir yapının kurulabileceğine dair de bir açıklaması oldu.
20:59Dün bunu yayınladı bizim kurumdaki başka analistler.
21:04Dolayısıyla HTC'nin neye dönüşeceği ve özellikle Halep'te nasıl bir yönetişim yapısının kurulacağı çok önemli bir konu.
21:12Yani HTC'nin bu kabuk değiştirme yaklaşımı girişiminin ne kadar başarılı olup olmayacağının biraz turnusol kağıdı olacak gibi Halep'teki durum.
21:25Dolayısıyla böyle bir gidişat var.
21:27Ama yani kabuk değiştirmesi, isim değiştirmesi, belki SMO'nun bazı unsurlarıyla birleşip yeni bir yapı kurması tabi burada tamamen oyun değiştirici bir durumda olur.
21:39Çünkü bu sefer terör listesinde olmayan bir örgüt oluyor olacak.
21:43Dolayısıyla bu batının yaklaşımlarını da farklı şekilde etkileyebilir.
21:48Ve hani doğrudan bir etkileşim hatta daha da meşru bir muhalif aktöre dönüştürür HTC'yi.
21:56Dolayısıyla biraz bekleyip görmek lazım halihazırda.
21:59Ama evet böyle bir çaba bir süredir HTC'de ve özellikle Cevlani'de var.
22:04Evet şunun altını çizelim.
22:06Tabi Suriye'yi okumak ve anlamlandırmanın en zor tarafı Suriye'de küçük küçük birden çok silahlı grupların olması.
22:17Ve bunların zaman içinde yani Mayıs'tan Haziran'a birbiriyle savaşırken Haziran'dan Eylül'e iş birliği yapması.
22:26Sonra tekrar birbirleriyle savaşması vs.
22:29Yani bizim Suriye coğrafyasında gözlenmediğimiz mesele işte bu gruplar arasındaki geçişgenlik.
22:37Bazen işte bir grup bir grubu işte pataklayarak kendi içine alıyor.
22:42Bazen bir grup tamamen sadakat gösteriyor yahut da ölümüne birbirlerine giriyorlar.
22:48Ama tabi şunu söylemem lazım Berkay Mandıracı.
22:51Burada maalesef çok objektif davranamıyorum bir kadın olarak sübjektif bakıyorum.
22:56İşte malum Taliban'ın Afganistan'a gelişini gördük.
22:59Gelir gelmez kadınlara bütün yani baştan onlar da böyle bir rahatlatıcı bir takım mesajlar vermeye çalışmışlardı.
23:06Yok biz eski Taliban değiliz diye ama işte kadınlar tamamen ortalıktan kayboldu.
23:11En son kadınların işte sağlık ve tıp konusunda eğitim almalarının yasaklandığına dair haberler var.
23:17Dolayısıyla HTC'nin vermesi gereken çok önemli bir sınav var.
23:21Sizin de dediğiniz gibi özellikle batıya dönük bir takım açıklamaları dikkat çekici.
23:27İşte Hristiyanlara siz Christmas'ı kutlayabilirsiniz demişler.
23:32Alibeylere dönük işte açıklamaları oldu.
23:35Ama onun yanı sıra tabi her şey alanda her zaman istendiği gibi gitmeyebilir.
23:40Yani bir olumlu senaryo sizin söylediğiniz HTC-SMEO'nun işbirliği.
23:45Bir başka senaryo ise bu ikisinin arasının açılması.
23:49Nitekim bazı da böyle bu yönde haberler de geldi.
23:52Değil mi işte HTC-SMEO'nun davranışlarından hoşlanmadığı için işte bir takım uyarılar yaptı vesaire.
23:59Fakat burada şimdi şeye geçmek istiyorum.
24:04Ama oraya geçmeden önce özellikle batıdan Suriye'deki gelişmelere dair gelen açıklamaya dikkat çekmek istiyorum.
24:14Yine Hivda Kılıç Arslan arkadaşımdan rica edersem.
24:17Amerika Birleşik Devletleri, İngiltere, Fransa, Almanya ortak bir açıklama yaptılar.
24:23Ve işte gelişmeleri çok ciddi izliyoruz.
24:26İşte altyapıya saldırılar olmasın, insan ölümleri olmasın dedikten sonra bir paragraf açıklama.
24:33Mevcut tırmanış, çatışmaya BM Güvenlik Konseyi'nin 22-54 sayılı kararı doğrultusunda
24:39Suriye'nin öncülüğünde siyasi bir çözüm bulunmasına duyulan acil ihtiyacın altını çizmektedir.
24:47Yani bir nevi bu ülkelerde mevcut durumdan Esad'ın masaya oturup kendi muhalif grupları ile konuşmaya başlamamasından sorumlu tutuyor.
24:59Ve bence bu son dönemlerde nadiren Ankara'nın batılı müttefikleri ile neredeyse aynı sayfa, aynı noktada buluşması anlamına geliyor.
25:10Ama tabii bu aşamada bu buluşma konsolide olur mu?
25:15Ve ileride olacak gelişmelere bağlı olarak Türkiye'nin müttefikleri ile arasında bir takım sinir hatlarında gerilim yaşanır mı?
25:24Ona da bakmak gerekiyor.
25:27Neden bakmak gerekiyor?
25:28Bu noktada da işte Suriye'de Türkiye'nin kendisi açısından yaşamsal tehdit olarak gördüğü YPG'nin varlığı var.
25:37Bu bağlamda HTC liderliğinde başlayan saldırıya paralel olarak Suriye Milli Ordusu da artık bunun Türkiye tarafından desteklendiği net olarak biliniyor.
25:51YPG'ye karşı bir saldırı başlattı, işte Tel Rifat'ı aldı, Münbüç'e doğru gitmesi söz konusu.
25:59Burada da tabii mesele şu, Washington buradaki gelişmelere ne oranda yeşil ışık yakacak?
26:06Ne oranda bir tepki verecek?
26:09Berkay sizin yorumunuzu alabilir miyim bununla ilgili olarak?
26:13Evet, Tel Rifat'taki gelişme tabii çok ilginç oldu.
26:18Çünkü 8-9 yıldır neredeyse YPG kontrolündeydi orası ve Ankara'nın önceliklerinden birisiydi oradan YPG'yi çıkarmak.
26:26Aslında hiç de çok büyük bir zayiat verilmeden YPG'nin oradan çıkmasıyla sonuçlandı.
26:33Çünkü gelişmeler biraz oraya evrildi.
26:37Ama şu anda Münbüç tarafında orada bir hatta çatışmalar devam ediyor.
26:44Tabii ne kadar ilerleyecek, çok fazla ilerlerse bu acaba ABD ile Ankara arasında bir gerilime sebep olabilir mi?
26:54Çünkü en nihayetinde ABD'nin hassas olduğu konulardan bir tanesi bu.
26:59Nereye kadar ilerleyebilir vesaire gibi konular bence daha net değil hali hazırda.
27:05Ama kesinlikle bu bir öncelik olarak orada ve Ankara ve ABD arasında bir gerginlik noktası olarak orada duruyor.
27:15Dolayısıyla operasyonların ne kadar ilerleyeceği de önemli bir unsur olacak burada.
27:21Evet bu noktada aslında şunu da altını çizmek istiyorum.
27:25Ankara'da genelde hep bir acaba Amerika ile Rusya benim arkamdan Suriye'de bir anlaşmaya varır mı şüphesi olmuştur.
27:36Bu bağlamda da YPG ile ilgili benim tercih etmeyeceğim bir takım uzlaşmalar söz konusu olabilir mi gibi şüpheler vardır.
27:47Zaman zaman özellikle Suriye'de çok etkin olduğunu bildiğimiz Amerikalı yetkililerin işte Moskova'da görüşmeleri bu şüpheleri arttırmıştır.
27:56Ben gene Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın 16 Ekim'de gazetecilere yapmış olduğu sohbette dile getirdiği bir açıklamaya dikkat çekmek istiyorum.
28:08Orada net olarak gazeteciler soruyorlar Rusya ile Amerika arasında Suriye konusunda bir uzlaşma olabileceği anlaşma olabileceği iddiaları var ne diyorsunuz deyince
28:22Fidan da diyor ki Ukrayna Rusya savaşında bir donma bir yumuşama olursa Suriye meselesinde belki başka konuları konuşabilirler diyor.
28:31Amerika ile Rusya belki bu fırsattan kaynaklanarak yani Ukrayna'daki bir donmadan kaynaklanıp Suriye'yi konuşabilirler.
28:40Amerikalıların bölgeden çıkarken üzerine yatırım yaptıkları aktörün yani YPG'nin zarar görmesini önleyecek bir takım arayışlara girmeleri de pekala mümkün diyor.
28:53Hemen hatırlatalım aslında YPG Amerika tarafından da yani PKK Amerika tarafından bir terör örgütü olarak kabul ediliyor.
29:02YPG'nin PKK'nın Suriye'deki uzantısı olduğuna dair Ankara'nın savları hiç de öyle eskisi gibi Amerika tarafından reddedilmiyor.
29:12Ve şunu da biliyoruz YPG'nin Moskova'da bir ofisi var.
29:17Rusya YPG ile de çok yakın dolayısıyla burada böyle çeşitli denklemlerde gündeme gelebilecektir diye düşünüyorum.
29:26Onun dışında yavaştan artık Suriye dosyasını kapatalım ve onun dışında bir takım gündeme dair diğer gelişmelerle devam etmek istiyorum.
29:39Ama Berkay Mandıracı sizin son konuyla ilgili yorumlarınızı almak istiyorum.
29:45Bundan sonra nereye dikkat etmeliyiz? Sizce nereye doğru evrilmesi daha mümkün?
29:53Dikkat etmemiz gereken riskler buna dair son yorumlarınızla bugünlük en azından şu saat itibariyle Suriye'deki dosyaya bakışımızı noktalayalım.
30:06Evet yani bu muhaliflerin ne kadar ilerleyeceğine biraz bağlı olacak.
30:12Sağ gelişmelerini bence o açıdan takip etmek gerekecek.
30:15Ama şöyle bir gerçeklik var ki o da Suriye'de yeni bir güç dengesinden bahsediyor olacağız.
30:21Ne kadar ilerlediklerinden bağımsız olarak o gerçeklikle yeni bir açılım olacak mı?
30:29Yani Esad rejiminin muhalifleri muhatap aldığı yeni bir sürece girme ihtimali artacak mı?
30:35Onu incelemek ve oradaki sinyalleri iyi okumak gerekecek.
30:39Bir de bu YPG konusunda değeri zor kısmına bakmak gerekiyor.
30:42Çünkü orada da bazı operasyonlar yapıldı Hizbullah ve rejim güçlerine karşı.
30:48Dolayısıyla orada da Amerika yine SDG ile birlikte biraz mevzi kazanmaya çalışıyor.
30:55Ve daha ziyade Hizbullah güçlerini ve rejim güçlerini zayıflatmaya çalışıyor.
30:59Orada da bir cephe açılmış oldu.
31:02Çok fazla konuşulmasa da.
31:04Dolayısıyla oraya da bakmakta fayda var.
31:07Berkay Mandırıcı çok teşekkür ediyorum.
31:10Uluslararası Kriz Grubu, Türkiye Kıdemli Uzmanı, Suriye'de olan biteni beraber anlamlandırmaya çalıştık.
31:17Çok teşekkürler.
31:18Çok sağ olun.
31:20Peki Suriye ile ilgili son birkaç notla devam etmek istiyorum yalnız son noktayı koymadan.
31:26Çünkü çok yeni bir haber.
31:28O da Reuters'dan Hümeyra Pamuk, Amerikan Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile bir röportaj yaptı.
31:35Henüz röportajın tamamı elinimize geçmedi.
31:38Ama Hümeyra'nın tweetinden, Hümeyra Pamuk'un tweetinden şunu anlıyoruz.
31:43Diyor ki Hümeyra İngilizce tweetinde.
31:46Kendisine iki kez ABD'nin Esad'ın gitmesi gerektiğini düşünüp düşünmediğini sordum.
31:52Söylemeyi reddetti diyor.
31:54Yani buradan ne anlıyoruz?
31:56Aslında şu aşamada malum acaba rejim düşer mi?
32:00Hani birdenbire hiç direniş göstermedikleri için.
32:03Acaba işte Şam'da rejim düşer mi? gibi bir takım yorumlar yapılmıştı.
32:08Şu aşamada pek kimsenin rejimin yani Beşar el-Esad'ın düşmesini tercih etmeyeceği anlaşılıyor.
32:17Zaten Türkiye'nin de altını çizmeye çalıştığı konu bu.
32:21Bir takım iddialar vardı.
32:23Özellikle Amerika'nın Suriye'ye İran'la bağlantısını kesmesi karşılığında yaptırımları kaldırabileceğine dair iddialar vardı.
32:34Bu iddialar doğrulanmadı.
32:36Bunun dışında Türkiye özellikle Arap Ligi ülkelerinin Beşar Esad'dan karşılığında hiçbir şey istemeden yani Beşar Esad'ın iç savaşa dönük herhangi bir adım atmadan
32:48Arap Ligi organizasyonuna geri dönmesine yeşil ışık yakmasını da Ankara çok eleştirmişti.
32:55Eleştirmeye de devam ediyor.
32:57Hatta Hakan Fidan dedi ki siz böyle yaparak Suriye'yi İran'dan uzaklaştıracağınızı zannetmiştiniz ama Suriye İran'dan uzaklaşmadı dedi.
33:05Dolayısıyla burada mesele Beşar Esad'ın kalıcı olduğu Amerika için de Arap dünyası için de hatta Avrupalılar için de artık bir gerçeklik.
33:16Türkiye için de bir gerçeklik.
33:18Ama Türkiye açısından kalıcı olması demek Beşar Esad'ın hiç hareket etmeden mevcut durumla devam etmesi anlamına gelmiyor.
33:26Dolayısıyla Türkiye hem Şam'ı hem Şam'a destek veren Moskova ve Tahran'ı a Suriye'nin muhalefetiyle konuşması ve Suriye'nin Türkiye ile konuşması için baskılamaya çalışacak diye bakmamız gerekiyor.
33:40Onun dışında gözden kaçmasın diyeceğimiz birkaç gelişme var.
33:44Bunlardan bir tanesi tabii ki Güney Kore'deki sivil darbe girişimi.
33:50Güney Kore Cumhurbaşkanı 6 saatlik bir olağanüstü hal ilan etti ama onu hem halktan gelen tepkiler hem de muhalefetten gelen tepkiler nedeniyle 6 saat sonra iptal etmek durumunda kaldı.
34:01Ama şimdi kendisi zor durumda.
34:03Cumhurbaşkanlığı görevini devam ettirmesi kolay değil.
34:06Önemli bir gelişme neden?
34:08Çünkü Ukrayna Rusya Savaşı'nın küresel etkilerine dair bize bir şeyler söylüyor.
34:14Rusya Kuzey Kore'den 10 bin 11 bin civarında askeri Ukrayna sınırına getirmişti hatırlayalım.
34:21Onun dışında yine Fransa'da hükümet düştü.
34:26Güven oyu alamadı Fransa.
34:28Bu da önemli bir gelişme neden?
34:30Çünkü biz Trump'lı bir dünyaya doğru gidiyoruz.
34:32Çok öngörülemez bir lider Trump ve karşısında tek vücut olmakta, tek dil ile konuşmakta zorlanacak bir Avrupa bulacak.
34:43Fransa'da henüz 9 ay geçmeden seçim yapılması mümkün değil ama sonuç olarak bir siyasi istikrarsızlık var.
34:50Almanya'da Şubat ayında seçimler yapılacak ama sonuç ne olur bilinmez.
34:56Koalisyon tartışmaları çok uzun sürebilir.
34:59Dolayısıyla Trump karşısında tek vücut olamayan bir Avrupa bulacak.
35:06Onun dışında bir güzel haber de Akbelen'deki aktivist Necla Işık BBC'nin 100 önemli kadın listesinde yer aldı.
35:15Onu da güzel bir not olarak iletelim ve radarımızda ne var ona geçelim.
35:30Bugün Milli Güvenlik Kurulu toplantısı var.
35:34Bizim yayınımız bittikten sonra başlayacak.
35:37Dolayısıyla sonrasında yapılacak açıklama da Suriye'ye dair ne tür mesajlar olacak önem taşıyor.
35:45Dışişleri Bakanı Hakan Fidan agit toplantısına katılmak üzere Malta'ya gidecek.
35:50Burada Türkiye açısından önemli bir gelişme olması söz konusu.
35:55Malum eski dışişleri bakanlarından kariyer diplomat, dışişleri bakanlığı müsteşarlığı da yapmış olan Büyükelçi Feridun Sinirlioğlu agit genel sekreteri olarak adaylığını koymuştu.
36:06Zor bir süreçti. İlk başlangıçta pek onay vermeye yanaşmıyordu özellikle Avrupalı ülkeler.
36:14Rusya'nın da bir vetosu söz konusuydu.
36:17Hemen hatırlatalım eski müsteşar Sinirlioğlu bu adaylığını yanında Yunanistan'dan bir diplomatla gerçekleştirdi.
36:28Dolayısıyla Yunanistan'ın Avrupa Birliği üzerindeki etkisini kullanmış olması söz konusu olabilir.
36:33Feridun Sinirlioğlu'nun genel sekreter olarak teyit edilmesi söz konusu olabilir bu toplantıda.
36:40Bu toplantı ama bir başka nedenle önemli. Agit olduğu için Rusya'da üye ve Rus Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov Malta'da olacak.
36:50Hafta sonu demin dediğimiz gibi Doha'da Doha Forumu var. Türk, Rus ve İran Dışişleri Bakanları bir araya gelebilir ve Suriye'yi konuşabilirler.
36:59Romanya'da Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci ve son turu olacak.
37:052025 bütçesi genel kurula gelecek önümüzdeki dönemde.
37:09Ve tabii Türkiye açısından, Türk halkı açısından önemli olan Askeri Ücret Tespit Komisyonu'nun ilk toplantısını bekliyoruz.
37:16Bizden bu kadar. Çok teşekkürler şimdiye kadar izlediğiniz için.
37:21Editör arkadaşım Buse Söğütlü ve Hivda Kılıçaslan'a da teşekkür ediyorum. İyi haftalar diliyorum.