Dünyanın nabzı ABD'de attı
Trump ölümden döndü, geleceğin başkan adayını seçti
Suriye muhalefetinden "Çakıcı'lı" gövde gösterisi
Afrika’ya çıkarma, Türkiye uranyum peşinde mi?
️ Dış politika analisti Barçın Yinanç ve T24 dış politika editörü Metin Kaan Kurtuluş yorumladı.
Trump ölümden döndü, geleceğin başkan adayını seçti
Suriye muhalefetinden "Çakıcı'lı" gövde gösterisi
Afrika’ya çıkarma, Türkiye uranyum peşinde mi?
️ Dış politika analisti Barçın Yinanç ve T24 dış politika editörü Metin Kaan Kurtuluş yorumladı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00T24 Haber Merkezi'nden merhabalar. Bugün 18 Temmuz Perşembe günü ben Metin Kağan Kurtuluş Bahçeli İnanç'la birlikte bir dış politikayla nişli dışlı programında daha karşınızdayız.
00:11Bu hafta dünyanın kalbi Amerika Birleşik Devletleri'ni dağıttı.
00:15Cumartesi günü Donald Trump'a düzenlenen suikast girişiminden sonra başkanlık yarışı alevlendi.
00:21Trump'ın başkanlık yarışında bir adım öne çıktığı konuşulurken Demokrat Parti daha derin bir bunalıma yuvarlandı.
00:28Çünkü Biden'ın zaten geçirdiği kötü ve sağlıksız günlerden sonra seçimi kazanma ihtimalinin daha da düştüğü düşünülüyor.
00:35Bunun üstüne bu sabahta Joe Biden'ın Covid olduğu haberiyle uyandık.
00:40Bu da tabii ki Demokrat Parti'yi daha da strese sokacaktır gibi gözüküyor.
00:44Tabii Trump'ın vurulması ABD'de ve hatta dünyada da tek gündem haline geldi bir anda.
00:50Ciddi bir suikast girişimi bununla birlikte komplo teorileri ciddi bir şekilde yaygınlaştı.
00:56Bir kerede Amerika'nın ne kadar kurtuklaştığını aslında bir bakıma siyasi yönlerden Türkiye'yle de benzeşen çok tarafı olduğunu gördük.
01:03Evet normalde biz komplo teorilerini aslında Orta Doğu'ya özgü bir karakter zafiyeti diyelim olarak görürken aslında pek çok demokrat bunu Trump'ın kendisinin yaptırmış olabileceğini savundu değil mi?
01:20Evet hatta Cumhuriyetçi Parti'den bile buna dair mesela Biden'ın direkt sorumlu olmadığını ama Biden'ın sözleriyle bunu tahrik etmeye çalıştığına dair açıklamaları oldu.
01:29Tabii ki yani çok olağan dışı bir olasılık bunun bir komplo teorisi olması.
01:34Cidden Trump'ın kafasını çevirmesiyle, bir saliseyle belki de hayatı kurtuluyor.
01:38Ama konu seçimler olunca özellikle kurtuklaşmış bir ülkede komplo tufanı da kaçınılmaz oluyor sanırım.
01:45Çünkü orada sonuç olarak bir takım soru işaretleri olduğu için bir yandan da değil mi?
01:50Tam olarak yani bunu yapanla ilgili hala net bir profil, net bir amaç ortaya çıkarılmamış olması.
01:59Bir de tabii geçmişte de bu tür suikastlerle ilgili hala soru işaretlerinin devam ediyor olması da,
02:06bugün de üstelik de bu kadar kutuplaşma yaşanan ortamda açıkçası özellikle Amerikan makamlarının bir takım sorulara net yanıtlar vermemesi nedeniyle,
02:17bu işte dedikodu kazanı bir taraftan kaynıyor dedikodu değil de işte komplo kazanı.
02:24Ama sonuç olarak sen nasıl etkiler diye düşünüyorsun Trump'ın seçilme ya da seçim kampanyasını, seçilme şansını?
02:32Yani şimdi ilk seçimden, suikast karışımından sonra yapılan ilk ankete baktığımızda aslında neredeyse sadece %0.5'lik bir oylama gördük.
02:41Trump'ın düşündüğü raddede bir oy değişimi yok kendisine karşı.
02:45Bunun sebebi de yine aslında Türkiye ile benzerliği olabilir.
02:48O kadar kutuplaşmış durumdaki iki ülkede oy geçişkenliği çok düşük.
02:53Bununla birlikte Trump'a şöyle bir faydası oldu.
02:56Bir, Trump mağduriyeti çok başarılı bir şekilde avantaja çeviren bir isim.
03:00İki, Demokrat Parti'nin Trump'a saldırması bir yanda daha zorlaştı.
03:04Üç gün boyunca sessiz kalmak zorunda kaldılar.
03:07Biden tartışmasını kendi içlerinde de yaşayamaz hale geldiler.
03:10Bir de belki kendi seçmenini de konsolide etti.
03:13Yani dur ben o gün gitmesem de olur diyenler belki daha bir şey yaptılar.
03:17Tabii yani Trump'a küskün cumhuriyetçi seçmenin muhakkak daha rahat sandığa gidecektir.
03:23Bunu söylemek mümkün.
03:25Ama bununla birlikte yani salınacak eyaletler dediğimiz kilit eyaletlerden nasıl bir yankı uyandırdığını henüz tam anlamıyla bilmiyoruz.
03:33Bunun önümüzdeki birkaç hafta içinde çıkacak anketlerde seçimin kaderini belirleyecek.
03:38Biden mi Trump mi kazanacak onu öğreneceğimiz anketleri o zaman görmeye başlayacağız.
03:43Evet ama sonuçta anladığım kadarıyla demokratlar çıkan anketleri göz ardı ederek Biden üzerindeki baskıyı bırakması için baskıyı arttırdılar.
03:55İhtimalen ya işte bak mağduriyete oynayacak dolayısıyla seçilme şansı daha artıyor.
04:01Bu da ekstra bir nedendir.
04:03Senin seçimden çekilmen için diye.
04:07Öte yandan aslında Amerika'da sadece bu suikast değil onun paralelinde de önemli başka gelişmeler oldu.
04:14Ben bunları da çok önemsiyorum.
04:16Çünkü bir taraftan Biden'ın bağışçıları artık bağış toplamayacaklarını ve Biden'ın bırakması gerektiği yönünde taleplerde bulunurken
04:26Trump çok önemli bağışçılar kazandı.
04:30Bunların başında Elon Musk geliyor.
04:32Çünkü başlarda aslında ben nört kalacağım demişti öyle anlıyorum.
04:36Fakat son birkaç gün önce seçim dönemine kadar toplam 180 milyon dolarlık bir bağış yapacağını söyledi.
04:45Bunun dışında gene silikon vadisinden Peter Thiel.
04:49Ben bu dünyaya çok aşina değilim ama o da bu silikon vadisinin önemli oyuncularından olduğunu anlıyorum.
04:57Onun da önemli bir bağışı olacak ve buradaki dikkat çeken nokta
05:02genelde silikon vadisinin önde gelen şahsiyetlerinin oyuncularının aslında demokrat eğilimli olması değil mi?
05:11Aslında böyle teknoloji deyince daha böyle dünyaya açık, daha yenilikçilere açık, daha az muhafazakar olmasını beklediğin isimlerin
05:19cumhuriyetçilere yönelmesi ilginç, enteresan, farklı bir analiz gerektirir diye düşünüyorum.
05:25Ama ihtimalen bunda belki de Trump'ın başkan adayını bu dünyaya yakın,
05:33hatta bu Peter Thiel'in galiba şirketinde çalışmış olan 39 yaşındaki genç bir senatör J.D. Vance'ı seçmiş olmasını da bağdaştırabiliriz.
05:46Belki J.D. Vance'ın seçilmiş olması nedeniyle silikon vadisi istikameti Trump'a çevirmiş olabilir.
05:56Sen baktığında ne görüyorsun Vance'ı?
06:00J.D. Vance ilginç bir profil. Geçen sene aslında son seçimlerde kongreyi kesgirdi ve Trump'ı başarılı ciddi anlamda eleştiren bir isimdi.
06:08Hatta kendisine diktatör benzetmesi yaptı bile almıştı.
06:10Adolf Hitler benzetmesi yapmış galiba değil mi?
06:13Evet.
06:14Hatta aptal demiş galiba yanılması.
06:16Aptal, kültürel eroin dedi. İngilizceden Türkçe'ye çevirince çok mantıklı olmayan bir ifade o yüzden onu kullanmak istemedim ama kültürel eroin dedi Trump'a.
06:26Yani beyninizi uyuşturuyor özetlen muhafazakar kültürü kullanarak demişti.
06:31Bununla beraber sonra iki isim yakınlaştı ve Trump son ara seçimlerde J.D. Vance'ı destekleyerek Ohio gibi çok ciddi bir kilit heyal etti.
06:42Kongreye girmesini sağladı.
06:44Dolayısıyla Trump'a o da borcunu bir nevi kongrede onun sesi olmaktan yaymıştı.
06:50Hem genç muhafazakarlar arasında hem yaşlı muhafazakarlar arasında karşılık bulan bir isim.
06:5539 yaşında olmasına rağmen.
06:57Geçen başkan yardımcısı Mike Pence'a kıyasla daha farklı bir profil çünkü Cumhuriyetçi Parti'nin nobilimiz statüklosundan gelmiyor.
07:05Daha açık ve aslında demokratları daha rahatsız edecek bir figür.
07:09Irkçı olduğuna dair mesela burççılıksa ben ırkçıyım dediği açıklamaları var işte bütün göçmenler gönderilmeli.
07:17Bir de galiba Trump'ın seçmenleri kendilerini mağdur hissedenler değil mi?
07:23Sorunlarına mevcut siyasetin çözüm getiremediğine getireceğine dair inançlarını kaybedenlerden oluşuyor.
07:32Ve Vance'ın profiline baktığında da işte böyle aslında Yale mezunu olmasına rağmen öyle tipik böyle bir zengin ya da mütevazi bir aileden değil.
07:47Tam tersine işte alkolik bir baba var, uyuşturucuya saplanmış bir anne var, ananesi onu yetiştiriyor.
07:54Dolayısıyla hani feleğin tokadını yemiş şeklinde böyle bir arabessel bir durumla aslında mağdurlara da seslenebilecek bir isim olması enteresan.
08:08Onun dışında ama özel olarak dış politikaya dair de bir takım ipuçları var onunla ilgili değil mi?
08:14Şimdi özellikle Türkiye'yle ilgili bir değindiği konu açıklaması yok ama baktığımızda dış politikasıyla ilgili.
08:21Öncelikle biliyoruz ki en çok Avrupa'yı endişelendiren şey Vance Trump'a benzer olarak dış yardıma karşı olan bir isim.
08:28Bu ne demek oluyor? Ukrayna'ya yardımların daha da zora gireceği anlamına geliyor.
08:33Geçen hafta sen biraz detaylandırmıştın NATO'nun desteği aslında şimdiden ayarlayarak bir Trump seçilmesine karşı önlem aldığına karşı.
08:42Ama dış yardımları kısıtlama konusunda çok sert bir duruşu var.
08:46Bununla beraber kendisinin İsrail lobisiyle yakın olduğunu biliyoruz ve çok ciddi İsrail yanlısı görüşleri olduğunu biliyoruz.
08:53Evet Ukrayna konusunda da şey demiş bir yerde bir Fransız basını da okudum.
08:58Ukrayna'nın başına ne gelirse gelsin çok da ilgilenmiyorum demiş.
09:01Evet Trump'ın zaten aslında Ukrayna'daki savaşı bir haftada bitiririm söylemini sen biraz çıkartmıştın.
09:06Yardım kesildiği anda savaş Ukrayna'yı Rusya ile barışa dava etmeye zorlayacak.
09:12Yani dış politikada aslında ortak bir şey içindeler.
09:16Gerçi bizde bir laf vardır işte taç giyen baş akıllanır diye ama çok da çizgiden saparlar mı emin değilim.
09:24Ama Vance ile ilgili benim okuduğum yorumlarda yabancılardan özellikle Amerikalı yorumculardan okunduğum bir başka nokta var.
09:33O da diyorlar ki yani Vance bir anlamda Trumpizmin kalıcılığının işareti.
09:41Yani Amerika'nın geleceğine dair bize bir işaret veriyor.
09:46Hatta işte bu MAGA denen bir şey var.
09:49Make America Great Again.
09:51MAGA partisinin gelecekteki başkan adayı şeklinde bir yorum yapabiliriz.
09:58Onun dışında bir de hani işte bu Yale'den şey olması.
10:02Yale Üniversitesi'nden mezun olması.
10:07Deniyor ki Trump çok fazla içgüdüsel sezgileriyle hareket ederken
10:12Vance bu Trumpizme ya da MAGA partisine entelektüel bir boyut getirecektir.
10:20Özellikle tartışma programlarında Trump'ın bir adım öne geçmesine destek olacaktır.
10:28Dolayısıyla Trump kadar enteresan bir isim olacak Vance diye anlıyoruz.
10:33Buna dair bir şey daha eklemek istiyorum bitirmeden.
10:36Cumhuriyetçi Parti dünyanın en eski partilerinden biri biliyorsun Bağçin.
10:40Uzun süredir biz Cumhuriyetçi Parti'nin Trumplaşmasını konuşuyoruz.
10:448 yıl içinde 3. defa başkan adayı seçildi Trump.
10:47İlk dönem bence Trump'ın pensil seçmesi başkan yardımcısı adayı olarak
10:52Cumhuriyetçi Parti için de onu tutacak siyasetin içinde oturmuş bir figürdü.
10:56Şimdi bu dönem kendini J.D. Vance gibi kendi ekolüne yakın bir ismi seçecek kadar güçlü hissetmesi
11:02bence Cumhuriyetçi Parti'nin de artık Trump Partisi olmaya yönünde yolunda
11:07ne kadar yol kat ettiğine dair bir işaret bence bu yüzden de önemli.
11:11Demokrat Parti ile ilgili de tek bir iki cümle söylemek istiyorum.
11:15Tek değil tabi ki.
11:16Nancy Pelosi ve Adam Schrift.
11:18Nancy Pelosi hatırlayacaksınız eski Demokrat Temsilciler Meclisi Başkanı.
11:23Adam Schrift en tanınan demokratlardan biri kongredeki.
11:27CNN'in iddiasına göre Pelosi de Schrift de, Schrift'i kamuya açık bir şekilde açıkladı bunu.
11:32Biden'ın adaylıktan çekilmesi gerektiğini söylediler.
11:35Geçen hafta hatırlayacaksınız George Clooney partinin en önemli donörlerinden biri
11:40adaylarını istemediğini söylemişti Biden'ın.
11:43Dolayısıyla Biden çok daha sıkışmış bir duruma doğru yöneliyor.
11:47Hatta dün Trump kampanyası yaptığı açıklamada esprili bir şekilde
11:51bizim başkan yardımcısı sürecimizden ilgili açıklamalarına cevap vermiyoruz
11:55Demokrat Parti'nin.
11:56Çünkü Kamala Harris'in başkan yardımcısı kim olacak bilmiyoruz henüz diye bir açıklama yaptılar.
12:01Dolayısıyla Amerika'nın gündemi önümüzdeki birkaç hafta boyunca bu olacak gibi duruyor.
12:07Evet Cumhuriyetçilerle ilgili olarak da hemen şu iki noktayı altına çizelim.
12:12Birincisi anladığım kadarıyla Cumhuriyetçiler normalde Kürtaj karşıtlarından oy alırlar.
12:20Ama son dönemde bu konudaki tutumlarında bir sessizlik göze çarpıyor.
12:26Anladığım kadarıyla oy potansiyellerini arttırmak için bu konuda bir nüansları söz konusu.
12:33Onun dışında bugün itibariyle Trump'ın bir açıklamasında altını çizmek gerekiyor.
12:41O da Tayvan'dan para istiyor.
12:44Biz o kadar Çin'e karşı Tayvan'ı savunuyoruz buna karşı hiçbir şey yapmıyor.
12:49Bize bir para ödemesi lazım diyor.
12:52Oradan tekrar Vence'e geçelim.
12:54Vence'in dikkat çekici başka geçmişteki açıklamalarından hatta yazmış olduğu kitabında değindiği bir konu var.
13:01Irak'a gidiyor.
13:02Irak'ta savaşmaya gidiyor.
13:04Tam savaş alanlarında olmuyor ama ben Irak'a gittikten sonra gördüm ki
13:08bize aslında askerler, siyasi elitler yalan söylemişler diyor.
13:13Bu eğer Trump'ın iktidara gelmesi durumunda Orta Doğu politikasının nasıl şekilleneceğine dair bize bir ipucu verir diyerek
13:22buradan istersen hemen Suriye'ye geçelim.
13:24Evet Suriye ile ilgili önemli gelişmeler yaşanmaya devam ediyor.
13:28Dışişleri Bakanı Hakan Fidan Suriye muhalefetinin birazcık endişelerini dindirmek için
13:33Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Esad'dan yürütmek istediği potansiyel normalleşme konusunda
13:38onları yarı yolda bırakmamız diye bir şey söz konusu olamaz diye güvence verdi.
13:44Fakat Suriye muhalefetinin de bu hafta Türkiye'de dikkat çekici temasları oldu.
13:49ÖSO'nun önde gelen komutanlarından ikisi Alaattin Çakıcı ile yatta bir araya geldi.
13:55Bununla birlikte yine bir ÖSO komutanı Devlet Bahçeli MHP Genel Başkanı ile bir araya geldi.
14:01Bu temaslar tabii ki normal böyle Türkiye'deyken görüşelim temasları değildi bence.
14:06Bahçeli'nin bir mesaj veriyorlar bize. Bu mesajı nasıl notlamalıyız?
14:10Tabii çünkü sonuç olarak Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın yapmış olduğu açıklamaya ek olarak
14:16biz ne görüyoruz? Türkiye ile Suriye arasında bir mesajlaşmanın trafiği, sıklığı arttı.
14:25Eskiden 3 ayda bir Cumhurbaşkanı bir şey söylerdi.
14:29Hatta belki 5 ara Esad cevap bile vermezdi.
14:32Ama son dönemlerde Cumhurbaşkanı bir şey söylüyor.
14:35Sonra akabinde Esad söylüyor. Yine Esad bir açıklama yaptı.
14:38Evet yine masaya oturmak için aslında Türkiye ile normalleşme ile bizim bir sorunumuz yok.
14:43Ama Türk askerinin çekilmesi lazım.
14:45Aslında diyor ki özet olarak sen somutunu söylüyorsun.
14:49İçerikli bir görüşme yapacaksak masaya oturalım diyor.
14:52Yani biz bundan somut sonuç alabileceksek oturalım.
14:56Yoksa gazoz içmek için oturmayalım diyor.
14:59Gerçekten de iki taraf aslında biraz galiba zaman kazanmaya oynuyor.
15:03Çok çetrefir bir mesele var ortada.
15:06Cumhurbaşkanı mesela ben Esad'ı çağırdım diyor ki hepimiz biliyoruz ki Esad gelmeyecek.
15:13Ama Esad da sessiz kalmıyor cevap veriyor.
15:16Bunu da son dönemlerde Gazze Savaşı'nın Lübnan'a yayılması endişesine bağlayanlar var.
15:24Yani İsrail-Lübnan Savaşı'nın çok daha genişlemesi söz konusu olduğu için
15:30Suriye Türkiye ile en azından benim geçenlerde duyduğum bir diplomatın yorumuna dayanarak söylüyorum.
15:39Suriye bu aşamada biraz daha Türkiye ile sükunet içinde olmayı tercih edebilir.
15:45Ama sonuç olarak ortada ne görüyoruz?
15:48Somut bir şeye gitsin ya da gitmesin bir trafik hızlanmış durumda.
15:53Bundan kim endişe ediyor?
15:55Tabi ki Suriye muhalefeti endişe ediyor.
15:58Çünkü Şam ile Ankara anlaşırsa biz açıkta mı kalacağız diye endişe ediyor.
16:04O nedenle de Suriye'de bir takım ayaklanmalar, Türkiye'nin hedef alındığı şiddet olaylarına denk düşmüştük.
16:12Şimdi Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın açıklamaları ben şu anlamda çok önemsedim.
16:19Şimdi diyor ki Suriye muhalifleri konusunda Ankara'nın durduğu yeri değiştirmeyeceğini söylemiş Fidan.
16:26Onları yarı yolda bırakmamız diye bir şey söz konusu değil demiş.
16:29Şimdi bunu açarken de şunu söylemiş.
16:32Diyor ki biz diyor Suriye muhalefeti ile PKK ile mücadelede omuz omuza yıllarca teröre karşı savaştık diyor.
16:41Çok şehitler verildi.
16:43Vefalı ve büyük bir ülke olarak bu fedakarlığı unutmamız mümkün değil diyor.
16:49Yani biz onları yarı yolda bırakmayız derken bu bana neyi hatırlattı?
16:55Hani Amerika Birleşik Devletleri de önce kabul etmiyordu işte YPG'nin PKK'nın Suriye uzantısı olduğunu.
17:03Sonra kabul etti ama ne dedi işte ben onlarla taktik bir iş birliği içindeyim dedi.
17:07Yani Türkiye'yi rahatlatmaya çalıştı.
17:10Yani taktikten kasıt bu hani zamanlı belli bir zamanlı olacak.
17:14İşte biz taktiksel bir iş birliğindeyiz.
17:17DAEŞ bittikten sonra bizim onlarla da iş birliğimiz biteriz demeye getirdi.
17:22Fakat şimdi ne diyor Amerikalı komutanlar?
17:25Ya biz bunlarla omuz omuza yani YPG PKK ile DAEŞ'e karşı omuz omuza savaştık.
17:31Şimdi biz onları açıkta bırakabilir miyiz diyor.
17:33Ben burada böyle bir paralellik görüyorum.
17:36Yani Hakan Fidan da demeye getiriyor ki biz PKK'ya karşı DAEŞ'e karşı Suriye muhalefetiyle omuz omuza çatıştık.
17:44Dolayısıyla biz onları yarı yolda bırakmayız diyor.
17:47Bu paralellik benim açıkçası dikkatimi çekti.
17:51Onun dışında Hakan Fidan diyor ki Suriyeli muhaliflerin kontrol ettikleri noktalarda Türkiye'ye daha fazla mülteci gelmesinin önüne geçtiklerini.
18:01Yani kamuoyuna da şimdi son dönemlerde biz eleştirdik ya yani Türkiye'nin silahlandırdığı, Türkiye'nin elektriğini, suyunu verdiği yerlerde Türkiye'ye silahlarını çeviriyorlar.
18:14Bu nasıl iş diye eleştirdiğimiz için Hakan Fidan da demeye getiriyor ki ya ama onlar bize bir duvar örüyor.
18:20Biz de bu yardımı boşuna yapmıyoruz.
18:22Sadece PKK ile savaşmak için değil ama onlar bir neredeyse etten duvar oluşturuyor göçmenler konusunda diyor.
18:29Bence açıklamasının bu boyutu da önemli ama gelelim ÖSO'nun Türkiye'deki temaslarına.
18:37Yani ÖSO da demeye çalışıyor ki yani Suriyeli muhalifler de demeye çalışıyorlar ki yani siz bu açıklamaları yapıyorsunuz ama ben bunlardan tam olarak tatmin olmuş değilim.
18:48Benim de elimde iktidarın ortağı MHP ile yakın ilişkilerim var demeye getiriyor.
18:56Kaan biliyorsun son dönemlerde AK Parti ile MHP arasında işte buzlar var mı yok mu, soğuk rüzgarlar esiyor mu esmiyor mu, bu ittifakta çatlaklar olacak mı olmayacak mı gibi bir takım tartışmalar söz konusu.
19:12O nedenle bence yani ben bunu böyle keşke yorumlamasam yorumlamak istemezdim ama ÖSO yani Suriyeli muhalifler AK Parti'ye MHP üzerinden bir mesaj verirken yani siz bizi yarıda bırakamazsınız çünkü MHP var bizim yanımızda.
19:30MHP ile aranızı bozamayacağınız için hani bize dönük adımlarınızda dikkat edin derken aynı şekilde bence MHP de belki hani bu biraz 3 adım öteye giden bir yorum olabilir ama belki MHP de AK Parti'ye hani dikkat et hani ola ki ileride benim dışımda bir takım ittifaklara yönelme durumun olursa ola ki Kürtlerle vs.
19:54Hani benim de yani Suriye'de elinde silahları olan çok ciddi bir grupla bir yakın ilişkim olduğunu unutma demek istiyor mu acaba diye de düşünmedim değil kan doğrusu.
20:07Dostluklar bozulmaya başladıkça genelde kozlar cepte birikmeye başlar böyle tanımlarda. İleride yaşayıp göreceğiz hep beraber.
20:16Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'dan devam edelim. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan bu hafta çok kalabalık bir heyetten Nijer'e gitti. Libya ziyaretinden beri Erdoğan'ın olmadığı bir ziyarette en kalabalık heyet sanıyorum.
20:28Bu heyetin içinde Milli Savunma Bakanı var, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı var, MİT Başkanı var, Savunma Sanayi Başkanı var, Ticaret Bakan Yardımcısı var ve kendileri Nijer'e bir resmi ziyarette bulundular.
20:41Burada çeşitli temasları oldu, anlaşmalar sağlandı. Başbakan ile bir araya geldiler.
20:47Bu teması açıkçası masaya yatırmak istedim çünkü Afrika'ya biz yeterince ilgi göstermiyoruz basın olarak.
20:58Kendimize de eleştirebiliriz, biz de belki seninle biraz daha fazla Afrika'yı izliyor olabilirdik ama sonuç olarak çok büyük bir delegasyonun Nijer'e gitmiş olması önemli.
21:11Bunun için biraz arka plandan bahsetmemiz gerekiyor ama.
21:15Şimdi aslında Afrika'da çok uzun bir dönem böyle parlamenter, çoklu partili anayasal rejimler söz konusuydu ve öyle özel olarak darbeler dönemi yaşanmamıştı.
21:31Fakat mesele şu ki Afrika halkları mevcut rejimlerin beceriksizliğinden, yolsuzluklarından giderek çok daha fazla yaka siltmeye başladılar.
21:43Bunun üzerine bir de işte bu cihatçı, islamcı, islamist her ne dersek işte boku haram, terör meselesi de binince halklarda çok ciddi bir bıkkınlık meydana geldi.
21:59Ve bunun üzerine de Afrika'daki çeşitli ülkelerde peşi sıra böyle bir darbeler görmeye başladık.
22:06Ve bu darbelerin de aslında yani askeri darbelerin de halk tarafından desteklendiği bir durum ortaya çıktı.
22:16Şimdi bu askerler de özellikle halkın desteğini arkalarında tutabilmek için özellikle halktaki bu antikolonyal, batı karşıtı hisleri de kullanmak istediler.
22:33Yani kendi meşruiyetlerini de destekleyebilmek açısından halktaki bu antikolonyal hislerden yararlanmak istediler.
22:42Ve bunun üzerine biz ne gördük? Özellikle bir grup Afrika, Batı Afrika ülkesinin Fransızlarla ilişkilerini koparmasına şahit olduk.
22:53Şimdi Fransa da bu koparmayı, bu süreçleri hiç iyi yönetemedi. Onun altını çizelim.
23:00Amerika'yla da kimi zaman işte askerlerini çek diyen ülkeler oldu. Amerika'nın işte askerlerini çektiği ülkeler söz konusu.
23:09Burkina Faso, Mali, Nijer işte bu ülkeler özellikle Fransa ile ciddi şekilde ilişkilerini kesip askerlerin çıkmasını istediler.
23:21Şimdi bu eskiden beri gelen yani Batı'nın Afrika'daki gücünün azaldığı süreçte neyi gördük biz?
23:29Çin'in ve Rusya'nın gücünün arttığını gördük. Çin'in özellikle yatırımlar aracılığıyla Afrika'da yol yapmaya çalıştığını şahit olduk.
23:40Rusya'nın da özellikle Wagner güçleri aracılığıyla Afrika'da etkisini arttırmaya çalıştığını gördük.
23:48Ve bunun da aslında sonucunu özellikle Ukrayna Savaşı sırasında değil mi işte bu global güney dediğimiz Afrikalılar çok ayan beyan Rus saldırganlığına karşı çok açık bir şekilde Ukrayna'yı aslında desteklemediler.
24:04Çünkü her ne kadar Batı'dan gelen yatırımlarda zaman zaman o da zaman zaman işte insan haklarına dikkat edin falan dense de biliyoruz ki Ruslar ya da Çinlerin öyle bir şartları yok.
24:16Şimdi Türkiye'ye getiriyorum lafı orada da işte Fransa ile bizim son dönemlerde büyük sıkıntı yaşamamızın altında da aslında Fransa'nın ay bizim ayrıldığımız yere Türkler giriyor gibi bir endişesi ve alerjisi olması yatıyor.
24:37Benim anladığım kadarıyla Afrikalı kim ülkelerde şunun da farkına varmış durumdalar.
24:43Ya işte Rusya ile de aslında tırnak içinde yatağa girmek işte ayıyla yatağa girmeye benziyor dolayısıyla temkinli olmalıyız.
24:51Çin geldiğinde o da işte diyor ki yatırım yaparım ama sen bana şu limanını ver yatırım yaparım ama işte böyle Birleşmiş Milletler'de bir şey olduğunda benim tarafımdan oy kullan vesaire.
25:03Bu noktada hani Türkiye'yi biraz daha en azından Rusya ile Çin'e karşı bir denge unsuru olarak gördüklerini anlıyoruz.
25:14O nedenle de benim anladığım kadarıyla örneğin Nijer olayında Nijer özellikle Türkiye'den böyle üst düzey bir ziyaret talebinde bulunmuş.
25:27Şunun altını çizmek lazım bu ülkeler yani Nijer, Burkina Faso, Mali geçtiğimiz ay ECOVAS yani Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğundan ayrılıp ayrı bir topluluk grup kurma kararı aldılar.
25:46Çünkü ECOVAS hala batılı ülkelerin etkisi altında hala Fransa'nın etkisi altında ve bu ülkelerde darbe olduğunda Fransa ve başka bazı ülkeler ECOVAS'ı böyle ittirmeye çalıştılar.
26:00Ya siz müdahale edin hani bunlara birlik gönderin hani o süreci geri çevirmek için ECOVAS'ı öne sürmeye çalıştılar.
26:08O dönem de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hatta çıkıp ECOVAS niye böyle bir şey yapsın dediğinde bu ülkelerdeki liderliklerin anladığım kadarıyla çok hoşuna gitmiş özel bir puan taşımışlar.
26:21Ama şimdi Türkiye'ye gittiğinde benim anladığım hani ya illa siz ECOVAS'tan ayrılın kendi başınıza yolunuza gidin gibi bir söylem kullanmayacaklarını anlıyorum.
26:32Yani tamam madem darbe yaptınız ama bu kadar da köprülere atmanıza gerek yok mesajı verilmiş olabileceğini düşünüyorum.
26:40Ama onun dışında şöyle bir Bloomberg'ten bir haber çıktı.
26:45O da mevcut bu ziyaretin bir hedefinin de Nijer'deki uranyum madenlerine erişim hakkının alınması arayışı olduğunu yazdı.
27:00Bloomberg'ten Selcan Hacaloğlu kendisi hükümetten iyi bilgi alan bir gazeteci.
27:06Çok yakın zamanda uranyumla ilgili Fransa ve Kanada ile yapılan anlaşmalar iptal edilmiş.
27:14Bu uranyum da özellikle nükleer santrallerde kullanılıyor ve Bloomberg'taki haber diyor ki Türkiye'nin de amacı bu uranyumu akkuyu nükleer santralinde kullanmak.
27:27Fakat biz tabi temaslara baktığımızda ne görüyoruz?
27:32Enerji Bakanı'nın orada görüyoruz ama imzalamış olduğu anlaşmalarda petrol ve doğal gaz var.
27:40Uranyuma dair herhangi bir şey ben en azından şimdiye kadar okumadım.
27:45Onun da altını çizmek lazım.
27:47Dolayısıyla önümüzdeki dönem bu Afrika'ya dair ve biz daha fazla konuşacağız.
27:52Orada Türkiye ne türden bir rol oynayacak?
27:55Ne türden mesajlar verecek?
27:57Türkiye'nin oradaki varlığı Fransa'da alerji yaratırken acaba Amerika Birleşik Devletleri tam tersi ya ben Çin ve Rusya'ya karşı acaba Türkiye ile bir işbirliği yapabilir miyim?
28:08Buna dönük bir arayış içine girebilir mi?
28:10Bunlar bizim önümüzdeki dönem konuşacağımız meseleler ve bir son dakika gelişmesi de yine bugün yanılmıyorsam İstanbul'da
28:20Enerji Bakanı Somali ile yeni bir petrol ve doğal gaza ilişkin bir anlaşmaya imza atacak diye anlıyorum.
28:28İstersen görsen kaçmasın diyelim.
28:30Bahçenin ilk önce bir fikri takip yapalım.
28:33Geçen hafta verdiğimiz haberi muradın tamamını eldirelim.
28:37Kurtuluş Demirbaş isimli meslektaşımız gazeteci Kurtuluş Demirbaş Suudi Arabistan'da gözaltına alınmıştı geçen haftalarda.
28:452 Temmuz itibariyle serbest bırakıldı.
28:47Dışişleri Bakanlığının da sürece dahil olduğunu geçen hafta size bildirmiştik.
28:52Dün de kendisi Türkiye'ye döndü.
28:54Ciddeden İstanbul'a uçtu.
28:56Oradan da Ankara'ya gitti.
28:58Avrupa'da siyaset çok şaşıracaksınız ama karmaşık şekilde çatışmalı devam etmeye sürdürüyor.
29:04Macaristan Avrupa Birliği'nde dönem başkanlığını devralmıştı Haziran başında.
29:10Ama Başbakan Viktor Orban'ın Rus-Ukrayna savaşıyla ilgili AB'den bağımsız, ünileteral olarak yaptığı görüşmeler Avrupa Birliği'nin merkezinde büyük rahatsızlık yaratıldı.
29:20Ve tarihinde görmediğimiz bir şey yaşıyoruz Avrupa Birliği'nde bu hafta.
29:24Avrupa Birliği komisyonunun üst düzey liderleri Macaristan'ın dönem başkanlığındaki ekinlikleri boykot etme kararı aldı.
29:33Üst düzey komisyon yetkilileri katılmayacak.
29:35Alt düzey daha bürokrat seviyedeki insanlardan temsil edilecek komisyon.
29:40Avrupa Birliği'nde bunun dışında ciddi bir liderlik mücadelesi var.
29:43Ursa'da Von der Leyen tekrar koltuğunu korumak için bir mücadele veriyor.
29:47O da dün aday ülkeler arasında Türkiye'yi saymayı unuttu.
29:51Buna da bugün Türkiye Raportörü'nün Aça Sançez'e bir tepki göstermiş.
29:56Yani üstü kapalı eleştiride bulunmuş.
29:59Von der Leyen'in geleceği de bıçak sırtında duruyor.
30:03Onun yerine başka bir ismin çıkması da çok büyük sürpriz olmayacaktır diyelim ve radarımıza geçelim.
30:20Hafta sonu Cumartesi günü Kıbrıs Barış Harekatı'nın 20. aya 50. yıl dönümü olacak.
30:27Bununla ilgili Cumhurbaşkanı Erdoğan'da muhalefet hanı, muhalefet lideri Özgür Özel'de adaya gidecek.
30:32Yunanistan tarafında Güney Kıbrıs Rum kesimine de Yunanistan Başbakanı Kiryakos Muçatalkes'in geleceğine dair haberler dolaşmaya devam ediyor Yunan medyasında.
30:41Bununla beraber Yunanistan Savunma Bakanı'nın dün bir açıklaması oldu.
30:46Kuzey Kıbrıslı Türklerin yaptığı hüzün şenlikleri gibi çirkin bir ifade kullandı.
30:52Milli Savunma Bakanlığı da buna sert bir tepki gösterdi.
30:55Tabi ki adanın iki tarafında Barış Harekatı farklı şekilde anılıyor.
30:59Kuzey Kıbrıs'taki birçok kişi için bir soykırımın doldurulduğu tarih.
31:04Güney Kıbrıs'ta ise tabi ki daha çok anmalar ve hüzünlü bir şekilde düzenleniyor.
31:09Ama bu açıklamalar Türkiye-Yunanistan normalleşmesinin devam ettiği bir dönemde gergin bir havaya sebep olabilecek nitelikte.
31:16Avrupa Siyasi Topluluğu Zirvesi İngiltere'de başlayacak.
31:20Bugün ben açıkçası Türkiye'nin hangi seviyede temsil edileceğine ilgili pek bir bilgi sahibi değilim.
31:26Her halükarda şunu biliyoruz.
31:28Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan katılmayacak.
31:31Onu biliyoruz.
31:32Onunla ilgili bir takım haberler çıktı.
31:34Hem denildi ki üst üste zaten çok fazla zirveye katıldı.
31:39Yani oradaki liderlerle ikili görüşmelerde bulundu.
31:43Ki Avrupa Siyasi Topluluğu'na katılım, oradaki liderlerle görüşmek anlamına gelmiyor.
31:48Başka bir mesaj anlamına geliyor.
31:51Ama ilk toplantı Prag'daydı.
31:53Ona katılmıştı.
31:54Ondan sonraki iki toplantıya katılmadı.
31:56Burada katılmamasının bir sebebi yine bir protokol meselesi.
32:01Yine Ragıp Duran, hükümetten iyi haber alan bir kaynak.
32:06O haberinde bunun da altını çizmiş.
32:09Cumhurbaşkanı malum çok büyük heyetlerle dolaşmayı seviyor.
32:15Fakat yine kendisine dönük değil gelecek liderler küçük heyetle gelsin denmiş.
32:22Büyük heyetle gidemediği için de gitmeyi arzulamadığını anlıyoruz İngiltere'ye.
32:29Ben açıkçası biraz şaşırdım.
32:31Çünkü özellikle İngiltere Başbakanı yeni olduğu için hani tırnak içinde onunla ilişkileri iyi tutmak açısından belki gider miydi diye düşündüm.
32:41Ama tersine belki çok büyük ihtimal İngiltere'ye gitmeyecek ama ben Fransa'ya gitmeyecek diye zannediyordum.
32:48Ama galiba Fransa'ya olimpiyat oyunları nedeniyle gitmesi gündeme gelebilir diye bir duyum bir söz konusu.
32:54Evet davetliler arasında Erdoğan Paris açılışı içinde.
32:57Son olarak sokak hayvanları yasa teklifi dün görüşüldü.
33:0114 saat sürdü.
33:02Komisyondaki görüşme CHP tepki gösterdi bu kadar uzun sürmesine.
33:06Pazartesi günü görüşülmeye devam edecek yasa tasarısı.
33:09Bu tabii ki hayvanların öthanasiyat altında yani öldürülmesini görüşüyor milletvekillerimiz.
33:15Ve bu ortada bir görüşme şu anda olmaya devam ediyor.
33:19Bununla ilgili Rusya Anayasa Mahkemesi de benzer bir karar paralellik geçen bir tartışmayla ilgili bir karar vererek
33:26sokak hayvanlarının herhangi bir sokak hayvanının insana çok belli bir tehdit oluşturduğu kanıtlanmadığı sürece öldürülemeyeceğine karar verdi.
33:34Aynı tarihlere denk düşmüş oldu.
33:37Umuyoruz meclis vicdanla bir karar verir.
33:40Diyerek yayınımızı notalayalım bugün de.
33:42Ben Metin Kağan Kurtuluş Bahçeli'nden şerefli olduğu gibi dış politika iletişim dışında size dış gelişmeleri ve içeriği yansımalarını anlattık.
33:49Önümüzdeki hafta görüşmek üzere kendinize iyi bakın.
33:52İyi haftalar.