Category
🛠️
Yaşam tarzıDöküm
00:00Jenerik müziği...
00:31Efendim merhabalar,
00:3370'e Yürüyen Adam programına,
00:35Beyaz TV ekranlarına hoş geldiniz.
00:37Bugün sizinle artık pazar günlerinde,
00:41yani her pazar saat 12'de evinize misafir olmaktan gurur duyduğumuz,
00:47sizin de bizi evinize memnuniyetle aldığınızı düşündüğümüz
00:5170'e Yürüyen Adam programıyla yine karşınızdayız.
00:56Bugün Eyüp Sultan bölgesindeyiz.
00:59Eyüp Sultan, İstanbul'a şeref veren, İstanbul'a nam kazandıran
01:04ve Allah Resulü Peygamber Efendimiz'in Fatih Sultan Mehmet Han'dan 800 sene önce
01:11Bismillah,
01:13لَتُفْتَحَنَّ الْقُنْسَنْتِنِيَّتُ وَلَن۪يمَ الْاَم۪يرُ اَم۪يرُهَاۜ
01:17وَلَن۪يمَ جَيْشٍ ذَلِكَ الْجَيْشِ
01:19İstanbul bir gün mutlak fethedilecektir.
01:22Ne mutlu onu fetheden askere ve ne mutlu onu fetheden kumandana
01:27Hadis-i Şerifi mucibince İstanbul'a gelen insanların
01:31akın akın savaştıkları ve şehit düştükleri aziz topraktır.
01:37Halid bin Zeyd, Medineli Ensar Halid bin Zeyd
01:42ya da bizim dünyamızdaki adı ile Eba Eyyub el Ensari Hazretlerinin varlığı ile
01:48şeref bulan bu aziz topraklar kimlere ev sahipliği yapmıyor ki?
01:54Sizin arkanızda solunuzda benim de tam karşımda Kanuni Sultan Süleyman Han'ın
02:01yani o muhteşem yüzyılın muhteşem kadısı Ebu Suud Efendi
02:07sizin önünüzde benim arkamda ise
02:111505 tarihinde Bosna Sokoloviç kentinde dünyaya gelen
02:16ve Osmanlı Devleti'ni yükselmelerden yükselmelere atlatan
02:21Sokollu Mehmet Paşa bulunmaktadır.
02:24Her yerimiz tarih.
02:26Adımımızı attığımız yer tarih ve biz bugün size
02:31bu tarih deryasının içinden seslenmek ve tarihin içinde
02:37geçmişe doğru adım adım yürütmek istiyoruz.
02:42Geçmişe yürüyen adamlar olarak sizler evlerinizde
02:46bizler arazide hazırsak ki biz hazırız
02:51siz de hazır olun ve güzel ufku büyük 1850'lere kadar varan
02:58günümüzden 170 yıl öncesine varan
03:02fotoğraflar eşliğinde bir tarih yürümesine başlayacağız.
03:08Sokollu Mehmet Paşa'dan Ebu Suud Efendi'den
03:12ve mekanın en büyük sahibi Halid Bin Zeyd'den
03:16yani Hazreti Eba Eyyub El Ensari Hazretlerinden
03:20icazet alalım ve yolculuğumuza başlayalım.
03:24Efendim Beyaz TV ekranlarında artık pazar günlerinin
03:29vazgeçilmezi olacak olan
03:32geçmişe yürüyen adam programı ile Eyüp Sultan
03:381-2 2 bölümlük bir Eyüp Sultan programı ile
03:43evlerinize misafir olmak istiyoruz.
03:45Lütfen bizi alın ve program başladı.
04:07Şimdi biz dedik ya ilk programda bu programın birinci bölümünde
04:12biz zaman makinesini bulduk
04:15zamanda yolculuğun sırrına vakıf olduk
04:19ve bunu sizinle paylaşmak istiyoruz dedik ya
04:23gerçekten doğruydu.
04:25Biz zamanın sırrına ulaştık.
04:27Zaman makinesini bulduk.
04:30Nasıl?
04:31Fotoğrafları yan yana koyduk.
04:341820'ler 1850'ler
04:38arada 170 yıllık zaman farkı.
04:41Direkt oraya atlıyoruz ve 170 yıl önceye gidiyoruz.
04:45Zaman makinesi böyle bulunmuş oldu
04:48ve bunu sizinle paylaşacağız.
04:50Paylaşıyoruz paylaşmaya devam edeceğiz.
04:53Eyüp Sultan bölgesinde de 170 yıl öncesine varan
04:57ufkumuz bugün ve vizyonumuz bugün geniş.
05:01170 yıl öncesine varan fotoğraflarımız var elimizde
05:05ve onları sizinle paylaşacağız.
05:07Fakat açılışta dedim ya
05:10Sokollu Mehmet Paşa gibi bir adamın
05:13bir mübareğin huzurunda bulunup açılışı yaptık.
05:17Ondan destur almadan ona selam vermeden geçmek mümkün mü?
05:221505 tarihinde Bosna Sokoloviç kentinde dünyaya geldi.
05:27Aslında Sırp mıdır Arnavut mudur Boşnak mıdır?
05:30Hala konuşulur.
05:32O günlerde Müslim ve Gayrimüslim diye iki tane millet olduğu için
05:37ayrıca hangi ırkı ait olduğu bilinmiyor.
05:41Ne olursa olsun.
05:4314 yaşına kadar ruhban okulunda okur.
05:46Babası bir kardinaldir.
05:48Abisi bir kilise papazıdır.
05:51Kendisine ait bir cemaati vardır.
05:54Kardinal olan babası büyük oğlu gibi
05:58Sokollu Mehmet Paşa'yı da küçük oğlunu da
06:01bir ruhban okuluna göndererek
06:04Hristiyan bir büyüğü yapmaya kararlıdır.
06:0814 yaşında Hristiyanlık dinindeki
06:11akla uymayan çelişkilerin farkına varır.
06:15Ben böyle bir dine inanmıyorum der.
06:18Edirne Sarayı'na gelir.
06:20Beni devşirin der.
06:23Gönüllü bir biçimde devşirilmek ister.
06:26Tarihimizde iki tane gönüllü devşirilmek isteyen adam vardır.
06:31Bunlardan biri Sokollu Mehmet Paşa,
06:34diğeri Mimar Sinan'dır.
06:36Edirne Enderun Mektebi'nde okur.
06:38Mektebi bitirir.
06:40İstanbul Enderun Mektebi'ne gönderirler.
06:42Edirne Enderun Mektebi'ndeki seviyeyi çok aşmış bir adamdır.
06:47Bir öğrenci bir çocuktur.
06:49İstanbul Enderun Mektebi'nde okur.
06:51Ardından İstanbul Enderun Topkapı Sarayı Enderun Mektebi'nde
06:56Ardından Padişah Şehzadelerine Şehzadegan müderrisliği yapar.
07:03Ardından vezir olur, paşa olur.
07:06Devlet kademelerinde çok hızlı bir biçimde yükselir.
07:10Kanuni Sultan Süleyman Han'ın son iki yılı.
07:132. Selim'in toplam 8 yılının tamamı.
07:17Selim'in oğlu 3. Murat'ın ilk 5 yılı olmak üzere
07:21Toplam 15 yıl kesintisiz bir biçimde Osmanlı'ya sadrazamlık yapan tek adamdır.
07:28Bunun ardından Pargalı İbrahim Paşa gelmektedir.
07:32O da bir devşirmedir.
07:33O da Yunanistan Parga bölgesinden devşirilmiş bir adamdır.
07:38Pargalı İbrahim Paşa da 13 yıl.
07:41Padişah'a 1523-1536 yılları arasında sadrazamlık yapmıştır.
07:47Sokollu Mehmet Paşa'nın iki tane büyük projesi vardır.
07:51Bu projelerden biri Karadeniz ile Hazar Denizi'ni birbirine bağlayan Don Volga.
07:57Diğeri ise Akdeniz ile Hint Okyanusu'nu birbirine bağlayan Süveyş Kanalı.
08:041881 tarihinde İngilizler yaptılar.
08:07İngilizlerin 300 sene önce bunu düşündü.
08:12Hayata uygulamaya çalıştı.
08:14Fakat her iki projede olmadı.
08:17Hayata uygulanamadı.
08:191579 tarihinde bir divan toplantısının çıkışında
08:24selamlama taşlarının olduğu Topkapı Sarayı'ndaki koridorda
08:29koynuna saklamış olduğu bir hançeri çıkartıp
08:32Sokollu'nun kalbine saplayan bir derviş tarafından şehit edilir.
08:37Ardından yapılan tahkikatlar saray içi bir operasyon
08:42Belki de ucu 3. Murat'ın hanımı Safiye Sultan'a kadar ulaşacak olan bir
08:48saray içi suikastçı olduğu anlaşılınca
08:52olayın üstü kapatılır, örtbas edilir.
08:55Sokollu Mehmet Paşa, ölümü ile Osmanlı Devleti'ni duraklamaya sokan büyük adam.
09:032 metre 2 santim boyu ile Osmanlı'nın en uzun sadrazamı.
09:08Şeyh Şamil'in de boyu 2 metre 2 santimdir ve muhteşem insanlar.
09:13Sokollu Mehmet Paşa, Osmanlı Devleti'ni muhteşem yüzyılda,
09:18muhteşem bir biçimde ifade ve irade eden büyük adam.
09:22Yolunuz Eyüp'e düştüğünde mutlaka ama mutlaka Sokollu'ya gelin.
09:27Şu an kapalı, içeri giremiyoruz.
09:30Çünkü restorasyon var ama duanızı içeriden yapın.
09:33Sokollu Mehmet Paşa'nın ruhuna Fatiha.
09:38Müzik
10:03Efendim Lale Devri'nde 1718-1830'lu yıllar arasında İstanbul'a Fransa adına elçi olarak gelen
10:12ama aslında Hollandalı olan Lahey isimli büyük elçi,
10:18İstanbul'da Altıay isimli kitabında der ki,
10:21İstanbul Viyana gibi, Paris gibi, Londra gibi büyük bir şehir.
10:26Fakat Viyana'da yalnızca Hristiyan görmek mümkündür.
10:30Paris'te bir tek Hristiyan görmek mümkündür.
10:33Avrupa'nın başkentlerinde Hristiyandan başka herhangi bir ırk görmek mümkün değildir.
10:40Fakat İstanbul diğer Avrupa kentleri gibi büyük bir kenttir.
10:44Ama Hristiyan, Yahudi, Ermeni, Gregoryan, Süryani, Keldani, Müslüman,
10:52herkesi ve her şeyi görmek mümkündür.
10:55Peki gezmiş olduğumuz mahalle Hristiyanlara mı, Müslümanlara mı ait?
11:03Hangisine ait? Nasıl anlayabiliriz diye sorarsanız diyor
11:0918. yüzyılda İstanbul'a gelen Lahey, İstanbul'da Altıay kitabını yazan Lahey diyor ki,
11:18Hangi mahallede olduğunuzu anlamak istiyorsanız, mahallenin hayvanlarına bakın.
11:27Eğer mahallenin kedisi ayaklarına dolanıyor ve sevilmek istiyorsa,
11:34o bulunduğun mahalle Müslümanların mahallesidir.
11:38Eğer kedi seni görünce bir taşın arkasına saklanıyor, senden korkuyorsa,
11:46burası Hristiyanların mahallesidir diyor.
11:49Kedilerin köpeklerin insanlardan korktuğu 21. yüzyıla nasıl geldik?
11:55Yolda hangi trafik kazasını geçirdik bilmiyorum, gerçekten bilmiyorum.
12:02Ama İslam, ama Osmanlı, kendisinin dışındaki lere de dilsiz kullardır diye bakan
12:12ve onları sevgi ve şefkatle besleyen bir medeniyettir.
12:17Ve sanırım şu an bu kedi ile benim aramdaki bağ size tam olarak bunu anlatıyor olması gerekiyor.
12:25Burası Müslüman bir mahalle, hafızasında travmatik bir şiddet olmayan bir kedi,
12:32önümde sere serpe uzandı ve sevilmeyi bekliyor.
12:37Tıpkı diğer Müslüman mahallelerindeki diğer kediler gibi.
12:42MÜZİK
13:001587 yılından kalma, 3. Murat devrinden kalma,
13:05Avrupalıların magnificatür yani muhteşem Süleyman dedikleri Kanuni'nin torunu,
13:123. Murat döneminin kadılarından Saçlı Abdülkadir Efendi, Kadı Abdülkadir Efendi'nin yapmış olduğu bir mescit.
13:21Eyüp Sultan Camii'nde yer bulamadığı için dışarılara taşan,
13:27yağmur ve kar yağdığında namaz kılarken zorlanan insanlar için yapılan bir mescidin,
13:35Saçlı Abdülkadir Efendi mescidinin önünde bulunmaktayız.
13:40Burası aslında bir mescit.
13:43Buraya bir sonraki zamanlarda cami adını vermişiz.
13:47Elimizde bir fotoğraf var.
13:491967'ye ait yani günümüzden 57 sene önce tam olarak açı budur.
13:59Fotoğrafın solunda yani bu tarafında size göre solda ama bana göre sağda Saçlı Abdülkadir Efendi Camii bulunmakta.
14:10Hemen şurada çöp konteynırlarının olduğu yerde bir Amerikan marka
14:15yani 1960'lı yıllarda rüzgar gibi esen bir arabanın arkası görünmektedir.
14:22Buralarda ise Ensari Konağı'na doğru giden yolda ise yerde bakımsızlık görünmekte.
14:32Yer bugünkü gibi taş ve güzel değil.
14:37Yani 1967'leri 2024'lere göre daha güzel değil.
14:44Bugün daha güzel ve bugün daha yoğun.
14:481967 yılında bugün görmüş olduğunuz insanlar hayatta yokken bu mekan vardı.
14:572024'te ise bu yoğunluk çocuk cıvıltıları var.
15:02Ne kadar güzel.
15:04Hazreti Eyüp Külliyesi önünde bizim duyduğumuz ama size zor gelen bir fıskiye şadırvan sesi.
15:12Çocukların gülmeleri ve güneşli bir İstanbul sonbaharı.
15:17Karşınızda bulunmaktan mutluluk duyan,
15:20geçmişe yürüyen adam programının sevimli ve mütebessim kadrosu.
15:28Saçlı Abdülkadir Efendi bir dönemler tekkeymiş.
15:311925 yılında tekkelerin kapatılması kanunuyla birlikte
15:37aslına rücu etti ve mescitken tekkeye, tekkeyken camiye bir daha döndürüldü.
15:45Bir kubbe var.
15:46Birazdan bir sonraki fotoğraf biraz daha ileriden ters açı ile bu sefer böyle dönerek
15:54size Abdülkadir Efendi ya da Kadı Abdülkadir Camii'nin diğer açısını göstereceğim.
16:01Onda minare var.
16:03Bunda yok.
16:05Ne zaman yıkıldığı ile alakalı elimizde bir belge olmamakla birlikte 1920'li yıllarda
16:13minarenin olmadığı ve yıkıldığı görülmektedir.
16:171967-2024 aradan geçen koskoca bir yarım yüzyıl artı yedi yıl.
16:2657 yıl arayla aynı açıdan çekilen iki fotoğraf şu an karşınızda.
16:35Hadi gelin 1900'lere gidelim.
16:52Günümüzden tam 124 sene önce takvimler 1900'ü gösterdiğinde tahta Sultanımız
17:01II. Abdülhamit Han varken 1897 yılında Dimetoka Savaşı demek ki Türk Yunan Savaşı yapılmışken
17:11karşımızda böylesine güzel bir fotoğraf çıktı.
17:15Tam 124 sene önce burada bulunan zaten şu taşların diğer taşlara bakıldığında
17:23orijinal olmadığı çok belli.
17:25Burada bir üçgelimsi piramidel bir kapının var olduğu görülmekte.
17:32Şuralarda bir yerlerde bir basamakla beraber biri bekliyor.
17:39Fesleri olan biri.
17:41Böyle bekliyor.
17:43Belki bir inzibat bilmem ki.
17:45Belki bir jandarma.
17:47Onu da bilmiyorum.
17:49Bizim burada bir halveti tekkesi olduğu halveti tekkesinin mürşidi Nasuh Efendi'nin çocuklarının,
17:58ufak oğullarının buralarda olduğunu biliyoruz.
18:02Peki burada esas duruşa benzeyen bir duruşla şu an benim bir restorana baktığım gibi
18:09o günkü bir konağa bakan bu görevli acaba bir inzibat mı?
18:15Yoksa burada bu tekkede görevli biri mi bilmiyoruz.
18:19Burada duruyor ve böyle bakıyor.
18:22124 sene sonra ben Ahmet Anapalı o kişinin durduğu yerde duruyorum.
18:30Burada, buralarda çocuklar var.
18:34Burada bir yerde iri yarı bir ağabey.
18:37Çocuklardan sorumlu mu olsa gerek hiçbir bilgimiz yok.
18:42Hep bildiğimiz halveti dergahı, çocukları, bir güvenlik ve burada çocukların yanında bekleyen bir adam.
18:52Üçgenimsi bir yapı.
18:54Fotoğrafta dikkat çeken bir ayrıntı.
18:57Şurada kabristan parmaklıklarının çıkıntı yaptığı yerde bir minare var.
19:05Bu minare görülüyor.
19:07Bu fotoğrafın çekilmesinden 20 sene sonra 1920 yılında şiddetli bir şimşekle beraber bu minarenin yıkıldığını biliyoruz.
19:19Sonra bir daha yapılmadı ve saçlı Abdülkadir Efendi Mescidi ya da camisi minaresiz haliyle 2024'lere kadar geldi.
19:31Şurada bir cami, bir mescit.
19:34Burada bir halveti tarikatı.
19:37Burada çocuklar hayat var.
19:40Hayat var.
19:42Eyüp Sultan'da tam 500-600 yıldır hayat var.
19:48O hayatın tarikat ve tekke ayağını burada görüyoruz.
19:531925 yılında çıkartılan bir kanunla tekkeler kapatılınca, dergahlar kapatılınca, ardından çıkartılan ek bir kanunla zaviyeler kapatılınca burası.
20:07Şu an benim görmüş olduğum Palmiyeli Bahçe derin bir sessizliğe gark oldu.
20:13Uzun yıllar boyunca derin bir sessizlik.
20:16Ve bu sessizliğin ardından modern zamanlarda Eyüp Sultan Külliyesi'ne eklemlenmiş rekreasyon merkezleri.
20:25Rahmetli Üstad Necip Fazıl Kısaküreyi'nin dediği gibi.
20:29Hakim değiliz bu hayata zaman kadar, eşya kadar ve fotoğraflar kadar.
20:39Biz ölüyoruz ama fotoğraflar baki kalıyor.
20:44Yaklaşık 50-60 sene sonra şu an burada görülen hiç kimse bu programı çeken insanlarında pek çoğu hayatta olmayacak.
20:56Ama bu görüntüler dijital ortamda ve ekranlarda hep olacak.
21:03Sevgili dostlar 124 yıl ara ile aynı açıdan çekilen iki farklı fotoğraf 1902-2024.
21:14Yan yana koyduğumuzda bakın burada neler değişmiş.
21:19İki fotoğraf şu an karşınızda.
21:34Az evvelki fotoğraf 124 sene öncesine aitti ve takvimler 1900'ü göstermekteydi.
21:43Şu ansa 1900'deki fotoğraftan 64 yıl sonrasına 2024'den de 60 yıl öncesine gidelim.
21:55Kalenderhane Caddesi.
21:57O gün trafik var, trafiği açık.
22:00Bugün trafiği kapalı.
22:02Tam karşımızda yani sizin karşınızda benim solda ve arkamda Ensari Konağı bulunmakta.
22:10Ve bu konak Eyüp Sultan Belediyesi tarafından sosyal tesis olarak kullanılmakta.
22:16Bu cadde bir konaklar köşkler caddesi.
22:21Osmanlı döneminde burada bulunan medreseler, burada bulunan konaklar, bu bölgenin rengi, bu bölgenin dokusu.
22:31Hemen yanında bir sonraki fotoğrafta göreceğiniz Caferpaşa adı verilen muhteşem bir medrese.
22:40Onun için biraz beklemeniz, bir fotoğraflık süre beklemeniz gerekiyor.
22:46Caferpaşa Medresesi'nin hemen yanında ciddi bir paşa konağı, önünde ve yanında bahçe ama arkasında konağın ana binası.
22:57Bu cadde yaklaşık 100 metre sonra Eyüp Sultan Külliyesi ile bitecek olan bir cadde.
23:05Ama 60 yıl sonra bugün baktığımızda 2024 sanki biraz daha güzel.
23:15Yani 1960'lı yılların kalenderhanesi çok güzel gelmiyor göze.
23:21Bilmem ki belki hava kalanlık olduğundan, bilmem ki belki siyah beyaz olduğundan bugün daha güzel.
23:29Caferpaşa ve bir tarihi bugün sosyal tesi olarak kullanılan tarihi bir konak karşınızda.
23:3660 yıl arayla aynı açıdan çekilen iki fotoğraf şu an karşınızda.
23:51Takvim olarak net olmamakla birlikte 1914 ile 18 yılları arasında 1. Dünya Savaşı'nın olduğu dönemlere gidelim.
24:07Takvimler 1914-15. Osmanlı toprakları parça parça bölünmek isteniyor.
24:15İtilaf ve ittifak devletleri savaşırken Kut-ül-Amare'den tutun Kafkaslar'a kadar,
24:23Suriye-Filistin'den Yemen cephesine kadar, Çanakkale'den Galişya'ya kadar asker üreten,
24:30asker tüketen, toprak ve namus savunan bir ülke bulunmakta.
24:37O ülkenin adı Devlet-i Ali Osman ve bir fotoğraf çekildi 1914-15'li yıllar.
24:45Osmanlı'nın ordusu cephelerde ülke ve vatanı savunurken,
24:50arka tarafta bugün modern halini görmüş olduğumuz bir kültür merkezi olarak kullanılan,
24:58bugün bir kültür merkezi olarak kullanılan Caferpaşa Medresesi'nin önünde bulunmaktayız.
25:061914'ler, 15'ler yani günümüzden yaklaşık olarak 110 sene önce,
25:14şu an görmüş olduğunuz eski fotoğrafta olduğu gibi.
25:19Fakat bugün 2024'te arkamda görmüş olduğunuz gibi.
25:24Efendim bir Mimar Sinan eseri.
25:26Mimar Sinan gelmiş Eyüp Sultan Külliyesi'nin dibine,
25:31sonraki zamanlarda bizim gibi torunlar tarafından Kalenderhane Caddesi adı verilecek olan yolun girişine,
25:40güzel bir medrese yapmış.
25:43Caferpaşa Kanuni Sultan Süleyman döneminde Enderun Mektebi'ni bitirdikten sonra,
25:49oğlu 2. Selim ve torunu 3. Murat dönemlerinde 1580'li yıllarda,
25:57vezirlik, paşalık, Rumeli paşalığı, Anadolu paşalığı ve kubbe altı vezirliği yapmış büyük bir paşadır.
26:09Mimar Sinan'ın da arkadaşıdır.
26:12Ve Mimar Sinan'ın ricası üzerine bir medrese yapımına gerek duyulmuş.
26:19Bunu isteyen Mimar Sinan diyor ki Caferpaşa'ya,
26:24bu bölgeye, bu Eyüp bölgesine medreseler yapmak gerekiyor ve bu medreselerden birini de ne olursun sen yap.
26:34Bunun üzerine Devlet-i Ali Osman'ın paşalarından olan Caferpaşa parasını veriyor,
26:42mimarlığını da ücretsiz olarak Mimar Sinan yapıyor
26:47ve arkamda görmüş olduğunuz muhteşem yapı oluşuyor.
26:52Görmüş olduğunuz yapı ile şu an görmüş olduğunuz medresenin görüntüsü örtüşmüyor.
27:00Pencere sayıları farklı, taşların renkleri farklı, görüntü farklı.
27:07O gün ile bugün arasındaki tek uyumlu şu genç hanımefendilerin çıkmış olduğu kapı.
27:14Eyüp Sultan Belediyesi, Caferpaşa kent belleği yazan kapı birebir aynı.
27:22Onun dışında pek çok şey değişmiş.
27:25Peki ne zaman değişmiş bilmiyoruz.
27:291914-15 yılında gördüğünüz gibi.
27:34110 yıl sonra 2014'te böyle gördüğünüz gibi.
27:391920'ler ve 30'larda bir restorasyon geçirdiğini biliyoruz.
27:44Fakat bu restorasyonun kapsamı, derinliği ve ekonomik maliyeti ne kadar bilmiyoruz.
27:51Muhtemelen 1920-30'lu yıllardaki medreselerin kapatılmasından sonra vakıflar,
28:01efkaf dağıtıldı, vakıflar kuruldu, pek çok medrese, pek çok tekke satıldı.
28:10İhale ile gazete satış ilanları ile özel mülkiyetlere satıldı.
28:17Üstelik medreselerin, tekkelerin, dergahların, zaviyelerin, mescitlerin satıldığı dönemde
28:27satın alan kişinin Müslüman mı değil mi olduğu çok da önemli değildi.
28:34Mişon Efendi, Simon Efendi gibi pek çok İstanbullu Rum Efendi'ye,
28:42Tatyan veya Tatyana gibi pek çok Ermeni Beyefendi ve Hanımefendi'ye mallar satıldı.
28:50Medreseler, dergahlar, tekkeler satıldı.
28:54Muhtemelen bu da satıldı.
28:56Satın alan kişi değiştirdi.
28:59Bu tamamen tahminden öteye gitmemesi gereken bir cümle.
29:02Sonra devlet bir daha alınca ortaya böyle bir restorasyon ve görüntü farklılığı çıktı.
29:10Sevgili dostlar, 1914-1915 günümüzden 110 sene önce
29:19Mimar Sinan tarafından, 3. Murat döneminin kubbe vezirlerinden olan
29:26Cafer Paşa tarafından yaptırılan medresenin 114 senelik zaman farkı ile
29:35aynı açıdan iki görüntü, iki zaman dilimindeki farklı görüntü şu an karşınızda.
29:501876'ya gidelim. Yani günümüzden 148 sene öncesine.
29:56İnanılmaz bir fotoğraf.
29:58Zira bugünkü Eyüp Sultan Meydanı algısını tamamen değiştiren ve tamamen bozan bir fotoğraf.
30:06Zira şuralara kadar, şu an amcanın bize bakarak geçtiği yerlere kadar
30:12burada boylu görüntüler var.
30:14Şu an amcanın bize bakarak geçtiği yerlere kadar burada boylu boyunca binaların var olduğunu,
30:21bu binanın da düz deminde oraya kadar gittiğini,
30:25aslında meydanın bugünkü kadar geniş olmadığını görüyoruz.
30:301876 neler gördü o sene neler?
30:35Göstermiş olduğum fotoğrafta buralarda görmüş olduğunuz bu insanlar,
30:41şuralarda duran insanlar neler gördü?
30:45Eğer bu fotoğraf Haziran sonrasıysa,
30:49Sultan Abdülaziz Han'a yapılan Dolmabahçe suikastini,
30:5530 Mayıs 1876'da tahttan indirilmesini,
31:004 Haziran 1876'da Feriye saraylarında iki bileği birden kesilerek
31:07suikaste uğratılmasını, şehit edilmesini gördü buradaki insanlar.
31:12Ardından 5. Murat'ın tahta çıktığını gördü.
31:17Ardından doktorların 93 gün sonra
31:20akli melekeleri uygun değildir padişahlık yapmaya diye bir rapor vererek
31:25tahttan uzaklaştırdığını gördü.
31:28Ardından Abdülhamid Han'ı
31:3133 yıl 7 ay 27 gün boyunca Osmanlı Devleti'ni idare edecek olan
31:37Sultan 2. Abdülhamid Han'ın tahta çıkışını gördü.
31:42Kanuni esası olan anayasanın ilanını gördüler.
31:46Birinci meşrutiyeti gördüler.
31:49Bugün bizim tarih kitaplarında anlattığımız ve detaylı bir biçimde az evvel verdiğim
31:55bütün tarihe gözleriyle, kulaklarıyla, hayatlarıyla, bedenleriyle şahitlik yapan insanlar görmekteyiz.
32:04Anlaşılan o ki bu meydan o günlerde bu kadar da büyük bir meydan değilmiş.
32:09Ve anlaşılan o ki Eyüp Sultan Türbesi, Eyüp Sultan Külliyesi
32:15bugün de o gün de aynı kalabalıkta ve aynı revaçtaymış.
32:20Sevgili dostlar, bugün de kalabalık, 148 sene önce de kalabalık.
32:27Karşımızda Taç Kapı.
32:29Bugün de maşallahla başlıyor.
32:32Allah'ın mescitleri tertemiz kılınmış ve orada hiçbir günah yoktur biçimindeki
32:40ayet ve hadislerle süslü olan Taç Kapısı bugün de tertemiz, fotoğrafta da tertemiz.
32:48O gün beyaz bir mermer bulunmakta.
32:51O gün ise mermerin ve zeminin beyazlığı bugünkü kadar değil.
32:57Sevgili dostlar, şu an ekranlarınızda bulunan fotoğraf,
33:02birinci meşrutiyetin ve kanuni esasinin ilan edildiği,
33:07Abdülaziz Han'ın şehit, beşinci Murat'ın padişah edildiği,
33:13ikinci Murat'ın tahttan indirilip, ikinci Abdülhamid'in tahta çıkartıldığı,
33:18bir yılda üç padişahın değiştirildiği, 1876'ya ait 148 sene önceki fotoğraf şu an karşınızda.
33:292024'te an itibariyle karşınızda.
33:33148 yıl arayla aynı açıdan çekilen iki fotoğraf yan yana şu an karşınızda.
33:43Fotoğraflar arasında geçiş yaptıkça sizin de görmüş olduğunuz gibi zamanın değiştiği,
34:02aslında takvim yapraklarının süreti kopartılmasından dolayı,
34:07güneşin doğup batması, doğup batması, doğup batması bizim ona gün, hafta, ay ve yıl dememizden başka bir şey değil.
34:17Aslında zaman değişmiyor, aslında mekan da değişmiyor.
34:20Değişen sadece o mekanın üzerinde yürüyen insan, insanın kültürü ve modası.
34:30Yüzyıllar değişiyor, asırlar değişiyor, insan hareketleri ve refleksi değişiyor ama mekan ve zaman aynı kalıyor.
34:42Güneşin doğuşunu ve batışını görmezden gelir hayatımız yaşarsak,
34:48tarih denilen dilimin ve zamanın ne olduğunu düşünmezsek aslında değişen çok da bir şey yok.
34:56Yaşlanan aslında tek başına insanlık, bina değil, mekan değil.
35:01Bizler fotoğrafları yan yana koyup baktığımızda,
35:0560 yıllar, 70 yıllar, 100 yıllar, 170 yılları yan yana koyduğumuzda aslında ve esasında bunu görüyoruz.
35:14Değişen sadece insanlık.
35:17Bu program, Beyaz TV ekranlarında pazar günleri yayınlanan bu program,
35:23geçmişe yürümekle kalmıyor,
35:25geçmişe yürüyen adamlar olarak sinirleri ve ekip olarak bizi
35:31zamana, mekana, deformasyona, bozulmaya ya da değişmeye ya da güzelleşmeye şahitlik yapıyor.
35:40Efendim bizi izlemeye devam edin.
35:42Fotoğraflar arasında geçiş yapmayı,
35:44zamanda yürümeyi huy edinen,
35:48geçmişe yürüyen adamı izlemeye devam edin.
35:53Müzik
36:05Az evvelki fotoğraf 1876'ya ait idi.
36:09Yani günümüzden 148 sene öncesine aitti.
36:14Fakat bir zaman makinesine binelim, hep iddialı olduğumuz şey zaman makinesi.
36:20Bir zaman makinesine binelim, 148 yıl geriden 62 sene öncesine gidelim.
36:27Takvimler 1962.
36:30Artık Türkiye Cumhuriyeti.
36:32Ancak kötü günler henüz bitmedi.
36:35Zira 1960 darbesi.
36:37Adnan Menderes'in Yeter Söz Milletindir şöyle bir pankartıyla
36:43Yeter Söz Milletindir manifestosu ile ve defaktosu ile
36:48iktidara gelen Adnan Menderes'in 10 yıl boyunca 1950, 1954, 1957
36:573 defa sürekli olarak kazanmasıyla birlikte
37:01Başbakanlık koltuğundan seçimle indirilemeyeceği anlaşılınca
37:0627 Mayıs'ta bir darbe yapılır.
37:09Ve bu darbe ile yıkılır.
37:11İşte şu an görmüş olduğunuz fotoğraftaki insanlar
37:16Yeter Söz Milletindir defaktosunu 1950'yi, 1954'ü, 1957'yi
37:2327 Mayıs 1960'ı biliyorlar.
37:26Daha dün gibi hatırlıyorlar.
37:29Gözlerinin önünde Türkiye'de bir tarih yaşandı.
37:32Ve şu an fotoğraf 1962'yi göstermekte.
37:37Aynı açıdan konuşmuyorum.
37:39Fakat birazdan karşınıza aynı açı çıkacak.
37:43Neden konuşmuyorum?
37:45Türkiye'nin yapmış olduğu şu devasa şadırvan
37:48çok fazla ses çıkarttığı için
37:50oradan size hitap edemeyeceğim için
37:53açıyı maalesef bozmak zorunda kaldık.
37:56Ve buralara kadar geldik.
37:58Ama yönetmen kardeşim Yücel
38:01aynı açıdan bir fotoğraf çekti.
38:04Birazdan karşınızda olacak.
38:06Buralar 1962 tarihinde.
38:09Yani günümüzden 62 sene önce
38:12yine Eyüp Sultan Meydanı.
38:14Yine B kapısı.
38:16Ama bu sefer kapının yanındaki Sebil kısmının önünde
38:20bir minibüs var.
38:22Başka fotoğraflar da var.
38:24Buralar şu havuzun bulunduğu yer ve ilerisi
38:29yani bugün 2024'te havuz var.
38:32Bir pıskiye var.
38:34İlerisinde şadırvanlardan sonra Sebil var.
38:38Oralara kadar otobüs durağı.
38:41Dostlar şehircilikte gelinen son nokta.
38:45Dipte gelinen son nokta maalesef.
38:48Darbeden sonraki İstanbul Belediye Yönetimi
38:52burayı, şu güzel caminin kapısını
38:57bir otobüs durağı yapmış.
38:59Maalesef.
39:00Ben bu fotoğrafları da gördüm.
39:02Şu an karşınızda 62 sene önce bir minibüs var.
39:07Caminin önünde bekliyor.
39:09Kalabalıklar gelecek, o minibüse binecek.
39:12Artık buradan nereye gidecekse gidecek.
39:15Bu fotoğraf, Türkiye Cumhuriyeti'nin yakın tarihinin
39:20bir ön sözü biçiminde yaşanan her şeyin görüldüğü,
39:251940'leri tek parti zamanını, 50'yi, demokrasiye geçişi,
39:323 tane aralıksız seçimin kazanılması,
39:36ardından demokrasiye vurulan kara bir leke,
39:39yani Yaslıada'da biten İmralı'da ölümle sonuçlanan acı bir leke,
39:4727 Mayıs darbesini ve ardından yaşanan
39:51Türkiye'nin darbeci hükümetlerini ve darbeci yönetimini.
39:55Şu an görmüş olduğunuz fotoğraf bize çok şey anlatıyor.
40:011962, caminin önü şadırvansız minibüs duraklı,
40:07siyah beyaz bir fotoğraf,
40:092024, cıvıl cıvıl güvercinleriyle,
40:14insanlarıyla, şadırvanlarıyla, fıskiyeleriyle,
40:18bir öğlen vakti Eyüp Sultan Camii,
40:22Eyüp Sultan Külliyesi, B kapısının girişi.
40:2662 yıl arayla aynı açıdan çekilen iki fotoğraf şu an karşınızda.
40:46Efendim bir programın daha sonuna geldik.
40:49Geçmişe Yürüyen Adam programında Beyaz TV ekranlarında
40:53bugün evinize, bugün huzurunuza Eyüp Sultan Külliyesi'ni,
40:58Bismillahirrahmanirrahim, Allah Resulü'nün Ahmet bin Hanbel isimli
41:04Kütüb-ü Sitte külliyatındaki hadis kitaplarından birinin ki adı El-Müsned'dir.
41:11Bismillah, Latüftahannel Konstantiniyyetü,
41:15Velenimel emiru emiruha,
41:18Velenimel cehşin zalikel cehş, İstanbul bir gün mutlak fetholunacaktır.
41:22Ne mutlu onu fetheden komandana ve ne mutlu onu fetheden askere,
41:27hadisi şerifi mucibince şehit yatağı olan ve
41:32Hz. Eyüp'e komşu olmak isteyen vezirler, paçalar,
41:37beyler, ağalar, kadılar, hocalar, memurlar, hamallar, işçiler…
41:43Tam bin yıl boyunca insanlar tarafından doldurulan hazire külliyesi.
41:50Pierre Lothi diyor ki, Pierre Lothi bir Eyüp aşığıdır.
41:55Uzaktan baktığında bir gelincik tarlasına benzer Eyüp.
41:59Yakınına gittiğinde gelincik tarlası olmadığını,
42:04gelincik tarlası olarak görmüş olduğun yerlerin mezar taşı olduğunu görürsün.
42:11Pierre Lothi'nin tabiriyle gelincik tarlası.
42:15Biz bugün size 170 yıl ile 60 yıl arasında,
42:20110 yıllık zaman dilimi içerisinde fotoğraflar gösterdik.
42:25Eyüp Sultan Bölgesi'nin dününü, bugününü birleştirdik.
42:30Her zaman olduğu gibi iddiamız neydi?
42:33Zamanda yolculuk makinesini bulduk.
42:37Vallahi bulduk.
42:38İşte o budur.
42:39Beyaz TV Geçmişe Yürüyen Adam programında,
42:43biz zamana yolculuğu sizinle birlikte yapmaktan şeref ve mutluluk duyuyoruz.
42:50Bugün Eyüp Sultan Külliyesi, yanı etrafı külliyenin merkezi tekkesi medresesi.
42:57Eyüp Sultan Külliyesi'nin ikinci bölümünde Allah fırsat ve ruhsat verirse,
43:05haftaya görüşmek üzere.
43:07Allah'a emanet olun.