Tarihi sevdiren ve merak uyandıran program Tarihte Yürüyen Adam geçmişten günümüze kadar ayakta kalmayı başaran tarihi yapıları ve hikâyelerini izleyicilerle buluşturuyor.
Mekanların tarihçesi, gündelik hayatta sıkça kullanılan deyişlerin kökeni ve tarihe farklı bir bakış Ülke TV’de… Kimi zaman mimari yapıları ile ilk olma özelliğine sahip yerleri ekrana taşıyor.
“Dünü bilmeyen bugünü anlayamaz; bugünü anlamayan yarını göremez, yarını inşâ edemez; hattâ dünden gelen hamlelerin nedenlerini bile düşünemez.” diyen Abdulbaki Gölpınarlı’nın sözünden ilhamla ‘Tarihte Yürüyen Adam’ dünü anlatıyor, bugünü gösteriyor ve yarının rotası için ışık tutuyor.
Tarihi camiler, kervansaraylar, üstünde birçok medeniyetin yaşadığı Mezopotamya ve Anadolu şehirlerinin bilinmeyen hikâyeleri Tarihte Yürüyen Adam ile her Cumartesi Ülke TV’de…
Mekanların tarihçesi, gündelik hayatta sıkça kullanılan deyişlerin kökeni ve tarihe farklı bir bakış Ülke TV’de… Kimi zaman mimari yapıları ile ilk olma özelliğine sahip yerleri ekrana taşıyor.
“Dünü bilmeyen bugünü anlayamaz; bugünü anlamayan yarını göremez, yarını inşâ edemez; hattâ dünden gelen hamlelerin nedenlerini bile düşünemez.” diyen Abdulbaki Gölpınarlı’nın sözünden ilhamla ‘Tarihte Yürüyen Adam’ dünü anlatıyor, bugünü gösteriyor ve yarının rotası için ışık tutuyor.
Tarihi camiler, kervansaraylar, üstünde birçok medeniyetin yaşadığı Mezopotamya ve Anadolu şehirlerinin bilinmeyen hikâyeleri Tarihte Yürüyen Adam ile her Cumartesi Ülke TV’de…
Kategori
📺
TV ve DiziDöküm
00:00Vakıf Katılım tarihte yürüyen adamla vakıf eserlerimizi sunar.
00:30Vakıf Katılım tarihte yürüyen adamla vakıf eserlerimizi sunar.
01:01Efendim merhabalar. Bu hafta tarihte yürüyen adam vakıf
01:05eserlerimiz olarak Üsküdar'dayız. Üsküdar'ın
01:08ilk camisi olan Osmanlı döneminin Üsküdar'ının ilk
01:14camisi olan Rum Mehmet Paşa Camii'ndeyiz. Efendim Rum
01:17Mehmet Paşa Fatih döneminin vezirlerinden birisi. Osmanlı
01:22döneminin sosyal ve siyasi politikasının güzel bir ürünü
01:27olan Rum Mehmet Paşa'nın yaptırmış olduğu bu hayır
01:30eserini sizlerle beraber gezeceğiz. Buyur efendim.
01:33Devam edelim.
01:58Milade bin dört yüz yetmiş bir yetmiş iki yıllarında
02:02tamamlanan Rum Mehmet Paşa Camii bir külliyeden ibaretti.
02:06Camisi, imareti, medresesi, çifte hamamı, türbesi ve
02:12Sıbıyan Mektebi'yle beraber Anadolu yakasının Fatih
02:16döneminin ilk külliyesi burada inşa edilmişti. Rum Mehmet
02:21Paşa Camii üzerinden konuşurken caminin bulunduğu
02:26tepenin geçmiş dönemciye baktığında bu bölgenin en
02:30yüksek yapısı ve yapılar topluluğunu teşkil ettiğini
02:34söyleyebiliriz. Bugün bile deniz yörüyle Üsküdar'a doğru
02:37geçerken süliyeti oluşturan mabetlerden bir tanesidir. Bir
02:41de yapıldığı dönem yani Fatih Sultan Mehmet dönemine
02:45baktığımızda gerçekten etkileyici ve dikkat çekici
02:49bir külliye ve cami olarak inşa edilmiştir. Ama Rum Mehmet
02:53Paşa ya da Rum Mehmet Paşa bu caminin tamamlanmasını göremedi.
02:59Çünkü Rum Mehmet Paşa dönemin siyasi entrikaları, hırsları
03:03içerisinde maalesef katledildi. Rum Mehmet Paşa'nın Tire'de
03:08yaptırmış olduğu bir külliyesi daha vardı. Bu külliye de idam
03:13edildiği bedenin orada olduğu kafasının ise buradaki yani
03:17Üsküdar'daki Rum Mehmet Paşa Camii'nin türbesinde bulunduğu
03:22ifade edilir. Efendim Rum Mehmet Paşa siyasi hayatı ve
03:26çocukluğu enteresan bir şekilde girişim göstermiş ve Osmanlı
03:32tarihine inşa ettirmiş olduğu külliyelerle beraber ismini
03:36kaydettirmiş önemli bir devlet adamımızla.
03:52Efendim Rum Mehmet Paşa'nın inşa ettirmiş olduğu bu külliyeden bugün günümüze sadece cami ve türbe ulaşmıştır. Çifte hamam, imaret ve medreseden bugün maalesef sadece izleri kalmıştır ki bugün Rum Mehmet Paşa Camii'ne gelirseniz ön tarafında çifte hamamın izleri vardır.
04:22Rum Mehmet Paşa'nın inşa ettirdiği bu külliye Üsküdar Limanı'na hakim iki tepeden bir tanesiydi. Diğer tepede Mimar Sinan'ın Mihrimah Sultan adına inşasını gerçekleştirdiği Mihrimah Sultan Külliyesi'nin olduğu alandır ki ve o tepenin üstünde de Mihrimah Sultan'ın sarayı bulunmaktaydı.
04:44Buradaki konumu itibariyle çok önemliydi. Üsküdar'ın en eski liman ağzı olan Paşa Limanı. Üsküdar'da iki tane Paşa Limanı vardır. Birisi bugün Kuzguncağa doğru giderek oluşan Paşa Limanıdır. Diğeri de hemen bugün Marmara'nın çıkışında yer alan alandaydı.
05:06Bu iki koy Üsküdar'ın ticari ve sosyal tarihindeki çok önemli bir noktaydı. Buradaki Paşa Limanı'na en yakın inşa edilmiş külliye burasıydı. Bunun sebebi de şöyleydi. Bütün Anadolu'dan gelen büyük emtiya canlı hayvanın tamamı buradaki Paşa Limanı'ndaki koydan karşıya tarih aramalı İstanbul'a geçiyordu.
05:30O yüzden de külliye burada inşa edilmesi sosyal ve fiziki bir strateji üzerine teşekkül ettirilmişti. Hem Üsküdar'ın süliyetini oluşturmaktaydı hem de bu bölgenin, limanın ihtiyacını görmekteydi. Çift almamıyla beraber, imaretiyle beraber, medresesiyle beraber yüzyıllar içerisinde çok büyük bir ihtiyacı görmüştür.
05:53Üsküdar'ın ilk külliyesini inşa ettiriyorsanız ve bir vezirseniz bir de ta Bizans'tan gelen bir aristokrasinin asilzadeliliğin içerisinde yer alan bir Osmanlı vezirseniz tabii ki hayatınızda pek çok zorluklar vardır. Bunun da hikayesini cami içinde gezerken sizlere aktarmaya çalışalım. Buyurun efendim devam edelim.
06:54Efendim Rumi Mehmet Paşa Camii Üsküdar'ın ilk tapahanalı camilerinden bir tanesidir. İlk ve artık son tapahanalı cami diyelim. Bursa camilerini gezdiğinizde bu camide pek çok benzerlikleri göreceksiniz.
07:08Bir defasında iç mekana geldiğinizde yine Bursa camileri gibi bir seki yani yükseltiden sonra mihraba doğru girişi görürsünüz. Esasında bu tapahanalı camilerin bir özelliği vardı.
07:19Benim şu an bulunduğum alan namaz kılma yeri değildi. Burada şadırvan bulunmaktaydı. Yani Bursa Ulu Camii'ni göz önüne getirin. Kubbe altında bir şadırvan yeri almakta.
07:31Yan kısımlarda da tapahane odaları vardı. Bugün tapahaneler hala mevcut edildiğini korumakta. Asıl namaz kılınan yerde hemen şu basamakla çıkılan yukarıdaki seki olan yani yükseltili olan noktaydı.
07:44Ve cami bir noktada hem ibadet merkezi hem de sosyal hayatın devam ettiği bir noktaydı. Eski İstanbul kışlarını veya Anadolu'nun eski kışlarını dikkate aldığımızda bugün Bursa'da çok büyük örneklerini görürsünüz.
07:57Bunun örneğini Antalya Ulu Camii'de de görebilirsiniz. Bugün Antalya Ulu Camii'nin içerisinde yapılan bir arkeolojik kazı çalışmasında su yollarının çıktığı görürsünüz.
08:06Orada da şadırvan caminin iç kısmındaydı. Yani kış şartları da dikkate alınarak yapılırdı. İki taphaneli camilerde muhakkak içeride bir tane şadırvanın olması şarttı. Temel ihtiyacının görülmesi noktasında.
08:20Bütün bu Bursa geleneğini bu camide görüyoruz ki İstanbul'un fethi akabinde tek camili yarım kubbeli mimari yapısıyla beraber artık Osmanlı mimarisinin kendi karakteristik yapısına geçişi noktalarını ifade eden yapılardan bir tanesi Rumi Mehmet Paşa Camii'ydi.
08:50Bu caminin iç kısımlarından bir tanesi Rumi Mehmet Paşa Camii'dir.
08:54Bu caminin iç kısımlarından bir tanesi Rumi Mehmet Paşa Camii'dir.
08:58Bu caminin iç kısımlarından bir tanesi Rumi Mehmet Paşa Camii'dir.
09:02Efendim daha önce de ifade ettiğim gibi Üsküdar süliyetinde önemli bir yer ifade eden Rumi Mehmet Paşa Camii'yi hem karakteristik yapısı hem Osmanlı mimarisinde İstanbul ayağındaki gelişim noktasındaki önemli bir karakteristik yapısıyla beraber dikkat eden bu caminin manisi yani Rumi Mehmet Paşa kimdi?
09:24Rumi Mehmet Paşa Osmanlı devlet bürokrasisindeki yer alışının öncesi tabi ki bir Bizans asil ailesinin mensubu olarak Osmanlı devşirme sistemine dahil edilmişti.
09:37Kendisi bir bey prensü olduğu da ifade edilir ama Aşık Paşazade tarihine bakarsanız kendisiyle hakkında çok böyle kötü ifadeler de bulunur.
09:49Türkleri sevmediği Müslümanları sevmediği ifadeyle bunun temelinde yatan unsur şudur biliyorsunuz döneminde Fatih'in yerinde yer almış Fatih'in yanında yer almış devşirme vezirlerden birisi olarak Mahmut Paşa ile olan çatışmasıdır.
10:06Bunun temeli de biliyorsunuz İstanbul'un fethinden sonra İstanbul'un imarı yanında İstanbul'da bir nüfus getirme mücadelesi vardır.
10:15Bu nüfus getirme çalışmaları içerisinde teşvikin yanında bir de zorunlu da tutulmuştur.
10:21Bunlardan belki de en ucuz kurtulan Bursalılar olmuştur.
10:27Fatih bizzat Bursa'ya giderek ve Eyüp Sultan Hazretlerinin yanında onlara iskan imkanı sunulacağı ifade ederek Bursalılardan bir kısım nüfus önce Eyüp'e getirilmiş daha sonra da Tahtakale civarına bunlar yerleşmişlerdir.
10:46Amaç İstanbul'un nüfusla beraber iktisadi yapıyı canlandırabilmekti.
10:53Kolay bir şey değildi. 1204-1260 yılları arasındaki Latin dönemi içerisinde İstanbul'un sosyal iktisadi yapısı bozulmuştu ve Fetih'le beraber tekrar sekteye uğran iktisadi yapısının tekrardan canlanması gerekti.
11:09Bu yüzden de Anadolu'nun pek çok yerinden ailelerin, nüfusun, sanatkarların, elitlerin getirilmesi lazımdı.
11:18Bunlardan bir tanesi de bugün Laren'de Eğirdir bölgesi Karaman bölgesindeki Türklerin getirilmesiydi.
11:26Osmanlı yapısıyla baktığımızda daha tecrübeli, daha oturmuş meslek ve örgütlenmelerin mesleği, örgütlenmelerin daha iyi olduğu bu bölgeden İstanbul'a nüfusun getirilmesi şarttı.
11:41Bu maalesef ikna ile olabilecek bir nokta değildi.
11:45Hem de Karamanlı Beyliği'nin tekrardan dirilmesini engellemek de bu politikanın içerisindeydi.
11:51Bu konuda, bu zorunlu göç konusunda daha acımasız davranan Rumi Mehmet Paşa, Aşık Paşazade tarihinde çok ciddi bir şekilde eleştirilir ve Mevlana'nın soyundan gelenlerin zorunlu olarak İstanbul'a göç ettirilmesinin de ayıbını ifade eder.
12:10Tabii ki bunlar siyasi entrikalar ve gücün unsurudur.
12:14Bir defasında şunu unutmamak lazım, yönetime gelen herkesin bir ateşten gömlek giydiğini bilmek lazım.
12:20O dönemlerde düşünün Rumi Mehmet Paşa, Üsküdar'da Boğaz'ın en etkileyici, Anadolu Limanı'nın en önemli noktasında, bütün o Boğaz Hürriyeti'ndeki kendini gösteren yerde bu camiyi inşa ettiriyor.
12:35Tabii ki bir siyasi iktidar içerisinde entrikalar ulaşabilir.
12:40Bugün de olsa ne olurdu?
12:41Buzdolabı çaldı denirdi, evrak götürdü denirdi, kuruma hakkı ileri geri konuştu denirdi.
12:47Siyasi gücü arkasına alan başkan olur, daire başkan olur, yükselir.
12:53Ama o dönemlerdeki mantık aynı şekilde devam ediyordu.
12:57İnsan hasetlik ve entrika tarih boyunca hiç bitmemişti.
13:01Bu yüzden de bunların mağdurlarından bir tanesi de Rumi Mehmet Paşa'ydı.
13:06Rumi Mehmet Paşa'nın sadece Üsküdar'da yaptırdığı bu külliyeden ibaretliydi.
13:12Tire'de de bir külliye yaptırmıştı ama bu külliyelerin de vakıfları vardı.
13:16Buradaki Üsküdar'da yaptırmış olduğu imaretin akarını Unkapanı'ndaki bir fırından,
13:24Unkapanı'ndaki kiralık evlerden bir de Dimakota'daki arazinin geliri bağlanmıştı.
13:32Aynı şekilde de Tire'de yaptırmış olduğu camiyi ve külliyesine ait akar sağlanmak için
13:38han teşekkül ettirmişti, hamam teşekkül ettirmişti.
13:40O dönem içerisinde hamamlar bu külliyelerin iktisadi gelirlerini sağlamak amacıyla yapılmıştı.
13:47Burada Üsküdar'da yaptırmış olduğu çifte hamam bu liman bölgesinin ilk ve en önemli,
13:53hatta tarihi yarımada İstanbul'dan da önce Anadolu bölgesindeki,
13:58Üsküdar'daki en büyük hamam noktasındaydı.
14:01Bugün günümüze ulaşmamıştır ama o dönem içerisinde bu külliyenin ayakta tutan önemli bir iktisadi gelir noktasıydı.
14:08Osmanlı devlet nizamı içerisinde Rumi Mehmet Paşa gibi pek çok Bizanslı, soylu,
14:14hatta gelecekte imparator olabilecek, yani Osmanlı tarafından İstanbul fethedilmemiş olsaydı
14:20Bizans'da imparator ünvanı alacak prensler Osmanlı bürokrasisine görev aldılar,
14:26hatta vezir oldular.
14:28İşte onların hikayesi de apayrıdır.
15:02Osmanlı tarihi içerisine baktığımızda oğlu kelimesini görüyorsanız,
15:07Malkoçoğlu, Mihyaloğlu olarak görürseniz, Köse Mihal de dahil olmak üzere,
15:12bunlar Bizans döneminin prensleriydiler.
15:15Şunu unutmamak lazım, Osmanlı Anadolu coğrafyasından itibaren ki Türklerin genel karakteristik yapısıdır,
15:22birleştirici ve dönüştürücü, birlik ve dirlik ülküsü üzerine devleti yönetmişlerdir.
15:29Bugün sizin ateist olmanız, farklı bir inanç olmanız, devlet yönetimi içerisinde çok büyük fark etmez.
15:36Hatta Selçuklu Sarayı'nda Kekavus'un amcaları Latin prenslerde ve devlet işleyiş noktasını onlar oluşturuyorlardı.
15:44Bu devlete biat etme, devletin bekası içerisinde hizmet ettiğiniz müddetçe sizin inancınız çok önemli değildir.
15:53Bunun en güzel örneği Topkapı Sarayı'nda biliyorsunuz Aya Eline Kilisesi'nin hiçbir zaman camiye çevrilmemiş olması.
15:59Çünkü sarayda çalışan Hristiyanların orada ibadet etmesi için korunmuş ve devamı sağlamıştır.
16:06O yüzden de tabii ki devlette siz harcanmak istiyorsanız bir şekilde bir bahaneyle harcanırsınız.
16:13Bu da acı bir gerçektir. Bütün devlet yönetiminde maalesef bu bir realite olarak karşımıza durmaktadır.
16:21İşte Kösemihal ile başlayan, Malkoçoğlu ile başlayan ve Fatih döneminde Zanos Paşa ki İstanbul'un fethinde önemli bir rol oynayandır.
16:30Savaşçı Arlumut bölgesinden gelmiş ve o bölgenin prenslerinden bir tanesiydi Zanos Paşa.
16:38Onun yanında Fatih'in çok sevdiği, çok yakın dostu olan Has Murat Paşa ki bugün Aksaray'da Murat Paşa caminin bahanesidir.
16:50Caminin bitirilişini görememiştir. Yine Rumi Mehmet Paşa gibi caminin bitirilişini görememiştir.
16:56Ama oradaki mesele Uzun Hasan'ınla savaşa gittiğinde orada şehit düşmüştür.
17:03Eğer Has Murat Paşa Fatih Sultan Mehmet İstanbul'u fethetmemiş olsaydı en güçlü Bizans İmparatoru adayıydı.
17:12Onun noktasında Mesih Paşa yine İmparator adaylarından bir tanesiydi.
17:17Bizans'ın sarayına yetişmiş prenslerden bir tanesiydi.
17:21Osmanlı'da vezirlik makamına gelmişti.
17:23Bunun gibi Rumi Mehmet Paşa gibi pek çok Bizanslı soylular Osmanlı'nın daha İstanbul'un fethinden önce Osmanlı'yı tisap etmişlerdi.
17:35Tabi bunun üç tane sebebi vardır.
17:38Bir defasında her şeyden öncesi adalet.
17:40Bu bir gerçektir.
17:42İki vergi düzenlemesi.
17:43Osmanlı dönemi vergi düzenlemesine baktığımızda bugün ek vergiler gibi Bizans döneminde de pek çok ek vergiler vardı.
17:53Bu Hididlerin de maalesef iktisadi yapısında çöküşünde sebebiyet olmuştur.
17:59Anadolu devletlerinin büyük kısmındaki yüksek vergiler o devletteki sosyokültürel bozulmalara sebebiyet vermiş.
18:06Dengeler bozulup üşüvetler artmaya başlayınca en sonunda Bizans'ın son dönemini çok ciddi okumak lazım.
18:14Artık devlet yıkılmak için bir güçlü rüzgara bile gerek görmüyordu.
18:18Yıkılmaya kendi kendini tamamlıyordu.
18:20Bu vergi sistemindeki sağladığı adaletli yaklaşım, adaletli vergin toplanması,
18:28üçüncüsü dillik ve birlik yani bir insanın soyunun mensup olduğu ailenin mal varlığının şekilde değerlendirilmemesi,
18:37bir dava sunulması ve İslam akaidi ve yaşantısının güzelliği karşısında pek çok Bizanslı prens ve prensesler
18:49ki bunlardan bir tanesi hani hikayeli olarak da anlatılır ama doğrudur, Nülüfer Hatun gibi.
18:54İslam şeriatının yaşadığı halle beraber ki bunun en güzel örneği nedir günümüzde?
19:00Necip Fazıl'dır. Necip Fazıl'ın üstadı Arvas'a intisafı bir hal üzerindedir.
19:06Yani Arvas Hoca ona hiçbir zaman İslam'ı anlatmadı.
19:09Onun duruşu, halli, ilişkilerinin Necip Fazıl'ı etkilemesi önemli bir yakın örnektir.
19:17İşte bu da Bizans sarayına mensup, pek çok prensin Osmanlı'ya intisabını sağlamıştır.
19:23Ve şunu unutmamak lazım, sizin her zaman için Osmanlı'da bir kızıl elma vardı.
19:30Bugün de bunun Türkiye Cumhuriyeti olarak bir uygulamasını görürsünüz.
19:35İşte bir hedefler belirlenir ve o hedefler içerisinde siz çalışırsınız.
19:39Hedefi olmayan devlet yıkılmaya muhtaçtır.
19:42İşte o yüzden de Osmanlı ilk döneminden itibaren ne oluşmuştur?
19:46Bir kızıl elma ile beraber, beraberine getirdiği adalet ve ahlak mefhumu vardır.
19:52Bu tabii ki bütün Bizans halkını da etkilemiştir.
19:56Biliyorsunuz bugünkü Yunanistan, Mora bölgesindeki Rumlar Osmanlı intisabı için mücadele vermiştir.
20:02Hatta müracaatta bulunmuştur.
20:04Bizim Mora'nın fethi, hatta Gelibolu'nun fethindeki bir noktada halkta tepki olmamasının
20:09ve halkın bunu teşvik etmesinin temeli noktası işte budur.
20:12Adalet ve ahlak.
20:13Bu konuda İstanbul'un fethi öncesinde de pek çok prensin Osmanlı Devleti içerisinde görev aldığını görüyoruz.
20:22Bunlardan bir tanesi de Rumi Mehmet Paşa'ydı.
20:25Ve Rumi Mehmet Paşa tabii ki Osmanlı Devleti içerisinde çok büyük hizmetler etmiş.
20:30Anadolu ve İstanbul'un imarı üzerinde çok büyük gayretler ifade etmiştir.
20:34Bugün içerisinde bulunduğumuz Rumi Mehmet Paşa Camii de bunlardan bir örnektir.
20:39Bu camiyi gezdikten sonra muhakkak yazın imkanınız olursa Tire'ye gidip orada da
20:44Rumi Mehmet Paşa Camii'ni ve külliyesini gezmenizi tavsiye ederim.
20:49Bir devlet mensubu olmanın getirdiği vazifeleri nasıl güzel bir şekilde icra ettiğini buralarda görebiliriz.
20:58Rumi Mehmet Paşa da Osmanlı politikası içerisindeki devlete hizmet etmiş.
21:05Bugün hala burada biz ibadet ediyorsak ve hala da İstanbul'un, Anadolu yakasının, Üsküdar'ın süliyetini teşekkül eden bir yapıyı seyrediyorsak
21:14o zevk içerisinde işte bu da Osmanlı Devleti'nin devlet yönetim politikasının güzel bir örneğidir.
21:34Rumi Mehmet Paşa Camii'nin konumu itibariyle külliyesiyle beraber Anadolu İstanbul'un ilk külliyesi olan Rumi Mehmet Paşa Camii ve külliyesinin
21:57Üsküdar süliyetini tamamlayıcı çok önemli kültürel miraslarımızdan bir tanesidir.
22:04Ama bu yapımızı gezerken Üsküdar'ın bütünlüğü ve bulunduğu tepe noktası itibariyle bir bütünlük arz ettiğini de unutmamak lazım.
22:12O yüzden mabetleri tek başına değerlendirmek bir hatadır.
22:16İşte mabetin burada inşa edilmesinin temel sebebi ne dedik?
22:19Üsküdar Limanı'nın yani Paşa Limanı olarak ifade edilen limanın olduğu alandan dolayıdır.
22:27Bu yüzden bu liman bölgesindeki hareketlilik burada birçok yapının da daha sonra ileride de küçük külliyelerin ya da büyük külliyelerin inşa edilmesini sağlamışlar.
22:37Bunlardan bir tanesi bugün Kuşkonmaz Camii olarak bilinen Şemsi Paşa Camii'dir ki o da kendi çapında küçük bir külliyedir.
22:46Bugün maalesef kütüphane olarak kullanılan medresesi, türbesi ve camisiyle beraber bu günlere kadar ulaşabilmiştir.
22:54Ötedekilerde Gülnüş Valide Sultan Camii ve külliyesi de o liman bölgesinin ihtiyacını karşılayan noktalardan bir tanesidir.
23:02İşte liman bölgesinin buradaki ticari faaliyetlerin yoğunluğu içerisinde Üsküdar'da Atpazarı'nın ve Hanlar Bölgesi'nin oluşması ki bugün maalesef çok büyük örnekleri, izleri kalmamıştır.
23:16Onun noktasında yoğun bir ticareti hizmet edebilmek için de bugün Atik Valide Külliyesi'nin inşa edilmesi sebeplerinden bir tanesi de buydu o tarihler içerisinde.
23:27Liman bölgesi Osmanlı İstanbul'u için çok önemliydi çünkü Anadolu'dan gelen bütün emtia, insan, her şey burada toplanıyor ve buradan tarihi yarımada İstanbul'a geçiriyordu.
23:41Tarihi yarımada İstanbul'dan Anadolu'ya gidecek ordular da dahil olmak üzere bu liman bölgesinden devam ediyordu ve Ayrılık Çeşmesi'nden ayrılarak ordu artık sefer noktasına gidiyordu Anadolu'ya gidecek seferlerde.
23:56Bu noktada çok önemli bir lokomotif veya bölgenin ihtiyacını gören bir külliyedi Rumi Mehmet Paşa Camii ve Külliyesi.
24:06Bugün o külliyeden sadece türbe ve artı caminin kalmış olması tabii ki kültürel miras noktasında bir eksikliktir.
24:15Üsküdar tarihinin geçmişindeki derin izleri bugün çok iyi takip edemiyoruz ama Rumi Mehmet Paşa Camii'ne geldiğinizde Üsküdar'ı bir bütün olarak düşünmemiz gerektiğini de ifade etmek isterim.
24:36Efendim Rumi Mehmet Paşa Camii'ne gelirseniz muhakkak bu caminin iç mekanından yanları açılan tapahane odalarını görmenizi isterim.
25:02Ben şu an tapahane odasının bir tanesindeyim.
25:05Birbirine bağlantılı her iki yanda ikişer oda şeklinde düzenlenmiştir.
25:11Anadolu yakasının, Üsküdar'ın ilk tapahaneli cami burasıdır.
25:15Hatta bunlara işte ters T planlı camiler diyerek de ifade edilir.
25:20Tapahanelerin özelliği nedir?
25:23Tapahaneler imaretlerin olmadığı yerlerde yolcuların ağırlandığı bir noktadır.
25:30Ama bu külliyenin, Rumi Mehmet Paşa Külliyesi'nin inşa edildiğinde bir imareti vardı.
25:34İmaret yoldan geçen herkesin ihtiyaçlarının karşılandığı, günde iki vakit yemeğin çıktığı, barınma ihtiyaçlarının karşılandığı bir noktaydı.
25:44Bu caminin tapahaneleri ise İstanbul dışından gelenlerin, bilhassa ulemaların, dervişlerin ve artı ilim erbabının konaklanması için teşekkül ettirilmişti burası.
25:58Bir noktada da burada görevli imamın da ikamet ettiği bir noktaydı.
26:04Bu tapahanede de ikamet etmiş en meşhur şahıs ise Aziz Mahmud Hüdayi Hazretleri'dir.
26:10Aziz Mahmud Hüdayi Hazretleri'nin Üsküdar'a geldiğinde buradaki Rumi Mehmet Paşa'nın bu tapahanelerinde ailesiyle beraber
26:19iki aydan az olmamak suretiyle burada ikamet ettiğini kaynaklarda görmekteyiz, öğrenmekteyiz.
26:25O yüzden de Rumi Mehmet Paşa'nın konumu itibari noktasında Anadolu İstanbul'unun,
26:32tarih yarımadana ayrı Üsküdar Belgesel, Anadolu İstanbul'unun önemli bir merkez olarak uzun dönemler bu vazifeyi yerine getirdiğini ifade etmek isterim.
27:25Rumi Mehmet Paşa Camii'ne ve Üsküdar'a geldiğinizde bu yapıları gezdiğinizde dikkatinizi çekecek bir unsur.
27:37Bunların restorasyonlarının tamamlanmış çevre düzenlemesiyle beraber hayata geçirilmiş yapılar olduğunu görmenizdir.
27:43Bu esasında gurur verici bir unsurdur.
27:45Çünkü geçmişin geleceğe doğru aktarılmasındaki önemli bir unsur olan kültür varlıklarının devamiyetini korunması çok önem arz etmektedir.
27:55Bu kültürel kimliğinin ve hafızasının devamı için çok büyük bir önem taşımaktadır.
28:01Vakıf geleneğinin günümüzdeki korumacı mantığının hayata geçirilmiş şeklidir.
28:07Üsküdar'daki Rumi Mehmet Paşa Camii ve Külliyesi başta olmak üzere yine Rumi Mehmet Paşa'nın Tire'de yaptırmış olduğu Camii ve Külliyesi bu vakıf geleneğinin ruhunun birer nişanesi gibidir.
28:21İşte bu nişanesine bugün sahip kılınarak yaşatılan o vakıf geleneğinin hala devam ediyor ve gelecek nesillere restorasyonlarla taşınıyor olması büyük bir onur ve gurur mevzusudur.
28:38Bu konuda dünyada emsalsiz olduğumuzu ifade etmenin, sizinle bu ifademi paylaşmanın onurunu yaşıyorum.
28:45Rumi Mehmet Paşa Camii'ni bahsederken tabi ki Külliyesi'nden de bahsetmemiz gerekiyor ama maalesef bugün sadece Camii ve Türbe günümüze ulaşmıştır.
28:55Hemen arkamda bulunan harabesi çifte hamamıydı.
28:59İmareti ve medresesi maalesef bugün izleri bile kalmamıştır.
29:04Hamam da çifte hamam olarak inşa edilmiş ve yüzyıllar boyunca da bu külliyenin ayakta durması sağlayan akarlardan bir tanesi olmuş idi.
29:15Efendim tarihte yürüyen adam vakıf eserlerimiz olarak haftaya bir başka vakıf eserimizde buluşmak üzere.
29:21Hoşçakalın.