ABD tarifeleri Türkiye’yi nasıl etkileyecek?
Fidan, NATO'da; Şimşek, AB ile temasta
İsrail, Suriye’de Türkiye’yi mi hedef alıyor?
Barçın Yinanç ve Buse Söğütlü yorumladı
Fidan, NATO'da; Şimşek, AB ile temasta
İsrail, Suriye’de Türkiye’yi mi hedef alıyor?
Barçın Yinanç ve Buse Söğütlü yorumladı
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Merhaba, bugün 3 Nisan Perşembe. Ben T24 Dış Haberler Editörü Buse Söğütlü, Dış Politika Analisti Barçın İnanç'la birlikte Dış Politika ile İşli Dışlı programıyla daha karşınızdayız.
00:13İyi bayramlar, biliyorsunuz şeker tadında bir bayram geçirmek Türkiye'de pek mümkün olmuyor.
00:18Bu programa Ahmet Hamdi Tanpınar'ın, Türkiye evlatlarının kendisinden başka bir şeyle meşgul olma imkanını kesmektedir, sözüyle başlamak istiyorum.
00:27Dün muhalefet çağrısıyla yapılan boykotun sonuçlarını tartışıyorduk. Bu boykot başarılı oldu mu olmadı mı?
00:34Halbuki aslında dünden itibaren değil, çok önceden itibaren Trump'ın ticaret savaşlarını konuşmamız gerekiyordu.
00:43Trump'ın dünyanın en ufak köşesindeki küçük ada devletçiklerine bile gümrük koyacağı gün gibi aşikardı.
00:54Ancak biz daha çok içeri ile meşguldük açıkçası. Ancak sonuç olarak Trump'ın tarifeleri Türkiye'ye dönük olarak da uygulamaya başlanacak.
01:07Ben ticaret bakanı ve maliye bakanının twitterlarına baktığımda herhangi bir şey göremedim.
01:13Daha çok ticaret bakanı dün özellikle markette boykot kırma alışverişlerindeydi.
01:19Ama hiç kuşkusuz hükümetin buna karşı bazı hazırlıkları olduğunu tahmin edebiliriz her halükarda.
01:27Biz bu konuyu çok önceden beri, çok uzun zamandır ele alan, inceleyen bir uzmanla konuşacağız.
01:34Hemen akabinde Mehmet Şimşek'in Brüksel'deki temaslarına geçeceğiz.
01:38Nitekim Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'da NATO'da temaslarda bulunuyor.
01:42Brüksel'de iki önemli isim var.
01:44Ve hemen ardından tabi Türkiye-İsrail ilişkileri özellikle Suriye'de bir sıcak çatışma olasılığı olup olmadığına bakacağız.
01:52Ama önce ekonomi diyeceğiz.
01:55Dün akşam, dün gece saatlerinde ABD Başkanı Trump aslında bir süredir 2 Nisan çok önemli bir gün olacak diyerek,
02:07aslında öncesinde duyurarak bir takım ekonomik partnerlerine, ülkelere ek güvenlik, ek gümrük tarifeleri açıkladı.
02:16Tarifeler %10 ila %50 arasında değişiyor.
02:20Bugün ekonomi ve dış politika araştırmalar merkezi direktörü Sinan Ülgen'le ABD tarifelerinin, yeni tarifelerin Türkiye'ye olan etkilerini konuşacağız.
02:32Konuğumuzu ekrana alabiliriz, evde arkadaşımız da eğer uygunsa.
02:35Sinan Bey hoş geldiniz.
02:37Öncelikle...
02:39Merhaba, iyi yayınlar.
02:40Teşekkürler.
02:41AB %20, Çin'e ek %34, yani toplamda %54 gibi bir oran var.
02:49Hemen hatırlatmak istiyorum, İsrail tüm gümrük vergilerini kaldırmış olmasına rağmen ABD'ye %17,
02:56İsrail'e uygulanan gümrük vergisi, Türkiye %10.
03:00Bütün bu kararlar açıklandıktan sonra, dünyada bir ticaret savaşının eşiğinde olduğumuza dair değerlendirmeler yapıldı.
03:10Türkiye ekonomisi ihracata dayalı bir ülke olarak, ilk olarak bunu sorayım, bu durumdan nasıl etkilenir?
03:18Öncelikle iyi yayınlar.
03:21Ticaret savaşının eşiğinde olduğumuzu ifade ettiniz ama dün akşam itibariyle o eşiği geçtik artık.
03:29Ticaret savaşının ilk günündeyiz ve bu nispeten kalıcı bir konjonktür.
03:39Yakın tarihte hiç yaşamadığımız ölçüde, şiddette bir ticaret savaşına dünya adım atmış durumda,
03:48Trump'un bu yüksek gümrük tarifleri açıklamasıyla.
03:52Şimdi böyle bir konjonktür, büyüme modelini ihracata dayandıran bütün ülkeler,
03:58ki bunların arasında Türkiye'de dahil, açısından bir olumsuzluğa işaret ediyor.
04:05Çünkü ticaret savaşları tabiatıyla öncelikle ihracata etkileyecek.
04:11Dünyada ticaret yapılan ürünlerin miktarı azalacak ve ihracat daha zorlanacak.
04:20Onun için ilk bir genel değerlendirme olarak, bunun bir olumsuzluk olarak dünya ticaretine,
04:30dünya ekonomisine ve ihracata dayalı ekonomilerin performansına olumsuz yansıyacağını ifade etmek lazım.
04:39Tabii bu gümrük vergilerinin Amerikan iç pazarında da bir takım etkileri olacaktır muhakkak.
04:45Çin'e uygulanan yüksek tarifler, Amerikan pazarında, Türkiye'nin de içinde bulunduğu bir takım ülkeler bakımında etki yaratacak gibi görünüyor.
04:55Burada dezavantajlar ve avantajlar listesi yapabilir miyiz?
04:59Türkiye'nin Amerikan iç pazarındaki geleceği durumla alakalı olarak.
05:04Tabii o konuda da bir genel değerlendirme yapabiliriz.
05:11Burada aslında ters yönde etki edecek iki tane dinamik var.
05:18Bir tanesi sonuçta Türkiye'nin ihracatı da ilave bir gümrük vergisine tabi olacak %10 oranında.
05:27Bunun ilave olduğunu ifade etmek lazım.
05:30Yani şimdi gümrük tarifleri yektesak değil, her ürün grubunda gümrük tarifleri farklılaşıyor.
05:37O gümrük tarifesi neyse bunun üzerine bir %10 gelecek.
05:41Böyle anlamak lazım.
05:43Mesela işte demir, çelik, alüminyum da %25'e yükselttiler.
05:48Bu %10 üzerine binecek, %35 olacak.
05:51Başka sektörlerde mesela otomotivde %2 bu %10 eklenecek, %12 olacak.
05:57Böyle olacak nihai gümrük tarifleri.
06:00Şimdi bu Türkiye'nin ihracatının Amerika pazarında rekabet gücü kaybetmesi demek.
06:07Ama neye karşı rekabet gücü kaybedecek Türkiye'nin ihracatı?
06:11Amerika'nın iç üretimine oranla.
06:14Onun yüzden de Amerikalı şirketler Amerikan pazarında maliyet olarak daha avantajlı konuma gelecekler.
06:23Böylesine buradan Türkiye bakımından bir olumsuzluk söz konusu.
06:27Ama diğer yandan Türkiye'nin Amerikan pazarında rekabet ettiği diğer bazı ülkeler Türkiye'nin daha üstünde bir gümrük tarifesiyle karşılaşacaklar.
06:38Mesela Çin.
06:40O zaman ne olacak?
06:42O zaman Çin'in ihracatı Türkiye'den daha fazla bir daha yüksek bir maliyetle Amerika pazarına girecek.
06:49Dolayısıyla o Türkiye bakımından göreceli bir avantaj.
06:53Şimdi bu ikisinin net etkisi ne olacağını sektör bazında ancak analiz yaptıktan sonra söyleyebilmek mümkün.
07:02Çünkü ihracat grubunda Türkiye o sektörde hangi ülkeyle rekabet ediyorsa o ülkenin karşılaştığı o ülkenin rekabet koşulları Türkiye'nin daha avantajlı mı daha dezavantajlı olduğunu ortaya çıkartacak.
07:20Mesela Çin ile rekabet ediyorsa o ürün grubunda o zaman bir avantaj elde edebilir.
07:26Ama mesela Meksika ile rekabet ediyorsa o zaman bir dezavantaj olacak bu.
07:31Çünkü Meksika'ya ilave hiçbir gümrük vergisi gelmemiş durumda.
07:35Bu şekilde daha rafine bir analiz yapmak lazım.
07:40Aslında tek bir analiz yapmak doğru değil.
07:46ABD Hazine Bakanı bütün bunlar tarifeler açıklandıktan hemen sonra misilleme yapılmaması önerisinde bulundu.
07:54Avrupa Komisyonu Başkanı Von der Leyen'de hem müzakereye hem de karşılık vermeye hazırız mesajı verdi.
08:01Tüm dünya tabii ki ABD'nin yeni tarifelerine misillemeye gözünü çevirmiş durumda neler olacağını.
08:08Biraz daha Türkiye'nin bu konuda yeni tabloda ne yapacağına gelecek olursak.
08:13Örneğin Türkiye bir ek misilleme yapacak mı?
08:17Ya da uzun vadede kazançlarını arttırmak ve bu tablodan zararlarını en aza indirebilmek için ne yapacak ne yapmalı?
08:27Şimdi doğru bir yaklaşım yani meseleye bir kısa vade bir de uzun vade olarak yaklaşmak lazım.
08:35Kısa vadede birçok ülke gibi Türkiye'de bir misilleme listesi hazırlayacaktır.
08:41Geçmişte de bu yapıldı Amerika Türkiye'ye ilave vergiler konduğunda.
08:46Ama bu listeliği hangi şartlarda ve ne zaman uygulamaya sokar bunun doğru zamanlaması beklenecektir.
08:53Benim bak yani benim kanaatimce doğru zamanlamada biraz Avrupa Birliği'nin ne yapacağını beklemek olacak.
09:00Avrupa Birliği de zaten uygulama yaptı misillemeye hazır olduklarını ama müzakereye de hazır olduklarını ifade ettiler.
09:09O müzakere bir sonuç verir de Avrupa Birliği misilleme yapmamaya karar verirse Türkiye'de muhtemelen bu tavrı benimser.
09:19Ama Avrupa Birliği misilleme yoluna giderse Türkiye'de çok muhtemelen kendi hazırladığı misilleme listesini hayata geçirecektir.
09:26Bu işin kısa vadeli boyutu.
09:28Uzun vadede ise şu analizi yapmamız gerekiyor.
09:33Trump'ın bu adımı ile artık çok daha farklı bir uluslararası ekonomik konjonktüre gidildiğini görmemiz lazım.
09:44Ve küreselleşmenin bugüne kadar taşıdığı yatırım ve ticaret ilişkileri artık başka bir dinamiğe sahip olacak.
09:53Bu yeni dinamikte özünde bloklar arasındaki ticaret ve yatırım ilişkisinin yoğunlaşması şeklinde kendini gösterecek.
10:02Dolayısıyla buradaki kazanan hamlenin Türkiye'nin ait olduğu, ait olmak istediği blokla beraber hareket edebilmesi olduğunu ifade etmek lazım.
10:13O da daha somut bir anlatımla nedir?
10:15Türkiye'nin ekonomik olarak çok daha entegre olduğu Avrupa ile beraber hareket edebilmesi bu çok daha tedirgin edici uluslararası konjonktür içinde
10:27Türkiye'nin kendi menfaatini, uluslararası çıkarını, ticaretini, yatırımını koruması için doğru reçetedir.
10:35Ama bunu da yapabilmek yalnızca ekonomi tarafında adımlar atmak yeterli olmayacak.
10:42Bu yakınlaşmanın demokrasi, siyasi normlar ve özellikle hukuk üzerinden de olması lazım.
10:49Böyle bir blok içi Türkiye'nin entegrasyonunu yapabilmesinin şartı bu olacak.
10:58Ve bu dönemin kazananı olabilmesi veya en azından potansiyel kayıplarını minimize edebilmesi için izlenecek tercihin bu Avrupa ile yakınlaşma olması gerektiğini düşünüyorum.
11:13Peki çok teşekkür ederiz Sinan Ülgen.
11:15Biz programımıza devam edeceğiz.
11:17Sizi uğurlayalım.
11:19Çok sağ olun katıldığınız için.
11:21Teşekkür ederim davetiniz için.
11:24Evet Sinan Ülgen'in bıraktığı yerden alalım.
11:27Demek ki aslında Türkiye'nin Avrupa Birliği ile tam da diyaloğunu arttırması gereken doğru bir ortam var.
11:37Tam da şu anda zaten Maliye Bakanı Mehmet Şimşek,
11:41Brüksel'de 6 yıldır yapılmayan yüksek düzeyli ekonomik diyaloğu için,
11:48Brüksel'de aynı zamanda da Hakan Fidan'da NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı için Brüksel'de.
11:54Dolayısıyla aslında dünyanın ticaret gidişatına baktığımızda doğru bir zamanlamayla bu toplantının yapıldığı söylenebilir.
12:05Ama bu zamanlamanın bir başka boyutu var.
12:07O da Türkiye'de iç siyasette olağanüstü yine günler yaşadığımız bir dönemden geçiyoruz.
12:13Şimdi aslında bir kontekste bakmak gerekirse niye 6 yıldır yapılamıyor diye baktığımızda,
12:20bir kere 2016 darbe teşebbüsünden sonra ilişkiler bir komaya girmişti.
12:27Ama asıl vurucu darbe 2019'da Doğu Akdeniz'deki gerilim nedeniyle Avrupa Birliği Konseyi bir karar aldı
12:34ve dedi ki ekonomi, enerji gibi alanlarda ben Türkiye ile diyaloğu askıya alıyorum dedi.
12:41Normalde bu karar, resmi karar hala devam ediyor.
12:46Yani bu karar aslında daha ortadan kalkmadı.
12:49Ama ne oldu arada?
12:51Ukrayna savaşı başladı.
12:53Rusya Ukrayna'ya savaş açtı.
12:55Fakat ardından da Trump geldi ve Trump Zelenski görüşmesinden sonra ne oldu?
13:01Türkiye Avrupa Birliği'nin radarına bir jeostratejik değer olarak geri girdi.
13:07Şimdi ne zaman böyle Türkiye ile Avrupa Birliği arasında bir fırsat penceresi açılsa,
13:13o fırsat penceresini kapatacak bazı gelişmeler yaşanıyor.
13:18Şimdi nedir o fırsat penceresi?
13:20Belli ki Avrupa diyor ki ya Türkiye jeopolitik açıdan bizim için önemli.
13:25Rusya'yı biz bloke etmek için Türkiye ile ilişkileri yumuşatalım diyor.
13:29Türkiye açısından da tam da dünyada ticaret savaşları başlamışken,
13:34kendisini, kendi konumunu güçlendirmek için Avrupa Birliği ile yakınlaması gerekirken,
13:41bu işte iki mesele üst üste örtüşüyor.
13:44Dolayısıyla iki taraf arasında ilişkilerin rayına oturması için iyi bir fırsat var.
13:48Ne oluyor ama?
13:50Türkiye'de demokrasik geriye gidişte çok önemli bir gelişme oluyor.
13:56O da İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun önce gözaltına alındığını görüyoruz.
14:03Ondan sonra da tutuklandığını görüyoruz.
14:06Şimdi aslında 10 senedir AK Parti'yi çok da benimsememiş,
14:12AK Parti'ye ciddi eleştirilerde bulunmuş pek çok uzman, kanaat önderi Avrupa Birliği'ne şunu söylüyordu.
14:19Ya Türkiye'ye bu kadar sırtınızı dönmeyin, Türkiye ile konuşun, Türkiye ile diyaloğu devam ettirin.
14:25Gümrük Birliği'nin modernizasyonuna yeşil ışık yakın denirken,
14:29bunlara Avrupa Birliği hiçbir şekilde kulak asmıyordu.
14:33Fakat işte bu Ukrayna meselesi nedeniyle tekrar Türkiye radara girdi.
14:38Ve tekrar etmek gerekirse Ekrem İmamoğlu da önce gözaltına alındı sonra tutuklandı.
14:43Ne oldu? Avrupa Birliği önce Avrupa Parlamentosu kanadından bir karar geldi değil mi?
14:49Evet, yani öncelikle İmamoğlu'nun tutuklanması ile ilgili bir genel kurum oturumu düzenlendi.
14:54Ve burada genişlemeden sorumlu üye, Antalya diplomasi kurumu.
14:59Ama ondan önce bir Avrupa Parlamentosu karma komisyonu toplantısı bir kere iptal edildi değil mi?
15:07Arada şöyle bir şey oldu, 19 Mart'ta çünkü İmamoğlu gözaltına alındı.
15:1320-21 Mart'ta Avrupa Birliği ile siyasi direktörler düzeyinde bir toplantı yapıldı.
15:18Hatta bu toplantıdan da ya bundan sonra üst düzey diyaloğu devam ettirelim gibi bir karar çıkması isteniyordu.
15:26Dediler ki yani bu şartlarda olmaz.
15:29O dönemde aslında Avrupa Birliği tepkisini daha kontrollü tutmak istiyordu.
15:35Ve daha çok bürokratik düzeyde olan toplantılar iptal edildi.
15:41Örneğin terörle mücadele konusunda bir toplantı yapılacaktı.
15:47Onu iptal ettiler vs.
15:50Aslında geçtiğimiz Cuma gününe kadar Buse Avrupa Birliği'nin genişlemeden sorumlu komiseri Antalya diplomasi kurumuna gelmeyi düşünüyordu.
16:01Ama tabi arada sokak gösterileri, protestolar vs. olunca bir baskı hissetmeye başladı Avrupa Birliği.
16:09Aynı zamanda Ankara'da bir Dışişleri Bakanlığı fidanla bir görüşme de gerçekleştirecekti genişlemeden sorumlu komiser.
16:15Fakat bu da iptal edildi.
16:17Ama aynı AP oturumunda aynı komiser Türkiye'nin coğrafi ve jeopolitik önemi nedeniyle ilişkilerin o kadar da kesilmemesi gerektiğini
16:28ve bu ilişkilerin kesilmesine hiç kimsenin yararlı olmayacağını söyledi.
16:31Bir yandan Şimşek, Brüksel'de...
16:36Demek ki bu bana şunu söylüyor.
16:38Kusura bakma senin lafını kestim ama.
16:42Zamanlama açısından ben kendimi şöyle bir ikilemde buluyorum doğrusunu söylemek gerekirse.
16:47Bir taraftan hakikaten Türkiye ile Avrupa Birliği arasında bir diyalog olursa
16:52Türkiye kendi üzerinde yine de sınırlı da olsa bir baskı hissedebilir.
16:57Ama bir taraftan da Türkiye'de atılmış olan bu pek çok insanın hukuksuzca olduğunu düşündüğü adım nedeniyle de
17:04Avrupa Birliği'nin de hiçbir şey olmamış gibi
17:08yani aşağı yukarı 6 seneden beri yapılması gerekirken
17:13tam yapılmayacağı bir ortamda hadi peki ekonomik toplantıyı yapalım demesi
17:19açıkçası bir ikilem oluşturuyor.
17:22Ama bir taraftan da ben şöyle düşünüyorum.
17:25Eğer belki de Avrupa Birliği bu toplantıyı iptal etseydi
17:31belki de hükümet kendini antidemokratik uygulamalar konusunda çok daha güçlü hissedecekti.
17:38Çünkü şunu biliyoruz aslında sokak gösterileri bu kadar yoğun olmasaydı
17:43ve hemen İmamoğlu'nun tutuklanmasının gözaltına alınmasının ardından sıcak para çıkışı olmasaydı
17:51belki de CHP'ye kayyum atanacaktı.
17:54Belki de İBB'ye kayyum atanacaktı.
17:57Yani Türkiye ister istemez dışarıdan gelen tepkilere o kadar da duyarsız değil.
18:03Dolayısıyla tabii buradaki soru şu.
18:06Acaba komisyon bu yüksek düzeyli ekonomi toplantısını iptal etseydi mi
18:12daha sonuç alıcı bir durumla ortaya çıkardık.
18:16Yoksa tam tersine iptal edilmemesi şimdiden bile bir etki uyandırmış olabilir.
18:24O etkine hükümetin muhalif sesleri üzerine daha fazla gitmesinde çok küçük bir fren etkisi belkide uygulamış olabilir.
18:35Her halükarda biz bu toplantının içeriğine baktığımızda
18:39ben açıkçası bu toplantının içeriğinden çok manalı bir sonuç çıkacağını zannetmiyorum.
18:45Her halükarda Avrupa Birliği şöyle bakacaktır.
18:49Bakın şu ortamda bile biz bu toplantıyı sizinle yapmış olmamız
18:53kendi içinde size verilmiş pozitif bir mesajdır diyeceklerdir.
18:58Onun dışında ben tahmin ediyorum ki
19:00tabii ki Türkiye'de olan bitenin ekonomik anlamda ilişkilerin geliştirilmesini de zorlaştıracağını
19:07o mesajı verirler.
19:10Çünkü karşısında iki muhatap olacak Mehmet Şimşek'in.
19:15Bir genişlemeden sorumlu komiser de olacak.
19:18Aynı zamanda ekonomiden sorumlu komiser de olacak.
19:22Bu ikisi tahmin ediyorum ki içerideki gelişmeler nedeniyle
19:27ekonomi anlamda işbirliğinin arzulanan noktada gelişemeyeceğini söyleyeceklerdir.
19:33Çünkü bir de ortada bir TÜSİAD anektodu var değil mi?
19:37TÜSİAD Başkanı Orhan Turan ve TÜSİAD İlk Başkanı Ömer Aras
19:41TÜSİAD toplantısında daha önceki bir TÜSİAD toplantısında yaptıkları konuşmalardan ötürü
19:46biliyorsunuz hem gözaltına alınmışlardı hem de yurt dışına çıkış yasağıyla adli kontrolü uygulanmıştı.
19:51Alınan bilgilere göre NOW TV'de yer alan habere göre
19:56hem Orhan Turan'ın hem de Ömer Aras'ın söz konusu toplantıda
20:01uluslararası yatırımcıların da olacağı oturumunda davet aldılar.
20:06Euro Chambers tarafından davet aldıkları
20:08fakat savcılığa bu davet mektubuyla yaptıkları başvurunun reddedildiği
20:13yurt dışına çıkış yasaklarının kaldırılmadığı için de toplantıya katılamayacakları söylendi.
20:19Bakanın ekibinden de alınan bilgi bu yönde.
20:24Kendilerini davet etmediği fakat Euro Chambers tarafından yapılan davete
20:28Turan ve Aras'ın katılamayacağı yönünden.
20:30Yani bu bile bize aslında ortadaki bu anomaliği gösteriyor değil mi?
20:35Yani tam da Türkiye ile Avrupa Birliği arasında normalleşme için uygun şartların olduğu bir ortamda
20:44hükümetin neredeyse kendi ayağına sıkar gibi İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı'nı tutuklaması
20:51yine işte bu fırsat penceresinin istendiği oranda kullanılamamasına neden olacak.
21:00Ama bir şekilde işte bu Avrupa Birliği de kendi içinde bir kalibrasyona gidecek.
21:06Yani bir tarafıyla işte ne bileyim tırnak içinde cezai uygulamalar yapacak.
21:12İşte Genişleme Komiseri Antalya Diplomasi Forumuna gelmeyecek.
21:16Ama mesela benim aldığım bir duyum var.
21:18O da enerji komiserinin Türkiye'ye gelip enerji bakanı ile görüşmesi planlanıyordu.
21:24Bu gerçekleşecek mi gerçekleşmeyecek mi?
21:27Bunu da göreceğiz.
21:29Yani zannediyorum Avrupa Birliği de kendi içinde bir ikilem içinde.
21:33Yani bir taraftan Türkiye'ye ihtiyacımız var.
21:35Özellikle Ukrayna için ihtiyacımız var.
21:37Ama bir taraftan da Türkiye'de çok ciddi bir geriye gidiş oldu.
21:42Özellikle muhalefet cephesinde çok ciddi bir gelişme var.
21:46Bu gelişme yaşanırken biz şimdi hiçbir şey olmamış gibi nasıl davranırız?
21:50Bu ikilem içinde bir kalibrasyon yapmaya gidecekler diye tahmin ediyorum.
21:56Bu arada Hakan Fidan da Brüksel'de NATO toplantısı için.
21:59Orada bugün bir NATO-Ukrayna konseyi toplantısına katılacak.
22:03Aslında 25 Mart ABD Dışişleri Bakanı Rubio ile görüşmüştü.
22:07Fakat bugün de Rubio ile görüşmesi bekleniyor.
22:09İkili görüşmeleri arasında Rubio ile görüşme de var.
22:11Ukrayna Dışişleri Bakanı ile görüşecek ve Almanya Dışişleri Bakanı ile görüşecek.
22:16Daha önceki basına yansıyan haberlerde NATO Dışişleri Bakanları toplantısında da
22:21Ekrem İmamoğlu'nun tutuklanması ve ardından gelişen sürecin gündeme gelebileceği
22:26söylenmişti.
22:27Ben şaşırırım.
22:28Açıkçası çok şaşırırım.
22:30NATO'da genelde böyle şeyler hiç gündeme gelmiyor.
22:33Bilmiyorum hangi haberlerden çıktı bu ama ben bu konunun NATO toplantısına gündeme geleceğini çok zannetmiyorum.
22:40Olsa olsa belki Almanya Dışişleri Bakanı bir şekilde gündeme getirmeye çalışır ama
22:44ben eminim Bayerbock'un çok hazırlıklı girmeyeceği bir görüşmede Fidan'ın ona
22:51yani bu mesele katiyen siyasi değil tamamen yolsuzluklarla ilgili vs. bunu söyleyeceğini tahmin ediyorum.
22:58NATO'daki görüşmelerde en önemli mesele tabii Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile yapacağı görüşme olacak.
23:05Neden?
23:06Bence özellikle Türkiye'nin ve İsrail'in Suriye üzerinde çok sıcak bir karşı karşıya gelmesi gündemde olabilir.
23:17O nedenle en önemli konulardan biri bu olur diye düşünüyorum.
23:20Evet zaten bugünkü programımızın bir başka önemli başlığı da Suriye'de yaşananlar.
23:26Bir süredir Suriye'de Türkiye'nin üst kurmak istediği haberleri sosyal medyada gündeme geliyordu.
23:33Fakat hafta başından itibaren hükümete yakın gibi yayın organlarında
23:38Türkiye'nin Suriye'nin kalbindeki stratejik T4 üssünü, Tiyas üssünü kontrol altına almak için
23:45harekete geçtiği, düğmeye bastığı ifadeleri yer alıyor.
23:49Çıkan haberlere göre Ankara üssü bir hava savunma merkezine dönüştürmek istiyor
23:54ve hatta bu kapsamda hisar ve uzun menzilli siper sistemlerinin de bu üsse yerleştirileceği.
24:01Ayrıca Rusya'nın onay vermesi halinde de S-400'lerin de bu üsse konuşlandırılması ihtimali konuşuluyor.
24:10Hatta bir öncü kuvvet gönderdiği, düğmeye bastıktan kasıt, planlar yapmak üzere düğmeye mi bastı vs.
24:20Hatta haberlerde yanılmıyorsam bir ekip gönderildiğine dair bir takım bilgiler vardı.
24:27Yani fiziki bir varlık gönderdiği gibi bir takım ifadeler vardı o haberlerde.
24:35Hatta sosyal medyaya yansıyanlardan bu sevkiyatların görüntülendiğine dair görüntüler de var ama tabi ki teyit edemiyoruz.
24:43Bunlar konuşulurken hemen akabinde dün akşam İsrail üssün kendisini değil ama çevresini havadan vurdu
24:52ve İsrail Savunma Bakanı Katsta Suriye yönetimini uyaran bir açıklama da bulundu.
24:57Belki birazdan daha detaylı bir şekilde gireriz.
25:00Ben dün akşam bu yaşananları takip ederken Türkiye eğer bir öncü kuvvet gönderdiyse,
25:06İsrail de burayı vurduysa doğrudan bir TSK unsuruna yönelik bir saldırıdan mı söz ediyoruz sorusu aklıma geldi.
25:15Çünkü zaten yine sosyal medyalarda bu saldırılarda 3 Türk mühendisinin hayatını kaybettiği söyleniyor.
25:23Yani özetle bütün bunlardan hareketle Suriye'de Türkiye ve İsrail sıcak çatışmanın eşiğinde mi?
25:30Yani şimdi öncelikle şunun altını çizmek gerekiyor.
25:35Hükümet yanlısı medya organlarından Türkiye'nin Suriye'de üst kurmak için harekete geçtiğine dair haberler çıktıktan hemen sonra
25:46hükümetten bunları doğrulayan ya da yalanlayan herhangi bir haber çıkmadı.
25:53Bir kere bunun altını çizelim.
25:55Ta ki bugüne kadar, bugün anladığım kadarıyla Milli Savunma Bakanlığı kaynakları bazı yayın organlarına açıklama yapıyor.
26:05İşte bizden resmi bir açıklama gelmedikçe Suriye'de üst konusunda okuyacaklarınızı ciddiye almayın diye.
26:14Yani aradan geçmiş 3 gün o da hani biz yayına girmeden önce bu açıklama resmi miydi gayri resmi miydi onu bile tam netleştirememiştik.
26:23Yani dolayısıyla tırnak içinde bir kere ateş olmayan yerden duman çıkmaz meselesi var.
26:28Bunu tabi gene bir kontekste oturtmak gerekirse işin en başında ne var?
26:36İsrail'in Beşar Esad düştüğünden beri Suriye'ye dönük stratejisi var.
26:42Şu anda İsrail'in stratejisi anladığımız kadarıyla Suriye'yi son derece zayıf bir noktada bırakmak.
26:51Bunun için sürekli Suriye'nin bütün askeri altyapısını sürekli bombaladı.
26:57Yanılmıyorsam Beşar Esad düştüğünden beri en az 700-800 havadan vuruş söz konusu anladığım kadarıyla.
27:06Yani Suriye'nin askeri altyapısını zaten dümdüz etmiş durumda.
27:10Çünkü ne diyor İsrail? Kardeşim ben Suriye'de Şam'da nasıl bir iktidar olacak bilmiyorum.
27:18Zaten iktidara gelenler de dinci, kafa kesen, kökten dinci, cihatçı unsurlar.
27:26Bunlar ben artık kafa kesmiyorum deseler de ben buna inanmak durumunda değilim.
27:30Dolayısıyla ben askeri olarak Suriye'nin güçlenmesini istemiyorum.
27:36Gerekçesiyle havadan vurduğu gibi yani karadan da zaten Suriye'nin içine doğru alanını da genişletmişti.
27:45Ama o ilk günlerdeki saldırılarını hiçbir şekilde bırakmadı, bitirmedi.
27:50Yani ne bitmez tükenmez bir şeyse sürekli vurmaya devam ediyor.
27:55Ve Jeruzalem Posta'da hatta bir haber çıktı değil mi?
28:00Son vuruşlarının nereden kaynaklandığıyla ilgili.
28:04Hatta o haberi bulup sen göndermiştin bana diye hatırlıyorum.
28:07Yani Türkiye'nin İsrail saldırılarının Suriye'deki İsrail varlığının geleceğiyle alakalı olduğunu
28:15ve Türkiye'nin bu hamlelerinden İsrail yönetiminin rahatsızlık duyduğuna dair bir haberdi.
28:23Galiba bir hükümet üst düzey yetkilisi Jeruzalem Posta diyor ki
28:27biz bu son vuruşlarla aslında Türkiye'ye bir mesaj veriyoruz.
28:32Yani demeye getiriyor ki İsrail sen burada üst kurma, üst kurmana ben izin vermem demeye getiriyor.
28:41Şimdi pazartesi günü bu hükümet yanlısı medyada Türkiye Suriye'nin içlerinde yer alacak bir üstse öncü kuvvet gönderdi haberi çıktığında
28:52ben açıkçası çok şaşırmıştım.
28:54Çünkü böyle bir şey önceden Amerika'nın ve açıkçası İsrail'le konuşulmadan yapılabilecek bir şey değil.
29:02Bu bana böyle yapılır gibi gelmiyordu.
29:04Enteresan bir şekilde de Hakan Fidan Amerika'da Marco Rubio ile görüştükten sonra bu haberlerin çıkması.
29:12Yani burada iki şey olabilir.
29:14Belki Türkiye bu haberler aracılığıyla bir ortamı test etmeye çalışıyor olabilir.
29:21Hani bakalım tepki ne olacak, nasıl bir tepki ortaya çıkacak gibi bir strateji izlenmiş olabilir.
29:28Her halükarda ama her halükarda sonuç olarak Türkiye'nin Suriye'nin bu kadar içlerinde iki tane üst kurması ne kadar yararlı,
29:41ne kadar Türkiye'nin çıkarına bunların gerçekten çok detaylı ve iyi konuşulması gerekir diye düşünüyorum.
29:49Türkiye kendi açısından baktığında şöyle düşünüyor.
29:54Ya bu Suriye'yi hani İsrail'e tırnak içinde yem etmeyelim demeye getiriyor olabilir.
30:01Çünkü şu anda gerçekten bunu Amerikalı uzmanlar da altını çiziyorlar.
30:06Suriye'nin, İsrail'in bu saldırılarını meşru gösterecek, haklı çıkartacak herhangi bir adımı yok.
30:15Ne fiziken herhangi bir adım atıyor bu konuda ne söylemsel olarak, tam tersine söylemsel olarak diyor ki,
30:22bizim şu aşamada İsrail'le bir alıp veremeyeceğimiz yok.
30:26Biz şu anda içimizle uğraşmak istiyoruz.
30:29Yani İsrail'e dönük herhangi bir hasmane tavrı olmamasına rağmen,
30:35İsrail, Netanyahu hükümeti diyelim, ulağanüstü bir provokatif bir şekilde sürekli Suriye'yi bombalıyor.
30:44Hani bir nevi bilmiyorum yani belki de Türkiye'ye kör gözüm parmağına yapıyor gibime geliyor.
30:49Bir başka tabii açıklama meselenin açıklayıcı unsurunu bugün Zeynep Gürcan'ı kendi köşesinde yazmış.
30:57Bundan sonra Amerika, İsrail için en önemli hedef İran.
31:02İran'ın rahat vurulabilmesi için de Suriye'nin hava sahasının İsrail tarafından kullanılması gerekiyor.
31:10Belki de özellikle bunun için zaten İsrail, Suriye'nin hava sahasını tam anlamıyla kontrol edip,
31:18hiçbir şekilde Türkiye'nin rol oynamasını istemiyor.
31:22Açıkçası ben bu şartlarda Türkiye'nin, Suriye'nin içlerine kadar girip bir üst kurma girişimini ne kadar gerçekçi olur,
31:33çok sorguya açık bence Suriye yönetimi de buna ne kadar pozitif bakar, bundan da çok emin olamıyorum.
31:43Arap camiasının da bundan çok mutlu olacağından yine çok emin olamıyorum açıkçası.
31:50Belki de yani şunu da altını çizelim ama senin de söylediğin gibi bir süredir böyle bir laf dönüyor Türkiye basınında ve yabancı basında.
32:02Hatta deniyor ki Fidan bu meseleyi Washington'a taşıdı.
32:05Biz Suriye'de üst kurmak istiyoruz diye bu konuyu da Washington'da konuştu.
32:10Ama İsrail'in bu kadar açık ve net itirazı varken bunu yapılabilir mi?
32:16Doğrusu benim açımdan çok ciddi bir soru işareti bu.
32:21Evet yani Türkiye ve İsrail arasında Suriye düzleminde bu önemli gelişmeler yaşanırken bir yandan da Trump'ın Ankara Büyükelçisi olarak atadığı
32:31Tom Barak Senato'daki onay oturumunda konuştuğu dış ilişkiler komitesinde Trump'ın büyükelçi olarak aday gösterdiği isimler şu anda onay sürecinden geçiyorlar.
32:43Türkiye ile ilgili ilginç ve Türkiye'ye bakışı yansıtan kimi mesajları var Ankara Büyükelçisi adayının.
32:49Yani sosyal medyada daha çok kılıç yeterliyse kılıç çekmem, dilim yeterliyse kırbaç kullanmam sözleriyle bitirmesi gündeme olmuştu.
32:57Ama genel olarak kendisinin iki saat sürmüş bu arada oturumdaki konuşması ve toplantı.
33:04Türkiye ile ilgili sorular sorulmuş.
33:06ABD'nin bu konularla ilgili nasıl yaklaşacağı ve nasıl hareket edeceği merak edilmiş.
33:12Ne diyor bize Barak'ın konuşmaları?
33:14Yani 4-5 tane önemli şeyler Türkiye'yi nasıl konumlandırdığını gösteriyor.
33:21Örneğin Türkiye terörle mücadele gibi kilit alanlarda hedeflerimizi desteklemekte diyor.
33:26Terörle mücadele anlamında Türkiye'yi o noktada oturtmuş.
33:32Ukrayna, Rusya, Karadeniz, Suriye, Doğu Akdeniz'de istikrar sağlayıcı bir güç demesi önemli.
33:41Çünkü aslına bakarsanız Türkiye mesela Doğu Akdeniz'de özellikle de Yunanistan'la girişmiş olduğu itişme bazında Avrupa'nın çok da istikrar sağlayıcı bir güç olarak nitelendirmediği bir ülkeydi.
33:58Ama yeni ABD Büyükelçisi'nin Suriye, Doğu Akdeniz'de bir istikrar sağlayıcı güç olarak nitelendirmesi dikkat çekiyor.
34:09Bunun dışında benim çok dikkatimi çeken şey İran'la ilgili süreçte Türkiye'ye önemli bir rol biçmiş olması.
34:18Ben bu cümlenin açıkçası Ankara'da rahatsızlık yaratacağını düşünürüm.
34:22Çünkü diyor ki Türkiye Başkan Trump'ın İran'ın Orta Doğu'daki nüfuzuna karşı yürüttüğü azami baskı kampanyasının önemli bir ortağı diyor.
34:34Yani biz de bunu yeni öğrenmiş sayılırız.
34:38Çünkü genelde Türkiye aslında Amerika'ya hep şey der yani İran'a bu kadar konfrontasyonluğa girmeyin biraz da angaja edin der normal şartlarda.
34:48Dolayısıyla Türkiye'yi İran konusunda daha farklı bir konumlandırmaya çerçevelemiş.
34:55Azerbaycan, Ermenistan arasındaki barış görüşmelerinin anahtarı demiştir.
35:00Bu önemli ve tabii ki doğru bir tespit.
35:04Yine Türkiye'nin Rusya'ya bakışını özetlemiş kendi cephesinden.
35:10Diyor ki Rusya'nın saldırganlığının yarattığı potansiyel tehditin tarihsel olarak farkında diyor.
35:16Yani demeye getiriyor ki tarihten gelen bir Türkiye'de Rus karşıtlığı var demeye getiriyor herhalde.
35:24Ama hani bizim de bildiğimiz gibi işte Ukrayna'yı desteklediğini vesaire söylüyor.
35:28Bu anlamda yine Amerika'nın en önemli hani düşmanlarından yani düşman yerine Çin'i nasıl söylemek gerekir?
35:36Hasım daha yumuşatıcı galiba değil mi?
35:39Rekabet açısından, rakiplerinden.
35:43Çin'le ilgili olarak yine Türkiye'yi kendi yanında konumlandırmış.
35:47Örneğin Türkiye'nin Afrika'da Çin'e alternatif olarak ortaya çıkmasının altını çizmiş.
35:55Yine Türkiye'deki kullanılmamış kritik maden rezervlerine dikkat çekiyor.
36:00Bu Türkiye'de çok az konuştuğumuz bir mesele.
36:03Bunu çok daha fazla konuşmamız gerekiyor.
36:06Çin'in tedarik zincirlerini çeşitlendirirken stratejik ortak olabilir.
36:13Yani Çin'e karşı ticari anlamda da bizim için bir ortak olabilir demesi bunları önemsiyorum.
36:22Ama hani demokrasi vesaire anlamında herhangi bir şeyi yok galiba.
36:27Bir gözlemi veya bir değerlendirmesi olmadığını anlıyoruz galiba değil mi?
36:32Bu arada Suriye'nin kuzeyinde de önemli gelişmeler var.
36:36Şam yönetimi ile Suriye Demokratik Güçleri arasında biz henüz bayram tatilindeyken bir anlaşma yapıldı.
36:43Ve Halep'in iki önemli Kürt mahallesinin güvenliği Suriye hükümetine devredildi.
36:49Buradaki SDG'ye bağlı silahlı güçler Şam yönetimi ordusu altında faaliyete devam edecekler.
36:56Ve hemen bayram sonrasında da Irak'la bazı askeri anlaşmaların da mecliste gündeme gelmesi bekleniyor.
37:03O da tabii Türkiye'deki bu barış süreci çerçevesinde takip etmemiz gereken bir süreç olacak.
37:13Hem Suriye ayağında gelişmeler var.
37:15YPG ile Şam'ın arasının daha bir iyileşmeye gittiğine doğru işaretler.
37:22Bir taraftan da bu Irak'taki güvenlik ve askeri anlaşmaların meclisten geçecek olması da içeriye dönük yansımaları açısından önemli.
37:30Haftanın gözden kaçmaması gereken gelişmeleriyle devam edelim.
37:36Fransa'da Aşırı Sağcı Ulusal Birlik Partisi'nin kurucu isimlerinden Lopen yolsuzluk AB fonlarını zimmetine geçirdiği iddiasıyla bir yolsuzluk davasında suçlu bulundu.
37:48Lopen'in 2027'deki Cumhurbaşkanlığı seçiminde aday olamaması da gündemde.
37:53Eğer itiraz süreçlerinde bunun aksi bir karar çıkmazsa.
37:57Lopen'in yolsuzluktan suçlu bulunmasıyla birlikte Ekrem İmamoğlu benzetmeleri gündeme geldi.
38:05Hatta Lopen'in kendisi de Navalny'den ve İmamoğlu'ndan örnek verdi.
38:09Fransa'da hem hükümete hem yargıya seslenerek dedik.
38:13Bana bunu yaparsanız dışarıda Navalny'e, Ekrem İmamoğlu'na yapılanlara nasıl karşı çıkacaksınız dedi.
38:21Hatta hafta içinde Özgür Özel'in de Avrupa'ya yönelik bir takım eleştirileri vardı.
38:25Bunun da altını çizelim.
38:27Özgür Özel eğer Türkiye ile birlikte iş tutmaya devam ederseniz Türkiye'de ki bu tabloyu yaşananları görmezden gelemezsiniz.
38:35İktidarın değişeceğini aklınızdan çıkarmayın dedi.
38:39Ve Britanya'ya seslenerek sosyalist internasyonel başkan yardımcısı olarak benim bu konudaki tepkimi yaşayacaksınız dedi.
38:48İmamoğlu ve Lopen arasındaki benzerlikler sosyal medyada gündeme geldi diyelim de.
38:53Şunun hemen altını çizelim.
38:55Özgür Özel'inkine bir açıklama getirelim.
38:57İşçi Partisi Sosyalist Internasyonel'e tekrar geri girmek istiyor.
39:02Özgür Özel başkan yardımcısı olduğu için bu konuda bir ağırlığı söz konusu olabilir.
39:07Hemen yine hatırlatma olarak da Mayıs ayında Türkiye Sosyalist Internasyonel'in zirvesine ev sahipliği yapacak.
39:16İngiltere bu anlamda önem taşıyor.
39:19Çünkü İngiltere İmamoğlu'nun tutuklanmasından sonra en zayıf tepkiyi verenlerden biri oldu.
39:27O nedenle de Özgür Özel de demeye getiriyor ki ben de buna bir kalamam.
39:32İşçi Partisi'nin Sosyalist Internasyonel'e dönmesini bloke edebilirim demeye getiriyor.
39:38Hatırlatalım tekrardan.
39:41Türkiye'de CHP Sosyalist Internasyonel'in zirvesine ev sahipliği yapacak.
39:46Löper'le ilgili olarak da ben çok kısa şunu söylemek istiyorum.
39:50Türkiye'ye bakıp parti liderlerine siyasi yasak getirmenin bir işe yaramadığını görüyor olmaları gerekir açıkçası.
40:02Tabii ki Fransa'nın kendi yargı sistemini detaylarını bilemiyorum ama
40:08sonuç olarak en son haber duyduğum Fransız Radyosu'ndan
40:13Löper'in itirazının gelecek sene içinde görüşüleceği yani o itiraz süresinin en azından kısa tutulup
40:23sonuçlanmasının Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden önceye alınmasına çalışılacağını anlıyorum.
40:29Çünkü gerçekten siz siyasi yasak getirdiğinizde Türkiye örneğinden görüyoruz ki
40:35çok daha güçlenerek çıkıyor o partiler.
40:38Örneğin AK Parti'nin öncesindeki partiler yahut da demin öncesindeki partiler.
40:46Böyle de bir şey olduğunu benzerlik olduğunun altını çizelim.
40:50Hatta boyun eğmeyen Fransa Başkanı Melenchon da Löper'e yapılan bu davada çıkan karara itiraz ediyor.
40:58Hatta 2016'da Fransa'da çıkan bir yasa var.
41:01Böyle yolsuzluk davalarında kararların derhal verilmesiyle ilgili.
41:05Melenchon hukukun üstünlüğü esastır ama biz yasaları değiştirebiliriz.
41:09Bu 2016'daki yasayı Löper'le ilgili verilen kararı geri döndürebilmek için değiştirebiliriz diyor.
41:14Bu da ilginç bir yaklaşım, aşırı sağcı bir isme.
41:19Fransa'nın solcu isimlerinden destek geliyor diyelim ve radara geçelim.
41:31Bugün ve yarın programımızın öncesine de bahsettiğimiz gibi NATO Dışişleri Bakanları toplantısı var Brüksel'de.
41:44Aynı zamanda Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de AB ekonomik yüksek düzeyli toplantısı için Brüksel'de olacak.
41:524 Nisan'da yarın AB ile 5 Orta Asya ülkesi arasındaki ilk zirve Samarkand'da gerçekleştirilecek.
41:59Orta Asya'da Irakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan liderleri AB liderleriyle bir araya gelecekler.
42:06Dünya Donald Trump'ın aldığı kararları konuşurken bir yandan da 5 Nisan'da Trump'ın AB'de de TikTok'a verdiği sürede olacak.
42:14TikTok'un atacağı adıma göre resmen kapatılabilir ya da devam kararı çıkabilir.
42:20Burada TikTok'a bir alıcı çıkması gerekiyor.
42:236 Nisan'da da CHP'de olağanüstü kurultu aygünü biliyorsunuz Ekrem İmamoğlu tutuklandıktan.
42:28CHP'ye kayyum atanma iddiaları ortaya çıktıktan sonra Özgür Özel CHP'yi olağanüstü kurultuya götürmeye karar vermişti.
42:356 Nisan'da da bu kurultayı izliyor olacağız.
42:38Evet bugün bu haftalık bizden bu kadar.
42:41Dış politika ile işi dışlığa izlediğiniz için teşekkür ederiz.
42:45İyi haftalar.
42:46İyi haftalar.