Kartalkaya faciası... Bolu yangınından çıkarılacak dersler neler? Trump'ın ajandasında neler var? ABD'de devir teslim töreni sonrası neler bekleniyor? Almanya siyasetinde neler oluyor? Aşırı sağcı AFD'nin seçim programında neler var? Cüneyt Özdemir 5N1K'da sordu; Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Bölüm Daire Başkanı Prof. Dr. Mustafa Özgünler, Uluslararası Güvenlik Uzmanı Abdullah Yasir Atalan ve Brüksel Özgür Üniversitesi Öğretim Üyesi Demir Murat Seyrek yanıtladı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili seyirciler yeni bir Beşine Birkan programına hoş geldiniz.
00:08Bu hafta ne yazık ki içimiz yandı.
00:1121 Ocak'ta Bolu'nun Kartalkaya ilçesinde meydana gelen yangında felakette onlarca vatandaşımız hayatını kaybetti.
00:19Yangın sonrasında Türkiye'de büyük bir tartışma başladı.
00:22Hem siyasi sorumluluk hem ticari sorumluluk hem de insani sorumluluk masaya yatırılmış durumda.
00:28Türkiye'de bu oteller bu tip yerler yeterince denetleniyor mu?
00:32Ruhsatlarını kim veriyor? Hangi şartlarda veriliyor? Hangi şartlarda denetleniyor?
00:36Özellikle de bu tür yerlerde insanlar ya da çalışanlar veya sahipleri gerekli önlemleri alıyorlar mı?
00:43Yangın çok konuşuldu daha da çok konuşulacağa benziyor.
00:46Bu hafta Türkiye'nin gündeminde ve dünyanın gündeminde bu konu vardı.
00:50Türkiye şu anda dünyanın en çok turist çeken destinasyonlarından bir tanesi.
00:54Böyle olunca da belki de dünyanın en çok can kaybı olan bu otel yangında ilk 10 otelden birisinin arasına girdi.
01:02Doğal olarak bütün dünyada da haber oldu.
01:04Peki bütün bu yangından çıkartılacak dersler ne?
01:07Özellikle kişisel ve kurumsal olarak.
01:09Biliyorum şu anda Türkiye'de hala kavgası devam eden bir polemiğin içindeyiz ama
01:13bir adımı geriye çekildiğimizde Prof. Dr. Mustafa Özgün'lere soralım.
01:17Mustafa Hocam sizle daha önce de konuştuk ama böyle bir facianın yaşanmaması için ne gerekiyordu?
01:23Mesela dünyada bu tür olaylar yaşanmaması için neler yaşanıyor?
01:28Her şeyden önce çok teşekkür ediyorum yine böyle bir imkanı verdiğiniz için.
01:33Şimdi hep bu tip olayların ardından konuşuluyor.
01:37Keşke şu olsaydı, keşke bu olsaydı.
01:39Eksiğimiz ne?
01:41Neden böyle bir olay yaşandı?
01:43Neden 79 kişi orada hayatını kaybetti?
01:47Geldiğimiz zaman o nedenlere çok da kolay cevap veremiyoruz.
01:51Yani yönetmenimiz mi eksik?
01:53Yönetmenimiz mi yok?
01:55Ya da kalifiye elemanımız mı yok gibi sorular sorulduğunda biz onlara hala net cevap veremiyoruz.
02:02Onu toparlamamız gerekirse yönetmenimiz yok mu?
02:06Var.
02:07Peki yönetmenimiz sorumluları sıralamıyor mu?
02:10Sıralıyor.
02:12Öncelikle bunu ilgili tüm kurum ve kuruluşların yönetmeni ağasından z'sine kadar bilmiş olması, irdenemiş ve yorumlamış olması gerekiyor.
02:22Bizler genelde bu tip değerli yayınları bunlar yönetmenlik de olsa, başka yayın da olsa bir bakıyoruz kabına, sonuna, içeriğine bir kenara bir kütüphaneye koyuyoruz.
02:33Sorumlusu nasıl olsa yerine getirir diyoruz.
02:36Ama geldiğimiz noktada sorumlular dahi bunları yerine getirmediğini görüyoruz.
02:41Herkes topu çevirmeye çalışıyor.
02:43Ona bunların suçlu kim?
02:46Kim yaktı?
02:47Kim ne etti?
02:48Sonunda işte mangalı yakan aşçıya kadar bu iş inecek.
02:52Acaba gerçek suçlu o mu?
02:54Bence tabii ki o değil.
02:56Yani yangın defalarca katıldığım her ortamda söylüyorum.
03:01Yangının çıkma olasılığı her zaman vardır.
03:05Mutfakta çıkmış işte odada çıkmış koridorda çıkmış herhangi bir yerde çıkabilir.
03:10Ancak bizim bu yangını sınırlandırmamız ve kullanıcıların güvenli kaçışını sağlamamız lazım.
03:18Bunu nasıl yapacağız?
03:19Elimizdeki tek dayanağımız şu anda mevcut yönetmenimiz.
03:23En azından bu yönetmenin hükümlerini uygulamamız lazım.
03:27Önümüzdeki olaya baktığımız zaman bu bina daha ilk ruhsatını aldığı günlerde dahi
03:35hani hiç bu günlere gelmeden önce eskiye bakıyorum.
03:38Yani 2007 yılında ruhsata başvurulmuş.
03:422002 yönetmenine göre bir ruhsat verilmiş.
03:45Bu ruhsata daha doğrusu 2002 yangın yönetmenine dayandırılarak bir işletme ruhsatı verilmiş.
03:53Ancak orada da çok büyük eksiklikler var.
03:56Ya zaman içerisinde bazı şeyler değişti.
04:00Açılış ruhsatı verilirken uygun olan şeyler değiştirildi.
04:04Bu da olabilir.
04:05Ancak bu mümkün mü?
04:07Aslında normalde mümkün olmaması gerekiyor.
04:10Bizdeki dert ne?
04:12Yönetmeni ya da ruhsatı verirken bazı şeyleri inceliyoruz ve süresiz ruhsat veriyoruz.
04:18Yani konuşmalarımızda hep o eksiklik çıkıyor.
04:22Yani yasalmamız var.
04:24Olaya ait bir yönetmenimiz var.
04:26Ama yönetmenin uygulanmasında görev tarifleri var.
04:32Görevlendirilen kişilerin o görevi yapmaya yetkisi yok.
04:37Yani bu çok tuhaf bir şey.
04:38Siz diyorsunuz ki Mehmet senin görevin şuradaki şeyi imzalamak.
04:42Ama o onu imzalamak için oraya girdiği zaman bir binanın içinde diyelim bir evrak imzalayacak.
04:47O binaya sokmuyorlarsa binaya giremiyor.
04:50Bu çok tuhaf bir şey.
04:52Yani görev verdiğimiz kişi kendi inisiyatifini ve yetkisini kullanamıyor.
04:58Bence bu nedenle buralara geldik.
05:01Diğer her şey tartışılır.
05:03Yönetmenin AS eksik, BS eksik, CS eksik.
05:06Ama burada yönetmenin en basit bir şeyine bile uyulmamış gözüküyor.
05:11İtfaiye raporlarını okuduk.
05:13Yani yangın başlamış, itfaiye müdahale etmiş.
05:17Aradan bir buçuk saat geçmiş.
05:19Hala camlardan insanları kurtarmaya çalışıyorlar.
05:23Bu ne demek oluyor?
05:24Orada bizim yangına dayanıklı olarak tasarlamamız gereken en önemli şey düşeği sirkülasyon alanları.
05:32Onlar da 120 dakika yangına dayanıklı olmalı diyoruz.
05:35Yani 120 dakika 2 saat çok uzun bir süredir.
05:39Bu süre içinde kullanıcılar kaçacak.
05:42İtfaiye ekipleri müdahale edecek.
05:44Söndürme çalışmaları bitene kadar o konstrüksiyon dayanacak demektir o.
05:50Ama bizde yangın merdivenlerine bakıyorsunuz.
05:53Daha yangın alevlendiği anda yangın merdivenlerinin içi de alev topuna dönmüş.
05:58Yani yok böyle bir şey.
06:00Bunların çok sıkı denetlenmesi gerekiyor.
06:04Yani benim en büyük söyleyeceğim şey, biz bir iş yerine ruhsat veriyoruz.
06:10Ama bu ruhsatın da süresi olmalı.
06:13O süre bittiği zaman yetkili kurum ve kuruluşlar bunu denetlemeli.
06:17İşte şey dolaşıyor, belediye mi suçlu, bakanlık mı suçlu?
06:21Ya hepsi suçlu.
06:22Yani belediye ilk ruhsatı verirken eğer bazı şeyleri göz ardı ettiyse çok suçlu.
06:30Ama ilk ruhsatı verdikten sonra işte kontrol edebilir mi?
06:34Normalde yönetmelikler ilgili kurumlar kontrol etsin diyor.
06:38Başta mal sahibi ve işletmeci sorumlu bundan.
06:41Herhangi bir eksiklik görüldüğünde uyarılsın deniyor.
06:44Burada arada iptal edilen bir rapor var.
06:48İtfaiye aslında görevini yapmış.
06:50İptal edilen raporda eksikleri sıralamış.
06:537 tane eksik belirlenmiş ki bu 7 eksiğin tek bir tanesi bile çok önemli eksikler.
07:00Yani daha sonra işte biz raporu istemekten vazgeçtik diye rapor iptal edilmiş.
07:09Yani böyle bir şey olmamalı.
07:12Yani tespit iptal edilebilir ama tespit hiç yapılmadıysa iptal edilebilir.
07:18Siz hasbelkader o tespiti yapmışsınız ve eksikleri görmüşsünüz.
07:23Bu eksikler tespit edildikten sonra iptali yok.
07:26Bunun iptali ne demek?
07:27O eksikleri düzenlemek demek.
07:29Ama tabii burada şeyi de suçlayamıyorum.
07:31Yani böyle bir eksiği tespit eden itfaiye tespiti isteyen iptal ettiği zaman bunu nereye verecek?
07:39Ne yapacak?
07:40Yani normalde yasaları yürütmesi güçlü olan bir ülkede itfaiye bunu devam ettirmesi lazım.
07:48Yani ben beyana dayalı isteğe dayalı tespite gittim.
07:52Ancak şu eksikler artık can güvenliğine birebir etki eden eksikler bunları tespit ettim.
07:59İstek ne kadar iptal edilsin benim tespitlerim bunlardır deyip bir şeyleri engelleyebilmesi lazım.
08:07Bunu engelleyemiyorsa bunu engelleyen kurumu bulmak lazım.
08:14Bilmiyorum biraz karışık oldu ama.
08:16Yani belediye kendi yetkisini kullanarak bir şey yapamıyorsa yapma dur kardeşim diyen kim?
08:22Onu bulmak lazım.
08:24İşte onu bulduğumuz zaman gerçek suçluyu da bulacağız.
08:27Sayın Mustafa Özgün'den çok çok teşekkür ederim.
08:29Sevgili seyirciler bildiğiniz gibi ABD'de bu hafta Trump rüzgarları esiyordu.
08:35Trump başkan olarak göreve geldi ve 200'den fazla kararnameyi imza attı.
08:40Bir yandan basın toplantıları aldığı kararlar yaptığı açıklamalarla.
08:43Gerçekten burada ABD'de bir şenlik havası vardı.
08:48Trump'ın bu ikinci dönemi ilk döneminde biraz ürkek çekingendi.
08:52Oysa bu ikinci döneminde gayet kendinden emin.
08:55Kadrolarını kurmuş, atacağı adımları biliyor.
08:58Bütün dünyaya talip.
08:59Sadece ABD'ye değil, sadece Trump'da değil.
09:03Yanında Elon Musk ve çeşitli şenlikli bir bakanlar kuruluyla geldi Donald Trump.
09:08Ve de bu gelişinde de pek çok farklı şeyi de gündeme getirdi.
09:13Tören evlere şenlikli.
09:15İtalya Başbakanı, Arjantin Devlet Başkanı, Çin Devlet Başkan Yardımcısı ve de en önemlisi
09:22Silikon Vadisi'nin bütün tiranları, Mark Zuckerberg'i, Jeff Bezos'u ya da Elon Musk'ı, Tim Cook'u
09:33hepsi tek bir birden yemin törenine katılmışlardı.
09:36En çok konuşulansa onlardan çok Melania Trump'ın şapkası ve de Jeff Bezos'un sevgilisinin
09:43dekolte kıyafeti oldu diyebiliriz.
09:45Tabi pek çok konuya farklı bakış açısıyla döne çıktı.
09:50Mesela TikTok burada yasaklandı bir günlüğünü.
09:53Ama Donald Trump geldi, ben açıyorum ve 90 gün içinde satışının gerçekleşmesine çalışacağım dedi.
09:59Göçmenlik meselesini el attı.
10:01ABD'de doğan çocuklar otomatikman ABD'nin vatandaşı oluyor.
10:06Bunu kaldırıyorum dedi.
10:07Gelin görün ki 20'den fazla demokrat eyalet biz bu yasaya uymuyoruz.
10:12ABD'de yaşayan çocuklar, doğan bebekler, annesi babası farklı ülkelerden olsa da
10:16Amerikan vatandaşı olmaya devam edecek dedi.
10:19İklim ve enerjiyle ilgili önemli adımlar attı.
10:23Mesela Paris İklim Konferansı'ndan çıktığını açıkladı.
10:28Ya da Dünya Sağlık Örgütü'nden de çıktığını açıkladı.
10:31Artık ABD'de iki cinsiyet var.
10:34Erkek ve kadın dedi.
10:35Ve de son olarak Davos'taki bir toplantıya katıldı.
10:39Davos toplantıları var bu arada.
10:41Akıl Çağı'nda iş birliği diye bir söyleşi verdi.
10:46Uzaktan video ile bağlanıp.
10:49Ve de NATO ülkelerinin %5'ini vermelerini istedi.
10:53Gayri Safi Milli Hastalıkları'nın NATO'ya.
10:55İsrail Hamas ateşi kestirdi.
10:57Ben olmasaydım gerçekleşmezdi dedi.
10:59Ve Suudi Arabistan'dan da 1 trilyon dolar yardım isteyeceğini, petrol fiyatlarını da indirmesini isteyeceğini söyledi.
11:06Abdullah Yasir Atalan şu anda konuğum.
11:09Uluslararası Güvenlik Uzmanı.
11:10Abdullah Bey, Trump'ın Çin ve Avrupa Birliği gibi ticaret ortaklarına yönelik bu yüksek gümrük tarifelerini, küresel ticaret düzenini etkileyeceğini düşünüyor musunuz?
11:19Ya da Amerika'nın ekonomisini nasıl etkiler acaba?
11:22Tabii şimdi burada bunu iyi anlamak için Trump döneminin öncelik Amerika yaklaşımını iyi anlamamız gerekiyor.
11:28Trump'a göre aslında geleneksel Amerika dış politikası uzun bir süredir.
11:33Dışarıdaki ülkelere ve müttefik ülkelere Amerika'nın çok daha verici olduğu, Amerika'nın iç politikasının, iç popülasyonunun çok önemsenmediği bir politikayı anımsatıyordu.
11:44Bundan dolayı aslında Trump seçim sürecini boyunca da öncelik Amerika diyerek o daha tekrar içeriye çekmek istiyor.
11:51Bu tabii yaklaşımı Biden döneminden taban tabana zıt.
11:55Neden?
11:56Çünkü Biden dönemi dış politikası temelde müttefik siyasetine, müttefikleri güçlendirmeye dayalı bir siyasete dayanıyordu.
12:03Trump ise böyle yaklaşmıyor.
12:05Bundan ziyade ikili ilişkiler üzerinden okuyor uluslararası ilişkiler sistemini.
12:09İkili ilişkilerden kastımız Amerika'nın bir diğer ülkeyle olan ilişkisini kar zarar hesabı üzerinden yaklaşıyor ve burada Amerika'nın bu ilişkiden karlı mı çıkıp çıkmadığı üzerinden bir analiz yapıyor.
12:22Bunu da aslında en temelde iki parametre üzerinden yapıyor.
12:25Birincisi aslında savunma harcamaları, bir diğeri de dış ticaret açığı.
12:30Bu da gümrük vergileriyle alakalı kısmı.
12:32Savunma harcamaları kısmı aslında şöyle.
12:35Trump'a göre Amerika birçok ülkeye bir güvenlik şemsiyesi sağlıyor.
12:39Bu ülkelere güvenlik taahhütünde bulunuyor.
12:42Fakat bu ülkeler üzerlerine düşen güvenlik yatırımını yapmıyor.
12:46Bundan dolayı da aslında Amerika'nın bir sigorta şirketi gibi hareket ettiğini kendi ifadesiyle söylüyor.
12:53Fakat birçok ülkenin bu hizmetten bedava faydalandığını ve faturalarını ödemediğini ifade ediyor.
12:58Bundan dolayı aslında bütün ilişkilerine bu pencereden bakarken ülkelere yüzde üç savunma harcaması baremi koyuyor.
13:07Ve birçok müttefik ülkenin bu oranda gayri safi yurt iç hasılarının yüzde üçü kadar güvenlik ve savunma harcaması yapması gerektiğini söylüyor.
13:16Bir diğeri ise dış ticaret açığı.
13:19Bu da daha çok ekonomiyle alakalı olan kısmı.
13:21İkili ilişkilerde aslında Trump ikili ilişkilerin ticaret hacmine bakıyor.
13:26Ve Amerika eğer bu ikili ilişkilerde dış ticaret açığı veriyorsa karşıdaki ülkeye karşı bu ilişkiden, bu ticaretten zararlı çıkan taraf oluyor Trump'a göre.
13:36Bundan dolayı aslında bu gümrük tarifesi, ki bu gümrük tarifesi kendisinin ifadesiyle sözlükteki en sevdiği kelime.
13:45Bu kartı kullanarak bu ülkelere baskı yapmayı planlıyor.
13:49Buradaki temel mantık aslında Trump'ın gözünde Amerika'daki içerideki üreticileri korumak,
13:54içerideki şirketlerin üretimlerini Amerika'dan dışarıya kaydırdığını bu mevcut politikalar sebebiyle bunları tekrar geri Amerika içerisine almak istiyor.
14:04Bu motivasyonla hareket ediyor ve ülkelere aslında bu iki parametre üzerinden baskı yapıyor.
14:10Şimdi baktığımızda aslında bu ikili parametre Trump'ın gözünde ülkelere belli bir dağılma sokuyor ve bir eksen oluşturuyor.
14:19Bu ikili parametreye göre her ülkenin bir konumu var.
14:22Eğer bir ülke Amerika ile ilişkisinde savunma harcamasını yeterince yapmıyorsa bir müttefik ve Amerikanın güvenlik şemsiyesine dayalıysa bu ülke,
14:32aynı zamanda bu ülke Amerika ile ticaretinde Amerikanın dış ticaret açığı yapmasına sebep oluyorsa bu ülke aslında Trump'ın gözünde tehlikeli konumda.
14:41O yüzden bu ülkelere ciddi baskı yapacak.
14:43Bu baskı öncelikle savunma harcamalarını artırması yönünde ikincisi de dış ticaret açığını azaltmak yönünde ve bundan dolayı aslında gümrük tarifelerini uygulayacak.
14:51Burada tabii önümüze çıkan müttefikler arasında birkaç özellikle grup en çok dikkat çekiyor.
14:57Çünkü Avrupa Birliği ülkeleri ve Asya'daki önemli müttefikler bu kategoriye düşüyor.
15:02Çünkü Avrupa Birliği yeterince savunma harcaması yapmıyor Trump'ın gözünde.
15:06Ukrayna Savaşı'nda da gördüğümüz üzere Amerikanın çok ciddi bir askeri yardım desteği olması gerekiyordu savaşın devamı için.
15:13Bundan dolayı Avrupa Birliği ülkeleri kendi harcamalarını artırması gerekiyor ve bunu şu anda o seviyede değiller.
15:19İkincisi de çok ciddi bir dış ticaret açığı var Avrupa'daki ülkelere kıyasla.
15:23Amerikanın yaklaşık 131 milyar doları bir ticaret açığı var ve bunları da azaltmak istiyor.
15:29Ve muhtemelen Avrupa Birliği ülkelerine çok ciddi baskı yapacaktır.
15:33Burada şöyle bir şey gözlemleme ihtimalimiz var.
15:36Avrupa Birliği'ndeki ülkeler muhtemelen Trump'a karşı farklı pozisyonlar almayı tercih edecektir.
15:41Aslında parçacıklı bir pozisyonlanma görebiliriz ve bu da Avrupa'nın bütünlüğü açısından bir sıkıntı doğuracaktır.
15:48Daha ziyade her ülke kendi imtiyazlarını koparmaya çalışacaktır.
15:52Trump ile ilişkilerinde, ikili ilişkilerinde.
15:55Keza Çin'e olacak bir gümrük tarifesi politikası da bölgedeki ve dünyadaki diğer ülkelerin buna karşı tavır almasını sağlayacaktır.
16:03Şimdi bu iki eksende eğer bir ülke hem Amerikanın güvenlik şemsilisinden o kadar faydalanmıyorsa
16:09ve güvenlik harcamalarını, savunma harcamalarını yeterince düzeyde yapıyorsa
16:13ve Amerika ile ikili ilişkilerinde eğer Amerika'nın dış ticaret açığı vermiyorsa
16:18o ülkeler aslında bu Trump dönemini bir fırsat ihtimali olarak görüyor
16:22ve çok daha rahat çalışabilecekleri bir dönem olarak görüyor.
16:25Onlar için kriz beklenmiyor.
16:27Daha ziyade onların daha iyi çalışabilme ihtimalini bekliyoruz.
16:31Bunlardan birisi de aslında Türkiye.
16:32Trump yönetiminin iki önceliği var.
16:34Bir tanesi Gazze'deki ateşkes sonrasında kalıcı bir barış sağlamak.
16:38Hatta Trump'ın ilginç bir fikri var.
16:40Gazze çok güzel bir ortam.
16:41Oraya farklı bir bakış açısıyla bakmak lazım diyor.
16:43Biraz daha turistik bir şey mi düşünüyor?
16:44Tam anlamadım ama.
16:45Bir yandan da Suudi Arabistan'a seslendi Davos'tan.
16:48Petrol fiyatlarını indirin otomatikman Ukrayna savaşı da bitecek dedi.
16:52Ne anlatmak istiyor burada?
16:54Şimdi aslında en temelde Trump için iki temel faktör var burada.
16:58Bunlardan birincisi kendisinin iş bitirici rolünde olması.
17:01İkincisi de Amerika'yı dünyadaki savaşlara dahil etmemek ve bunlardan uzaklaştırma psikolojisi.
17:07Bütün seçim boyunca aslında bu yaklaşımı kendisi uyguladı.
17:11Şimdi aslında bu faktörlerden birincisi Gazze'yi, ikincisi daha çok Ukrayna ilgilendiriyor.
17:16İsrail ve Hamas arasındaki ateşkes anlaşması aslında daha Trump göreve gelmeden bu anlaşmayı zorladığını ve kendisinin iş bitirici rolünü öne çıkardığını görüyoruz.
17:25Şimdilik bu anlaşmayla başarılı bir pozisyonda gibi gözükse de aslında temkinli olmak için elimize yeterince sebep var.
17:32Bunlardan birincisi aslında bütün bu İsrail ve Filistinlilerin yaşadığı problemlerin kaynağı hala duruyor.
17:39Yani Filistinlilerin onurlu bir şekilde bir devlet altında yaşayamaması, İsrail apartheid rejimi altında yaşamaları bütün olduğu gerçekliğiyle duruyor ve bunlarla alakalı bir çözüm üretebilmiş değil dünya kamuoyuna.
17:53Keza Trump'ın yeni yönetimine dair de bununla alakalı hiçbir açıklaması yok, hiçbir politika önerdiğini de görmüyoruz.
18:00O sebeple sorunlar orada durduğu müddetçe şu anki ateşkes sadece şu anki yaşanan dramı orada yaşanılan yıkım karşısında biraz nefes almasını sağlayabilir Filistinlilerin.
18:10Fakat bunun ne kadar hangi ölçüde devam edeceği konusunda temkinli olmakta fayda var.
18:15İkinci kısmı Ukrayna kısmı ise daha da belirsiz çünkü aslında Ukrayna savaşı haddi zatında gayet yoğun çatışmaların devam ettiği bir evrede ve füzeyi artışlarının gerçekleştiği bir dönemde.
18:27Ve aslında savaşın bitimine dair çok net bir paradigma çizilemiyor.
18:34Çünkü Ukrayna tarafı savaşın bitmesi için Ukrayna'nın bir batı güvenlik şemsiyesi altına girmesi gerektiğini düşünüyor.
18:41Böylelikle batı güvenlik şemsiyesi altına girilen Ukrayna Rusya'yı olası bir ikinci işgal girişimden ileride koruyacaktır.
18:49Aslında bunu garanti altına almak istiyor.
18:51Öte yandan Putin tarafı ise bunu tam zıttı noktada ve Ukrayna'nın bir batı güvenlik şemsiyesi altına özellikle de NATO içerisine girmemesi gerektiğinin garanti altına alınmasını istiyor bu savaşı bitirebilmek için.
19:04Şimdi baktığımızda bu iki taban tabana zıt pozisyonu bir araya getirebilecek bir mekanizma henüz ortada yok ve Trump'ın da bununla alakalı bir politika önermediğini görüyoruz.
19:13Evet kendisi bu savaşı çok hızlı bitirebileceğini bunu bitireceğini söylüyor ama bununla alakalı hiçbir politika önermeleri ortaya konulmadı ve burada belirsizliğini koruyor diyebiliriz.
19:23Sonuçta Ukrayna Rusya savaşındaki savaşı bitirme dinamikleriyle Gazze'deki katliamı bitirme dinamikleri aynı değil.
19:30Çünkü orada Netanyahu üzerine kurulan baskı gayet bunu bitirebilirdi.
19:35Keza Netanyahu bu savaşı sürdürmek istiyor.
19:38Eğer bu ateşkesi bozmak istediğinde tekrar savaşı devam ettirme ihtimali var.
19:43Fakat Ukrayna Rusya'da iki tarafında çok ciddi anlamda belli tavizler vermesi gerekecek.
19:48Bu da çok şu anda belirsizliğini koruyan bir durum.
19:51Sayın Atalan çok çok teşekkür ederim.
19:53Sevgili seyirciler bu hafta Davos'ta ilginç anlar vardı.
19:56Mesela Almanya'nın eski başbakanı Olaf Scholz bir konuşmaya katıldı.
19:59Sorusu olan var mı dedi.
20:00Tek bir kişi bile soru sormadı.
20:02Almanya'da 23 Şubat seçimleri var ve bu seçimlerde de farklı bir sağ rüzgar esiyor.
20:07Trump aslında bütün dünyanın dengesini muhafazakarlara ve sağa döndürdü diyebiliriz.
20:12Almanya'daki bu yeni seçimde de aşırı sağcı AFD'ye göçmenler için kitlesel sınır dışı vaat ediyor.
20:20Üstelik şimdiden bir propaganda aleti olarak uçak biletleri dağıtmaya başladı bile.
20:25Şu andaki oy oranı %21'e çıkmış durumda.
20:28Almanya'nın ikinci partisi gibi gözüküyor ve de Avrupa Birliği'ni danma duman edeceğiz diyorlar.
20:33Kazanmasalar bile Almanya politikasını etkileyecekleri %100.
20:37Peki ne olur sonuçları?
20:39İsterseniz bunu da Brüksel'den bir isme Brüksel Özgür Üniversitesi Öğretim Üyesi Murat Seyre'ye soralım.
20:45Murat Bey AFD'nin son dönemdeki yükselişini siz nasıl yorumluyorsunuz merak ediyorum.
20:49Aslında AFD'nin son dönemdeki yükselişi uzun zamandır çözülemeyen bazı sorunların derinleşmesi
20:55ve halkın önemli bir kısmının da merkez siyasetin bu sorunlara çözüm bulamadığını
21:00ve hatta bu sorunların nedeni olduğunu düşünmeye başlamasından kaynaklanıyor.
21:05Bu sadece aslında Almanya üzerinde değil pek çok ülkede yükselen bir trend.
21:10Bildiğiniz gibi Fransa'da da aşırı çok daha güçlü bir konumda son yıllarda.
21:14Ama elbette Almanya nasıl geçmişi olan bir ülke olduğundan bu tür bir gelişme
21:19özellikle Almanya için de Fransa'ya göre daha büyük bir kaygı uyandırıyor ve tartışmaları alevlendiriyor.
21:26Ancak tabii bazı nüansları da görmemiz gerekiyor.
21:29AFD kesinlikle aşırı sağ bir parti.
21:32Faşist noktaya da bakabilecek bir potansiyele mevcut ama
21:36bu durumda AFD'ye oy vermesi beklenen yaklaşık yüzde yirmi civar kitlenin de
21:41tamamının aşırı sağ veya faşist olduğunu göstermiyor bu durum.
21:46Bu hem Almanya için hem Avrupa ülkeleri için geçerli bir durum buna benzer durumlar yaşanan.
21:52Bu insanların önemli bir bölümü aslında kızgın veya protest seçmen olarak tanınabileceğimiz gruba dahil.
21:59Sistemin geldiği yerden memnun değiller ve sistemi sarsmak istiyorlar.
22:04Ve bu tür sistem karşıtı partileri de bir araç olarak görüyorlar bu mesajı güçlü bir şekilde siyasetçilere verebilmek için.
22:12Bir de şöyle bir gerçek var ki her ne kadar neredeyse tüm çözüm önerileri yanlış ve popülist de olsa
22:19bu partiler halk tarafından uzun zamandır sorun olarak görülen
22:23ama merkez siyasetin biraz da siyasi doğruculuk nedeniyle ele getirmekten kaçındığı sorunları da açıkça ele getiriyorlar.
22:31Bu sorunları dile getirme şekilleri çok sorunlu.
22:34Çözüm önerileri kabul edilebilir değil.
22:37Ama halkın bir kısmı en azından bu sorunların gündeme gelmesini de önemli buluyor.
22:43Bunlardan dolayı etkileniyor bu tür partilerden.
22:46Bu noktayı da gözden kaçırmamak gerekiyor.
22:49Tabii başlı konularda özetlemek gerekirse ekonomi, sosyal devletle ilgili sorunlar ve göç ile mülteciler konuları var.
22:58Elbette özellikle ekonomik sorunların göreceli olduğunu vurgulamakta fayda var.
23:03Çünkü Türkiye ile karşılaştırabileceğimiz boyutta değil ama çok uzun süren ve devamlı olarak artan bir refahtan sonra gelen bir duraklama dönemi var.
23:14Ve bu duraklama döneminin açıkçası sorunları yaşanıyor.
23:19Fiyat artışlarından mesela şikayetçi seçmenin çok önemli bir bölümü.
23:232022'de enflasyon rekor kararak %7'ler seviyesine ulaşmıştı Almanya'da.
23:29Şu anda 2024 sonu itibariyle de 2.2'ye düşmüş durumda.
23:34Ancak fiyat artışına alışık olmayan bir toplumda bu tabii çok kabul edilemez bulunuyor.
23:40Burada tabii Rusya'nın Ukrayna işgali ve sonrasında enerji fiyatlarındaki artış önemli bir rol oynadı.
23:46Ve özellikle merkez dönemi politikalar da şu anda herkesin hedefinde.
23:50Ve en önemli sorun da aslında son bahsedici Emko'nun bu konu göç ve mültecilerle ilgili.
23:56Elbette dünyanın pek çok yerinde olduğu gibi Almanya'da da yaşanan sorunların önemli bir kısmı özellikle ekonomik ve sosyal sorunlar mültecilere veya göçmenlere yükleniyor.
24:07Veya bunların bu sorunlardan sorunların sorumlusu olduğu düşünülüyor.
24:14Burada belki bazı haklı olan noktalar olmakla birlikte tabii bu partilerin çok popülist bir şekilde bunu kullandığını görüyoruz.
24:23Buradaki Esat Özne'de son 10-15 yıl içerisinde Almanya'ya gelenler başta Suriyeliler olmak üzere mülteciler ve bunların entegrasyonu ve bunlarla ilgili sorunlar.
24:34Burada çok fazla konu belki Almanyalık Türklerle yönelik olarak ilerlemiyor.
24:39Bunu da vurgulamak lazım.
24:41Onların entegrasyon düzeyi tabii ki çok farklı bir boyutta.
24:45Daha çok yeni gelen göçmenlerle ilgili sorunlar var.
24:47Ama elbette AfD Türkler'e de karşı hatta geçtiğimiz günlerde Türklerin de aralarında bulunduğu pek çok göçmen kökenle insan posta kutularında uçak bileti şeklinde dizayn edilmiş broşürler buldular.
25:00Bu da AfD başa gelince ülkenize gönderileceksiniz mesajı veriyor bu seçmenlere.
25:06Bu elbette nazi dönemi uygulamalarını anımsatan bir söylem ve Almanya içerisinde de çok büyük bir tepki gördü.
25:13Ancak tabii tartışma AfD ile nasıl baş edilmesi gerektiği.
25:17Yine Türkiye'de de aşina olduğumuz mesela bir parti kapatma tartışması alevlenmiş durumda.
25:22Ne yapılması gerektiğini ana akım siyaset şu anda tartışıyor ve çok net bir şekilde bir cevap bulabilmiş değil.
25:29Tabii bu süreç biraz sancılı da olacak bu tartışmalar ve bunun sonuçları.
25:34AfD'nin bu seçimlerde güç kazanması ve Almanya'nın Avrupa Birliği'nden ayrılmayı düşünmesi bile Avrupa Birliği'nin sonunu getirir mi?
25:42AfD'nin seçimlerden güçlü çıkması bekleniyor ama iktidara gelmesi pek olası durmuyor.
25:47Bir koalisyon hükümetinde yer alması da çok mümkün durmuyor.
25:50Bunun yanında araştırmalara bakınca da halkın aslında çok büyük bir bölümünde Almanya'da hala AB ve NATO üyeliğine çok büyük destek verdiğini görüyoruz.
25:59Bu anlamda belki dexit gibi bir senaryo en azından şu anda konuşmak için çok da olası bir senaryo değil.
26:06Ancak bu tür partilerin tabii Almanya'da ve Fransa başta ölmek üzere başta Avrupa ülkelerinde güçlenmesi tabii farklı bir iklim yaratıyor, siyasi ve ekonomik bir iklim yaratıyor.
26:21Genel AB politikalarında önemli bir değişiklik beklemekle birlikte özellikle son yıllarda zorlaştırılan göçmen politikalarının daha da sıkılaşmasına neredeyse kesin gözüyle bakabiliriz.
26:33Göçmenler başta olmak üzere tabii bazı konularda bu partiler iktidarda olmayacak ama ideolojileri iktidarları daha da etkiler bir noktaya gelmiş durumda.
26:45Gelecek olarak önemli olan aslında AB'nin bazı temel noktalarda ne yapacağıyla ilgili.
26:50Burada birinci nokta merkez siyaset buna nasıl cevap verecek kendini yenileyebilecek mi?
26:55İkinci olarak başta enerji olmak üzere AB dışa bağımlılığı ne ölçüde azaltabilecek?
27:01Burada Rusya'ya bağımlılık çok çok düşük noktalara geldi ama dışa bağımlılık devam ediyor.
27:06Üçüncü nokta özellikle Trump'ın başkan olmasıyla Avrupa güvenliği ve savunma olmak üzere bu konularda doğru adımlar atılabilecek mi?
27:14Ve son olarak da aslında değerler Avrupası olarak konumladığımız Avrupa bu değerleri koruyarak mı ekonomik ve sosyal konularla mücadele edecek?
27:23Yoksa daha popülist, daha otoriter bir noktaya gelecek mi bazı ülkeler?
27:27Bu sorunları artırmak mümkün ama tüm bunların cevabı aslında aşırı sağ partilerin de geleceğini ve Avrupa'nın da geleceğini şekillendirmiş olacak.
27:36Evet az gittik, uz gittik bir 5N1K'nın daha sonuna geldik.
27:39Önümüzdeki hafta yeni bir 5N1K'da buluşuncaya kadar ben Cüneyt Özdemir. Hepinize iyi günler, iyi akşamlar dilerim.