Hafıza | 21. Bölüm | Trump'ın Döneminde Türkiye-ABD İlişkileri
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00İNTRO
00:14Donald Trump'ın ikinci kez ABD başkanı seçilmesi sonrasında ilk tepkilerden biri Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan gelmişti.
00:21Erdoğan'ın dostum Trump ifadesi son derece ilgi çekti, iç siyasette de yansımaları oldu.
00:27Peki 2017-2021 yılları arasında yani Trump'ın ilk döneminde Türkiye-ABD ilişkileri nasıl şekillendi?
00:34Hafızanın bu bölümünde dostum Trump var. Başlıyoruz.
00:38Trump'ın ilk başkanlık seçimindeki rakibi Hillary Clinton'dı. 8 Kasım 2016'da zafer Trump'ın oldu.
00:45Cumhuriyetçilerin adayı 20 Ocak 2017'de görevine başladı.
00:4915 Temmuz darbe girişiminin üzerinden henüz 6 ay geçmişti.
00:53Türkiye'nin ise yeni yönetimden bazı beklentileri vardı.
00:56Erdoğan yönetimi Türkiye-ABD ilişkilerini güçlendirmeyi hedefliyor,
01:00Suriye ve YPG meselesinde işbirliği amaçlıyor, FETÖ lideri Gülen'in iadesini talep ediyordu.
01:06Ancak tüm bunlar iyimser bir yaklaşımdan öteye geçmeyecekti.
01:10Peki bu dönemde neler yaşandı?
01:18ABD'nin YPG'yi desteklemesi iki ülke arasında ilişkilerin gerilmesinin ana nedenlerinden biriydi.
01:25Türkiye, YPG'yi terör örgütü olarak tanımlarken, aynı YPG ABD'nin Suriye'de müttefikiydi.
01:32FETÖ meselesinde ise Türkiye'nin beklentileri hiçbir zaman karşılanmayacaktı.
01:3728 Eylül 2017'de Erdoğan, Rahip Brunson'ı Fethullah Gülen'le takas etme önerisinde bulundu.
01:43Ancak reddedildi.
01:45Brunson, 90'ların ortasından itibaren Türkiye'de yaşamış
01:48ve 15 Temmuz darbe girişimi sonrası tutuklanmış Amerikalı bir din adamıydı.
01:53Erdoğan'ın takas önerisinin üzerinden bir yıl geçmemişti ki Brunson olayı patlak verdi.
01:5926 Temmuz 2018'de ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence, Erdoğan'a Brunson'ı serbest bırakması gerektiğini söyledi.
02:06Yaptırım tehdidinde bulundu.
02:08Brunson'un gözaltına alınmasında rol oynayan dönemin Adalet Bakanı Abdülhamit Gül
02:13ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu hedefteydi.
02:16ABD Hazine Bakanlığı Gül ve Soylu'nun ABD'de yer alan mal varlıklarını dondurdu.
02:219 Ağustos'ta Donald Trump bir kez daha sahnedeydi.
02:24Türk ürünlerine ilişkin gümrük vergileri arttırıldı.
02:27Erdoğan'ın cevabı ise ABD menşeli ürünlere uygulanan vergileri arttırmak oldu.
02:32Brunson, Türkiye'de teröre destek vermekle suçlanmıştı.
02:363 yıl, 1 ay, 15 gün hapis cezasına çarptırıldı.
02:39Ancak ev hapsi ve yurtdışı yasağı kaldırılarak serbest bırakıldı.
02:43Sonrasında ABD'ye dönüş yaptı.
02:45O günler Türk halkının hatırındaysa şöyle hatırlanacaktı.
02:49Sürekli yükselen dolar paritesi.
02:52Türkiye 2019 yılında Barış Pınarı Harekatı'nı başlattı.
02:55Suriye'nin kuzeyine yönelik düzenlenen harekat, Trump yönetiminin tepkisini çekti.
03:00Trump'ın hedefinde Türkiye vardı.
03:02Erdoğan'a diplomatik nezaket sınırlarını aşan sert bir mektup yazdı.
03:07Trump mektubunda Türkiye'yi uyarıyordu.
03:09Sen binlerce insanın öldürülmesinden sorumlu olmak istemezsin diyen Trump,
03:13Türk ekonomisini mahvetmekten sorumlu olmak istemem demişti.
03:17Bir taraftan harika bir anlaşma yapabiliriz diyor,
03:20öte yandan sert bir adam olma, aptallık etme ifadesini kullanıyordu.
03:24Sorunun temelinde yine PKK-YPG terör örgütü vardı.
03:28Mektup Türkiye tarafında tepkiyle karşılandı.
03:31Harekatın ardından Türkiye-ABD ilişkileri rayına otursa da
03:35mektup iki ülke ilişkilerinde gerilim yaratmaya devam edecekti.
03:48Türkiye-ABD arasında sorun yaratan önemli konulardan biri de S-400'lerdi.
03:53Türkiye, füze savunma sistemi için Rusya'dan S-400 almıştı.
03:57Bu karar Türkiye ve ABD arasında yıllarca sürecek bir krize yol açtı.
04:01Washington'ın tepkisi netti.
04:03ABD, S-400 hava savunma sistemlerinin hiçbir şekilde
04:07NATO'nun mevcut savunma ve radar sistemlerine entegre edilemeyeceğine dikkat çekiyordu.
04:12ABD, 17 Temmuz 2019'da Türkiye'yi proje ortağı olduğu
04:17F-35 yeni nesil savaş uçaklarının üretim sürecinden çıkardığını duyurdu.
04:22Gerekçe S-400 sistemiyle F-35'lerin aynı ortamda kullanılamayacak olmasıydı.
04:28ABD'nin iddiasına göre bu gerçek olursa
04:31F-35'lere ait hassas bilgiler Ruslar tarafından çalınabilirdi.
04:35Türkiye'ye teslim edilecek iki F-35 uçağı ABD'de tutuldu.
04:39Türk pilotların F-35 eğitimleri de aynı yılın Temmuz ayında sona erdi.
04:44Şimdi ufukta yeni yaptırımlar vardı.
04:47Trump yönetimi için yaptırım zamanıydı.
04:49CAATSA yaptırımları yürürlüğe girdi.
04:51Gerekçe S-400'ler ve Rusya ile kurulan ilişkilerdi.
04:552020 yılında ABD kongresinde alınan yaptırım kararı
04:59Türkiye'nin savunma sanayisine darbe vurmayı amaçlıyordu.
05:02Türkiye'nin ABD'den askeri ekipman ve parça ithalatı zorlaştı.
05:07Ticari ambargo benzeri bir kısıtlama getirildi.
05:09Yaptırımlar genel olarak savunma ve teknoloji ürünlerinin ihracatını kısıtlıyordu.
05:14Uluslararası finansal kredi ve yardımların engellenmesi,
05:18yatırımlara ve işbirliklerine kısıtlama getirilmesi de başlıklar arasındaydı.
05:22Savunma sanayi projelerinde bazı gecikmeler ve maliyet artışları kaçınılmazdı.
05:27Türkiye'nin F-35 programından çıkarılması sadece programdan çıkmakla sınırlı kalmamıştı.
05:34Türkiye üzerindeki bir başka baskı unsuru ise ABD'nin İran politikası oldu.
05:39ABD, İran'la yapılan nükleer anlaşmadan çekildiği için İran'a ağır yaptırımlar uygulamış,
05:45bu durum Türkiye'nin enerji güvenliği açısından bazı sorunlara yol açmıştı.
05:50Türkiye, ABD'nin İran politikasına rağmen komşusuyla ticaret yapmaya devam edecek,
05:55bu da zaman zaman ABD baskısına maruz kalması anlamına gelecekti.
06:00Trump'ın ilk döneminde zaman zaman Türkiye'ye yaptırım uygulayan bir ABD vardı.
06:05Ancak iki liderin arasındaki ilişki nedeniyle sorunlar çoğu zaman diplomasiyle çözüldü.
06:10Yeni dönemde neler yaşanacak bunu zaman gösterecek.
06:13Gelecek bölüm tekrar görüşmek dileğiyle.