Hafıza | Golan Tepeleri Neden Bu Kadar Önemli?
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Esad rejiminin çöküşü, İsrail'in peş peşe gelen saldırıları derken neredeyse her gün duyduğumuz bir isim var.
00:06Golan Tepeleri.
00:08Aslında hepimizin aşina olduğu bir yer burası isim olarak.
00:11Peki Golan Tepeleri neden bu kadar önemli?
00:13Stratejik anlamda ne ifade ediyor ve nasıl bir geçmişi var?
00:17Hafıza'nın bu bölümünde anlattık.
00:19Başlıyoruz.
00:20Golan Tepeleri, Suriye, İsrail, Lübnan ve Ürdün'ün tam ortasında bulunuyor.
00:34İstanbul'un üçte biri büyüklüğünde bir yüz ölçümüne sahip.
00:37Bizans döneminde Arap haritacılar, bölge ekseriyetle plato olmasına rağmen buraya cebel yani dağ adını verdi.
00:45Bölgedeki en yüksek zirve 2814 metreyle Hermon Dağı.
00:50Şam'a yaklaşık 60 kilometre uzaklıkta.
00:53Burası Suriye'ye karşı doğal bir avantaj elde ediyor.
00:57Ancak fazlası var.
00:58Coğrafyası nedeniyle farklı iklim özellikleri ve zengin su kaynakları ile biliniyor.
01:03İsrail su ihtiyacının yaklaşık %15'ini buradan temin ediyor.
01:08Arap Ligi, Arap Yarımadası'ndaki ülkelerin en az üçte ikisinin çok yakın bir tarihte ciddiyetle su krizi yaşayacağını tespit etti.
01:17İsrail gibi yüz ölçümü küçük, nüfusu 9 milyon civarı.
01:20Hani içeride dışarıda deseniz 15-16 milyonluk bir kitle su krizi ile karşılaşacağını zaten çoktan tespit etmiş durumda.
01:28Ki hali hazırda çölün ortasına vaha yaptığı inşaati söylenen bir toplum için bile bu kriz kaçınılmaz.
01:35Bunun için Golan Tepeleri son derece önemli.
01:38Burası Osmanlı döneminde bugünkü kadar stratejik bir yere sahip değildi.
01:42M.S. 8. yüzyıldan itibaren sırasıyla Roma ve Bizans İmparatorluğu, ardından Emeviler, Abbasiler ve Fatımiler himayesine geçti.
01:52Sonrasında Selçuklu ve Osmanlı himayesinde coğrafi bir bölgeden ibaretti.
01:571. Dünya Savaşı sonrasındaysa Fransız mandasına tabi oldu.
02:01Suriye bağımsızlığını 1946'da yani 2. Dünya Savaşı'nın ardından kazanmıştı.
02:07Bugün İsrail için çok önemli olan Golan o günlerde Suriye'ye aitti.
02:11Ta ki 1967'deki 6 Gün Savaşı'na kadar.
02:18Tarih 5 Haziran 1967. 6 Gün Savaşı ya da diğer adıyla Arap-İsrail Savaşları.
02:25Bir tarafta İsrail, diğer tarafta Mısır, Suriye, Ürdün, Irak ve Suudi Arabistan.
02:31İsrail'e silah yardımında bulunan ABD ve Birleşik Krallık, diğer taraftaysa Arap ülkelerini destekleyen Lübnan ve Filistin Kurtuluş Örgütü.
02:40Takvimler 10 Haziran'ı gösterdiğinde kesin sonuç İsrail'in zaferi olmuştu.
02:45Pan-Arabizm fikri çökmüş, Arap Birliği'nin İsrail politikası değişmişti.
02:50Savaş Arap coğrafyasına pahalıya mal oldu.
02:53İsrail, Mısır'dan Gazze ve Sina Yarımadası'nı, Ürdün'den Doğu Kudüs ve Batı Şeria'yı, Suriye'den Golan Tepelerini, Filistin'dense geleceğini aldı.
03:037 yıl sonra Suriye, Yom Kipur Savaşı'nda Golan Tepelerini geri almayı denedi ancak başarısız oldu.
03:091967 Savaşı'ndan sonra Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi buradan çekilmelisin dedi İsrail'e.
03:15İsrail buna yanıtsız kalmış gibi durdu.
03:19Halbuki çekilmeli, kontrolünü arttırdı hatta demografik olarak ciddiyetle de üzerine oynadı.
03:25Ne yaptı? Buradaki 139 köy ve kasabayı 60 kadar yani bağımsız birimi içine alan Suriye'ye ait bütün birimleri temizledi.
03:37Kendisi için yeni bir inşa dönemi kurguladı.
03:416 gün savaşından sonra Suriyeli Araplar bölgeyi terk etmişti.
03:45Bölgede bugün yaklaşık 50 bin insan yaşıyor.
03:48Bu nüfusun 30 bin kadarı yasa dışı statüde bölgede yaşayan İsrailli yerleşimciler.
03:53Geriye kalan 20 bin ise ağırlıklı olarak dürzi topluluğundan oluşan Suriyeli Araplardan meydana geliyor.
04:00Suriye 1967'de Golan Tepelerinin işgalini büyük bir ulusal itibar kaybı olarak görmüştü.
04:07Bugün ise Esad rejiminin ardından pek çok taşın yerine oturması gereken bir Suriye var.
04:12Böyle bir ortamda Golan Tepelerinin ötesini yani Suriye'nin güneyini işgal eden bir İsrail.
04:22Esad rejiminin yıkılması milyonlarca Suriyeli için bayram etkisi yaratsa da meselenin bir de İsrail boyutu var.
04:29İsrail 50 yıl sonra tanklarla askerden arındırılmış tampon bölgeyi geçti.
04:35Golan Tepelerinin ardına Suriye topraklarına girdi.
04:38Suriye tarafında kalan Şeyh Dağı'nı işgal etti ve peş peşe hava saldırıları düzenledi.
04:43Şam'daki Mezze askeri havalimanını, stratejik askeri tesisleri ve silah depolarını vurdu.
04:53İsrail Başbakanı Netanyahu ise bölgenin kontrolünü geçici olarak ele geçirdiklerini iddia etti.
04:59Ancak birkaç gün sonra ele geçirdikleri Hermon Dağı'ndan bir açıklama daha geldi.
05:04Netanyahu Suriye'deki olaylar nedeniyle bölgenin öneminin arttığını ve burada uzun süre kalacaklarını iddia etti.
05:11Aslında bir tepeymiş küçücük bir alan ne olacak ki bundan falan diye bakılacak yerler değil.
05:16Ekonomik girdi sağlama ihtimali kuvvetli olan en önemlisi de insanları yani İsrailleri ayakta tutacak,
05:23hayatta tutacak su kaynaklarına, yerüstü ve yeraltı zenginliklerine sahip tepeler.
05:28Ama hala dünya kamuoyu nezdinde orası Suriye topraklarıydı.
05:31Çünkü Suriye için de bu nedenlerden tam da İsrail için önemli görülen bu kriterlerden sebep Golan Tepelerinden vazgeçmek mümkün değildi.
05:40İsrail 1967'de işgal ettiği Golan Tepelerini 81'de tek taraflı ilhak etmişti.
05:46Netanyahu bugün İsrail'in bölgenin ötesine uzanan hamlesini Esad rejiminin çöküşüne bağlıyor.
05:53İsrail'e göre 74'te yapılan anlaşma geçersiz kaldı.
05:57Ancak İsrail'in 81'deki tek taraflı ilhakını tanıyan tek ülkede Amerika Birleşik Devletleri.
06:032019'da Trump yönetimindeki Amerika 38 yıl sonra İsrail'in ilhakını tanımıştı.
06:10Peki Netanyahu ve İsrail ne amaçlıyor?
06:13Beklediği gibi olmasa da geçmişte nüfus hareketliliği o bölgede,
06:17Yahudi nüfus oraya istediği gibi kitleler halinde yerleşememiş olsa da,
06:22şu anda yine bunu demografik bir program dahilinde yapmaya hazırlanıyor.
06:27Yani Netanyahu Golan Tepelerinin de ilerisine geçecek, orada da durmayacak, devam edecek.
06:33Su kaynaklarına, enerji kaynaklarına ulaştı.
06:37Rejim açısından da kendisini konsolide edecektir diye düşünüyorum.
06:41Çünkü Suriye'deki bu dağılma, bu zayıflama, bu parçalanma, bu devrilme en çok İsrail'in işine yaradı.
06:50Şimdi ufukta ikinci Trump dönemi her fırsatı değerlendiren bir İsrail ve toparlanmaya çalışan bir Suriye var.
06:57Gelecek bölümde yeniden görüşmek dileğiyle. Hoşçakalın.