Hafıza 21. Bölüm - 10 Kasım Mustafa Kemal Atatürk
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Bayrakların yarıya indiği, saat 9'u 5 geçe herkesin sustuğu ve her yerde mavi gözlerini gördüğümüz o gün gelip çattığında hepimiz onu başka yönleriyle hatırlıyoruz.
00:24Yine bir 10 Kasım ve Mustafa Kemal Paşa'yı birkaç başlık altında ele alacağız.
00:29Onu farklı yönleri ve etkileriyle anmaya çalışacağız. Hafıza başlıyor.
00:40Atatürk'ün Selanikli bir yetim olması onun yaşamını derinden etkiledi.
00:44Atatürk'ün yaşamına dair bir temelden bahsedeceksek, bir konum olarak Selanik ve bir kavram olarak yetimlik meselesine dikkat çekmekte fayda var.
00:53Selanik her şeyden önce kozmopolitik bir yapıya sahipti. Peki bu ne demekti?
00:58Yani çocuk ve genç Mustafa pek çok farklı kültürle iç içe büyüdü.
01:02Bu çok kültürlü yapı, hoşgörüsünü, çağdaşlık düzeyini ve özgürlükçü yanını şekillendirdi.
01:08Kısaca Selanik onun kültürel temeliydi. O temel, cumhuriyetin laik yapısını inşa etmesinde de son derece etkili olacaktı.
01:17Ali Rıza Bey bir hastalık sonucu öldüğünde Mustafa Kemal çocuk yaşlarındaydı.
01:222023 yapımı Atatürk filminde bu durum şöyle işlendi.
01:33Babasızdı, zor bir çocukluk geçirdi. Ancak yılmadı. O zorluklar onun güçlü karakterini şekillendirdi.
01:39Bağımsızlık yolundaki sabrı aynı zamanda bir yetimin hayatın güçlükleri karşısındaki sabrıydı.
01:45Birinci Dünya Savaşı sonrasında tıpkı Mustafa Kemal gibi vatanda yetim kalacaktı.
01:51Ancak bu onun yabancısı olduğu bir hikaye değildi. Çocukluğunda kendi istikbaline nasıl sahip çıktıysa vatanına da öyle sarıldı.
02:00İşte bu yüzden ölümünün yıl dönümünde bütün umutsuzluklar karşısında belki de şöyle söylemek gerekiyor.
02:07Selanikli bir yetim başarmıştı.
02:10Atatürk denilince akla gelen pek çok isim ve adı anılması gereken birçok silah arkadaşı var.
02:15Bugün sizin için Ali Fuat Cebesoy'u seçtik. Şimdi sırada ikisinin arasında geçen çok güzel bir hikaye var.
02:27Cebesoy, Atatürk'ün harp okulundan sınıf arkadaşı ve milli mücadeleyi başlatan ilk beşlerden biriydi.
02:34O yıllarda Kuzguncuk'taki konakları Mustafa Kemal açısından da önemli bir anlam taşıyordu.
02:40Cebesoy, babası İsmail Fazıl Paşa'ya Mustafa Kemal'den bahsetmiş, Paşa da gelsin bir tanışalım demişti.
02:46Cebesoy'un ailesi Kuzguncuk'tan önce Salacak'ta oturuyordu.
02:50Ali Fuat, Mustafa Kemal'i iskelede beklemiş, birlikte vapurla karşıya geçmişlerdi.
02:55Salacak'taki evin kapısına geldiklerinde ise Mustafa Kemal'i kendi ifadesiyle biraz mütereddit gördü.
03:01Yani kararsız ya da kuşkuluydu.
03:03Ali Fuat Paşa yıllar sonra o günü şöyle anlatacaktı.
03:11Müteazım insanlardan hoşlanmadığını biliyordum.
03:14Feleğin çok kahrını çekmiş olan babamın mütevazi bir asker olduğunu söyledim.
03:19Önce büyükannemin, sonra da babamın elini öptük.
03:23Mahcup bir gençti.
03:24Büyüklerin yanında bu mahcubiyeti daha da artardı.
03:27Yemekte biraz açıldı.
03:29O geniş ihata kudreti ve keskin zekasıyla bazı sorularına verdiği cevaplar babamı bir an için şaşırtmıştı.
03:37Her ikinizi de erkanı harp zabiti olarak görürüm dedi.
03:40Ve biz birkaç yıl sonra birer kurmay yüzbaşı olarak harp akademisinden mezun olduğumuz zaman en çok sevinenlerden biri de kendisi olmuştu.
03:49İsmail Fazıl Paşa, Mustafa Kemal'e giderken pek çok iltifat edecek,
03:53oğlunu da böyle değerli ve iyi bir gençle arkadaşlık kurduğu için tebrik edecekti.
03:58O gün Atatürk'ün ölümüne kadar devam edecek kadim bir dostluğun temelleri atılmıştı.
04:04İsmail Hakkı Paşa, yıllar sonra Atatürk'ün Şam'dan Manastır'a ve ardından İttihat ve Terakki'nin merkezi gibi konumlanan Selanik'e atanmasında etkili olmuştu.
04:13Milli Mücadele döneminde ise Mustafa Kemal Paşa'ya destek verdi.
04:17Birinci mecliste kısa sürede olsa Bayındırlık Bakanı olarak görev alacaktı.
04:22Oğlu Ali Fuat ise her şeyden önce Mustafa Kemal'in yoldaşıydı.
04:26Ali Fuat Paşa'nın milli mücadele dönemindeki katkısının temelinde hem memleket sevdası hem de o yıllarda temeli atılan dostlukları vardı.
04:34Lider olmak zordur. Mustafa Kemal Paşa'nın hikayesi de hiç kolay olmadı.
04:39Tarih sahnesinde o ışıltının parladığı pek çok an var. Onlardan bir tanesini anımsayacağız şimdi.
04:4530 Ağustos 1922 sabahı. Çok uzun ve yorucu bir hikayede son viraj. Zafer an meselesi.
04:57Mustafa Kemal Paşa son keşif raporlarını harita üzerinde tetkik ediyor ve başkumandan sıfatıyla kolordu kumandanına teşebbüs ve kararınız nedir diye soruyor.
05:07Kumandan taarruza geçmek için yürüyüş halinde bulunan fırkanın gelmesini beklediklerini söylüyor.
05:12Mustafa Kemal Paşa ise şu cevabı veriyor.
05:27Karargâhta geçen bu konuşmanın ardından Mustafa Kemal Paşa derhal otomobiline binmiş ve bugün Zafertepe dediğimiz yere inme emrini vermişti.
05:35Bu esnada 1. Ordu Kumandanı tarafından ikaz ediliyordu.
05:43Söyleyecek anlatacak pek çok hikaye var. Biz bugün Atatürk'ü 3 başlıkta anmaya çalıştık.
05:48Kapanışı ise Nazım Hikmet'in Kuvay Milliye Destanı'ndan bir bölümle yapacağız.
05:54Dağlarda tek tek ateşler yanıyordu ve yıldızlar öyle ışıltılı öyle ferahtılar ki şayak kalpaklı adam nasıl ve ne zaman geleceğini bilmeden güzel rahat günlere inanıyordu.
06:05Ve gülen bıyıklarıyla duruyordu ki mavzerinin yanında birdenbire 5 adım sağında onu gördü.
06:12Paşalar onun arkasındaydılar. O saati sordu. Paşalar 3 dediler. Sarışın bir kurda benziyordu.
06:19Ve mavi gözleri çakmak çakmaktı. Yürüdü uçurumun başına kadar. Eğildi, durdu.
06:25Bıraksalar ince uzun bacakları üstünde yaylanarak ve karanlıkta akan bir yıldız gibi kayarak koca tepeden Afyon Ovası'na atlayacaktı.
06:38Adı Mustafa Kemal'di.