Kategori
🛠️
Yaşam tarzıDöküm
00:30Prof. Dr. Orhan Şen canlı yayında anlatacak hangi unutkanlıklar masum, hangileri tehlike işareti, unutkanlık aile ilişkilerini nasıl bozuyor, çocuklarda ve yetişkinlerde hafıza geliştirme teknikleri, hepsi ve daha fazlası, beyin, sinir ve omurilik cerrahisi uzmanı Prof. Dr. Orhan Şen anlatımıyla Nur Viral ile Hayatta Her Şey Varda, Az Sonra.
00:54Efendim günaydın mutlu sabahlar. Gücün ve mutluluğun temeli gerçekten sağlıkta. Bugün sağlığımızla ilgili aklımıza takılan her şeyi konuşacağız.
01:06Özellikle ekran başında olup da ileri yaştaki seyircilerimiz varsa bugün lütfen ekran başından ayrılmayın.
01:13Çağın hastalığı haline geldi unutkanlık. Unutkanlık mı? Alzheimer mı? Yaşlılardaki unutkanlık cerrahiyle düzeltilebilir mi?
01:2270 yaş ve üzeri ayakta duramamak, yol yürüyememek kader mi?
01:27Peki bunları nasıl çözeceğiz? Yani 70 yaşındayız ama dinç olamaz mıyız? Hafızamız güçlü olamaz mı?
01:36Bütün bu sorularımıza çok kıymetli bir doktorumuz bugün tek tek cevap verecek.
01:40Ekran başındaki seyircilerimiz sizin için bugün gerçekten bilgi dolu bir program var.
01:46Beyin, sinir ve omurilik cerrahisi uzmanı Prof. Dr. Orhan Şen hocam gelecek.
01:51Ve bizi size anlattığım bu konu başlıklarıyla ilgili tek tek bilgilendirecek.
02:0070 yaş ve üzeri ayakta duramamak, yol yürüyememek kader mi?
02:04Bel fıtığı ameliyatından korkan kişiler ne yapmalı?
02:08Siyatik ağrısıyla bel ağrısı nasıl ayırt edilir?
02:11Fıtık dışındaki bel ağrılarının sebepleri nelerdir?
02:14Nur Viray soracak. Beyin, sinir ve omurilik cerrahisi uzmanı Prof. Dr. Orhan Şen.
02:20Canlı yayında cevaplayacak. Az sonra.
02:25Evet Prof. Dr. Orhan Şen hocam. Hoş geldiniz hocam.
02:28Hoş buldum.
02:28Nasılsınız?
02:29İyiyim. Teşekkürler. Sizler nasılsınız?
02:31Çok teşekkür ediyorum. Dedim ki ileri yaşta olup da dinç olamaz mıyız?
02:34Zekamız yerinde olamaz mı? Unutkanlığımız olmadan bir hayat süremez miyiz?
02:39Sürebiliriz. Kader mi dediniz? Kader değil.
02:42Tedbiri alırsak en aza indirir. Olasılığı en aza indirmiş oluruz.
02:46Rızık kelimesinin karşılığı sadece mal konusunda rızk değildir.
02:50Aynı zamanda bilgili, yüreği güzel, kalbi güzel insanlarla karşılaşmaktır.
02:55O yüzden herkesin rızkı bol olsun, kaderi iyi olsun diyorum ben.
02:58Ay hocam ne güzel söylediniz. Allah hepimizin karşısına gerçekten yüreği güzel insanlar çıkarsın.
03:04Çünkü aklıyla vicdanı arasında uzun mesafe olan insanlarla karşılaştığı zaman çok yoruluyorsun.
03:09Kesinlikle. Hem yoruluyorsunuz hem de zarar görüyorsunuz.
03:12Özellikle günümüzde hangi sektör doğrusu olsun herhangi bir işi yaptırmaya kalktığınızda
03:17veya bir istekte bulunduğunuzda parasını verseniz dahi eğer bilgisi eksikse, kalbi güzel değilse
03:22her şey ama her şey sizi üzüyor. Değer mi değmez.
03:27Şimdi bugün az önce bahsettiğim konu başlıklarını konuşacağız.
03:30İleri yaştaki sevgili büyüklerim vallahi bugün bu programı sadece sizin için yapıyoruz.
03:34Şunu da söyleyeyim. Ben daha genç yaştayım. Aman yaşlılığıma daha var demeyin.
03:41Hayat değil mi hocam?
03:42Zaman ilerliyor. Hayatta her şey var.
03:45O yüzden gerçekten bizi de böyle bir son bekliyor. O sona güzel hazırlanmak gerekiyor.
03:49Amacımız bu.
03:50Evet. Hem gençler hem yaşlılar için ama özellikle ileri yaştakiler için bugün çok dolu bir program var.
03:56Şimdi konu başlıklarının içerisinde bel fıtığı da vardı.
04:00Şuna da değinmek istiyorum. Çağın hastalığı ya hocam.
04:02Her bel ağrısı bel fıtığı mı?
04:04Kesinlikle her bel ağrısı bel fıtığı değil. Bel fıtığında zaten büyük bir olasılıkla bel ağrısı ön planda değil.
04:13Kalçanızın içinden başlayıp sanki içini böyle matkapla, bıçakla, şişle uyuyormuş gibi
04:19hastaları hangi dilden konuşsa konuşsun, eğitim seviyeleri ne olursa olsun
04:22oradan başlayan bir ağrı arka taraftan eğer alt taraftaki fıtıksa ayak topuğunuza kadar gelen, üstteki fıtıksa kasık veya dizinize kadar gelen ama mutlaka kalçanın içine uyan bir ağrı olması gerekiyor.
04:34Böyle bir ağrı varsa bel fıtığı, yalnız başına bel ağrısı varsa bu ağrı yoksa isterseniz radyolojik görüntülemelerde MR'da, tomografide fıtık olsun bu ağrı fıtık ağrısı değil.
04:45Bel ağrısını yapan nedenler o zaman da işte kişinin kendisinin kaslarıyla ilgili zayıflık olabilir.
04:50O kaslarda romantismalı hastalıklara bağlı tutumlar olabilir.
04:53Eğer ileri yaştaysanız prostat problemi varsa veya kadınlarda ona benzeri bir enfeksiyon tablosu varsa onlar da bel ağrısı yapabilir.
05:01Özellikle ileri yaştaki hastalar böyle hocam 50 metre kadar bile yürüyemiyorlar.
05:06Ağrılarla kıvranıyorlar.
05:08Onlar için 2 dakika ayakta durmak zulüm gibi geliyor.
05:14Hemen oturmak istiyorlar.
05:16Gerçekten insan, bir de şöyle bir şey var.
05:18Bunlar akrabalarımızda da ebeveynlerim yani daha doğrusu çocuklarımızda da anne baba sen artık zaten belirli yaştasın bu ağrılara katlanacaksın deyip ileri yaştaki her insanı kaderine bırakıyoruz.
05:31O zaman evladın da hayırlısı diyoruz.
05:33Doğru söylüyorsun.
05:35Yani onu sorgulamak gerekiyor.
05:37Gerçekten bunu kabullenmemek gerekir.
05:39Çözümü olan şeyler bunlar.
05:41Belli bir yaşın üzerinde ki ailesiyle yatkınlık varsa daha genç yaşlarda 45-50 yaşlarda da görülebiliyor bunlar.
05:47Ayakta duramadığında, yol yürüyemediğinde mesela buradan camiye gidiyorum diyor.
05:51Eskiden rahatlıkla giderdim tek solukta.
05:53Şimdi 4 kere oturuyorum, eğiliyorum, duruyorum, devam ediyorum.
05:57Veya ayakta mutfak tezgahında eskiden bütün bir mahalleye ben yemek yapsam yorulmazdım diyenler.
06:022 fincan yıkıyorum, kolumu diyor mutfak tezgahına yaslamak zorunda kalıyorum.
06:07Ayağımın birini yukarıya kaldırıyorum, oturuyorum diyor.
06:09Böyle insanlar için az önce bahsettiğiniz evlat kategorisinde olanlar ya işte yaşım bu olacak deyip de ihmal ettikleri zaman sonu yürüyememek, yatalak olmak.
06:19O yüzden bizi de ameliyatlarda sorarlar.
06:21Hocam ameliyat olmazsa acaba işte yaşlı korkuyoruz.
06:24Eğer onun gerçekten klinik tablosu bu anlattığınız gibiyse, radyolojik olarak da bu destekleniyorsa ameliyat olmadığı takdirde sonu yatalak.
06:33Hasta ev hasta yakında bunu iyi anlatmak gerekiyor.
06:35Yatalak olduğu zaman da evlatlar arasında bu sefer, Nurhan'ın bu acı bir gerçek çünkü her gün görüyorum karşıma geliyorlar çocukların kendi işleri, torunlar yani çocukların çocuklarının okul durumları vesaire.
06:47Bu sefer aile içerisinde çok çocuklu olsanız dahi kim gelecek kim gidecek kavgası başlıyor.
06:51O yüzden bu kavgayı da yaşamamak adına, büyüklere de kaliteli sallıklı yaşam vermek adına eğer böyle bir tablo varsa lütfen bir hekime gösterin.
06:59Allah kimseye kimseye muhtaç etmesin.
07:01Valla çocuğun bile olsa kimseye güvenmeyeceksin bu hayatta.
07:05Herkes kendi akli iradesiyle doğruyu arayacak.
07:09Doğruyu araması için de mutlaka ve mutlaka bu az önce siz de söylediğiniz unutkanlıkla ilgili kısımda yapmamız gerekenler var.
07:17O bizim aynı zamanda akli melekelerimizi yani sorgulama yeteneğimizi de geliştiriyor.
07:22Kimseye o zaman eyvallahınız olmadan doğruyu kendiniz bulabilirsiniz.
07:25Çünkü aklın akli melekelerin yerinde oluyor.
07:27Güzel bir konu az sonra unutkanlık konusuna değineceğiz ama şeyi de çok soruyorsunuz.
07:32Ben de bu kadar kıymetli bir hocamızı burada ağırlarken sormadan geçemeyeceğim.
07:37Ameliyata hangi şartlarda karar veriyorsunuz?
07:40Ameliyat gelen hastaların %3'ü 5'i için geçerli.
07:44Bu bir istatistik belfıtı için.
07:45Ama siz popüler bir hekimseniz hepsi elinde hazır filmle geliyorsa başka yerde ameliyat denilmiş en son size geleyim siz ne diyeceksin diyorsa o zaman %3 5'ler %15 20 30'lara çıkabiliyor.
07:57Ama genel istatistik bel fıtığı olanlarda %3 5'i cerrahidir.
08:02Her bel ağrısı olanın eğer MR'ında siz koskocaman bir fıtıkla gördüğünüz zaman bu sadece bele lokalize bir ağrıysa lütfen cerrahi konusunda acil davranmayın.
08:14Hem genç meslektaşlarım hem de hasta ve hasta yakınları burada ayağa vuran bacağa vuran ağrı yoksa bir kademe uzak durun cerrahiden.
08:23Dolayısıyla temel şeyimiz kalçanın oradan başlayıp aşağıya vuran ağrı olması gerekiyor.
08:27Bütün bacağı mı yayılan?
08:29Tüm bacağı yayılan.
08:30Arka taraftan gelir.
08:30Önden geliyorsa yine şüpheyle bakın.
08:32Tek tarafı mı görülür iki taraflı mı görülür?
08:34Eğer fıtık tek tarafı etkiliyorsa tek taraflı iki tarafı etkiliyorsa iki tarafı görülür.
08:38Genelde tek taraflıdır.
08:39Burada muayenenizde de hastanın kendisinin ayağında o fıtığın olduğu yere uyacak şekilde kuvvet kaybı, duyu kaybı varsa ve ağrı şiddetliyse bu da ileri boyuttaysa evet cerrahi.
08:52Ama kuvvet kaybı, duyu kaybı yok.
08:54Ağrı bir hafta on gündür var.
08:57Daha önce benzer yakınması yok.
08:58Bu hastaya biz ilaç tedavisi, fizik tedavi ne gerekiyorsa söyleriz.
09:02Bunlardan fayda görmüyor.
09:04Ağrı sosyal hayatını etkiliyor, günlük işlerini etkiliyor.
09:07Ama kuvvet kaybı, duyu kaybı yok.
09:09Bu da bir ameliyat indikasyonudur.
09:11Ama önce o şansı vermek gerekiyor.
09:12Dolayısıyla her hasta ameliyatlık değil uygun hastaya ameliyat etmek gerekiyor.
09:16Beli ağrıyan bir hastayı, bacana vuran ağrısı yoksa, kuvvet kaybı, duyu kaybı yoksa, şiddetli bel ağrısıyla gelmişse bu hastanın eğer MR görüsündeki kocaman olan fıtığı çıkartırsanız hasta memnun kalmaz.
09:30Üzerine basarak söylüyorum, memnun kalmaz.
09:33Çünkü o ağrının nedeni bel fıtığı değil.
09:36Bel fıtığı olmayan hastaya ameliyat yaptığınız zaman üstüne bir de orada siz yara yerine yani cerrahinin ağrısını eklemiş olursunuz.
09:44Hasta ağrın bir iken iki oldu der.
09:46O yüzden ameliyat olduktan sonra hani iyileşemedim, bu ameliyat bana hiç yaramadı diyorlar.
09:52Çünkü doğru bir teşhisle yapılan bir ameliyat olmuyor galiba değil mi bu durumda?
09:57Kesinlikle. Bunu kötü yanılıyor biliyor musun Nur Hanım?
09:59Ne hocam?
09:59Bu şekilde ameliyat olan bir insan memnun kalmadığı için bu sefer gerçekten bacağı vuran ağrısı olan birisi kuvvet kaybı da var ve gerçekten ameliyatı hak ediyor.
10:09Hani sünnet mi farz mı derler? Farz. Ameliyat buna farz.
10:12Bu şekilde ameliyatı hak eden birisine aman ameliyat olma. Ben oldum perşan oldum ağrıma ağrı eklendi.
10:18Halbuki en baştan senin ameliyatının kararı yanlış.
10:21Ama bu sefer de olacak olan insanı engelliyor.
10:23Ve bu yüzden de belfut ameliyatıyla ilgili böyle bir işte ortalıkta aman olmayın memnun kalmazsınız.
10:30Doğru hastaya doğru işlem yapılırsa memnun kalırsınız.
10:32Bu kez şöyle de oluyor. Mesela kadın idrar kaçırıyor.
10:35Ayağında sürüme var ama ısrarla ameliyat olmuyor.
10:40Bu onu daha kötü yapıyor. Değil mi hocam?
10:42Kadın idrar kaçırıyorsa orada kocaman bir soru işareti koyalım.
10:46Kadınlar da belli bir yaştan sonra yaşı vermeyeyim bu sefer herkes sorulacak.
10:49Yani 55'inden sonra genelde kadınlar da öksürdüğünde, hapşırdığında, güldüğünde idrar kaçırma olabiliyor.
11:01Bu idrar kaçırma eğer bacağa vuran ağrı yoksa, bacakta, ayakta kuvvet kaybı yoksa
11:06bu kadınlar da 55'inden sonra menopozla bağlı olarak östrojen hormonun eksikliğine
11:13artı pelvik taban kasları adını verdiğimiz bu bölgede mesanenin artı idrar yapılan bölgenin kas kontrolünü sağlayan pelvik taban kasları var.
11:23Bunların gevşemesine bağlı olarak özellikle çok doğum yapanlarda, özellikle genç yaşta spor egzersiz yapmayanlarda
11:30pelvik tabana yönelik özel egzersizler var.
11:33Bu egzersizler öğretilmemişse buna bağlı olarak idrar kaçırma olabilir.
11:37İdrar kaçırmam var deyip gelen bir bayanda ufak bir fıtık varsa, bacağa vuran ağrı yoksa bunu da ameliyat ederseniz vay halinize.
11:45Bir de bu var. İdrar kaçırmayla yetişememe apayrı konular.
11:49Burada pelvik taban ya da işte hormonlara bağlı bir idrar kaçırma söz konusu
11:5365'inden 70'inden sonra genelde bezlenerek gezerler.
11:57Islanmasın diye. Bu bir gerçek.
11:59Ama çoğu kadın bunu söylemiyor.
12:01Kadın doğumcuları bunları görürler bilirler.
12:03Aslında bu konuda bana göre bir kamu spotu hazırlanıp bu sefer de onların kendi bakımlarıyla ilgili enfeksiyon kapmasın diye neler yapmak gerekiyor ayrı bir konu bu.
12:12Ama sizin ve benim görevim kamuoyunu aydınlatmak.
12:15Dolayısıyla böyle bir idrar kaçırmadan dolayı bacağınıza vuran ağrı yoksa bu idrar kaçırmayı bel fıtığına ya da beldeki dar kanala bağlamayın.
12:24Burada mutlaka bacağa vuran ağrı kuvvet kaybı gibi nörolojik nefisinde olması gerekiyor.
12:28Nörolojik nefisinin o anlamda kuvvet kaybı duyu kaybı olarak olmayıp yalnız başına idrar inkontinansı varsa farklı şeyleri araştırmakta fayda var.
12:37İdrar nesi varsa dediniz.
12:38İdrar kaçırma idrar inkontinansı.
12:40İdrar kaçırma olur.
12:42İdrara yetişememe nedir?
12:43İdrara yetişememe bilinçlisiniz farkındasınız.
12:47İşte bir yerde oturuyorsunuz ya nasıl olsa kalkacağım gideceğim diyorsunuz eve gidince buranın ortamı pis yapmayayım ya da işte çekinirsiniz.
12:58Eve gidene kadar tutamadın.
12:59Ondan sonra eve giderken yolda eyvah yol bir türlü bitmiyor.
13:04Vardınız kapı açılmıyor bu yetişememe.
13:07Peki ama bunu mesela genç yaşlarda çok daha kontrol edebiliyorsun mesela.
13:11İşte yaşlarda az önce bahsettiğimiz kaslar zayıfladığı için kontrol edemiyorsunuz.
13:16Onun ayrımını iyi yapmak gerekiyor.
13:17Onu da bir programda sizin için konuşacağım hanımlar gerçekten.
13:22Bu pelvik taban kasları çok önemli.
13:24Bunları nasıl çalıştıracağız onu da konuşalım.
13:25Kesinlikle.
13:26Çok doğum buna bunu tetikler mi?
13:29Zemin hazırlıyor.
13:30O yüzden kadın doğumcuların kendileri cerrahiden önce fizik tedavicilerle fizyoterapistlerle görüşürler.
13:36Bunlara ait egzersizleri yaptırırlar.
13:38İlaç tedavisi verirler.
13:39Buna rağmen yarar görmüyorsa kadın doğumcuların bunlara yönelik cerrahi girişimleri var.
13:45Onlar yapılır.
13:45Siz buna bel fıtamaniyeti yaparsanız üstüne derdine dert eklemiş olursunuz.
13:49Ama biz şimdi onu da söyleyeyim.
13:51Az sonra Mustafa Ulubay hocam bizlerle birlikte olacak.
13:53Profesör doktor Mustafa Ulubay idrar kaçırmayı onunla konuşacağız detaylı bir şekilde.
13:58Şimdi kıymetli hocam ameliyat dediniz idrar kaçırma ve ayak sürümede doğru bir teşhisle ameliyat edilirse hastanın yüzü güler.
14:07Siz onları söyledikten sonra valla ben hasta olarak yani daha doğrusu vatandaş olarak korkuyorum.
14:12Allah doktorun da hayırlısını çıkarsın karşımıza.
14:14Biz nereden bilelim ameliyatlık mıyız değil miyiz?
14:17Yani doktor ne diyorsa onu yapıyoruz.
14:20Sadece doktor için değil kim ne diyorsa onu yapmayalım.
14:23Aklı melekeden bahsettik.
14:24Doğru.
14:24O yüzden onu geliştirmek için gerçekten doğru kaynaklardan bakalım.
14:28Doğru kaynakları araştıralım.
14:29Herkesin her dediğine inanmayalım.
14:31Bazen bazı insanlar bunu her meslek dalı için söylüyorum.
14:34Kendi menfaatine göre sizi yanlış yönlendirebilir.
14:37Doğru.
14:37O yüzden bana birisi için kötü dedikleri zaman o sana kötü.
14:40Acaba bana kötü olacak mı bilemiyorum.
14:42Çünkü belki senin davranışlarına onu kötü yapıyordur.
14:44Evet az sonra akli melekelerimizi nasıl güçlü tutacağız?
14:48Alzheimer'ı nasıl önleriz?
14:50Unutkanlığınız varsa cerrahi bir müdahaleyle ortadan kalkar mı?
14:54Onu da konuşacağız ama ona geçmeden önce belde olan siyatik ağrısı bel fıtığı mıdır?
15:00İkisi aynı şey mi?
15:01Siyatik ve bel fıtığı ayrı ayrı şeyler mi?
15:04Siyatik insan vücudundaki en uzun sinir.
15:06Sinirin adı.
15:07Bu ağrının kendisi siyatik sinire trasesi yolu boyunca olduğu için yıllarca bel fıtığı ağrısı siyatik ağrısı olarak adlandırıldı.
15:17Ama zamanla teknoloji geliştikçe bu MR ve EMG diğer teknikler ortaya çıktıkça aslında siyatik ağrısı dediğimiz ağrının siyatik sinirinin iritasyonuna, uyarılmasına, ona ait bir bası olmasına bağlı ortaya çıkan bir ağrının adı, tipi, karakteri.
15:33Bel fıtığına bağlı olur genelde ama her siyatik ağrısı bel fıtığı değildir.
15:39Bel fıtığında siyatik ağrısı olur fakat her siyatik ağrısı bel fıtığı ağrısı değildir.
15:44Nedir bu?
15:46Kalçanın içinden başlayıp bahsettiğim arka taraftan ayağınıza kadar inen bir ağrı varsa bu ağrının adı siyatik ağrısı.
15:53Neolojik muayenesini yaparsınız, kuvvet kaybı görmezsiniz.
15:56MR çektirirsiniz, fıtık yok.
15:58O zaman bu siyatik ağrısının nedeni bel fıtığı değil.
16:00Bunun ağrısı oturduğun zaman özellikle kalçamın orada ağrı daha çok artıyor diyorsa,
16:05tam o bölgede yakın zamanda bir enjeksiyon, bir iğne yaptırmışsa onun yararlanmasına bağlı olabilir.
16:11O bölgede bir tümör varsa ona bağlı olabilir.
16:13O bölgede piriformis kası var.
16:16O kasın spazmına bağlı olarak, kasılmasına bağlı olarak o sinirin kendisi sıkışır.
16:21Bu da işte siyatik sinir ağrısı yapar.
16:24Dolayısıyla burada da yine doğru tanı öne çıkıyor.
16:26Her siyatik ağrısının bel fıtığı ağrısı olmadığını bilmekte fayda var.
16:30Evet kıymetli hocam, unutkanlıkla ilgili hemen unutkanlığa geçmek istiyorum.
16:33Buyurun lütfen.
16:33Siz bu alanda yani bel fıtığı alanında en zor operasyonları başarıyla sürdürdüğünüz için bunu konuşmadan geçemedim sevgili seyircilerimiz.
16:42Teşekkür ediyorum.
16:43Bunu konuştuk, şimdi de sıra unutkanlıkta.
16:45Bir haber yapılmış, evliler mi yoksa bekarlar mı sizce daha unutkandır?
16:50Bekarlar da unutkandır.
16:52Evet, bekarım ve unutkanım.
16:53Gerçekten doğru.
16:57Yemin ederim hele bugünlerde daha çok unutkanım.
16:59Arkadaşlar testleri hazırlamışlar.
17:01O testlere de bakarsın, ne kadar unutkan olduğunuzu görürüz.
17:04Yapalım. Bir videomuz var, izleyelim.
17:05Olur.
17:06Kimine göre nikahda keramet var, kimine göre ise bekarlık sultanlık yapılan araştırma demansaya kalanmada medeni durumun önemini gösterdi.
17:23Bekar olarak bence daha fazla buluyoruz. Çünkü bize daha fazla sorumluluk yüklediklerini düşünüyorum.
17:28Florida Üniversitesi 18 yıllık çalışma yaptı. 24 binden fazla yaşlıdan veri alındı.
17:35Verilere göre evlilerin demans geliştirme riski hiç evlenmemişlere göre daha yüksek.
17:41Yani evliler daha çabuk buluyor.
17:43Sürekli birbirlerini gördükleri için olabilir.
17:45Evet çünkü sorumlulukları çok fazla. Ama bekarların o kadar sorumluluğu yok.
17:49Hayır, ruh eşini bulursan niye getirsin ki?
17:51Tam tersi. Daha fazla şeyi aklına tutması gerektiği için evlilerin bunamak yerine daha fazla akıllarını çalıştırıyorlar.
17:56Yani evlilik hafıza kaybına karşı bir koruma sağlamıyor.
18:01Aksine hiç evlenmemiş olanlar daha güçlü arkadaşlıklar ve topluluk bağları kurabiliyor.
18:07Bu da beyni koruyan zihinsel uyarımlara yol açıyor.
18:10Evlilik değil hayat şartları getirdi artık bunamaları.
18:14Çalışma sırasında dul kalan kişilerin bunama geliştirme olasılığı evli olanlara göre daha düşük çıktı.
18:21Evli sorumluluğu, çocuğun sorumluluğu çok daha fazla. Tam tersi bir durum söz konusu olması lazım.
18:25Hiç evlenmemiş kişilerin demansa yakalanma olasılığının evli olanlara göre yüzde 40 daha az olması akıllara gerçekten bekarlık, sultanlık mı sorusunu da getirdi.
18:36Hocam ne diyorsunuz?
18:39Kesinlikle burada bekarlarda özellikle ileri yaşlarda çiftlerden birisi vefat ettiğinde veya işte bir nedenle belli bir yaşta boşanmalı olabiliyor.
18:51Ayrı kaldığında bunu Covid zamanında da yaşlı insanların evlerine çocukları gitmedi, karşı komşu gelmedi, yapayalnız kaldılar.
19:00Bizim kendi şahit olduğumuz istatistiklerde bunlar mevcut.
19:03Kimseyle konuşmadıkları için, televizyonda hep aynı kanalları izledikleri için unutkanlıkları arttı.
19:08Çoğunun şu anda temel sorunu unutkanlık.
19:11Çoğunun temel sorunu kalça problemi.
19:13Çünkü egzersiz yapmadılar.
19:14Egzersiz yapmadığınız zaman kan beyni yeteri kadar gitmez, oksijen almaz, unutkanlığınızı arttırır.
19:19Bekarlıkta eğer siz farklı hobileriniz varsa, mesleğiniz gereği farklı insanlarla konuşuyorsanız, hareket halindeyseniz, görsel iletişimleriniz fazlaysa, işsel iletişim fazlaysa, evet bekarlıkta o zaman az.
19:33Ama çoğunlukla şu anda bekar kalan insan evde tek başına kaldığı için, kaderimle baş başa kaldığım gibi sosyal medyaya daldığı için ve aynı yerlerde gezindiği için düşünce dağarcığını geliştiremiyor.
19:44Bunlarda unutkanlık çok daha fazla.
19:46Acilen evlilik.
19:47Yani acilen demeyelim, az önce bahsettiler ruh ikizini bulmak adına güzel bir evlilik.
19:52Dünyanın en güzel şeyi.
19:53O yüzden orada yine en doğru rızk anlamında rızkını versin demek gerekiyor.
19:57Yine bir tanesi vurguladı.
19:59Özellikle gerçekten hayat şartları da insanı birazcık daha böyle olumsuzluğa itiyor.
20:04Ama frekansınızın tuttuğu, güzel konuşabildiğiniz, güzel tartışabildiğiniz, her zaman güzel konuşmak şart değil, tartışmanın da güzelliğinin olduğu.
20:12Doğru.
20:13Ve beraber oturup bulmaca çözebildiğiniz, oyundan oynadığınız insanla bunama şansınız en azından iler.
20:19Aynı yemeği sevdiğin değil mi?
20:20Kesinlikle.
20:21Dedikodu yapabilir miyiz?
20:23Tabii.
20:24Küçük küçük.
20:24Tabii.
20:25Peki Allah'a herkese dua edelim.
20:28Allah'a herkesin karşısına ruh ikizini çıkarsın.
20:30Amin diyorum ben de.
20:32Çünkü gerçekten, kesinlikle, gerçekten de unutkanlıkta çok önemli yeri var.
20:37Peki ne yapmamız lazım hocam unutkanlık yaşamamak için?
20:40Şimdi farklı nöroloji uzmanı meslektaşlarımız farklı kanallarda, farklı böyle görsel, işisel medyada işte Alzheimer'la ilgili, Demans'la ilgili anlatır, tanım yaparlar, istatistikleri verirler.
20:54Ama olduktan sonraki egzersizlerin pek fazla faydası yok.
21:00Olmadan önce.
21:01Olmadan önce.
21:01Siz bir deney yapacaksınız galiba bize değil mi?
21:03Evet.
21:04Beraber birlikte izin verirseniz bir deney yapacağım.
21:07Şimdi burada önemli olan isterseniz konu başlıklarında ben sıralayayım.
21:10Ondan sonra deneyimizi beraber yapalım.
21:12Tamam hocam.
21:13Burada önemli olan gerçekten genç yaştan itibaren zihinsel aktiviteler.
21:18Nedir bunlar?
21:19Bulmaca çözmek.
21:21Hangi tip bulmacayı çözmek?
21:22Su doku, kelime bulmacaları.
21:24Bunları ne kadar sık, ne kadar farklı kaynaklardan yaparsanız o kadar çok zihninizi geliştirmiş oluyorsunuz.
21:30Satranç veya strateji oyunları.
21:33Bunlarda da hamle yaparken yine düşünüyorsunuz.
21:36Dikkatiniz artıyor.
21:37Çünkü unutkanlıktaki temel şirada bir tanesi dikkattir.
21:40Dikkatiniz yerindeyse okuduğunuzu anlarsınız.
21:42Dikkatiniz yerindeyse etraftaki görsellerden etkileşip onu belleğinizi tutabilirsiniz.
21:47Yoksa tutma şansınız yok.
21:48Bu da unutkanlık olarak adlandırılır.
21:50Yeni bir dil öğrenmek.
21:53Yeni kelimeler.
21:54Bunların hepsi yani bir spor salonuna gidip kaslarımızı nasıl geliştiriyorsak veya işte yürüyüş yaparken egzersizleri nasıl yapıyorsak bu da zihnimizin egzersizi.
22:02Kitap okumak.
22:03Ama kitap okuduğu zaman deniz kenarında kitabı almış, hezontluğu uzanmış okuyor.
22:07Ama bir taraftan işte güneş gözüyle etrafı seyrediyor.
22:10Bir taraftan dalganın sesine dalmış.
22:12Bir taraftan da bir takım böyle geçmişle ilgili şeylerin muhasebesini yapıyor.
22:15Okuduğu kitapla ilgili siz o dikkat dağınıklığından dolayı ne okudun diye 5-10 dakika sonra sorun tümünü anlatamaz size.
22:22İşte hocam bu aslında bu çağın hastalığı biliyor musunuz?
22:24Kesinlikle.
22:25Ben kitap okumayı çok seviyorum ve son dönemde şu bir iki ay içerisinde mesela okuduğumu anlayamaz oldum.
22:31İşte bunun nedeni etraftaki farklı uyaranların fazlalığından sizin de bunlara açık olmanızdan kaynaklanıyor.
22:37Nasıl anlayacağız bunu?
22:37Bunu nasıl anlayacağız?
22:39Tamamen böyle etrafımızda bizi üzen, rahatsız eden, bizi yoran ne varsa onlardan uzaklaşarak.
22:44Onu da oturup düşündüğünüz zaman %100 bulursunuz.
22:47Yeteri ki yüzleşmek isteyin.
22:49Üzen kimseyi hayatımızda tutmayacağız o zaman.
22:51Yani kesinlikle üzen yani size her yönüyle zarar veriyor.
22:55Yani bu şeyi değil yanlış anlamasınlar.
22:59Ticari anlamında olabilir, komşu anlamında olabilir, eş anlamda olabilir.
23:02Öyle bir hayatı yaşamak sizin zihinsel olarak fonksiyonlarınızı yitirir.
23:09Belli bir yaşa geldiğiniz zaman unutkanlık dediğimiz, demas dediğimiz tabloyla çok da yani bu egzersizleri yapmayın.
23:15Bir de böyle bir ortamınız varsa karşılaşma olası yüksek.
23:18Hele bir de böyle bir ortam genel söylüyorum bunu sigaraya ve alkole de yönlendirdiği zaman sigara ve alkolün de ayrıca damarlarda hipokampustaki zararlı etkileri var.
23:27Bunlar da bu sefer unutkanlığı arttırır.
23:29O yüzden gerçekten 3 günlük dünya derler ya.
23:33Evet.
23:34Yani doğum tarihi belli, ölüm tarihi belli olmayan bir imtihan dünyasındayız.
23:39Doğru.
23:39Bu imtihan dünyasında gerçekten çok fazla şeye anlam yüklemek doğru değil.
23:43Önemli olan sağlığımızı korumak, üzerimize düşen bize verilen görev neyse o görevi hakkıyla yerine getirmek ve beslenmemize dikkat etmek.
23:52Üzen her şeyden uzak durmak gerekiyor.
23:53O size ne kazandırırsa kazandırsın inanın bir gün sağlığınızla veya bir başka şeyle onu ödüyorsunuz.
24:00Çok zor.
24:00Teste geçelim mi hemen hocam?
24:01Geçelim lütfen.
24:02Nasıl yapalım?
24:03Ben şöyle geleyim size.
24:04Şu gördüğümüz görsellerin aynısı bende de var.
24:10Bunları ben size karıştıracağım.
24:11Şöyle göstereyim.
24:12Evet.
24:12Siz evde bunu yapabilirsiniz çeşitli görsellerle.
24:16Bu sadece unutkanlığınızı ölçme değil.
24:18Aynı zamanda zihni geliştirme anlamında da egzersizler.
24:21Tamam.
24:22Bunları ben izninizle karıştıracağım.
24:26Karıştırıyorum.
24:28Karıştırıyorum.
24:29Sizden ricam bakın ve bunu ters bir şekilde koyun.
24:34Bakın ters bir şekilde koyun.
24:39Yine bakın böyle iki iki sıralayın.
24:41Daha sonra ben size buradan o görseli göstereceğim.
24:46Siz nereye koyduğunuzu hatırlayabilecek misiniz?
24:48Tamam.
24:50İyice bakın.
24:51Oraya bırakın lütfen.
24:52Evet.
25:07Şimdi şu görseli gösteriyorum ekranlara.
25:11Size de gösteriyorum.
25:13Bu hangisi?
25:15Bunu koyduğum yeri hatırlıyorum.
25:17Bunu koyduğum yer bu görsel.
25:20Bakalım.
25:22Evet bravo.
25:24Onu alıyoruz.
25:25Şöyle.
25:26Tebrikler.
25:28E tabi insan biraz unutuyor.
25:29Bu ilk olduğu için.
25:30İkincide yapabilecek miyim bilmiyorum.
25:31Şunu veriyorum.
25:31Çilek.
25:33Allah'ım inşallah doğrudur.
25:36Evet.
25:36Harika.
25:39Evet.
25:44Bunu hatırlayabilecek miyim?
25:49Bunu bilemiyorum şimdi hocam.
25:51Bakın lütfen.
25:52Şuydu galiba.
25:56Evet bu.
25:57Mükemmel.
26:02Şimdi tabi şu.
26:03Bu hangisiydi?
26:04Bir tane olabilir.
26:16Yanlış bunu yapamadın.
26:16Evet.
26:19Şunu gösteriyorum.
26:22Bu hangisiydi?
26:27Tabi zaman geçince üzerinden.
26:29şu olabilir mi acaba?
26:31Bravo.
26:31Az önce kitaplara ilgili söylemiştim.
26:33Bir müddet sonra sorun okuduğunu anlatamazsın.
26:35Ya bu da olmadı.
26:38Altı tane de iki tane.
26:39Şimdi izleyicilerimizden bize ya böyle bir test olur mu diye şey yapabilirler.
26:45Bu ve buna benzer her test olabilir.
26:47Burada önemli olan zihninizi, unutkanlığınızı, dikkatinizi kontrol etmek.
26:53Burada önemli olan evet yapamadım.
26:57Tekrar yeniden aynı dizilimi yapın.
26:59Üzerine gidin lütfen.
27:00Genelde olduğu gibi bırakıyoruz.
27:03Üzerine gitmiyoruz.
27:04Doğru.
27:05Üzerine gitmediğimiz zaman unutkanlık artıyor.
27:09Yani bunu sadece test olarak algılamasın izleyicilerimiz.
27:13Yapamadığınız şeyin tekrar üzerine gidin çözmeye çalışın.
27:16Bu işte zihin egzersizi.
27:18Peki hocam geçirdiğim bir üzüntü, bir kaygı, bir endişe, ne bileyim bir depresyon durumu unutkanlığını etkiler mi?
27:25Etkiler, hormonlar üzerinden, kortisol hormonunun fazla salınımı da yine unutkanlığı etkiliyor.
27:31Aynı zamanda dikkat dağınıklığı yaparak onu etkileyebiliyor.
27:35Burada özellikle uykusuzluk çok önemli bir etken.
27:39Böyle bir durumda zaten uyku düzeniniz bozuluyor.
27:41Yani kısır bir döngüye giriyorsunuz.
27:43O da yine bunun etkilenen faktörler arasında.
27:46Mesela ben son zamanlarda 2 yaşında, 3 yaşındaki çocukları, annem...
27:55Çocuğun gözü hiç o oyundan ayrılmıyor.
28:02Anne veya baba kaşığı alıyor.
28:04Çocuğun dudağına değdiği zaman çocuk dudağına değdiğini görüyor.
28:08Gözünü hiç ayırmıyor ondan.
28:10Ve aldıktan sonra onu çiğniyor.
28:13Anne babanın gözü çiğnemedi.
28:15Çiğnemekten sonra çocuk tekrar geri dönmeden bir daha kaşığı alıp getirip dayıyorlar.
28:19Onlar veriyorlar.
28:20Ne olursunuz çocuklarınıza böyle yapmayın.
28:23Zarar veriyorsunuz.
28:24Çocuk ne yediğini bile anlamıyor.
28:26Ne yediğini anlamadığı gibi soruyorlar.
28:28Hocam çocuklara hangi takviyelerden verelim?
28:31Hangi gıdalardan verelim?
28:33Ya bunu almayan çocukların zehirzembelik çocuklar var.
28:37O el becerisi çocuğun oradan alıp ağzına getirdiği tablo onun koordinasyonunu sağlıyor.
28:44Hem beyninin hem elinin kaslarının gelişimini sağlıyor.
28:47Çocuk onu dönüp baktığı zaman oradaki nesnenin rengine bakıyor.
28:52Özelliğine bakıyor.
28:53Aklında bunu tutuyor.
28:54Ve dolayısıyla çocuğun zihinsel gelişimine katkıyı bu sağlıyor.
28:58O yüzden iyilik yaptığımızı zannettiğimiz birçok şey ileri yaşta da çocuklara zarar.
29:02Ondan sonra da çocuk psikiyatristlerine gidip dikkat bozukluğu var diye kapı kapı geziyoruz.
29:07Bir kurdele deneyimiz var.
29:09Deneyimiz var sevgili seyircilerimiz.
29:12Buyurun hocam.
29:13Şimdi okuduğunu anlayamamak, izlediğini anlayamamak ya da adapte olamamak dediğimiz şey.
29:19Az önce sahilde Şezlong'da kitabı okuyanın işte hani gözlük gözünde böyle tutabiliriz şey yapmanı isterseniz.
29:27Şimdi dikkat dağınlığından bahsettik.
29:31Ben bunu çekeceğim.
29:32Siz çekin.
29:33Sonuçta karşılıklı kontrol edeceğiz.
29:34Kafamızın bir yeri burada.
29:36Tamam.
29:36Doğru mu?
29:37Oradan herhangi bir sayfayı açın lütfen.
29:40Oradan bir iki satırı okuyun.
29:43Ve ben bunu çekmeye devam ediyorum.
29:45Peki ben de çekeceğim.
29:46Bir anlatıysa okuyun.
29:47Peki.
29:47Yani aynı anda iki işi birden yapmış oluyoruz.
29:49Üçüncü işte canlı yayında ekranda olmak.
29:51Tamam peki.
29:52Ve çekten sonra kapatın dediğimizde onu sizden isteyeceğiz.
29:56Tamam.
29:57Eşi kalp hastasıydı.
29:59Dünya tatlısı bir kızı bir de oğlu vardı.
30:02Beni de bir evladı olarak gördü.
30:05Korudu.
30:05Kolladı.
30:06Nasip babanın yaptığı iyiliği hiç kimseden görmedim.
30:10İlk zamanlarda onunla birlikte yarı zamanlı işe gider gelirdim.
30:14Ne zaman sahipsizlik, aile özlemi yüreğimin bir yerlerine dokunsa da ona sarılır, ağlar, teselli olmaya çalışırdım.
30:21Küçük bir evi vardı kutu gibi ama içinde huzurum da vardı.
30:26Kapanan diğer kapılara inat o evin kapısı bana her zaman açıktı.
30:31Teşekkürler.
30:32Şimdi hocam bu benim mesleki şeyim yani bu benim mesleğimde şu gerekiyor.
30:37Bir yandan sizi dinleyeceğim, bir yandan rejiyle kontak kuracağım.
30:41Benim bu kasım çok gelişmiş.
30:42Ben de o yüzden üçüncüsü olarak dedim ki canlı yayındayız diye onun farkındayım.
30:46Aynen öyle.
30:47O yüzden üstüne ben bunu ekledim.
30:49Yani şöyle benim meslekin deformansları ben bu yıpı çekerim.
30:52O yüzden de fazla çektim ki dikkat iyice dağılsın diye farkındayım.
30:56Şimdi bunu bize özetleyebilir misiniz?
30:58Şimdi Nasip Baba diye birisi var.
31:00Evet.
31:01O orayı aile gibi görüyor.
31:03Zor ve dar zamanlarında oraya gidiyor, sığınıyor.
31:07Onunla keyifli vakitler geçiriyor.
31:09Oradaki...
31:14Doktoru bile şaşırttığım an.
31:16Hayır.
31:17Zaten burada belliydi.
31:19Ekranda önce işte bekar birisi olarak unutkanlıktan bahsettiniz.
31:24Evet.
31:24Hiç etkilenmemişsiniz.
31:25Kesinlikle onun da işte...
31:27Hocam ben hep bekar kalayım bence.
31:29Yok o anlamda söylemiyorum.
31:31Az önce hani sordular ben de cevap verdim.
31:34Bekar kalıp da sosyal aktivitesi yüksek olan
31:37artı günlük işleri iyi takip edebilen,
31:40çevreyle içi iyi olan insan zaten unutkan olmaz.
31:43Ama bekar olup da içine kapanıp,
31:45dört duvarın arasında kalan,
31:46sürekli kafasında kurgulayan,
31:47sürekli öfkesiyle kavga eden birisinde unutkanlık olur.
31:51Neden?
31:51Kortizol hormonu salınıyor.
31:52Neden?
31:53İlave işler yapmıyor.
31:54Siz bunu aşmışsınız.
31:55O yüzden sizin üzerinizden gerçekten herkese verecek olan mesaj,
31:59sosyal olun.
32:00Evet.
32:00Bir şeyler yapın, bir şeyler üretin.
32:02Hiçbir şekilde çocuklarınıza bel bağlamayın.
32:05Kesinlikle.
32:06Kendi hayatınız var ve kendi hayatınızın direksiyonunda olun.
32:09Benim de bir kızım var, Allah bağışlasın.
32:12Cümlemizinkine.
32:12Ama inanın, çok güçlü bir anne-kız ilişkimiz var.
32:18Ama bir yerde de herkesin bir kendi özeli ve yaşamı var.
32:22Yani hani bazen biz şey yapıyoruz ya,
32:24aman çocuğum, aman o öyle olmasın, bu böyle olmasın.
32:27Vallahi öyle olmuyor.
32:28Çocuk da seni bir yerde öyle bir bırakıp gidiyor ki,
32:31gımdızlak kalıyorsun ortada.
32:33O yüzden kendi direksiyonunda olacaksın.
32:35Annemin bir sözü vardı, hiç unutmam.
32:39Dayım rahatsız.
32:41Gidecek hazırlıklar yapıldı.
32:44Büyük abim rahatsızlanınca iptal etti, gitmedi.
32:48Döndüm.
32:50Annem neden gitmiyorsun?
32:51Abimin rahatsızlığı o kadar da fazla değil, önemli değil.
32:53Dayımın rahatsızlığı daha ciddi.
32:55Evlat olunca her şey değişir dedi.
32:58O yüzden evladımın yanında kalmalıyım dedi.
33:02Onun yanında olmalıyım.
33:03Doğru bir bakış açısı, evladın yanında kal.
33:05Ama Orhan Şen olarak hastanelerde, yatan hastalarının yanında gördüklerimi ben size söyleyeyim.
33:10Dün akşam vizit yaptım, ameliyatını gündüz yaptım, bir hastayı gittim gördüm.
33:16Saat yedi buçuk sekiz.
33:18Odaya girdim, bir başka odadan, kahkaha sesleri, sohbetler, muhabbetler, hastane orası, acısı olan var, hüznü olan var.
33:31Yani bu kadar orada gülmeye gerek var mı?
33:34Düşünüyorum, bazen aile büyüğü orada yatıyor.
33:38Aile büyüğünü ziyarete gitmişler, çocuklar hangi markayı giysek diye konuşuyorlar.
33:43O aile büyüğü belki onlara ortamı sağlamak için her türlü çileyi çekmiştir.
33:48Her türlü kahri çekmiştir, yaşlanmış, ameliyatını olmuş.
33:52Çocuklar gelmişler, kendi plan programını konuşuyorlar ve siz orada kendi acınıza baş başa kalıyorsunuz.
33:58Ve bazen bazılarının da yanında duracak kimseyi bulamıyoruz.
34:02Bir eski rektör abimiz vardı, ilerleyen yaşlardaydı.
34:07Çocuk yurt dışında, o zamanlar benim hastanelik döneminde yaşadığım bir şey bu.
34:12Hastanenin yakında eczane yoktu.
34:15İlaç yazılırdı, dışarıdan gelirdi o zaman ilaçlar.
34:17O ilacı alacak yakını yoktu.
34:20Ben birilerinden rica ettim, ilaçlarını getirttirdim.
34:23Ve yıllar süren bir dostluğumuz oldu.
34:25İnanın kendi ayaklarının üzerinde durmak kadar, aklı melekeni kaybetmeden var olmak kadar bu hayatta güzel bir şey yok.
34:32Bütün bu cümleler bir doktorun günlüğünden aslında sevgili seyircilerimiz ne kadar kıymetli.
34:38Orhan Hocam Instagram sayfanızı verin ne olur söyleyin.
34:42Sevgili seyircilerimiz de sizin bu güzel hikayelerinizi, tecrübelerinizi onlarla paylaşalım.
34:48Çok kıymetlisiniz bizim için.
34:49Sizler de benim için öyle.
34:51Prof. Değeri Orhan Şen diye hem Instagram hem de YouTube kanalım var.
34:54YouTube'u özellikle söylüyorum çünkü orada benim gittiğim lise öğrencilerine açıklama yaptığım,
35:01onlara örneklendirdiğim buna benzer konuşmalarım var.
35:04Özellikle gençlerimiz bunları dinlerse ben daha çok sevinirim.
35:07Hem YouTube'da hem Instagram'da var.
35:08Prof. Dr. Orhan Şen ne dedi?
35:12Lütfen önce kendinizi düşünün, akıl sağlığınız yerinde olsun ve kendi geminizin kaptanı olun.
35:19Kesinlikle.
35:20Hocam teşekkür ediyorum.
35:21Ben teşekkür ediyorum.
35:22Yine bekliyoruz.
35:23Ayaklarınıza sağlık.
35:23İnşallah bir fırsatla.
35:25Benim için de keyifli, güzel bir sohbette.
35:28Çok teşekkürler.
35:28Sağ olun, teşekkür ediyorum.
35:29Efendim şimdi reklamlara gidiyoruz.
35:31Reklamlardan sonra da Operatör Dr. Bülent Koç'u ağırlıyoruz.
35:35Hava değişikliklerinden dolayı burunda problemler yaşayanlar, alerji olanlar ekran başındaysa bu kez sizin için başka güzel bilgiler gelecek.