Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00:00Efendim merhabalar iyi geceler saatlerimiz 23.30'u gösteriyor Beyaz TV ekranlarında akıda kalsın programına başlıyoruz.
00:00:07Ben Melisa Bağcı efendim bugün aslında Türkiye'nin gerçeği olan deprem konusunu konuşacağız.
00:00:14Çok kıymetli bir konuğum var Gazi Üniversitesi Deprem Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Samet Arslan bizlerle Sayın Arslan hoş geldiniz.
00:00:22Hoş bulduk çok teşekkür ederim.
00:00:23En son sizinle biz 2023 yılında yayın yapmıştık çünkü o dönemde gerçekten Türkiye bir felaketi yaşadı diyebileceğimiz bir depremle karşı karşıya kaldık.
00:00:336 Şubat depremi tam da sonrasında sizinle yayında konuştuk.
00:00:38Tabii bir şeyler olduktan sonra konuşmak da gerçekten çok üzücü ama biz ülkemiz gereği yani Türkiye bir deprem bölgesi diyebilir miyiz?
00:00:48Türkiye bir deprem bölgesi ve coğrafi konumunuz gereği eğer böyleyse bizim için riskler devam ediyor sorusu da karşımıza çıkıyor.
00:00:57Peki ben şuradan başlamak istiyorum.
00:00:59Şimdi ilerleyen dakikalarda lütfen sevgili izleyenler ekran başından ayrılmayın sosyal medya hesaplarından bizlere de yazın hangi iller riskli bunu konuşacağız.
00:01:08Ankara'da bir deprem oldu hocam onu söyleyelim yani hafta içerisinde Ankara en risksiz bölge deriz hep gerçekten öyle mi onu da size soracağım.
00:01:17Ama şimdi şuradan bir başlayalım çünkü sosyal medyada da bu çok konuşuluyor.
00:01:21Uzmanlar da bunu çok konuşuyor.
00:01:23Ege Denizi'ndeki Santorini adası çevresinde ardı ardına gelen sarsıntılar bitmek bilmiyor.
00:01:29Şimdi hal böyle olunca sarsıntıların sayısı hatta 500'ün üzerine çıktı.
00:01:34Bu sarsıntılar bize ne anlatıyor?
00:01:37Buradan başlayalım.
00:01:38Şimdi bu programın 2 yıl önceki yaptığımız programdan temel farkı şu.
00:01:432 yıl önceki yaptığımız program depremin hemen sonrasındaydı.
00:01:46Program reaktif bir programdı.
00:01:48Biz şimdi proaktif duruma geçtik yani olay olmadan önce nedir, ne değildir, ne yapmalıyız, nasıl tedbir almalıyız, önlem almalıyız.
00:01:58Aslında burada birazcık konuşacağız.
00:02:00Bunu yapmanın yolu da önce tehlikeyi fark edebilmek, tehlikenin büyüklüğünü fark edebilmek, tehlikenin nereden geldiğini fark edebilmek ve ona doğru teşhisi koyabilmek.
00:02:10O bittikten sonra da buna karşı ne yapabiliriz konuşmak burada.
00:02:14Yapabileceklerimiz var, bazen de yapamayacaklarımız var ama her zaman bu mümkün.
00:02:20Yani sonuçta birazcık giriş, birazcık şey oldu ama bunları söylemek lazım vatandaşlarımızı bilgilendirmek adına.
00:02:26Sonuçta bu bir doğa olayı, doğa olayları her zaman oluyor.
00:02:33İşte kutuplarda depremler oluyor, çok büyük çığlar oluyor, hiç kimsenin haberi olmuyor.
00:02:38Neden olmuyor?
00:02:39Çünkü insanlara etki etmediği için bu bir afete dönüşmüyor.
00:02:43Bir zarar vermiyor.
00:02:44Orada kendi kendine bir olaylar olup bitiyor.
00:02:47Dolayısıyla da bizim aslında bunu bir konuşmamız lazım.
00:02:51Deprem bir doğa olayıdır.
00:02:52İşte bugün Ankara'da, İstanbul'da çok güzel kar yağdı, yollarda kaldık.
00:02:56Ben eve iki saatte ancak gidebildim Ankara'da.
00:03:00Hakikaten iki saat sürdü.
00:03:02Neydi?
00:03:03Kar yağdı, doğa olayıydı.
00:03:05Ama benim eve iki saat geç gitmem beni afete dönüşmedi çok şükür tabii ki ama ne oldu?
00:03:12Ben evime geç kaldım, dinlenemedim, yapmam gereken işleri yapamadım vesaire vesaire.
00:03:17Deprem de bunun gibi bir doğa olayıdır.
00:03:20Önlem alırsak eğer doğa olayı olmaya bir olay olmaya devam eder, önlem almazsak afete dönüşüyor.
00:03:26Yani şunu anlayabiliriz değil mi?
00:03:28Önlem alınırsa depremden korkmamıza gerek yok.
00:03:32Hiç gerek yok, hayır.
00:03:32Bu doğa olayı dediğim gibi.
00:03:33Sel baskını da öyle, heyran da öyle, çığ düşmesi de öyle, hepsi doğa olayı.
00:03:38Önlem alırsanız eğer siz dere yatağını evinizde yapmazsanız selden etkilenmezsiniz.
00:03:43Bu kadar basit.
00:03:43Şimdi ilerleyen dakikalarda hocam size bir kere İstanbul'u soracağım.
00:03:47Yani uzmanlar sizler, ben özellikle takip ediyorum, sıklıkla dile getiriyorsunuz.
00:03:53İstanbul için yani depremde aslında sürede sorulur mu?
00:03:58Bunu da çok bilmiyorum.
00:04:00Yani bunu tahmin etmek diye bir şey var mı?
00:04:03Yani şu zamanda şu aralıkta olur diyebiliyor muyuz biz bu yaşayacak depremi?
00:04:08Deprem doğa olayı olduğu için bazı doğa olaylarını az ya da çok tahmin edebiliyoruz.
00:04:13Tahminler de şöyle, çok tutarlı olmayabiliyor.
00:04:18Yani güvenirliği düşük ama depremin şiddetinin seviyesini tahmin edebiliyoruz.
00:04:23Ama tam olarak zamanını tahmin edebilmek birazcık güç orada.
00:04:28Şimdi ben Ege'ye devam edelim mi?
00:04:31Ege'ye devam edelim.
00:04:32Sonra tekrar İstanbul'a geçeceğiz.
00:04:35Ege Denizi aslında tarihsel olarak baktığımız zaman oldukça şiddetli depremlerin olduğu bir bölgedir.
00:04:41Hatta tarihi kaynaklara bakarsanız eğer kayıp kıta Atlantis bile Ege Denizi'nin çökmesiyle kaybolmuş olan,
00:04:47o bölgede olan, Girit'in daha yukarısında o bölgede olmuş olan bir kıta diye bahsedilir,
00:04:52bir medeniyet diye çökmesi sonucu olmuş ki tarihsel kayıtlara baktığımız zaman gerçekten böyledir.
00:04:57Mesela bu tür doğa olaylarını geçmiş yıllarda insanlar teknik bilmedikleri için
00:05:02doğa olaylarını mitolojik hikayelerle anlatmışlardır.
00:05:05Mesela Yunan mitolojisindeki hikayelerin çoğu Ege Denizi'ndeki olan biten yanardağların patlaması,
00:05:10işte Zeus'un yıldırım fırlatması gibi bir tiplenmiş.
00:05:16Arkasından buna karşılık olan Tsunamiler işte Poseidon'un denizi kabartması,
00:05:21ona öfkelenmesi falan gibi tasvir edilmiş vesaire vesaire.
00:05:24Dolayısıyla da Ege Denizi aslında Adalar Denizi'dir adı bunun.
00:05:29Aynı zamanda da Depremler Denizi'dir.
00:05:31Neden Depremler Denizi'dir?
00:05:33Çok şiddetli depremler olduğu gibi Ege Denizi'nin tipik özelliği şudur,
00:05:37orada bir deprem olduğu zaman bu bir defalık olup bitmiyor.
00:05:40Mesela biz iki yıl önce yaşadık Kahramanmaraş Depremi'ni ki olağanüstü bir depremdi.
00:05:46Çünkü hemen 9 saat arayla çok kısa süre arayla ikinci bir deprem daha oldu Elbistan tarafından.
00:05:50Ve 11 Eylül etkilendi bu konuda.
00:05:52Yani 15 milyon insan etkilendi.
00:05:54Dünyada çok benzeri olmayan bir afetti diyeyim doğa olayıydı.
00:05:58Şimdi deprem oluyor şiddetli deprem bunun artçıları oluyor.
00:06:02Daha küçük şiddette 1 veya 2 daha çok büyüklüğü 2 kadar büyüklüğü daha az olan.
00:06:09Örneğin 7 şiddetinde olduysa 5-6 şiddetinde artçılar oluyor.
00:06:13Ama aletsel büyüklük olarak ama yeniden aynı depremler aynı şiddetli depremler tekrarlamıyor.
00:06:19Şimdi Ege Denizi'ndeki depremlerin karakteristiği şöyle.
00:06:22Şiddeti 7'yi çok fazla geçmeyen genel olarak 5-6 seviyelerinde kalan ama bazen haftalarca bazen aylarca bazen yıllarca süren depremler oluyor.
00:06:33Buna biz deprem fırtınası diyoruz.
00:06:35Ege Denizi için konuşuyoruz.
00:06:37Ege Denizi için ve Ege bölgesinde de bu oluyor.
00:06:39Bakın diğer fay hatlarından falan bahsedeceğiz Türkiye'de.
00:06:43Ama Ege Denizi'nin, Ege bölgemizin bizim özellikle yani işte Denizli, İzmir, Muğla, Manisa, Aydın bu illerimizin olduğu yerlerdeki depremler de böyle bir defa da olup bitenden ziyade
00:06:56artçı depremlerin birazcık daha şiddetli olduğu ve günlerce süren depremlerin devam ettiği bölgelerdir.
00:07:02Ege Denizi'nin tipik özelliğidir.
00:07:04Mesela bundan 2020 yılında İzmir'de bir deprem olmuştu.
00:07:08Orada da artçılar oldu.
00:07:10Fırtına gibi bu kadar Santorini'deki olan deprem gibi değildi ama yine birkaç hafta sürdü.
00:07:15Şimdi bu gelen sarsıntılar mesela bitmek bilmiyor diye başta sormuştum ya size.
00:07:19500'ün üzerinde bu depremlerin olduğu yani artçı depremlerin 500'ün üzerinde olduğu konuşuluyor.
00:07:26Bu normal mi?
00:07:27Bu artçı deprem değil bunlar işte.
00:07:28Deprem fırtınası.
00:07:29Hepsi birbirine aynı seviyeye yakın.
00:07:315 civarında aletsel büyüklüğü 5 olan depremlerin hatta 15 dakika arayla devam etti bunlar bir ara.
00:07:3928 Ocak'ta başladı.
00:07:41Eğer irili ufaklı diye sayarsam ben 10.000'in üzerinde deprem oldu bu arada.
00:07:4510.000'in üzerinde ama şiddet seviyesi 4'ün üzerindeki olanlar 500 civarında.
00:07:50Korkulacak bir şey var mı peki normal mi?
00:07:52Korkulacak bir şey şöyle bu aslına bakarsanız Ege Denizi için tipik bir depremdir.
00:07:56Korkulacak şey şu depremden her zaman korkmak lazım.
00:07:58Bunun altını çizerek bir şey olmaz demek yanlış olur.
00:08:02Bu bölgede olasılık düşük olmakla beraber daha yüksek şiddetli depreme de yol açabilir bunların en sonunda.
00:08:08Ama bu olağanüstü bir durum değil anladığım kadarıyla.
00:08:12Ege'de olan şeyler ancak eğer şiddeti bu birazcık magmatik hareketlerle ilgili bu.
00:08:18Normal bizim Anadolu'daki fay hatlarına benzer bir mekanizma yok orada.
00:08:23Orada birazcık daha volkanik hareketler var.
00:08:25Yanardağ'dan bahsediliyoruz.
00:08:27Denizin altında olmuş bitmiş hadise zaten Santorini Adası'na bakarsanız hilal şeklindedir böyle ortası da boş bir denizdir.
00:08:33O ortadaki boş aslında eski çok eski M.Ö. 1600 yıllarındaki olan bir depremden sonra şeyden volkanik bir püskürtmeden sonra ortaya çıkmış çökmüş orası.
00:08:43O zaman bu yanardağı etkiliyor.
00:08:45Yanardağı dediğimiz zaman tabii deniz toprak yüzeyinde gördüğümüz bölgede bir püskürtme genellikle anlaşılıyor.
00:08:52Halbuki yanardağ dağ dediğimiz için öyle aslında aslında magmatik bir harekettir.
00:08:56Yerin altında bu hareketlenme ve basınç olabiliyor.
00:08:59Çünkü yukarıya bazen sadece böyle deprem gibi belirtiler gösterebiliyor, birbirlerine etkiliyor.
00:09:04Gösterebilir de ama çok büyük püskürmeler olmayabilir.
00:09:08Ben Yunanistan'daki bazı üniversitelerde tanıdığım Atina Üniversitesi'nden bir arkadaşımın yazdığı bir rapor var bununla ilgili.
00:09:15Onun şeyi tahmini onlar çok daha yakından takip ediyorlar tabii ki.
00:09:18Volkanik bir hareketlenme çok beklemiyoruz ama onu da göz ardı etmiyoruz diyorlar.
00:09:24Peki Ege için bir tsunami tehlikesi var mı?
00:09:26Tsunami tehlikesi olabiliyor.
00:09:28Bakın 2020 yılındaki İzmir depreminde Samos Adası'ydı yanlış hatırlamıyorsam ismini.
00:09:34Oradaki olan depremde Seferihisar'da yat limanına ben depremden hemen ertesi gün mü?
00:09:40Yani 24 saat falan sonraydı biz deprem araştırma merkezi olarak gittik Gazi Üniversitesi olarak.
00:09:451,5 metre 1 metre 80 santim hatta bazı yerlerde tsunami uzmanı olan arkadaşlarımız vardı bizim üniversitede.
00:09:52Onlarla birlikte bazı yatların kayıkların vesaire falan karada olduğunu gördük biz.
00:10:00Yani 1 metre 80 santimetreye yakın bir yükseklikte 1,60 ile 1,80 arasında bir tsunami orada oldu.
00:10:07Ve ciddi de etkisi oldu sonra tekrar deniz çekildi.
00:10:10Dolayısıyla da burada Ege'de olan depremlerin en sonunda bizi etkileyecek olan birinci şeyi şu.
00:10:15Tsunami tehlikesi olabilir.
00:10:181-2-3 metrelik tsunami dalgaları olabilir.
00:10:21Dolayısıyla da sahil kesimindeki yaşayan vatandaşlarımız özellikle Datça öne açık olduğu için Datça birazcık daha orada şey riskli.
00:10:28Bodrum az daha önünde ada olduğu için korunaklı gibi gözüküyor.
00:10:31Orada da olabilir ama Datça biraz daha açık.
00:10:33Dolayısıyla da oralarda 2 metre 2,5 metreye kadar tsunami riski olabilir.
00:10:38Kıyıdaki yaşamlara dikkat etmek gerekiyor.
00:10:40Aynen öyle birazcık geriye doğru daha yüksek yerlere geçecekler kıyılarda çok fazla.
00:10:44Zaten tsunami'nin gelmesi de kuş uçuşu mesafesi 100 kilometrenin üzerinde.
00:10:49Bizim Türkiye'nin denizin ortasında deniz kabarmalarını, tsunami risklerini gösteren şeylerimiz var.
00:10:56Şamandıralar vesaire falan elektronik sinyal veren mekanizmalar var.
00:11:01Türkiye tarihinde daha önce görüldü mü?
00:11:03Efendim?
00:11:03Türkiye tarihinde daha önce tsunami görüldü mü?
00:11:05Tsunami diyemeyiz ona çünkü tsunami Japonca bir kelimedir.
00:11:10Yani büyük dalga anlamına geliyor.
00:11:12İşte Karmanmaraş depreminde İskenderun Körfezi'ndeki bir çekilme ve ilerleme oldu.
00:11:16O çok tsunami sayılmaz öyle.
00:11:18Şu ana kadar bildiğimiz modern zamanlarda yani 1900'lü 2000'li yıllar için söylüyorum
00:11:22öyle ciddi bir tsunami olmadı bildiğimiz.
00:11:25Ancak Marmara Denizi'nde İstanbul'da öyle bir şey olur ise belki orada bir miktar olabilir.
00:11:30Ama ağırlıklı biz Ege'deki olacak olan bir depremden sonra Ege bölgesinde tsunami bekleyeceğiz.
00:11:35Deniz üzerindeki dalgalara aslında deniliyor değil mi?
00:11:38Bunun altında çizmeniz gerekiyor.
00:11:40Peki şimdi sevgili izleyenler lütfen ekran başından ayrılmayın.
00:11:43Çünkü aslında en riskli iller nereler sorusu bizim karşımıza çıkıyor.
00:11:49Belki de bizlerin hep böyle merak ettiği çünkü gerçekten yani bir de uyku da yakalıyor.
00:11:55Bunu da bir belirtelim.
00:11:57Ya da hep böyle denk gelmesi çok korkutucu.
00:12:01Şöyle bir durum var orada da bir istatistik var.
00:12:04Şimdi bakın bazı olaylar bilimsel olarak olayların sebebini açıklayabilmek için
00:12:09o olayı diğer etkilerden soyutlamanız gerekiyor.
00:12:14Biz doğa olaylarını diğer etkilerden soyutlayıp da bir test yapıp deneme veyahut da onun üzerine konuşabilme şansımız çok fazla yok.
00:12:21Neden?
00:12:22Etki o kadar büyük ki bakın astronomiyle ilgilenen, astrolojiyle ilgilenen arkadaşlarımız vardır.
00:12:28Deprem, astrolojik hava hareketleri işte bugünlerde çok konuşuluyor.
00:12:31Etkiler mi etkilemez mi?
00:12:33İstatistik olarak baktığım zaman etkilediğini görebiliyoruz.
00:12:35Ama bilimsel olarak açıklamaya çalıştığınız zaman tam oturmuyor.
00:12:41Bunu da ben şuna yorumluyorum.
00:12:43Şu anda biz her şeyi tam da bilmiyoruz.
00:12:45Yani her şeyi bildiğimize göre, bilgiye göre var.
00:12:49Ama yok özür diliyorum ama bilmediğimiz başka şeyler belki vardı ileri zamanlarda.
00:12:56Mesela geçmiş zamanlardaki olan bazı virüsler, bakteriler çok fazla sağlığa zararlı denmiyordu.
00:13:02Şimdi zararlı olduğu anlaşıldı gibi.
00:13:04Şimdi arkadaşlarım on numarayı getirdiler.
00:13:06Türkiye FAY hareketi modellemesi.
00:13:08Buradan başlamak lazım.
00:13:10Yani aslında her şeyi tam açık ve net gösteren,
00:13:13FAY'ların geçiş hatlarını gösteren bir harita.
00:13:16Bu harita bize ne anlatıyor?
00:13:18Aslında bu haritaya başlamadan önce beş numarayı bir alabilirsek,
00:13:22kısaca oradan aslında bahsedebiliriz.
00:13:25Dört veya beş numara.
00:13:26Tamam beş numara gelsin.
00:13:26Beş numara şu anda ekranda.
00:13:28Şimdi şurası Türkiye.
00:13:29Şu sopamı da alayım.
00:13:31Birazcık az şeyle çizdim.
00:13:34Şurası Karadeniz sahili.
00:13:36Şurası İstanbul Marmara.
00:13:37Hani görüntüsü birazcık alt çizgiler az diye.
00:13:39Ege bölgesi, işte Antalya, İskenderun Körfezi vs.
00:13:43Şurası Anadolu.
00:13:44Burada dünya oluştuğundan bu yana küçük parçalar şeklinde,
00:13:50Lego parçaları şeklinde oluşmuştur.
00:13:52Yani büyük bloklar birbirlerinin üzerinde hareket eden,
00:13:57yani bir suyun üzerinde düşünün,
00:13:58yüzen parçalar şeklinde aslında bir yapısı var öyle.
00:14:04Bu yapıya bakarsak Türkiye'nin bulunduğu bölgede,
00:14:07üç tane büyük blok var.
00:14:10Bunlardan bir tanesi Arap plağı dediğimiz bir plak.
00:14:12Büyük bir plak şurada.
00:14:14Şu yukarısı Orasya plağı.
00:14:17Bu işte Karadeniz bölgesinin,
00:14:19işte dağların hemen arkasından devam eden bir blok burada.
00:14:22Zaten şu aşağı kısımda ise Afrika bloğunun yerini görüyoruz burada.
00:14:30Şurası da Anadolu.
00:14:31Şu ortadaki açık gri veya beyaza yakın olan renk.
00:14:35Şimdi mekanizma nasıl?
00:14:37Bunlar birbirlerinin üzerinde hareket ediyorlar.
00:14:39Dünya var olduğundan bugüne kadar.
00:14:42Kıtaların oluşması da zaten böyledir.
00:14:43Bu hareket sırasında Arap plağı yukarıya doğru,
00:14:48yıllık yaklaşık bir ila iki santimetre hızla,
00:14:52yukarıya doğru, kuzeye doğru hareket ediyor.
00:14:54Şu açık kahverengi gördüğümüz blok.
00:14:56Yukarıyı sabit yapın.
00:14:58Çünkü bir hareketi tarif etmek için bir tarafa referans vermeniz lazım.
00:15:01Şu yukarıdaki Orasya plağını sabit kabul edelim şimdilik.
00:15:04Bir tanesini sabit kabul edelim.
00:15:05Burası sabit olsun.
00:15:06Yukarıya doğru şöyle hareket ediyor.
00:15:08Bu hareket ettiği zaman kuzeye doğru Anadolu plağını
00:15:12şu kırık sınırdan itibaren batıya doğru itiyor.
00:15:18Batıya doğru ittiği zaman işte şurası
00:15:22kıtaların birleştiği şu birleşim bölgesi.
00:15:25Şurası bakın.
00:15:25İşte Kahramanmaraş depreminin olduğu,
00:15:27işte bunlara da biz fay hattı diyoruz.
00:15:29Bu kırıkların olduğu yer.
00:15:31Yani insanın yüzeyinde bir çizik olduğu zaman yaralanma,
00:15:35yaralanma iyileşse bile orada bir çizik kalıyor ya.
00:15:37Evet iz kalıyor.
00:15:38İşte o iz böyle burada duruyor ve hareketli bu.
00:15:41Yukarıya doğru hareket edince şu iç Anadolu kısmını
00:15:45batıya doğru iki santimetre böyle yıldır hareketi şunun hareket ettiriyor.
00:15:50Yani yukarısı sabit aşağıdaki kısım batıya doğru hareket ediyor.
00:15:54İleriye doğru geldiği zaman da hafiften güneye doğru kayıyor.
00:15:58Afrika kıtasının hareketiyle ve hafif güneye doğru dönüyor.
00:16:02Güney batıya doğru dönüyor şöyle.
00:16:04Şurada Ege Denizi'nde bir açılma meydanı geliyor hareketten bir şey baktığınız zaman.
00:16:08Şimdi hareket böyle olduğu zaman bunun bir dayanma gücü var şu kırılma için.
00:16:15Ancak ambalaj lastiği gibi düşünün.
00:16:18Belli bir miktarda çekerseniz çekersiniz kopmaz.
00:16:21Biraz daha çektiğiniz zaman aniden kırılır.
00:16:23İşte o zaman deprem oluyor.
00:16:25O zaman o deprem olmuş olabilir.
00:16:26Kahramanmaraş depreminin olduğu yeri tam şurası.
00:16:28Şimdi sıkıştı devam ediyor.
00:16:32Bu hareketlilik hep devam ediyor.
00:16:34Türkiye'de şunu unutmayalım.
00:16:36İki yılda bir altının üzerinde bir deprem olur.
00:16:39İstatistik.
00:16:4150 yılda bir 7'nin üzerinde deprem olur.
00:16:45100 yıl 250 yılda bir de 7.2 7.4'e yakın 7.5'a yakın deprem olur.
00:16:52500 yılda bir de 7.5 7.6 birazcık daha üstünde olur.
00:16:57Yalnız burada tabii 7 ile 8 arasında bir rakam varmış gibi gözüküyor değil mi?
00:17:02Aslında öyle değil o.
00:17:0332 kat logaritmik ölçek olduğu için enerji farkı var.
00:17:08Yani 7 ile 8 arasındaki 7'deki enerji seviyesinin 30 katı yuvarlak hesap 8 seviyesi oluyor.
00:17:14O kadar yani 7'den 7.1'e geçtiğiniz zaman.
00:17:18Biri has istememek gerekiyor.
00:17:19Şimdi mekanizma bu.
00:17:21Şimdi o zaman bir sonrakini geçersek 10 numaraya geçersek.
00:17:26Türkiye hayat hareketi modellemesi.
00:17:28Biraz önce gösterdim hareketi.
00:17:29Bakın şurası Arap bloğuydu.
00:17:33İşte şuraları bakın kırık olan hat.
00:17:36Bizim Doğu Anadolu fay hattımız bu.
00:17:38Şu depremin olduğu hat.
00:17:41Diğeri Kuzey Anadolu fay hattı.
00:17:44İşte o da birleşim bölgesi şurası Bingöl civarıdır.
00:17:48Yedisu bölgesi.
00:17:49İşte Tunceli, Elazığ, Bingöl, Muş bu bölgedir.
00:17:53Bu biraz karmaşık bir mekanizma var burada.
00:17:55Yer bilimci arkadaşlarımız onu çok detaylı daha iyi bilirler.
00:17:59Şuradan İran'a doğru devam ediyor.
00:18:00Sonra buradan Erzincan'a geçip Tokasamasya, Çorum, Çankırı'dan Körfez'den İstanbul'a geliyor.
00:18:07İstanbul'da Yunanistan'da Atina'ya doğru devam ediyor.
00:18:11Kavala bölgesinde Kuzey Anadolu fay hattı o şekilde devam ediyor.
00:18:16Şimdi bir Türkiye'deki olan şiddetli depremlerin %90'ı, 99'u diyelim hatta bu iki fay hattı üzerinde olur.
00:18:24Yani birincisi şu Filistin'den yukarıya doğru devam eden Ölüdeniz'den şu Anadolu fay hattı.
00:18:31Diğeri de buradan Kuzey'den İstanbul'u geçerek Marmara Denizi'nin içerisinden batıya doğru giden hat.
00:18:36Bütün şiddetli depremler Türkiye'de bu hat üzerinde olur.
00:18:40Bir %5'lik kısmı da Ege bölgesinde olur.
00:18:43İzmir Denizli işte orada karmaşık bir mekanizma var.
00:18:47Dolayısıyla da gördüğünüz gibi Türkiye'nin her tarafı aslında risk altında.
00:18:52Ama şöyle yapalım en riskli dediğiniz il, bir tane mi var yoksa daha sayabilir miyiz?
00:19:02Sayısını birazcık, sayısını çok fazla saymak lazım.
00:19:06Türkiye'nin nüfus olarak bakarsak %99'u deprem bölgesinde yaşıyor.
00:19:12Çok yüksek riskli dediğimiz bölgeler değilse nüfusun %60-70'i yaşıyor.
00:19:20Peki en riskli fay hattı?
00:19:21En riskli fay hattı bu Doğu Anadolu fay hattı ve Kuzey Anadolu fay hattı.
00:19:25Şimdi burada bir hareket yapıldı bitti.
00:19:28Biz genellikle, biraz önceki sorduğunuz bir soru vardı onu unutmadan hemen cevaplayayım.
00:19:32Depremin zamanını kabaca tahmin edebiliyoruz, şiddetini de kabaca tahmin edebiliyoruz.
00:19:38Ama daha hassas bir şekilde tahmin edebilmek bugünkü teknolojiyle mümkün değil.
00:19:44Dünyanın hiçbir ülkesinde hiçbir bilim adamı filanca yerde şöyle bir deprem olacak vesaire falan
00:19:49bunu bilimsel verilerle ortaya koymasına imkan yok bugünkü teknolojiyle.
00:19:54Ama zamanını tahmin edebiliyoruz.
00:19:55Zamanını şöyle tahmin edebiliyoruz hemen ben size örneğini vereyim.
00:19:582007 yılında ben o zaman Milli Eğitim Bakanlığı'nda bürokrattım.
00:20:03Üsteşar yardımcısıydım.
00:20:04O tarihlerde toplantı yaptık.
00:20:06Kahramanmaraş'taki şu fay hattının üzerinde hareketlenmelerin olduğu ile ilgili bilgiler geldi.
00:20:10Ne yapılabilir vesaire falan diye toplantı yapıldı o tarihlerde.
00:20:13Çünkü oradaki olan şiddetli depremin periyodu 500 yılda birdir.
00:20:17450 ila 500 yıl.
00:20:19İşte uydu hareketlenmeler, GPS koordinat sistemleri vesaire falan devreye sokularak hareketlenme olup olmadığı belirlendi.
00:20:27O tarihlerde biz bir ay toplantı yaptık.
00:20:30Bütün bakanlıklardan birer temsilci gelerek.
00:20:32En sonunda yaptığımız karar işte Kahramanmaraş'ı dedik AFAD şeyi ilan etsin.
00:20:36İl risk AFED'e hazırlık şeyi pilot il olarak seçsin.
00:20:40Ki öyle oldu gerçekten bakın doğru karar verildi.
00:20:43Ama arkasından işte devlette kendi birimleri işte Milli Eğitim Bakanlığı okulları güçlendirsin.
00:20:49Sağlık Bakanlığı hastaneleri güçlendirsin.
00:20:52Sayın hepsini yaptı.
00:20:54Arkasından da mahalleye idareler devreye sokulup vatandaş bilgilendirildi.
00:20:58Kendi evinizi de bir kontrol ettirin diye.
00:21:01Şimdi sınıfta kaldığımız yer burası işte.
00:21:03Devlet aslına bakarsanız o 2007'deki o ihtar diye düşündüğümüz toplantıların sonucunda kendi binalarını güçlendirdi.
00:21:12Bakın Kahramanmaraş depreminde yıkılıp da altında kalan ölen insan sıfırdır devlet binalarında.
00:21:19Bunun altını çizmemiz gerekiyor.
00:21:22Geriye kalan kısımlardır.
00:21:23Hep genellikle konuttur.
00:21:24İstisna belki birkaç tane vardır.
00:21:26Hatta o zaman sorumlu olduğu için benim memleketim de Kahramanmaraş.
00:21:29Acaba yıkılan bir okul var mı falan diye çok gezdim.
00:21:32Ben çok şükür öyle ağır hasarlı olan can kaybına yol açan bir bina bulamadım.
00:21:38Şimdi hemen bağlayacağım.
00:21:40O tarihte oldu.
00:21:42Bakın yıl 2007.
00:21:44Deprem olacak diye beklendiğimiz yıldı o.
00:21:49Ancak 15 yıl gecikmeyle deprem oldu.
00:21:5115 yıl ne demektir?
00:21:52Bilimsel anlamda 450-500 yıl diye periyodu tekerrür aralığını hesaplarsanız yüzde üçlük bir hatadır bu.
00:21:59Bu da aslına bakarsanız çok büyük değil.
00:22:01Ama siz vatandaşı 15 yıl boyunca burada deprem olacak kardeşim evini terk et diyemiyorsunuz.
00:22:06Zamanı anladığım kadarıyla 500 yılda bir olmasıyla tahmin edebiliyorsunuz.
00:22:12İstatistik olarak.
00:22:14Peki şiddeti?
00:22:16Şiddeti de tahmin edebiliyoruz.
00:22:18Ama burada şiddetin biraz daha üstüne çıktı Kahramanmaraş'taki kayıplar.
00:22:20Bunu nasıl tahmin edebiliyorsunuz?
00:22:22Şöyle çok çeşitli yöntemler var bu jeofizikçi arkadaşlar bunu çok daha iyi bilirler.
00:22:28Ben mekanikle uğraştığım için çok benzer konulardır aslına bakarsanız.
00:22:32O bölgedeki biriken enerji miktarları üç aşağı beş yukarı hesaplanabiliyor.
00:22:36Ne kadarlık bir boy fay kırılır?
00:22:38Derinliği ne kadar olur?
00:22:40O zaman bugün yüzey alanı şu kadardır.
00:22:42Birim yüzey alanı da şu kadar enerji açığa çıkabilir vesaire falan diye böyle.
00:22:44Çok daha karmaşık da bu ben biraz basitleştirerek anlattığım olayı.
00:22:47Peki şunu sormak istiyorum hemen.
00:22:49Zaman olarak tahmin edilebiliyorsa yakın zamanda bir deprem bekliyor muyuz?
00:22:53Türkiye'de her zaman deprem bekliyoruz.
00:22:55Bakın Ankara hiç deprem bekleyen beklenmeyen bir yerdir.
00:22:57Ama Ankara'da bile üç gün önce deprem oldu.
00:23:00Evet.
00:23:01Yani üç buçuk şiddetinde bir deprem oldu.
00:23:03Hatta orada hiç fay bile yok.
00:23:06Bakın tam şurada oldu.
00:23:07K harfinin tam üstünde oldu.
00:23:09Ankara'yı soracağım.
00:23:10Çünkü biz şu anda bu arada yayınımızı Ankara'dan yapıyoruz.
00:23:13Yani bizim bulunduğumuz Yenimahalle bölgesinde yaşandı deprem.
00:23:19Bunu size soracağım.
00:23:20Ama şuradan devam edecek olursak.
00:23:22Şimdi aslında en riskli fay hattının Kahramanmaraş bölgesinden geçen
00:23:30Bingöl'e kadar devam eden birinci hat.
00:23:32Ama burada bir deprem yaşandı.
00:23:34Bir deprem yaşandı bitti.
00:23:36Bu aynı şiddette yakın zamanda burada bir deprem beklenir mi?
00:23:40Aynı fay hattı üzerinde aynı bölgede periyodu dolmadan bir deprem daha olmaz.
00:23:45Fakat şu var.
00:23:47Kural şudur.
00:23:48Bir bölgede herhangi bir şiddette bir deprem olmuş ise o bölgede tekrar o şiddette deprem olur.
00:23:53Ama zamanı nedir?
00:23:55İstatistik bizim için en önemli veri burada.
00:23:58İşte istatistik belli.
00:24:01Kahramanmaraş'ta Hatay depremlerine bakarsak bir önceki deprem Osmanlı döneminde olmuş.
00:24:05Ondan önceki dönem 500 yıl önce Roma döneminde olmuş.
00:24:08Geç Roma döneminde.
00:24:10Ondan önceki dönemde M.S. yüzyıllarda erken Roma döneminde falan olmuş.
00:24:17Bu fayın stres biriktirmesiyle ilgili bir durum.
00:24:19Aynen öyle.
00:24:20Yani hareket ediyor ediyor.
00:24:21Belli bir limite geldiği zaman da komple kırılıyor.
00:24:24Ve bu şekilde enerjiyi açığa çıkarıyor.
00:24:26Biriktirdiği elastik enerjiyi.
00:24:28Şimdi ben biraz illere geçmek istiyorum.
00:24:30Biraz sonra Ankara'yı da soracağım.
00:24:32İstanbul'da soracağım.
00:24:33Bu arada yedi su dedik ya az önce.
00:24:36Yedi su için hep böyle riskli riskli riskli diye söyleniliyor.
00:24:40Hala aynı.
00:24:42Aynı riski hala taşıyor.
00:24:44Ama ben bunlara tabii yapılmış çok bilimsel çalışmalar var.
00:24:47O çalışmayı yapan bilim adamlarına teşekkür edeceğim.
00:24:50Çünkü bu bilgilerin çoğu oralardan çıkarılan sonuçlardır.
00:24:54Ama ondan önce söylemem gereken bir şey var.
00:24:56Biz hep varsayım veya olasılıklar üzerine hesap yapıyoruz da
00:25:00bunlar yerin altında olup biten hadiseler.
00:25:03Yerin üstünde biz yaşıyoruz ve yerin üstünde kayıplarımız oluyor.
00:25:07Burada tek kelime ile söyleyeceğim veya cümle ile şu.
00:25:12Türkiye'nin her yerinde her an şiddetli bir deprem olabilir.
00:25:15Bunun altını çizerek söylemek istiyorum.
00:25:17Yapmamız gereken kendimizi sorgulayacağız.
00:25:19Biz depreme hazırlıklı mıyız değil miyiz?
00:25:22Önce bunu altını çizerek söyleyelim.
00:25:24Sonra da varsayımlara devam edebiliriz.
00:25:26Peki o zaman hiç mesela Türkiye'de her an deprem olabilir dediniz.
00:25:29Her yerde olabilir.
00:25:31O zaman hiç böyle güvenli dediğimiz bir yer yok mu?
00:25:35Güvenli diyebileceğimiz mesela Ankara öyle çok da beklenen bir yer değildi ama oldu.
00:25:39Diyebileceğimiz yer ne olabilir?
00:25:41İşte Konya'nın güneyi Karaman'a doğru olan bölgeler birazcık daha riski düşüktür.
00:25:47Hatta Mardin şehir merkezine yakın oralar düşüktür.
00:25:53Trakya bölgesinde olur.
00:25:55Çünkü Marmara denizinde çok ciddi bir fay geçiyor Trakya'dan hemen güneyinden.
00:25:59Yani Silivri açıklarından devam ediyor gidiyor.
00:26:02Çanakkale'den çıkıyor Yunanistan'a kadar devam ediyor o fay hattı.
00:26:06Marmara depremi bekleniliyor deniliyor onu da soracağım.
00:26:10Ama en güvenilir diyebileceğimiz tabii ki orada belki risk taşıyordur.
00:26:14Ama en azından içlerinde Konya diyebiliriz değil mi?
00:26:18Konya'nın dediğim gibi çok kısıtlı bölgeleri bunlar.
00:26:22Konya Karaman'ın kısıtlı bölgeleri riski düşük Mardin düşük.
00:26:26Ankara'da risk daha düşük.
00:26:28Ondan sonra ikinci gruba geçiyoruz artık birazcık daha.
00:26:31Konya dedik Ankara dedik.
00:26:33Yok Ankara'yı demeyelim de Konya'yı söyleyelim kısıtlı bir de Mardin'i söyleyelim.
00:26:38Yani olasılık çok çok düşük.
00:26:41En düşük olan yerler diyelim.
00:26:43Risksiz demeyelim de.
00:26:45Şimdi Karadeniz'i sormak istiyorum size.
00:26:47Neden Karadeniz'i sormak istiyorum?
00:26:49Karadeniz daha dağlık olduğu için bununla ilgili de çok fazla aslında tartışmalar var diyebiliriz.
00:26:56Karadeniz bölgesi için ne söylememiz gerekiyor deprem açısından?
00:27:00Karadeniz'i nereye kastettiğimize bağlı.
00:27:02Karadeniz'in zaten hemen güneyinden geçiyor bizim büyük fay hattımız.
00:27:06Bu dağın diğer tarafındaki sahil kesiminden bahsediyorsak eğer risk oralarda oldukça düşük.
00:27:12Oldukça düşük.
00:27:14En azından can kaybına yol açabilecek seviyede büyük depremler üretebilecek faylar yok.
00:27:21Mesela bakın Samsun-Sinop bölgesinde birkaç tane var Karabük'te Zonguldak tarafında.
00:27:26Ama onun dışında özellikle Doğu Karadeniz'de mesela Orta ve Doğu Karadeniz'de diyelim çok büyük bir risk yok.
00:27:34Samsun-Sinop ililerini söyleyebiliriz riskli olabilecek.
00:27:38Peki ben sizden şunu rica etsem yani deprem açısından en riskli illeri şöyle bir sıralasak.
00:27:47Çok net hemen söyleyelim.
00:27:48Deprem açısından riskli derken şöyle isterseniz ikisini beraber cevaplayalım.
00:27:52Coğrafi olarak riskli olmak var bir.
00:27:54Bir de yapı itibariyle şehirleşme itibariyle riskli olmak var.
00:27:59Yani ikisinin arasında bir fark var.
00:28:01Yani diyelim insanların çok az yaşadığı bir bölge çok riskli olabilir.
00:28:05Ama insan yaşamadığı için sonucu çok azdır.
00:28:09Bakın şurada bir tek noktadan başlayan bir tane deprem şu çizdiğim bölgeyi yerle bir etti.
00:28:16Adıyaman, Malatya, Kahramanmaraş, Osmaniye'nin bir kısmı Hatay diye bir şehir kalmadı.
00:28:23Maraş'ın ovalık kısmında şehir kalmadı neredeyse bir şey.
00:28:27Osmaniye'nin bir kısmı etkilendi.
00:28:28Adana'da dahi dünya kadar yer etkilendi.
00:28:30Bakın 15 milyon insan yaşıyor.
00:28:32Deprem hemen şurada ama etkettiği mesafe oldukça aslında uzak.
00:28:35Dolayısıyla da fay hattının hemen yanındaki yerlerden ziyade yakın olan yerler de çünkü ciddi bir risk altında.
00:28:41Şimdi burada mekanizma olarak bakarsak eğer üç tane kritik yer birinci derecede bizim için kritik ve önemli.
00:28:49Hatta bunu bir bilgisayar simülasyonuyla biz yapmıştık.
00:28:54Bu on numara...
00:28:56On numara bu hocam.
00:28:59Şimdi bu üniversitede yaptığımız bir çalışmaydı.
00:29:05Çalışmanın sonucu bu.
00:29:06Kahramanmaraş depremi olmadan önce yapılmış bir çalışma bu.
00:29:092017 veya 18 yılında yapılmış bir tez çalışması bu.
00:29:13Deprem riski acaba nerelerdedir tahmin edebilir miyiz gibi çok kaba bir şey ama ciddi bize bir sonuç verdi.
00:29:21Oraya göre bir numara Hatay çıkmıştı.
00:29:25Şu renk değişiminden...
00:29:272021 yılı.
00:29:292018 yılında yapılmış bir çalışma bu.
00:29:312018 tamam.
00:29:33Şurasını verdi bir numara.
00:29:36Bu deprem oldu.
00:29:38Diğeri Bingöl bölgesini verdi.
00:29:41Hatay, Bingöl.
00:29:43Evet.
00:29:44Üç İzmir'i verdi.
00:29:47Dört Marmara'yı verdi.
00:29:49İstanbul demek istemiyorum çok dilim varmıyor.
00:29:52Biz yayından önce de biraz sohbet ettik.
00:29:54Bu konuda tedirginsiniz.
00:29:55Evet.
00:29:56İstanbul konusunda detaylı konuşacağız.
00:29:58Çünkü şu anda son zamanlarda özellikle olan depremlere bakarsak eğer şu Kuzey Anadolu-Fay hattı zaten şurası şöylece.
00:30:04Geçenlerde Yunanistan tarafında şurada Kavala tarafında bir deprem oldu.
00:30:09Kuzey Anadolu-Fay hattının batı ucu.
00:30:11Diğeri de Bingöl'de oldu.
00:30:13Yedi Su'da oldu.
00:30:14Beşin üzerinde bir deprem.
00:30:17Bu iki taraf.
00:30:19Hem bu tarafta hareketlenme var hem o tarafta.
00:30:21Orta bölgelerde hareketlenme beklemek çok yanlış olmaz.
00:30:24O zaman şunu diyebiliyoruz değil mi?
00:30:26Türkiye'de deprem açısından en riskli illeri sıralamamız gerekirse birinci sıraya Hatay koyduk.
00:30:31İkinci sıraya Bingöl.
00:30:33Üçüncü sırada İzmir.
00:30:34Bingöl derken tabii ki o bölge.
00:30:36Bingöl, Muş, Tunceli hatta Erzincan bölgesi gibi diye düşünebiliriz.
00:30:40Peki üçüncü sırada İzmir dedik.
00:30:42İzmir'de deprem oldu.
00:30:44Fakat tekrar yine deprem orada olabilir ama İzmir'i bir arkaya doğru alalım.
00:30:47Şu anda dolayısıyla da üç tane bölge kritik.
00:30:50Üç tane bölge kritik derken bu Adana bölgesinde bir sıkıntı gibi gözüküyor.
00:30:56Ama bir numara sanki Bingöl ve çevresi Bingöl'ün etrafına bir 150-200 kilometrelik bir çember çizin.
00:31:03O bölge hareketlenir.
00:31:05Yakın tarihte mi göreceğiz böyle bir şey?
00:31:08Deprem istatistikleri hem de tektonik sıkışma anlamında hesap yaptığınız zaman oralar çıkıyor.
00:31:16O zaman şimdiden bunu dile getirelim ki önlemler alınsın en azından o bölge için.
00:31:22Ama Adana dediniz.
00:31:24Adana'da da çok çok Bingöl'deki beklediğimiz şiddet olmasa bile bir beklenti var.
00:31:306,5 civarı bir deprem beklentisi var.
00:31:33Bir de Marmara bölgesi.
00:31:36Şimdi Kahramanmaraş üzerinde devam edeceğiz.
00:31:39Çünkü orada bir depremin üstüydü ama en fazla hata yetkilendi.
00:31:45Kahramanmaraş depremin üstüydü ama az önce siz de ifade ettiniz hata neredeyse yok oldu dediniz.
00:31:51Bunun sebebi ne oluyor?
00:31:53Bir önceki şeye dönersek oradan ben göstereyim.
00:31:56Bakın şimdi burada depremlerin olduğu fay hatlarının üzerinin birbirlerine benzeyen tipik özellikleri vardır.
00:32:05Bir fay hattının bulunduğu yer inanılmaz derecede doğanın güzel olduğu, mümbit olduğu,
00:32:12ılıcaların olduğu, sıcak su kaynaklarının olduğu, taze su kaynaklarının olduğu yerlerdir.
00:32:17Dolayısıyla da insanlar buralarda çok daha fazla tarih boyunca yaşamışlardır.
00:32:21Şimdi Hatay'a gelelim.
00:32:23Hatay şehir merkezinde Asi Nehri'nin her iki tarafında şehri kuruludur.
00:32:27Ve bu nehirin her iki tarafı da milyonlarca yıldan beri bu nehrin akması sonucunda oluşmuş olan
00:32:33alüvyonik diyelim teknik adı yumuşak zemin vardır.
00:32:37Ama insanlar nehre yakın yaşamak istiyor.
00:32:40Şimdi modern hayatta biraz daha uzakta olduğunuz zaman aracınız var gidiyorsunuz ama eski tarihlerde öyle değil ki.
00:32:45Evinizde musluğunuz yok.
00:32:46Nehre yakın bir yer olacak suya yakın bir yer olacak hayat çünkü demek su demek aslında bakarsanız.
00:32:51O zaman su kaynaklarının bulunduğu yerler.
00:32:54Şimdi Hatay'daki bir nehir kenarında yapılaşmanın olmasıdır.
00:33:00İkinci en önemli büyük kayıbın sebebi.
00:33:04Neden böyle oldu?
00:33:05Yani insanlar gidip de dağ başında yaşamıyor.
00:33:08Suya yakın bir yerde daha münbit bir yerde.
00:33:10Yani elinizde karpuz yeseniz karpuz çekirdeği yere düşse seneye karpuz olarak çıkar o.
00:33:14Evet.
00:33:15Sulamanıza bile gerek yok.
00:33:16Öyle yerler buralar.
00:33:17Hatta hepsine bir bakın.
00:33:18Kahramanmaraş mesela Türkiye'nin en orman açısından ve taze su kaynakları açısından
00:33:23en zengin olan ilidir aslında.
00:33:26Yukarıya doğru gidin işte yani her yer Tokat'a gidin Amasya'ya gidin.
00:33:31Şunu anlıyorum değil mi?
00:33:33En azından yerleşim yerleri doğru yerlerde olsaydı bu kadar fazla kayıplar olmayacaktı.
00:33:42Aynen öyle.
00:33:43Şimdi ama işte bunu şey yapmak çok zor.
00:33:45Bakın Erzincan'a Türkler Anadolu'ya girdikten sonra 8 defa yerleşmişiz.
00:33:50Özür diliyorum 9 defa yerleşmişiz.
00:33:538 defa deprem olmuş.
00:33:55Erzincan yerle bir olmuş.
00:33:56Aynı yere 9. defa şehri tekrar yeri kurmuşuz.
00:34:00Bakın şu anda Erzincan depremi 1991 miydi 92 miydi yanlış hatırlamıyorsam şiddetli
00:34:05bir deprem oldu.
00:34:06Hakikaten taş taş üstünde kalmadı.
00:34:08Çok ciddi bir kayıp var orada.
00:34:10Erzincan şehri hala aynı yerde.
00:34:12Şu anda mesela Hatay'da herkes diyor ki ben kendi arsam var diyor Asi Nehri'nin
00:34:17kenarında oraya ben tekrar diyor konut yapacağım diyor.
00:34:20Yalnız burada şu da var tabii ki.
00:34:22Ben inşaat mühendisiyim.
00:34:24O kadar zayıf olan zeminlerde depreme dayanıklı bina yapılamaz mı?
00:34:27Yapılır.
00:34:28Bana denizin ortasında bina şey yapın deyin ben yaparım onu.
00:34:32Siz maliyetten haber vereceksiniz ve bu işi doğru yapıp yapmadığınızdan
00:34:36ile ilgili olan bir durum bu.
00:34:38Zemin özelinde konuşuyoruz ya bunu ama şunu da bir altına çizmek istiyorum.
00:34:43O dönemde Sıklıkka'da yayın yaptığımız için belki hani görselleri de çok böyle
00:34:48net hatırlıyorum.
00:34:49Şimdi Kahramanmaraş'ta bazı aynı zemin üzerinde evler yıkıldı.
00:34:56Evet.
00:34:57Şimdi şuradaki hatta aynı site bile diyebiliriz ama bir tanesi yıkıldı
00:35:02birisi yıkılmadı.
00:35:03Yani biz bunu neye bağlayacağız peki?
00:35:05Hatta ben burada aynı site içerisinde bile anlayamadığımız durumdu bu.
00:35:10Evet.
00:35:11Ben hemen şöyle söyleyeyim.
00:35:14Kahramandan sonraki yıkılan binaların 600'e yakınının teknik bilirkişiliğini
00:35:20biz merkezde yaptık.
00:35:22Ağırlık olarak Adıyaman ilini inceledik.
00:35:27Bir de Hatay'ı.
00:35:29Hepsinde şöyle kusurlar var.
00:35:31Mesela Adıyaman ile ilgili ben size temel kusuru söyleyeyim.
00:35:35Bina projesi her şeyi varsa projesi özellikle mühendislik hizmeti almışsa
00:35:41üzerine kaçak kat ilave edilmiş.
00:35:43Üç katlı bir bina beş katlı ve yıkılmış.
00:35:47Bina mühendislik hizmeti görmemiş hiç.
00:35:50Yani zamanında gecikamında olarak yapılmış.
00:35:52Sonra bir imar hafı ile devam edilmiş ve kullanıma devam edilmiş.
00:35:56Bu iki temel sorun bir.
00:35:58Şunu da gördük kolon kesmeler de vardı.
00:36:00Şimdi oraya geleceğim.
00:36:01İkinci sorunlar da
00:36:03O kolon kesme zihniyetini anlamış değilim.
00:36:06Maalesef bize bir şey olmaz mantığı bu.
00:36:09Başka bir şey değil.
00:36:10Hastaneye gidiyorsunuz hastayı görüyorsunuz.
00:36:12Bu hastalık bana bulaşmaz diyorsunuz.
00:36:15Veya gelmez diyorsunuz.
00:36:16Ama illaki bir türlü o hastalık olmasa başka bir şey gelip sizi buluyor.
00:36:20Şimdi burada da öyle.
00:36:21Tamam da şunu belirtelim ama depremede gerek yok bunun için.
00:36:25Taşıyıcı kolon kesilir mi?
00:36:28Bu nasıl bir akıl mantıktır?
00:36:30Bunu yapanlar varsa bunları uyaralım.
00:36:32Burada sorun şu.
00:36:33Ben geçen dönemde birkaç milletvekili arkadaşla sohbet ettim bu konuyla ilgili de.
00:36:37Allah aşkına dedim.
00:36:38Çok kısa zamanda mecliste dedim bir yasa tasarısı sunun.
00:36:42Yasa tasarısı şu.
00:36:43Mesela aracınız vardır.
00:36:44Aracınızı ne kadar zamanda bir muayeneye sokuyorsunuz.
00:36:47Götürüyorsunuz tüfe.
00:36:49İki yılda bir.
00:36:50Yani yeni arabalarda galiba üç yıl şey.
00:36:52Ondan sonra iki yılda bir gidiyor ya da bilmiyorum yani.
00:36:55Muayeneye gidiyor.
00:36:56Neden?
00:36:57Bu araç trafiğe çıktığı zaman trafiğe
00:36:59Trafiği tehlikeye sokar mı sokmaz mının cevabını almaya çalışıyorsunuz.
00:37:02Frenleri çalışıyor mu?
00:37:03Aynaları yerinde mi?
00:37:04Farları iyi mi?
00:37:07Falan filan gibi.
00:37:08Şimdi bir binayı yapıyorsunuz.
00:37:101950-60 yılında yapılmış bina, göçen binalar var.
00:37:141960 yılından beri hiç kimse o binaya bu bina hakikaten sağlam mıdır?
00:37:19Durumu nedir?
00:37:20İlk haliyle aynı mı değil mi diye uğrayan yok.
00:37:23Peki ama ben şunu da anlayamıyorum.
00:37:25Tamam hadi kaçak kat çıkmışlar.
00:37:27Ona o sebep diyebiliyoruz.
00:37:29Başka sebeplerde karşımıza çıkabiliyor.
00:37:32Bir tane züccarcici vardı hatırlıyorum.
00:37:35Bilmiyorum siz de hatırlar mısınız?
00:37:36Bir bardak dahi kırılmadı.
00:37:40Yani şiddet aynı şiddet.
00:37:42Ama şöyle düşünün yanındaki bütün binalar yerle bir oluyor.
00:37:47O züccarci dükkanına hiçbir şey olmuyor.
00:37:50İçinde ne bir bardak kırılacak çok fazla malzeme var içerisinde.
00:37:55Hiçbir şey olmuyor.
00:37:56Biz bunu nasıl açıklayacağız?
00:37:58Çok basit aslında.
00:37:59Tüm kurallara uyarak yapılmış olan bir bina o.
00:38:02Nokta.
00:38:03Tüm kurallar ne demek?
00:38:04Bizim bir deprem şartnamemiz var.
00:38:06Deprem yönetmeliğimiz depreme dayanıklı bir binanın
00:38:09nasıl yapılması gerektiği ile ilgili o kadar detaylar var ki
00:38:13ansiklopedi gibi bir şey.
00:38:14Ben o açıdan da eleştiriyorum birazcık da.
00:38:16Dünyadaki en detaylı ve en iyi şartnamelerden bir tanesi.
00:38:20Övünülebilecek bir şey ama uygulanması konusunda sıkıntı var.
00:38:24O da şu.
00:38:26Neden uygulanmıyor?
00:38:28Mühendislik hizmeti görmemiş binaları da hasar aldı.
00:38:32Bakın Kahramanmaraş'taki istatistiği ben size söyleyeyim depremdeki.
00:38:35Yıkılan binaların %70'inden fazlası, 80'e yakını 2000 yılından
00:38:40önceki yapılmış olan binalar.
00:38:41Yani bu şu demek oluyor aslına bakarsanız.
00:38:45Daha modern tekniklerle yapılmış ve mühendislik hizmeti görmüş olan
00:38:49binalarda yıkılma oranı oldukça düşük.
00:38:51Çok çok düşük.
00:38:52Neden?
00:38:53Yapı denetim mekanizması gündeme geldi.
00:38:56Bu bir.
00:38:57İki, Körfez depreminde mesela gördüğümüz istatistik şuydu.
00:39:01Sakarya'da Kocaeli bölgesinde yıkılan binaların %70, 80'inden fazlası
00:39:05hatta 90 diyeyim beton kalitesizliğinden dolayı yıkılmış binalarda.
00:39:10Şimdi ne oldu?
00:39:11Hatay'da şunu gördük.
00:39:13Rönesansı hatırlayacaksınız.
00:39:15Rönesans rezidans ona kalırsa çok yeni yapılmış bir rezidanstı.
00:39:19Ki ciddi rakamları da satılıyordu yani.
00:39:22Evet.
00:39:23Cennetten bir bahçe diye satılmış olan bir rezidans.
00:39:26Doğru.
00:39:27Ama o kadar pahalıya satılmaz.
00:39:29Yani böyle bir yan yatışını gördük.
00:39:32Ne kadar acı.
00:39:33Yani çok pahalıya satılması demek doğru yapıldığı anlamına gelmiyor.
00:39:36Çok pahalı olduğu için çok iyi yapılmıştır imajı var.
00:39:39Yani bir restoran pahalıysa yemekleri de iyidir, malzemesi de iyidir gibi bir şey.
00:39:43Ama öyle değil.
00:39:44Anlayacağız.
00:39:45Bunu size soracağım ilerleyen dakikalarda hocam.
00:39:46Evet.
00:39:47Onu belirteyim.
00:39:48Tamam.
00:39:49Ama biraz şu Ankara'yı bir konuşalım istiyorum.
00:39:51Bir Ankara'ya artık bir geçiş yapalım.
00:39:52Çünkü Ankara'ya bir yandan da yorumlara bakıyorum çok fazla da izleyicilerimiz
00:39:56soruyor.
00:39:57Bir de Ankara'da yaşıyoruz.
00:39:58Şu anda Ankara'dayız biz.
00:39:59Oradan başlamak istiyorum o yüzden.
00:40:00Tamam.
00:40:01Şu Ankara'ya geçmeden önce biraz önceki şeyi bir yarım kaldı orası.
00:40:03Onu bir şey yapayım.
00:40:04Yani burada üç tane esas aşama var.
00:40:07Bir, binanın depreme dayanıklı olup olmamasıyla ilgili.
00:40:10Bir, proje aşaması.
00:40:11Proje.
00:40:12İki, uygulama aşaması.
00:40:15Üç, bunun dönemsel içerisinde proje uygulama sırasındaki kontrolü.
00:40:20Yani aslında ikidir de ben onu özellikle sorumluluğu kısmını, kontrol kısmını
00:40:26öne aldım.
00:40:28Ve binaların göçmesindeki esas sebep de küçük küçük hatalar.
00:40:32Bir masanın dört bacağı var.
00:40:33Bacağın bir tanesini kırsanız üç tane bacaklı olmasa da ayakta kalmaz.
00:40:38Ben onu nasıl anlayacağım Petra?
00:40:39Hemen sor o zaman.
00:40:40Bir bina.
00:40:41İşte o zaman uzmana soracak.
00:40:42Burada yapılması gereken şey şu.
00:40:43Bakın deprem öldürmez.
00:40:44En başından beri söylüyoruz.
00:40:45Bu bir motto haline geldi.
00:40:46Gelmesi de gerekir.
00:40:47Bina öldürür.
00:40:48Binanızın sağlam olup olmadığını kontrol ettireceksiniz bu işi anlayan birisine.
00:40:54Bu kolon kesilmiş olan binalar mesela göçen.
00:40:56Veyahut da projesine göre yapılmamış yerler.
00:40:58Bunu anlayabilmek için binaya girip şöyle bir bakmanız yetiyor aslında.
00:41:02Bu kadar kolay.
00:41:04Zor değil.
00:41:05Beton kalitesizliği için elimizde bir sürü elektronik ölçüm teknikleri var.
00:41:09Onlar var bunlar.
00:41:10Bir sürü şey var.
00:41:11Ben şimdi mesela bir yere kiraya oturmaya çıkacağım diyelim.
00:41:13Ama tabii ki de merak ediyorum.
00:41:15Korkuyorum da ister istemez.
00:41:16Yanıma bir tane uzman alıp mı gitmem gerekiyor?
00:41:19Ben mesela İstanbul'a gittiğim zaman zaman zaman işim oluyor.
00:41:23Veya İstanbul'u severim ben giderim.
00:41:25Kalacağım yeri seçerken binaya bakıyorum ve bölge seçiyorum.
00:41:29Kıyı'ya yakın otellerde kalmıyorum mesela.
00:41:31Ben 3-4 yıldan beri hatta 10 yıldan beri kalmıyorum ben.
00:41:34Kıyı'ya yakın yerlerden.
00:41:36Marmara kıyısına yakın olan yerlerden.
00:41:38Daha yukarıda daha gerilerde kıyıdan 1 kilometre falan uzak olan yerlerde otellerde kalıyorum.
00:41:42Bir de otellere de bir bakıyorum şöyle inşaatına şuyuna buyuna.
00:41:45Geçmişi biliyorsam eğer ya yeni yapılmış diyorum.
00:41:48O zaman diyorum bu işte kontrolden vesaire falan geçmiştir diyorum.
00:41:53Kısmen güveniyorum o zaman.
00:41:54Ama onun dışında bir yer içinde bir uzmanı çağırıp bu binaya baktırmak gerekir mutlaka.
00:42:01Bakın yalnız maalesef bu konuda vatandaşlarımız çok duyarlı değiller.
00:42:05Kahramanmaraş Tepremi'nden sonra bizim telefonlarımız kilitlendi merkezimizin.
00:42:09Ama hadi gelin de şu binamıza bakın diyen insan sayısı.
00:42:12Bitti oldu mu?
00:42:13Ya sıfır desem ayıp olmaz galiba.
00:42:16Yani sizi arasalar.
00:42:18Üniversiteyi veya bu konuyu bilen şeyler arıyorlar.
00:42:24Resmi kurumların dışında duyarlılık gösteren maalesef çok yer olmadı.
00:42:28Maalesef diyorum.
00:42:30Peki şimdi İstanbul üzerinde birazcık aslında ipucu da verdiniz kıyı şeritleriyle alakalı.
00:42:36Ama bir Ankara'yı konuşalım.
00:42:38Hazır Ankara'dayız.
00:42:39Ankara'da biz de şu anda yeni mahalleden stüdyomuzdan yayınımızı yapıyoruz.
00:42:44Teprem nerede oldu?
00:42:45Ankara yeni mahallede.
00:42:46Üç buçuk şiddetinde hafta içerisinde oldu.
00:42:48Öğle saatlerindeydi.
00:42:49Peki Ankara'lı bir korktu.
00:42:51Dedi ki ne oluyor?
00:42:53Siz de dediniz ki az önce hocam Ankara'da böyle bir risk yok.
00:42:57Fay hat da yok.
00:42:58Nasıl oldu peki o zaman bu detay?
00:43:00Şöyle şöyle.
00:43:01Ankara'ya şöyle bir bakarsak şurada.
00:43:03Bakın hatta bir tane daha yakın olan foto şey vardı.
00:43:07Görüntü vardı ama hangisiydi çok bilemedim.
00:43:09İç Anadolu'yu gösteren fay hatları.
00:43:11Şu an ekrana geliyor ama.
00:43:13Hani 10, 11, 12 hangisi?
00:43:1511, 12 iyi bir veren.
00:43:17Daha sonrakilerden bir tanesi.
00:43:18İşte burası mesela.
00:43:20Yok bir önceki daha iyiymiş.
00:43:22Bir öncekine getirelim arkadaşlar.
00:43:23Ona geçelim.
00:43:24Burada görüntü birazcık bozuk.
00:43:25Daha bozuk.
00:43:26Evet şimdi şurada.
00:43:27Bakın şurası Ankara'nın şehir merkezi.
00:43:28Şurası çevre otoyolu diye düşünebiliriz.
00:43:31Ankara'ya en yakın fay hattı ki bu fay hattı da diri bir fay hattı değil.
00:43:35Diri demek şu demek.
00:43:36Orada bu işle ilgili yer bilimci, uzman arkadaşlarımız, paleontologlar, fizikçiler
00:43:43vesaire yerinde yaptıkları incelemelerde bir fay kırık tespit ediyorlar.
00:43:49Fakat yıllardan beri istatistiksel olarak bu bölgede hiç deprem olmamış, hareketlenme olmamış.
00:43:55Bu bir fay ama diri fay değil.
00:43:57Aktif değil.
00:43:58Ama böyle bir fay var.
00:43:59Var.
00:44:00Peki bu fay yeniden bir deprem oluşturur mu?
00:44:03Bunu hemen soracağım ama çok kısa bir araya gidiyoruz.
00:44:05Efendim ekran başından ayrılmayın.
00:44:06Daha konuşacağımız iller var.
00:44:08Merak ettiğiniz illeri de lütfen bana yazın hocamıza soralım.
00:44:12Efendim kısa bir ara vermiştik akılda kalsın da konumuz deprem dedik.
00:44:16Konuğumuz Gazi Üniversitesi Deprem Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Samet Arslan.
00:44:22Şimdi reklama gitmeden önce arkadaşlarımdan tekrar o haritayı bir rica edeyim.
00:44:27Hayır bu değil arkadaşlar bir önceki harita.
00:44:30Evet çok teşekkürler.
00:44:31Ankara'yı konuşuyorduk.
00:44:32Ankara özelinde dediniz ki Ankara'da yani bir fay hattı var ama aktif değil.
00:44:40Aktif değil, diri fay hattı değil.
00:44:42Ama aktif olmayan fay hattı salladı.
00:44:44Hayır o sallamadı.
00:44:46Ne oldu?
00:44:47Bir fay hattı var Ankara merkezde.
00:44:49Şurası Ankara, şurası çevre otoyolu.
00:44:51Şu K harfenin üstündeki bir noktadaydı epicenter yani depremin olduğu merkez.
00:44:57O bölgede bilinen bir fay hattı yok.
00:44:59Tabi bilinen diyorum çünkü bunlar bilinen fay hatlar.
00:45:02Bir de bilinmeyenler olabilir arada.
00:45:04Muhtemelen vardır orada küçük bir şey.
00:45:06Zaten olan deprem de oldukça küçük bir deprem.
00:45:09Küçük deprem bile sayılmaz Türkiye için.
00:45:11Fakat etki eder neden?
00:45:13Mesafesi yakın olduğu için.
00:45:15Yani yakın kaynak depremi diyoruz biz bunlara.
00:45:17Eğer depremin 3'te 3-5 kilometre içerisinde olur ise epicenter yani depremin olduğu merkez
00:45:25alttan yukarı doğru bir hareketle genellikle olur ve birazcık şiddetli olur o.
00:45:29Dolayısıyla da çok can mal kaybına yol açabilecek bir deprem zaten değil.
00:45:35Ve devamını da çok da fazla beklemiyoruz.
00:45:37Aynı bölgede 5 yıl 10 yıl aralıklarla yine 3 ila 3.2 civarında iki deprem daha kayıdı var.
00:45:43Var Ankara'da.
00:45:45Yani Susuz bölgesi ve Ankara Kuzey Otoyolu'nun olduğu bölge.
00:45:50Ankara için en riskli dediğimiz yer tam olarak neresi?
00:45:54Şöyle Ankara tabii merkezinde olan bir fay hattından değil de komşularındaki illerden
00:46:01komşu illerdeki fay hatlarından etkilenir sadece.
00:46:03Hani vardır ya kendisi çok iyi ama arkadaşları çok kötü.
00:46:06Ankara'nın çevresinde öyle yerler var maalesef.
00:46:09Mesela Ankara'nın dört tarafına baktığım zaman çepeçevre hemen en kuvvetlisi
00:46:13Kuzey Anadolu fay hattının bir kolu var şurada.
00:46:15Çankırı'dan devam eden tam şurada Kaleci'ye kadar geliyor.
00:46:19Kalecik depremi Ankara'yı etkiler.
00:46:21Ki oldu da geçmiş dönemlerde.
00:46:23Hatta Kahramanmaraş depreminden sonra birkaç defa oldu.
00:46:26Hemen güneyinde Bağla'dan başlayıp Bağla ilçesinden başlayıp Kırıkkale'ye doğru
00:46:30devam eden yanlış hatırlamıyorsunuz Karakeçili diye bir isim verilmiş bir fay var orada.
00:46:34O fay ciddi bir şiddetli bir deprem üretebilir.
00:46:38Yani altı buçuk civarında bir deprem yer bilimci arkadaşlarımızın tespiti.
00:46:44Bir diğeri de Haymana bölgesi tam şurası.
00:46:46Şurada bakın bir küçük kırık var burası.
00:46:48Yani bir de Afyon var birazcık daha uzakta.
00:46:50Ama bunlar aslında Ankara'da çok ciddi sonuçlara yol açabilecek yerler değil.
00:46:55Ama Bağlıca için mesela...
00:46:56Biraz daha yukarıya gidersek.
00:46:58Bağlıca'daki evet Bağlıca'yı da evet iyi hatırladınız.
00:47:00Bağlıca'da şurada minik bir şey fay hattı var.
00:47:04Ama dediğim gibi o diri fay hattı değil.
00:47:06Yani hareketlenmiş olan hareketine devam eden bir fay değil.
00:47:10Bağlıca'da oturanların korkmasına gerek yok.
00:47:12Hayır yüz yıllar önce başlamış bir hareket olmuş orada.
00:47:15Tespit etmişler yerde böyle bir kırık var diye.
00:47:18Ama bu kırık devam etmiyor.
00:47:19Hareket halinde değil.
00:47:20Türkiye'nin bunu genel olarak soracağım hemen akabinde de İstanbul'a geçeceğim artık.
00:47:25Türkiye'nin herhangi bir yerinde bilinmeyen bir fay hattı olabilir mi?
00:47:30Var mıdır öyle bir durum?
00:47:32Mutlaka vardır.
00:47:33Bunlar bizim yeri bilimci arkadaşlarımızın tespit ettikleri...
00:47:36Büyük bir fay hattından bahsediyorum.
00:47:38Büyük bir fay hattı yok.
00:47:39Hayır.
00:47:40Yani şu gördüğümüz Doğu Anadolu fay hattı, Kuzey Anadolu fay hattı ve Ege bölgesindeki
00:47:45iril ufaklı fay hattları.
00:47:46Bir bölgedir orası bir çizgi halinde değildir.
00:47:49Fay hattı.
00:47:50Bunların dışında tehlikeli diyebileceğimiz bilmediğimiz bir fay hattı yok.
00:47:53Ama daha az tehlikeli olabilecek.
00:47:55Sonradan oluşuyor mu?
00:47:56Sonradan oluşma olasılığı olabilir ama çok şiddetli deprem üretmez bunlar.
00:47:59Üretmez.
00:48:00Hemen peki o zaman İstanbul'a geçelim.
00:48:01Çünkü İstanbul'da...
00:48:02Ankara'da sadece şunu söyleyeyim isterseniz yarım kalmasın.
00:48:05Çevredeki yerlerden özellikle Kuzey Anadolu fay hattında işte Çankırı bölgesinden
00:48:09Gerede, Bolu bölgesinden veya şu Kuzey Anadolu fay hattının hareketlenmesiyle Ankara
00:48:14bölgesini risk olabilir.
00:48:16Ankara'nı da risk oluşturan yerleri daha çok Ankara'nın batı, kuzey batı kesimindeki
00:48:22olan yerleri.
00:48:23Nereler buralar?
00:48:24Merkezi itibariyle bakarsak işte DMTV'lerin olduğu yerler.
00:48:27Hem orada zeminle ilgili sıkıntı bakın burası.
00:48:29Tamamen zeminle ilgili.
00:48:30İşte Etimeskud'un eski Ankara çayının etrafındaki olan bölge Şeker Mahallesi'nin
00:48:35olduğu bölgeler.
00:48:36Etimeskud'un o bölgeleri.
00:48:37Eryaman'ın bir kısmı, batı kentin bir kısmı.
00:48:41Oralarda çok fazla yüksek katlı bina yok ama son zamanlarda yapıldı.
00:48:45Buralar birazcık daha riskli.
00:48:47Zeminden.
00:48:48Hem zeminden dolayı riskli.
00:48:49Bir de geçmiş dönemlerdeki yapı stoğu ile ilgili bir sıkıntı var orada.
00:48:53Mesela DMTV'lerdeki evlerdeki konutların çok büyük bir kısmı kalite olarak oldukça
00:48:59düşük.
00:49:00Yani olabilecek orta şiddetteki bir depremde bile ciddi risk altında diyebiliriz o bölge için.
00:49:04Peki hemen İstanbul'a geçelim o halde.
00:49:06Çünkü İstanbul için çok konuşuluyor.
00:49:09Zaman daraldı mı sorusu da karşımıza çıkıyor.
00:49:13Evet.
00:49:14Şimdi programın başında evet zaman daraldı.
00:49:16Korksunlar hatta.
00:49:17Bazen diyorlar ki hoca çok korkutuyorsunuz bizi falan diyorlar.
00:49:20Bakın İstanbul şöyle bir yer.
00:49:22Yani bakın şurada kaçabileceğiniz şurada bir alan gözüküyor ama şuralardaki olacak
00:49:26depremde insanların depremi hissettikleri anda diyelim ki varsayım ki zamanı olmaz
00:49:31insanın da kaçmaya çalıştığını ve kaçabildiğini düşünün uzaklaşamazsınız hiçbir yere.
00:49:36Yıkıntı altında yine kalırsınız.
00:49:38Neden?
00:49:39Bir binanın en az yüksekliğinin yarısı kadar mesafeden daha uzakta olmanız gerekir.
00:49:43Binadan yıkıntısından etkilenmemek için.
00:49:45Yani bilgi aşağı yukarı böyle ama bu en az değer.
00:49:48Tabii daha da uzakta olmanız en iyisi ama şimdi şurada siz kaçsanız nereye kaçarsınız?
00:49:52Kaçacak bir yer yok bir de.
00:49:54Bakın bırakın ambulansını.
00:49:56Yardıma gelinme durumu da yok anladığım kadarıyla.
00:49:58Ambulans dahi girmez bırakın onu motosiklet dahi girmez oralara.
00:50:01Dolayısıyla da İstanbul maalesef afete hazırlık anlamında hiç yeterli değil.
00:50:08Kamu binaları güçlendirildi.
00:50:10Ben bunları yakından biliyorum çoğunu.
00:50:12Güçlendirilmeyen veya yıkılıp yeniden yapılmayan bina neredeyse kalmadı diyebilirim.
00:50:16Hastaneler olsun okullar olsun.
00:50:20Bunların bilmediğim olmadığını yüzde beş diyeyim yüzde doksan beşi yapıldı ki bu iyi bir rakam.
00:50:27Ama maalesef vatandaşlarımız kentsel dönüşüm yasası çıkmış olmasına rağmen.
00:50:32Bununla ilgili faizsiz krediler olsun, kira yardımı olsun vesaire bir sürü şeyler olmasına rağmen eksiklikleri var.
00:50:40Ben kentsel dönüşüm komisyon başkanlığı yaptım geçen yıla kadar.
00:50:43Eksiklikler var ama bu dönüşümü maalesef hala biraz geriden geliyoruz.
00:50:49Burada birazcık yerel yönetimlerin bu işi elini taşın altına koyması gerekiyor.
00:50:54Çünkü şu binayı yıkıp yeniden yeni bina yaptığınız zaman dokuyu bozmuyorsunuz ki şu adayı komple sizin kentsel dönüşüme sokmanız lazım.
00:51:04Bir de kentsel dönüşüme hakkından çok fazla olanı isteyen de var.
00:51:09Hakkından çok fazla olanı talep eden de karşınıza çıkıyor.
00:51:13Maalesef öyle işte Hatay mesela orada.
00:51:15Hatay da benim binam veya arsam Asi Nehri'nin kenarındaydı.
00:51:20Şehrin en güzel yeriydi ben oraya aynısını bir daha yapacağım diyor.
00:51:22En büyük sorun şu anda o biliyor musunuz?
00:51:24Onu yapacağım diyor ama aynı risk tekrar zaten devam ediyor.
00:51:28Şimdi bir de bazı uzmanlarda
00:51:31Burada çok ekstrem bir şey söyleyeceğim.
00:51:33Kusura bakmayın sözünüzü kesiyorum.
00:51:35Şili dünyanın en tehlikeli deprem bölgesidir.
00:51:38Kahramanmaraş depreminden önce yaklaşık 15-20 yıl önce orada bir deprem oldu.
00:51:42Ciddi bir deprem.
00:51:43Kahramanmaraş'taki olan depremden enerji seviyesi olarak daha şiddetli bir depremdi.
00:51:48Santiago hatta başkentin açıklarında bir yerde denizin içerisine meydana geldi.
00:51:5240 kilometre ama etkisi bayağı büyüktü.
00:51:54Ben size bir şey söyleyeyim.
00:51:55Orada toplam göçen bina sayısı 30 veya 40'tır.
00:51:59Göçme değil hasar gören bina sayısı.
00:52:01Kayıp sadece ve sadece 500-600 kişi.
00:52:04Neden biliyor musunuz?
00:52:07Şili'de daha önceden bir kötü örnek değildir ama zorlamak anlamında
00:52:11vatandaşı anlatıyorum bunu lütfen yanlış anlaşılmasın.
00:52:14Pinochet diye bir diktatör vardı orada.
00:52:16Pinochet'in yaptığı hadi güzel bir iş diyelim en azından
00:52:19tabii adamı temize çıkarmak anlamında asla olmasın bu sözüm.
00:52:24Bir yasa çıkardı.
00:52:25Dedi ki kardeşim bina yapıyorsanız en fazla 3 kat yapacaksınız.
00:52:28Kuralı koydu yani en azından 3 veya 2.
00:52:30Binanın şu kadar yerine de deprem perdeleri koyacaksınız.
00:52:34İnanılmaz derecede yüksek deprem perdeleri dedi.
00:52:37Buna uymayanları hapse attı.
00:52:40Keyife bırakmadı.
00:52:41Sonuç ne oldu?
00:52:43Neredeyse 8 şiddetine yakın bir deprem oldu orada.
00:52:47Ve onun sonucunda toplam ölü sayısı 600 kişi.
00:52:52Sonucu da bu.
00:52:53Dolayısıyla da bu kentsel dönüşüme buradan geleceğim.
00:52:56Siz vatandaşa ya kardeşim lütfen depreme karşı tedbirli ol.
00:53:00Binanı bir kontrol ettirin.
00:53:01Binanı güçlendirir deseniz dahi maalesef hiçbir şey yapılamıyor.
00:53:07Ben diyor aman diyor bu evde ölüm çıkar.
00:53:09Yok bilmem ben ne bileyim bir sürü şeyler söylenebiliyor.
00:53:13Ama maalesef vatandaşımız hareketlenmedi.
00:53:16İstanbul depremini onun için birazcık da tehlike birazcık da hafif abartarak söylüyorum burada.
00:53:23Özellikle ki tedbir alsın herkes diye.
00:53:25Yaptığınız hesaplamalara göre sorayım.
00:53:29Şöyle hangi açıdan bakarsanız bakın.
00:53:34İster tektonik mekanizma anlamında yani mekanik hesaplamalar anlamında bakın.
00:53:39Fay hareketi, enerji birikmesi, kırılma düzeyleri, enerjinin gerilmenin
00:53:46gerilme diyoruz biz ona İngilizce stres diyor bazı arkadaşlar.
00:53:49Onun seviyesi ve nereye geldiğiyle ilgili veyahut da kırılma limitiyle ilgili.
00:53:53Bu açıdan bu bilimsel.
00:53:55İki bir de istatistik bilimsel tarafı var.
00:53:57Her iki taraftan bakarsanız bakın İstanbul'da deprem bekleniyor.
00:54:01Şiddeti de 7.2, 7.3, 7.4 civarı diyelim.
00:54:06Onu kesin söyleyebilmek birazcık güç ama bekleniyor.
00:54:09Zaman daraldı mı peki?
00:54:11Kesinlikle zaman daraldı.
00:54:12Ben hemen şimdi size şunu söyleyeyim.
00:54:14Bir önceki görüntü vardı onun eşliğini de söyleyebilirsek.
00:54:17Tabii 8.
00:54:188 numaraydı.
00:54:19Hemen oraya gelelim.
00:54:20Bakın fay hattı şu bizim büyük fay hattımız.
00:54:23Bakın Erzincan depremini herkes biliyor.
00:54:25Muş, Bingöl, Varto bunlar tarihin kaydettiği en şiddetli depremler.
00:54:32Tokat, Niksar'daki olan depremden çorumdan devam edin.
00:54:36Amasya'daki deprem, Çankırı depremi.
00:54:39Arkasından Düzce'deki olan hemen yakın zamandaki olan deprem.
00:54:42Körfez depremi daha üzerinden 25 yıl geçti, 26 yıl geçti.
00:54:47Taburalara kadar geldi.
00:54:49Şimdi geriye kalan kısım neydi?
00:54:51Bunların hepsini biliyoruz.
00:54:52En şiddetli tarihine baktığımız zaman şiddetli depremi bunun üzerinde olmuş.
00:54:57Peki nasıl olmuş?
00:54:58Bir tane daha slide vardı.
00:55:02Tam 8 olan gelecek bu sefer.
00:55:05Bakın şimdi şu bizim Kuzey Anadolu fay hattımız.
00:55:08Biraz önceki haritada gösterdiğimiz fay hattı şu.
00:55:11Şöyle bakın İstanbul'a göre doğru devam ediyor.
00:55:13Şu yukarısı da geçmişte tarihsel olarak olan depremler ve tarihleri.
00:55:18Bakın büyük şiddetli depremler.
00:55:211939 Erzincan.
00:55:23Türkiye'nin yaşadığı en şiddetli 40 binin üzerine vatandaşımızı kaybettiğimiz deprem bu.
00:55:281942'deki olan deprem Tokat.
00:55:3243'teki olan deprem Merzifon, oraya yakın bir bölge.
00:55:361951, 1999 şu aradaki değerleri saymayayım burası.
00:55:41Bakın 39, 42, 43, 51, 99.
00:55:46Yani deprem aslına bakarsanız doğudan batıya doğru göç ediyor.
00:55:52Şimdi bu göçünü tamamlamadı.
00:55:54Neden tamamlamadı?
00:55:56Körfez'deki olan depremden sonra daha batıda deprem oldu mu şiddetli bir deprem?
00:56:01Olmadı.
00:56:02Daha batıdaki yer neresi?
00:56:04Marmara Denizi, İstanbul.
00:56:06Şimdi bir de onun ayrımını da size sormak istiyorum.
00:56:09Biz hep böyle beklenen bir İstanbul depremi olarak söylüyoruz.
00:56:13İstanbul çok aslında büyük olduğu için belki de.
00:56:18Ama Marmara depremi mi dememiz daha doğru olur, İstanbul depremi mi?
00:56:23Yani tamamını mı kapsıyor?
00:56:24Şöyle bu fay hatlarının geçtiği yer Kocaeli'deki Körfez'den devam ediyor batıya doğru.
00:56:34İstanbul'un yaklaşık böyle bir yer yer 2-3 kilometre güneyinde, yer yer de 10 kilometre güneyinden devam ediyor.
00:56:43İstanbul'un güneyinde Adalar bölgesinden devam ediyor.
00:56:47Tam Boğaz girişinin olduğu yerden karşı tarafa geçiyor.
00:56:51Bakırköy sahillerinden işte Florya, biraz daha ileriye gidin Küçükçekmece, az daha ileride Büyükçekmece,
00:57:00daha ileriye gidin Silivri, Silivri'den sonra Tekirdağ tarafına doğru devam eden bir fay kırığı var.
00:57:06Yer bilimci arkadaşlarımızın çalışmasına göre de burada 4 tane ayrı fay var.
00:57:12Bunların iki tanesi kırılmaz gibi gözüküyor ama bu dördü birden kırılır mı?
00:57:17İki tanesi bir arada kırılırsa şayet yedirinin üzerine deprem oluşturacağı muhakkak.
00:57:22Bir çok yakın bir tarih gösteriyor.
00:57:24Evet ve mekanizma bunu gösteriyor bir kere sonuçlar.
00:57:26Bununla ilgili yayınlanmış epeyce bir makale var.
00:57:28Bazı uzmanlar da sıklıkla şunu dile getiriyor.
00:57:31Burada da iki ayrılıyor.
00:57:33Marmara Denizi'nden geçen fay hattının ölü fay hattı olduğu bir ciddi bir etki olmayacağı yönünde
00:57:45uzmanların bazılarının böyle açıklamaları var.
00:57:48Katılır mısınız?
00:57:49Şöyle olasılık olarak bakarsak olabilir.
00:57:52Yüzde 1-2-3 olasılık veririm buna.
00:57:55Ama yüzde 97 orası diri bir fay hattı.
00:57:57Neden diri bir fay hattı?
00:57:59Tarihe baksınlar çok bunu söylemeye gerek yok.
00:58:011766 depremi.
00:58:03Bundan 250-260 yıl önceki olan deprem.
00:58:07Kıyamete sura denilen, küçük kıyamet denilen bir deprem.
00:58:10Surlar dahi yıkılmış.
00:58:12Bakın ve bir geriye doğru gittiğiniz zaman 1766'dan 1509'da olan bir deprem var.
00:58:17Bakın 250 yıl.
00:58:19Biraz daha geriye gidin 1509'dan 1296 depremi var.
00:58:24Bir de 542'de olan bir deprem daha var.
00:58:27Şimdi yaklaşık olarak 100 yıllık veya 250 yıllık ve 500 yıllık periyotlar oluyor bu.
00:58:33250 yıllık periyot biraz daha sağlam gibi gözüküyor istatistiğe bakarsak.
00:58:371766'nın üzerine vatandaşlarımız 250 yılı eklesinler.
00:58:42Tabii artı eksi 20-30 yıl fark edebilir bu.
00:58:45Kaç yıl çıkıyorsa o tarihte veya ondan 20 yıl önce ve ondan 20-30 yıl sonrasında
00:58:52depremin beklenmesi çok çok büyük bir olasılık.
00:58:55Şu an sizin mesela muhakkak ki siz bu hesaplamayı yapmışsınızdır.
00:58:58Evet.
00:58:59Yaptığınız hesaplamaya göre bir 20 yıl daha koyar mıyız?
00:59:02Yoksa bir 20 yıl daha değil hatta şöyle bir 1 yıl daha koyacak bir süre yok diyebilir miyiz?
00:59:07Ya ben onu söylemek maalesef o kadar çok parametre var ki etki eden.
00:59:11Ben bilimsel anlamda baktığım zaman İstanbul'da aslında olması beklenen deprem
00:59:17belki de birkaç yıl önce olması gerekiyordu diye düşünüyorum.
00:59:21Ama dediğim gibi o bir aralık var.
00:59:24İstatistik bir aralık var.
00:59:25O aralığı da dahil ettiğim zaman şöyle söyleyelim.
00:59:28Bugün İstanbul'da olma deprem olasılığı hemen şimdi dünden çok daha yüksek.
00:59:33Cümleyi böyle tamamlayayım en azından.
00:59:36Ama ben İstanbul'a gittiğim zaman kalacağım yeri seçiyorum.
00:59:40Nerede kalıyorsunuz?
00:59:41Sahilde, Fay hattına.
00:59:43Şimdi burada depremin olduğu yer tabii ki önemli ama.
00:59:47Semt olarak nereye tercih ediyorsunuz mesela?
00:59:49Daha tepe yerleri seçiyorum.
00:59:51Mesela Üsküdar'a geçiyorum, Ümraniye'ye doğru kalıyorum.
00:59:54Eğer Beykoz'a doğru gidiyorum kalacaksam Anadolu yakasında.
00:59:57Avrupa yakasına kaldıysam Beşiktaş'ı öteki tarafa doğru bir kere geçiyorum mutlaka.
01:00:01Yani sahil şeridinde hele hele işte Bakırköy, Küçükçekmece, Büyükçekmece, Florya o bölgeleri kalmıyorum.
01:00:12O zaman İstanbul'un en tehlikeli yerleri şimdi saydıklarınız diyebilir miyiz?
01:00:18Evet.
01:00:19Güney sahilinden itibaren içeriye doğru bir kilometre, bir buçuk kilometre daha gidin.
01:00:25Ondan sonra biraz daha güvenlenir.
01:00:27En güvenilir dediklerimiz de Ümraniye tarafı.
01:00:33Beşiktaş falan var mı?
01:00:38Beşiktaş tabii ki etkilenir yani etkilenmez diyemeyiz ama en çok etkilenecek kısımları söylüyorum ben.
01:00:44En yüksek bunlar.
01:00:45Şöyle bir sıralayalım mı hocam?
01:00:46Anadolu yakasında işte şeyden başlayın siz Pendik tarafından başlayın sahilden ta Kadıköy sahiline kadar devam edin.
01:00:53Tüm sahil, adalar dahil olmak üzere bir kilometrelik bir şerit, iki kilometrelik bir şerit hatta daha güvenli tarafta kalmak için tehlikeli diyebiliriz.
01:01:02Olursa deprem tabii ki olduğu zaman.
01:01:05Diğer tarafta ise işte eski İstanbul'un bulunduğu bölge, surların olduğu bölgeden başlayın.
01:01:10Bakırköy sahilinden Florya'ya kadar oradan Avcılar, Küçükçekmece, Büyükçekmece, Silivri, Tekirdağ'a doğru devam edin.
01:01:20İstanbul'da aslında biraz uzaklaşılması gereken yerleri sıraladınız şu anda ve siz sürenin de dolduğunu söylüyorsunuz.
01:01:30İstatistiksel olarak süre doldu diyebilirim.
01:01:34Bir yıl daha koymuyoruz yani.
01:01:37Güvenli taraf koyuyoruz.
01:01:38Yok onu koyuyoruz.
01:01:39Yani 20 yıllık, 30 yıllık bir güvenlik.
01:01:41Çünkü bu istatistik veridir.
01:01:43Tam çok milimetrik bir hesap değil bu.
01:01:47200'e yıllık, mesela Karamanmaraş depremi için demin örneği verdim.
01:01:50Yani 500 yıllık, 450 yıllık bir periyot var.
01:01:5315 yıl mesela şaştı.
01:01:56Veya bazen 50 yılı bulabiliyor bu.
01:01:59Olasılıklar üzerinde konuşuyoruz ya, ona istinaden soracağım size.
01:02:03Allah korusun bakın Rabbim göstermesin.
01:02:05Gerçekten Türkiye böyle bir felakete inanın hazır değil yani.
01:02:08Allah'ım göstermesin ama bunu da bir olasılık olarak sormak istiyorum size.
01:02:13Örnek veriyorum işte ilerleyen haftalarda, aylarda.
01:02:183,5-4 şiddetinde, 4,5-5 şiddetinde İstanbul'da bir deprem oldu diyelim.
01:02:24Bu hemen sonrasında bir Marmara depreminin işareti midir bize?
01:02:30Öyle mi anlamalıyız?
01:02:32Zaten Marmara Denizi'nde olan bir hadise olacak burada.
01:02:35Büyük beklenen.
01:02:36Büyük beklenen deprem Marmara Denizi'nin altındaki olan bu fay hattı.
01:02:41Yani Körfez'den başlayıp Çanakkale'ye doğru devam eden şuradaki fay bakın.
01:02:45Şurası 98-99 depremindeki kırılan kısımdı.
01:02:50Şu kısım hala potansiyel olarak bekliyor.
01:02:54Şöyle Tahtekirdağ'ın oralardan karaya çıkıyor.
01:02:57Kırmızı olmasın adamı göstereyim.
01:02:58Gidiyor.
01:02:59Mesela küçük şiddet deriz ya işte 3,5-4-4,5-5.
01:03:04Onları biz Türkiye'de depremden daha iyi saymamamız gerekir.
01:03:06Tabi Ankara'da hiç deprem olmadığı için 3 veya 3'ün biraz üzerindeki 3,5 şiddetindeki deprem dedik ama.
01:03:15Peki gösterdiğiniz bölgedeki işte o denizin altından geçiyor ya o fay hattı.
01:03:20O bölgenin altında yani kilometrelerce altında ama olursa.
01:03:27Bir örnek veriyorum işte 40 kilometre altında oldu ya da 30 kilometre altında mı?
01:03:31Tam olarak nasıl tabir edebiliyorsunuz bunu?
01:03:32Yok.
01:03:33Türkiye'deki depremler genellikle 12 kilometre civarındadır ortalama.
01:03:36Bazen 17-20 kilometreyi görür.
01:03:38Bazen 5 kilometreye kadar çıkabilir.
01:03:40Peki daha derinde olursa kırar mı şiddetini?
01:03:42Daha derinde olmayacağını biliyoruz.
01:03:4420 kilometreden daha derinde olmayacağını biliyoruz.
01:03:47Bunu net bir şekilde söyleyebiliyorsunuz.
01:03:49Evet.
01:03:50Yani 20 kilometre.
01:03:51Ben yer bilimci değilim ama yer bilimci arkadaşlarımız bunu net bir şekilde söyleyebiliyorlar.
01:03:56İstanbul'u da konuştuk.
01:03:57Ben böyle yorumlara bakıyorum dedim ara sıra.
01:04:00Antalya'yı çok sordular onu size sormak istiyorum.
01:04:03Antalya tabii şöyle şu Kahramanmaraş'ın depreminin olduğu merkezden batıya doğru
01:04:11Adana'ya yakın bir bölgede şurada bir hattımız var.
01:04:14Bakın Nevşehir'de de o sıra deprem olmuştu hatırlarsanız eğer.
01:04:18Buradan şöyle devam eden bakın şurada Osmaniye'nin batısından Adana'dan şöyle
01:04:22devam eden güneyinden bir fay hattı var.
01:04:25İzmir'e kadar ki olanı burada çizilmemiş ama şöyle bir yay şeklinde Kıbrıs'ın
01:04:29oradan devam ediyor.
01:04:30Rodos civarına kadar şöyle Ege'ye kadar Santorini'ye kadar gidiyor.
01:04:33Bu hatta ciddi şekilde hareketli.
01:04:35Dolayısıyla da bu bölgede de bir deprem beklenebilir.
01:04:39Bu Antalya'yı da etkiler bu deprem.
01:04:41Bu tarafta olur ise ki Rodos bölgesinde çok ciddi depremler oldu.
01:04:45Yani 7'nin üzerinde depremler var tarihsel kayıtlarda.
01:04:49Fethiye, Antalya, Antalya'nın daha batısı dediğim gibi İzmir'e kadar ki olan bölgeler
01:04:55Ege'den olabilecek denizden kaynaklı yani Antalya'da dahil olmak üzere
01:05:00Akdeniz bölgesinde ve Ege bölgesindeki olan bu faylardan etkilenerek şiddetli deprem ortaya çıkarabilir.
01:05:06Herkes kendi yaşadığı ilim merak ediyor haklı olarak.
01:05:09Kısa kısa şunu sormak istiyorum.
01:05:10Kayseri'yi sorar mısınız demişler.
01:05:12Kayseri'de fay hatları var ama Kayseri'deki olan depremler dediğim gibi tarihsel kayıtlar
01:05:18için olarak söylüyorum.
01:05:19Ben istatistiklere daha çok güveniyorum.
01:05:21Bu anlamda tabii ki bir deprem bölgesi orası da aslına bakarsanız Türkiye'nin her tarafı deprem bölgesi.
01:05:27Kayseri'de de demin saydığım o büyük hatlardaki olan şiddete ulaşmasa bile şey var.
01:05:33Malatya.
01:05:34Risk tabii ki var.
01:05:35Malatya zaten her zaman olabilecek şey hala da devam ediyor.
01:05:39Özellikle Adıyaman'ın civarından geçen şuradaki bir fay hattı var biliyorsunuz.
01:05:43Daha batısından geçen bir hat var yine aynı şekilde.
01:05:46Malatya yine tabii ki hayır diyebileceğim şehir neredeyse yok.
01:05:51Peki başka bir fay hattının kırılması başka bir fay hattını etkiliyor mu?
01:05:58Bu birleşik kaplar gibi aslına bakarsanız etkiliyor ama çok az etkileyebiliyor.
01:06:03Yani bu tamamen coğrafi konuğuna bağlı, büyüklüğüne bağlı hareketin, uzaklığına bağlı.
01:06:10Yani bir bölgede örneğin Kahramanmaraş'ta deprem oldu.
01:06:13Hemen bunun daha ucundaki Malatya bu taraftaki Bingöl tarafındaki kısım öyle ya da böyle bir türlü etkileniyor.
01:06:19Şimdi hocam aslında çok önemli bilgiler verdiniz.
01:06:21Şöyle bir genelde baktığımızda gerçekten İstanbul'da belki de hani çok net bir şekilde uyarıda bulunuyorsunuz.
01:06:29Şimdi bakın bunu neden biraz da egzecüre ederek söylemek lazım.
01:06:32Ya lütfen İstanbul'da deprem olacak.
01:06:35Altını çize çize söylüyorum.
01:06:38Tarih bana vermeyin, sormayın ama yani bir yıl mı desem, on yıl mı desem, bir yirmi mi desem bilmiyorum ama
01:06:44çok girmeyi zor söylüyorum dikkat ettiyseniz eğer.
01:06:46Onu bile zor söylüyorsunuz.
01:06:47Evet.
01:06:48Herkes şu binasını bir kontrol ettirsin lütfen.
01:06:51Türkiye'nin tamamı için söylüyorum bunu.
01:06:53Hemen yarın biz Beyaz TV'den seslenelim.
01:06:55Lütfen hemen yarın bu işleme geçsinler.
01:06:59Bir uzman alıp arasınlar ki hiç aramadılar diyorsunuz.
01:07:02Yani neredeyse sıfır.
01:07:04Neredeyse sıfır diyebilirim.
01:07:05Arasınlar, binalarını kontrol ettirsinler.
01:07:08Bununla ilgili bir yönetmelik, bina yönetimi zaten çıkarabilir değil mi?
01:07:12Yani kontrol edilecek diye.
01:07:14Her şeyi kendiniz yapabilirsiniz.
01:07:15Şimdi zorlamak gerekiyor değil mi?
01:07:16Ben Şili örneğini vermemdeki sebep o.
01:07:19Bakın siz Türkiye'de demokrasi var çok şükür.
01:07:22Vatandaşa yasa çıkarıyorsunuz, önünü açıyorsunuz siz.
01:07:25Yani bunu yap diyemiyorsunuz.
01:07:27Çünkü vatandaşın kendi evi o.
01:07:29Anayasal hakkı kardeşim diyor ben burada şeyim.
01:07:32Anayasal hak bir başkasını tehdide yöneldiği zaman, can kaybına yöneldiği zaman başlıyor orada.
01:07:38Dolayısıyla da devletin burada biraz zorlayıcı başka önlemler alması gerekir diye düşünüyorum.
01:07:43Kendi haline bıraktığınız zaman maalesef kimse cebinden para harcayarak binasını güçlendirmek istemiyor.
01:07:48Yıkıp yeniden yapmak istemiyor.
01:07:50Veya o gücü yok.
01:07:51Kentsel dönüşümün de ciddi şekilde bir revizyona girmesi gerekiyor.
01:07:56Bina bazlı kentsel dönüşüm olmaz.
01:07:58Ada bazlı olacak.
01:08:00Hele hele İstanbul için orada da imar planlarının değiştirilmesi gerekiyor.
01:08:04Ben şunu merak ediyorum.
01:08:05Mesela İstanbul için şimdi başlanılsa ne kadarlık bir süreden bahsedebiliriz?
01:08:10Şöyle bu iki açıdan değerlendirmek lazım.
01:08:13Bir finansman açısından çok büyük paraları gerekecek.
01:08:16İkincisi de fiziki imkanlar anlamında.
01:08:19Yani Kahramanmaraş depremi oldu şu anda.
01:08:21Tokyo orada dünyanın konutunu yapıyor.
01:08:23Türkiye'nin diğer yerlerinde siz sıvacı, kalıpçı, demirci bulamıyorsunuz.
01:08:28Çok zor.
01:08:29Çünkü potansiyelin tamamı şu anda orada çalışıyor.
01:08:31İstanbul'da böyle bir seferberliğe girdiğiniz zaman orada da böyle problemler çıkacak.
01:08:35Şimdi Kahramanmaraş'taki yapılan binalar yavaş yavaş bitmek üzere.
01:08:38Epeyce bir yapıldı biliyorum.
01:08:40200 binin üzerinde bina yapıldı.
01:08:42Bunu da şöyle söylemek lazım.
01:08:44Yani Türkiye gerçekten bir sosyal devlet.
01:08:47Ben yurt dışında da yaşadım epeyce bir zaman.
01:08:50Dünyanın hiçbir yerinde böyle bir şey afet sonucunda deprem,
01:08:54gel kardeşim sana ben evini yapacağım diyen bir devlet yok.
01:08:58İnanın yok.
01:09:00Amerika Birleşik Devletleri'nde dünyanın en zengin ülkesidir.
01:09:04Bir de Kaliforniya daha da zengin olan bir eyaletinde yangın çıktı.
01:09:07Devlet çıkıp dedi mi ben sizin evinizi yapacağım.
01:09:09Bakın yangından gitti falan diyor.
01:09:11O da bir afet çünkü yok.
01:09:12Almanya'da bizim Bozkurt'ta, Kastamonu'daki sel baskınında hemen sonra Almanya'da bir sel baskını oldu.
01:09:22Bak Türkiye orada gereğini yaptı devlet.
01:09:24Almanya'da bakan ne dedi biliyor musunuz?
01:09:26Biz dedi bu vatandaşları selden zarar görmüş vatandaşları 15 gün misafir edeceğiz.
01:09:3115 günden sonra başlarının çaresine bakacaklar.
01:09:33Böyle de bir fark var.
01:09:36Maalesef ama İstanbul için dediğim gibi hem finansman anlamında hem de fiziki anlamda iyi bir planlama yapmak gerekiyor.
01:09:43Bugün başlansa yıllar yıllar sürecek.
01:09:45Yıllar yıllar sürecek.
01:09:47Yani en kötü yerden başlamak gerekiyor bir defa.
01:09:50Riskli olan yerlerden yüksek riske sahip.
01:09:52Demin söyledim size sahil şeridi bir.
01:09:55İki risk var.
01:09:56Bir alan olarak riskli olanlar var.
01:09:57Bir de bina olarak riskler var.
01:09:59En risklerden en azından başlanırsa.
01:10:01Başlanıp kademelendirilir bu bir programa dahil edilir.
01:10:04En yüksek riskten başlanır.
01:10:06Birinci aşama ikinci aşama ikinci riskli üçüncü riskli gibi planlanarak bu şekilde yapılabilecek bir uygulama olması gereken de bu.
01:10:13Peki çok teşekkür ediyoruz.
01:10:14Gerçekten çok bilgilendirici bir aslında program oldu.
01:10:17Akılda kalacak bir program oldu diyebiliriz.
01:10:20Gazi Üniversitesi Deprem Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Samet Arslan konuğumuzu tekrardan çok teşekkür ediyoruz.
01:10:27Ben teşekkür ediyorum.
01:10:28Efendim siz değerli izleyicilerimize teşekkür ediyoruz.
01:10:30Hocamız söyledi kentsel dönüşümün önemine vurgu yaptı.
01:10:33Beklenen bir İstanbul depremi tehlikesinin altını çizdi.
01:10:37Önlem almakta fayda var diyelim.
01:10:40Çünkü Türkiye gerçekten bir daha böyle bir felaket bir deprem felaketi yaşamasın diye de dua edelim efendim.
01:10:48Şimdilik huzurlu bir gece dileyerek programı kapatacağım.
01:10:51Ama bana Melis Sabacı X ve Instagram hesabı üzerinden ulaşabilirsiniz.
01:10:56Birazdan Beyaz TV YouTube kanalımıza programın tamamı yüklenecek efendim.
01:11:00Oradan programın tamamını izleyebilirsiniz efendim.
01:11:03Hoşçakalın.