Pumanaw kahapon ang ‘Meteor Garden’ lead star na si Barbie Hsu o mas nakilala bilang si Shan Cai sa sakit na influenza-induced pneumonia. Ano ba ang sakit na ito? Alamin ‘yan sa UH Clinic!
Category
😹
FunTranscript
00:00Baka puso, malungkot po na balita kahapon.
00:02Pumanaw na po ang isa sa mga meet your garden stars na si Barbie Shu.
00:07Mas kilala po siya bilang sunshine sa edad na 48 years old.
00:11Ay, ang bata pa.
00:12Marami pong Pilipino ang talaga nalungkot sa balitang yan.
00:15At ayon sa kapatid niya si Dee Su,
00:17nagkaroon ng influenza-induced pneumonia si Barbie
00:21matapos nilang magvakasyon sa Japan.
00:23So ano nga ba ang pneumonia o influenza?
00:26Paano ito maiwasan?
00:28Yan ang ating ikukonsulta natin dito sa UH Clinic.
00:32At makakasama po natin si Dr. J. Andrew Ilagan,
00:35isang internist at pulmonologist.
00:38Doc, good morning!
00:39Good morning, Doc.
00:40Good morning po, Sir and Ma'am,
00:42and sa lahat ng mga viewers natin.
00:44Doc, ayaw po sa ulat eh, influenza-induced pneumonia.
00:48So, nagka-flu daw muna to sa Japan,
00:51tas nag-progress na siya into pulmonia.
00:54Anong ibig sabihin po nun?
00:56Ibig sabihin, ang pneumonia po kasi is a general term
00:59ng sakit po sa baga.
01:01Ibig sabihin po, pwede ka magkaroon ng viral pneumonia,
01:04bacterial pneumonia, or fungi po.
01:08So, yung sa nangyari po sa kanya, viral pneumonia po yun,
01:12ang cause po ay influenza.
01:14So, familiar po tayo sa mga nakaraang taon,
01:17yung COVID naman po is viral din siya, COVID pneumonia.
01:20So, magkaiba po sila.
01:22Ano ba influenza? Ano yun?
01:24Ang influenza po is a type of virus
01:27na nagkakos ng mga joint pains, cough, colds, fever po.
01:31Yan yung flu.
01:32Kaya minsan diba nagpa-flu vaccine tayo every year?
01:35Yes.
01:36That's the one nag-iiba yung formulation nya every year, tama ba?
01:38Opo, tama po.
01:39Doc, may mga early sign ba na may pneumonia na ang isang tao?
01:43Tapos siyempre, paano na-detect?
01:44At paano dapat bantayan?
01:46Okay po.
01:47So, bago po muna magkaroon ng pneumonia,
01:49meron po mga simptomas yung mga pasyente natin.
01:52Usually po, diyan e, ubo, lagnat, sipon, pagkasakit ng katawan po.
01:58Minsan nawawalam po sila ng ganas sa pagkain.
02:01Yung mga iba pong pasyente.
02:03Nagka-pneumonia na ako dati, Doc.
02:05Hindi ako maka-text.
02:07Ganung kahina yung katawan mo na as in malala sya,
02:11malala yung feelings nya.
02:13Doc, ano pa ba yung pwedeng ways na,
02:15kunwari, nasa bahay ako, paano ko malaman na
02:17baka posibleng kailangan magpa-doctor na ako?
02:20Punta hospital na.
02:21Kapag halimbawa po na ubo na kayo ng ubo,
02:24tapos hirap na kayong huminga,
02:26hindi kayo makakain.
02:28Nakakatulong ba yung oximeter?
02:30Opo, nakakatulong po yung oximeter.
02:33Ang normal po na oxygen natin ay more than 94%.
02:39So, kapag below 94% na po, katulad po nito,
02:43ikakabit lang po natin ito sa daliri.
02:45May lalabas na dalawang numero po.
02:47Lahat tayo may ganyan-ganyan yata noong pandemic.
02:50Diba nung time na yan?
02:52Kasi chine-check natin yung ating oxygen.
02:55Yung oxygen nyo naman po, sir.
02:58Hindi pa nag-read.
03:00Naku, kinabahan naman ako.
03:02Diba yun, malapit na si Binelmi.
03:06Hindi pa ako nakakaisang taon.
03:08Hindi yan.
03:0998% po, normal po.
03:11Perfect.
03:12Thank you, thank you Lord.
03:13Pero habang nag-oximeter ako, Doc,
03:15ano po yung mga other things?
03:16Kunwari, x-ray.
03:18Can ba na-confirm kung may pneumonia ang isang tao?
03:21Dagdag test lang po yun.
03:23Hindi po lahat ng pasyente na may normal ang x-ray,
03:27walang pneumonia.
03:29O, talaga?
03:30Importante po na makita.
03:32Opo.
03:33Kaya po, doon po pumapasok yung auscultation.
03:36Pinapakinggan po namin yung baga.
03:39Eto, Doc.
03:40Paano mo malalaman dyan?
03:41Meron tayong malaki po ano dito.
03:43Lungs.
03:44So, eto po yung daanan ng hangin natin.
03:47Ito yung kanan.
03:48Ito po yung kaliwa.
03:49Okay?
03:50Pag sinabi po kasi pneumonia,
03:51infection ng baga.
03:53Okay?
03:54So, eto pong baga mismo ang nai-infect.
03:56Okay?
03:57Yung influenza po kasi galing sa taas yan.
03:59Bumaba kasi nang hina yung resistensya.
04:01Okay?
04:02Galing po rito, bumaba siya.
04:04Kaya na-infect po yung baga.
04:05Okay?
04:07Doc, bakit tinatanong ng Doktor yung kulay ng phlegm?
04:10Ah, kasi po pag nagbago po yung kulay ng phlegm,
04:13most likely po kasi may bacterial co-infection.
04:16Sig sabihin po nagkaroon ng panibagong infection.
04:18Oh, wow.
04:19Kasi po kapag halimbawa,
04:20isipin nyo na lang po pagkatapos ng gera sa katawan natin,
04:23biglang may papasok.
04:24Oo.
04:25Kasi mas mahina yung resistensya ng pasyente.
04:28Tuloy nyo po yung pagpapaliwana.
04:31Opo, eto po yung kanan.
04:32Ito yung kaliwang bahagi ng baga.
04:33So, pag nagkaroon po ng infection,
04:35nagkaroon ng pneumonia,
04:36nagkakaroon po ng pagbabara sa mga alveoli.
04:39Yun yung gas exchange po sa loob ng baga.
04:41Nagkakaroon siya ng puti sa x-ray.
04:45Kasi walang gas exchange.
04:48Papakita ko po yung normal na x-ray.
04:52Ito po ang isang normal na x-ray.
04:54Normal na?
04:55Opo, normal po.
04:56Tingnan po natin, itim po.
04:57Yan yung baga?
04:58Opo, yes po.
05:00Hindi malaki yung puso, maganda po ang kanyang muscles sa kanyang baga.
05:05Malinis po, ibig sabihin walang ibang nakikitang tulay.
05:07Tandaan po natin ang picture na ito,
05:09na itim po dito sa gilid.
05:13Pag nagkaroon po ng infection,
05:15ano po nakikita niyo kahit hindi doktor, nakikita po.
05:19So, ito po ang kanang bahagi.
05:21Yes po, may puti po dito.
05:23Ito po yung nakikita naming pneumonia sa x-ray.
05:27Pero uulitin ko po, kahit po normal ang inyong x-ray,
05:31pwedeng may pneumonia.
05:33Kasi po kailangan namin pakinggan yung baga.
05:35Tawag po sa mga ganito,
05:36pwedeng early sign ng pneumonia or atypical pneumonia.
05:40Anong naririnig niyo pag gano?
05:42Kaya po pinapakinggan muna naming mabuti yung baga ng bawat pasyente.
05:46Anong tunog niya?
05:47Crackles po.
05:48Ah, may parang pumuputok-putok.
05:50Pumuputok-putok na tulig po.
05:51May bakuna ba?
05:53Of course, sa flu alam natin kasi every year they change it.
05:56Sa pneumonia meron e ba?
05:58Yes po, may bakuna po.
05:59Ganito po ang pag-examine namin.
06:01Pinapakinggan muna naming yung harapan.
06:04Tapos, i-instruct yung pasyente na hingang malalim and exhale.
06:09Hinga po malalim.
06:10Crackle, crackle, crackle.
06:11Pag ganun ako.
06:12Isa pa. Exhale.
06:14One more time. Exhale.
06:17Oooh.
06:18Isa pa po.
06:20After po sa harapan, sa likod naman po kami maikinig po.
06:23Doc, sino ang dapat mag-pneumonia vaccine?
06:28Inhale. Exhale.
06:29Yan.
06:30Inhale. Exhale.
06:33Malinis naman po ang baga ni sir.
06:35Yes.
06:36Hindi naman yata baga problema niya.
06:40Kinabahan ako.
06:41On air sasabihin sa'yo.
06:42Na hindi ka okay.
06:43Pero, eto may mga paniniwala.
06:45Sa'n ba nakukuha yan?
06:46Yan, napapag-usapan.
06:47Pag natuyuan ka ba ng pawi sa likuran?
06:50Pag hamug ba?
06:51O naulanan?
06:52Magkaka-pneumonia ka?
06:53Hindi po.
06:54Hindi?
06:55Hindi po.
06:56So, yung cause po ng pneumonia ay infeksyon.
07:00Infeksyon.
07:02Sa hangin, may nakuha kayong bacteria, virus, or food.
07:07Kapag nakapagbabakuna naman kayo,
07:09ibig pa sabihin hindi ka naman magkaka-flu?
07:11O hindi ka naman magkaka-pneumonia?
07:13Hindi rin po.
07:14So, kahit nabigyan tayo ng flu vaccine or pneumonia vaccine,
07:18pwede pa rin po.
07:19Pero, hindi na po mas malala.
07:21Tandaan po natin, ang vaccine ay protection lamang.
07:23Sa bagay, parang yung COVID, yun naman yung purpose niya, diba?
07:26You can still get it, pero hindi kasing lala.
07:28Pwede hindi ka ma-admit, pwede hindi po kayo mamatay.
07:31Okay, got it, got it.
07:32Naku, ingat po tayo lahat.
07:33Parami salamat, Dr. J. Andrew Ilagan.
07:35Para sa pangusaping pangkalusugan,
07:38ikokonsulta natin yan dito sa
07:40UH Clinic!
07:42Thank you, Doc!
07:43Thank you, Doc J.
07:46Wait!
07:47Wait, wait, wait!
07:48Wait lang, huwag mo muna i-close.
07:51Mag-subscribe ka na muna sa JMA Public Affairs YouTube channel
07:55so lagi kang una sa mga latest kweto at balita!
07:58I-follow muna rin ang official social media pages
08:00ng Unang Hirit!
08:02Thank you!
08:03Sige na!