Kazdağı çayının hikayesi Yeşil Doğa'da ekrana geldi
Doğanın sesine kulak veren Güven İslamoğlu, "Yeşil Doğa" bu hafta mükemmel doğasıyla Kazdağları'ndaydı. İslamoğlu; toplanması yasak endemik bir tür ve yok olma tehlikesi altında olan Kazdağı çayının hikayesini ekranlara getirdi.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00İzlediğiniz için teşekkür ederim.
00:30İzlediğiniz için teşekkür ederim.
00:32İzlediğiniz için teşekkür ederim.
01:00Yaşlılar tüylü çayı bilir bunu.
01:02Yaşlılar tüylü çayı bilir bunu.
01:30Bunları toplaması yasak.
01:32Programın başında bunu söyleyelim.
01:34Bunları toplamak, satmak yasak.
01:36Sadece bu işi izinli yapan kişiler bunu yapabiliyor.
01:38Cezası var.
01:40Bu hikayeyi ekrana getireceğiz.
01:42Önce bir çayın tadına bakalım.
01:44Bakın bakın soğudu çayla.
01:46Şeker mi içersiniz?
01:48Şeker içmez. Şekerli olmaz bu çay.
01:50Öncesi şekerle içiliyordu ama sen öncekilere bakma.
01:52Öncesi şekerle içiliyordu ama sen öncekilere bakma.
01:54Öncesi şekerle içiliyordu ama sen öncekilere bakma.
01:56Nefis.
02:00Nefis.
02:02Nefis.
02:28Kıymet Hanım'da bunu çayına içtik.
02:30Nedir bu sarıkız?
02:32Sarıkız zirve endemi bir bitki.
02:34Kalkerli alanda yayılış gösteriyor.
02:36Tüylü yaprakları ve sarı çiçekleriyle tanınıyor.
02:38Tüylü yaprakları ve sarı çiçekleriyle tanınıyor.
02:40Böyle kime benzeyen havları var üzerinde.
02:42Bu bitki yeryüzünde sadece kaz dağlarına yetişiyor.
02:44Bu bitki yeryüzünde sadece kaz dağlarına yetişiyor.
02:46Popülasyonu yok olma tehlikesi altında
02:48ve bu ekonomik değerli endemik türlerden bir tanesi
02:50ve bu ekonomik değerli endemik türlerden bir tanesi
02:52yöre pazarlarında satılıyor.
02:54Aktarlarda bulabiliyorsunuz.
02:56Bu bitki altında artık yok olma tehlikesiyle karşı karşıya gelince
02:58bu bitki altında artık yok olma tehlikesiyle karşı karşıya gelince
03:00yöredeki köylü halk ve çevredeki köylüler
03:02yöredeki köylü halk ve çevredeki köylüler
03:04bunu bahçelerinde yetiştirmeye başlıyorlar.
03:06Pazarlarda bu ilgi gördükçe
03:08üretim alanları da genişlemeye başlıyor.
03:10Bunları yapmasını söyleyen kim?
03:12Bunlar kendileri toplarken
03:14popülasyon azalınca gidip gelmekle zor olunca
03:16bahçelerinde yetiştiri görülüyor.
03:18Ama bu bitki bayram için dışında bir alanda yetişemiyor.
03:20Ama bu bitki bayram için dışında bir alanda yetişemiyor.
03:22Yani endemik bitki olduğundan dolayı
03:24bu yöreye sıkışmış durumda.
03:26Tabii çevre iklim değişikliğinden dolayı da
03:28tabii çevre iklim değişikliğinden dolayı da
03:30bitki bayağı bir baskı altında olduğundan dolayı
03:32hem popülasyon toplama baskısıyla
03:34hem de iklim değişimiyle
03:36oldukça yetersiz alanda sıkışmış durumda.
03:38Zirvede yetişen bir bitki
03:40burada nasıl yetişiyor?
03:42Buranın gece gündüz sıcaklıklar
03:44arasındaki farklar benzer.
03:46Burası tam Kaz Dağı'nın eteklerinde olduğundan
03:48bu iklim bölgesi
03:50yaklaşık 1-2 hafta kadar geriden gelse de
03:52orası şu an soğuk buraya göre
03:54bitkinin çiçeklenme zamanı
03:56biraz daha geç oluyor.
03:58Zaten endemik olduğundan toplanması da yasak.
04:00Orman Bakanlığı bunu yasakladığı için mi
04:02onlar bahçeye ekmeye başladılar?
04:04Zaten Milli Park sınırları
04:06içerisinde olduğundan bölgeye
04:08ulaşmak da kaçak yollarla oluyor.
04:10Bunlar yoğun denetim altında olduğundan
04:12yakalandığında da yüksek miktarlarda cezası var.
04:14Burada yetiştirmeleri
04:16hem bitkinin korunması açısından
04:18hem eksitü ve eksitü koruma açısından
04:20önemli bir değer.
04:22Aynı zamanda bitkinin de istenildiği zaman
04:24toplanması açısından da
04:26bahçelerde kontrol altında olması
04:28bitkinin hem verim hem de üretim anlamında
04:30bir değer yaratmış durumda.
04:48Orman Bakanlığı
04:50Orman Bakanlığı
04:52Orman Bakanlığı
04:54Orman Bakanlığı
04:56Orman Bakanlığı
04:58Orman Bakanlığı
05:00Orman Bakanlığı
05:02Orman Bakanlığı
05:04Orman Bakanlığı
05:06Orman Bakanlığı
05:08Orman Bakanlığı
05:10Orman Bakanlığı
05:12Orman Bakanlığı
05:14Orman Bakanlığı
05:16Orman Bakanlığı
05:18Orman Bakanlığı
05:20Orman Bakanlığı
05:22Orman Bakanlığı
05:24Orman Bakanlığı
05:26Orman Bakanlığı
05:28Orman Bakanlığı
05:30Orman Bakanlığı
05:32Orman Bakanlığı
05:34Orman Bakanlığı
05:36Orman Bakanlığı
05:38Orman Bakanlığı
05:40Orman Bakanlığı
05:42Orman Bakanlığı
05:44Orman Bakanlığı
05:46Orman Bakanlığı
05:48Orman Bakanlığı
05:50Orman Bakanlığı
05:52Orman Bakanlığı
05:54Orman Bakanlığı
05:56Orman Bakanlığı
05:58Orman Bakanlığı
06:00Orman Bakanlığı
06:02Orman Bakanlığı
06:04Orman Bakanlığı
06:06Orman Bakanlığı
06:08Orman Bakanlığı
06:10Orman Bakanlığı
06:12Orman Bakanlığı
06:14Orman Bakanlığı
06:16Orman Bakanlığı
06:18Orman Bakanlığı
06:20Orman Bakanlığı
06:22Orman Bakanlığı
06:24Orman Bakanlığı
06:26Orman Bakanlığı
06:28Orman Bakanlığı
06:30Orman Bakanlığı
06:32Orman Bakanlığı
06:34Orman Bakanlığı
06:36Orman Bakanlığı
06:38Orman Bakanlığı
06:40Orman Bakanlığı
06:42Orman Bakanlığı
06:44Orman Bakanlığı
06:46Orman Bakanlığı
06:48Orman Bakanlığı
06:50Orman Bakanlığı
06:52Orman Bakanlığı
06:54Orman Bakanlığı
06:56Orman Bakanlığı
06:58Orman Bakanlığı
07:00Orman Bakanlığı
07:02Orman Bakanlığı
07:04Orman Bakanlığı
07:06Orman Bakanlığı
07:08Orman Bakanlığı
07:10Orman Bakanlığı
07:12Orman Bakanlığı
07:14Orman Bakanlığı
07:16Orman Bakanlığı
07:18Orman Bakanlığı
07:20Orman Bakanlığı
07:22Orman Bakanlığı
07:24Orman Bakanlığı
07:26Orman Bakanlığı
07:28Orman Bakanlığı
07:30Orman Bakanlığı
07:32Orman Bakanlığı
07:34Orman Bakanlığı
07:36Bu masadaki her şey kendine özgü, yerel.
07:39Bu bölgeye özgü, evet.
07:41Süper yani bu çeşitlik, her yerde göremeyeceğiniz bir çeşitlik, Anadolu'nun çeşitliği.
07:46Fakat biz maalesef şehirlerde 3-4 çeşidi yemeğe zorlanıyoruz.
07:53Bunları çok görmüyoruz, pazara da düşmüyor çünkü raf ömürleri biraz kısa.
07:57Kısa kısa, oldu mu durmuyor dalında.
08:00Gelip yiyeceğiz.
08:01Oldu mu dalında durmuyor.
08:02Yerel meyvelerin şu özelliği var, hastalıklara daha dirençli, daha az su istiyor, daha az
08:08bakım istiyor, neredeyse bakım istemiyor.
08:11Bir de bizim için gıda güvencesi.
08:14Şöyle ki, mesela haziran ayında başlayan elma hasadı aralığa kadar devam ediyor.
08:20Biri bitip biri çıkıyor, hatta aralık ayında.
08:22Yere kadar hiç boş kalmaz şimdi bu tağların içinde, her türlü armut var yani.
08:26İncirlerde son buluyor artık.
08:29Haftada dünyanın parasını veriyoruz meyveye.
08:31Bana yardımcınız olsun.
08:33Yerel meyveler.
08:35Valla Allah yardımcınız olsun.
08:37Armudun kilosu 80 lira, 90 lira.
08:41Bir de yediğimiz armut, armut değil.
08:43Bak bizim de burada kuşlar yiyor, arılar yiyor, böcekler yiyor dalında.
08:48Süper.
08:50Yeral tohumlarımız yavaş yavaş yok olmak üzereyse yerel meyve çeşitlerimiz de yok
08:55olmak üzere ya da kaybetmek üzereyiz.
08:58Biz buna dikkat çekmek için bir grup arkadaş burada bir araya geldik ve önce envanter çalışmasına başladık.
09:07Dediğim gibi 93 çeşit meyve envantere aldık.
09:11Asıl şey biz bunu kendi bahçelerimizde çoğaltıyoruz ama kamusal alanlarda da çoğaltmak için,
09:17görünür kılmak için Bayramiç Belediyesi ile birlikte bir proje başlattık.
09:23Onlar bize bir arsa tahsis etti.
09:25Oraya anaçlarımızı diktik.
09:27Şimdi yerel meyvelerimizden oraları aşılamalar yapacağız.
09:31Çoluk çocuk gelsin dalından koparsın, orak armudunu orada yesin, orak elmasını dalından alsın.
09:38Onu yapmayın ya.
09:40Duyan gelir torbasıyla gelir, çuvalla götürürler.
09:43İstanbul'da bir meyve bahçesi var, gerçekten Beşiktaş Belediyesi güzel bir yer yaptı.
09:49Bir duyuldu, millet var ya torba torba götürdü, dal kalmadı, kırıldı.
09:57Konya Selçuk Üniversitesi'nde Yüksel Kan Hocamız var ve onun sözünü duydum, dedi ki nasıl Ekinezya Amerika'nın,
10:07Lavanta Fransa'nın bir markasıysa daha çayı da Türkiye'nin markası olabilir.
10:13Ben çok heyecanlandım.
10:15O yüzden bu meyve bahçesini yaptım.
10:17Bu meyve bahçesini yaptım.
10:19Bu meyve bahçesini yaptım.
10:21Bu meyve bahçesini yaptım.
10:23Daha çayı da Türkiye'nin markası olabilir.
10:25Ben çok heyecanlandım.
10:27Bununla ilgili çekimlere, araştırmalara başladık.
10:29Bunun uğruna bir tıbbı ve aromatik bitkiler akademisi bitirdim.
10:31Bunun uğruna bir tıbbı ve aromatik bitkiler akademisi bitirdim.
10:33Orada gördüm ki Türkiye, tıbbı ve aromatik bitkiler açısından cennet.
10:35Orada gördüm ki Türkiye, tıbbı ve aromatik bitkiler açısından cennet.
10:37Orada gördüm ki Türkiye, tıbbı ve aromatik bitkiler açısından cennet.
10:39Ama biz bunların tarımını yapamıyoruz.
10:41Ama biz bunların tarımını yapamıyoruz.
10:43Üniversitelerin çok çalışması lazım.
10:45Neden çalışması lazım?
10:47Tıp sektörüne ürün verebilmek için bu ürünün standart haline gelmesi gerekiyor.
10:49Tıp sektörüne ürün verebilmek için bu ürünün standart haline gelmesi gerekiyor.
10:51Tıp sektörüne ürün verebilmek için bu ürünün standart haline gelmesi gerekiyor.
10:53Yani içindeki etken maddenin belirli standartlarda olması lazım.
10:55Yani içindeki etken maddenin belirli standartlarda olması lazım.
10:57Bunu ancak üniversite çalışmaları yapabilir.
10:59Bunu ancak üniversite çalışmaları yapabilir.
11:11Bu önemli bir bitki.
11:13Soğuk algınlığında kullanılıyor.
11:15Ülkenin içinde önemli etken maddeler var.
11:17Farklı araştırmalarda da, çalışmalarda da kullanılıyor.
11:19Farklı araştırmalarda da, çalışmalarda da kullanılıyor.
11:21Bir de endemik bitkilerin, özellikle doğada yayılan yöreye ait bitkilerin
11:23Bir de endemik bitkilerin, özellikle doğada yayılan yöreye ait bitkilerin
11:25O alanda üretilmesi,
11:27Özellikle su iktisadı açısından,
11:29Ekonomisi açısından çok önemli.
11:31Ekonomisi açısından çok önemli.
11:33Peki daha önce dağdan topluyordunuz da
11:35Niye burada kendiniz üretmediniz?
11:37Bilmiyoruz ki.
11:39Bilmiyoruz ki.
11:41O zaman popülasyon biraz daha geniş.
11:43karşıya kalınca onlar da farkına varıyorlar. Özellikle mesela
11:47Edrem tarafından çıkınca da bu bitkiye ulaşabiliyorsunuz.
11:50Bu taraftan da. Ama Bayramiç'te üretim var. Bir de
11:54Bayramiç dışında üretmek çok mümkün değil. Çünkü belli soğuk
11:57ve sıcak dengesi buraya ait olduğundan. Öte taraf şey ya
12:00yazlık ya. Orası çok sıcaktır. Akçay Küçükkuy yani o
12:05taraf çok sıcaktır. Yetişmeyebilir.
12:13Ekonomik değeri var mı bu kadar yerin? Yani üretici
12:32değeri üreticilerin yanında birkaç tane demet götürüyoruz
12:35aslında. Hem reklamasyon hem de kendi şeylerini yapıyorlar.
12:38Tabii geniş arazilerde yapanlar da var. Bu aynı zamanda
12:42bitkinin korunması açısında önemli bir örnek. Bak bozuldu
12:46bunlar sıcaklardan. Bak bunlar ben sulayamadım. Bak bozuldu
12:52lan.
12:54Hemen hemen her bahçede küçük parçalar halinde ekilmiş
13:15köylüler birbirlerinden görerek ekmeye devam etmişler.
13:20Burada da güzel bir bahçede.
13:35Bitkilerin daha geniş popülasyonda ve daha canlı
13:38olduğunu görüyoruz. Tabii gübreleme ve sulamayla bitkiler
13:41aynı zamanda yek, pare, çiçekleniyor. Ve hasatta
13:45kalitede yükseliyor. Burada istediğiniz zaman hasret
13:48edebiliyorsunuz, kontrol edebiliyorsunuz ve dört beş
13:49seferde hasat edilebiliyor. Ama doğadaki bitkilerde çok ağır
13:54metal içeriği yüksek. Bitki ağır metal bağlıyor. Burada
13:59kontrollü alanlarda, üretimlerde de ürünün kalitesi
14:02ve nefaseti daha yoğun oluyor. Şimdi ağır metal bağlıyor
14:06dediğiniz yabani sarıkızları toplayanlar riskli mi? Evet.
14:12Yaptığımız bir çalışmada çok yüksek bir şekilde arsenik
14:15ve civa olduğuna rastladık. Bitki vücuttaki toksinleri
14:22bağladığı gibi topraktaki toksinleri de ağır metalleri
14:25de bağlayabiliyor ve toksik etki yaratabiliyor. Ama daha da
14:29toplanıp satılanlar zararlı. Zararlı. Hem bitkiye zararlı
14:33hem de sağlığa zararlı. Üniversite olarak bitkinin
14:35tohumuna çimlenme problemi var. Önemli bir şekilde onu egale
14:39etmek için bir çalışma silsilesine girdik. Aynı
14:42zamanda bitki kök ayırarak çoğalıyor. Tohumdan
14:46çimlenmediği gibi. Doku kültürü yöntemiyle ve çelikle
14:49çoğaltım yöntemiyle yüzde ellinin üzerinde önemli
14:53avantajlar sağladık. Burada bahçeler çok yavaş üretiliyor.
14:56Biz bu yöntemle hem fide üretiminde önemli bir avantaj
15:00sağladık.
15:12Evet haftaya bir başka yerde bir başka hikayede birlikte
15:23olacağız. Aslında bunlar güzel gelişmeler. Böyle kültüre
15:27alındığı zaman bu tür endemik türlerin yaşaması daha kolay
15:31oluyor. Yoksa dağlarda topladıkları zaman yerine
15:34koymak zor oluyor. Dağlarda öyle kalsın. Biz burada kültürü
15:38alıp yetiştirelim. Güzel bir uygulama. Bunu ekrana
15:41taşımaya çalıştık. Haftaya bir başka yerde bir başka
15:44hikayede buluşmak üzere. Hoşça kal.