Doğanın sesine kulak veren Güven İslamoğlu Yeşil Doğa, bu hafta Ege'nin incisi İzmir'in Doğal Yaşam Parkı’ndaydı. İslamoğlu; kaçak yollarla gelip hayvanat bahçesinde yaşamak zorunda kalan hayvanların ve parkın sakinleri arasında yer alan vaşakların hikayesini ekrana getirdi.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Merhaba, ben Gümeyiz Samoğlu, Yeşilova programıyla yine karşınızdayız.
00:29Bu hafta ilginç bir konuyu ekrana getireceğiz.
00:32Arkamda filleri görüyorsunuz, bir hayvanat bahçesindeyiz.
00:35Aslında hayvanat bahçelerine karşıyız.
00:37Ancak hayvanat bahçeleri bazen gereklilik olabiliyor.
00:41Niye gereklilik olabiliyor?
00:42Çünkü ülkemizde kaçak yola gelen onlarca hayvan var.
00:46Ve bu hayvanlar yakalandıktan sonra götürülecek bir yer bulunamıyor.
00:50Ve hayvanat bahçelerinde onlar için yerler yapılıyor.
00:53Bu hafta bu hikayeyi ekrana getireceğiz.
00:55Bir Başak'ın hikayesini ekrana getireceğiz.
00:58Çünkü Başak doğada çok bulunan bir hayvan, vurulan bir hayvan, yaralanıyor, götürülecek yer bulunamıyor.
01:04Hayvanat bahçelerinde yaşıyor.
01:06Bir Aslan'ın hikayesi, o da hayvanat bahçesinde yaşıyor.
01:09Birisi Afrika'dan getirip evinde beslemeye kalkmış, yakalanmış.
01:13Tilkiler var, kurtlar var, maalesef o kadar çok yaban hayvanı var ki ülkemize kaçak yollarla giren ya da başka türlü getirilen
01:21daha sonra yakalandıkları zaman tabii yasal olmadığı için onlar getirilip bu hayvanat bahçelerinde bakılıyor.
01:26Bu hafta bu hikayeyi ekrana getireceğiz.
01:28Aslında hayvanat bahçesinin hikayesini yapmayacağız.
01:30Kaçak yolla gelip hayvanat bahçesinde yaşamak zorunda kalan hayvanların hikayesini yapacağız.
01:35Ama asıl hikayenin özü Başaklar.
01:56Bu da bir aslanımız var.
02:20Bu aslan nasıl geldi buraya?
02:22Aslanımız 2021 yılında Torbalı'dan Doğa Koruma Milli Parkları'nın el koyması sonucunda geldi.
02:294-5 aylıkken, yavruyken evde bakılıyormuş.
02:33Artık hangi şartlarda o eve düştü o aslan, o hikayeyi bilmiyoruz maalesef ama Doğa Koruma Milli Parkları bunu tespit edip bize getirdiler.
02:44O günden bugüne bizimle beraber.
02:46Kaçak mı girmişti ülkeye? Koskoca aslanı kaçak mı sokmuşlar?
02:49Tabii kaçak yollarla tabii.
02:51Yani zaten yasal olarak bir aslanın bu şekilde evde bakılması söz konusu değil.
02:57Şimdi burada nasıl bakıyorsunuz ona?
02:59Yani beslemesine.
03:01Kuru mamaya alışmıştır herhalde.
03:02Evet, evet.
03:03Geldiğinde kuru mama, kedi mamasıyla besleniyordu.
03:05Ama biz işte yavaş yavaş onun doğal hayatta yediği çiğ et, tavuk gibi ya da işte zenginleştirmeler yapıyoruz.
03:14Onu daha mutlu edecek, eğlendirecek oyuncaklar koyuyoruz.
03:18Oyuncakların üzerine etleri asıyoruz.
03:21Yani elimizden geldiğince mutlu etmeye çalışıyoruz doğadan koparıldığı günkü kadar mutlu olmadığından emin olsak da.
03:28Diğer arkadaşları ile anlaşabiliyor mu? Tek duruyor çünkü herhalde.
03:31Evet, çünkü daha tam cinsel olgunluğa gelmedi.
03:34O yüzden erkek aslanlarla henüz tanıştırmadık.
03:38Yani tanışıyorlar ama birebir temasları yok.
03:41Bunlar artık yaban hayvan değiller.
03:43Bunlar artık doğal hayattan kopmuş hayvanlar.
03:46Geri dönmeyecek hayvanlar.
03:48Tabii tabii. Yani bizim görevimiz onlar ömrünü bitirene kadar elimizden geldiğince iyi şekilde bakmak.
03:56Bir daha doğaya gitmeleri söz konusu değil.
03:58Avlanmayı bilmiyorlar çünkü.
03:59Burası Avrupa değil mi? Avrupa Hayvanat Bahçeleri ve Akvaryumlar bir üyesisiniz.
04:07Onlar bir şart koşuyorlar mı bu hayvanların bakımı için?
04:11Tabii yani.
04:12Sizin Hayvanat Bahçeleri'nin diğerlerinden ne farkı var?
04:14Mesela bizim hayvanat bahçemizde gördüğünüz gibi aslanların görüş açısında onların engelleyecek bir tel barı yer yok.
04:22Yani daha görüş açıları hayvanların nispeten doğaya uyumlu.
04:27Yani doğa gibi demek mümkün değil tabii ki de tutsaktaki hayvanlar ama elimizden geldiğince onların gönüllerini ferah tutmaya çalışıyoruz.
04:36Kafes görmelerini istemiyoruz.
04:44Bu boşan tam olarak nereden gelme olduğunu bilmiyoruz ama 2008 yılında bahçemiz açılmadan önce
04:54bir kedi baksının içerisinde kapıya terk edilmiş bir hayvan.
04:58Kedi baksı içinde?
04:59Evet, yani muhtemelen yine kaçak yollarla birisi getirdi.
05:02Bir baksının içerisinde onu aramak için bir aksiyon yaptı.
05:05Baksının içinde bir aksiyon yapıyor ve bu aksiyonun içinden bir kaçak olarak geliyor.
05:12Peki bu açıdan bir kaçak olarak geliyor.
05:14Evet.
05:14Bir kaçak olarak geliyor.
05:15Ne zaman açıldı?
05:17kapıya terk edilmiş bir hayvan.
05:19Kedi baksın şimdi.
05:21Yani muhtemelen yine kaçak yollarla
05:23birisi getirtmiş, ceza yememek için
05:25hayvanat bahçesine bırakıp gitmiş.
05:48Deniz Bey aslında Vaşak üzerinde çalışıyor.
05:50Daha çok Vaşak mı, Sas Kedisi üzerinde?
05:52Vaşak, evet. Kedigiller.
05:54Niye Vaşak?
05:56Vaşak şöyle, doktora çalışmama ilk başladığım dönemde
05:59Ankara'da, daha doğrusu master döneminde
06:01ilk defa Vaşak fotoğrafladık Türkiye'de.
06:03Türkiye'de Vaşak'ın ilk fotoğraflarını almış olduk.
06:05Sonrasında Kedigiller'e olan ilgim
06:07Vaşak'la birlikte devam etmeme sağladı diyeyim.
06:10Yaklaşık 13 yıldır bu türle çalışıyorum.
06:13Çok güzel görünüyor. Ne, özelliği mi?
06:15Özelliği, Türkiye'de bulunan alt tür,
06:18Kafkas-Vaşak diye geçen bir alt tür.
06:21Bu bölgede aslında yaygın,
06:23çok nadir olduğu sanılıyor.
06:25Ama sayısı 8 bin civarında Türkiye'de.
06:28Daha çok Toroslar, Doğu Anadolu, Kuzeydoğu.
06:31Yaşam alanlarına foto kapağın mı kuruyorsunuz?
06:33Foto kapağın, çok kapsamlı bir çalışmaydı aslında yaptığım çalışma.
06:37Popülasyon yönteminde,
06:39bireylerin akrabalık ilişkileri,
06:41GPS'li tasmalarla takip,
06:44diyetleri, besin diyetleri,
06:46filogenetik, yani evrimsel genetikleri üzerine
06:49epey bir çalışma yaptık.
06:51Vaşaklar, soğuk iklim hayvanı.
06:53Zaten Kuzey Yarı Kire'nin,
06:56daha da kuzey bölgelerinde bulunuyorlar.
06:58Genelde dağlık, tundra, Sibirya'nın taygaları.
07:01En güney dağılıma, Türkiye ve Orta Asya'nın
07:05Soğuk iklimlerde yaşadığı için,
07:07kuyruk da mesela kısa, kalın bir posta sahipler.
07:10Bölgeden bölgeye post renkleri değişebiliyor.
07:13Türkiye'dekiler daha çok kışları böyle
07:15beyazımsı, grimsi oluyorlar.
07:17Yazında kızıla dönüyor tamamen.
07:19Bu daha henüz yazlık döneme geçmemiş.
07:21Evet, geçmemiş.
07:22Biraz sembel sanırım, kendini sürtmemiş.
07:24Kızıllaşıyorlar ve bulunduğu ortama,
07:27orman habitatı, bizim topraklarımızın
07:29orman habitatı, bizim topraklarımızın
07:31Kızıllaşıyorlar ve bulunduğu ortama,
07:33orman habitatı, bizim topraklar kızıldır biraz.
07:36Epey uyum sağlayabiliyor.
07:38Tavşanlarla besleniyorlar Türkiye'de daha çok.
07:41Bir de kümes hayvanları sanırım.
07:43Çok fazla kümesle yakalanıyorlar.
07:45Onlar kara kulaklar.
07:46Kara kulaklar insanlarla biraz daha
07:48çatışma çıkarabilen bir tür değil.
07:50Birbirine benziyor mu kara kulaklar?
07:51Benziyorlar.
07:52Kara kulaklar tamamen kızıl, beneksiz.
07:55Yine kulak uçları püsküllü.
07:57Başaklarda ise büyük benekler var
07:59ve insanlara çok yaklaşmayı tercih etmiyorlar.
08:30Peki o şimdi sağlıklı bir birey mi?
08:32Böyle bayağı yeri yeri görünüyor.
08:34Evet.
08:35Boyutları epey büyük aslında.
08:38Ortalığı bir laboratuvar boyutundalar.
08:40Köpek boyutundalar.
08:41Dişiler 14-15 kilogram.
08:43Erkekler 18-20'ye kadar çıkabiliyorlar.
08:46Büyük bir hayvan.
08:47Şeylerinin nüfusları risk altında mı?
08:50Çünkü çok ekranlarda çok görüyoruz bu hayvanları.
08:53Şöyle söyleyeyim.
08:54Bu yıl ayrı sayan kedi uzman grubu,
08:57Uluslararası Doğal Koruma Birliği,
08:59kedi uzman grubuyla bütün genel dünya popülasyonunu
09:03ve her bir alt türünün yeniden değerlendirilmesi yapılacak.
09:06Popülasyon, koruma değerlendirilmesi.
09:08Türkiye için de bunu ilk defa yapmış olacağız.
09:11Kafkas alt türü için.
09:12O sırada popülasyonu, tehditler,
09:15Türkiye'de ne gibi alanlarda dağıldığı,
09:17haritası tam olarak çıkarılacak.
09:19Ve kapsamlı bir değerlendirme yapacağız bu yıl.
09:21Aslında beraber araziye çıkıp bir başak yakalayıp
09:25onu markalama diyorsunuz değil mi?
09:28GPS takılmasını görüntülemek istiyoruz ama
09:31tabi bu belgesel çekmek lazım.
09:33Birkaç ay kalmak gerekiyor.
09:35Belki görüntüleyemeyebiliriz.
09:37Nerede görüntüleyebiliriz dedik.
09:38Hayvanat bahçesinde mutlaka bir tane gelmiştir.
09:41Zaten kedi baksında getirilip bırakılmış bu güzel hayvan.
09:56Bunlar herhalde şeyden...
09:58Burada doğdu.
09:59Burada doğdu.
10:00Getirilme değil.
10:08Ayıları çok görüyoruz.
10:10Anne, ebeveynleri genellikle vuruluyor.
10:14Yavruları çok görüyoruz.
10:15Karacabey'de, orada, burada.
10:16Ondan sonra da aylar.
10:17Karacabey'de, orada, burada.
10:18Karacabey'de, orada, burada.
10:19Karacabey'de, orada, burada.
10:20Karacabey'de, orada, burada.
10:21Karacabey'de, orada, burada.
10:22Evet, hikaye hep aynı maalesef.
10:52Çalıştığım konulardan bir tanesi de Ala Geyikler.
11:032011'de Türkiye'deki ilk ala geyik nakil çalışmasını yaptık.
11:08Ottu'daydım o sırada.
11:10Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü'nün bir projesiydi.
11:13TÜBİTAK'la birlikte, OTTÜ ile birlikte.
11:15Antalya Düzler Çam'ından Dilek Yarımadası Milli Parkı'na
11:18ve sonrasında Köyceğiz'e Ala Geyikler taşındı.
11:22Daha öncesinde popülasyon tek büyük bir popülasyondan oluşuyordu
11:26ama çeli düşündük.
11:27O dönemde olabilecek herhangi bir yangın,
11:29sonrası popülasyonun tamamen yok olması söz konusuydu.
11:33O sebeple popülasyonu yaydık.
11:35Şu an Türkiye'de 4 farklı ilde 6 popülasyon bulunuyor olması lazım.
11:43Bunlardan bir tanesi Aydın Dilek,
11:45Köyceğiz, sonrasında Antalya Kaş, Manavgat, Düzler Çam'da dediğimiz merkezde.
11:52Onun dışında bile Burdur'da bir popülasyon var.
11:55Çoğaltılıyor popülasyon.
11:57Mesela buradakiler doğaya gidebilirler mi?
11:59Buradakiler gidemezler.
12:01İnsana fazla alışıklar.
12:02Gördüğünüz gibi tepkisizler.
12:04Ala Geyik doğada çok ürkek bir hayvan.
12:06Özellikle çalışırken görüyorsunuz, fark ediyorsunuz bunu.
12:09Direkt görmenin çok çok zor olduğu bir tür.
12:12Ve çok hızlı, çok atik, makiniklerin içerisinde resmen ağaçların arasından uçarak gidiyor.
12:17Ve sizi çok önceden fark ediyorlar.
12:20Yerli bir türümüz.
12:22Nesli tehlikeye altında mı?
12:24Nesli, şöyle söyleyeyim, milyonlarca var dünyada.
12:27Fakat bu Ala Geyik zamanında Türkiye'den önce Avrupa'ya sonra dünyanın neredeyse her kıtasına geliyor Antarktika dışında.
12:36Götürülüyor.
12:37Fakat asıl popülasyon Türkiye'deki popülasyon.
12:39Ana popülasyon ne yazık ki şu an 400 civarında filandır sanırım.
12:44Kaçak av mı nedir sorun?
12:46Kaçak av.
12:47Kaçak av.
12:48Popülasyonu yavaş yavaş artış gösteriyor.
12:51Alanlara da bölündüğü için umarım ileride daha büyük sayılarla görebileceğiz bu türü.
12:57Peki bu hayvanlar bir de orman örtüsü açısından da değerli.
13:00Yani mesela ormanın alt örtüyü temizliyorlar.
13:04Temizliyorlar.
13:05Kızıl çam ormanlarında bulunuyorlar.
13:07Daha çok kızıl çam meşe biraz daha yükselebiliyor.
13:10Kışları özellikle ağaç sürgünlerinde yiyorlar.
13:15Böylece alt örtüyü aralıyorlar.
13:18Yangın riskini azaltıyorlar yaban keçileriyle birlikte.
13:22Baya yakınlaşıyorsunuz yakalayınca.
13:24Yakalayınca öyle oluyor.
13:26Sonrasında pek öyle olmuyor.
13:28Nasıl takip ediyorsunuz sorunları?
13:30Yine GPS'i tasmalarla takip edildiler vericilerle.
13:34Amaç ne burada takip etmede?
13:36Takip etmenin amacı hayvanlar salındıktan sonra bölgeye nasıl adapte oluyorlar?
13:41Yavruları oluyor mu?
13:42Mesela yavruları takip etme şansı da olmuştu o dönem.
13:44Nerede yavruları yavruladıklarını, beslendiklerini, gezdiklerini görebiliyorsunuz hayvanların.
13:50Evet adaptasyon süreciyle ilgili bilgi veriyor.
14:05Uzun zamandır hayvanat bahçesine gelmemiştim.
14:07Bu vesileyle bir hayvanat bahçesine gelmiş oldum.
14:09Aslında hayvanat bahçelerine karşıyız.
14:11Ama bizim için önemli olan hayvanat bahçelerinde hayvanların refahı.
14:15Buradaki hayvanların birçoğu yıllar önce Afrika'dan oradan buradan getirilmiş hayvanlar.
14:20Hayvanat bahçelerinde üretilmiş hayvanlar.
14:22Daha sonra dağıtılmış hayvanlar.
14:23Onları burada görüyoruz.
14:24Keşke doğalarını da görsek.
14:26Ama bir farkındalık çalışması oluyor.
14:28En azından nereden geldiklerini, nasıl olduklarını görüyoruz.
14:31Doğal hayatı tanıma şansımız oluyor.
14:33Ama bizim için önemli olan kendi ülkemizde yaşayan hayvanlardır.
14:36Bu hayvanları gözlemlemekte.
14:38Onları doğada görmek çok zor.
14:40Ama hayvanat bahçelerinde görme şansımız var.
14:43Çünkü yaralandıkları zaman, hastalandıkları zaman, bulundukları zaman buraya getiriliyorlar.
14:47Onları görmek istedik.
14:49Özellikle başakları çok seviyorum.
14:51Onlar üzerinde güzel çalışmalar yapıyorlar.
14:54Biraz o farkındalığı arttırmak istedik.
14:56Haftaya bir başka yerde, bir başka hikayede buluşmak üzere.
14:58Hoşçakalın.
15:24Veteriner Hekim
15:26Abdullah ŞAH