İngiltere'de erken seçim sonuçları: İşçi Partisi 14 yıl sonra iktidarda. Fransa seçimlerinde sonuç ne olacak? Macron istifa eder mi? Ülkeyi ne tür senaryolar bekliyor? Avrupa'da aşırı sağ neden yükseliyor? Avrupa Birliği'ni gelecekte neler bekliyor? AB projesi bitiyor mu? Cüneyt Özdemir 5N1K'da sordu; Siyasal İletişim Stratejisti Derin Koçer, Uluslararası Hukuk Uzmanı Kerim Üster ve İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Ahmet Öztürk yanıtladı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili seyirciler yeni bir 5N1K programına hoş geldiniz.
00:08Bu hafta yine hareketli bir gündem vardı özellikle diplomasiyle.
00:12Astana'da yapılan Şangay İşbirliği Örgütü'nde 24.sü düzenlenen toplantıda Putin'le Erdoğan'ın
00:19görüşmesi Türkiye gündemine damga vurdu diyebiliriz.
00:239-11 Temmuz'da Washington'da yapılacak NATO zirvesinden hemen önce gerçekleşen
00:28görüşme önemliydi.
00:30Özellikle Ukrayna-Rusya savaşı meselesi konuşuldu.
00:33Hatta Erdoğan Putin'e isterseniz biz ara bulucu olarak girelim dedi ama Putin pek
00:40gönüllü değildi.
00:41NATO zirvesi ise önümüzdeki günlerde yapılacak.
00:4575. yıl zirvesine Erdoğan bizzat katılacak.
00:49Yine Rusya-Ukrayna savaşı gündeme gelecek ve de NATO'nun Washington zirvesinde önemli
00:54gündem maddelerinden bir tanesi de Rusya tehditine karşı ittifakın ne yapacağı,
00:58tabii Türkiye'nin pozisyonunun ne olacağı olacak.
01:01Sevgili seyirciler bu hafta ABD'de en çok konuşulan konu Biden'ın adaylığıydı.
01:07Biden biliyorsunuz 81 yaşında Demokratların adayı olarak şu anda hala 90 gün kala
01:14ABD Başkanlık yarışında ancak en son katıldığı Donald Trump'la katıldığı televizyon
01:20programındaki performansı Demokrat partilileri endişelendirdi.
01:24Hatta ayaklandırdı.
01:26Jill Biden hariç herkes Biden'ın yerde değiştirmesini, görevi bırakmasını daha
01:31doğrusu adaylığı bırakmasını söylüyor.
01:33Çeşitli aday adayları var.
01:35Onlardan bir tanesi de Kamala Harris.
01:38Kamala Harris başkan yardımcısı olarak büyük bir beklentiyle Biden'ın yardımcı
01:43koltuğuna oturmuş.
01:44Ancak bu geçtiğimiz yıllarda ne yazık ki bu beklentiyi çok çok karşılayamamıştı.
01:49Kimi demokratların da şimdi buna karşı Biden'ın görevi bırak diye bir bildiri
01:54yayınlaması söz konusu.
01:56Onu da herkes merakla bekliyor.
01:58Acaba yenmeyecekler mi, yayınlamayacaklar mı diye.
02:00İngiltere'de 14 yıl sonra konservatif parti bir anlamda çöktü.
02:06İşçi partisi kendisini yeniledi.
02:08Liderini yeniledi, söylemlerini yeniledi.
02:11Merkeze doğru partinin direksiyonunu çekti.
02:14Brexit'e karşı değiliz dedi.
02:16Çöken İngiltere sağlık sistemini toparlayacağız dedi.
02:19Ve de özellikle düzensiz göçmenlere karşı mücadeleye devam edeceğiz dedi.
02:24Ve de ezdi geçti.
02:26İngiltere seçimlerini kazandı.
02:28Ve şu anda yepyeni bir başbakan koltuğa oturuyor.
02:32Kendisi eski bir savcı.
02:35Sör ünvanını almış saygın bir isim.
02:38Ve de daha da önemlisi ama şu anda İngiltere'deki savcı partilerin yükselişi.
02:44Onlar da 4 milyon kadar oy aldılar.
02:47Ve de İngiltere'deki göçmen karşıtlığı.
02:50Daha doğrusu Avrupa'daki göçmen karşıtlığının İngiltere'deki sandıktaki sonucunu görmüş olduk.
02:56İsterseniz derin Koçer'e dönelim.
02:59Siyasal iletişim stratejisi ve Londra'dan şu anda yayınımıza katılıyor.
03:03İlk olarak Avrupa Birliği'nden ayrıldıktan sonra Brexit'den sonra sizce işçi partisinde neler değişti?
03:09Ve Muhafazakar Parti nasıl böylesine büyük bir yenilgi aldı?
03:14Muhafazakar Parti için tarihinin en büyük yenilgisini aldığını söylemek aslında mümkün gibi gözüküyor.
03:20130 civarında sandalyeye parlamentoda sahip olacaklarmış gibi duruyor.
03:25Parti tarihinin ki Muhafazakar Parti demokrasiler içerisinde demokrasinin annesi olarak partilerin, demokratik partilerin annesi olarak tanımlanan tarihe sahip bir yapıdan bahsediyoruz.
03:37Tarihinde aldığı en düşük parlamento dağılımına sahip olacakmış gibi gözüküyor.
03:45Şu an açıklanan sonuçlar üzerinden baktığımızda.
03:48Burada yani muhakkak radikal sağın yükselişine dair bir takım yorumlar yapılacaktır.
03:55Ya da merkez solun, merkez siyasetin tekrardan siyasetin merkezine oturabilmesiyle ilgili yorumlar yapılacaktır.
04:02Ama belki en temelde söylememiz gereken şey toplum 14 yıldır devam eden ve bir türlü ülkeye tutarlı ve başarılı bir hikaye anlatamayan bir yol çizemeyen hükümetin başarısızlığından, kabiliyetsizliğinden dolayı bir ceza kestiğini söyleyebiliriz.
04:24Zira muhafazakar parti sadece hükümeti kuracak olan işçi partisine değil bütün partilere neredeyse kaybetti.
04:32Yani baktığımızda daha varlıklı şehirlere yakın seçim bölgelerinde liberal demokratların oyunun ve sandalye sayısının arttığını görüyoruz.
04:42İşçi sınıfı kentlerinde hem işçi partisinin muhafazakarlardan oy aldığını hem de muhafazakarların da sağında yer alan daha popülist sağı diyebileceğimiz reform partisinin de muhafazakarlardan oy aldığını görüyoruz.
04:57Dolayısıyla bu işçi kentlerinde 2019'da Boris Johnson'ın elinde tuttuğu bu işçi kentlerinde muhafazakar partinin kaybettiğini görüyoruz.
05:05Ama işin belki de en ilginç tarafı ve işçi partisi için tarihi bir zafer olmasından ziyade muhafazakarlar için tarihi bir kayıp olduğunu gösteren veri,
05:20işçi partisinin sadece 3'te 1 oy alarak 3'te 2 parlamento temsiline ulaşmış olması.
05:29Bu da tabii İngiltere'deki seçim sisteminin dar bölge seçim sistemi olmasından yani seçim bölgelerinde en fazla oy alan partinin tek milletvekilini tek sandalyeyi alıyor olmasından kaynaklı.
05:45Ama bugüne kadar İngiltere tarihinde bu kadar düşük oy aranıyla yani %33-34 oy aranıyla bu kadar büyük bir çoğunluk parlamentoda elde eden bir parti olmamıştı.
05:59Böyle bir seçim sonucu daha önce yaşanmamıştı.
06:02Burada dikkat edilmesi gereken şey muhafaza yani aslında 2 partili bir sistemi dayatan, 2 partili bir siyasi yelpazeyi dayatan bu seçim sisteminde en büyük 2 partinin oylarının %55'te kalmış olması ve daha küçük partilerin %45 gibi aslında ana akım siyaseti temsil edebilecek bir oy oranına kavuşmuş olması.
06:27Fakat buna rağmen işçi partisinin elde ettiği çoğunluk o kadar ezici bir çoğunluk ki işçi partisi şu anda kendi muhalefetini yaratıp ana muhalefet partisini işçi partisinin içinden çıkan insanlarla kurabilir.
06:43Tabii ki böyle bir şey olmayacak ama elde ettikleri çoğunluğun seviyesi bu kadar yüksek.
06:50Yine seçimin sonuçlarına baktığımızda işçi partisinin 2019'a kıyasla oylarını sadece 2 puan arttırmasına rağmen oylarını seçim bölgelerinde yani kazanması gereken bölgelerde korumayı ya da arttırmayı başardığını kendi tabanındansa kendi tabanının güçlü olduğu yerlerde ise oy kaybetmeyi göze aldığını görüyoruz.
07:15Örneğin eski lider Jeremy Corbyn artık işçi partisinin üyesi değil adayı da değildi ama seçim bölgesinde kazandı. İşçi partisine karşı yarışarak kazandı.
07:25Ve buna benzer bağımsız adayların, Keir Starmer'ın işçi partisinin merkeze yakınlaşmasını protesto eden insanların, Yeşiller partisinin aday çıkarttığı yerlerde işçi partisinin kendi tabanını korumak için bir refleks göstermediğini tam tersine kendi tabanından feragat ederek ama kazanması, seçimi kazanması ve bu sandalye sayısına ulaşması gereken yerlerde oy kazanmasını sağlayacak şekilde kampanya yaparak bu seçime girdiğini gördük.
07:54Ve bunun çalıştığını da gayet tabii söyleyebiliriz. Yani 411-650 sandalyeli bir parlamentoda 411 sandalyeye kavuşmuş bir partinin her türlü seçim galibiyetini konuşmak gerekiyor.
08:09Fakat bu galibiyetin az önce de söylediğim gibi ne kadar sağlam temellere dayandığı meselesi illaki tartışılacaktır. Zira birçok sandalyede örneğin işçi daha işçi sınıfının yoğun olduğu sandalyelerde reformun popülist partinin ikinci parti haline geldiğini ve işçi partisini zorlayacak pozisyonda olduğunu görüyoruz.
08:35Yani Keir Starmer'ın aslında başbakan olarak yapmak zorunda olduğu, başarmak zorunda olduğu işlerden bir tanesi kampanya yaptığı işte kamu hizmetlerini daha efektif hale getireceği, sağlık sistemini daha iyi çalışır hale getireceği yönündeki vaatlerini hızlı bir şekilde hayata geçirmeye başlamak zorunda olduğu kesinlikle ortada.
08:57Zira muhafazakar partinin geleceği de artık bu noktada tartışılmaya açılacak. Reşit Sunak eski başbakan ve partinin lideri görevinden istifa ediyor ve bir parti içerisinde de bir yarış başlayacak. Fakat partinin parlamentoda o kadar fazla sandalye kaybetti ki birçok liderlik için adı geçebilecek milletvekilinin artık sandalyelerinde olmadığını görüyoruz.
09:26Örneğin Penny Mordant ki muhafazakar partinin parlamentonun lideriydi geçtiğimiz dönemde. Muhafazakar partinin merkez kanadının adayı olabileceği konuşuluyordu. Sandalyesini kaybetti. Eski başbakan Liss Strasse sandalyesini kaybetti.
09:45Dolayısıyla bir liderlik yarışında partinin ne tarafa doğru gideceği, kimin daha iyi networthlere ve seçmen koalisyonuna sahip olduğu henüz öngörmesi çok kolay olmayan bir durum.
09:59Fakat şöyle bir risk var ortada. Reform yani daha muhafazakar partinin sağında yer alan, daha popülist politikalarla seçime giren reform partisinin birçok işçi sınıfı kentinde ikinci parti konumuna gelmesi ve muhafazakarların güçlü olduğu, tabanlarının kalabalık olduğu bölgelerde muhafazakarlardan epey oy alarak bazı yerlerde labora, bazı yerlerde liberal demokratlara bölgesel iktidarın geçmesini bekliyor.
10:27Bu bir bölgesel iktidarın geçmesine sebep olması partinin içerisinde elbette reform oyunu tekrardan geri kazanmanın önemli olacağına dair bir görüşle ortaya çıkartacaktır.
10:39Fakat bu noktada bu meseleyi popülist sağıyla antipopülizmin ya da merkez siyasetle radikal siyasetin bir kavgası olarak algılamanın yanlış olduğunu düşünüyorum. Zira muhafazakar partinin tek kaybettiği seçmen grubu ve parti radikal partiler değildi.
10:59Kendisinin daha merkezinde duran liberal demokratlar da kazandı, merkez solda duran işçi partisi de kazandı. Dolayısıyla gördüğümüz şey siyasetin normal şartlarda her zaman merkezine oturmayı bir şekilde başaran muhafazakarların bu seçmen koalisyonunun tamamından oy kaybettiğini aslında yaşadık.
11:21Dolayısıyla bu sadece muhafazakarların daha fazla sağa kayarak üstesinden gelebileceği bir durum değil, partinin tekrardan hükümet olabilme yetisine, kabiliyetine ve hikayesine sahip olduğunu göstermesi gereken bir durumla karşı karşıyayız.
11:41Dolayısıyla da basit ideolojik tartışmalarla ya da Avrupa Birliği'nde son dönemlerdeki gibi işte radikal sağın yükselişi vs. gibi sloganlarla açıklanamayacak kadar büyük bir aslında yenilgi yaşıyor muhafazakar parti.
11:58Sayın Koçer çok çok teşekkür ederim. Sevgili seyirciler isterseniz İngiltere'den dönüşte Fransa'da bir mola verelim. Yaklaşık 3 saat sonra Fransa'da sandıklar açılacak ve Fransa basını Macron'un erken seçim kararından sonra bir anlamda kendi sonunu getirdiğini belirten yazılarla doluydu şu ana kadar.
12:18Birinci turda Le Pen'in partisinin özellikle Ulusal Birlik Partisi ARE'nin %34 gibi bir oyla öne geçtiğini biliyoruz. Macron daha sonrasında son bir haftadır panik halinde solu örgütlemeye ve kendisinin başında olmaya çalışıyordu.
12:36Ama şu ana kadar en azından anketlerde pek de bunun mümkün olmayacağı gibi bir durum söz konusu. Peki eğer Macron giderse ne değişecek isterseniz Kerim Üstelere soralım. Paris'te şu anda uluslararası hukuk uzmanı. Kerim Bey birazdan sonuçları açıklanacak. Bizi hangi senaryolar bekliyor acaba? Aşırı sağ başbakanı hangi senaryo olursa çıkartabiliyor?
12:58Evet birkaç saat sonra Fransa'nın gerçekleri konusunda ve seçim konusunda net neticelere sahip olacağız ve bilgi alacağız. Ancak nasıl buraya gelindi? İlk belgesel seçimlerinde biliyorsunuz Marine Le Pen'in yani daha ziyade şimdi Jordan Baldera'nın yönetimi altında olan Ulusal Birlik Partisi büyük bir zafer elde etti.
13:24Macron ise üçüncü pozisyonda kalarak Macron'un partisi büyük bir hezimete uğradı. Jean-Luc Melenchon'un partisi ise ikinci oldu. Burada tabii şaşırtıcı nokta Macron için şu oldu. Macron merkez sağı merkez solu birleştirip acaba bu mecliste meclis seçimlerinde bir şans elde edebilirim mi diye düşünmüştü.
13:46Ancak sosyalistler elefi yani Melenchon'un partisine doğru yönlendi ve Marine Le Pen'in Ulusal Birlik Partisi ise oy kitlesini genişletti. Şimdi bu akşam bizi ne bekliyor? Aslında iki opsiyon var.
14:04Birincisi Ulusal Birlik yani Aşırı Sağ Partisi'nin kesin bir çoğunluğa sahip olması. Kesin bir çoğunluğa sahip olursa bu durumda net her şey ortada. Ulusal Birlik'in bir hükümeti kurulacak ve Fransa yeni bir koalitasyon dönemine gidecek.
14:26Bu ne demektir koalitasyon dönemi? Cumhurbaşkanının ve hükümetin aynı partilerden olmadığı bir durum. Bu durum Fransa'da aslında klasik bir durum diyebileceğimiz bir durum.
14:40Fransa buna birkaç kez bu durum karşısında kaldı. Yani Mitterand döneminde Sosyalist Parti lideri Mitterand döneminde sağ lider, sağcı lider Jacques Chirac başbakan olmuştu. Jacques Chirac Cumhurbaşkanlığı altında Lionel Jospe olmuştu.
14:58Burada ne oluyor? Cumhurbaşkanı biraz daha geri planda diplomatik işlerle sorumlu oluyor. Kurumların garanı oluyor. Hükümeti de meşruiyete sahip, parlamenter meşruiyete sahip başbakan yönetiyor. Anayasal düzen de bunu aslında müsaade ediyor. Zaten bu şekilde kurulmuş bir düzen anayasal düzen Fransa'nın.
15:18Ondan sonra Cumhurbaşkanı'nın halk tarafından seçilmesiyle Cumhurbaşkanı başka bir pozisyona geldi. Fransız 5. Cumhuriyeti altında. Bunu da hatırlatalım. Ancak şöyle öyle gözüküyor ki Ulusal Birlik Partisi kesin bir çoğunluğa ulaşmayacak. Son çıkan anketler maksimum 240 koltuk elde edebileceğini öngörüyor.
15:43Yani yanılmıyorsam kesin çoğunluk için 289 koltuğa sahip olmanız lazım. Şimdi bu durum Fransa'da hiç gerçekleşmemiş bir durum. Yani çünkü bir önceki kohabitasyon dönemlerinde her zaman muhalefet yani Cumhurbaşkanı ile aynı partilerin olmayan muhalefet kesin bir çoğunluğa sahip olmuştur.
16:01Şimdi burada bir Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron var ve kesin bir çoğunluğa sahip olmayacak Marine Le Pen'in partisi ve Jordan Bardel'in Ulusal Birlik Partisi. Şimdi tabii burada kimse bilmiyor ne olacağını. Çünkü bu bir ilk. Burada rastlanmış bir durum yok. Birkaç hipotez var.
16:21Birinci hipotez mümkün olduğu kadar konsansüel bir hükümet ve başbakan seçmek. Yani burada bazı isimler ön plana atılıyor. Mesela Parlamento'nun en doyan, en kıdemli milletvekilleri mesela Charles de Courson ismi ön plana çıkıyor.
16:40Charles de Courson meclisin en yaşlı, en eski. Orada Charles de Courson'un sol partilerden sağ partilerden konsansüs yaratabilecek, mümkün olduğu kadar geniş bir yer fazla konsansüs yaratabilecek politikaları seçip hükümet kurması ön görülüyor.
16:56Gerhard Lerche senato başkanı, cumhuriyetçi senato başkanının ismi ön planda ancak onun böyle bir görev kabul etmeyeceği ve özellikle de ulusal birlik bu kadar kuvvetli olduğu bir ortamda böyle bir pozisyonu kabul etmeyeceği.
17:13François Bayrou var merkezci cumhuriyet ama onun Macron'la ilişkisi kuvvetli olduğu için bunun Eren tarafından, Ulusal Birlik Partisi tarafından kabul edilmeyeceği ön görülüyor.
17:24Yani bu olasılık var. Kıdemli daha senyor siyasetçilerden oluşan bir hükümet ama bunu nasıl yürüye geçirecek Fransa özellikle partilerin bu kadar çatıştığı yani bir sol cephe ve aşırı sağcı bir partinin bu kadar güçlü bir ortamda açıkçası soru işareti.
17:40İkinci opsiyon ise İtalya'da daha çok rastlanan bir opsiyon. Yani şöyle teknokratlardan oluşan bir hükümetin kurulması.
17:48Yani burada şöyle diyoruz bir parlamentten meşruiyet yok biz iş ortamından işte bankacısıyla, ekonomistiyle bir hükümet kuralım sosyal, sivil toplumlarla ve ağır reformlara girmeden günlük siyaseti en az bir sene boyunca götürebilecek bir hükümet kurulması söz konusu olabilir.
18:13Çünkü burada şunu hatırlatalım parlamentonun fes edildikten sonra fes edilmesinden sonra bir sene boyunca tekrar fes edilemiyor. Yani Fransa'nın parlamenter gerçekleri bir sene boyunca böyle kalacak. Bu nedenle de bu süreyi götürebilecek bir hükümet kurulabilir. Bakacağız bir ilk yaşanıyor şu an Fransa'da orası kuşkusuz.
18:33Sizce Macron yenilirse istifa eder mi? Nasıl bir plan var şu anda?
18:38Şimdi Macron'un aslında kararlarını öngörmek çok zor. Macron parlamentoyu da fes edeceğini kimse tahmin etmiyordu. Macron'un normalde bu şartlarda istifa etme gibi bir durumu yok. Ancak o kadar köşeye sıkıştı ki artık Macron.
18:53Zaten senelerdir parlamenter bir sistemin cumhurbaşkanı olmasına rağmen yasaları parlamentodan geçirmeden yasalaştırıyor. Şimdi de ilk defa bir lider Fransız lideri altında aşırı sağ iktidara gelme ihtidara gelme olasılığı var. Belki Macron diyecek ki artık ben bir referandum organize ediyorum. Siz beni lider olarak istiyor musunuz istemiyor musunuz karar verin Fransızlar.
19:17Oradan da bir hayır sonucu çıkıp Macron belki istifa edecek. Çünkü Macron'un karşı karşıya kaldığı durum hiçbir lider tarafından yaşanmadı Fransa'da.
19:28Sayın Üster çok çok teşekkür ederim. Sevgili seyirciler Fransa'da sağın yükselişi İngiltere'de sağın yükselişi İtalya'da hala hazırda yükselmiş olması Avusturya Almanya'da bütün bu gelişmeler ne anlama geliyor? Avrupa sağa çekiyor neden sağa çekiyor isterseniz Ahmet Öztürk'e soralım.
19:45Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı İstanbul Üniversitesi'nden. Sayın Öztürk Avrupa'da yükselen aşırı sağ Avrupa Birliği'nin geleceğini tehdit edecek düzeyde mi sizce?
19:56Evet öncelikle dünya genelinde bir yükselen aşırı sağ sorunu olduğundan bahsetmek lazım. Ama bu tabii ki en tarihsel süreç içerisindeki 20. yüzyılın bir sağ sorunu var Avrupa'da.
20:10Onun dışında bir de daha çok 1990'ların o liberal ortamının 11 Eylül'le beraber ortadan kalkmasıyla ve bunun da 11 Eylül'ün Avrupa sosyal ve siyasal süreçlerine etkisiyle beraber Avrupa'da yeni bir sağ sorunu ortaya çıktığından bahsetmek mümkün.
20:33Bunun tabii arka planında mutlaka 1990'lar sonrası dedik ve 90'larla başlayan ve daha çok 11 Eylül'le belki 2007 ve 2008 ile başlayan ekonomik krizlerin de etkisiyle bu sağ partilerin ya da sağ hareketlerin, sosyal ve sağ hareketlerin yükselmesi son 10-15 yılın sorunu gibi görünüyor.
20:57Tabii az önce referans verdiğim gibi bunun daha arka planı var. 1940'ları var, daha öncesi var. Milliyetçilik akımı var 19. asrın.
21:06Şimdi son gelişmelere baktığımızda Avrupa'da yükselen sağ hareketlerin ki bu hareketler artık son 10-15 yılda seçim sonuçlarına da etki etmeye başladılar.
21:18Yeni kurulan ya da mevcut partilerin daha önce yerleşik ve merkez sağ ya da sosyalist sol partilerin yanında hatta bir iki ülkede önüne de geçtiler.
21:29Mesela İtalya örneği, mesela Fransa örneği en son birkaç gün önce yapılan seçimlerde Fransa'da böyle bir sonuç alındı.
21:37Bu sonuçların ya da bu gelişmelerin yükselen sağın hatta bir başka deyişle ultra sağın Avrupa siyasetine, Avrupa sosyal düzenine etkileri ne olabilir?
21:47Ve bu bağlamda da Avrupa'nın 2. Dünya Savaşı sonrasında en büyük ve en başarılı örgütlenme modeli hatta Avrupa tarihindeki en başarılı örgütlenme tecrübesinin üzerindeki etkileri ne olacak?
22:00İşte Avrupa Birliği üzerinde ne tür tesirler ortaya çıkacak? Böyle bir soru var karşımızda.
22:04Bununla ilgili şunu söylemek lazım, Avrupa'daki yükselen sağın tekrar bir geri dönerek yine ben 11 Eylül'e referans yaparak birkaç sebebi var ama 11 Eylül bağlamında özellikle göçmenlere referans veriliyor.
22:17Göçmen hareketi ya da illegal göçler ya da yasal olarak hükümetlerin izin verdiği göçlerle dahil genel bir göç olgusuna karşı Avrupa'nın kentlerinde, kentlerin varoşlarında, Avrupa taşrısında önemli bir tepki var.
22:31Bunun tabii sadece göç değil, yine 2001'den sonra bir de İslam'la ilgisi kurularak bu sağ hareketler propagandalarında, siyasal seçim ve diğer türlü süreçlerde kampanyalarda bu İslam konusunu da kullanıyorlar.
22:52Özetle 1990'ların 2001'le beraber yeni bir sürece doğru evrilmesi, özgürlükler, devletler arası, toplumlar arası ilişkiler ve 90'ların o iyi, ekonomik olarak başarılı ve istihdam oranlarının yüksek olduğu ekonomiler ve piyasaların geride kalmasıyla beraber,
23:18özellikle 2007-2008-2009'da daha çok hissettiğimiz ekonomik krizlerin etkisiyle bir de 2001 yılı 11 Eylül etkisi İslam ve göçü de bir araya getirerek Avrupa'daki marjinal partiler, marjinal siyasal gruplar ya da hareketler Avrupa'da yeni bir sahanın yükselmesi için öncü oldular.
23:40Bunlar nereye geldi?
23:41En son işte Haziran ayında yapılan Avrupa Parlamentosu seçimleri ve arkasından seçimlerin hemen sonuçlarının alındığı gün 9 Ezilan'da Fransa'da genel seçimin ilanı ve birkaç gün önce de Fransa'da yapılan genel seçimlerde uzun yıllar önce babası, sonra kendisi kızı,
24:01babanın kızı Marine Le Pen tarafından işte liderli yapılan Ulusal Hareket Partisi'nin başarısı, %33 gibi bir başarı, oy alarak başarıya ulaştı.
24:15Benzer bir şekilde daha önce iki yıl önce İtaya'da yine aşırı sağlık partinin, bugün hatta koalisyonun da lideri ve başbakanı yine bu partiden, 2019'da Boris Johnson'ın İngiltere'de bir seçim zaferiyle iktidara gelmesi ve ondan önce başlamış olan Brexit sürecini tamamlaması gibi sonuçlara baktığımızda tabii ki akla doğal olarak Avrupa Birliği nereye gidiyor, Avrupa Birliği'nin geleceği ne olacak?
24:43Ki Avrupa Birliği bir büyük savaştan sonra kuruldu ve Avrupa tarihinin, Avrupa'nın hem 1945 sonrası hem bütün Avrupa tarihi boyunca en başarılı örgütlenme hamlesi ve projesiydi.
24:58Bu projeden önemli geri adımlar oldu. En başında İngiltere'nin Brexit ile çıkması, Fransa'da şimdi aşırı sağ bir partinin birinci parti çıkması, Avusturya'da, Belçika'da, İtalya'da hatta Almanya'da henüz birinci parti olmasa da,
25:16işte şimdiki Şansölye'nin partisinin dönemine geçen Almanya için alternatif partisinin yine bir aşırı sağ parti olarak yükselmesi gibi örnekleri bir araya getirdiğimizde acaba Avrupa Birliği önümüzdeki 10-20 yıl belki daha uzun sürede nereye gider, ne olacak sorusu var.
25:33Buna cevap vermek bir sosyal bilimci açısından çok kolay değil. Şunu bir iki parametreyi bir araya getirerek bir cevap vermeye çalışayım.
25:43Bir kere Avrupa'da ve Dünya'da da büyük bir savaş görmemiş çok konformist bir toplum yapısı oluştu. Özellikle bu aşırı sağ partinin yükselmesini ben biraz oraya bağlıyorum.
25:55Çünkü temelinde milliyetçilik ve milliyetçi refleksler olan ki ben bunu ve birçok kişi de aynı şeyde benzeri tanımlamaları yapıyor, romantisti, romantik bir hareket.
26:05Yani milliyetçiliğin bir romantik boyutu var. Çünkü şimdiye kadar Avrupa hükümetlerinde, toplumlarında işleyen bir piyasa ekonomisi ve bu piyasa ekonomisinin verdiği imkanlarla hükümetler üzerinden, toplum üzerinden geçinen marjinal gruplar bugün bakıyorlar ki yeni yeni insanlar geliyor.
26:24İndüstri ya da ekonomiler iş gücü ihtiyacı duydukça bu iş gücü ihtiyacını dışarıdan temin ediyorlar ve bu toplum, tabii toplumun marjinal kesimleri tarafından baktığımız zaman bunlar istenmeyen illegal insanlar ya da yasa dışı göçler olarak tanımlıyorlar.
26:38Ama işin özüne baktığımız ya da başka bir perspektiften baktığımızda Avrupa'nın bu göçede, işte hükümetlerin bu kapıyı tam kapatmadıklarına göre ihtiyacı da var.
26:50Nereye gider bu süreç? Evet, İngiltere örneği burada belki bize bir miktar kapı açabilir.
26:57Brexit'ten sonra İngiltere, işte Brexit kampanyalarını yürüten partilerin, liderlerin, en başta da eski Başbakan Boris Johnson'ın ki bugün artık parlamentoya bile giremeyecek seçimlerle, istedikleri, vaat ettikleri işlerin olmadığını görüyoruz son 3-4 senede.
27:14Bu Brexit örneği Avrupa'nın daha aklıselim toplum kesimleri için bir mesaj olabilir ve olacak da diye düşünüyorum.
27:23İkinci olarak yükselen sağ partiler olsa bile saydığımız ülkelerde, şimdi hükümette gelip bu partilerin başarılı olmaları gerçekten son derece güç bir durum.
27:35Dolayısıyla 1-2 örnekle, Brexit ile başlayan 1-2 örnekle ben hala Avrupa projesine zarar vermeden bu sağ hareketin yönetilebileceğini ve bu sürecin de işte sosyal ve siyasal dinamikleri içerisinde bir noktaya, bir doyun noktasına ulaşıp yeniden işte bu toplumlarda, siyasal süreçlerde belli bir sonuca doğru, daha doğrusu bir dengelemeye gidileceğini düşünüyorum.
28:02Az gittik, uz gittik. Bir 5T1 kanalının daha sonuna geldik. Önümüzdeki hafta yine aynı saatte, aynı kanalda.
28:09Ben Cüneyt Özdemir, sizlerle beraber oluncaya kadar hepinize bu sıcak yaz günlerinde iyi ve sevin günler diliyorum.