Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Cumhuriyet TV ekranlarından merhaba sevgili izleyenler. Bildiğiniz üzere Suriye'de yaşanan gelişmeler Türkiye'nin içerisinde de bir takım tartışmalara neden oldu.
00:22Bunlardan bir tanesi Esad'ın devrilmesi ve Şam'daki yönetimin düşmesiyle birlikte Türkiye'ye 2011'den bu yana gelen sığınmacılar geri dönecek mi sorusuydu.
00:32Aslında bir dönüş de var gibi gözüküyor ama bu kalıcı mı olacak, Türkiye'deki sığınmacı sorununu çözecek nitelikte mi olacak bunu elbette zaman gösterecek.
00:41Bunun yanında iktidarın Suriye politikasını eleştirenler olduğu gibi destekleyenler de var. Özellikle milliyetçi kesimin Halep'te Türk bayrağını gördüğünde çok sevindiğini orada yaşananları bir zafer olarak algıladığını söyleyebiliriz.
00:55Bugün bütün bunları konuşacağız. Konuğumuz yazarımız Mustafa Balbay. Hoş geldiniz.
01:00Merhabalar iyi yayınlar diliyorum.
01:03Mustafa Bey dilerseniz sığınmacı meselesiyle başlayalım. Aslında bu ekranlarda sizinle de sıkça konuştuk.
01:08Gerçekten son yıllarda Türkiye'nin belki de uğraştığı en büyük sorunlardan bir tanesiydi.
01:13Gelecekte de daha da çözülemeyecek bir sorun haline geleceği gözüküyordu.
01:17Şimdi biraz dönüşler var gibi gidenler oluyor görüyoruz ama ne kadar kalıcı olur orada bir istikrar sağlanmadığı sürece belki ekonomik olarak bir refah sağlanmadığı sürece Türkiye'nin sığınmacı sorunu çözülür mü?
01:32Çözülmez, çözülmez. Anımsarsanız bu konuyu konuşurken genellikle ben biraz klişeleşmiş ya da sorgulanmış diyeceğim.
01:40Şu sözü sık kullandım. Bir gün Suriye'nin sorunları bitebilir ama Türkiye'nin Suriyeliler sorunu bitmeyecek.
01:48Şimdi herkese göre pek çok kişiye göre diyelim daha doğrusu Suriye'nin sorunları çözüme doğru evrilmiş görünüyor.
01:57Ama benim gördüğüm öyle de değil. Dilerim yanılırım ama şu anda o ayrı bir konu.
02:03Çünkü Suriye'nin içinde yönetimi devraldı diye söylenen HHŞ'nin içinden en az 5-6 ana grubun olduğu, onların altında da saçakların olduğu biliniyor.
02:14Özgür Suriye ordusunun burada nereye oturduğu bilinmiyor. YPG'nin burada aralarında nasıl bir anlaşma yaptıkları ya da yapamadıkları bilinmiyor.
02:23Tüm o bilinemezleri ayrıca konuşacağız tabii ama sorunuz bağlamında nasıl 29 Nisan 2011'de Hatay'ın Yayladağı ilçesinin Güveçli köyünden 252 kişi Türkiye'ye girdiğinde
02:40Türkiye hazırlıksız, şuursuz ve öngörüsüz bir şekilde bunu karşıladıysa şu andaki gidişleri de aynı şekilde alkışlıyor.
02:51Bir defa bir planın yapılmadığı, herhangi bir düzenlemenin olmadığı dikkati çekiyor.
02:58Şimdi buraya yıllarca Türkiye'de yaşayanlar İrem Hanım, şimdi Suriye'den valizini kapan Türkiye sınırına geldi, şimdi Türkiye'den valizini kapan Suriye sınırına gidiyor.
03:11Ya arkadaş burası yol geçen hanımı, bu devlet gergir devlet mi? Herkese gergir, gidene git, gelene gel. Bu bir denetimi gelen kimdir ya da giden kimdir?
03:24Türkiye'de bir borcu var mı ya da herhangi bir suça karışmış mı? Bu kadar mı bir anlamda günlük yaşıyorsunuz diyeceğim artık daha öte bir yorum yapmak istemiyorum.
03:35Ama birkaç gündür hükümet katlarından gelen açıklamalara bakıyoruz. Bir CHP saldırısı ve bir zafer narası. Bu zafer çığlıkları nedir bir açıklar mısınız diye sormak gerekiyor.
03:50Esad diktatör müydü? Evet biz de her seferinde söyledik biz Esad'ın yönetimini onaylıyor değiliz, yöntemlerini onaylıyor değiliz. Ama bir ülke komşuysa orada bir otorite gerekir, orada bir yönetim gerekir ki muhatap olasın.
04:06Hep bunu savunduk başından beri. Şu anda zafer naraları atanları soruyorum. Suriye'deki muhatabınız kim? Kime bu konuları konuşup ben şu kadar kişiyi gönderiyorum orada yeri var mı diyorsunuz? Belli değil.
04:24Şu anda içinde bulunduğumuz durumda Türkiye'de kabaca altı grup Suriyeli var. Gerçekten can güvenliği nedeniyle terk etmiş olanlar. Can havliyle arabasına ne yüklediyse nasıl sınıra gelmiş ve içeri girmiş.
04:44İki, Özgür Suriye ordusunun sülalesi. Yani her Özgür Suriye ordusu askerinin ailesi Türkiye'de. Türkiye bu taahhütü verdi onlara. Ve o askerlere maaşını biz ödüyoruz.
04:59Üç, bu madde önemli. Suriye'deki Türkiye'nin de terör örgütü dediğim grupların Türkiye'deki örgütlenme faaliyetine katılanlar. Bunlar açıklandı. Geçmişte Davutoğlu bizim şımarık çocuklar, öfkeli çocuklar dedi kimisine.
05:19Terörü bulaşmış ve terörü bir yöntem olarak seçenler. Dört, Irak bir muhabirat devleti İrem Hanım. Yani istihbarat devleti. Ve o nedenle de Irak'taki devrik yönetimin Türkiye'ye gönderdiği, sığınmacı değişik yükseltilerde gönderdiği adamları vardı.
05:37Ajan diyebilirsiniz. Ne dersiniz diyeyim onlar. Onların şimdi ne yapacağı belli değil. Beş, gerçekten Suriye'de iş bulamamış, biraz da yeteneği var Türkiye'de. Türkiye'ye gidelim, Türkiye'den Avrupa'ya geçelim diyenler.
05:52Altı, bu grupta var aslında. Gerçi mücadele pazarı için de söylemeliyiz. Maddi durumu iyi olup, yatırımını Türkiye'ye taşı, Türkiye'de vergi verme, devletime girme, bir anlamda her türlü girişim özgürlüğü olduğu bir hayatta katılmış ve girmiş olanlar.
06:13Bu altı grubun her birinin kendi içinde yeni duruma göre sorunları, fırsatları ve getirdiği krizler var. Bir gazeteci gözüyle ben bunların hepsini ayrıntılarıyla bilme durumunda değilim.
06:28Ama görüyorum, yıllardır Suriye üzerine üç kitap yazmış bir kişi olarak da şu gelinen noktanın bugüne kadarki gelinen sürecin en tehlikelisi, en risklisi ama kullanılabilirse de içinde fırsat barınanı olduğunu görüyorum.
06:45Ama iktidarın açıklamalarından bir zafer narası, bir muhalefete saldırı kampanyası böyle olmaz ki. Her şeyi bir yana bırakalım. Türkiye'de büyük kentlerin önemli bir bölümünde belediye başkanları CHP'liyse birazcık aklı başına, birazcık bu ülkeyi düşünen iktidarın belediye başkanlarının bir çağrıda bulunması lazım.
07:10Ey başkanlar, İstanbul Belediye Başkanı, Ankara Belediye Başkanı, Adana Belediye Başkanı, Mersin, en çok sizde bunlar. Türkiye'deki Suriyelilerin yarısı saydığım dört ilde.
07:21Ne yapmalı? Bir toplantı düzenli onlarla. Onun yerine gördünüz mü? Bak işte onurlu göndereceğiz. Onurlu göndereceksin de nasıl göndereceğin kuralı belli değil.
07:33Ve Türkiye'de öyle düzen oluştu ki hani ileride bu ayrıntıları daha sonra yine konuşuruz. Sadece şunu vurgulamak isterim.
07:41Trafik Genel Müdürlüğü, yani Karayolları Genel Müdürlüğü içindeki trafik şubesi diyeyim daha doğrusu emniyetin içindeki trafik şubesi plakayı vermeyeyim bir damga oluşmasın ve iki harfi Suriyelilere ayırdı.
08:02Bunu polis elde ediyor. İki harf şey örneğin 34, işte 3440. Yani o iki harf varsa Suriyeli olduğunu biliyor emniyet. Şimdi gitti bir dizide olmadık işe bulaştı.
08:18Yani bunları böyle bir düzen kuruldu Türkiye'de. Böyle bir düzen kuruldu. Hani bunu benzetmek için söylemiyorum ama özü itibariyle karşılaştırılabilecek bir durum.
08:30Almanya Türkiye'den planlı sağlık kontrolünden geçirerek zaman düzenlemesini çok iyi yaparak işçi aldı. Ve sonra o işçileri geri göndermek istedi. O bile gerçekleşmedi İrem Hanım.
08:44O bile gerçekleşmedi. Yani çünkü bir ülkeyi terk eden insanların %60'ın gittiği ülkede kalıyor. Asılın yani tam kitabın ortasından sorduğumuz bir sorunlar yumanının içinde şu anda sorunlar yumanı aldılar bunlar top oynuyorlar.
09:01Zafer top oynuyorlar. Ne bileyim hareketleri yapıyorlar diyeceğim. Birazcık bu ülkeye acıyın ya. Bu ülkenin kaynaklarına, bu ülkenin insanlarına, umudunu bu ülkeye bağlayanlara bir nebze saygı duyun.
09:19Şimdi Sayın Bağbay aslında sizin de söylediğiniz gibi bir yandan giden bir ekip var ama hangi ekip, hangi sizin o saydığınız hangi gruba dahil olan ekipler bunlar? Biz şimdi sınırdan yayınlar da yaptık oraya.
09:32Cumhuriyet Gazetesi muhabirleri de gitti. Onlarla da konuştuğumuzda orada tabi temaslarda bulunuyorlar. Genellikle Türkiye'de ekonomik sorunlar yaşayan işçi kesimleri burada da bir biçimde dikiş tutturamamış ve ülkesinde şansını denemek istiyor.
09:46İlerleyen günlerde bunu göreceğiz. Bu konuyu geçmeden evvel çok kısa şunu da sorayım. Bir yandan da iktidar medyası sığınmacı sorunu çözdük gidiyorlar gibi bir algı yaratıyor. Siz de bunu okudunuz mu?
09:58Kesinlikle öyle. Biraz önce söylemeye çalıştığım oydu. Bir, zafer naraları. İki, muhalefet saldırıları. İki yere oturttu bunu. Yani bu imaj oluşturmada Hitler'in propaganda bakanı Goebbels'e taş çıkartırlar.
10:13Goebbels mezarına dört dönüyordur. Yani ben bu kadarını düşünememiştim diye. Böyle bir şey, büyük bir hezimeti, bir başarı olarak sunmak da bir sanat aslında. O kısmı da tebrik etmek lazım.
10:26Bu Suriyeliler konusunun iç politikayı etkilediği zaten biliniyordu. Önümüzdeki dönemde etkileri de devam edecekti. Şimdi bunu büyük bir zafere dönüştürme havasıyla bunu gidermek istiyorlar.
10:40Bütün çaba o. Bence bir dönem için bunu başarabilirler. Ama halk yaşadığına bakacak. Halk karşı karşıya geldiği duruma bakacak.
10:50Yani şu anda siz Suriyeliler, bir yanıyla, örneğin İzmir'den bana gelen mesajlar var. Ayakkabıcılar Sitesi ve Mobilyacılar Sitesi yöneticileri telaşta,
11:01vay biz ucuz işçiyi kaybediyoruz diye. Ne kadar çalışırsın diyor ki asgari ücretin yarısı. Bu da çalışma ahlakını bozan bir şey İrem Hanım.
11:11Çalışma ahlakını bozan bir şey. Ve o Ayakkabıcılar Sitesi'nde biz insan olarak bakmak zorundayız. Biz önce insanız, sonra gazeteciyiz.
11:20Ayakkabıcılar Sitesi'nde Suriyeli çalıştırma yaşı kaça inmiş biliyor musunuz? Altı. Altı yaşına kadar inmiş. Bütün bunlar da ortaya çıkacak.
11:35Yani bu iktidarın tümüyle bir anlamda kendi içine eklettik. Esnafın, girişimcinin kendi içinde çözdüğü, daha doğrusu oluşturduğu bu dengeler de şu anda bir anlamda çöküyor.
11:49Buna da bir açıklık getirmeleri lazım. Bu da bir karmaşa yaratacak. Ama bütün bunların üstüne şu anda şimdilik Esad adlı bir diktatörü devirdik.
12:00Onu onunla örtüyorlar şu anda. Şeyi de çok kısa vurgulamak isterim İrem Hanım sizin kuşaklar için. Bu Saddam 2000'lerin başında, 2003'te devrildikten sonra,
12:13daha doğrusu o sürece giderken dünya medyasına öyle haberler yayıldı ki anlatamam size. Saddam adlı bir şeytan, bütün kimyasal silahlarını hazırladığı dünyayı kimyasal ve biyolojik silaha boğacak.
12:28Saddam adlı şeytan Basra Körfezi'nin ham petrole buladığı, Basra Körfezi'ne akıtıyor bütün dünyanın denizleri petrol dolacak gibi bir şey yerleştirdiler.
12:41Sonra ne oldu biliyor musunuz? O petrolün, Basra Körfezi'ne Saddam'ın akıttığı petrol olmadığı, Fransa açıklarında çarpışan bir gemiden sızan petrol oluğu ortaya çıktı.
12:54Bir karabatak vardı belki de hani sizler de hatırlarsınız hani böyle şaşkın her tarafı petrole bulanmış bir karabatak.
13:01Vay işte Saddam işte bunları acımıyor. Bütün denizleri yok ediyor gibi bir hava yerleştirmeye çalıştılar.
13:07Diktatör diktatördür. Bizim diktatörü savunduğumuz yok. Ama diktatör üzerinden kirli propaganda ahlaksızlıktır.
13:14Ve şimdi Esad diktatörü. Esad Türkiye'ye düşmandı. Yani biz şey dedik, Türkiye'nin politikalarından pek çok yerde karşıydı. PKK'yı o besledi. Bunlar bir gerçek değildi.
13:25Ama şimdi kazanılan, gelinen noktayı zafer gibi göstermek için işte cezaevleri, orada pres yerleri, insanları önce doğuruyorlardı, üstüne soğan döküyorlardı.
13:37Yani böyle hani hakikaten benzerler yapılmış olabilir. Ama bu propaganda yöntemi benim aklıma geçmişteki medyanın kirli kullanımını getirdi.
13:48Bunu az ez cümle burgulamış olayım.
13:52Evet Sayın Balbay. Şimdi orada aslında dediğiniz gibi 10 günde 12 günde öyle şeyler yaşandı ki bir yandan böyle artık bir 10 sene 20 sene sonra belki çok net ne olduğunu görebileceğiz.
14:04Ama bir yandan da Türkiye'nin iç siyasetini çok etkileyen olaylardı bunlar. Siz de söylediniz. İktidarın bir biçimde propaganda aracı olarak kullandığını görüyoruz.
14:14İşte yıllar önce de Emevi Camii'nde namaz kılmaktı. Şimdi Halep'te Türk bayrağı, Halep Türktür söylemleri. Bir yandan da bir iç konsültasyona sebep olacak mı sizce?
14:26Etkileyecek ama bunu önümüzdeki dönem siyasetin nasıl şekilleneceğine bakar.
14:32Yani çok açık paylaşmak gerekirse Zafer Partisi bu işin en çok siyasette bu konuyu gündeme getireni olmuştu.
14:41Orada hani ciddi bir açıklama göremiyoruz. Belki onlar da durumu netleştirip ondan sonra açıklama yapacaklardır.
14:48Davutoğlu bakın ben haklı çıktım diye bir ön almaya çalıştı ama bence haklı çıkmadı. Deşildikçe o dönemin doğru olmadığı ortaya çıkacaktır.
14:57Partiler bu yeni duruma göre bir pozisyon almaya çalışıyorlar. Bu da siyaseti doğrudan etkileyecek.
15:03Cumhuriyet Halk Partisi bence belediyeleri aracılığıyla bu konuyu hem topluma güven veren hem de Suriyelilerin de hem kendilerine hem Türkiye'nin genel durumuna zarar vermemesini sağlayacak
15:15bir süreçten öncülük edebilir CHP. Dediğiniz gibi siyaseti etkileyecek.
15:21Siyasetin nasıl tekrar söylüyorum aynı şey değil. Ama ülkelerin iç konularını, siyasetini.
15:28Örneğin Almanya'da en önemli konu yabancılar konusudur.
15:31Hollanda'da seçim sonuçlarının yabancılara karşı tutum verirler.
15:35Portekiz'de, İtalya'da yabancıları göndereceğim diyen kazandı Meloni.
15:40Yani çok önemli.
15:42Şimdi konu o kadar içimizde, yanımızda, tepemizde ve geleceğimizde ki bu dörtlü cenderenin içinde bunu saydamlaştırabilecek,
15:56bunun kullanma sözcüğü çok hoş değil belki ama siyaseten, toplumsal desteğe dönüştürebilecek politikalara ihtiyaç var.
16:05Ben CHP'ye çağrım şu Naci Zanem, bir gazeteci olarak 45 yıldır yazan, çizen bir kişi olarak.
16:11Bu konuda bir siyasi parti, Türkiye'nin birinci partisi, alternatif parti gibi bakmamalı.
16:23Bu konuda Türkiye'nin sahibi gibi davranmalı.
16:27Konu o kadar önemli İrem Hanım gerçekten.
16:30Evet.
16:31Yani daha farkında değiller.
16:33Bu tür nüfus hareketlerinin bir toplumu, bir ülkeleri nasıl etkilediğinin ya farkında değiller ya sıcak siyasetin körlüğü içindeler.
16:43Genel olarak iktidar için söylüyorum.
16:45O nedenle CHP'ye çok önemli sorumluluklar düşüyor.
16:50Öteki partilerin de takınacağı tutum toplumu etkileyebilir.
16:54Zafer Partisi'neki suskunluğu biraz ona bağlıyorum.
16:56Belki yeni bir siyaset belirleyecek, mevcut durumun getirilerini götürülerini dile getirecek.
17:02Ama bu konuda önümüzdeki günlerde daha net konuşabileceğimiz şöyle bir durum da beni dikkatimi çekiyor.
17:09Bir ihtimal, yani iki durum var.
17:11Amerika ile Rusya anlaşmış görünüyor.
17:14Al Ukrayna'yı, ver Ortadoğu'yu.
17:18İki, Amerika ile Erdoğan anlaşmış görünüyor.
17:23Önümüzdeki dönem benim başkanlığım sürdür.
17:26Ama bu Türkiye'nin yararlarına ne kadar hizmet edecek, etmeyecek şu aşamada bir şey söylemek erken.
17:34Ben de konudan konuya geçiyor olabilirim İrem Hanım ama konu çok boyutlu olduğu için doğal olarak sorduğunuz soruyla bağlantılı durumları da paylaşmadan geçemedim.
17:47Evet, Sayın Balbay sizin de dediğiniz gibi aslında bugün de ABD Dışişleri Bakanı Blinken ülkemizi ziyaret edecek.
17:54Oradan da belki belli açıklamalar olur.
17:56Onlar üzerine de konuşuruz.
17:58Aslında siz konuya girdiniz ama ben de oraya gelecektim.
18:01Muhalefetin bazı açıklamaları Suriye meselesine dair tepki çekti.
18:05Burada artık birinci parti olmuş, iktidarı hedefleyen ve iktidar olma iddiasında olan bir CHP'den söz ediyorsak aslında.
18:14Dediğiniz gibi belki somut, belki halka güven verecek bir dış politika da halkın önüne koymalı.
18:21Burada Özgür Özel'in HTC Şam'a ulaşmadan sadece 1-2 gün önce Esap'la görüşmeliyiz demesi,
18:29bütün meseleyi Cumhuriyet Halk Partisi'nin ve dış politika kurmaylarının iyi okuyamadığına dair bir eleştireye sebep oldu.
18:37Siz ne dersiniz?
18:40Şimdi sonuç ortada.
18:42Genel anlamda Cumhuriyet Halk Partisi'nin 8 Aralık Pazar günü Şam'ın düşmesi ve Esap'ın Suriye'yi terk ettiğini açıklamasından sonra,
18:57bence CHP'de kırmızı alarm verilmeliydi.
19:01O gün CHP hemen toplanabilecek en üst organlarını toplayıp,
19:05kamuni bir açıklama yapmalıydı, deklarasyon yayınlamalıydı, bir öngörü ortaya koymalıydı.
19:12Ülkenin sahibi gibi davranmalıydı dediğim bu konu İrema'nın.
19:16Çünkü bizim konu, geçmişte de benzer durumlarla karşılaştık ama hepsi sınırımızdaydı.
19:24Şimdi burada bu konu sınırımızın ötesinde görünüyor ama misket bombası gibi, parça etkili gibi bir etkileri Türkiye'den hissediliyor.
19:35Küçük bir örnek vereyim.
19:36Hatay'da sevinenler Alevi mahallelerine girmek istediler.
19:41Allah'tan son anda aldığımız, benim de alabildiğim bilgilere göre emniyet müdürü ve vali buralara giremezsiniz diyor.
19:51Şimdi bu tür şeylerin nelere mal olabileceğini hiç öngörüyorlar mı?
19:56Çok disiplin.
19:58O nedenle Cumhuriyet Halk Partisi, ben onu bunu bilmem, ülkenin sahibi gibi bakacak.
20:04Ancak öyle bakarsa bu topluma güven verip, anlattıklarında bir toplumsal karşılık bulabilir.
20:11Yoksa AKP yine atalan Üsküdar'a geçecek.
20:14An itibariyle bunu bir cumhuriyet yazarı olarak söylemek de borçtur diye düşünüyorum.
20:21Bilmeliyiz ki çözümü öngörebilelim.
20:258 Aralık, 9, 10, 11, 12, yani 5. gün ve iktidar sadece Zafer Nara'dan başka hiçbir şey yok.
20:36Nasıl bir yol izleyeceğini açıklayamadı daha.
20:38Cumhuriyet Halk Partisi de kamuoyunun sadece bu konuya ilişkin bir açıklama, sadece bu konuda gündeme getirildiği bir toplantı.
20:48Bu izleyenlerin de tabii ki Türkiye aşar bunları.
20:54Dedirtecek bir süreç bekliyoruz Cumhuriyet Halk Partisi'nde.
20:59Evet Sayın Balbay, ben de izleyenlerimiz için aktarmış olayım.
21:04Aslanlar Süreci kapsamında Dışişleri Bakanları bir görüşme yapmışlardı.
21:11Aynı hafta sonu Cumhuriyet Halk Partisi dış politika kurmaylarının da toplanıp bu konuları değerlendirdiğini biliyorum.
21:17Belki ilerleyen günlerde sizin dediğiniz gibi bir deklarasyonu, bir açıklamayı CHP kamuoyuna sunabilir.
21:23Çok teşekkür ediyorum Sayın Balbay katıldığınız için.
21:26Ben de teşekkür ediyorum. İyi yayınlar diliyorum.
21:29Hoşçakalın.
21:31Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri, sizler için yazarımız Mustafa Balbay ile Suriye'de yaşananların Türkiye'de iç politikaya nasıl yansıyacağını konuştuk.
21:40Sayın Balbay'ın da aktardığı gibi Şam'ın düştüğü 8 Aralık'tan bu yana iktidar adeta zafer naraları atıyor.
21:47Ancak bundan sonrası için ne yapılacağına dair somut bir bilgiye kamuoyuna verildi mi verilmedi mi tartışılır.
21:53Bunun yanında elbette CHP'nin ve diğer partilerin de yaşananlara ilişkin görüşleri, önerileri ve eleştirileri var mı? Nasıl olacak?
22:01Bütün bunları konuştuk. Şimdilik noktalayalım. İlerleyen günlerde yine görüşürüz. Hoşçakalın.