Tarımda Çalışanların Sorunları
Category
📚
LearningTranscript
00:00Sofralarımıza gelen ürünlerin hangi zorluklara geldiğini biliyor muyuz?
00:05Tarımda çalışan işçilerin hangi şartlarda çalıştığını biliyor muyuz?
00:09Gelin, çalışanların sorunlarına hep beraber bakalım.
00:18Merhaba kıymetli takipçilerimiz. Hepinizi en kalbi muhabbetlerime selamlıyorum.
00:22Tarımda çalışanların sorunlarını inceleyeceğiz inşallah bugün.
00:27Genel anlamda işçi kavramı nedir? İşçi kavramı bir işte, bir ücret karşılığı çalışan kişiye denmektedir.
00:34Tarım işçisi sanayiçisi gibi değildir. Çünkü tarımın yapısı, çalışma saatleri, düzeni diğer sektörlere göre çok farklıdır.
00:43Tarımda çalışanlar 4857 sayılı kanuna göre şu şekilde sırflandırılıyor.
00:48Çalışma sürelerine göre değerlendirdiğimizde bir daimi tarım işçileri ki mevsimlik yani geçici tarım işçileri diye ayrılıyor.
00:56İkincisi yaş ve cinsiyetlerine göre tarım işçilerinin sınıflandırılması.
01:00Erkek tarım işçileri, çocuk ve genç tarım işçileri ve kadın tarım işçileri diye 3 sınıfta inceleniyor burada da.
01:07Üçüncü olarak da çalışma şekillerine göre değerlendirdiğimizde kalıcı yani yerleşik tarım işçileri, gezici tarım işçileri diye iki kısımda inceleniyor.
01:15Sayısına göre tarım işçilerine baktığımız zaman da birincisi eliden fazla işçisi olan tarım işçilerine çalışan tarım işçileri.
01:24İkincisi de eliden daha az işçi çalıştıran tarım işçilerine çalışan tarım işçileri.
01:30Tarımda işverenin işçiyi bizzat kendisinin bulabilmesi ancak kendi yöresi çevredeyse mümkün oluyor.
01:39Kendi yöresinde işçi bulamaz ise başka yörelere hatta başka bölgelere yönleniyor.
01:45Dışarıdan gelen tarım işçilerine gezici tarım işçisi ya da mevsimlik tarım işçisi deniyor.
01:51Mevsimlik işçileri de dayı başı denen bir aracıyla sağlanmaktadır.
01:56Tarımda iş ve işçi bulma hizmetlerinin yürütülmesi görevi işkura aittir.
02:02Tarımda iş aracılığı diye bir yönetmeylik var.
02:0424 Mart 2010 tarihinde Başbakanlık Mevsimlik Gezici Tarım İşçilerinin Çalışma ve Sosyal Hayatlarının İyileştirilmesi için bir yönetmeylik yayınlanmış.
02:14Yönetmeylikte işçi işveren aracı ve işgur arasındaki ilişkilere dair düzenlemeler yer alsa da pratikte aracılık işi gayri resmi olarak yürütülmektedir.
02:26Aracıların görevlerini bu yönetmelikte bildirilen hususlara uygun olarak yapıp yapmadıkları Türkiye İş Kurumu ile Mali Mülki İdare Amirlerince denetlenilir.
02:37Dayı başılık sistemi denetim altında alınmaya çalışılsa da en altından bu aracı faaliyetleri halen gayri resmi olarak devam etmektedir.
02:47Normalde tarım aracı belgesi ile bu aracılık hizmetlerini yapmaları lazım.
02:54Lakin uygulamada bu işi yapanların çok çok az bir kısmı bu belgeye sahiptirler.
03:00Bu yönetmeliğe göre kurumdan izin alınmadan aracılık yapılamaz.
03:05Aracıların işçilerden ücret almaları yasaktır.
03:09Ücret yalnızca işverenden alınır.
03:12Bu yönetmelik 25.06.2003 tarihli ve 4904 aylı Türkiye İş Kurumu Kanunu'nun 3. maddesinin 1. fıkhasının D bendinden yayınlanarak hazırlanmıştır.
03:26Yönetmelik hükümleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile yürütmektedir.
03:30Bakıldığında yönetmelik çok güzel.
03:33Fakat uygulama esnasında sahada problemler görülmektedir.
03:37Aracılar işçilerin konaklama yeri ile iş yeri arasında uygun araçlarla güvenilir bir şekilde
03:45o daşamın sahalarının hususunda işverenle birlikte doğrudan kontrol ve gözetim yapacaklarını tahayyüt ederler.
03:53Ücretlerin kararlaştırılan ödeme biçimine göre günlük, haftalık olabilir, aylık ya da parçabaşı da götürülür vesaire de olabilir bunlar.
04:02İşverence her işçinin kendisine ödenmesini sağlamak zorundadırlar.
04:08İşçilerin günlük bürüt kazançlarının 4857 sayılı İş Kanunu'nun 39. maddesinde belirtilen askari ücretin altında bir ücretle çalıştıramazlar.
04:20İşçilerin barınma yerlerini, yeme ve yatma durumlarını sağlığı ve barınma koşullarına uygun biçimde sağlamak için
04:28mahalli mülki idare amirlerindeki nezdinde gerekli başvuruları yaparak takip etmekle yükümlüdürler.
04:35Mevsim miktarım işçileri gerçekten de çok zor şartlarda ve yoksulluk içinde, borç sarmalında, yoksunluk içinde yaşamlarını sürdürmektedirler.
04:44Çoğunlukla insani olmayan şartlarda haftanın 7 günü 11-12 saate kadar uzayan uzun çalışma saatleri içerisinde çalışmaktadırlar.
04:54Barınma yerlerini kendileri yapmaktadırlar. Bu işi ya plastik örtü ya da çadırla yapmaktadırlar.
05:02Konteyner ya da kiralık evde nadir olarak yapılmaktadır.
05:06Çadırlar genel itibariyle küçük ve eskidir. Çok kullanılışlı değildir.
05:11Bu çadırlarda bir de kalabalık bir şekilde kalmaktadırlar.
05:15Mevsim miktarım işçilerinin en büyük sıkıntılarından biri de sudur.
05:19Özellikle içme suyu konusunda ciddi sıkıntılar yaşamaktadırlar.
05:23Çadırlar vesairesini kurdukları yer standart olmadığı için,
05:27pahalı alanlarda konaklar için yemek yapmak, yıkanmak, bulaşık ve çamaşır yıkamak için sürekli olarak su taşımaları gerekmektedir.
05:36Suların büyük bir kısmı da temiz değil ve uzaktan getirilmektedir.
05:40Araştırma sonuçları ailelerin banyo koşullarında da önemli sorunlar yaşadığını göstermektedir.
05:46Banyoları kaldıkları çadırın bitişiğinde ya da kaldıkları çadırı banyolarak kullanmaktadırlar.
05:53Bir kısmında da ortak banyo kullanımı söz konusudur.
05:56Tuvalet imkanları da çok sıkıntılıdır.
05:58Genel itibariyle çadırın yanına kurulan aile tuvaletlerini kullandıkları görülmektedir.
06:04Aile tuvaletleri de her ailenin kendi çadırı yanında bir çukur kazıp etrafını perdeyle çevirdiği yapılardır.
06:11Mevsimlik tarım işleri çağımızın en önemli kullanım alanı olan elektriğin kullanımı noktasında sıkıntı yaşamaktadırlar.
06:19Kaldıkları yerlerin çok büyük bir kısmında elektriğe erişim yoktur ve diğer enerji kanallarını da kullanmaktadırlar.
06:26Şehir hattından elektrik kullanımı çok düşüktür.
06:29Çadırda yaşayan hanelerin çok az bir kısmında şehir hattına erişim bulunurken,
06:35evlerde yaşayanların bir kısmında da elektrik kullanılmaması,
06:39evlerde ikametin bile yaşam kalitesini arttırmaya yetmediğini göstermektedir.
06:45Jeneratör kullanımı son dereceye azdır ve neredeyse yoktur.
06:50Elektriğin olmayışı birçok açıdan hayatı oldukça zorlaştıran bir faktör olarak karşısına çıkmaktadır.
06:56Normal şartlarda yerleşik insanların kullandığı özel ev eşyalarının bile çok azını kullanmaktadırlar.
07:03Ev eşyalarından radyo, televizyon, buzdolabı kullanan oranı çok düşüktür.
07:08Aşırı makinesi, bisiklet ya da ulaşık makinesi kullanan ailelerin neredeyse yok gibidir.
07:13Hanelerin hiçbirinde doğruduruş bilgisayar kullanılmamaktadır.
07:17Tarım işçileri beslenme noktasında da gerekli beslenmeyi tüketememektedir.
07:21Bu açıdan mevsimlik tarım işçilerinin yetersiz ve dengesiz beslendiklerini
07:26yoğun genç nüfusla göz önünde alınırsa,
07:29bu şekilde sağlıksız beslenmenin, hanedeki yoğun çocuk nüfusunun gelişimini de
07:34olumsuz yönde etkilediğini söyleyebiliriz.
07:37Kadınlar açısından mevsimlik tarım işçiliği erkeklere göre 3 kat daha zor.
07:42Hem işçilik yapıyorlar, hem ev işlerini yapıyorlar,
07:46hem de buna ilave edilerek çocuklarla ilgileniyorlar.
07:49Mevsimlik işçiler ailecek göç etmekte çocuklarını yanlarına götürmektedirler.
07:54Çocuklar için iki ana sorun var. Birincisi çocuk işçiliği sorunu,
07:58ikincisi bu çocukların eğitim sorunu.
08:01İş kanunda düzenlenen askeri çalışma yaşına göre
08:0415 yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır.
08:07Mevsimlik tarım işçisi ailelerin çocuklarının hane içinde de
08:12kayda değer bir iş yüküne sahip olduğunu görmekteyiz.
08:16Üstelik bu iş yükü kızlara üzerine daha fazla yoğunlaşmış durumda.
08:20Bu küçük kız çocuklarının %70'i yakını yemek yapmakta, su taşımakta,
08:25odun toplamakta, ateş yapmakta, çadırın temizliğini yapmakta ve ekmek pişirmektedir.
08:31Başka bir deyişle ev işlerinin çoğunlukla üstlenmektedir.
08:35Çocukların büyük bir kısmı tarlada çalışmaktadır aynı zamanda.
08:39Çocuk işçiliğinin yarıdan fazlası tarımda çalışmaktadır, istatistiklere göre.
08:45Yapılan araştırmalara göre 0-4 yaş grubundaki her 5 çocuktan biri
08:49bronşitten muzdaripken benzer oranda da çocuklar ihsaldir.
08:54Yani hasta çocuklar bu hastalıkların oranı yaş ilerledikçe azalmakta.
08:58Ancak bronşit ve ihsal %10'un altına düşmektedir.
09:02Yaş büyüdükçe nezde grip tür hastalıkların da yaygınlaştığı görülmektedir araştırmalara göre.
09:08Bir başka önemli konu da çocukların hastalıktan iyileşme süresi uzundur.
09:13Çünkü yeterli sağlık imkanları yoktur.
09:16Bu çocuklar hem tarlada hem de barınan yerlerde böcek sokmasından,
09:20tarım ilacına, bel fıtığından, isenliğine daimi olarak sağlık açısından risk altındadırlar.
09:27Tarım işçilerinin çocukların eğitimine devam etme durumuna baktığımızda
09:31yaş dilimi arttıkça eğitimi terk etme eğiliminin daha yüksek olduğu görülmektedir.
09:35Çünkü aileye katkı sağlanması istenmekte, aktif olarak çalışması istenmektedir.
09:41Mevsim tarım işçileri mart ayında göçe başlarlar.
09:44Dolayısıyla çocukları 1,5-2 ay önce okullarını bırakmak zorunda kalırlar.
09:48Ekim-kasım gibi dönerler. 1,5-2 ayda okula geç başlarlar.
09:54Bu anlamda eğitimleri yarım kalır.
09:56Gittikleri yerlerde de oryantasyon problemi başta olmak üzere birçok problemle karşılaşırlar.
10:02Zaten çok büyük bir kısmı çalışmaya gittiği yerlerde okula gitmezler.
10:08Çocuk işçilerin ve ailesiyle beraber mevsim tarım gücünle katılan çocukların düzenli eğitiminden mahrum kalması,
10:16çocukların da mevsim tarım işçisi olarak hayatların güvenceden uzak bir şekilde devam etmelerine yol açmaktadır.
10:22İşte bundan mütevellit, yoksulluk döngüsü olgusundan bir türlü kurtulamamaktadırlar.
10:28Çalıştığı için okuyamaz, okuyamadığı için de çalışmak zorundadır.
10:34Mevsimlik tarım işçilerinin sorununun çözümüne yönelik bazı adımlar atılmıştır.
10:39Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından konuyla ilgili bir stratejik planlama hazırlanmış olup,
10:45uygulamaya yönelik olarak da METİP yani Mevsimlik Gezici Tarım İşçilerinin Çalışma ve Sosyal Hayatlarının İyileştirmeci Projesi.
10:53Bu proje uygulamaya koyulmuş ama sahada uygulamaları tam olarak yansıtamamıştır savaş hayatlarından dolayı.
11:00Marketten aldığınız ekmek, süt, elma gibi gıda maddesini tüketirken hangi aşamalardan geçtiğini,
11:08ne emeklerle sizin sofranınıza ulaştığını mutlaka düşünün.
11:12Başka bir programda görüşmek üzere, hoşçakalın.