Kanalıma üye olmak için http://wedia.link/KaanUnsalAlphanKATIL linkine tıklayabilirsiniz.
Bazı kaynaklar:
https://theculturetrip.com/europe/the-netherlands/articles/apocalyptic-visions-medieval-painter-hieronymus-bosch/
https://www.anothermanmag.com/life-culture/10393/hieronymus-bosch-s-monsters-explained
https://www.bbc.com/ukrainian/vert-cul-russian-41149398
Müzik:
Ender Güney https://www.youtube.com/channel/UCHEioEoqyFPsOiW8CepDaYg
CO.AG Music:
https://www.youtube.com/channel/UCcavSftXHgxLBWwLDm_bNvA
Kalçaya yazılan müzik:
https://www.youtube.com/watch?v=a85mc4NodpY
Video kapak tasarımı:
Ramazan Kaba https://www.behance.net/ramazankaba
Kardeş kanallarım:
Mirage Serap Yılmaz https://www.youtube.com/channel/UCRzQKQkZPnUvh9uB60W58bQ
Mesart: https://www.youtube.com/channel/UCf_7KxOeL24quiF6CX3LtCA
"Mucize diye bir şey yoktur, sadece biz evreni çok az biliyoruz..."
Kaan Ünsal Alphan YouTube Kanalına Hoş Geldiniz. Birbirinden özel içeriklerimizden haberdar olmak için http://wedia.link/kaanunsalalphan linke tıklayarak abone olabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Facebook'tan takip etmek için: https://www.facebook.com/kagan.alphan linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Instagram'dan takip etmek için:
https://www.instagram.com/kaanunsalalphan/?hl=tr linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphanı Twitter'dan takip etmek için: https://twitter.com/KaanUnsalAlphan linke tıklayabilirsiniz.
Bunlar da hoşunuza gidebilir;
Tüm belgesellerimizi izlemek için http://wedia.link/7YDX7 linkine tıklayabilirsiniz.
Şiir ve hikayeleri izlemek için http://wedia.link/JSqvG linkine tıklayabilirsiniz.
Podcastleri izlemek için http://wedia.link/wP3Wo linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan videolarını izlemek için http://wedia.link/le5D1 linkine tıklayabilirsiniz.
Sesli Anlatım videolarını izlemek için http://wedia.link/NALHz linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan Kanalı
Gerçeğin peşinde; varlığın tüm bilinmeyenlerini, gün yüzüne çıkmaya çalışan hakikati, hasır altı edilmiş fenomenleri, gizemli olayları, belge, bilgi ve tanıklarıyla ortaya çıkarmaya çalıştığımız belgesellerimizle tarihe not düşüyoruz.
#KaanÜnsalAlphan #KıyametinRessamı #HieronymusBosch
Bazı kaynaklar:
https://theculturetrip.com/europe/the-netherlands/articles/apocalyptic-visions-medieval-painter-hieronymus-bosch/
https://www.anothermanmag.com/life-culture/10393/hieronymus-bosch-s-monsters-explained
https://www.bbc.com/ukrainian/vert-cul-russian-41149398
Müzik:
Ender Güney https://www.youtube.com/channel/UCHEioEoqyFPsOiW8CepDaYg
CO.AG Music:
https://www.youtube.com/channel/UCcavSftXHgxLBWwLDm_bNvA
Kalçaya yazılan müzik:
https://www.youtube.com/watch?v=a85mc4NodpY
Video kapak tasarımı:
Ramazan Kaba https://www.behance.net/ramazankaba
Kardeş kanallarım:
Mirage Serap Yılmaz https://www.youtube.com/channel/UCRzQKQkZPnUvh9uB60W58bQ
Mesart: https://www.youtube.com/channel/UCf_7KxOeL24quiF6CX3LtCA
"Mucize diye bir şey yoktur, sadece biz evreni çok az biliyoruz..."
Kaan Ünsal Alphan YouTube Kanalına Hoş Geldiniz. Birbirinden özel içeriklerimizden haberdar olmak için http://wedia.link/kaanunsalalphan linke tıklayarak abone olabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Facebook'tan takip etmek için: https://www.facebook.com/kagan.alphan linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Instagram'dan takip etmek için:
https://www.instagram.com/kaanunsalalphan/?hl=tr linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphanı Twitter'dan takip etmek için: https://twitter.com/KaanUnsalAlphan linke tıklayabilirsiniz.
Bunlar da hoşunuza gidebilir;
Tüm belgesellerimizi izlemek için http://wedia.link/7YDX7 linkine tıklayabilirsiniz.
Şiir ve hikayeleri izlemek için http://wedia.link/JSqvG linkine tıklayabilirsiniz.
Podcastleri izlemek için http://wedia.link/wP3Wo linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan videolarını izlemek için http://wedia.link/le5D1 linkine tıklayabilirsiniz.
Sesli Anlatım videolarını izlemek için http://wedia.link/NALHz linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan Kanalı
Gerçeğin peşinde; varlığın tüm bilinmeyenlerini, gün yüzüne çıkmaya çalışan hakikati, hasır altı edilmiş fenomenleri, gizemli olayları, belge, bilgi ve tanıklarıyla ortaya çıkarmaya çalıştığımız belgesellerimizle tarihe not düşüyoruz.
#KaanÜnsalAlphan #KıyametinRessamı #HieronymusBosch
Category
🎥
Kısa filmDöküm
00:00Astronotlar geminin yakınlığında anlaşılmaz ve açıklanamaz birşeyler anerbe yani alman ırksal araştırma ve eğitim yaklaşık 3500 yıl önce altın çağını yaşamış antik sesler çığlıklara, kurumalara ve telkraf bildirim sesleri anerbe.
00:20Dünya tarihinin en korkunç seri katiliyle karşılaşmış, ilk olarak koridorda 5-6 hafta sonra kameralar geçişi i-gordiyan doğru yöne çıkıyor.
00:30KGB su gibidir, bulunduğu ortama okunara insanın zamanda yorgunluk yapması meselesinin çözülebilir bir mesele olduğu iddiası...
00:50Heronimus Bosch
01:02Tarihin en esrarengiz ressamı Heronimus Bosch, tüm zamanların en ünlü cehennem tasviri.
01:09Onun eserleri ölümünden yüzyıllar sonra bile dünyadaki milyonlarca insanı etkilemeye devam ediyor.
01:16Sayısız insan onun tablolarından herhangi birini bir kez izledikten sonra etkisinden kurtulamadığını, gördüğü şeylerin kendisini adeta takip ettiğini, kabuslar görmeye başladığını iddia ediyor.
01:28Tablolarının neredeyse her noktasından korkunç bir varlığın göründüğü bu ressam kimi araştırmacılara göre bir ruh hastası, kimilerine göre ise şeytanın ta kendisidir.
01:40Araştırmacıların büyük çalışmalarına rağmen bu eşsiz sanatçının hayal dünyası henüz çözülemedi.
01:46Sanat tarihçilerine göre bu adam tarihin en karanlık sırlarından biridir.
01:51Ortaçağ ressamı Hollandalı Heronimus Bosch.
01:58Ona kıyamet ressamı da deniyor çünkü eserlerinin büyük bir bölümü bu temadadır.
02:03Bosch'un apokaliptik imgeleri ve dini görsel anlatıları tüm izleyicileri etkisi altına alıyor.
02:10Hakkında o kadar az şey biliniyor ki ölümünden neredeyse 500 yıl sonra dahi tarihçiler hala ona hangi eserleri atfedebileceğimizi tartışıyorlar.
02:20Daha sonra çok fazla taklitçisi çıktığı için bugün ona ait olduğundan emin olduğumuz sadece 25 tablosu biliniyor.
02:28Resim eğitimini kimden aldığını ve tam olarak ne zaman doğduğunu bilmiyoruz.
02:33Kimileri onun bir hedonist olduğunu söyler.
02:36Kimilerine göre aslında dindar olan bu adamın kafası yaşadığı çağda oldukça etkili olan ve fikirlerine tesir eden simya,
02:44teoloji ve astrolojiyi içeren çeşitli fikirlerle sarhoş olmuştu.
02:49Gerçek ismi Flemenkçe'de Jeroen van Ecke'dir.
02:531450 civarında Hollanda Hertogenbosch'da doğduğu tahmin ediliyor.
02:58Ama aile aslen Almanya göçmeniydi.
03:01Bosch'un bir sanatçı olarak gelişimi hakkında hiçbir şey bilinmediğinden ilk resim derslerini aile atölyesinde aldığı varsayılmaktadır.
03:10Bosch esas olarak o zamanlar Burgonya düklüğünün bir parçası olan ve şimdi Hollanda'daki Kuzey Brabant eyaletinin idari merkezi olan Hertogenbosch'da yaşadı ve çalıştı.
03:21Bosch'un arşiv belgelerindeki ilk kaydı Heronimus olarak adlandırıldığı 1474 yılına aittir.
03:28Sanatçının hayatıyla ilgili şehir arşivlerinde saklanan bilgilere göre babası 1478'de ölmüş ve Bosch sanat atölyesini devralmıştır.
03:38Van Ecke'lerin atölyesi çok çeşitli siparişler alıyordu.
03:42Her şeyden önce duvar resimleri, ahşap heykellerin yaldızlanması ve hatta kilise eşyalarının imalatı.
03:491480 civarında sanatçı görünüşe göre çocukluğundan tanıdığı Alet Hoyartz van der Merve ile evlendi.
03:57Kadın Hertogenbosch'da zengin bir tüccar ailesinden geliyordu.
04:01Bu evlilik sayesinde Bosch memleketinde nüfuslu bir şehirli olmuştur.
04:06Çiftin çocukları olmamıştır.
04:10Bosch'un 1486'da Meryem kardeşliği adlı bir tarikatta kayıtları görünüyor.
04:16Bakire Meryem kültüne adanmış bu kardeşlik hayır işlerinde de yer almıştır.
04:21Ressam 9 Ağustos 1516'da ölmüş, cenaze töreni Aziz Yohanes katedralinde yapılmıştır.
04:28Bu törenin ciddiyeti onun tarikattaki yüksek nüfusunu gösteriyor.
04:33Bosch'un ölümünden 6 ay sonra karısı, sanatçıdan sonra kalan az bir mirası mirasçılarına dağıtmıştır.
04:40Hieronymus Bosch'un hiçbir zaman gayrimenkul sahibi olmadığına inanmak için her türlü neden var.
04:46Karısı Bosch'tan 3 yıl sonra vefat etmiştir.
04:52Bosch'un sanatı her zaman muazzam bir çekim gücüne sahip olmuştur.
04:56Daha önce Bosch'un resimlerindeki şeytani imgelerin,
05:00İtalyan Rönesans ustalarının süslemelerine ördüğü grotesk figürler gibi
05:04yalnızca izleyicileri eğlendirmek, sinirlerini bozmak için yapıldığı sanılıyordu.
05:09Modern bilim adamları ise Bosch'un çalışmalarında çok daha derin bir anlam olduğu sonucuna varmış
05:15ve anlamlarını açıklamak, kökenlerini bulmak ve onları yorumlamak için birçok girişimde bulunmuşlardır.
05:22Onun tablolarındaki tuhaf yaratıkları sayarak bitirmek imkansızdır.
05:27Ancak bu noktada bu adamın akıl almaz yaratıcılığı da ortaya çıkıyor.
05:32İşte bu, Bosch için hiçbir zaman bir sorun olmadı.
05:37Ortaçağ sanatı cennet ve cehennem imgeleriyle doludur.
05:41Ancak Hollandalı ustanın icatları geleneksel ahlaki değerlerin çok ötesindeydi.
05:46O, çağımızın ünlü sürreyalist yani gerçek üstücü ressamlarından olan Dali,
05:52Carrington veya Picasso gibi isimlerin geçmişteki aynası gibidir.
05:57Bosch tarihin ilk sürreyalist ressamıdır diyebiliriz.
06:01Çalışmaları ortaçağ zihniyetine göz alıcı bir bakış sunarken
06:05aynı zamanda umutlarımıza, hayallerimize ya da belki de korkularımıza
06:09yapılmalarından yaklaşık 500 yıl sonra dahi kaybolmayan bir güçle hitap ediyor.
06:18Kimileri Bosch'un sanatının ortaçağ ezoterik disiplinlerini,
06:22yani simyayı, astrolojiyi, kara büyüyü yansıttığına inanıyor.
06:27Diğerleri ise sanatçıyı o dönemde var olan çeşitli dini sapkınlıklarla ilişkilendirmeye çalışır.
06:34Franger'a göre Bosch, 13. yüzyılda ortaya çıkan ancak birkaç yüzyıl sonra Avrupa'da hızla gelişen,
06:40sapkın bir mezhep olan ve ademcilik olarak da adlandırılan özgür ruh kardeşliğinin üyesiydi.
06:47Ancak Bosch'un yaşadığı dönemde Hollanda'da bu mezhebin varlığını doğrulayan herhangi bir veri olmadığı için
06:52çoğu bilim insanı bu hipotezi reddetmektedir.
06:56The Times sanat eleştirmeni Rachel Campbell Johnson, sanatçıyı anlattığı bir filmde
07:01Bosch'un hayal gücü ortaçağ dünyasının kelime dağarcığına derinden kök salmıştır.
07:06Ancak onun yaptığı asıl şey bu dağarcığı gerçekten de çarpıcı bir şekilde modern hale getirmek için daha da ileriye taşımaktı, diyor.
07:15Yine de insan onun çalışmalarına bakarken,
07:17bu adam bunları çizerken aklından neler geçiriyordu diye düşünmeden edemiyor.
07:23Bosch'un çağdaşları için resimleri modern izleyiciden çok daha fazla anlam taşıyordu.
07:28Ortaçağ insanı Bosch'un resimlerinde bolca bulunan çeşitli sembollerden olay örgüsü için gerekli açıklamaları alabiliyordu.
07:37Ancak pek çok sembolün anlamı geri döndürülemez bir şekilde kaybolmuştur.
07:41Simgelerin anlamı bağlamsal olarak zamanla değişmiştir.
07:46Mistik risalelerden pratik büyüye, folklordan ritüel performanslara kadar farklı kaynaklarda farklı şekillerde yorumlanmıştır.
07:55500 yıl boyunca Bosch'un sembolizminin belirsizliği,
07:58araştırmacılarının ve hayranlarının sanatçıyı çeşitli dini ve felsefi eğilimlere atfetmesine yol açtı.
08:05Ressam sadece tuhaf yaratıklar çizmekle kalmıyor,
08:08onlara, günahkar ruhlara azap vermeleri için belirli fiziksel özellikler de veriyor.
08:15Kimi uzmanlara göre burada gördükleriniz aslında cehennem melekleri veya azap melekleri değil,
08:20insanın işlediği günahların ta kendileridir.
08:24Bu gördükleriniz bedenleştirilmiş salt kötülüğün sanat tarihindeki en korkunç örnekleridir.
08:31Bosch'un tablolarındaki bu yaratıklar daha sonra Kuzey Avrupa Dini Otoriteleri tarafından şeytanca olarak nitelendirildi.
08:39Bugün ise hala birçok araştırmacı onun bir ruh hastası olduğundan emin.
08:45Bazıları Bosch'un karanlık kehanetlerinin nedeninin madde bağımlılığı olduğunu iddia etti.
08:50Ancak bir uzman yazısında da belirtildiği gibi bilim insanları onun ruhunun ve yaşının tüm çelişkilerini
08:57gerçek dehanın işaretleri olarak ifade ettiklerinde stilindeki netliğe, ayrıntıya,
09:02sembolizme ve hayal gücünün saf benzersizliğine işaret ediyorlar.
09:08Önemli sayıda Bosch sembolü gerçekten de simyasaldır.
09:11Ortaçağ sonlarında simya kimyanın fantastik bir versiyonu olan bir tür kültürel fenomendi.
09:18Yandaşları hayali bir madde olan felsefe taşı yardımıyla sıradan metalleri altın ve gümüşe döndürmeye çalışıyorlardı.
09:26Ancak Bosch simyaya olumsuz şeytani özellikler kattı.
09:30Dönüşümün simya aşamaları renk geçişlerinde kodlanmıştır.
09:34Mazgallı kuleler, içi uyuk ağaçlar, cehennemin sembolü olan ateşler…
09:40Ateş aynı zamanda simyacıların deneylerindeki ateşe de işaret eder.
09:45Mühürlü bir kap ya da eritme ocağı da kara büyü ve şeytanın emblemleridir.
09:52Sanat tarihçileri Freud'un teorisini kullanarak onun sapkın erotik, dini idealist resimlerini analiz etmeye çalıştılar.
10:00Ancak Bosch'un dünyasında bilim çağımıza tamamen aykırı olan yakıcı ve sonsuz bir lanet duygusu hüküm sürüyordu.
10:09Bu derin ahlaki suçluluk duygusunu doğuran karamsarlığın körüklediği
10:13ağır muhafazakar dindarlığı veya çelişkili fikirleri tam olarak kavramamız imkansızdır.
10:19Büyü ve mistisizm dahi gelişti ve astroloji Bosch'un da bir parçası olacağı orta sınıf şehir toplumuna sızdı.
10:27Ortaçağ kültürleriyle bizim aramızdaki uçurumlar çok büyüktür.
10:31Onların çok çok farklı kültürleri, farklı değer yargıları, çok farklı bir dünya algıları
10:37hatta aynı dinlerin bugün hala dünyada hüküm sürmesine rağmen farklı bir din anlayışları vardı.
10:44Bosch'un tabloları sadece korkunç varlıkların değil,
10:47garip eşyaların, nesnelerin ve sembollerin bolluğuyla da eşsizdir.
10:52Bunlar farklı uzmanlar tarafından farklı şekillerde açıklanmış,
10:56hiçbir şekilde ortak bir fikre varılamamıştır.
11:00Birçoğu hala sadece tahminlerden ibarettir.
11:03Hepsini belki de hiçbir zaman açıklayamayacağız.
11:07Şimdi ise nihayet beklediğiniz bölüme gelelim ve Bosch'un tablolarındaki en gizemli varlıkları inceleyelim.
11:22Dediğimiz gibi bu varlıkların birçoğunun menşeği belli değil.
11:26Hatta onların Bosch'un fantastik, kimilerine göre ise hastalıklı hayal dünyasındaki yerini belirleyebilmek de imkansızdır.
11:33Yine de bize kılavuzluk yapması için belli başlı simgelerin açıklamalarını verebiliriz.
11:39Mesela merdiven, simya veya cinsel ilişkide bilgiye giden yolun sembolüydü.
11:45Ters çevrilmiş huni, dolandırıcılık veya yanlış bilgelik niteliğidir.
11:50Anahtar, genellikle açılmak üzere tasarlanmamıştır, biliş veya genital organdır.
11:56Geleneksel olarak sakatlama veya işkence ile ilişkilendirilen kopmuş bacak, Bosch içinde sapkınlık ve büyü ile ilişkiliydi.
12:04Ok, kötülüğü sembolize eder.
12:07Bazen şapkanın üzerinden çıkıyor, bazen vücutları deliyor,
12:11hatta bazen yarı çıplak bir insanın an üstüne yapışıyor ki bu da bir parça yolsuzluk veya iffetsizlik anlamına da gelebiliyor.
12:19Baykuş, Hristiyan resimlerinde antik mitolojik anlamda bilgeleyin sembolü olarak yorumlanamaz.
12:26Bosch resimlerinin çoğunda bir baykuş tasvir etti.
12:30Baykuşun genel olarak dünyevi olan her şeyin aptallığını, manevi körlüğünü ve acımasızlığını sembolize ettiği kabul edilir.
12:39Karakuşlar ise günahı simgeliyor.
12:42Bu gördüğünüz Bosch'un Aziz Yohanes Evangelist Patmos'ta adlı tablosudur.
12:49Burada Aziz Yohanes İmparator Domitianus tarafından gönderildiği Patmos Adası'nda Hz. Meryem ile konuşurken tasvir edilmiştir.
12:58Yohanes yeni ayetin son kitabı olan vahiyi burada yazmıştır.
13:03Muhtemelen elindeki de o kitaptır.
13:06Ancak tabloda ürkütücü bir detay var.
13:09Sağ alt köşede karnına ok saplanmış, küçücük ve böceğe benzeyen bir varlık duruyor.
13:16Varlık karşısında duran şahine benzer yırtıcı bir kuşa bakıyor ve kuşun gözünde yaş var.
13:23Tabii eğer bu zamanla ortaya çıkmış bir leke değilse.
13:28Kimi yorumcular bu yaratığın Bosch'un kendi otoportresi olduğunu söylüyorlar.
13:33Çünkü aynı yüz başka tablolarında da bir yerlerde görünüyor.
13:39Ancak tabii bunun doğrudan bir kanıtı yok.
13:42Bunun dışında Orta Çağ Rönesans ressamlarının çalışmalarında sık sık kendi yüzlerini kullandıkları da biliniyor.
13:51Bu ayrıntının sırrı hala çözülebilmiş değil.
13:54Ancak burada bir tür dini kurban etme ya da kendini feda etme motifleri var.
14:00Bu yaratığın Yohanes'in kitabında bahsettiği çekirge olabileceği de düşünülüyor.
14:08Etrafta ise Bosch'un her resminde olduğu gibi apokaliptik unsurlar var.
14:13Mesela burada yanan bir gemi görülüyor.
14:18Ancak belli ki Bosch bu tabloda kutsal olana odaklanmıştır.
14:22Resmin genel ruhani havası her şeyden daha baskındır.
14:28Yaratığın dahi yüzünde ve duruşunda adeta bir sakinlik, bir kabulleniş, bir teslimiyet var.
14:38Bu tablo şu anda Almanya'nın Berlin şehrindeki resim galerisindedir.
14:50Aziz Antoni'nin Ayartılması
14:53Bu tablo bir triptiktir.
14:55Triptik birbirine menteşeyle bağlanmış üç ayrı parça üzerindeki tablolara denir.
15:01Kilise ikonları genelde triptikti.
15:04Onlar hafta içi kapalı tutuluyor, hafta sonu ziyaretçiler için açılıyordu.
15:09Hristiyan inanışına göre 251-356 yılları arasında Mısır'da yaşamış bir Hristiyan olan Rahip Aziz Antoni,
15:17Mısır çöllerinde şeytanların saldırısına uğramıştır.
15:20Onu önce baştan çıkarmaya çalışan kötü varlıklar bunu başaramayınca ona işkence etmeye başlamışlardır.
15:27Bu sanat tarihinin en ünlü temalarından biridir ve birçok sanatçı tarafından da tasvir edilmiştir.
15:33Buradaki varlıkların çoğu da dini literatürde ayrıntılı bir şekilde anlatılmıştır.
15:39Ancak aynı konuyu işleyen boşun tablosundaki yaratıklar hiçbir kaynakta belirtilmemiştir.
15:45Örneğin yarı kuş yarı köpeğe benzeyen, kafasında huni olan ve buz üstünde kızakla kayarak ilerleyen bu tuhaf yaratık.
15:54Gagasında bir mesaj getiriyor.
15:56Yakından bakınca gözlerinden yaşlar aktığı yani yaratığın ağladığı görülüyor.
16:02Omzunda ise ilk bakışta masonluğun simgesine benzeyen bir sembol var.
16:07Ancak tabii ki yanılıyor olabiliriz de.
16:10Yorumculara göre boş burada çağının ikiyüzlü din adamlarını hicvetmiştir.
16:16Kızak veya patent üründen şeyler boşun diğer tablolarında da yer alıyor.
16:21Muhtemelen bu da cehennemle alakalıdır.
16:24Çünkü ortaçağ inancına göre cehennemin en alt katı donmuş bir göle benziyor.
16:29Ancak bu aynı zamanda Hristiyanlıktaki yedi ölümcül günahtan biri olan tembelliği de simgeliyor olabilir.
16:39Hikayeye göre bu doğaüstü şeytani varlıklar Aziz Antony'yi dua ederken yakalamış,
16:45öldüresiye dövmüş, ardından gökyüzüne çıkarak oradan yere atmışlardır.
16:59Şimdi ise bu iki yüz arasındaki benzerliğe bakın.
17:05Uzmanlar bunun da boşun kendi yüzü olabileceği görüşündeler.
17:13Huniye gelince aynı element ressamın deliliğin tedavisi adlı bir başka tablosunda da karşımıza çıkıyor.
17:21Başta söylediğimiz gibi bu esasen yalancılığın ve şarlatanlığın sembolüdür.
17:26Kimileri ise onun simyayı simgelediği görüşündedir.
17:32Birçok ortaçağ insanı ve psikolog onlarca yılını boşun sembollerini
17:36ve çok az kanıtla garip bir yaratıklar topluluğunu deşifre etmeye çalışarak geçirdiler.
17:42Onları anlamak neredeyse imkansız ancak amaçlarını veya anlamlarını tahmin etmek ilginç olabilir.
17:491490 yılında yapıldığı tahmin edilen bu eserin adı Ahmaklar Gemisidir.
17:55Burada birçok sosyal tabakadan çılgınlar gibi eğlenen bazı kişileri görüyoruz.
18:00Bu kısım oburluk ve şehvet aligorisi olarak da kabul edilir.
18:05Gemi geleneksel olarak kiliseyi simgeliyor ve inananların ruhlarını cennetteki iskeleye götürüyor.
18:12Boşun gemisinde köylülerle birlikte bir kişi,
18:15Boşun gemisinde köylülerle birlikte bir keşiş ve iki rahibe de var.
18:20Burada toplumun her katmanında olduğu gibi kilisede de ahlakın çöküşüne açık bir ima var.
18:27Tablodaki en korkutucu kısım ise üstte, ağacın yaprakları arasında yüzü görünen bu varlıktır.
18:35Az önce söylediğimizi bir kez daha tekrarlayalım.
18:37Modern dünyada bizler Winnie the Pooh gibi hikayelerde tasvir edilme biçimleri nedeniyle
18:42baykuşu bir bilgelik sembolü olarak algılıyoruz.
18:46Ancak ortaçağ dünyası için iri gözlü ve eğik başlı bir baykuş,
18:49yargıya çok değer veren, her şeyi gören bir yaratıktı.
18:53Kimi zaman tehdit, kimi zaman ihtiyat sembolüydü.
19:02Rahibe bir ut çalıyor ve diğer ikisi şarkı söylüyor
19:05ya da belki de elini kaldırmış bir adam tarafından harekete geçirilen bir ipte asılı olan ekmeği kapmaya çalışıyorlar.
19:13Tuvalde ortasında yuvarlak bir delik bulunan beyaz bir enstrüman olarak tasvir edilen ut,
19:18vagina'yı sembolize eder, onu çalmak ise sefahati ifade eder.
19:23Aşk özlülük günahı ayrıca geleneksel niteliklerle sembolize edilmiştir.
19:28Kirazlı bir yemek ve yanında asılı metal bir şarap testisi.
19:33Oburluk günahı burada bir direğe bağlı kızarmış kazlara bıçakla ulaşan
19:37neşeli şölen karakteri tarafından daha açık bir şekilde temsil edilmiştir.
19:46Bir diğeri ise kusma nöbeti içinde denize eğilmiş,
19:50üçüncüsü ise dev bir kepçeyle kürek çekiyor.
20:03Son yargı adlı tablosu
20:07Bu tüyler ürpertici tablonun bir yerinde ortasından okla vurulmuş bir yumurta göze çarpıyor.
20:14Yumurta ayakları üzerinde duruyor, üzerindeki çatlaktan bir göz etrafa bakıyor
20:20ama gördüklerinden sarsılmış gibidir.
20:23Baykuşlar gibi yumurtalar da boşun resimlerinde birçok yerde var.
20:28Bakerstaff'a göre yumurta doğum sembolü ama aynı zamanda bir tuzaktır.
20:34Bakerstaff bazen boşun bir mesaj veya konuyu açıklamak için herhangi bir doğrudan ihtiyacın
20:39ötesine geçen hayal gücünü kullandığını hissediyorum, diyor.
20:44Kırılmış bir yumurta başarısız bir doğumu da simgeliyor olabilir.
20:49Yumurtanın içinde çarpık, çirkin ve gelişimi tamamlanamamış bir varlık var.
20:54Bu da muhtemelen önceki yaşamında dış görünümü kusurlu olan insanlarla alay etme günahının cezasıdır.
21:07Bir şövalye zırhı içinde tasvir edilen bu yaratık da büyük tartışmalara yol açmıştır.
21:13Varlık uzun gagasıyla günahkara bir mürekkeplik uzatmaktadır.
21:18Günahkar ise o sırada elinde kalem tutan rahibe kılığındaki bir domuz tarafından baştan çıkarılmaya çalışılmaktadır.
21:25Burada ilk bakışta günahkarı bir şeyler yazması için ikna etmeye çalışıyorlarmış gibi bir izlenim uyanıyor.
21:32Ancak bu sadece bir tahmindir.
21:34Gerçekten ne anlatılmak istendiği bilinmiyor.
21:37Fakat bu konuda araştırmacıların çoğunluğunun mantıklı bulduğu bir açıklama var.
21:43Buna göre bu sahne o dönemler yaygın olan Aziz Anthony ateşi hastalığına yani modern adıyla ergotizme işaret ediyor.
21:51Bu hastalığa o zamanlar tehlikeli bir tür küf mantarı neden olmaktaydı ve sonucunda ellerde ve ayaklarda kangren oluşuyordu.
22:00Sık sık hastaların elleri veya ayakları ampute ediliyordu.
22:04Varlığın zırhına asılmış kesik ayak bunu sembolize ediyor gibi.
22:09Bu arada varlığın kendi ayakları da kararmış sanki kangren olmuş gibi.
22:14Bu belge ise şeytanla bir antlaşmadır.
22:17Onu imzalayan insan ergotizmden acılar çekerek ölüyor.
22:22Sanat yorumcusu Oksana Kopenkina'ya göre ise bu domuz kılığındaki rahibe karşısındaki yaratıkla birlikte hastanın tüm varlığını bağışlaması için ikna etmeye çalışıyor.
22:32O dönemler Antonitler adlı tüm kiliseler ağını sarmış bir tarikat vardı.
22:37Bu tarikatın içinde ergotizm hastalığını tedavi ettiklerini iddia eden rahip ve rahibeler vardı.
22:44Ancak tedaviye başlamadan önce hastayla bir antlaşma imzalıyorlardı.
22:49Bu antlaşmaya göre eğer hasta iyileşirse tamamen dindar bir yaşam sürmek zorundaydı.
22:55Ölmesi durumunda ise bütün mal varlığı ve parası tarikatın malı olacaktı.
23:01Acaba bu varlıklar neden şövalye zırhı giyinmişler?
23:04Çünkü yakında bir günahkarı yiyen yaratıkların da üzerinde zırh var.
23:09Bu ya varlıkların gücünü ve dokunulmazlığını sembolize etmekte ya da dönemin şövalyeleriyle alay etme amacı gütmektedir.
23:17Şövalyeliğin yaratıcısının, şeytanın galibi ve büyük meleklerin muhafızı Aziz Mauritius olduğu düşünülür.
23:25Orta çağda şövalye dövüşleri çok fazla ilgi görüyor ve birçok ideali bir arada temsil ediyordu.
23:31Dolayısıyla buradaki yaratığın şövalye zırhı içinde olması günahkarın güvenini kazanma amacı taşıyor da olabilir.
23:39Beckerstaff, boş ölçek algımızla oynuyor ve dünyaya dair anlayışımızı değiştiriyor, diyor.
23:46Gündelik bir takım eşyaları insanları tüketen veya hilkat garibeleri üreten endüstriyel makinelere dönüştürmek için boyut olarak değiştiriyor.
23:55Kart masaları ve tavla tahtaları da özellikle cehennem tablosunda sıklıkla görülür.
24:00Ancak sıradan nesneler genellikle kötülük için deforme edilir.
24:05Görünüşe göre yaşam döngüsü her zaman tasvir edilir.
24:09Doğum, tüketim ve ölüm.
24:12Cennet, cehennem ve aradaki her şey.
24:18Boşun eserlerine hiçbir zaman tarih vermemiş olması nedeniyle bugün sadece 25 tablo ve 10 çizim kesin bir şekilde ona atfedilebilir.
24:27Tarihçiler çalışmaları için bir tür zaman çizelgesi ve bağlam oluşturmak için onları dört aşamaya ayırmaya çalıştılar.
24:34Ancak bunun için kullanılan tarihler bile tamamen tutarlı değildi.
24:39Bildiğimiz şey 1516'daki ölümünden sonra tek bir yetenekli takipçisinin çalışmalarına devam etmediği,
24:46çok sayıda taklitçileri olduğu ancak kalitesiz oldukları için bu eserlerden çok azının kaldığı.
24:52Boşun bir öncülüğü ise yoktu ve o harika eserlerini yaratırken Hollandalı koleksiyoncular Boş'un ürettiğinin tam tersi olan İtalyan Rönesans eserlerine ithal etti.
25:03Bu Boş'u hem kendi zamanında hem de günümüzde izole bir figür haline getirdi.
25:09Bu izolasyonuna rağmen Boş yaşamı boyunca önemli sanatsal başarılar elde etti.
25:15Krallar ve soylular tablolar yapması için onu görevlendirdiler ve bu eserler ölümünden sonra en az bir asır boyunca o dönemin şairlerini ve yazarlarını etkiledi.
25:2719. yüzyıla gelindiğinde çalışmaları büyük ölçüde unutuldu.
25:32Bugün triptik son yargı Viyana Güzel Sanatlar Akademisi'nde görülebilir.
25:37Çok az sayıda olsa da Boş'un eserlerinin bir kısmının günümüze de gelme sebebi İspanya Kralı 2. Felipe'dir.
25:46Çünkü onun dedesi 1. Felipe veya yakışıklı Felipe ona Kıyamet günü adlı tablonun siparişini vermişti ve böylece sarayla arasında ilişki başlamıştı.
25:56Bu eserlerinin hepsi daha sonra 2. Felipe tarafından satın alınmıştır.
26:01Bu klasik Boş ürünlerinin tümü Prado'da bulunabilir.
26:04Zamanla tüm Avrupa'da da olduğu gibi bu kabus kehanetleri İspanyolların, sanatçıların ve soyluların kolektif bilincinden çıktı.
26:13Aslında 17. yüzyılda çalışmaları kraliyet ailesi için eğlenceli bir çılgınlık olarak kabul ediliyordu.
26:23Boş'un çizdiği en zor ve karmaşık triptik tablolarından biri Dünyevi Zevkler Bahçesi adlı bu tablodur.
26:29Neredeyse klastrofobik diyebileceğimiz diğer çalışmalarına kıyasla Dünyevi Zevkler Bahçesi alan olarak daha geniş görünüyor.
26:37Özellikle orta panel pembe, yeşil ve mavi tonlarla dolu.
26:41Bu kısımda tam bir zevk-ü sefa içinde olan insanları görüyoruz.
26:46Eğer siz ata binen çıplak erkekleri, etrafı çıplak kadınlarla çevrili havuzu ve kocaman açık meyveleriyle Dünyevi zevklerin hepsi bir arada.
26:54Sağ tarafta ise muhtemelen aynı insanları cehennemde korkunç acılar içinde görüyoruz.
27:01Burada da sahnenin tam ortasında bir yumurta görüyoruz.
27:05Boş kuluçkadan çıkmamış bu yumurtayla bize zorlu çalışmalarımızdan bir çıkış yolu sunuyor.
27:11Muhtemelen bir doğumun umudu.
27:15Boş'un bu eserinin orijinal adı kesin olarak bilinmiyor.
27:18Araştırmacılar bu triptiği Dünyevi zevkler bahçesi olarak adlandırdı.
27:22Genel olarak resmin şu anda mevcut olan yorumlarının hiçbiri tek doğru yorum olarak tanınmamaktadır.
27:28Resmin anlamı hakkındaki çoğu teori 20. yüzyılda geliştirildi.
27:33Boş'un bu çalışması özellikle de merkezi resmin parçaları genellikle ilüstrasyon olarak anılır.
27:39Burada sanatçının eşsiz yaratıcılığı,
27:41kendini tam olarak gösterir.
27:43Triptiğin kalıcı cazibesi sanatçının ana fikri birçok ayrıntıyla ifade etme biçiminde yatmaktadır.
27:50Üç parçanın sol kanadında ise Tanrı'nın havvayı sakin ve huzurlu bir cennette afallamış Adem'e takdim ettiği tasvir edilir.
28:01Orta bölümde farklı bir şekilde,
28:03sakin ve huzurlu bir cennette afallamış Adem'e takdim ettiği tasvir edilir.
28:10Orta bölümde farklı şekillerde yorumlanan bir dizi sahne gizemli figürlerin cennet gibi bir sakinlikle hareket ettiği gerçek bir zevk bahçesini tasvir ediyor.
28:23Sağ kanatta ise Boş'un tüm çalışmasının en korkunç ve rahatsız edici görüntüleri var.
28:29İşkence için karmaşık makineler ve zebanileri anımsatan korkunç varlıklar.
28:34Cehennem'in bu zamana kadar ki belki de en ürkütücü görüntüsü budur.
28:39Buradaki evler sadece yanmakla kalmıyor, aynı zamanda patlıyor,
28:44karanlık arka planı alev parlamalarıyla aydınlatıyor ve göl suyunu kan gibi kıpkırmızı yapıyor.
28:52Ön planda kocaman bir tavşan mızrağına ayaklarından bağladığı bir avcıyı getiriyor.
28:59Av hâlâ kanıyor ama yırtılmış karnından akan kan akmıyor,
29:04sanki içerideki bir patlamanın etkisiyle dışarıya fışkırıyor.
29:10Burada kurban bir cellat olur.
29:13Av bir avcı olur ve bu, bir zamanlar dünyada var olan normal ilişkilerin tersine döndüğü
29:19ve günlük yaşamın en sıradan ve en zararsız nesnelerinin işkence aletlerine,
29:24canı yakılan masum canlıların birer canavara dönüştüğü cehennemde hüküm süren kaosu,
29:30mükemmel bir şekilde aktarıyor.
29:33Acaba boş sanat tarihçesi Joseph Leo Körner'in de sözleriyle,
29:37dünyayı aşağılanacak bir düşman bölgesi olarak gören katı bir ahlakçı mıydı?
29:42Yoksa cinsel zevklerin adi bir koruyucusu mu?
29:45Her ne olursa olsun heyecanlı tuvallerinin detaylarından keyif aldığına hiç şüphe yok.
29:52Bakın günlük eşyaları ve müzik enstrümanlarını nasıl işkence aletlerine dönüştürmüştür.
29:57Bir günahkar arp üzerinde çarmıha gerilmiş,
30:00hemen yanında başka biri bir utun kuluna bağlanmış,
30:04davul ve üflemeli bir enstrümanın içine insanlar sokulmuş,
30:08utun altında azap meleklerinden biri bir müzisyenin kalçasına notalar yazıyor.
30:13Balık kafalı bu yaratığın yazdığı notaları arka plandaki müzisyenler ifa ediyor.
30:192014 yılında Oklahoma Üniversitesi öğrencisi Amelia Hamrick,
30:23bu müzik notasyonunu çözerek piyano için düzenledi.
30:27Daha sonra aynı melodiyi birçok müzisyen daha farklı enstrümanlarda ifa etti.
30:37Dünyavi zevkler bahçesindeki bir sahnede tuvalete oturmuş gibi görünen şeytani bir kuş,
30:42günahkarları önce yutuyor, sonra dev mavi bir balonla çıkararak lağım çukuruna atıyor.
30:48Birçok insan bu tasvirin iblisin kendisi olduğunu düşünüyor.
30:52Kafasındaki bu şey bir oturuğa benziyor.
30:55Boş kapkacak her zaman inançsızlığı simgeler.
30:58Kimilerine göre ise bu tasvirdeki varlık iblis değil, acımasız zamandır.
31:06O dönemler sefalet ve açlık çok yaygındı.
31:09Çok sık yamyamlık vakaları yaşanıyordu.
31:12Boş bu günahın nasıl cezalandırılacağını da göstermiş olabilir.
31:16Varlığın üzerine oturduğu bu şey ise muhtemelen koltuk klozettir.
31:21O çağlarda bu tür klozetler yalnızca zengin insanlarda vardı.
31:25Bu nedenle kimilerine göre bu tablo toplumdaki gelir eşitsizliğini de simgeliyor.
31:31Burada bir cimri sonsuza dek altın para dışkılamakla cezalandırılmış.
31:36Bir obur ise dünyada yediği her şeyi sonsuza dek kusmakla.
31:42Şeytanın tahtının dibinde, cehennem ateşinin yanında,
31:45göğsünde bir kurbağa olan çıplak bir kadının bedeni eşek kulaklı kara bir şeytan tarafından sarılmış.
31:51Kadının yüzü başka bir yeşil iblisin kalçalarına takılı aynada yansıyor.
31:56Yoruma göre bu gurur günahına yenik düşenlerin cezasıdır.
32:04Burada ortasında uzun bir bıçak bulunan bir okla derinmiş bir çift dev insan kulağı var.
32:10Bu fantastik güdüyü yorumlamak için birkaç seçenek vardır.
32:14Bazılarına göre bu İncil'in kulakları olan işitsin sözlerine veya insan sağırlığına bir göndermedir.
32:22Bıçağın üzerine kazılmış M harfinin ise ne anlama geldiği bilinmiyor.
32:30Ressam'ın en ünlü karakterlerinden biri bu varlıktır.
32:34Bu şeyin canlı bir varlık mı yoksa bir yapı mı olduğu tam belli değildir.
32:39Sanat tarihçileri ona melankolik yaratık ismini koydular.
32:43Bunun nedeni muhtemelen onun bakışlarıdır.
32:47İki ayrı kayık üzerinde duran ayakları yumurtaya benzeyen büyük bir şeyi taşımaktadır.
32:53Bu diğer yandan da yaratığın gövdesidir.
32:56Varlığın içinde yine tablonun genel cehennem konseptini tamamlayan şeytani yaratıklar var.
33:02Bunlar oburluğa kapılmış günahkarlar da olabilir.
33:06İçerideki içki fışısı kesin bir şekilde günahı simgeler.
33:10Muhtemelen su üzerinde sallanmakta olan kayıklar da sarhoşluğu simgeliyor olabilir.
33:15Gövdeye korkutucu kuru dallar saplanmış.
33:19Bedenin arkasından ise kocaman, buz gibi hafif alaylı bir yüz bakıyor.
33:26Bu yüzün de Ressam'ın kendisine ait olduğu iddia edilir.
33:29Yüzün oldukça ayrıntılı çizilmesi Ressam'ın ona çok önem verdiğini gösteriyor.
33:37Yüzün kafa kısmında şapkaya benzeyen bir disk var.
33:41Bu plan üzerinde de yine bir şeyler dönüyor ancak bunu anlamak biraz güç.
33:47Üzerindeki şey muhtemelen bir gaydadır ama etrafında günahkarlarla azap melekleri beraber dönmektedirler.
33:56Tepedeki gaydanın küçük simgesi dallardan birinin ucuna iliştirilmiş.
34:02Bu bir ihtimal müzik veya eğlence günahını simgeliyor.
34:09Genel olarak ele aldığımızda bu dünyadayken kendini sarhoşluğa, uburluğa,
34:14eğlenceye kaptırmış birinin bedenine azap verildiği diğer dünyadaki halini gösteriyor gibi.
34:21Yüzündeki o ifade ise çektiği korkunç acılara rağmen zihninin açık olduğunu
34:26ve dünyadaki o günahlarla dolu hayatına bakmakta olduğunu gösteriyor.
34:31Ancak tabii ki bunun tam olarak bu anlama geldiğini söylemekte biraz zor.
34:47Bütün bu işaretler içinde bulunduğumuz çağı ne kadar yansıtabilir?
34:52İnsanlar artık olası bir kıyametin insan eliyle koparılacağına daha çok inanmaya başladılar.
34:59Her gün, her saat o kadar dehşet verici, o kadar iğrenç günahların haberlerini izliyor ve okuyoruz ki,
35:06uburluk, eğlenmek veya içmek onların yanında çok masum kalıyor.
35:12Hele kirli ticaret, insanların kanını emen emek sömürüsü
35:17ve çok yakında belki de çoğu insanın aç kalmasına yol açacak makineleşme veya robotlaşma.
35:24Belki de bu boş başyapıtlarının kaderi uzun zaman önce olduğu gibi belirli bir ülkenin zevklerine bağlı değildir.
35:32Belki de bunların hepsi aslında bizim de bilinçaltımızda yatıyor.
35:36Ancak yine de Boş'un görsel uyarıları bir başka özelliği itibariyle,
35:41bugünün dünyası şartlarında dahi hala benlik saygısı, ölüm korkusu,
35:46korkunç bir ölümden sonra yaşam ve ilahi adalet arzusu uyandırmaya devam ettiği,
35:52duygusal bir tepki ortaya çıkardıkları sürece ilgi görmeye devam edecekler.