Kanalıma üye olmak için http://wedia.link/KaanUnsalAlphanKATIL linkine tıklayabilirsiniz.
Müzik:
Ender Güney https://www.youtube.com/channel/UCHEioEoqyFPsOiW8CepDaYg
Azerbaycan'ca şarkı:
https://www.youtube.com/watch?v=Ig7TYsuWWE4
Rus Youtuber'ın çalışması:
https://www.youtube.com/watch?v=QBCM2qzuKr4
Kardeş kanallarım:
Mirage Serap Yılmaz https://www.youtube.com/channel/UCRzQKQkZPnUvh9uB60W58bQ
Mesart: https://www.youtube.com/channel/UCf_7KxOeL24quiF6CX3LtCA
"Mucize diye bir şey yoktur, sadece biz evreni çok az biliyoruz..."
Kaan Ünsal Alphan YouTube Kanalına Hoş Geldiniz. Birbirinden özel içeriklerimizden haberdar olmak için http://wedia.link/kaanunsalalphan linke tıklayarak abone olabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Facebook'tan takip etmek için: https://www.facebook.com/kagan.alphan linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Instagram'dan takip etmek için:
https://www.instagram.com/kaanunsalalphan/?hl=tr linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphanı Twitter'dan takip etmek için: https://twitter.com/KaanUnsalAlphan linke tıklayabilirsiniz.
Bunlar da hoşunuza gidebilir;
Tüm belgesellerimizi izlemek için http://wedia.link/7YDX7 linkine tıklayabilirsiniz.
Şiir ve hikayeleri izlemek için http://wedia.link/JSqvG linkine tıklayabilirsiniz.
Podcastleri izlemek için http://wedia.link/wP3Wo linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan videolarını izlemek için http://wedia.link/le5D1 linkine tıklayabilirsiniz.
Sesli Anlatım videolarını izlemek için http://wedia.link/NALHz linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan Kanalı
Gerçeğin peşinde; varlığın tüm bilinmeyenlerini, gün yüzüne çıkmaya çalışan hakikati, hasır altı edilmiş fenomenleri, gizemli olayları, belge, bilgi ve tanıklarıyla ortaya çıkarmaya çalıştığımız belgesellerimizle tarihe not düşüyoruz.
#KaanÜnsalAlphan #Afganistan
Müzik:
Ender Güney https://www.youtube.com/channel/UCHEioEoqyFPsOiW8CepDaYg
Azerbaycan'ca şarkı:
https://www.youtube.com/watch?v=Ig7TYsuWWE4
Rus Youtuber'ın çalışması:
https://www.youtube.com/watch?v=QBCM2qzuKr4
Kardeş kanallarım:
Mirage Serap Yılmaz https://www.youtube.com/channel/UCRzQKQkZPnUvh9uB60W58bQ
Mesart: https://www.youtube.com/channel/UCf_7KxOeL24quiF6CX3LtCA
"Mucize diye bir şey yoktur, sadece biz evreni çok az biliyoruz..."
Kaan Ünsal Alphan YouTube Kanalına Hoş Geldiniz. Birbirinden özel içeriklerimizden haberdar olmak için http://wedia.link/kaanunsalalphan linke tıklayarak abone olabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Facebook'tan takip etmek için: https://www.facebook.com/kagan.alphan linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan'ı Instagram'dan takip etmek için:
https://www.instagram.com/kaanunsalalphan/?hl=tr linke tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphanı Twitter'dan takip etmek için: https://twitter.com/KaanUnsalAlphan linke tıklayabilirsiniz.
Bunlar da hoşunuza gidebilir;
Tüm belgesellerimizi izlemek için http://wedia.link/7YDX7 linkine tıklayabilirsiniz.
Şiir ve hikayeleri izlemek için http://wedia.link/JSqvG linkine tıklayabilirsiniz.
Podcastleri izlemek için http://wedia.link/wP3Wo linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan videolarını izlemek için http://wedia.link/le5D1 linkine tıklayabilirsiniz.
Sesli Anlatım videolarını izlemek için http://wedia.link/NALHz linkine tıklayabilirsiniz.
Kaan Ünsal Alphan Kanalı
Gerçeğin peşinde; varlığın tüm bilinmeyenlerini, gün yüzüne çıkmaya çalışan hakikati, hasır altı edilmiş fenomenleri, gizemli olayları, belge, bilgi ve tanıklarıyla ortaya çıkarmaya çalıştığımız belgesellerimizle tarihe not düşüyoruz.
#KaanÜnsalAlphan #Afganistan
Category
🎥
Kısa filmDöküm
00:00Astronotlar geminin yakınlığında anlaşılmaz ve açıklanamaz birşeyler anlatan erbe yani alman ırksal araştırma ve eğitim yaklaşık 3500 yıl önce altın çağını yaşamış antik sesler çığlıklara, kurumalara ve telgraf bildirim sesleri vardır.
00:20Dünya tarihinin en korkunç seri katiliyle karşılaşmış ilk olarak koridorda 5-6 hafta sonra kameralar için İ-Gordiyan doğru yöne çıkıyor.
00:30KGB su gibidir, bulunduğu ortama okunarak insanın zamanda yorgunluk yapması meselesinin çözülebilir bir mesele olduğu iddiasını diyorlar.
00:50İyi akşamlar, umarım iyisinizdir.
01:03Geçen haftaki konunun devamını getiremedik bunun için özür dilerim hepinizden.
01:07Çünkü videomuz kısıtlamalara takıldı bildiğiniz üzere ve bu tarz videoları arka arkaya yayınlamak çok daha ciddi sorunlara yol açabiliyor kanal için.
01:18Bu nedenle de en azından şimdilik erteleyelim ama yaptığımız ankette en çok istenen iki konu olan Afganistan ve Taliban konusuyla ilgili bir podcast hazırlamak istedim.
01:29Gerçi bu konu da aslında tehlikeli, burada da işte Afganistan kelimesi olsun, Taliban kelimesi olsun bazı sınırlamalara takılabilir.
01:37Bu nedenle en azından görüntüden kurtarmaya çalışacağım yani çok öyle ağır görüntüler yayınlamayacağım.
01:43Daha yumuşak görüntülerle ve anlatım ağırlıklı bir yayını yapmayı deneyeceğim bu akşam.
01:49Bu hafta sonu da böyle sohbet gibi anlatayım size.
01:52Herhalde Taliban Türkiye ile bu görüşmeleri çok daha rahat yapması lazım.
02:03Çünkü Türkiye onun inancıyla alakalı ters bir yanı yok.
02:09Taliban ile ilgili özellikle Cumhurbaşkanımızın son dönemler yaptığı bazı açıklamalar gördüğüm kadarıyla halkımız arasında Taliban hareketi konusunda bir tereddüde neden oldu.
02:20Sosyal medyada bunu sık sık görüyoruz, siz de görüyorsunuz.
02:24Kimileri onlara gerçek Müslümanlar, gerçek Mücahitler diyor.
02:28Hatta çok iyi bildiğimiz, tanıdığımız bir isim onlara Afganistan'ın Atatürk'ü dedi.
02:33Kimileri sadece bir terör örgütüdür diyor ama arada kalan bir kesim de var.
02:38Ki aslında anladığım kadarıyla bizim devletimiz bu konuda biraz temkinli.
02:43Devletten gelen son açıklamalar da önce bir görelim bakalım şeklindedir.
02:47Çünkü devletler devletlerle muhatap olur ve haliyle de bu örgütün veya birliğin bir devlet olarak nasıl bir duruş sergiliyeceği çok önemli.
02:575 Eylül'de Afganistan'da kadın hakları konusunda gösteri yapan bir grup Taliban tarafından biber gazıyla dağıtıldı ve olay içinde kontrolden çıkmış dendi.
03:09Kadınlar artık sosyal yaşamda normal haklara sahip olmak ve hükümette de yer almak istiyorlar, haklı olarak.
03:16Çünkü İslam da kadınların eve kapatılmasını emretmedi.
03:19Okumalarını yasaklamadı.
03:21Camiye, çarşıya gitmelerine herhangi bir engel getirmedi.
03:25Ama kadınların sosyal hayattaki giyim kuşamları, davranışlarıyla ilgili bazı kesin kurallar getirdi.
03:31Mesela Hz. Muhammed'in eşi Hz. Aişe de öyle eve kapanmış, sosyal hayattan, siyasetten uzak bir kadın değildi.
03:39Neyse bu sonra irdelememiz gereken bir konudur. Bu akşamki konumuz bu değil aslında tam olarak.
03:45Ben bu konuşmayı parça parça kaydettim arkadaşlar.
03:48Başlamadan önce Taliban'a karşı direnişin merkezi olan Penchir'in de Taliban tarafından ele geçirildiği yönünde bir haber düştü medyaya.
03:57Muhtemelen Taliban Afganistan'ı tamamen kontrol etmeye başladı.
04:01Bu da haliyle bu insanları biraz daha yakından tanımamızı elzem kıldı.
04:06Sonunda bize dost da olsalar, düşman da olsalar onların kim olduklarını öğrenmek artık bir zaruret.
04:13Afganistan'ın bütün tarihini anlatmayacağım. Bu size sıkıcı gelebilir ama bazı tarihi olayları anlamazsak ki,
04:20önemli notları aldım şu an karşımdalar, bugün gelinen noktayı doğru değerlendiremeyiz.
04:25Burası uzun yıllardır, kırk yıldan fazladır iç savaşın hiç ara vermediği bir ülkedir.
04:32Tabii bu sırada iki de işgal yaşadı.
04:351973 yılına kadar bu topraklar kraliyet rejimiyle yönetildi.
04:401973 yılında ise ülkede solcu bir darbe oldu.
04:44Bu kansız bir darbeydi.
04:46Kral devrildi ve cumhuriyet kuruldu.
04:49Aslında ülkedeki çatışmalar o dönemlere dayanıyor.
04:54Ardından 1978'de bir darbe daha oldu ve bu sefer Afganistan Demokratik Cumhuriyeti kuruldu.
05:01Ülkedeki kendilerine mücahit denen İslamcı gruplar sürekli bu devletle çatışma halindelerdi.
05:08Bu mücadelede zorlanmaya başlayan bu Marksist devlet kendisiyle aynı ideolojiye sahip Sovyetler Birliği'nden destek istedi.
05:16Yani Sovyetlerin Afganistan işgali böyle başladı.
05:201979 yılında Kızılordu birlikleri Afganistan'a girdi.
05:25Ve mücahitlerle Kızılordu arasında amansız bir savaş başladı.
05:30Amerika da o sırada Sovyetlere karşı mücahitleri destekliyordu.
05:34İşte bugünkü El-Kaide veya onun farklı kolları, örneğin başta Binladdin, Binladdin'in kendisi ve onun bir Irak emiri vardı, Ebu Musab Ezerkavi.
05:45Bu isimlerin de o dönem ABD istihbaratı tarafından Ruslara karşı eğitildiği birçok kaynakta geçer.
05:52Ama resmi olarak doğrulaması yapılmadığı için hala iddia olarak görünüyor.
05:57Ki bu da herhalde doğal bir şeydir.
06:00Binladdin'in savaş sonrası da uzun bir süre boyunca ABD hükümetiyle irtibatta olduğu ve Pentagon'u vurabilmesinin altında yatan sebebin de bu olduğunu söylüyordu birçok kaynak.
06:11Tabi bu kısmın da ne kadar doğru olduğunu bilmiyorum ama ben o zamanlar bu konuyu araştırdığımda,
06:17Pentagon'da güvenlik birimlerinde bir nöbet değişimi olduğunu ve o sırada binayı koruyan füze kalkanlarının bir iki dakika kadar, yani çok kısa bir süre devre dışı kaldığını,
06:29Pentagon'un da tam o sırada vurulduğunu okumuştum.
06:32Bu da bu adamın ABD ile bu sırları bilecek kadar içli dışlı olduğunu gösteriyordu bu kaynaklara göre.
06:40Anlatacağım bu konuları da bir gün ama umarım YouTube biraz daha esnetir kuralları, en azından biz yetişkinler için.
06:501989 yılında Sovyet ordusu ülkeden tamamen çıktı.
06:55Yıllık işgal sona erdi ve yerlilerin söylediğine göre Sovyet ordusundan, Kızıl ordudan geriye o kadar çok silah kalmıştı ki,
07:02ABD bir gün bu silahların kendisine karşı kullanılacağından korktu ve Taliban'ı kurdu veya güçlendirdi veya silahlandırdı.
07:11En sonunda yine El-Kaide'yi, Taliban'ı bahane ederek ülkeye girdi, bütün dengeleri bozdu.
07:18Yani şöyle söyleyelim zaten olmayan bütün dengeleri iyice alt üst etti.
07:26Bu ülkedeki savaş hali 79'dan beri aralıksız devam ediyor.
07:31Bu demektir ki fiili olarak 42 yıldır Afganistan savaşın içindedir.
07:36Yerli halk silah sesi duymadığımız bir gün bile yok diyor.
07:46Taliban'ın kelime anlamı talebe, öğrenci demek. Bunu artık son dönemki haberlerden çoğumuz öğrendik.
07:53Bu medrese talebeleri arasında ortaya çıkmış bir örgüttür.
07:571970'lerden beri ülkede devam eden bu savaşlardan kaçan insanlar aileleriyle birlikte komşu ülkelerde,
08:05özellikle de Pakistan'da çadır kentlerde yaşıyorlardı ve buralarda da sadece temel İslami eğitimi aldılar.
08:12Yani başka hiçbir şey görmediler, duymadılar, bilmiyorlar.
08:17Yaşantıları belli bölgelere hapsolmuş, çocuklukları olmayan çocuklar düşünün.
08:22Bu çocuklar o dönem bu medreselerde eğitim veren Molla Muhammed Ömer adlı bir adamın etrafında toplandılar.
08:30Molla Ömer aslında çok iyi bir İslam eğitimi almış bir adamdı ve Sovyet-Afgan savaşı sırasında da Ruslara karşı savaşmıştı.
08:38Dünyadaki bütün benzer örgütlemelerin liderleri gibi Molla Ömer de Afganistan'daki bütün savaşların,
08:45problemlerin nedenini aynı yere bağlıyordu.
08:48İslam kurallarının yeterince uygulanmaması.
08:51Kısacası bir şeriat devleti kurulmalı ve böylece halk da huzura ermeliydi. Hepsi bu.
08:57Maalesef bu nokta İslam dünyasında çoğunluğun hala göremediği, anlayamadığı bir tür kör noktadır.
09:05Bu anlatacağım nokta.
09:07Hep karşılaştırmalar yapılır ya, Batı neden birçok konuda bizden önde, İslam dünyası neden geride kaldı diye.
09:14Başlıca nedeni işte bu kafadır arkadaşlar, bana göre.
09:18Biraz sonra siz de anlayacaksınız ne demek istediğimi.
09:21Batı, toplum refahının, ileri uygarlık düzeyinin üretimle, sanayiyle, bilim eğitimiyle sağlanacağını asırlar öncesinden anladı ve bu yola girdi.
09:32Ancak İslam dünyasında belirli bir kesim hala bunun İslam devleti veya şeriat düzeniyle mümkün olacağını zannediyor.
09:41Oysa mutlak şeriatla yönetilen ülkeler, bilim, sanat veya teknoloji üretmemekle birlikte her yıl yenilenen dünyanın en mutlu ülkeleri listesinde de yoklar.
09:52Dünyada uzun yıllardır göç akını, yünü de hep doğudan batıya doğrudur.
10:01Bunu söylediğiniz zaman bu ülkede bazılarına tuhaf geliyor.
10:05Ya o gerçek İslam değil diye en kolayına kaçıyorlar ya da anlayamadıklarını söylüyorlar bu durumun sebebini.
10:12Bir insanın Müslüman olup da şeriatı istememesini tuhaf karşılıyorlar.
10:17Şeriat Allah'ın kanunları değil mi diyorlar.
10:20Doğru, bir anlamda şeriat iki anlamda kullanılıyor çünkü Allah'ın kanunlarıdır.
10:25Bunda bir sorun yok.
10:27Bir insan şeriata göre bir hayat yaşayabilir, bilmelidir de zaten.
10:31O hakka sahip olmalıdır.
10:33Fakat problem çıkaran şey şeriat yani İslam'a göre Allah'ın dilediği hayat tarzı değil.
10:39Birilerinin bunu insanlara döve döve kabullendirmeye çalışmasıdır.
10:44Sorun burada başlıyor.
10:46Çünkü şeriat bir devlet olunca yaptırım gücüne sahip oluyor.
10:50Ve bizim ülkemizde de şeriata karşı olan herkesin direkt dinsiz olarak etiketlenmesi sanırım bu iki şeyin birbirine karıştırılmasındandır.
11:00İnsanın kendi hayatında şeriatı yaşamasıyla devletin şeriat devleti olması arasındaki fark.
11:07Dindarlıkla dinciliği de karıştıran insanlar var.
11:10Dinciliğe karşı olmak da doğrudan İslam'a karşı olmak gibi algılanıyor.
11:15Tabii işin içinde bir kötü niyeti yoksa bu insanın.
11:18İşte şeriat devleti veya din ayrımcılığı ya da din baskısı maalesef toplumda samimi dindarlık dediğimiz şeyi ortadan kaldırıyor.
11:29Bu adamı çoğunuz tanıyorsunuzdur herhalde Süleyman Ateş.
11:33Çoğu zaman sinirli konuşmalarıyla bilinir ama bir defasında gerçekten de tam da konumuzla ilgili çok önemli bir şey söylemişti.
11:42Çocukken okuduğu yatılı din okullarından birinden veya belki de birden fazlasından tam olarak hatırlamıyorum ayrıntıyı.
11:49Sırf sabahları sabah namazına çok sert bir şekilde kaldırıldığı için bütün öğrenciler o okullardan ayrıldığını anlatıyordu.
11:58Çünkü isyan etmekten, dinden çıkmaktan korkmuş başka bir okula geçmiş.
12:03Sonunda da biliyorsunuz tefsirler yazacak, ülkenin din işlerini yürütecek konuma geldi.
12:09Bizim eski Diyanet Başkanımızdır.
12:11Karakteriyle ilgili konuşmuyorum. Şahsen tanıdığım bir insan değil.
12:15Sinirli konuştuğu için bazı insanlara itici geliyor sanırım.
12:20Gözlerimle Şahit Olduğum Bir Şey
12:25Başka bir örnek bu sefer gözlerimle şahit olduğum bir şey.
12:29Ben uzun yıllar önce Nahçıvan'da bulundum ve oradan da İran'a geçtim.
12:34Nahçıvan şehir merkezinde bir Türk lokantası vardı.
12:38Hala var mı bilmiyorum. Tam merkezde.
12:41Öğlenleri orada yemek yiyordum.
12:43O lokantada içki serbestti.
12:45Yemeğin yanında içki de söyleyebiliyordunuz.
12:49Azerbaycan'da da sanırım içki konusunda çok fazla kısıtlama yok zaten.
12:53Türkiye gibi değil.
12:54Çoğu restoranda, lokantada, kelle paçacı tarzı yerlerde içki de var.
12:59Ancak işin tuhaf yanı, bakın altını çizerek söylüyorum,
13:03onca yerde yemek yedim, hiç sarhoş insan görmedim.
13:07Sadece bir kez yan masadan biri 150 gram vodka istedi,
13:12yedi, içti, kalktı, dümdüz gitti.
13:15Ancak ben İran'a geçmeden önce bir gün zil zurna sarhoş birini gördüm.
13:20Aynı masada Azerbaycanlılar da vardı ama onların hepsi ayıktı.
13:24Bir tek bu ağır İran şivesiyle konuşan adam aşırı derecede sarhoştu.
13:29Bu arada İran Azerbaycanlılarının çok belirgin şiveleri ve çok belirgin vücut hareketleri vardır.
13:35Ben çok uzaktan tanırım onları.
13:37Benim Türkiye'de tanıştığım üç İranlı'nın üçü de içki içen insanlardı.
13:42Hatta biri çok aşırı içen biriydi.
13:44Ve bunların hepsi de Müslümandı.
13:46Çünkü İran'da gayrimüslim azınlıklar da var, onlardan sanmayın yani.
13:50Bakın bunları o insanları kötülemek için söylemiyorum.
13:54Ben başka bir şey anlatıyorum.
13:56İran'da içki yasak.
13:58Küçük azınlıklar içebiliyor, Zerdüşler, Hristiyanlar filan ama Müslümanlar içemez de satamaz da.
14:04Bayağı değnekle filan dövüyorlar içeni satanı.
14:07Daha sonra devamı halinde hapis de var diyebiliyorum.
14:10İşte dini rejimler, dini baskılar bunlara yol açıyor.
14:14Değnekten korktuğun için Müslüman oluyorsun ya da mış gibi davranıyorsun.
14:19Dışarı çıkar çıkmaz da bir anda kişiliğin, değer yargıların hepsi değişiyor.
14:24Din devleti veya kişilerin anayasal olsun olmasın inançlarına göre muamele gördüğü ülkelerde takiye çok yaygın olur.
14:33Yani siyasi, ticari ya da sosyal bazı çıkarlar için insanlar riyakarlık yapmaya, inanmadığı şeylere inanıyormuş gibi ya da inandığı şeylere inanmıyormuş gibi görünmeye başlıyor.
14:45Bu takiye kelimesi farklı anlamlarda da kullanılıyor.
14:48Genel anlamda korunmak anlamına gelir yani takva kelimesinden gelir bildiğim kadarıyla.
14:54Ancak dinlerin en güzel yaşandığı sistemler, devletin bütün dinlere eşit mesafede durup,
15:01aynı zamanda bütün inançların mensuplarının da kendi inançlarını en iyi şekilde yaşamalarının güvence altına alındığı,
15:09herhangi bir inancın baskılanmadığı veya insanların inançlarına, yaşantılarına göre yaftalanmadığı, dışlanmadığı sistemlerdir.
15:18Biz bu sisteme layıklık diyoruz.
15:21Kimsenin birilerinden korktuğu için ya da devlet kademelerinde avantaja sahip olmak için dindar görünmeye ihtiyacının olmadığı,
15:29layıklıkla yönetilen ülkeler, dindarlığın dünyevi olmaktan çıkıp tam anlamıyla uhrevi boyuta vardığı ülkelerdir, kısacası.
15:44Şimdi gelelim Afganistan'a ve Taliban'a.
15:48Geçenlerde bir araştırma yazısı okudum. Dünyada Müslüman ülkelerde şeriat düzeni isteyenlerin oranları vardı.
15:55Bütün listelerde Afganistan dünyada en çok şeriattan yana olan Müslüman ülke olarak görünüyor.
16:01Yüzde doksanlarda. Hatta bir listede yüzde doksan dokuz bile gördüm.
16:06Bu arada Türk Cumhuriyetleri arasında şeriat devleti isteme oranlarında en yükseği yüzde otuz beş ile Kırgızistan, en düşüğü yüzde sekiz ile Azerbaycandır.
16:18Türkiye'de bu oran birkaç ankete göre değişse de yüzde onlarda, işte yüzde on, yüzde on iki, bir ankette yüzde on sekiz görünüyordu vesaire.
16:27Ama Afganistan'ın durumu çok ilginç.
16:30Şimdi diyeceksiniz ki bu Taliban'ın yıllarca yaptıklarından sonra bu halk hala neden ve nasıl yüzde doksanlarda şeriat devleti istiyor?
16:38Gerçi bu yüzde doksan bana da aşırı abartılı geliyor ya neyse.
16:42Taliban'ın geri dönüşüyle ülkeden kaçanların sayısına ve ülkede kalanların korkusuna bakılırsa bu yüzde doksanlık oranın gerçeklerle hiçbir ilgisi yok.
16:51Yine de çok dikkat etmek lazım çünkü bazı şeyler dışarıdan göründüğü gibi değil.
16:57Biz çok kolay yargılıyoruz insanları, çok kolay yaftalıyoruz ama insanların ne yaşadığını, nerelerden, hangi yollardan geçtiğini, neler hissettiklerini bilmeden, en azından çok yakından tanımadan ya da görmeden yargılamamak lazım.
17:11Bakın ne diyeceğim size.
17:13Başta söylediğim gibi ben bu konuyla ilgili araştırma yaparken çok yeni hazırlanmış bir video gördüm.
17:19Belgesel tarzında.
17:21Rus bir YouTuber bizzat gitmiş Afganistan'da yerli halkla Taliban'ı konuşmuş.
17:27Çok yeni bir video 5 Eylül'de yüklenmiş daha.
17:30Hatta Rusça bilen arkadaşlar için videonun linkini açıklama kısmına bıraktım.
17:34Çok güzel bir çalışma olmuş.
17:36Anlayan arkadaşlara tavsiye ederim izlemelerini.
17:39Oradan şimdi bazı alıntılar yapacağım.
17:41Halkın konuştuklarını size aktaracağım.
17:44Video aslında Temmuz ayında yani Taliban'ın iktidarı ele geçirmesinden yaklaşık bir ay önce çekilmiş.
17:50Az önce bahsettiğim ülkede 42 yıldan fazladır devam eden iç savaş durumu ülkenin her yerini etkilemiş.
17:58Halılarda bile geleneksel desenlerin yanı sıra desen olarak tanklar, bombalar, savaş uçakları, helikopterler ve çeşitli silahlar da kullanılıyor.
18:08Satıcısının anlattığına göre bu tür halılar yerlere serilmez, genelde duvarlara asılır.
18:14Esasen askerler veya asker kökenliler tarafından satın alınır.
18:19Halkın tamamı savaşlardan bir şekilde yara almış.
18:23Bedensel veya manevi.
18:25Kiminin babası, kiminin kardeşi veya yakını Taliban tarafından öldürülmüş veya Taliban'a katılmış.
18:31Rus işgali sırasında da mücahitler birçok işbirlikçiyi infaz etmiş yerlilerden.
18:39Afganistan birkaç azınlıktan oluşan bir ülkedir.
18:42Yani Afgan adlı bir millet yoktur.
18:45Sadece ülkenin adı böyledir.
18:47Ülke etnik azınlıklardan oluşur ve bunların büyükleri de Peştunlar, Tacikler, Hazaralar ve Özbeklerdir.
18:55En kalabalık halk Peştunlardır ve Taliban da esasen onlardan oluşur.
19:03Fakat uzun yıllardır bu azınlıkların hepsi de iktidarı ele geçirmek için birbiriyle savaş halindelerdi.
19:10Peştun bir yerlinin anlattığına göre yaklaşık 300 yıldır Afganistan'ı Peştunlar yönetmektedir.
19:16Çünkü bu süre içinde iktidarda olan bütün isimler Peştun soyundan gelmeydi.
19:21Yani Afgan olarak tanımladıklarımız bir bakıma aslında Peştunlardır.
19:26Onlar İran kökenli bir halktır.
19:28Konuştukları dil olan Peştucada Doğu İran dil grubundandır.
19:32O dillerdendir.
19:34Pakistan'da da çok kalabalıklar bildiğim kadarıyla.
19:36Yanlış hatırlamıyorsam 28 milyon veya 30 milyon.
19:40Yani oradaki ikinci en yüksek topluluktur.
19:47Bu ülkede devlet rejimleri her çöktüğünde halk korkunç bir kaos ve sefalet yaşadı.
19:58Özellikle 1992 yılında demokratik rejimin yıkılmasından sonra Afganistan halkı sadece Birleşmiş Milletlerin sağladığı gıda yardımlarıyla hayatta kalmaya çalıştı.
20:09Kanun uygulayıcı, doğru dürüst bir otoriteden de yoksun kaldıkları için suç oranları, kabile savaşları zirve yaptı.
20:17Bir yerli anılarını anlatıyor.
20:1911-12 yaşlarındaydık diyor.
20:21Oyun oynuyorduk.
20:22Bir arkadaşımız ben bir eve gidip geleyim dedi bir keresinde.
20:25Ve biraz sonra çocuğun yaşadığı eve füze düştü.
20:28Arkadaşımız öldü diyor.
20:30Evdekilerle birlikte.
20:31Böyle şeyler çok sık yaşanıyordu.
20:33Bu artık normal bir hal almıştı.
20:35Bunları neden anlattığımı biraz sonra anlayacaksınız.
20:38Bir yere bağlayacağım şimdi.
20:40Bütün bu iç savaşlardan Taliban yani Peştunlar galip çıktılar ve 1996 yılında iktidara geldiler.
20:482001-11 Eylül olaylarından sonra ABD tarafından iktidarlarına son verilene dek iktidarda kaldılar.
20:56Yerlilerin de söylediğine göre az önce söylediğimizi onlar da teyit ediyor.
20:59Sovyetler Birliği'nin ülkeden çıkmasından sonra geriye çok yüksek miktarlarda ve çeşitlilikte askeri mühimmat bıraktılar.
21:07Ve evinde silah olan her bir Afgan bir de aç olunca silahını alıp bir diğer Afganı gasp etmeye başladı.
21:15Ya düşünebiliyor musunuz?
21:16Böyle bir cehennemin ortasında.
21:1896 yılında Taliban iktidara gelince halk uzun yıllar sonra ilk kez barış ortamını yaşadı.
21:26Hani en kötü devlet bile devletsizlikten iyidir denir ya.
21:30Savaş bitti, kanunlar geldi, iyi kötü.
21:33Suç oranı o kadar aşağılara indi ki, yerliler anlatıyor tekrar ediyorum,
21:37cuma namazı sırasında insanlar dükkanlarını açık bırakıp namaza giderlermiş.
21:42Çünkü mesela hırsızlıktan yakalananın direkt eli kesiliyor ve bu halka açık bir şekilde yapılıyordu.
21:49Hatta bir keresinde daha futbolun yasaklanmadığı bir dönem, Taliban futbolu sonradan yasakladı çünkü,
21:55bu maç sırasında, maç arasında Taliban ve birkaç kişi stadın ortasına gelmiş, birkaç kişiyi getirmişler daha doğrusu.
22:03Herkesin gözü önünde hırsızmış bunlar.
22:06Stadın ortasında kollarını kesmişler, ellerini kesmişler daha doğrusu.
22:10Hep ibret olsun diye bunlar.
22:12Ancak bununla birlikte, futbolla birlikte daha sonra radyo, televizyon, her türlü oyun yasaklandı.
22:19Ancak ilginçtir ki bütün bunlar, o dönemler tabii ki, halkı çok da kötü etkilememiş,
22:23çok da olumsuz etkilememiş.
22:26Daha farklı şeyler öne çıkmış olmalı.
22:29Para oyunları da, mesela eğlence için kuş beslemek de, büyü yapmak ve ürünlerin üzerinde kadın yüzünün kullanılması da yasaklanmıştı.
22:38Dışarıdan gelen ürünlerinde üzerindeki kadın tasvirleri kapatılmaya başlanmıştı.
22:43Daha sonra erkek tasvirleri de yasaklanmış.
22:46Bu adam bir kitapçı.
22:48Taliban rejiminin çok sert bir rejim olduğunu, ancak Talibanların kendilerinin yumuşak insanlar olduğunu anlatır.
22:55Atatürk'ten bahseden bu kitabı Taliban zamanında da satıyormuş.
22:59Anlattığına göre Taliban burayı teftiş ettiğinde sadece yüzünü kapat demişler, satabilirsin.
23:06Dediğim gibi bu mesela bu kitapçının anlattığı konu, işte Taliban üyelerinin gelip de resimlerin üzerini kapat istediğin kitabı satabilirsin demesi çok güzel bir şeymiş gibi gelmiş insanlara.
23:17Bu gerçekten de çok acıklı bir durum aslında.
23:20Bunları görünce insan bazı şeyleri yavaş yavaş anlamaya başlıyor.
23:24Düşünebiliyor musunuz hiç barış görmemiş, savaşlardan yorgun düşmüş, doğru dürüst devlet otoritesine hasret bir ülke insanı düşünün.
23:33Sokağa çıktığınızda eve sağ salim dönme şansınız fazla yok.
23:37Taliban iktidara gelince halkın elindeki bütün silahları topladı mesela.
23:41Halk ilk kez barış ortamı denen şeyi gördü.
23:44Bir anda devlet, kanun, düzen görünce de Taliban'a dört elle sarılmaları normaldi.
23:50Daha demokratik bir sistem denemeleri hep çatışmalarla dolu ve tam yerine oturtulamadan sona ermişti çünkü.
23:57Yani Taliban'ın şeriat rejiminden daha iyisini zaten bilmiyorlardı.
24:02Ancak şikayetçi oldukları şeyler de olmuş.
24:05Mesela anlattıklarına göre o dönemler gıda ürünleri çok kalitesizmiş ve üstelik de bulunmuyormuş.
24:11Kadın hakları çok berbat durumdaymış.
24:14Önce kız çocuklarının okuması tamamen yasaklanmış.
24:18Kadınlar yanlarına aileden bir erkeği almadan dışarı çıkamazlarmış.
24:22Bir kadının nameheren bir erkekle iletişim kurması dahi yasakmış.
24:26Sonradan bu yasaklar biraz esnetilmiş.
24:29Muhtemelen kadınlara erkek doktorların bakmasından rahatsız olmuşlar.
24:33Çünkü kadınların sadece sağlık alanında çalışmaları serbest bırakılmış.
24:38Artık kadınlar da eğitilmeye başlanmış ama yalnız kadınlar tarafından.
24:42Erkekleri ise erkek öğretmenler tarafından.
24:45Daha sonra da kadınlara kadın doktor, erkeklere erkek doktor kuralı getirilmiş ama bu konudaki eksiklik yani kadro eksikliği her zaman devam etmiş.
24:55Namaz zorunluymuş.
24:57Camide görünmediğinde Taliban evine geliyormuş.
25:00Camide yoktun hayırdır diye.
25:02Giyim kuşamda da bazı sınırlamalar vardı.
25:05Mesela erkekler yalnızca geleneksel kıyafetler giymeli, uzun saç ve sakal bırakmalılardı.
25:11Sakalını kesene kabloyla dövüyorlarmış.
25:16Kadınlarda ise burka denilen bu elbiseyi giyme zorunluluğu vardı.
25:21Bu burkanın nasıl eziyet veren bir şey olduğu ile ilgili bir yazı dolaşıyor sosyal medyada, bulursanız bir okumanızı tavsiye ederim.
25:29Ama dediğim gibi bütün bunları Afganlar sineye daha kolay çektiler.
25:34Yani barış ortamı olsun, çalışıp paramızı kazanalım, akşam eve işimizin çocuklarımızın yanına sağ salim dönelim, çocuklarımızı sakin bir ortamda yetiştirelim, gerisi önemli değil.
25:45Çünkü bu ülkede savaşlarda da en çok siviller yaşamını yitirmiştir.
25:51İlginç bir detay, bir Afgan diyor ki, ülkesinde kadınlara çok fazla saygı duyulduğundan, mesela içinde kadının olduğu arabalar polis tarafından aranmaz.
26:01Bu nedenle de özellikle terör örgütleri kadın kıyafeti giyerek çok fazla terör saldırısı gerçekleştirmişler.
26:11İşte böyle dili, mezhepleri birbirinden ayrı, kendi dillerinde konuştukları takdirde birbirlerini hiç anlamayan,
26:18üstelik sürekli bir çatışma halinde etnik topluluklardan oluşan bir ülkeyi kontrol etmek gerçekten de kolay olmamalı.
26:26Taliban iktidarı ilk kez ele geçirdiğinde, 90'larda, Peştunların yaşadığı bölgelere girdikleri sırada hiçbir direnişle karşılaşmamışlar.
26:36Çünkü Taliban'ın zihniyeti zaten Peştunların günlük yaşam biçimidir.
26:41Onlar kendi bölgelerinde her zaman en katı şeriat kurallarıyla yaşadılar.
26:46Ancak örneğin Tacikler onları istemiyordu.
26:49Ve Taciklerin yaşadığı bölgelerde çok şiddetli çatışmalar olmuş.
26:53Taciklerden de Taliban'dan da çok sayıda insan ölmüş.
26:58Bu gördüğünüz Tacik köyü o zamanlar Taliban tarafından intikam amacıyla yakılmış.
27:08Ancak Taliban daha yeni yeni iktidarı ele geçirmeye başladığında yaptığı bir hareketle halkın saygısını ne ölçüde bilmiyorum ama önemli bir ölçüde kaybetmiş.
27:181995'in başlarında Kabil'e doğru ilerlediklerinde Ahmet Şah Mesud komutasındaki Afganistan İslam Devleti'nin hükümet güçleri tarafından yıkıcı bir yenilgiye uğratıldılar.
27:30Bu sırada Taliban savaşçıları Kabil'den geri çekilirken bütün şehri bombaladılar ve çok sayıda sivil öldürdüler.
27:37O dönemden sonra birçok medya kuruluşu Taliban'ın Afgan halkı tarafından, tabii ne kadar kısmı tarafından bilmiyorum tekrar ediyorum, sadece güce aç milisler olarak görülmeye başlandığını yazmıştır.
27:52Ahmet Şah Mesud'dan bahsetmişken o özellikle Taliban karşıtı olan Afgan halkı için gerçek bir kahramandır.
27:59Aslen Tacik'ti. Resimlerini her yerde görmek mümkündü, Taliban gelene kadar muhtemelen hepsini kaldırmıştır çünkü.
28:07Hatta gençler vücutlarına onu dövme olarak yaptırırlardı.
28:11Bu adam belki de Afganistan için en uzun süre savaşmış komutanlardan biriydi.
28:16Önce Ruslara karşı savaşan mücahitlere liderlik etti ardından Taliban'a karşı savaştı.
28:2211 Eylül'ün ardından ABD Taliban'ı El-Kaide ile iş birliği yapmakla suçlayıp iktidarlarını yıkınca ülke yeniden kaosa girdi.
28:35Çünkü Taliban yine iktidarı ele geçirmek için iç savaş başlattı.
28:40Tacikler Sovyetlerin işgalci askerleriyle Taliban arasında fazla fark görmüyorlar. İkisi de Taciklere ciddi zulmetmiş anlayacağınız.
28:49Dolayısıyla şu anlattıklarımdan ortaya çıkan şey şu, Türkiye'ye mülteci olarak gelen Afganistanlılar büyük bir ihtimalle Peştunlar değiller.
28:58Çok fazla bakındım ama gelen Afganların kökeniyle ilgili pek bir bilgi yok. Hep Afganistanlılar, Afganlar diye geçiyor.
29:06Hangi etnik topluluğa ait bu insanlar? Özbek mi? Türkmen mi? Tacik mi? Hazara mı? Hangisi?
29:13Bakın 2021 Göç İdaresi Genel Müdürlüğü kayıtlarında gelenler nasıl anlatılıyor.
29:19Çoğu yerde etnik kökeni, tabiiyeti, mensubu olduğu toplumsal grup veya siyasi düşüncelerinden dolayı zulme uğrayacağından haklı sebeplerle korktuğu için Türkiye'ye gelen
29:30ya da bu korku nedeniyle Afganistan'a dönemeyen veya dönmek istemeyen ve uluslararası koruma statüsü verilen kişiler.
29:38Ancak yine bu kayıtlara göre Türkiye'ye daha öncelerden gelen Afganlar da var.
29:43Bu grupta belirtilen kişiler ise daha çok ekonomik sebeplerle ve daha iyi bir hayat yaşamak için Türkiye'ye gelen Afgan göçmenlerdir.
29:51Bu göçmenler uluslararası korumaya hiç başvurmayan veya başvuruları reddedilen kişilerdir.
29:57Ve bu Afganlar Türkiye'de bugün hala hayatlarını kaçak olarak sürdürmekteler.
30:02Ve aynı zamanda kaçak olma durumları ve yakalanmaları halinde Afganistan'a geri gönderilme korkusuyla yaşamaktalar Türkiye'de.
30:13Neyse konumuza geri dönelim.
30:15Kısacası Taliban zaman içinde değişmeye başlamış.
30:19Halk da bakmış ki tamam barış geldi, artık silah sesleri yok, tamam hayattalar ama günlük sorunlarıyla ilgilenecek birileri de lazım.
30:28Şeriata aykırı diye onlarca meslek yasaklanmış, insanlar işsiz kalmış ama bir çözüm yok.
30:35İnsanlara canları istediği gibi davranıyorlar ama onları düşünüyor gibi de bir durumları yok.
30:41Normal olan, insani olan her şey yasaklanmış.
30:45Bütün erkek çocuklarını toplayıp ellerine silah verip kendi taraflarına çekiyorlar, yerliler anlatıyor bunları, tüm ülkeyi sadece bir ordu gibi görüyorlar.
30:54Üstelik yanlarına çektikleri gençler de onların neler yaptıklarını görünce kaçmaya başlamışlar.
31:00Ülkede çok büyük ekonomik krizler ve kıtlık başlamış.
31:04Ülkede üretim yok, o zaman da yoktu.
31:07Üstelik diğer ülkelerle ilişkiler de sıfır düzeyindeydi.
31:10Taliban hükümeti diplomatik olarak sadece 3 ülkeyle 3 ülke tarafından tanınmıştı ve bu 3 ülkeyle ilişkileri vardı.
31:18Pakistan, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri.
31:22Savaşlar yüzünden altyapı harap vaziyette.
31:26Afganistan bebek ölümlerinin dünyada en yüksek olduğu ülke haline gelmişti.
31:31Ve hala da öyle diyebiliyorum.
31:33Yani nüfusa oranla tabii ki.
31:35Tüm çocukların dörtte biri beşinci yaş günlerine ulaşamadan öldü.
31:40Bu oran diğer gelişmekte olan ülkelerin çoğundan birkaç kat daha yüksektir.
31:45Uluslararası yardım veya kalkınma kuruluşları gıda, istihdam, yeniden yapılanma ve diğer hizmetlerin sağlanması açısından çok önemliydi.
31:54Ancak Taliban bu kuruluşların sunduğu yardıma karşı çok şüpheciydi her nedense.
31:59Savaş yılları boyunca 1 milyondan fazla ölümle birlikte Dullar'ın aile reisi haline geldiği ailelerin sayısı 1998'de 98 bine ulaştı.
32:10Şehrin büyük bir bölümünün roket saldırılarıyla harap olduğu Kabil'de 1.2 milyon insanın yarısından fazlası içme suyu için bile sivil toplum kuruluşlarının yardımlarından yararlanmaktaydı.
32:23İç savaş ve hiç bitmeyen mülteci akışı Taliban'ın yönetimi boyunca devam etti.
32:28Mezar, Herat ve Şomali Vadisi'ndeki sivillerin düşmana yardım sağlamalarını önlemek için uygulanan yakıp yıkma taktiği 1 milyon sivilin dörtte üçünden fazlasını yerinden etti.
32:40O sırada oldukça trajikomik bir olay daha yaşandı. Komik değil aslında trajik diyelim.
32:45Öyle bir vaziyet ki Birleşmiş Milletler Afganistan'ın yaralarını sarmak üzere yola çıkarken ki sırf bu sebeple Müslüman kadın personel sayısını da arttırmışlardı,
32:54Taliban Afganistan'a gelen bütün Birleşmiş Milletler çalışanı Müslüman kadınların yanlarına kocalarını ya da ailelerinden mahrem bir erkeği almalarını zorunlu kıldı.
33:05Ve yardımlar Afganistan'a girdikten sonra STK'lara bombalanmış eski bir üniversite binasına yerleşmeleri emredildi.
33:13Onlar da bunu reddettiler ve kapatıldılar hepsi Taliban tarafından.
33:17Bir ay sonra Birleşmiş Milletler'in Afganistan'daki ofisleri de kapatıldı.
33:21Gıda fiyatları yeniden yükseldi, koşullar daha da kötüleşti ve o sırada Planlama Bakanı Taliban'ın Kari bin Muhammed şöyle bir açıklama yaptı.
33:31''Biz Müslümanlar Yüce Allah'ın öyle ya da böyle herkesi besleyeceğine inanıyoruz.
33:37Yabancı sivil toplum kuruluşları ayrılırsa bu onların kararıdır. Onları biz kovmadık.''
33:43Yani o dönemki Taliban'ın, şu an dediğimiz gibi nasıl davranacağını bilmiyoruz,
33:49o dönemki Taliban'ın halkın sosyal ve ekonomik sorunlarına bakışı bundan ibaretti.
33:54''Allah hepimizi doyurur, Allah sizi zaten doyurur, doyuracaktır.''
34:02İlk geldiklerinde oluşturdukları barış ortamı nedeniyle halkın aslında memnun olduğu Taliban,
34:072001 yılında ABD tarafından yıkıldığında başka bir şekilde bürünmüştü.
34:13Ve bundan dolayı da tuhaftır ki her zaman yabancı ülkeleri suçladılar.
34:17Kendilerini tanımamalarını diplomatik olarak, kendileriyle iyi ilişkiler kurmamalarını vs.
34:242001 ile 2021 yılları arasındaki bu Amerikan işgali döneminde veya Amerikan kontrolü döneminde,
34:31Amerikalıların 2 trilyon dolar harcadıkları söylenir bütün bu işgale.
34:36Ancak hiçbir işe yaramadı.
34:38Zaten ABD Afganistan'dan çıkar çıkmaz da biliyorsunuz Taliban tekrar iktidarı ele geçirdi,
34:44ancak bu sefer halk artık onları eskisi gibi görmüyor.
34:47Halk korkuyor.
34:49O zamanki kurtarıcıları gibi görmüyor halk onları.
34:52Bu nedenle de ülkeden çok büyük bir göç başladı ve bu konuda olan yine maalesef bize oldu.
34:58Bu arada Taliban yeniden büyük bir hızla Afganistan'ı ele geçirmeye başladığında,
35:02o demin bahsettiğimiz Ahmet Şah Mesut'un oğlu Ahmet Mesut ve topladığı silahlı birlikler tarafından
35:09Pençşir bölgesinde, daha doğrusu Pençşir vadisinde ciddi bir direnişle karşılaştı.
35:15Binlerce savaşçı burada bir araya gelerek taciklerden oluşan esasen Afgan Ulusal Direniş Hareketini cephesini kurdular.
35:23Bu arada medya Ahmet Mesut'a Batı'nın yeni kozu, Batı'nın yeni kartı olarak bakıyor.
35:29O şekilde dans ediyorlar.
35:31Çünkü ABD, Fransa ve Avrupa'daki diğer ülkelerden ve Arap dünyasından kendilerini desteklemelerini istedi.
35:38Ayrıca Taliban'la da müzakere masasına oturabileceğini söyledi ve eğer anlaşamazlarsa savaşı da göze aldığını söyledi.
35:46Ancak bildiğiniz üzere 6 Eylül'de Taliban Orayı da ele geçirdi ve Ahmet Mesut vadiyi terk etti.
35:529 Eylül'de Mesut'un sözcüsü Mesut'un iyi olduğunu söyledi ve ayrıca Pençşir'in tamamen Taliban kontrolünde olduğu bilgisinin doğru olmadığını,
36:02vadinin %60'ının hala Ulusal Direniş cephesinin kontrolü altında olduğunu söyledi.
36:08Taliban ise her ne kadar bu sefer daha yumuşak başta davranacakmış gibi bir imaj çizse de kısa süre sonra hiç değişmediği ortaya çıktı.
36:17Yine her şey yasaklandı, yine infazlar başladı, yine kadınlar evlere kapatıldı.
36:22Yine duvarlar boyandı vs.
36:25Bu arada kadınlara karşı olan yeni yasaları bir yazıya göre, bir kaynağa göre geriye doğru da çalıştırmışlar.
36:31Mesela zamanında kadın hakimler tarafından hapse mahkum edilen suçluların hepsini serbest bırakmışlar.
36:38Bir başka kaynak ise Taliban'ın aslında bütün mahkumları serbest bıraktığını söylüyor.
36:44Gerçeği bilemiyoruz, orası artık kapalı bir bölge oldu ve içeriden doğru haber almak biraz zor.
36:50Ancak şu kesin, eskiden Ruslara karşı omuz omuza çarpışan birçok Müslüman şimdi birbiriyle çatışıyor.
36:58Eski mücahitlerden biri de aynen bunu söylüyor.
37:01Ruslara karşı savaşıyorduk çünkü onlar hem işgalciydi hem de Müslüman değillerdi.
37:06Ama şimdi karşımızda Müslüman olduğunu iddia eden, bu ülkenin insanı olan ama sürekli Müslümanları katleden bir örgüt var.
37:14Ancak yine de bu çok açık ki bu sefer yine insan haklarına karşı eskiden takındıkları tavrı takınmaları halinde yönetimlerinin diğer ülkeler tarafından tanınmayacağının da farkındalar.
37:26Böyle bir ülkenin de siyasi olarak, ekonomik olarak dünyaya açılmadan ayakta kalabilmesi mümkün değil.
37:33Çünkü hiçbir yönden kendi kendine yetebilecek bir ülke değil.
37:37Hayvancılık ve tarımla ayakta kalmaya çalışıyor.
37:40Tarım dediğim şeyin de büyük oranda ne olduğunu artık bilmeyen yok herhalde.
37:45Taliban, kendiniz gördünüz, bir havaalanını daha işletecek kapasiteye sahip değil.
37:51Bunun için Türkiye'den yardım istedi ama sonuç ne oldu bilmiyorum.
37:55Bu insanlar bu ülkenin ekonomisini, ne bileyim bankalarını, teknoloji üretecek, farklı alanlarda uzmanlar üretecek kadar iyi kadrolar yetiştirebilecekleri bir eğitim sistemini nasıl kuracaklar hiç bilmiyorum.
38:08Muhtemelen kuramayacaklar.
38:10Bunun için de bütün dünya tarafından tanınmaya ve bütün komşularla iyi geçinmeye ihtiyaçları var.
38:17Bu onların tek şansı.
38:19Bu nedenle de öncelikle insan haklarına saygılı olmaları şart.
38:24Şimdilik ülkedeki her iki taraf, Taliban da, karşıtları da birbirini suçlamaya devam ediyor.
38:30Taliban ve yandaşları ülkede tam bir kaosun hüküm sürdüğünü ve kendi karşıtlarının Amerikan kuklalarından başka bir şey olmadıklarını iddia ederken,
38:40karşıtları Taliban'ın ellerinin Müslüman kanına bulaştığını ve aslında onun başta Pakistan olmak üzere dış güçlerin kontrolünde olduğunu düşünüyorlar.
38:50Hatta eski bir mücahit Taliban'ın içinde sadece birkaç bin kadar Peştun bulunduğunu, geri kalanların yabancılar olduğunu iddia ediyor.
38:58Yani hiç de sanıldığı gibi yerli bir yönetim değil buna göre.
39:03Afgan halkı ise, tabii ülkede gerçek ve sürekli bir barışın inşa edilebilmesi için, genel görüş orada böyle,
39:10yabancı ülkelerin iç işlerine karışmaması, karışanların ise yalnızca barış için uğraşması gerektiğini düşünüyor.
39:17Çünkü bu zamana kadar bütün devletler, Afganistan konusunda sadece kendi çıkarlarını gözetti.
39:24Başta da İran ve Pakistan'ın iyi niyetli olması şarttır.
39:29Arkadaşlar, Afganistan'ı ve Taliban'ı size kısaca anlattım.
39:33Buraya kadar yaşananlar özetle bundan ibarettir.
39:37Klişe bir tabirle kimin haklı, kimin haksız olduğunu zaman gösterecek.