Ortadoğu'da bölgesel savaş kapıda mı?
Category
🗞
NewsTranscript
00:00Çok teşekkürler Yusuf Ozan Demir. Evet Ankara stüdyomuzdayız.
00:04Yine ııı hafta içi kuşağımızda öğleden sonraları değerli
00:09isimlerle ııı gündemi dış politikayı ııı değerlendirmeye
00:14çalışıyoruz. Bugün de değerli konuğumuz Sayın Ömer Öz
00:17Kızılcık dış politika uzmanı aynı zamanda Ümran
00:20araştırma direktörü bizlerle birlikte olacak. Haber
00:23bültenimizin başında da paylaştığımız gelişmeler başta
00:26olmak üzere İsrail Hamas ateşkes görüşmeleri Orta
00:29Doğu'da son durum Hizbullah İsrail İran üçgenindeki ııı son
00:35durum yine neler oluyor neler bitiyor ve yine süremiz
00:38içerisinde ııı vakit kalırsa Suriye'yle ııı Türkiye
00:42arasındaki normalleşme ııı çalışmaları görüşmeler ııı ne
00:47durumda nasıl ilerliyor? Değerli konumuza
00:49değerlendirmeye çalışacağız. Hoş geldiniz hocam. Hoş bulduk
00:51yayınlar. Çok teşekkürler. Sağ olun. Hareketli bir yaz
00:54geçiriyoruz. Tabii ııı İsrail'in gazze yönelik ııı
00:58soykırıma varan saldırıları maalesef bir yıla yakın bir
01:02süredir devam ediyor. Iıı Birleşmiş Milletler Güvenlik
01:08Kurulu herkes bir şeyler yapmaya çalışıyor ama günün
01:11sonunda hep İsrail elini kolunu sallayarak bölgede istediğini
01:15yapan yaptıran bir aktör rolünde tabii Amerika
01:18Birleşik Devletleri'nin ııı güdümünde bunu yapıyor ama ııı
01:23İsmail Hane suikasti ardından ııı yeni bir oluşum ııı Sayın
01:29Mahmut Abbas'ın Türkiye ziyareti hep bu süreçte takip
01:33ettik, yaşadık. Iıı son gelişmeleri nasıl
01:36değerlendirirsiniz? Iıı özellikle Mısır'da yürütülen
01:39ateşkes görüşmeleri olduğu yolunda bilgiler vardı. Katar,
01:42Türkiye ve Mısır burada en önünde olan ülkeler. Iıı sizin
01:46bu konudaki değerli yorumlarınızı incelemenizi
01:49almak isteriz efendim. Evet aslında Mısır'da yapılan
01:51görüşmelerde ateşkes müzakiyelerinde İsrail
01:54tarafından nispeten üst düzey bir katılım olmuştu. Hamas ııı
01:57doğrudan müzakiyelerin bir parçası değildi yine. Ve ııı
02:01müzakiyelerde ara buluculuk yapan Mısır ve Katar ııı Hamas
02:04heyetine gidip görüşüp tekrar geri geliyorlardı. Buradaki
02:08temel ııı sorun şu. Artık ateşkes görüşmelerinde ııı
02:13İsrail tarafının da bir farkındalık oluştu ve bu
02:16farkındalık ne? Iıı biz istediğimiz bir hedefe
02:20ulaşamadık. Artık Gazze'nin geleceğinin gerçekleştirilmesi.
02:23Şimdi biraz daha açayım bunun ne demek olduğunu. Ondan sonra
02:25ateşkesi daha net anlayabiliriz. Iıı İsrail'in
02:29karar kartı düzenlediğinde Gazze'ye yönelik ve
02:32saldırılarını başlattığında temelde üç tane olası sonuç
02:36vardı. Birincisi Hamas o kadar iyi bir askerliğin iş
02:38gerçekleştirecek ki İsrail G'yi çekilmek zorunda kalacak. Bu
02:42gerçekleşmedi. Ikinci ihtimal İsrail Gazze'deki ııı
02:46insanların sivilliği Filistin'in Sinan Yarımadası'nı
02:49suyacak. Gazze'yi insansızlaştıracak. Bu da
02:52gerçekleşmedi. İsrail bunu ııı yapmak istediyse de bunu
02:55başaramadı. Iıı başaramamasının altında yatan ııı birçok sebep
02:59var burada ama en önemli sebepten bir tanesi de Amerika
03:02Birleşik Devletleri'nin buna yeşil ışık yakmaması oldu. Ve
03:05Mısır ve diğer Arap devletlerinde İsrail'le olan
03:08ilişkileri bir yana ııı Gazze'lerin Mısır'a suymasını
03:11kabul etmemeleri de bu da önemli bir etken oldu. Şimdi
03:14son senaryo genel son olasılık o da şu. Gazze sonrası Gazze'nin
03:19kurulması. Yani Gazze sonrası çünkü Gazze yerle bir edilecek
03:23ve yeni bir Gazze kurulacak. Ve bu Gazze nasıl olacak sorusu.
03:27Şu an İsrail tarafı ateşkes müzakiyelerine bu bağlamda
03:31bakıyor. Bir bu da birinci soru şu. Hamaslı bir Gazze mi
03:35kurulacak? Hamassız bir Gazze mi? Ikinci soru İsrail'in
03:40askeri varlığı olduğu bir Gazze mi? Yoksa İsrail'in askeri
03:44varlığı bittiği bir Gazze mi kurulacak bu sürecin sonunda?
03:47Ve biz artık ııı görüyoruz ki İsrail'in ateşkes müzakiyelerinde
03:52ortaya koymuş olduğu ııı talepler, ortaya koymuş olduğu
03:55vizyon ve tavırda ve Amerika ilişkileri de bunları
03:58destekliyor mesela yeni şartları. Ne talep ediyor? Bu
04:02da en önemli mesela Philadelphia koridoru. Philadelphia
04:05koridoru aslında Mısır'ı ile Gazze arasındaki sınırı
04:08İsrail'in ordusunun yerleşmesi ve yedi asker üssün kurulması.
04:12İsrail bunu bunu talep ederek şunu hedef hedefliyor. Mısır'dan
04:18biliyorsunuz ııı Gazze'ye giden her şey İsrail'in kontrolü
04:22altında. Evet. İsrail'in onay olmadan hiçbir şey içeri
04:24geçemiyor. Ve Mısır'daki yetkililer İsrail'le bu konuda
04:28çok iyi bir iş birliği içerisindeler ve ııı İsrail'i
04:31rahatsız edecek bir tutumda değiller. Ama ııı Mısır
04:35istihbaratı olsun ve Mısır'daki ııı bürokratlar, yetkililerle
04:38olsun daha çok bireysel inisiyatiflerinden yani devlet
04:42politikası olarak değil ama daha çok bireysel
04:43inisiyatiflerinden bazı şeylere göz yumuyorlardı. Turnerler
04:47aracıyla içeri geçişli oluyordu. Bazen sınır
04:49kapılarından İsa'nın izin vermediği mallar, ürünler içeri
04:53giyebiliyordu. Iıı İsa bunu önlemek istiyor. Bunu önlemek
04:57için Philadelphia koridoruna yerleşip Gazze'ye ne giyecek,
05:00ne eee giyinmeyecek? Bunu tam eee tahkim ve kontrolü başında
05:05olacaktı. Başında olacak. Şimdi bu aynı zamanda şuna da işaret
05:09ediyordu. İsrail Filistin'i Sinan Yarımadası'na sülme
05:13hayalinden de vazgeçmiş. Çünkü eğer vazgeçmemiş olsaydı buraya
05:16yerleşmeye ihtiyacı olmayacaktı. Iıı birinci sebep
05:20bu ve bu da İsrail açısından değerlendiğimizde şu şuna
05:24işaret. Hamas'sız bir Gazze'yi oluşturmak için bu bir eee
05:28faktör. Iki, İsrail bu da kalıcı olması için bir eee etken.
05:32Çünkü eğer Philadelphia koridorda oluşursa bu sefer Hamas'ın
05:37tekrar güçlenmesi, tekrar eee envantiyeni oluşturması, tekrar
05:41savunma hatlarını kurması, tünellerin gelişmesi için eee
05:45Mısır'dan gelecek olan tüneller vasıtasından gelecek olan
05:47yardımına, lojistik desteğe ihtiyacı var. Hı hı. İsrail
05:51bunu keserek Hamas'ın tekrar güçlenmesini önüne geçmeye
05:55çalışacak. Hedefi bu, amacı bu. Ki zaten refaha operasyonu
05:58düzenledikten sonra da bu bağlamda adımlarını atmıştı.
06:01Eee ikinci bir mesele de şu. Gazze'ye şehir şehri var. Bir
06:06de Güney'deki Gazze'nin diğer bölgeleri var. Ikinci bir
06:10koridorda net salim koridorunu da bu bu bölgede istiyor. Eee
06:13Gazze kentinden eee Gazze'nin güneyinde bulunan diğer kentler
06:17arasında da bir ayı bir koridorunu eee talep ediyor
06:20İsrail. Hı. Şimdi bu bunun da amacı çok net. Niye? Çünkü biz
06:25şunu biliyoruz. Nispeten Gazze kentindeki Filistin'in Hamas'a
06:29olan desteği Han Yunus ve diğer bölgelerdeki Gazze'lerin
06:34daha yüksekti. Hatta iki bin altıdaki seçim sonuçları da
06:37öyleydi ve genel kabul de budur. Gazze kent merkezindeki
06:40insanların Hamas'ı nispeten daha çok destekliydi yönünde. Eee
06:44İsrail buradaki koridoru da elinde tutaraktan güneyle
06:49kuzey arasında da bir ayım yapmayı hedefliyor ve kuzeydeki
06:53Hamas'ın daha güç olduğu bölgele ikinci bir tecrit, ikinci bir
06:56kontrol mekanizması oluşmaya çalışıyor. Yani eğer olur da
06:59Hamas eee daha da uzun tüneller inşa eder ve Mısır'dan daha da
07:04uzun bir lojistik sağlasa bile eee Han Yunus ve diğer
07:07bölgelerden eee Gazze kentine tedarik eee sağlayamasın. Iyice
07:11hapishane çevirmek gibi. Ya buradaki eee hedef şu, şunu
07:15yanlamamız gerekiyor. İsrail Hamas'sız bir Gazze istiyor
07:18artık. Evet. Hamas'sız bir Gazze oluşturmak istiyor. Ve asli
07:21varlığını o da sürdürmek istiyor. Şimdi buna karşı da
07:24diğer bir formül var. Bu da daha çok Arap devletlerinin
07:28destek verdiği ııı Amerika Birleşik Devletleri'nin eskiden
07:31daha yakın olduğu şu an İsrail'in pozisyonuna daha
07:33yakın olduğu bir pozisyon. O da ne diyor ki ııı Hamas
07:37olabildiğince zayıflatıldıktan sonra Hamas'ın yeni bir
07:42Filistin otoritesinin parçası olduğu ya da Hamas'ın bir
07:45şekliyle sürecin içerisinde olduğu ama etkin pozisyonda
07:49olmadığı Gazze için yeni bir yönetimin, yeni bir otoritenin,
07:53yeni bir yapılanmanın kurulması. Onların günü, eş
07:55güdümünde. Aynen. Şimdi bu da e zaten Mahmut Abbas da
07:59Amerika Birleşik Devletleri'ye bir yol hayatası sundu. Bundan
08:02aylar önce ve bu da bunun altyapısını oluşturdu. Şu an
08:05eee Demokrat Partisi'nin başkan adayı Kamala Harris'te
08:09açıklamıştı. Filistin otoritesinin Gazze'de Gazze
08:12sonrası yönetimi dev almayı eee planladık. Yani bir gün eee
08:16İngilizce ifadeyle yani o günden sonra eee Gazze ne olacak?
08:21Bunun tartışmalığı ateşkesle yiyor. Yani aslında biz Gazze'de
08:26bir ateşkes müzakiyesi artık görmüyoruz. Çünkü ilk başta işte
08:29rehineler verecek, şöyle olacak, böyle olacaktı. Şu an
08:32artık yeni bir döneme geçtik. Ve bu dönemde Gazze sonrası
08:36Gazze'nin yönetimi nasıl olacak müzakiyeleri? Hamas burada ne
08:40kadar rol oynayabilecek? Müzakiyeleri sürecek. Eee ve
08:44bu bağlamda da Hamas tabii bu görüşmeleri de kabul etmiyor ve
08:47görüşmeleri de katılmıyor. Hı hı. Bu da ııı İsrail'in
08:51pozisyonuna yönelik ııı Arap Devletleri, Alman da olsa
08:54destekleyen bir tutumu var. Amerika Birleşik Devletleri de
08:57doğudan İsrail'in taleplerini destekleyen pozisyona geldi. Eee
09:01soru şu ateşkes bağlamında Hamas pozisyonunu ne kadar
09:06sürdürebilecek? Ki burada da İsmail Haniye suikastı da
09:09İsrail'in son derece işine gelen Hamas içerisinde de bazı
09:13değişikliğe yol açtı. Onlarla da birazdan konuşuruz. Hı hı.
09:15Tabii şimdi ııı baştan beri Hamas'ın rolü pozisyonu ııı
09:22kimi çevrelerce eleştirildi ııı tutumları ııı İsrail'in on o
09:30bölgeye yaptığı ııı saldırılar ııı bir türlü işte Hamas ııı
09:35militanlarına karşılıyorlar ama kırk bine aşkın şehit var. Yani
09:39vatan ııı o bölgede çoluk çocuk kadın demeden ııı yani bunun
09:44sanki potansiyel olarak tüm Filistinliler ya da Gazze'leri
09:49bir Hamas militanı olarak görme durumu aslında zannedersem
09:52söz konusu. Onlar da bilinçaltında söylüyorlar aslında
09:54bu çocukları vesaire katlederken. Peki ııı
09:58batışlar ya da da biraz daha ayrı izole bir durum. Oraya da
10:02İsrail ııı kontrolünde giriş çıkışlar zaten sağlanıyor
10:05herhalde. Eee bu sürdürülebilir bir şey zaten değil. Peki burada
10:11sizin öngörünüz eee gerçekleşmesi en mantıklı, en
10:16sağlıklı yöntem ne olur bu noktada? Yani Amerika'yı herhalde
10:22şu saatten sonra zaten dışarıya çıkartmak söz konusu değil.
10:25Onların olmadığı bir plan. Eee peki Türkiye ya da diğer İslam
10:29coğrafyasında ülkelerin eee Sayın Devlet Bahçeli Kudüs
10:33Park'ta çıkışı vardı mesela. Bu projeksiyonu bu plan
10:37içerisinde uygulanabilir olarak görebilir miyiz? Ya da nasıl
10:40bunu kurtarabiliriz? Sayın Kızılcık? Eee şimdi bu da ilk
10:44önce eee bir İsmail Haniye suikastinden başlayarak
10:48sorumluluğunuzun aslında altyapısından oluştuğu cevabı
10:50için. İsrail İsmail Haniye'yi şehit ettikten sonra Hamas
10:54içerisinde Yahya Simbal ön plana çıktı. Hı hı. Bu aslında
10:57İsrail'in hedeflediği bir şeydi. Yani Halit Meşal'in
11:00tekrar ön plana çıkması çok olası değildi. Hı hı. Eğer
11:03Halit Meşal ön plana çıksaydı bu sefer Gazze'deki Hamas'tan
11:06Gazze'nin dışarısındaki siyasi kanat arasında bir uçuğum
11:09olacaktı ve bir kopuş gerçekleşecekti. Belki bu da bir
11:12hedefti. Iki tarafı bir arada tutan kişi İsmail Haniye'ydi.
11:15Ama İsmail Haniye'nin diğer bir fonksiyonu da vardı. O da
11:19şuydu. Arap devletlerine nispeten iyi ilişkilere sahipti.
11:22Yani Arap devletlerin Hamas bağlamında onların kafalarındaki
11:27soğuk işaretleri hepsiyle görüşebilen. Hepsine
11:29görüşebilen. Soğuk işaretlerini nispeten azaltan. Dağ
11:32Güleryüzü, ılıman, diplomat. Bir de şöyle bir şey vardı. Hamas
11:36geçtiğimiz senelerde ihvanül müslümin Müslüman kardeşinin
11:40bir parçası olmadığı Filistinli bir eee milli bir hareket
11:44olduğunu deklar etmişti ve kendi eee iç eee tüzüklerini
11:48değiştirmişlerdi. Bu da Arap devletlerinin eee onunladığı
11:51bir şeydi. Çünkü onların Hamas bağlamındaki en büyük eleştiriler
11:55Müslüman kardeşliğinin devamı ve uzantısı olmasıydı. Eee ama
11:59şu an Yahya Sinvan'ın eee Hamas'ın başına geçmesiyle
12:02İsrail eee hedeflediği mesele şu. Hamas'ı olabildiğince
12:06İran'ın eksenine itmek. İran'ın eksenini iterek Arap
12:11devletlerini İran karşılıklı üzerinden de yanına çekmeyi
12:14hedefliyor. Ki burada da eğer Donald Trump seçilirse Amerikan
12:18başkanı olarak Trump gelirse Arap devletlerinin de İran
12:21karşılıklı politikalarına ben destek vermesini öngörüyorum. O
12:24yüzden olayı eğer eee Trump seçilirse muhtemelen Gazze'de
12:29Hamas'sız bir Gazze'nin senaryosu daha çok ön plana
12:32çıkacaktır. Ve biz çok hızlı bir şekilde Arap devletlerinin
12:36buna destek verdiğini göreceğiz. Eee çünkü şunu unutmamamız
12:39gerekiyor. Her devletin kendine ait bir gelecek vizyonu var.
12:43Suudi Arabistan eee Muhammed bin Selman'ın liderliği altında
12:47yeni bir vizyon ortaya koydu. Evet. Ve bu vizyonun temel
12:51parçanın bir tanesi İsrail'le iyi ilişkiler. Birleşik Arap
12:55emirlikleri bir vizyon ortaya koydu ve bu vizyonun temel
12:59taşının bir tanesi İsrail'den iyi ilişkiler. Mısır'ın zaten
13:03eee yıllardır süren İsrail'le iyi ilişkileri söz konusu. Sisi
13:07yönetimi neden Mısır'da eee daha bir yöntem geldiğini hepimiz
13:11hatırlıyoruz. Şimdi bu denklemler içerisinde Gazze'de
13:16olanlar Arap devletleri açısından zaman kaybı. Yani
13:19onlar İsrail'e ulaşmak istedikleri ilişkideki seviyeye
13:22Gazze sebebiyle şu an ulaşamıyorlar. Ara vermişti
13:26durumdalar. Ve onların ııı burada gördükleri şey Hamas bir
13:30oyun bozucu aktör olarak değerlendiriliyor onların
13:33nezdinde. O yüzden Arap devletliğinde Hamas'ız bir
13:35senaryo ben karşı çıkacağını düşünmüyorum. Ve siz demin
13:39sürdürebilirlik meselesini ele aldınız. Şimdi şöyle bir şey
13:43var. Bir şeyin sürdürülebilir olup olmadığı taraflara göre
13:47değişir. Mesela siz ve ben baktığınızda Batıçhaya'daki
13:50durum sürdürülebilir değil. Ama bir İsrailli bir yönetim
13:53açısından baktığınızda, İsrail açısından baktığınızda gayet
13:57sürdürülebilir bir durum. Yani biz orada insan hakları vesaiye
14:00filistinin yaşadığı baskı, onlara yapılan zulümler, onlara
14:04uygulanan adeta bir apatayt rejiminden rahatsızlık
14:07duyuyoruz. Ama İsrail açısından baktığınızda eskiden Batışhaya
14:12bu kadar kontrol altında değildi. Batışhaya şu an
14:15İsrail açısından sürdürülebilir bir konumda. Evet zaman zaman
14:19şey geliyor, tutuklamalar yapılması gerekiyor. Zaman zaman
14:22bazı ufak tefek saldırılar oluyor Filistin hareketler
14:25tarafından. Ama bunlar İsa için ııı öyle çok baş edilemeyecek
14:30sorunlar değil. Yani kontrol edilebilen bir sorunu haline
14:33dönüştürdü Batışhaya'yı. Ve Batışhaya'da da zaten her gün
14:37adım adım yerleşimciler vasıtasıyla da etki alanı
14:40genişletiyor. Bölgedeki nüfusunu genişletiyor İsail. Peki
14:44neden sürdürülebilir oldu? Aslında bunun sebebi Filistinli
14:48otorite. Ne var burada? İsrail Filistinli otorite Mahmut
14:53Abbas liderliğindeki Filistin otoritesini Filistinlerle
14:57İlisrail arasında bir kalkan olarak kullanıyordu. Yani
15:00Filistinliler ııı özellikle A bölgesinde Filistin
15:04otoritesine hakim olduğu bölgelerde İsrail'e karşı bir
15:08hareketlilik, bir hazırlık, bir ııı saldırı ne bileyim bir
15:12direniş örgütlemeye kalktıklarında İsrail'den önce
15:15karşılarına Filistinli güvenlik güçleri çıkıyor. Ve onlar ilk
15:19önce o Filistinli güvenlik güçlerinin oluşturduğu engeli
15:23aşıp ondan sonra İsrail'e karşı bir şey yapabilirler ancak. Ve
15:26bu bağlamda ııı Filistin otoritesi İsrail için bir
15:29kalkan. Şimdi bu modeli bu İsrail açısından sürülebilir
15:34modeli Batı şeye ııı özür dilerim Gazze'ye de uygulamak
15:37istiyorlar. Ama buradaki soru şu. Şimdi İsrail iç
15:40kamuoyunda da farklı tartışmalar var. Bu modeli
15:43nasıl uygulayalım? Diyebilir aynısını mı? Şimdi bazı diyor
15:47ki doğudan Filistin Kurtuluş Örgütü gelsin. Filistin
15:50otoritesi Gazze'yi de alsın. Hem Batışehir'e hem Gazze'yi
15:53yönetsin. Ama İsrail'de buna karşı çıkanlar var. Neden?
15:56Diyorlar ki hem Gazze'ye hem Batışehir'e aynı Filistinli
16:00siyasi hareketi yönetirse bu Filistin'in birleşmesi
16:03manasına gelir. Biz Filistin'in birleşmesini
16:06istemiyoruz. O yüzden Gazze'de ve Batışehir'e de farklı
16:09yönetimler olmalı. Birinci görüş bu. Ikinci görüş şunu
16:13diyor. Diyor ki biz Filistinli Gazze'de hiçbir otorite
16:16konmayalım. Gazze'de Filistinli aşiretler işte Gazze'li kanaat
16:22önderleri. Bileğe gelenler. Bileğe gelenler bir hibbit bir
16:24yapılanma kurar. Evet. Bu ikinci bir görüş. Bir konsey gibi
16:28belki. Aynen. Bir yönetim olmasın. Orası işgal bölgesi
16:31olsun. Biz burasını idare edelim. Üçüncü görüş de şunu
16:34diyor. Diyor ki hayır tam tersi ki bu aşı sağ siyasi
16:37partilerin görüşü. Gazze'de biz yerleşimciliğe yol verelim.
16:41Gazze'yi adım adım ııı İsrail'le dönüştürelim. Ve
16:45bunu agresif bir şekilde yapalım. Böylelikle Gazze'yi
16:48kontrol altına almış oluruz. Iıı son gelelim dördüncü görüşe.
16:52Dördüncü görüş ise ııı daha farklı bir yaklaşımla. Bu da
16:55biraz da Net Say'ın koridoru ve Philadelphia koridoruna da uygun
16:59bir yaklaşım. Diyorlar ki Gazze'yi küçük küçük
17:03bölgelere bölelim. Her bölgede küçük adı tabii ya kantoncuk
17:07olsun. Ve bu küçük bölgelerin hepsinde farklı bir
17:10Filistin'in yönetimi olsun. Ve bu ve her bölgede farklı bir
17:14anlayışı olsun. Mesela bir bölgede ııı doğrudan
17:17İsrailoğulları'nın kontrolü varken bir bir bölgede
17:20İsrailoğulları dışarıda bulunsun. Ve bir bölgede işte
17:23ııı güvenlik güçleri İsrail'le oluşturdukken bazı
17:28bölgelerde o Filistin'in otoritenin polis gücü olsun.
17:31Gibi Gazze'yi böyle ııı bölüştür. Iıı bölük bölçük hale
17:35getir diye bir dördüncü. Dört parçalar yönetişte en temelinde
17:40Yani İsrail içerisinde de ııı genel mantıkta büyük resimde
17:45çerçevede bir fikir birlikteliği olsa da bunun
17:49nasıl uygulanacağı konusunda. Iıı bir fikir ayrılığı söz
17:53konusu. Şey soracağım Sayın Mahmut Abbas meclisteki
17:56konuşmasında ııı sizde işte meclis başkanı diğer partilerden
18:01de başkan vekilleri var. Ben bunu çok özlediğim bir ııı
18:05tablo. Ülkemde de görmek istiyorum dedi ve aslında
18:09Filistin'in tek vücut, yek vücut olması gerekti. Işte El
18:13Fethi, Hamas vesaire zannedersem. Çünkü orada hep bu
18:15durum vardı. Bu peki olabilir mi? Yani ııı Yahya Simvar'la
18:21Mahmut Abbas'ı el ele aynı yerde görebiliriz. Iki hafta
18:27oldu henüz Gazze'ye gittiğini görmedi Sayın Abbas'ın
18:29açıklamaları vardı. Bu söylemleri gerçekçi mi? Yani
18:33hep çünkü bir genel kamuoyunda Mahmut Abbas'ın ııı
18:37maalesef yeterli çıkışı gösteremediği hem yaşından hem
18:41konumundan dolayı daha agresif daha bir lider pozisyonda
18:46olmadığı genellikle İsrail'in ııı söylemlerine yakın hareket
18:50ettiği ııı yani suya savuna dokunmayan en kibar tabirle
18:54söylüyorum. Böyle bir profil çizici yönünde eleştiriler var.
18:58Bizim kamuoyumuzdan da bu yüksek sesle haklı olarak dile
19:02getirildi. Filistin'in ııı yönetsel olarak şu anda böyle
19:06bir ikilem içinde olduğunu düşünüyor musunuz? Yoksa ııı
19:09bir birleşmiş ya da bu çatışma saldırılar sonrasında bir
19:15tek vücut olma durumu var mı? Olabilir mi? Şimdi bu da
19:19öncelikle şunu söyleyeyim. Ben Abbas'ın Türkiye'ye geldiğine
19:22şaşırdım. Yani Abbas ııı bir gün ııı İsrail'den ııı özülen
19:27Batı şehyadan Filistin'den çıkmaya kalkıştığı an İsrail'in
19:32kullanmak zorunda. İsrail'e giyiş yapmak zorunda. Hatta ve
19:36hatta daha da tacikomu söyleyeyim. Abbas Mahmut
19:39Abbas'ın oturduğu ofiste Wi-Fi şifresini İsrail belirliyor.
19:43Yani. Yani tamamen eğer İsrail Wi-Fi şifresini değiştirse
19:47WhatsApp'a da eşim sağlayamayacak. Şimdi Mahmut
19:50Abbas'ın durumu bu. Mahmut Abbas'a bağlı bürokratlar,
19:52Filistin'in polis güçleri bunların hepsinin maaşları
19:55İsrail'i bankalar aracılığıyla ödeniyor. Hatta ve hatta Mahmut
20:00Abbas ve Filistin otoritesi adına vergileri Filistin
20:03otoritesi toplamıyor. İsrail topluyor ve onlara veriyor.
20:06Yani buradaki Batı şehyadaki Filistin otoritenin ne kadar
20:10otorite olduğu konusunda yani otorite yok ortada. Burada
20:14İsrail'le ııı bir kalkan olan ve Filistin'e belli bir ölçüde
20:18hak verilen ki en iyi durum A bölgesinde B bölge C bölgesinde
20:22zaten Filistin otoritesinin çok bir etkisi bulunmuyor. Evet.
20:26Şimdi böyle bir Mahmut Abbas'ın İsrail'inin izni olmadan ııı
20:32kalkıp gidip Gazze'ye giyiş yapması çok büyük bir ııı
20:36gelişme oldu. Yani bunun ben Mahmut Abbas'ın yapabileceğine
20:39inanmıyorum. Umarım yanılırım. Daha iki hafta oldu. Biraz daha
20:42süre veririm. Iyi niyetli bir şekilde. Ama bunu
20:45gerçekleştirebileceğine inanmıyorum. Bu bil. Ikincisi
20:48de ııı Gazze'ye giyecek. Peki Gazze'ye hangi kapıdan
20:52giyecek? Refah'tan mı? Refah İsrail'in kontrolünde. Yani bir
20:57de istese bile yani meydan okusa bile fiziki olarak bunu
21:01gerçekleştirmesi de güç. Bir gücü de yok yani. Yani bir
21:04Mısır üzerinden giyiş sağlayamaz. Iıı sen kontrolüne
21:09İsrail üzerinden de İsrail izin vermediği sürece giyiş
21:12sağlayamaz. Burada giyiş sağlayabileceğin yegane ve
21:15ancak formülü şu olabilir. Eğer ABD, Arap Devletleri ve
21:20İsrail hepsi anlaşıl ve Gazze için Mahmut Abbas'ın yeni
21:24lider ve yeni otorite, yeni yönetici olacağı karar
21:26verirse ona bir prestij, ona bir ııı imaj, ona bir ııı etki
21:32alanı oluşturabilmek adına İsrail'e rağmen Gazze'ye
21:35gediği imajı verebilmek adına böyle bir harekete belki
21:37İsrail izin verir. Bu da senaryo. Bu da senaryo. Ve
21:39filim oldu. Aynen. Şimdi gidelim, gelelim diğer
21:43sorunuza. Evet. Eee Filistinli hareket ve Filistinli siyasi
21:48gelebilir mi? Aslında bu Pekin deklarasyonuna buna çok
21:51yaklaşmıştık. Yani Pekin deklarasyonuna Filistinli
21:55siyasi hareketler Hamas ve Fethi Paşoğlu olmak üzere ama diğer
21:58siyasi hareketlerine dahil olduğu bir otak müşterik
22:02hükümetin kurulması, geçiş sürecinin olması, Filistin'de
22:06hem Gazze'de hem Batı şeye ya da seçimlere gidilmesi için bir
22:09yol haritası oluşturulmuştu. Ve bunu Hamas tarafından kim ııı
22:13müzakereyi yönetmişti? İsmail Haniye. İsmail Haniye'nin
22:18şehit edilmesi bu bağlamda zamansal olarak ııı çok büyük
22:23bir ııı hamle. Yani buradaki tüm Pekin deklarasyonu bozan
22:26bir hareket. Eee çünkü eee Hamas içerisinde eee Mahmut
22:31Abbas'la iş birliği yapma Fethi hareketine iş birliği yapma
22:34görüşü öyle çok kabul edilen bir görüş değil. Yani Hamas'ın
22:38kendi kadrosuna el aldığımızda Fethi eee hareketine dahil
22:42çok olumlu değil. Iki bin altı sonrası dönemde Gazze'de
22:46Fethi'nin Hamas arasında yaşanan geğilimler eee yaşanan
22:49saldırılar ve Fethi'nin eee Batı şeye de Hamas'a karşı
22:53yapmış olduğu atmış olduğu adımlar İsa'yına desteğinden
22:57bunlar unutulan şeyler değil. Ama her tüm bu şeylere rağmen
23:00İsmail Haniye Filistin davası için buna bunu destekliyordu.
23:05Halit Meşal de aynı şekilde. Ama şu an Yahya Simvar ve Asker
23:09daha güçlü olduğunu görüyoruz Hamas içerisinde ve bunların
23:12tutumları maalesef bu kadar yapıcı değil. Evet. Eee Yahya
23:16Simvar'ın eee daha İran yanlısı olduğunu biliyoruz. Ve İran'da
23:20bu bağlamda Hamas'ın soracağım zaten. Hamas'ın eee Fethi'yle
23:24bir araya gelip yeni bir Filistin hükümeti kurulması,
23:26bunun Arap Devletleri tarafından desteklenmesi, meşru
23:29olmasını isteyeceğini de ben düşünmüyorum. Hı hı. Çünkü
23:32özür diliyorum. İran için Hamas'ın eee meşrulluktan
23:38uzaklaşması ama Filistin halk tarafından destek görmesi en
23:41olumlu senayi olacaktır. Doğru. Şimdi bir de İran dedik. İran
23:45bekleme pozisyonunda eee Husi'lerin eee geçtiğimiz
23:50günlerde bir Yunan Bandıralı gemiye yaptığı saldırını şey
23:53yaptık. Zamanı mekanı belli değil. Takipte izliyorlar. Eee
23:59Hizbullah üzerinden eee Kuzey İsrail'e, Lübnan'ın güneyinden
24:03bazı hamleler gerçekleşti. Iki gün önce işte sizde yayınlarda
24:07farklı yayınlarda belirttiniz. Eee bir taraftan da İsrail'in
24:10hala eee İran'ı düzeltiyorum. Cevap vermesi prestijini
24:15vesairesini kendisine biçilen rolü mü oynuyor yoksa gizli
24:19kapılar arkasında hani eee geniş resme baktığımız zaman
24:24öyle olmak zorunda mı aslında İran? Eee bu perspektifte İran
24:29gerçekten bir cevap verebilecek mi yoksa bu suskunluğu böyle
24:32hani Mahmut Abbas'ın ııı şeye girişini bekleyeceğimiz gibi
24:38bekleyecek miyiz? Yani ne zaman olacağı belli olmayan bir
24:41süreçte bu böyle ııı söndürülecek mi? Yoksa ııı bir
24:47anda yine Hizbullah ya da başka Ruslar üzerinden bu şey devam
24:52edecek mi? Atışmalar, sataşmalar. Eee muhtemelen
24:57devam edecek. Eee ama ciddi bir şey olmasını beklemiyor. Ciddi
25:00bir Amerikan yığınağı da hemen var. Evet. Şöyle bu da bazı
25:03şeyleri de unutmamamız gerekiyor. Bil. İran rejimi
25:07nedir? Evet. İran rejimi öyle halk tarafından desteklenen
25:10vesaire bir rejim değil. Şimdi halkın desteği olmadığı bir
25:14rejim yurt dışında, sınır ötesinde saldırı saldırılar
25:19düzenlemesi, askeri harekatlar düzenlemesi oldukça zor. Rejim
25:22desteğini kaybetmiştir diyebiliyor muyuz? Evet yani
25:25bu seçimlere baktığımızda seçimlere katılım oranlarına
25:28baktığımızda seçim sonuçlarında hani her zaman
25:30rejimin en uzağındaki adaya yönelim. Reisinin de durumu
25:34hala. Evet. Bütün uzmanların görüşü bir suikast olduğu
25:38yönünde. Yani suikast olmasa bile en iyi ihtimalle aşırı bir
25:43kapasitesizlik. O da geldiği sorun. Şimdi bu da bizim ııı
25:46anlamamız gereken mesele bu. İran'ın kendi iç kamuoyunda ve
25:49İran iç kamuoyunda da İsrail'in ııı aleyhinle öyle
25:53çok sert bir tutumda yok. Yani bu konuda ne açtığıma çok
25:56güvenemiyoruz. Çünkü İran kapalı bir toplum. Eee öyle
26:00rahamsız araştırma yapmak oldukça zor. Ama yapılan
26:03araştırmaların hepsi ortak bulgusu. İran'la İran'da
26:07İsrail'in aleyhinle öyle çok sert bir kamuoyu algısı yok.
26:10Ikinci bir mesele de şu kapasite meselesi. Eee mesela ben
26:15şöyle bir sorusunu İran'ın İsrail'e yönelik gerçekleştiği
26:18o drone saldırıları haber verdiği. Evet. Bu dronelar
26:21havadan uçtuğu işte balistik füzelerle gideceği saat
26:24öncesi açıklandığı neyse bulunca Türkiye üzerinden
26:26haber verdiler. Şimdi böyle bir soru soracağım. Eğer İran
26:30aynı haber vermeyi Suudi Arabistan'a yapmış olsaydı.
26:34Hı hı. Suudi Arabistan kendini koruyabilir miydi? Hı hı.
26:37Koruyamazdı. Yani İsrail'in kendisinin korumadaki kapasite
26:42askeri teknolojisi elindeki hava soğuma sistemlerinin de
26:44etkisi var. Yani İran'ın elinde olan ııı İsrail'e
26:48karşı iki tane temel güç var. Birincisi Hizbullah ikincisi de
26:53sürpriz. Şimdi sürprizi kullanmaya cesaret edemiyor.
26:56Hizbullah'ı kullanmaya hele hiç cesaret edemiyor. Çünkü
27:00Hizbullah ııı İran için en önemli aparat ve İran'ın
27:04direniş iksindeki en önemli ııı aktörü. Kendi bağır oluşu
27:08içinde. Evet. Eğer Hizbullah'ı doğudan İsrail karşısına
27:12atarsa. Yok edilirse. Yok edilirse ya da Hizbullah çok
27:15büyük zarar görse bu sefer İran'ın oluşturmuş olduğu her
27:18şey yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya kalacak bu bil.
27:21İkincisi de Hizbullah ve İran şunu unutmamamız gerekiyor. Bu
27:26olayların başlanmasından memnun değiller. Yani yedi Ekim günü
27:30Hamas'ın düzenlediği saldırıdan ne Hamas'ın siyasi yönetimi
27:34İsmail Haniye Halit Meşer ne de İran'ın haberi bulunmuyordu.
27:38Hatta ben şöyle bir şey demiştim o tarihlerde. İran'ın
27:40bundan haberi olsaydı İsrail'in de haberi olurdu. İran'ın
27:43içerisindeki ııı istihbari zaafiyetin ne kadar güçlü
27:46olduğu ııı öyle zannediyorum. İsmail Haniye suikastını artık
27:50iyicene günlüğünüzüne çıktı. Şimdi İran bu geğilim mi
27:53istemiyordu? Bunlar hazır da değildi. Ve şimdi şeyle karşı
27:58karşıya bir yandan kendi kitlesini konsolide etmesi
28:00gerekiyor. Diğer yandan da İsrail'e doğudan bir geğilim
28:04istemiyor. Kapalı kapı diplomasisi Amerika'ya vesaireyle.
28:07Türkiye'yi aracı olarak kullanıyor. Ummanı aracı olarak
28:10kullanıyor. Eee kapalı kapılar ardında Amerika'dan görüşmeleri
28:14yapıyor. Amerika üzerinden sözcü yönetmeye çalışıyor ve eee bir
28:19şey olmaması için çabalıyor. Şimdi bu da bir noktayı
28:22hatırlatayım. Seyirciliğimize. Kasım Süleymani yani İran'ın
28:27özetle en önemli askeri figürü genelkurmay başkanı işte ııı
28:31adayı. Evet. Yani fiili yani. Sahadaki en önemli. En önemli
28:35adayıydı. Evin muhafızının başındaki kişi kahramanları
28:38ııı öldürdüğünde ııı ne yaptı? Haber verdi. Işte ııı yapmayacak
28:44göstermelik bir şey olur ya normalde bu şeyler yani ııı
28:47İran çok nazik bir ülke. Iıı sadece ııı Müslümanlar öldüğüme
28:52geldiğinden haber vermeyi unutuyor. Yoksa haber vermeden
28:55bir şey yapmıyor. Suyu'ya ve Irak'ta yaptıklarını ben
28:58unutmuş değilim. Şimdi bu bil. Ikincisi de kıyas edelim.
29:02İsmail Haniye kim İran için? Yani Kasım Süleymani için bir
29:08şey yapmayan. Bu arada Sayın Hocam. Kasım Süleymani için bir
29:11şey yapmayan İran'ın İsmail Haniye için bir savaşa
29:14girmesi büyük bir saldırı yapmasını beklemek abes olur.
29:19Sonrasında Hasan Nasrallah'a geleyim, Hizbullah'a geleyim.
29:22Eee Hizbullah'ın son düzenini deyi kısmen şu ana kadar
29:25yaptığı en yüksek saldığı ama etkili olmayan saldığının eee
29:29temel bir tane hedefi vardı. O da kendi kitlesini konsolide
29:32etmek. Ki Hasan Nasrallah'ın konuşmasında da eee bunu
29:36vurguladı. Işte biz bileyek bekledik. Işte biz bileyek
29:38asker hedefleye hedef aldık. Biz sivilleri hedef almak
29:41istemiyoruz. Biz bilinçli bir şekilde hareket ediyoruz diye.
29:44Birçok kendi kitlesine yönelik açıklama ihtiyacından kaynaklı
29:48bir hareketti. Yoksa İran'ın ve direniş ekseninin İsrail'e
29:52yönelik eee bir şey yapacağı yok. Direniş ekseninin İsrail'e
29:55yönelik yapabileceği en eee etkili şey şu olacaktır. Eğer
29:59İsrail Lübnan'ın güneyine bir karar kartı düzenlerse bir eee
30:04bu dönemde eee direniş ekseni bir fonksiyonu olabilir. Ama
30:08İsrail'e yönelik saldırı gerçekleşimi anlamında ne niyet
30:11ne kapasite ne de siyasi iade ne de halk tavan desteği
30:16bağlamında böyle bir eee ihtimali eee değerlen görmüyor.
30:20Hı hı. Bu süreç biraz daha bu şekilde devam edecek gibi
30:24gözüküyor. Tabii gündem çok hızlı, çok değişken. Bizim de
30:28yayın süremiz eee sağ olun bir anda tabii sohbet açıklamalarıyla
30:33beraber süremizin de sonuna yaklaştık. Ilerleyen günlerde
30:37inşallah tabii Suriye sürecini de sizinle değerlendirmek
30:40isteriz. Eee yeniden imkan olursa orada da apayrı bir
30:44süreç tabii bu konuların içinde de olduğu, bağımsız olduğu
30:47ayıp ayrı spesifik eee değerlendirmeler de yapmamız
30:51gerekecek. Ben çok teşekkür ediyorum. Sağ olun. Eee dileriz
30:55en kısa zamanda temennimiz daha fazla kan dökülmeden, daha
30:59fazla şehit eee verilmeden, çoluk çocuk eee bu süreçten
31:04etkilenmeden eee olan kayıplar hala toprağın altında yatan
31:09binlerce şehit olan Filistinli varken ııı Amerika ve Siyonist
31:15güçlerin bu tuzakları ya da tiyatroları devam ettirmeleri
31:19göz göre göre zaten insanlık adına bir utanç vesikasıydı.
31:22Dileriz ııı Türkiye gibi ııı bölgedeki en önemli devletler
31:28ııı bu sorunun bir an önce Suriye'yle çözümlenmesi yolunda
31:32irade görüş ııı öne süreceklerdir. Ömer Hocam çok
31:36teşekkür ediyorum. Bir kez daha verdiğiniz ııı değerli
31:39katkı için sağ olun. Evet değerli izleyenlerimiz ııı
31:43bugün ııı Sayın Ömer Özkız Kızılcık'la beraberdik. Dış
31:48politika ııı uzmanı ve aynı zamanda Ümran Araştırma
31:51Direktörü ııı ağırlıklı olarak ııı bölgesel gelişmeleri ııı
31:55değerlendirmeye yorumlamaya çalıştık. Ilerleyen günlerde
31:59haftalarda yine ııı uzman konuklarımızla sizlerin
32:03ekranları karşısında olmaya devam edeceğiz. Haber maratonu
32:06AKİ TV ekrana devam edecek. Bizden ayrılmayın. Hoşça kalın.