Rusya-Ukrayna savaşında son durum ne?
Category
🗞
NewsTranscript
00:00Çok teşekkürler Yusuf Ozan Demir, Ankara stüdyolarımızda değerli bir konuğumuz olacak yine öğleden sonra kuşağımızda haftanın dış politikada öne çıkan gelişmelerini, satır başlarını değerlendirmeye çalışacağız.
00:14Kimle? Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi öğretim üyesi, doçent doktor Sayın Nuri Salık Hocamız bizlerle birlikte olacak. Nuri Hocam hoş geldiniz, sağ olun.
00:24Hoş bulduk Korhan Bey, iyi yayınlar diliyorum.
00:26Çok teşekkürler, ayağınıza sağlık, sağ olun. Evet yine sıcak yazı aylarında tatil dinlemeden hem siz mesaiye devam ediyorsunuz hem biz mesaiye devam ediyoruz.
00:36Dış politikada tabii hem ülkemizle alakalı konular hem dünyayla alakalı konular gelişmeler devam ediyor.
00:443-4 konu başlığımız var yaklaşık 40 dakika boyunca sizin de değerli yorumlarınızla izleyenlerimize bilgi vermek istiyoruz.
00:52Şimdi Kamala Harris en sonunda resmen Demokrat Parti'nin Amerika Birleşik Devletleri'nde başkan adayı oldu ve bundan sonraki süreç zaten malumun ilanıydı ama
01:04Kasım ayına kadarlık yaklaşık 2-2,5 aylık süreçte son kozlar oynanacak ve bundan sonraki süreç sizce Amerika'da nasıl devam edecek?
01:16Harris'in ilk önce geride olduğu söyleniyordu Trump'ın malum suikast girişimi sonrasında popülaritesin artması ardından eşitlendi başa baş gidiyor vs.
01:26Ama bundan sonraki süreç biraz daha herhalde sert geçecek gibi.
01:31Kesinlikle Korhan Bey sizin de ifade ettiğiniz gibi tıpkı dünyanın çeşitli bölgelerinde olduğu gibi Amerika Birleşik Devletleri'nde de siyaset her zaman sert bir zeminde ilerliyor.
01:43Ama bu mücadele temel olarak cumhuriyetçilerle demokratlar arasındaki bu sert mücadelenin aslında derin bir takım tarihsel dinamikleri var.
01:52Bunun altında önemli tarihsel dinamikler yatıyor.
01:54Amerika Birleşik Devletleri dünyanın hegemon gücü dolayısıyla Amerika Birleşik Devletleri'ne vuku bulacak olan seçimlerin sadece Amerika Birleşik Devletleri değil Avrupa'dan Asya'ya Afrika'dan Latin Amerika'ya kadar pek çok dünyanın bölgesi için önemli etkileri olacağını söyleyebiliriz.
02:10Burada da tabi kimin başkan seçileceği siyaset tarzları nedeniyle doğrudan hem Amerika'yı hem de küresel sistemi doğrudan etkileyecektir demek yanlış olmaz.
02:20Burada temel bir ayrım var cumhuriyetçilerle demokratlar arasında bu aslında Amerika Birleşik Devletleri'nin kuruluş yıllarına kadar giden bir takım politik aktörler arasında işte Jefferson'cılar, Jackson'cılar, Hamilton'cılar denilen farklı siyasi çizgilere sahip başkanlar arasındaki mücadelenin uzantılarını biz günümüze kadar devam ettiğini görürüz.
02:41Buradaki temel ayrım nedir bunu sorduğumuz zaman verilecek cevap şu demokratlar dünya satrında daha müdahaleci ki zaten Türkiye'de bunlar küreselciler olarak biliniyor biliyorsunuz demokrasiyi yaymaya farklı ülkelerin iç işlerine demokrasi için müdahale etmeye uluslararası sistemde Amerikan liderliğini Amerika'nın öncülüğünü daha etkili bir biçimde daha müdahaleci bir şekilde sürdürmeye dünyanın farklı bölgelerindeki demokrasi insan hakları gibi tırnak içinde kullanıyoruz.
03:11Bu kelimeleri sorunlar olduğunda müdahale etmeye daha istekli bir siyasi hattı temsil ediyor.
03:18Öbür taraftan baktığımızda cumhuriyetçilerde ise daha Amerika'yı önceleyen ki Donald Trump'ın o meşhur mottosunu hatırlarsak make America great again diyordu.
03:28Yani Amerika'yı yeniden büyük yapmak daha çok Amerika'nın içine odaklanan daha muhafazakar aile değerlerini ve Amerikan değerlerini önceleyen elbette bunlar içinde demokrasi insan hakları vesaire önemli ama konservatif.
03:40Evet daha konservatif Amerika'nın kaynaklarını niye yurt dışında harcayalım Amerika'nın içine bu kaynakları teksif edelim diyen daha az müdahaleci bir hat.
03:48Şimdi dolayısıyla har ismi Trump mu sorusu burada önem kazanıyor çünkü kimin başkan seçileceği doğrudan bütün dünya siyasetinde etkileyecek bir husus.
04:00Çok güzel bir noktaya temas ettiniz mesela ben bile cumhuriyetçiler hep denir ya Şahin Şahin Şahin sanki Şahin daha saldırgan sanki onlar daha çok yayılmacı bir politika izliyor gibi ilk etapta öyle bir algı oluşuyor sanki.
04:13Bir de işte oğul buşun baba buşun yaptıkları vesaire.
04:17Evet evet o biraz oğul buşun Irak işgali nedeniyle öyle bir algı vardır.
04:22Onların şeyini mi bozdu bu dediğiniz.
04:24Asıl olarak demokratlar daha müdahalecidir dünya satında ki hani mesela bunu çok hemen somut bir şekilde izleyicilerimizin de aklında oturması için hemen ifade edelim.
04:36Mesela Amerika'nın Suriye politikası mesela bu YPG PKK yapılanması ne zaman Suriye'de güçlendi?
04:44Amerika Birleşik Devletleri'ne demokrat bir başkan vardı Barack Obama döneminde.
04:48Brett McGurk'u görevlendirdi orada adeta bir terör devletinin yapılanmasına Amerika Birleşik Devletleri tırnak içinde insan hakları için İŞİD'e karşı mücadeleyi İŞİD terör örgütüne karşı mücadeleyi de bahane ederek müdahalede bulundu.
05:02Ama hatırlayın Donald Trump geldikten sonra 2016 yılında ne dedi?
05:06Ya dedi biz niye Amerika Birleşik Devletleri'nin parasını Suriye'de atacağız?
05:09Ne işimiz var orada?
05:10Biz Suriye'den çekileceğiz dedi.
05:11Böylece bu temel ayrımı da oturtmuş oluyoruz.
05:14Şimdi kim kazanır sorusuna gelirsek sizin ilk başta sorduğunuz.
05:18Burada açıkçası eski yönetimin yönetim kabiliyetini eski yönetimin başarılarını masaya yatırmak lazım.
05:26Benim şöyle bir tanımlamam vardı.
05:29Amerika Birleşik Devletleri'nin hegemonyasının artık dünya satında köhnediğinden bahsediyoruz.
05:36Yeni güçlerin, yeni küresel güçlerin, yeni aktörlerin küresel siyaseti şekillendiren dinamiklerin altında imzalarının olduğunu, etkilerinin olduğunu konuşuyoruz.
05:46Çin'den bahsediyoruz, BİRİKS'ten bahsediyoruz, ŞANGA İşbirliği Teşkilatı'ndan bahsediyoruz.
05:51Amerika'nın artık küresel sistemde o hegemonyasının eski günlerdeki gibi olmadığını konuşuyoruz.
05:57Aslında Biden yönetimi bu köhneyen Amerikan hegemonyasının tam tecesüm etmiş hali gibiydi Korhan Bey.
06:03Biden'ın o yaşlılığından tutun, işte bir takım...
06:06Fistiki, etek kemiğe bürünmüş hali gibi.
06:09Evet, ben öyle değerlendiriyorum.
06:11Dolayısıyla Demokrat Parti'nin, Demokratların yönetimi, Amerika Birleşik Devletleri'nin de son derece Biden yönetimi başarısızdı.
06:17Ve hatırlarsanız 2016 yılında da Trump aslında manşetlerle tırnak içinde çarpışa çarpışa başkanlığa gelmişti.
06:24Ve burada açıkçası Donald Trump'a yönelik suikast girişiminin ben ciddi anlamda bir kırılma noktasını teşkil ettiğini düşünüyorum.
06:33Yani düşünebiliyor musunuz? Amerika gibi dünyanın küresel ölçüde en önemli aktörünün başkan adayı suikastten kılpayı kurtuldu Korhan Bey.
06:45Burada demokratlar Trump'ı neyle suçluyorlardı?
06:48İşte diyorlardı ki Trump gelirse Amerikan demokrasisi tehlikeye düşecek.
06:52Amerikan demokrasisini ortadan kaldıracak Trump.
06:55Hatta geçtiğimiz günlerde buna ironikle bir cevap verdi Donald Trump.
06:58Bu konuyu hatırlatan bir gazeteciye dedi ki benim Amerikan demokrasisini ortadan kaldıracağından, Amerikan'ın ulusal çıkarlarını tehlikeye atacağından bahsediyorlar ama ben Amerika'da demokrasi için kurşun yedim dedi Donald Trump.
07:11Yani dolayısıyla ben açıkçası Trump'ın başkanlık yarışında bir adım daha önde olduğunu görüyorum.
07:18Çünkü Amerikan medyasını da takip ettiğimiz zaman Kamala Harris'in bu başkanlık yarışında beklenen etkiyi oluşturamadığını, liderlik özelliklerinin son derece zayıf kaldığına dair de pek çok analize rastlıyoruz.
07:32Yani Amerika Birleşik Devletleri'ni yönetme kapasitesine sahip olup olmadığı şu anda Amerika'da ciddi anlamda tartışılıyor.
07:40Dış politikası sıfıra yakın diyorlar zaten.
07:44Evet, yani Harris aslında Amerikan siyasetine baktığımızda tanımadığımız, bilmediğimiz bir aktör değil.
07:50Yani geçmiş dönemde de Demokrat Parti'de önemli...
07:53İyi yargıda çalışmaları var.
07:54Evet, savcı iken siyasete geçip demokratlardan siyaset sahnesinde güçlenmiş bir aktör.
08:00Yani klasik demokratların dış politikasını sürdüreceğini ifade edebiliriz.
08:05Olayın Türkiye'ye bakan boyutuna geldiğimizde ise evet Donald Trump döneminde de Türkiye'ye katsa yaptırımlarına maruz kaldı.
08:12Amerika Birleşik Devletleri ile Türkiye pek çok kriz yaşadı Donald Trump döneminde.
08:16Hatırlarsanız Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'a karşı son derece saygı sınırlarını aşan bir mektup da göndermiş Trump.
08:23Ama buradaki mesele şuydu Korhan Bey.
08:25Biz demokratlar döneminde Türkiye'ye ne vaat edilirse edilsin özellikle Orta Doğu bağlamında bir türlü netice alamıyorduk.
08:35Şimdi Trump döneminde ise biz şunu gördük.
08:37Evet Amerika konuşuyor.
08:39Amerika ile Türkiye ilişkilerinde çalkantılar oluyor.
08:42Ama Türkiye burada sonuç alıyor.
08:44Bunu biz net bir şekilde gördük.
08:46Çünkü Türkiye özellikle Donald Trump'ın başkan olduğu dönemde Suriye'de gerçekleştirdiği dört tane askeri operasyonlar sınır hattımızdaki bu teröristanı tamamen söküp attı.
08:57Parçalara ayırdı ve çok ciddi ulusal çıkanını koruyacak kazanımlar elde etti.
09:02Fakat demokratlara baktığımda demokratlar daha müdahaleci.
09:06Özellikle Türkiye'ye karşı Türkiye'nin bölgesel ve küresel alanda etkinliğini kısıtlama noktasında daha istekli bir pozisyondalar.
09:16Çünkü hepimizin malumu olduğu üzere özellikle 15 Temmuz hain FETÖ darbe girişiminden sonra Türkiye'nin küresel arenada, bölgesel arenada kazandığı etkinlik Amerika Birleşik Devletleri'nin çıkarlarına ters geliyor.
09:31Rahatsız etti.
09:32Evet, Amerika Birleşik Devletleri'ni ciddi anlamda rahatsız ediyor.
09:36Bütün bu tabloya baktığımızda benim gördüğüm bu.
09:39Açıkçası bu başa başa olduğu yarış vs. bu biraz demokratların tabanını da hareketlendiriyor.
09:46Çünkü Amerika ve Avrupa'da Koran Bey böyle sandıklara katılım oranları seçimlerde çok yüksek olmuyor.
09:52Biraz tabanı motive etme.
09:54Yani yarış başa başa gidiyor.
09:56Sandıklara gidelim, oyumuzu kullanalım.
09:58İşte elektronik sistem üstünden neyse yani oylarınızı kullanın ve ülkeyi Trump'a teslim etmeyelim.
10:04Motivasyonunu seçmende de oluşturma gayreti olarak görüyorum ben.
10:09Bana göre Donald Trump şu anda seçimleri önde götürüyor.
10:13Evet, bu tabii farklı bir motivasyon şey yapacak.
10:16Bir de orada salıncak eyalet konusu var değil mi?
10:19Her seçimlerde 2-3 eyalet, 4 eyalet.
10:22Evet.
10:23Son sandığa kalınır, tekrar sayılır vs.
10:26California, Michigan gibi eyaletler.
10:28Buradaki olay nedir?
10:30Neden bu hep böyle salıncak?
10:32Kararsızlar mı çok fazla?
10:34Amerikan sisteminde biraz değişik.
10:36Amerika'da her zaman en fazla oyu alan kişi başkan seçilemiyor.
10:41Belirli eyaletlerin ağırlığı çok daha fazla.
10:44Bu salıncak eyaletlerin önemi de tam olarak burada ortaya çıkıyor.
10:48Hatta geçtiğimiz yıllarda da hatırlarsanız George W. Bush'un seçim döneminde Florida'daydı.
10:53Yanlış hatırlamıyorsam yeniden oylar sayıldı.
10:57Algorla arasında çok az bir fark vardı.
11:00Ve seçimin oyların yeniden sayılması neticesinde George W. Bush Amerikan başkanlığını almıştı.
11:09Dolayısıyla bu salıncak eyaletler dediğimiz Amerikan seçiminde kritik öneme sahip olan eyaletlerde
11:15kimin kazandığının ciddi anlamda önemi var.
11:18Yani biz Amerikan seçimlerinde şöyle bir tabloyla da karşılaşabiliriz Korhan Bey.
11:22Belki Donald Trump daha az oy alacak ama başkan olarak Donald Trump seçilecek.
11:26Böyle bir tabloyla da karşılaşma durumumuz var.
11:29Yavaş yavaş diğer konumuza da geçmek istiyorum.
11:32Tabi şimdi yanı başımızda kuzey tarafımızda da mücadele savaş var gücüyle devam ediyor.
11:39Biraz da sertleşti. Ukrayna Rusya mücadelesinden bahsediyorum.
11:43İkinci Dünya Savaşı sonrasında en ciddi kara topraklarına girilmek.
11:48Ben İkinci Dünya Savaşı'nda az çok merak edildiğim kurs muharebeleri vardır mesela meşhur.
11:53Tam o bölgeden şimdi Ukrayna yürümeye başladı.
11:56Neler oluyor? Bu dönemde de tam Vladimir Putin'in Azerbaycan ziyareti gündemde 2-3 gün önce gerçekleşen 2 günlük bir ziyaret.
12:06Yeni anlaşmalar, Brits üyeliği Azerbaycan'ın resmen olması ve doğalgaz ticaret noktasında
12:14özellikle Azerbaycan üzerinden ve Türkiye üzerinden gazın Avrupa'ya pompalanması konusu da gündemde.
12:21O da kuzey noktamızda neler oluyor kuzey bölgemizde?
12:26Şimdi Korhan Bey açıkçası Rusya Ukrayna Savaşı çok uzun süredir Türkiye'nin gündemini meşgul eden bir çatışma.
12:34Zaten Türkiye'nin çevre coğrafyasına baktığımız zaman adeta bir ateş çemberi içerisindeyiz.
12:40Her şeyden önce şunu sormak lazım. Ukrayna Rusya Savaşı kimin savaşı?
12:44Yani bu doğrudan Ukrayna'nın bir savaşı mı yoksa Batı ile Rusya'nın savaşı mı?
12:49Burada şunu net olarak söyleyebiliriz. Ukrayna Savaşı dediğimiz hadise tamamen Batı'nın Rusya'ya karşı yürütmüş olduğu bir savaştır.
12:58Geçtiğimiz haftalarda hatırlarsınız Ukrayna'ya F-16 satışlarının onaylanması.
13:03Hatta bir dönem Ukrayna'nın NATO üyeliği de ciddi anlamda tartışılmıştı.
13:08Bu zaten kesinlikle savaş sebebi. Üçüncü Dünya Savaşı sebebi.
13:11Kesinlikle ben de aynı fikirdeyim. Ben Ukrayna'nın NATO'ya üye olmasını beklemiyorum.
13:15Ama baktığımız zaman burada savaşın arkasındaki ana aklın Anglo-Sakson aklı olduğunu,
13:21yani Amerika-İngiltere aksının Rusya'yı durdurmak için, güçlenen Rusya'yı zayıflatmak için adeta Ukrayna'yı Amerika'nın Vietnam'ına çevirme gibi bir stratejisi olduğunu ben açıkçası düşünüyorum.
13:35Şimdi burada Koran Bey yine ilk sorduğunuz soruyla bağlantılı bir husus bu aslında.
13:40Şimdi Amerika Birleşik Devletleri'nde Kasım ayında çok önemli başkanlık seçim var.
13:44Eğer Donald Trump başkan seçilirse ki ben bunu yüksek olasılık olarak gördüm, ifade ettim az önce.
13:50Donald Trump şu açıklamayı yapmıştı. Ben Ukrayna savaşını bitireceğim.
13:55Bu ne anlama geliyor? Ukrayna'ya verilen batının desteğini tamamen keseceğim.
14:00Hatta Donald Trump...
14:01NATO'yu da biraz barkas edip kapatacak.
14:04Buzluğu kesecek parayı.
14:06Çünkü buradaki temel mesele şu Koran Bey. Amerika Birleşik Devletleri'nin dış politika stratejisinde her zaman şu önemli bir sorudur.
14:13Ben bu coğrafyada, dünyanın herhangi bir coğrafyasında, Ukrayna olabilir, Afrika olabilir, Asya olabilir, Balkanlar olabilir.
14:20Buraya para ve silah harcıyorsam bunun bana ne faydası var?
14:24Çıkarcı bir ülke zaten.
14:25Çünkü Amerika'da seçmenlerin vergi verme bilinci çok yüksek olduğu için bu çok uzun dönemlerdir.
14:32Hep Amerikan siyasetinde temel tartışılan konudur.
14:35Bizim vergilerimizi niye dünyanın farklı bölgelerinde harcıyorsunuz?
14:38Bu parayı bize verin.
14:39Vergi konusunda en katı ülkelerden bir tanesi Amerika.
14:42Kesinlikle.
14:43Dolayısıyla Donald Trump'ın seçilme ihtimali ve Ukrayna-Rusya savaşını bitirme ihtimaline karşı
14:51Ben Kirk saldırısının açıkçası Amerikan derin devletinin, Amerika'daki derin aklının bir noktada ön alma stratejisinin bir parçası olduğunu düşünüyorum.
15:01Yani biz Trump seçilirse tabloyu öyle bir hale getirelim ki Amerika Birleşik Devletleri istese bile yönetim Ukrayna'dan çıkamasın veya çıksa bile
15:12Kim seçilse çıksın bu devam edecek.
15:14Yani burada çıkılsa bile bunun aslında ne kadar cumhuriyetçiler adına kötü bir strateji olduğunun bir şekilde görülmesini istiyorlar.
15:25Şimdi baktığınız zaman biz Ukrayna-Rusya savaşında iki yılı aşkın süredir ne görüyoruz?
15:30Rusya'nın bir saldırganlığı var.
15:32Bir ulus devlete toprakları uluslararası hukuk tarafından güvence altına alınmış Ukrayna'ya bir saldırı düzenliyor.
15:40Topraklarını işgal ve ilhak ediyor.
15:43İşte Donbass bölgesindeki Rus azınlığının haklarını koruma bahanesiyle bunu yaptığını söylüyor.
15:49Ve bu tabi dünyadaki bütün ülkelerin tepkisini çeken büyük oranda diyelim bir hamle olmuştu Putin'in bu işgali.
15:57Tabi Batı burada temel olarak en güçlü tepki ve reaksiyonu verdi.
16:02Ama baktığımız zaman şimdi Kursk saldırısı ne anlama geliyor?
16:06Bu sefer Rusya saldırgan değil bilakis Ukrayna saldırgan devlet pozisyonda ki Rusya'nın topraklarına girip belirli bir alanı işgal ediyor.
16:20Yani bu ne anlama geliyor?
16:21Aslında burada savaş konseptinde de ciddi anlamda bir farklılaşma.
16:26En iyi savunma hücumdur derler ya futbolda.
16:29Evet kesinlikle öyle.
16:30Belki de Rusya'yı bir şekilde zorlayıp zor duruma düşürüp Rusya'nın askeri kapasitesinin zayıflığını belkide ispat edip.
16:38İşte Çeçenistan ziyareti en sıcağı.
16:41Tabi.
16:42Alenen yardım aslında terap etmesi.
16:4411 yıl sonra niye gidiyorsun?
16:46Tabi Kadirov zaten ifade etti biz Rusya'nın yanındayız her zaman askeri olarak desteğimiz.
16:51Saybır traklarla şovda yaptı elmas bana gönderdi.
16:55Bu kadar alenen her şeyin gün yüzünde olması çok ilginç.
16:58Tabi yani şimdi buradaki savaşın uzaması tabi Karadeniz bölgesinde ve Avrupa'nın kendi istikrarı açısından da ciddi anlamda bir tehdit oluşturuyor Korhan Bey.
17:11Bunun altını çizmemiz gerekiyor.
17:12Ben geçtiğimiz aylarda Polonya'ya bir haftalığına bir ders verme ziyaretinde bulunmuştum.
17:17Orada üniversitede farklı akademisyenlerle sohbet etme fırsatı da buldum.
17:22Herkesin sorduğu soru şu Ukrayna'dan sonra sıra Polonya'ya mı giriyor?
17:26Yani siz de biliyorsunuz ikinci dünya savaşına meraklıyım dediniz.
17:29İkinci dünya savaşı nerede patlak verdi?
17:32Hitler Polonya'yı işgal ettiği anda bu ikinci dünya savaşı patlattı.
17:36Çek ya da falan ses çıkmamıştı normalde.
17:38Orada ses çıkarmadılar ama Polonya'nın işgali artık Avrupa'daki o savaşın tam anlamıyla.
17:43Polonya Cumhurbaşkanı çok ateşli biri zaten bizi koruyun koruyun koruyun şöyle böyle diye diye zaten.
17:48Çünkü Polonya mesela daha önceki dönemlerde Rusya işgali görmüş.
17:53Rusya'nın etkisal doğu blokunda kalmış bir ülke.
17:56Zaten Varşova paktı üstünde Varşova'da zorla gizli bir partinin içerisinde.
18:01Dolayısıyla bu savaşın yayılma ihtimali ciddi anlamda Avrupa'yı endişelendiriyor.
18:07Burada baktığımızda tabii yine en muhtedir aktör olarak bizim karşımıza Almanya çıkıyor.
18:11Niye Rusya ile ciddi anlamda enerji noktasında işbirliği var.
18:15Almanya'nın yani İngiltere'nin ve Amerika'nın bir noktada Avrupa'yı savaşa sürüklemesinden de endişe ediyorlar.
18:22Yani sonuç olarak şunu söyleyebiliriz Koran Bey biraz dağıttık ama konuyu.
18:26Yani bu son saldırı savaşta Rusya-Ukrayna savaşında ciddi dönüm noktalarından bir tanesi olarak rahatlıkla ifade edilebilir.
18:34Ve bu savaşın daha uzun süre devam edeceğini ve bu Ukrayna-Rusya savaşı hamurunun daha çok su götüreceğini bize gösteriyor.
18:42Azerbaycan temasları ve Çeçenistan ziyaretinde bu anlamda destek gücünü tahkim etmek hem ekonomik hem siyasi gücünü.
18:51Ben buradayım mesajı vermek olarak mı okuyalım Putin'e?
18:54Tabii kesinlikle öyle.
18:55Şimdi Rusya elbette küresel siyasette önemli bir aktör.
18:59Rusya önemli bir askeri güç.
19:01Nükleer silahlara sahip ciddi bir dünyanın en büyük ülkesi.
19:06Askeri kapasitesi çok yüksek bir ülke.
19:09Ama baktığımız zaman Rusya şu anda Amerikan hegemonyasını tek başına doğrudan tehdit edebilecek bir pozisyonda bulunuyor.
19:17Ekonomiye sahip değil.
19:18Bulunmuyor çünkü niye?
19:19Rusya ekonomisi hepimizin bildiği üzere hidrokarbon kaynakların ihracatına dayanan bir ekonomisi var.
19:26Ki Rusya biliyorsunuz Ukrayna işgalinin hemen ardından çok ciddi yaptırımlara maruz kaldı.
19:32Paraları donduruldu.
19:34Evet hatta geçtiğimiz aylarda yine hatırlarsınız Putin'in Vietnam ziyareti olmuştu.
19:39Tabii Kuzey Kore ile Vietnam'la Çin'le ilişkilerini sıkılaştırma stratejisi var.
19:46Doğu Batı iyice artık safları pasta gibi bölündü dünya.
19:50Dolayısıyla Rusya'nın şu andaki asıl önceliği Ukrayna olduğu için yakın coğrafyasında bir noktada istikrarı sağlayacak hamlelere de imza atıyor.
20:01Putin'in Bakü ziyaretinde verdiği en önemli mesaj neydi Korhan Bey?
20:05Hemen hatırlayalım.
20:06Putin ne dedi?
20:07Biz Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki barışın kolaylaştırılması hususunda elimizden gelen çabayı göstereceğiz.
20:16Elimizden geleni yapacağız dedi.
20:18Yani bu bir denge oyunu Korhan Bey.
20:20Biz o dengeyi kurmadan dünyanın belirli bölgesinde rahat hareket edebilmeniz veya sizinle farklı düşünen ülkelerle tek başına mücadele etmeniz oldukça zor.
20:32İşte burada yine bir Amerika bağlantısı var.
20:34Şimdi Soğuk Savaş yıllarına baktığımız zaman ben buna hep katıldığım yayınlarda söylüyorum.
20:39Kissinger Amerikan Dışişleri Bakanı Amerikan Grand Strategist'in en önemli beyinlerinden bir tanesidir.
20:45Amerika'nın Soğuk Savaş dönemindeki en büyük rakibi Rusya'ydı.
20:48Ve Kissinger Çin'in Rusya ile bir blok kurup Amerikan hegemonyasına meydan okumasını engellemek için Çin'e bir takım imtiyazlar verilmesi noktasına çok istekliydi.
20:59Ve Amerika Çin'i ticaret hususunda ticari ilişkiler konusunda en fazla kayırılan desteklenen ülke statüsü vermişti Çin'e.
21:10Bunu yaparak Çin'i Sovyetler Birliği'nden uzak tutmayı ve Amerika karşısında güçlü bir blok oluşturmasını engellemek istiyordu.
21:17Yani şu anda Amerikan Grand Strategist'in içinde bulunduğu sefalete bakınız ki Korhan Bey,
21:22mesela Rusya ile Çin arasında ciddi bir takım yakınlaşma hamlelere atılırken, adımlara atılırken, hamleler yapılırken Amerika buna cevap verebilecek bir konumda değil dünyada.
21:35Yani bu yeni düzeni de açıkçası okuyabilme becerisi gösterebildiğini ben düşünmüyorum.
21:42Bütün bunlar da tabii negatif olarak demokratların iktidarına eksi olarak Biden yönetimine yazılıyor.
21:48Evet. Şimdi tabii bizim dış politikamıza gelecek olursak, Sayın Cumhurbaşkanımız hem katıldığı muhassas etkinliklerde hem diğer çalışmalarda etkin bir dış politika şey yaptı.
22:02Bunun da en yakın zamanda Mısır Cumhurbaşkanı'nın Türkiye ziyareti bekleniyor.
22:09Evet 3 Eylül'de.
22:11Biz bir ziyarette bulunmuştu.
22:13Geçen yıl Şubat ayında Cumhurbaşkanımız Kahire'ye bir ziyaret gerçekleştirmişti.
22:18Bu sürecin şimdi daha artık yumuşama ve daha bir stratejik işbirliğine gitme noktasında bir çalışma olacağını biliyoruz.
22:26Sıcak Akdeniz ortamında işte İsrail konusu vesaire bizim Libya ile olan münasebetlerimiz,
22:33Güney Kıbrıs Rum kesimi Yunanistan'ın yaptıkları ortadayken bu gerçekleşmesi planlanan ziyareti nasıl okumak lazım?
22:41Evet, Mısır Türkiye ilişkilerinde.
22:43Tabi tarihsel olarak Mısır ve Türkiye Orta Doğu coğrafyasındaki 2 önemli aktör.
22:49Yani Mısır Arap dünyasının en fazla nüfusa sahip olan en büyük ülkesi.
22:55Türkiye'de zaten Osmanlı bakiyesi Orta Doğu coğrafyasındaki önemli bir Müslüman ülke.
23:01İki ülkenin ilişkilerinin zaten kötü olması aslında bir noktada anlamsızdı diyebiliriz.
23:07Tabi iç politika kaygıları vesaire bunlar bir dönem Türkiye'nin Orta Doğu siyasetinde etkili olmuştu.
23:13Ama özellikle 2016 yılından sonra Türkiye'nin Orta Doğu'da izlediği politikalar siz de hatırlarsınız.
23:20Eski Başbakan Sayın Binali Yıldırım'ın ifadeleri Türkiye'nin dostlarını artırma, düşmanlarını azaltma stratejisi ekseninde şekillenmeye başlamıştı.
23:30Tabi Türkiye ile Mısır ilişkilerinin rayına girmesi ve iki ülke arasındaki gerek ekonomik ilişkilerin gerek ticari ilişkilerin yoğunlaşması ki 15 milyar dolar civarında bir dış ticaret hacmine ulaşılma hedefinden bahsediliyor.
23:48Bu oldukça önemli bir gelişme bunun altını çizmemiz lazım.
23:52Peki bu yakınlaşmanın Orta Doğu coğrafyasına ne gibi bir etkisi olabilir?
23:57Hepimizin bildiği üzere maalesef neredeyse artık bir yıl olacak Gazze'de İsrail'in yürüttüğü bir soykırım var.
24:03Bu soykırımın durdurulması ki Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah eskisinin ziyaretinde de başlıca gündem maddelerinden bir tanesinin Gazze'de sürekli soykırım olacağını biliyoruz.
24:15Basına bu şekilde yansıdı.
24:17Orta Doğu coğrafyasındaki istikrarın sağlanması, İsrail saldırganlığının bir şekilde dizginlenmesi ve Orta Doğu'da adeta altüst olan Batı'nın müdahaleleri özellikle Amerika ve Batı'nın İsrail'e karşı gösterdikleri destek nedeni altüst olan dengelerin bir şekilde yeniden oturtulabilmesi için ben Türkiye-Mısır yakınlaşmasının son derece önemli olduğunu düşünüyorum Koran Bey.
24:42Yani burada iki ülke arasındaki ilişkiler bir takım açıkçası şöveniz söylemlere asla feda edilmemesi lazım ki dönem dönem biliyorsun Türkiye'nin Orta Doğu bölgesinde izlediği politikalar özellikle Dışişleri Bakanlığı Sayın Hakan Fidan'ın gelmesinden sonra izlediği stratejisi bölgesel sahiplenme perspektifiyle istikrarlaştırıcı, barış ve güvenliği sağlayıcı bir politika izliyor Türkiye.
25:08İşte biz bunları da görüyoruz. Irak'ta kalkınma yolu projesinde görüyoruz. Karabağ Savaşı'na yapılan, 2. Karabağ Savaşı'na yapılan Türkiye'nin müdahalesiyle oradaki istikrarın sağlanmasında Güney Kafkasya Jeopolitiğinde görüyoruz.
25:21Suriye ile normalleşme çabalarında görüyoruz. Hemen Afrika boynuzuna gittiğimizde Afrika'da Etiyopya ile Somaliya arasındaki barış görüşmelerinde Türkiye'nin ara buluculuğunda görüyoruz. Ukrayna Rusya Savaşı'ndaki ara buluculuk faaliyetlerinde görüyoruz.
25:35Yani Türkiye bölgede hep normalleşme, hep istikrar ve barış ve güvenliğin sağlanması noktasında bir politika izliyor.
25:43Ben Mısır'la kurulacak üst düzeyli ilişkilerin ki yüksek düzeyli stratejik işbirliği konseyi de bu ziyarette toplanacağı bilgisi yansıdı basınımıza.
25:53Bunun son derece önemli olduğunu düşünüyorum. Eğer biz Orta Doğu'da bir şekilde istikrarı sağlayacaksak Türkiye ile Mısır'ın ilişkilerinin güçlü olması gerekiyor ve bunun kısa orta vadede İsrail saldırganlığının durdurulması için de önemli bir boyut oluşturacağını düşünüyorum.
26:13Hemen bir diğer boyuta da temas edelim Korhan Bey. Doğu Akdeniz Jeopolitik'i, hidrokarbon kaynaklarının çıkartılması noktasında.
26:22Hatta hatırlarsınız geçtiğimiz senelerde yine bizim basınımızda da ciddi anlamda tartışılmıştı.
26:27İsrail, Güney Kıbrıs, Yunanistan hatta bir dönem Mısır'ın da buna dahil olduğu bir boru hattıyla Doğu Akdeniz gazının Avrupa'ya ihracı konuşulmuştu.
26:38Ama bunun fizibilitesi yoktu yani bu uygulanabilir bir proje değildi. Hatta o dönemde de biz bunu ifade etmiştik.
26:43Türkiye ile Mısır arasında kurulacak yeni bir yakın ilişki.
26:49Türkiye olmadan bu işe yaramaz denilmiştir.
26:50Kesinlikle. Deniz yetki alanlarının sığındırma anlaşması ve Mısır ile imzalanması hem Mısır için de oldukça fayda sağlayacak bir gelişme olacaktı.
27:01Yani şunu ifade etmeye çalışıyorum. Burada bu bölgede Türkiye ve Mısır iki önemli bölgesel aktör konumunda.
27:07Ve bu iki bölgesel aktörün farklı kaygıları bir kenara koyarak rasyonel, real politik zeminde yakınlaşmalarının ben iki ülkenin de kazancı olacağını düşünüyorum.
27:17Burada oldukça yakından takip edilecektir ki İsrail'de Mısır'la sınırı olan bir ülke.
27:24Orada refah sınır kapısında yapılanlar, yaptıkları zorlamalar vs. malumu.
27:29Ve bu saldırıların, Siyoni saldırıların katliam durması noktasında Türkiye en büyük önce gelen ülke bunun durdurması noktasında.
27:41Ama Katar'la birlikte Mısır'ın da ufak tefek...
27:43Ara buluculuk faaliyetlerini yürütüyorlar.
27:47Orada Mısır ve Katar bir katalizör rolü oynuyorlar.
27:52Tabi şunu kastetmiyorum yani izleyenlerimizde yanlış bir intiba da bırakmak istemem.
27:581978 Camp David anlaşmaları, daha sonra 1979 yılında İsrail-Mısır barış anlaşmasının imzalanması ki Enver Sedat'ın İsrail Meclisi Kneset'te bir konuşması vardır.
28:10Meşhur bütün dünyayı şoke eden bir konuşma durumu.
28:13Bu barışlardan sonra Mısır Orta Doğu bölgesel sisteminde Amerika ve İsrail'e daha yakın hatta bir politika izlemiştir.
28:20Bunun en büyük değişikliği bu ana politikadan Arap Bağrı sürecinde işte Muhammed Mursi'nin Cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından görebilecektik.
28:30Ama yine o müesses nizam Mısır'da bir darbeyle iktidarı değiştirdi.
28:34Fakat şunu da atlamamak lazım.
28:37Evet bugün Mısır'ın doğrudan ben İsrail'e savaş açacağını ya da Amerika Birleşik Devletleri'nin karşısına alacağını kastetmiyorum ya da bunu ima etmiyorum.
28:45Ama mesela Mısır'ın da burada ciddi tepkileri olmuştu.
28:48Gazze'deki soyu kırımı başladıktan sonra İsrail'li yetkililerin Gazze nüfusunu Sina Yarımadası'na sürelim gibi bir takım görüşler ortaya attıklarını biliyoruz.
28:58Buna Mısır üst perdeden tepki göstermişti.
29:02Böyle bir gelişmeyi asla kabul etmeyeceğini hatta Ürdün'de böyle bir tepki göstermişti.
29:06Yani sonuç olarak burada İsrail'i mümkün mertebe bu Gazze'de süre giden soyu kırım noktasında ne kadar yalnızlaştırabilirsek,
29:15İsrail'in üstündeki baskıyı ne kadar arttırabilirsek ve burada bölge ülkeleriyle Türkiye arasındaki diyalog ne kadar artarsa
29:21ben bunun Gazze'de yaşanan acıları soy kırımı sonlandırma noktasında önemli bir etkiye sahip olacağını düşünüyorum Korhan Bey.
29:29Sağ olun hocam. Son 9 dakikada Avrupa Birliği'nden gelen dışişleri bakanları gayri resmi zirvesi için Sayın Hakan Fidan'a gelen davet ve katılım.
29:39Bu da önemli konulardan biridir. Dünden bugüne yansımalar.
29:43En son 2019 Covid dönemi öncesinde bir toplantı katılımı vardı.
29:48Yıllardır kapısında durduğumuz bir türlü bize türlü sebeplerle mazeretlerin üretildi Avrupa Birliği ama bizsiz de yapamıyorlar.
29:58Bu toplantı nasıl görmek lazım? Neler konuşulabilir? Bu aslında bütün az önce konuştuğumuz konuların hepsinin konuşulacağı bir toplantı olacak.
30:09Bundan sonra Türkiye AB ilişkileri 2025'de farklı bir pozisyondan devam eder mi? Yoksa hala imtiyazlar, genişletilmiş gümrük birliği vs. vs. stratejik ortaklık gibi mihvallerde mi gider?
30:23Evet şimdi Korhan Bey Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki sorunlu alanlar oldukça fazla. Bunu hepimiz biliyoruz.
30:32Bu davet aslında önemli bir davet olduğunu söyleyebiliriz.
30:362019 yılında hatta 15 Temmuz gibi sembolik bir günde Avrupa Dışişleri Konseyi Türkiye'ye bir takım yaptırım kararları almıştı.
30:46Hatta o dönem Dışişleri Bakanı olan Sayın Mevlüt Çavuşoğlu da buna ciddi anlamda tepki göstermişti.
30:52Buradaki temel mesele Türkiye'nin Doğu Akdeniz'de izlediği bağımsız politika, hidrokarbon kaynakları ve Türkiye'nin kıta sahanlığı içerisinde kalan bu münhasır ekonomik bölgelerdeki hidrokarbon kaynaklarından vazgeçmeme noktasında Türkiye'nin attığı ısrarlı adımlar.
31:09Özellikle 2019 yılından sonra Türkiye Avrupa Birliği ilişkilerinin bu yaptırım kararları 15 Temmuz 2019 yılında alınan yaptırım kararlarıyla birlikte tamamen bir kriz sarmalı içerisine girmesine neden olmuştu.
31:24Şimdi aradan bir 5 yıl geçti ve yepyeni bir çağrı var Avrupa Birliği Dışişleri Bakanları gayri resmi bir toplantı.
31:32Bu resmi bir toplantı değil ama oraya Türkiye'nin davet edilmesini ben oldukça önemli bir...
31:36Çeşit çalışma kampı gibi fikir...
31:38Evet fikir yani evet dünyadaki farklı sorun alanlarına, dünyadaki gelişmelere, bölgesel gelişmelerin tartışıldığı bir toplantı formatı bu.
31:48Brüksel'de yapılıyor.
31:50Türkiye'nin buraya davet edilmesi oldukça önemli.
31:53Tabi bu bize neyi gösteriyor bu soruyu sormamız lazım.
31:56Avrupa Birliği'nin temenni ederiz ki Korhan Bey yani bu davetin o anlama gelmesini temenni ediyorum.
32:02Türkiye'nin bölgesel ve küresel arenada artan etkinliğinin nihayet farkına...
32:08Bir de Sayın Hakan Fidan'ın da bu süreçteki gerçekten göz önünde tutulan başarılı performansı herhalde.
32:16Evet kesinlikle.
32:17Sayın Çavuşoğlu da öyleydi keza ama...
32:19Tabi kesinlikle.
32:20Şimdi Avrupa Birliği eğer bugün Orta Doğu'da bir perspektif ortaya koymak istiyorsa Avrupa Birliği bugün bütünleşik olarak bir perspektiften bahsediyorum.
32:29Çünkü Avrupa Birliği içerisinde çok farklı seslerden ülkeler var.
32:33Ne enstrümanlar var.
32:34Almanya ile İspanya'nın mesela en basitinden...
32:36Eurofighter konusunda bir de bize destek olunmadı.
32:39Gazze politikası da öyle mesela.
32:40Orta Doğu politikasında da Avrupa Birliği ülkeleri içinde belirli fayatları var Korhan Bey.
32:45Yani Avrupa Birliği eğer küresel ve bölgesel düzeyde etkin bir aktör olmak istiyorsa Türkiye'ye göz ardı edemez.
32:53Bunun altını çizmek lazım.
32:54Eğer Avrupa Birliği küresel düzlemde, bölgesel düzlemde etkinliğini artırmak istiyorsa, etkili bir aktör olmak istiyorsa mutlaka Türkiye'nin bu diplomatik dinamizminden istifade etmesi ve faydalanması gerekiyor.
33:08Ben bunu inşallah idrak etmişlerdir diye düşünüyorum ama az önce de sorunuza cevap vermeye başlarken ifade ettiğim gibi Korhan Bey burada çok fazla sorunlu alan var.
33:19Mayınlı alanlar çok fazla.
33:21Mesela Doğu Akdeniz'deki hidrokarbon kaynakları ne olacak?
33:27Burada Avrupa Birliği hala eski politikasında diretip Türkiye'nin ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin çıkarlarını göz ardı ederek tamamen Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum yönetimine dayanan bir politika izlemeye devam ederse
33:40açıkçası buradan bir ilerleme kaydetmek oldukça zor.
33:45Yani Avrupa Birliği dayatma politikasından, Avrupa Birliği Türkiye'yi sıkıştırma politikasından vazgeçmesi lazım.
33:52Türkiye aday ülke statüsü kazanmış bir ülke.
33:54Ne yaptılar 2019 yılında Türkiye'ye yaptırım uyguladıklarında?
33:58Bir takım üyelik sürecinde bu aday ülkelere verilen fonlar var.
34:03Dediler ki biz bunları Türkiye'ye vermeyeceğiz.
34:05İşte havacılık ulaştırma, bir takım işbirliği görüşmeleri vardı Türkiye ile biz bunları sınırlandıracağız.
34:11Günün sonunda ne oldu Korhan Bey?
34:13Avrupa Birliği hedeflerine ulaşabildi mi?
34:15Avrupa Birliği Türkiye'yi yalnızlaştırdıktan sonra küresel arenada etkinliği mi arttı?
34:20Hayır bilakis Avrupa Birliği'nin etkinliği daha da azaldı.
34:25İşte Rusya-Ukrayna Savaşı'ndan bahsettik.
34:28Artan sağ baskısı ve sağ tandanslı hükümetlerin gelişi.
34:34O ülkelerde güven tazeleme noktasında yaşanan sıkıntılar.
34:38Slovenya Başbakanı'na yapılan suikast gelişimi, Meloni'nin liderliği, Macron'un yaşadığı sıkıntılar.
34:47İngiltere zaten Brexit ile gitmişti.
34:50Her bir ülkenin aslında iç dinamikleri olarak sıkıntılar yaşadığını görüyoruz.
34:55Kesinlikle öyle Korhan Bey.
34:57Çok güzel bir noktaya temas ettiniz aslında.
35:00Yani bu aşırı sağ dediğimiz hadise ki Baltık ülkeleri dediğimiz aşırı sağın daha önce çok zayıf olduğu ülkelerde bile
35:09baktığımızda biz aşırı sağ partilerin ya iktidara yürüdüğünü ya ana muhalefet konumuna yükseldiğini görüyoruz.
35:17Bu aslında aşırı sağın yükselişi Avrupa'nın küresel aktör olma iddiasının da altını oyan bir şey.
35:24Çünkü ülkeleri kendi içine kapatan ve kısır tartışmalara gömülmesine neden olan bir gelişme bu.
35:29Ama bütün bunlara baktığımızda Türkiye ne yapıyor?
35:32Avrupa'nın güvenliği için Türkiye çok önemli bir ülke.
35:35Korhan Bey, Rusya-Ukrayna savaşının yayılmasının önlenmesi noktasında
35:40Türkiye'nin tahıl koridoru anlaşması mesela Rusya ile Ukrayna arasındaki ara buluculuk faaliyetleri
35:46bunların hepsi Avrupa'nın aslında güvenliğini sağlayan bunu temin eden
35:51Türkiye'nin izlediği dış politika stratejisinin bir parçası.
35:56Bunlar Avrupa Birliği'nin de yararını.
35:58Yani Avrupalıların bunu artık açık ve net bir şekilde görmesi gerekiyor.
36:02İşte vize muafiyeti konusu, Türkiye'ye verilen sözler var Korhan Bey. Bunların çözülmesi lazım.
36:07Avrupa Birliği zaten geçtiğimiz on yıllarda Güney Kıbrıs Rum yönetimini
36:12sanki bütün Kıbrıs adasını temsil ediyormuş gibi Avrupa Birliği'ni alarak
36:16ve Yunanistan'a adeta Avrupa'nın şımarık çocuğu muamelesi yaparak
36:21Türkiye'ye karşı pek çok yanlış kararın altına imza attı.
36:25Artık Avrupa'nın, öyle temenni ediyorum, bu toplantı davetiyle birlikte
36:30bu politikalardan vazgeçmesi ve Türkiye ile beyaz yepyeni bir sayfa açmasını temenni ediyoruz.
36:37Çok teşekkür ediyoruz Sayın Hocam.
36:39Verdiğiniz değerli bilgiler, katkılar için sağ olun, var olun, ağzınıza sağ olun.
36:43Ben teşekkür ederim Korhan Bey, iyi yayınlar diliyorum.
36:45Teşekkürler.
36:46Evet Derlaki TV izleyenleri, bugünkü haber maratonumuzda
36:50Cuma günü öğleden sonra haber kuşağımızda, Ankara stüdyolarımızda
36:54haftanın öne çıkan dış politika konularını bir değerlendirmeye çalıştık.
36:59Uzman konuğumuz bu hafta Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
37:02Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi, doçant doktor Sayın Nuri Salıktı.
37:07Kendisiyle bu 40 dakikalık süreçte 3-4 konu başlığındaki fikirleri
37:13ve bundan sonra olacak süreci aktarmaya çalıştık diyelim.
37:17Yeniden haber maratonunda Akit TV'de kalın, bizden ayrılmayın.
37:21Hayırlı günler.