Kuraklık, gıda krizi, eriyen buzullar, seller, heyelanlar ve dahası... Dünya iklim krizi konusunda alarm veriyor. Peki, Türkiye hangi noktada? Uzmanlar ne öneriyor, yetkililer hangi adımları atıyor? CNN TÜRK Editörü Gülşen Coşkun, VİZÖR haberinde İklim Değişikliği Başkanı Halil Hasar ve Selçuk Üniversitesi Öğretim Üyesi Kubilay Baştaş'la konuştu.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Artık var olup olmama mücadelesi içerisindeyiz.
00:27Türkiye'de geldiğimiz noktada iklim krizi konusunda alarm seviyesi desen bunu sorsam kaçıncı seviyede dersiniz?
00:36Yani artık iklim krizini yaşıyoruz. İklim krizini felaketler zinciri düzeyinde yaşıyoruz.
00:43O yüzden buna bir sınıflandırma yaptığımızda kırmızı bir hatta olduğumuzu aslında rahatlıkla söyleyebiliriz.
00:52Seller, yangınlar, hortumlar ve dahası. İklim krizinin etkisi her geçen gün daha da çok hissediliyor.
00:59Tüm çabaysa dünyanın ısısını 1,5 santigrat derecede tutabilmek.
01:03Eğer hiçbir tedbir alınmazsa 2 santigrat dereceye çıkacak ve birçok ülke belki kıyılar etrafındaki şehirler sular altında kalacak.
01:17Kuraklık çok daha da artacak. Seller, afetler, heyelanlar çok daha artarak devam edecek.
01:25Ülkemiz ise iklim değişikliğinden en fazla etkilenen dünya bölgeleri arasında yer alıyor.
01:32Bunun sonuçlarını biz çok ciddi yaşamaya başladık.
01:35O etkiler biz doğayı bilinçsizce kullandıkça her geçen gün daha da net bir şekilde gün yüzüne çıkıyor.
01:42Şu an dev bir çukurun yanında bulunuyoruz. Bu çukurun adı Obruk.
01:47Kameraman arkadaşım Melih Baytürk ile birlikte yaklaşmaya çalıştık ama çok da ilerleyemiyoruz.
01:52Çünkü etrafı tel örgülerle çevrilmiş durumda. Yani halen çökme riski var.
01:57Ama şöyle gözümüzün ucuyla baktığımız noktada bile oldukça derin. Ben şimdi buradan dibini göremiyorum kaç metre olduğunu.
02:05Şimdi hemen yan tarafı gösterelim. Yan tarafta da bir tarla var.
02:09Yani aslında bu çukur oluşmadan önce orası da tarlaydı.
02:13Kullanılıyordu, ekiliyordu, biçiliyordu. Ama artık bu kadar alan ekilip biçilemiyor.
02:19Bunun en büyük nedenleri arasında ise yer altı sularının bilinçsizce, kontrolsüzce kullanılması var.
02:26O yer altı suları o kadar kontrolsüz çekiliyor ki sonunda bu obruklar oluşuyor.
02:32Ve her geçen gün bu obrukların sayısı da artıyor. Sadece çukurlar oluşmuyor.
02:38Mevcut durumdaki iklim değişikliği Türkiye'deki ürün çeşitliliğini etkiler mi ve ne yönde etkiler?
02:44Bazı bölgelerimiz yüksek düzeyde kuratlık yaşamaya başladılar.
02:48Yani kuratlığın çok yaşandığı yerlerde maalesef ki bu sorundan üst düzeyde etkilenecekler.
02:54Buna bağlı olarak da gıda arzı, gıdaya yansıması, ham maddesi her şey büyük oranda değişecek.
03:01Mesela şeker pancarı önemli oranda suyu sevence bir bitki ama maalesef ki kurat bir bölgede pancarın şeker oranı da düşeceği için üretilen şeker kalitesi de düşecektir.
03:14Peki Türkiye iklim kriziyle mücadele etmek için ne yapıyor?
03:18Su kaynaklarını daha verimli kullanmak önemli başlıklar arasında.
03:22Suyun en çok tüketildiği alanların başında ise tarım geliyor.
03:26Bunun için hedef planlı üretim.
03:28Yani artık her isteyen istediği ürünü istediği yere ekemeyecek.
03:32Hangi ürün nerede yetişecek bu su kaynaklarına göre de bakılıp belirlenecek ve ekilecek.
03:3713 ürün stratejik üründen başlayarak ububat, yağlı tohumlar ve bakliyat.
03:44Vatandaşımız için önemli olduğunu gördüğümüz ve onun üzerinden de anlatabileceğimiz iki ürün.
03:49Bunun için analiz süreci devam ediyor.
03:52Bu analizlerde örneğin şuna rastlıyorsunuz.
03:54O ürünü burada ürettiğinizde o lokasyondaki alandan daha fazla bir alana ihtiyacınız var.
03:59Hangi ürün nerede üretilecek buna başlayacağız.
04:03Bu plana göre ekimler Eylül-Ekim döneminde başlayacak.
04:10Sadece Tarım Bakanlığı değil, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na bağlı İklim Değişikliği Başkanlığı da genel politikalar üzerinde çalışıyor.
04:18Nasıl adımlar atılmalı ki Türkiye'ye etkileri en aza indirilmeli?
04:22Biz artık bu şehirlerde o yağışın etkisinsel olarak nasıl görmeyi ya da iklim değişikliğiyle mücadelede bu kuraklıkla nasıl baş edeceğiz?
04:33Başkanlığınız ne yapıyor, hangi adımları atıyor?
04:36Bir kenti sadece altyapı olarak düşünmemek lazım.
04:40Yani bunun içerisinde sanayisini de ortaya koymak lazım.
04:44Oradaki diğer tarımsal faaliyetleri de ortaya koymak lazım.
04:49Ulaşım ağını ortaya koymak lazım, hatta atığı ortaya koymak lazım.
04:55Atığı toplamak için belirlenen araç rotalarını bile ortaya koymak lazım.
05:00Biz yapmış olduğumuz projeler var ve bu projelerde pilot olarak belirlediğimiz şehirler var.
05:09Şu an mesela Konya, Muğla, Yalova var bunun içerisinde, Samsun var bunun içerisinde.
05:16Yeni projede 6 pilot il daha koyuldu.
05:19Bir diğer başlık ise fabrikalardan çıkan ve atmosfere zarar veren gazlar.
05:24Emisyon azaltımı için teşvikler mücadelede liste başında.
05:27Biz Türkiye'de bir emisyon ticaret sistemi kurmaya çalışıyoruz.
05:31Fabrika ya da bir tesis yüksek miktarda karbon salınımı yapıyor, emisyonlarını salıyor.
05:39Bunları azaltması lazım.
05:42Diyelim ki bu fabrika 100 ton emisyon salıyor.
05:4890 tonluğunu tahsisatlarına bedava veriyoruz.
05:52Diğer %10'luk olan kısmı yani 10 tonluk kısmı ise ne yapıyoruz?
05:59İhaleyle bırakıyoruz.
06:02En çok emisyon, karbon salınımı yapan sektör hangisi?
06:06Demir-çelik.
06:06Demir-çelik.
06:07Demir-çelik fabrikası diyelim, bir demir-çelik fabrikası.
06:10Burada biz karbon salınımını azaltmak istiyoruz.
06:13O fabrika demir-çelik fabrikasında ne oluyor, nasıl bir değişim oluyor da bunu azaltıyorlar?
06:19Prosesini yeniliyor.
06:20Bu konvansiyonel üretim proseslerinden daha temiz üretim teknolojilerine geçiyor.
06:28Peki atılan adımların sonuçları etkili oluyor mu?
06:32Başka hangi adımlar atılmalı, bunun denetimi ve tespiti nasıl yapılıyor?
06:36İklim portalı oluşturduk.
06:38Bu iklim portalında Türkiye'de yapılan bütün işlemlerin oraya girildiği bir ortam.
06:45Uzmanlar bir başlığa da özellikle dikkat çekiyor.
06:48İklim kriziyle mücadelede listenin başında ise yeşilin, orman alanlarının arttırılması var.
06:55Ama bu uzun yıllar alan bir süreç.
06:57Bu nedenle başta orman yangınlarıyla mücadelede tedbirlerinin arttırılması liste başında geliyor, vurgusu yapılıyor.
07:06Ve enerji kaynakları.
07:08Kullandığımız enerjinin türü aslında oldukça önemli.
07:12Yenilenebilir enerji kaynaklarını tüketmek bu noktada çarelerden bir olarak gösteriliyor uzmanlar tarafından.
07:19Suyun tasarruflu kullanılması ise olmazsa olmazlardan, suyun en çok kullanıldığı alansa tarım.
07:26Uzmanlar tarımda özellikle damla sulamanın kullanılması gerektiğine dikkat çekiyor.
07:32İşte bu da damla sulama sistemlerinden biri.
07:35Bu sistem sayesinde su toprağa daha kontrollü veriliyor, hem ürünün kalitesi artıyor hem de su tasarrufu yapılıyor.
07:44Su bu kadar kıymetliyken sadece damla sulama değil, uzmanlar artık topraksız dikey tarım uygulamalarının da arttığını dikkat çekiyor.
07:53Dikey tarım denilen bir yöntem var ki, böyle bir basamak şeklinde merdiven ve duvar şeklinde düşünün, bunda üretim çok daha az yer kaplıyor,
08:03çok toprağa ihtiyaç yok, bir litre su kullanacaksanız bir bitki için belki yüz mililitre kullanıyorsunuz.
08:11Bu anlamda çok daha önemli yeni değişik metotlar da var.
08:14Türkiye'de başladı mı bununla ilgili?
08:15Başladı.
08:16Topraksız bir tarımda kullanıldığı için hem alandan yerden kazanmış oluyoruz, hem olabildiğince iklimle mücadeleye bir miktar faydası oluyor.
08:26Hangi ürünler böyle yetiştirilebilir?
08:27Çok ürün var, özellikle sebzeler, mağrurlar, lahanalar, maydanoz gibi şeyler olabilir.