Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 29. Taraflar Konferansı, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da zirveye katılarak Türkiye’yi temsil etti. Kuraklık, gıda krizi, eriyen buzullar, seller, heyelanlar ve daha fazlası… Dünya, iklim krizi konusunda alarm veriyor. Peki, Türkiye hangi noktada? Uzmanlar ne öneriyor, yetkililer hangi adımları atıyor? CNN Türk editörü Gülşen Coşkun’un haberi...
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Artık var olup olmama mücadelesi içerisindeyiz.
00:28Türkiye'de geldiğimiz noktada iklim krizi konusunda alarm seviyesi desem bunu sorsam kaçıncı seviyede dersiniz?
00:36Yani artık iklim krizini yaşıyoruz. İklim krizini felaketler zinciri düzeyinde yaşıyoruz.
00:44O yüzden buna bir sınıflandırma yaptığımızda kırmızı bir hatta olduğumuzu aslında rahatlıkla söyleyebiliriz.
00:53Seller, yangınlar, hortumlar ve dahası. İklim krizinin etkisi her geçen gün daha da çok hissediliyor.
00:59Tüm çaba ise dünyanın ısısını 1,5 santigrat derecede tutabilmek.
01:04Eğer hiçbir tedbir alınmazsa 2 santigrat dereceye çıkacak ve birçok ülke belki kıyılar etrafındaki şehirler sular altında kalacak.
01:18Kuraklık çok daha da artacak. Seller, afetler, heyelanlar çok daha artarak devam edecek.
01:26Ülkemiz ise iklim değişikliğinden en fazla etkilenen dünya bölgeleri arasında yer alıyor. Bunun sonuçlarını biz çok ciddi yaşamaya başladık.
01:36O etkiler biz doğayı bilinçsizce kullandıkça her geçen gün daha da net bir şekilde gün yüzüne çıkıyor.
01:42Şu an dev bir çukurun yanında bulunuyoruz. Bu çukurun adı Obruk.
01:47Kameraman arkadaşım Melih Baytürk ile birlikte yaklaşmaya çalıştık ama çok da ilerleyemiyoruz.
01:52Çünkü etrafı tel örgülerle çevrilmiş durumda. Yani halen risk var, çökme riski var.
01:58Ama şöyle gözümüzün ucuyla baktığımız noktada bile oldukça derin. Ben şimdi buradan dibini göremiyorum kaç metre olduğunu.
02:06Şimdi hemen yan tarafı gösterelim. Yan tarafta da bir tarla var. Yani aslında bu çukur oluşmadan önce orası da tarlaydı.
02:14Kullanılıyordu, ekiliyordu, biçiliyordu ama artık bu kadar alan ekilip biçilemiyor.
02:19Bunun en büyük nedenleri arasında ise yer altı sularının bilinçsizce, kontrolsüzce kullanılması var.
02:27O yer altı suları o kadar kontrolsüz çekiliyor ki sonunda bu obruklar oluşuyor.
02:33Ve her geçen gün bu obrukların sayısı da artıyor. Sadece çukurlar oluşmuyor.
02:39Mevcut durumdaki iklim değişikliği Türkiye'deki ürün çeşitliliğini etkiler mi ve ne yönde etkiler?
02:45Bazı bölgelerimiz yüksek düzeyde kuratlık yaşamaya başladılar.
02:48Yani kuratlığın çok yaşandığı yerlerde maalesef ki bu sorundan üst düzeyde etkilenecekler.
02:55Buna bağlı olarak da gıda arzı, gıdaya yansıması, ham maddesi her şey büyük oranda değişecek.
03:01Mesela şeker pancarı önemli oranda suyu sevence bir bitki ama maalesef ki kurak bir bölgede pancarın şeker oranı da düşeceği için üretilen şeker kalitesi de düşecektir.
03:15Peki Türkiye iklim kriziyle mücadele etmek için ne yapıyor?
03:19Su kaynaklarını daha verimli kullanmak önemli başlıklar arasında.
03:23Suyun en çok tüketildiği alanların başında ise tarım geliyor.
03:27Bunun için hedef planlı üretim.
03:29Yani artık her isteyen istediği ürünü istediği yere ekemeyecek.
03:33Hangi ürün nerede yetişecek?
03:35Bu su kaynaklarına göre de bakılıp belirlenecek ve ekilecek.
03:3813 ürün stratejik üründen başlayarak ubu bat, yağlı tohumlar ve bakliyat.
03:45Vatandaşımız için önemli olduğunu gördüğümüz ve onun üzerinden de anlatabileceğimiz iki ürün.
03:50Bunun için analiz süreci devam ediyor.
03:52Bu analizlerde örneğin şuna rastlıyorsunuz.
03:54O ürünü burada ürettiğinizde o lokasyondaki alandan daha fazla bir alana ihtiyacınız var.
04:00Hangi ürün nerede üretilecek?
04:02Buna başlayacağız.
04:04Bu plana göre ekimler Eylül-Ekim döneminde başlayacak.
04:10Sadece Tarım Bakanlığı değil, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na bağlı İklim Değişikliği Başkanlığı da genel politikalar üzerinde çalışıyor.
04:19Nasıl adımlar atılmalı ki Türkiye'ye etkileri en aza indirilmeli?
04:23Biz artık bu şehirlerde o yağışın etkisini sel olarak nasıl görmeyiz?
04:29Ya da İklim Değişikliği ile mücadelede bu kuraklıkla nasıl baş edeceğiz?
04:33Başkanlığınız ne yapıyor, hangi adımları atıyor?
04:37Bir kenti sadece altyapı olarak düşünmemek lazım.
04:40Yani bunun içerisinde sanayisini de ortaya koymak lazım.
04:45Oradaki diğer tarımsal faaliyetleri de ortaya koymak lazım.
04:50Ulaşım ağını ortaya koymak lazım.
04:53Hatta atığı ortaya koymak lazım.
04:55Atığı toplamak için belirlenen araç rotalarını bile ortaya koymak lazım.
05:01Biz yapmış olduğumuz projeler var.
05:05Ve bu projelerde pilot olarak belirlediğimiz şehirler var.
05:10Şu an mesela Konya, Muğla, Yalova var bunun içerisinde, Samsun var bunun içerisinde.
05:16Yeni projede altı pilotil daha koyuldu.
05:20Bir diğer başlık ise fabrikalardan çıkan ve atmosfere zarar veren gazlar.
05:24Emisyon azaltımı için teşvikler mücadelede liste başında.
05:28Biz Türkiye'de bir emisyon ticaret sistemi kurmaya çalışıyoruz.
05:32Fabrika ya da bir tesis yüksek miktarda karbon salınımı yapıyor, emisyonlarını salıyor.
05:40Bunları azaltması lazım.
05:43Diyelim ki bu fabrika 100 ton emisyon salıyor.
05:4990 tonlu tahsisatlarını bedava veriyoruz.
05:53Diğer yüzde 10'luk olan kısmı yani 10 tonluk kısmı ise ne yapıyoruz?
06:00Biz ihaleyle bırakıyoruz.
06:02En çok emisyon, karbon salınımı yapan sektör hangisi?
06:06Demirçelik.
06:08Demirçelik fabrikası diyelim, bir demirçelik fabrikası.
06:11Burada biz karbon salınımını azaltmak istiyoruz.
06:14O fabrika demirçelik fabrikasında ne oluyor?
06:17Nasıl bir değişim oluyor da bunu azaltıyorlar?
06:20Prosesini yeniliyor.
06:22Bu konvansiyonel üretim proseslerinden daha temiz üretim teknolojilerine geçiyor.
06:29Peki atılan adımların sonuçları etkili oluyor mu?
06:32Başka hangi adımlar atılmalı?
06:34Bunun denetimi ve tespiti nasıl yapılıyor?
06:37İklim portalı oluşturduk.
06:39Bu iklim portalında Türkiye'de yapılan bütün işlemlerin oraya girildiği bir ortam.
06:45Uzmanlar bir başlığa da özellikle dikkat çekiyor.
06:48İklim kriziyle mücadelede listenin başında ise yeşilin, orman alanlarının arttırılması var.
06:55Ama bu uzun yıllar alan bir süreç.
06:58Bu nedenle başta orman yangınlarıyla mücadelede tedbirlerinin arttırılması liste başında geliyor, vurgusu yapılıyor.
07:07Ve enerji kaynakları.
07:09Kullandığımız enerjinin türü aslında oldukça önemli.
07:13Yenilenebilir enerji kaynaklarını tüketmek bu noktada çarelerden bir olarak gösteriliyor uzmanlar tarafından.
07:20Suyun tasarruflu kullanılması ise olmazsa olmazlardan.
07:24Suyun en çok kullanıldığı alansa tarım.
07:27Uzmanlar tarımda özellikle damla sulamanın kullanılması gerektiğine dikkat çekiyor.
07:33İşte bu da damla sulama sistemlerinden biri.
07:36Bu sistem sayesinde su toprağa daha kontrollü veriliyor.
07:41Hem ürünün kalitesi artıyor hem de su tasarrufu yapılıyor.
07:45Su bu kadar kıymetliyken sadece damla sulama değil uzmanlar artık topraksız dikey tarım uygulamalarının da arttığını dikkat çekiyor.
07:54Dikey tarım denilen bir yöntem var ki böyle bir basamak şeklinde merdiven ve duvar şeklinde düşünün.
08:01Bunda üretim çok daha az yer kaplıyor.
08:04Çok toprağa ihtiyaç yok.
08:06Bir litre su kullanacaksanız bir bitki için belki yüz mililitre kullanıyorsunuz.
08:11Bu anlamda çok daha önemli yeni değişik metotlar da var.
08:15Türkiye'de başladı mı bununla ilgili?
08:16Başladı.
08:17Topraksız bir tarımda kullanıldığı için hem alandan yerden kazanmış oluyoruz.
08:22Hem olabildiğince iklimle mücadeleye bir miktar faydası oluyor.
08:26Hangi ürünler böyle yetiştirilebilir?
08:28Çok ürün var özellikle sebzeler, mağrurlar, lahanalar, maydanoz gibi şeyler olabilir.