Günlük 9 Temmuz 2024 Salı

CNN TÜRK

Büşra Arslantaş günü şekillendiren, geleceği yönlendiren her gelişmeyi canlı yayında Günlük'e not düşüyor. Gerçekleri değiştirmeden, çarpıtmadan içtenlikle aktarıp sorguluyor.

Transcript

00:00:00Merhabalar CNN TÜRK ekranlarına günlük haber kuşağına hoş geldiniz.

00:00:09Ben Büşra Arslantaş önümüzdeki iki saat boyunca birlikte olacağız ve gündemdeki sıcak gelişmelerin sizlere bir bir aktaracağız.

00:00:15Dünya gündemiyle başlıyoruz bugün gündemimize.

00:00:18Zira bugünle birlikte önümüzdeki üç gün boyunca gözümüz kulağımız Amerika Birleşik Devletleri'nin başkenti Washington DC'de olacak.

00:00:25Zira tam da 3. Dünya Savaşı kapıda diye yorumlar bir bir yükselirken er geçen gün NATO'nun 75. yıl zirvesi düzenleniyor ki

00:00:341990'lardan bu yana en büyük genişlemesini yaşıyor NATO.

00:00:38Bir yandan da işte Rusya ile karşı karşıya mı gelecek sorusu var.

00:00:41Şimdi bugün zirvenin ilk günü 75. yıl anma programı düzenlenecek.

00:00:45Gece saatlerinde Türkiye saatiyle Cumhurbaşkanı Erdoğan da bu programda yerini alacak.

00:00:50Türkiye'yi temsil eden bu zirvede bakanlarla birlikte Dışişleri Bakanı, Milli Savunma Bakanı, MİT Başkanı ve diğer isimlerle birlikte kalabalık bir heyetle birlikte

00:00:58Amerika Birleşik Devletleri'ne doğru şu an uçakta tüm programımız boyunca konuşacağız detayları vakit kaybetmeden başlayalım.

00:01:05Cumhurbaşkanı Erdoğan, NATO liderler zirvesinden beklentinin ittifak ortakları arasında savunma sanayi ticaretinde engellerin kaldırılması olduğuna dikkat çekti.

00:01:22NATO'dan İsrail-Filistin konusunda beklediğimizi alabilmiş değiliz dedi Cumhurbaşkanı Erdoğan.

00:01:26Hemen bu zirveye yola çıkmadan önce yaptığı basın toplantısında ve terörle mücadelede işbirliği hususunda müttefikleri bir kez daha uyaracaklarını kaydetti.

00:01:36Terörle mücadele ve müttefikler arasında savunma sanayi ticareti önündeki engellerin kaldırılması konusunda

00:01:45villi üste aldığımız kararların uygulanması bu bakımdan mühimdir.

00:01:51NATO zirvesinden beklentileri bu sözlerle anlattı.

00:01:54Türkiye'nin NATO'nun bel kemiği ülkelerin başında geldiğine dikkat çekti.

00:01:59Terörle mücadelede Türkiye'nin müttefiklerinden beklentileri karşılanıyor mu sorusunu yanıtladı.

00:02:04NATO ile bu noktada istediğimiz konumda mıyız?

00:02:10Açık samimi söylüyorum.

00:02:13İşte şu anda bunları aşmanın gayreti içerisindeyiz.

00:02:17Dışişleri Bakanı'nın görüşmeleri var.

00:02:19Milli Savunma Bakanı'nın görüşmeleri var.

00:02:22Bütün bu görüşmelerle birlikte kendilerini bu noktada da uyaracağız.

00:02:29Cumhurbaşkanı Erdoğan NATO liderler zirvesine katılmak üzere

00:02:32Washington'a hareket etmeden Ankara-İstanbul'a havalimanında basın toplantısı düzenledi.

00:02:36Ekim ayında görevi devralacak yeni genel sekreter Mark Rutte ile zirvede görüşeceğini,

00:02:41Rutte'nin de Türkiye'yi ziyaret edeceğini söyledi Erdoğan.

00:02:44Stoltenberg'te çok samimi havada süreci yürüttüysek Rutte ile de aynı şekilde yürüteceğiz dedi.

00:02:50Erdoğan NATO'da Gazze'de yaşananları da gündeme getireceğini vurguladı.

00:02:54NATO ile şu İsrail-Filistin konusunda istediğimizi beklediğimizi henüz alabilmiş değiliz.

00:03:05İsrail'i durdurmakta yetersiz kaldığını ve Filistin'de adil kalıcı barış tesis edilmeden

00:03:13küresel vicdanın rahat bir nefes almasının mümkün olmayacağını vurgulayacağız.

00:03:20Cumhurbaşkanı Erdoğan Barış Harekatı'nın 50. yılı dolayısıyla 20 Temmuz'da Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde olacak.

00:03:27Peki Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin tanınması ve Türk Devletleri Teşkilatı'na tam üyelik yolunda gelinen aşama ne?

00:03:33Bundan sonraki süreçte de bizler Kuzey Kıbrıs'ı burada tam üye noktasına nasıl taşırız bunun gayreti içerisindeyiz.

00:03:45Şu anda Kuzey Kıbrıs Cumhurbaşkanı Ersin Bey'in o devletlerin başkanlarıyla olan münasebetlerini de geliştiriyoruz.

00:03:55Cumhurbaşkanı Erdoğan Türkiye'den hareket etmeden önce işte bu açıklamaları yaptı kameralar karşısında o kritik zirve öncesinde

00:04:04ve şu dakikalarda da uçakta Türkiye saatiyle 9-10 gibi akşam saatlerinde ABD'ye varmış olacak.

00:04:10Zirvedeki ortak oturumlarda elbette ülkelerin devlet ve hükümet başkanlarıyla bir araya gelecek ki bu tip zirvelerde bildiğiniz üzere ayaküstü görüşmeleri olabiliyor,

00:04:19anlık bazı planlamaları olabiliyor.

00:04:21Bununla birlikte ikili görüşmeler de özel olarak daha önceden randevulaşılan görüşmeler de oluyor ki onları da yine uzun uzun konuşacağız.

00:04:28Konuklarımızı hemen takdim edeyim sizlere.

00:04:30Yeditepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Akkacaş'ın İstanbul stüdyomuzda bizlerle birlikte.

00:04:35Sayın Caş'ın hoş geldiniz yayınımıza.

00:04:37Merhaba efendim saygılar diliyorum.

00:04:39Ve özellikle Hacı Bayram Veli Üniversitesi Öğretim Üyesi Doçent Dr. Levent Ersin Oral'da uzaktan bağlantıyla yayınımıza katılıyor.

00:04:45Sayın Oral siz hoş geldiniz yayınımıza.

00:04:48Güçlü Hanım hoş bulduk.

00:04:49Sizlere, değerli hocama, izleyenlerime saygılarımı sunuyorum.

00:04:52Çok teşekkürler.

00:04:53Ama öncesinde Washington'a gidelim konuklarımıza söz vermeden önce.

00:04:56Çünkü Amerika Birleşik Devletleri temsilcimiz Yunus Paksoy elbette bu kritik zirveyi takip edecek anbean ve günler boyunca,

00:05:02bu üç gün boyunca bize her zaman olduğu gibi bilgileri aktarıyor olacak.

00:05:06Yunus kolaylıklar diliyorum.

00:05:07Çok yoğun günler bekliyor kuşkusuz senin.

00:05:09Diğer meslektaşlarımızla birlikte seninle başlamak isterim.

00:05:12Şimdi özellikle bu üç gün sürecek zirve çok kritik bir zamanda gerçekleşiyor.

00:05:16Dolayısıyla programda neler var?

00:05:18Neler konuşulması bekleniyor?

00:05:19Kim neyi öne çıkarma peşinde olacak sence?

00:05:22Özellikle Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın programında bize aktarır mısın?

00:05:25Örneğin bugün kiminle görüşmesi, hangi programlara katılması bekleniyor?

00:05:28Gece saatlerinde elbette Türkiye saatiyle.

00:05:35İyi yayınlar Düşra.

00:05:36Konuklarımıza da selamlar.

00:05:38Washington'dan günaydın diyelim.

00:05:40Bugün NATO zirvesinin ilk sabahı ve şu an saat sabah 9 burada.

00:05:45Cumhurbaşkanı Erdoğan senin de bahsettiğin gibi şu an uçakta.

00:05:49Ve biz yerel saatle 15 gibi inmesini bekliyoruz.

00:05:52Andrews hava üstüne, Washington'a yani şu an bulunduğumuz NATO zirvesinin yapılacağı mekana

00:05:58bir 20-25 kilometrelik mesafede iniş yapacak.

00:06:02Türkiye saatiyle akşam 10 gibi olmasını bekliyoruz biz bunun.

00:06:06İniş yaptıktan sonra bir etkinliğe, programa geçecek hemen.

00:06:11Ve bu Türkiye saatiyle 23.30'da olacak.

00:06:15Peki ne program bu dersek?

00:06:17Başkan Biden'ın, ABD Başkanı Biden'ın ev sahibi olarak ev sahipliği yapacağı, açacağı program

00:06:24NATO'nun 75. yılının kutlanması ve buna yönelik mesajlar verilmesi beklenen bir program.

00:06:31Bu programa Cumhurbaşkanı Erdoğan'da diğer devlet başkanları, hem üye devlet başkanları

00:06:37hem de buraya özel davet edilen devlet başkanlarıyla katılacağı bir program olacak.

00:06:42Burada biz Başkan Biden'ın özellikle şu mesajları vermesini bekliyoruz Büşra.

00:06:47Hem geçtiğimiz haftada hem de 10'da önceki haftalarda Amerikalı yetkililerle konuştuğumda şunu söylediler.

00:06:54Ana gündem maddesi Ukrayna-Rusya savaşı olacak.

00:06:57Ve burada biz iki ülkeye meydan okunmasını bekliyoruz.

00:07:01Bir Rusya, iki Çin.

00:07:03Tabii bunun önceliğini Rusya alacak.

00:07:06Neden Rusya alacak?

00:07:07Çünkü Ukrayna'da iki yıldan fazla süredir devam eden bir savaş var.

00:07:11Ve Amerikalı üst düzey yetkilinin, Beyaz Saray yetkilisinin geçtiğimiz hafta bana söylediğine göre şunu diyecekler.

00:07:17Eğer Rusya devlet başkanı Putin, Ukrayna'ya destek veren ülkelerin koalisyonundan daha fazla ömürlü olacağını düşünüyorsa çok yanılıyor.

00:07:26Ondan dolayı biz burada Ukrayna'ya NATO üyeliği için bir köprü yol haritası sunacağız.

00:07:32Peki bu köprü yol haritası nedir?

00:07:34Ukraynalı askerlerin geliştirilmesi.

00:07:37Bunlara eğitim verilmesi.

00:07:39Çeşitli silah kabiliyetlerinin, savunma kabiliyetlerinin verilmesi.

00:07:43Bunlarla birlikte finansal desteğin verilmesi.

00:07:46Yani NATO üyeliğini hemen önüne sunmuyorlar Ukrayna'nın ama NATO üyeliğine bir köprü sunuyorlar.

00:07:52Öncelikli gündem maddesi bu olacak.

00:07:54Ve yine önemli bir sızan bilgiye göre NATO zirvesinin sonunda bir açıklama yayınlanır.

00:08:01Ortak metin.

00:08:02Bu metinde Ukrayna'nın NATO üyeliğinin artık geri dönülemez bir yol olduğu yani geri dönülemez yol ifadesinin geçeceği söyleniyor.

00:08:10Tabi bunlar büyük ihtimal Rusya devlet başkanı Putin'in zaten hiç istemediği ve kışkırtıldık dediği bir konu olan Ukrayna'nın NATO üyeliğinin adeta artık iyice pekiştirilmesi ve zihinlere yerleştirilmesi demek.

00:08:23Bir diğer önemli konu da Pasifik olacak.

00:08:26Hep konuştuk acaba Tayvan'dan mı çıkacak 3. Dünya Savaşı?

00:08:29Oradan mı bir kıvılcım çıkacak?

00:08:31Hatta Rusya'nın tabi Kuzey Kore ile bir güvenlik anlaşması imzalaması.

00:08:35Bunların hepsi ABD'nin ciddi anlamda canını sıkan şeylerdi.

00:08:39Burada Pasifik'ten ülkelerde bulunacak.

00:08:41Japonya, Güney Kore, Yeni Zelanda, Avustralya bunlarla da bir oturum olacak.

00:08:46Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın programında bu da var.

00:08:49Yani ana gündem maddemiz bizim burada Büşra.

00:08:523 gün boyunca ilk önce Ukrayna'daki savaş Rusya'ya karşı birlik, beraberlik gösterisi, tek gövde olmak ve aynı zamanda Çin'in yayılmacılığına, Kuzey Kore'nin oradaki beklenmedik pervasız hareketlerine ortak bir mesaj olacak.

00:09:08Cumhurbaşkanı Erdoğan dediğimiz gibi bugün Türkiye saatiyle 22'de iniş yapacak.

00:09:12Andrews Hava Üssü'ne, Washington'e biraz daha dışındaki 23.30'da bir etkinliğe katılacak NATO'nun 75. yılı için.

00:09:19Ve Başkan Biden Türkiye saatiyle 0.00'da bir konuşma gerçekleştirecek 75. yılın önemine binaen.

00:09:27Bugün için Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın planında başka bir madde görülmüyor.

00:09:31Yarın ise tabi devlet başkanlarıyla ilk oturuma katılacak.

00:09:36İlk oturuma katıldıktan sonra akşam Beyaz Saray'da devlet başkanların onuruna verilecek yemeğe katılacak.

00:09:44Bu Beyaz Saray'da gerçekleşecek.

00:09:46Hem Başkan Biden hem de eşi Jill Biden'ın ev sahipliğinde Beyaz Saray'da düzenlenecek.

00:09:51Senin de bahsettiğin gibi bu etkinliğin yapılacağı yerde ayaküstü görüşmeler olabiliyor, marjında kısa görüşmeler olabiliyor.

00:10:00Bunlarla ilgili resmi programda henüz bir şey yok.

00:10:03Ancak hem geçtiğimiz sene Vilnius'da hem de ondan önceki sene Madrid'de NATO zirvelerinde biz Başkan Biden Cumhurbaşkanı Erdoğan görüşmelerini görmüştük.

00:10:13Burada da böyle bir görüşme bekleyebiliriz diye düşünüyoruz Büşra.

00:10:17Ama tabi ki şu an herhangi bir resmi bilgi elimizde bulunmamakta.

00:10:21Yunus çok çok teşekkürler bizimle kal. Lütfen yine başka sorularımız da olacak.

00:10:25Şimdi özellikle Yunus Paksoy'da dikkat çekti ABD temsilcimiz.

00:10:29ABD'nin başını çektiği NATO'nun elbette bu zirvede önceliği Rusya'ya ve Çin'e mesaj vermek.

00:10:35Cumhurbaşkanı Erdoğan da daha geçen hafta Rus lider ve Çinli liderle görüşmüş bir lider olarak Macaristan Başbakanı Orban'ın Ukrayna çabalarındaki görüşmelerini saymazsak,

00:10:44tek lider olarak bu isimlerle görüşmüş bir lider olarak o salonda yerini alacak olması da herhalde önemli değil mi Sayın Caş'ın?

00:10:52Dolayısıyla şimdi sormak isterim sizce bu zirvenin önemi nedir?

00:10:55Cumhurbaşkanı Erdoğan daha öncesinde basın toplantısında, bugünkü basın toplantısında yola çıkmadan önce özellikle de dedi ki dünyada artan terör tehlikesine dikkat çekeceğini söyledi.

00:11:05Gazze'deki katliamları gündeme taşıyacağız dedi. Her ne kadar ABD'lerinden farklı olsa da bu başlıklar ne dersiniz?

00:11:12Türkiye açısından önemi nedir bu zirvenin?

00:11:15Teşekkür ederim.

00:11:16Aslında ittifakın güney kanalını bir şekilde koruyan, Karadeniz'deki savaşın sona ermesi için Montre sözleşmesine göre boğazları kapatıp,

00:11:26Rusya-NATO savaşını da önleyen ve savaşın genişlemesini bir şekilde sınırlandıran ülke Türkiye'dir.

00:11:34Peki Sayın Cumhurbaşkanı giderken hangi mesajları verdi diye bakarsak, bana göre beş önemli mesaj verdi.

00:11:42Bunların tam sıklet merkezinde şunu söylüyor. Avrupa Atlantik Güvenliği'nde merkezi rolü NATO'ya ait olduğu ortaya çıkmıştır.

00:11:49Şunu görüyoruz ki Avrupa Birliği ordusu hiçbir şey yapamadı. Yani Ukrayna savaşını durduramadı.

00:11:54Şimdi ittifakın kurucusu olan ABD Başkanı Truman şöyle söylüyor.

00:12:001949'da diyor ki, ortak bir dava uğruna gönüllü olarak bir araya gelen farklı ülkelerin uluslararası birliğini sağlama yöntemimiz,

00:12:09sorunlu dünyamıza düzen getirme yolunda etkili bir adımdır.

00:12:13Şimdi Yunus Bey de ifade etti 50. yıl bir şekilde çok mutlu bir şekilde kutlandı.

00:12:19Neden? Sovyetler Birliği çökmüştü. 25 sene sonraki gelinen noktada bir yol ayrımında NATO.

00:12:27Dikkat edin 49'da kurulan ittifak komünizmi durdurmak ve Kızıl Ordu'nun Avrupa'yı işgal etmesini önlemekti.

00:12:36Bugün Sovyetler Birliği çöktü, Warsaw Pact'i çöktü ve 32 ülkeyle ilk defa NATO böyle bir tarihi toplantı içerisinde.

00:12:44Ancak Yunus Bey de katılacaktır ki, 75. yılda acaba Sayın Biden'ın seçilmeden önceki NATO'nun ben fabrika ayarlarına döndüreceğim lafı tuttu mu?

00:12:56Yoksa 32 ülke 2. Trump döneminde nasıl bir NATO ile karşılaşacağız? Rolüne mi soyunuyor?

00:13:04Bir diğer husus da şunu söyledi Cumhurbaşkanı'na, bir, Ukrayna'nın toprak bütünün egemenlik ve bağımsızlık hakkındaki politikamız duruşumuz bellidir.

00:13:14Ama diyor NATO'nun savaşın tarafı haline getirilmemesine çalışıyoruz.

00:13:19Yani biz NATO Rusya savaşını istemiyoruz açık ve net bir şekilde.

00:13:23Bunu Sayın Putin'e de ifade etti ve silahların konuştuğu kanın döküldüğü yerde Türkiye'nin duruşunun isabetli olduğunu ifade etti.

00:13:31Ben katılıyorum bu görüşe, Türkiye İstanbul zirvesinde bir şekilde savaşı durdurmuştur.

00:13:36İkinci tespiti, Türkiye NATO'nun misyonuna en fazla katkıda bulunan 5 ülkeden biridir.

00:13:42Şimdi Yunus Bey orada...

00:13:44Erdoğan bunu iki kez özellikle vurguladı.

00:13:46Bu çok önemli, neden? Bakın şimdi burada konuşulacak konuların başında Ukrayna ama ikinci şey yeni NATO askeri kuvvet nasıl olacak?

00:13:54Nükleer, konvansiyonel ve 50 Tugay'ın kurulmasından bahsediliyor Almanya'da.

00:13:5950 Tugay ne demek? 250 bin asker demek.

00:14:02Hangi ordu verecek bunu?

00:14:04Şimdi Finlandiya'nın 100 tane tankı var.

00:14:06Al İsveç'in 150 tankı, 250.

00:14:10Türkiye'nin 3 bin tankı var.

00:14:12Kaç ordusu var? 1 milyon.

00:14:14Seferberliği kaç? 35 milyon.

00:14:16Yani Cumhurbaşkanı bir şekilde sayılara ve Türkiye'nin askeri ekonomik gücüne dayanarak matematiksel olarak konuşuyor.

00:14:25Üçüncü tespiti şu, beklentimiz nedir diyor.

00:14:28Bakın beklenti çok önemli.

00:14:30Sizin de ifade ettiğiniz gibi terörle mücadelede müttefiklerin NATO hassasiyetlerine uyması nedir o?

00:14:36Toprak bütünlüğü.

00:14:37Beşinci madde.

00:14:38Altıncı madde bizim Türkiye'nin topraklarının konulmasında NATO'nun görev alması.

00:14:45Halbuki bakıyoruz müttefikimiz Amerika, PKK, PYD silah veriyor.

00:14:49Ve Türkiye için en büyük sırttan vurulmuş kama bu.

00:14:53Ve Türkiye bunu açık bir şekilde dile getirecek terörle mücadeleyi ve

00:14:57Dinluş süresi kararlarının takibindeyiz.

00:14:59Ne demek o?

00:15:00Dinluş'ta Türkiye şunu söyledi.

00:15:02İsveç ve Finlandiya Türkiye'ye karşı silah ambargosunun kaldırısı alırız dedi.

00:15:07Aldık mı aldık.

00:15:08Türkiye veto hakkını kaldırdı.

00:15:10Bugün Almanya'ya bakıyoruz.

00:15:12Türkiye'nin Eurofighter savaş uçağına ihtiyacı var.

00:15:15Müttefiklerden İngiltere, İspanya, İtalya tamam diyor.

00:15:19Ama Almanya bizim müttefikimiz 1. Dünya Savaşı'nda savaşmışız.

00:15:23Uçakları vermiyor.

00:15:25Böyle bir şey olabilir mi ya?

00:15:27Bu çok önemli.

00:15:28Bunu söylüyor.

00:15:29Ve diğer şey de çok önemli bu.

00:15:31Yine Yunus Bey bize ışık tutacaktır.

00:15:3532 ülke var ama 4 tane de önemli ülke var.

00:15:39Kim bunlar?

00:15:40Avustralya, Yeni Zelanda, Japonya ve Güney Kore liderleriyle bir araya gireceğiz.

00:15:45Yani NATO'nun booming dediğimiz Asya Pasifik bölgesindeki genişleme süreci adım adım gidiyor.

00:15:53Ve 1. tehdit unsurları Rusya'dan sonra Çin'de yavaş yavaş topa giriyor.

00:15:58Bu durumda Sayın Cumhurbaşkanımızın bu 4 dünya lideriyle bir araya gelmesi

00:16:03Türkiye'nin dünya ve bölge güvenliğinde ne kadar güvenli olduğunu da ortaya koyuyor.

00:16:09Güney Kore ile Türkiye'nin çok iyi ilişkileri var.

00:16:12Silah yapıyoruz beraber.

00:16:14Japonya ile çok iyi ilişkiler geliştiriyoruz.

00:16:16Hatta belki de Türkiye siyah satacak Japonya'ya.

00:16:20Halkese Yeni Zelanda ve Avustralya ile Türkiye savunma sanayinde işbirliği yapabilir.

00:16:26Demek oluyor ki Türkiye çok hazırlıklı, çok güçlü bir kadroyla gidiyor.

00:16:30Ve benim gördüğüm son husus da şu.

00:16:33Gazze'ye mutlaka değineceğiz dedi.

00:16:35Ama en önemli husus bence şu.

00:16:37Dedi ki biz Güney kanadındaki misyona, vizyona vurgu yapacağız.

00:16:43Ne demek?

00:16:44Şimdi orada çok iyi nefesi takip ediyor Yunus Bey.

00:16:48İki görüş var.

00:16:49Harita varsa oradan anlatayım.

00:16:51Diyorlar ki işte efendim İsveç ve şey katıldığı en önemli yer Baltık denizidir.

00:16:57Burası tamam çok önemli.

00:16:59Rusya'da buradaki bir takım üslerini harekete geçirdi ve nükleer tatbikat yaptı burada.

00:17:06Halbuki şu anda devam eden savaş nerede?

00:17:10Bu bölgede, Karadeniz'de.

00:17:12Ve Rusya dedi ki ben böyle giderse nükleer silah kullanırım dedi.

00:17:16Şimdi nükleer silah kararı verildiği takdirde Sakur'dan,

00:17:21ki bunu uygulayacak ülkelerin başına kim geliyor?

00:17:24Türkiye.

00:17:25Ama sen bana F-16'ları vermiyorsun.

00:17:27İki, savaşın siklet merkezi Karadeniz'de.

00:17:29Geçen hafta bir Amerikan insansız casus uçağı düşürüldü burada.

00:17:34Her an bir şey olabilir.

00:17:36Ve dün akşam itibariyle Rusya Kiyev'i hipersonik füzelerle vurdu.

00:17:41Demek oluyor ki Türkiye burada hem Kafkasya'nın hem Balkanların hem de Karadeniz'in güvenliğini sağlayan,

00:17:47Türkiye ile beraber İtalya ve İspanya, Güney Kanad'da çok önemli ülkeler.

00:17:53Ve dikkat edin, bakın Kıbrıs Rum yönetimine de dikkat edecek olursak,

00:17:57şu anda NATO'nun kuvvetleri nerede?

00:18:00Dümlen Karasuları etrafında.

00:18:02O halde gelecekte Artik bölgesi belki çok önemli.

00:18:06Ama dediğim gibi 100 tanktan ne yapacaksınız burada?

00:18:09Ve Rusya'yı durdurmaları mümkün değil.

00:18:11O halde Sayın Cumhurbaşkanı'nın söylediği stratejik siklet merkezi Türkiye'dir.

00:18:16Ve Türkiye'nin önemini mutlaka müttefiklerle masaya getirecektir.

00:18:21Bundan da mesajın en çok ben Almanya'ya ait olduğunu düşünüyorum.

00:18:25Yani o zaman sizin ifadenize göre Türkiye bu zirvede özellikle şunun altını çizeceği hususlardan biri şu ki,

00:18:31savunma planları yenilenirken sadece kuzeye değil, güneye, güneydoğuya da ağırlık vermesini verecek.

00:18:37Elbette ve bunda haklı Türkiye.

00:18:40Bakın Türkiye aynı şekilde 2008 Gürcistan Savaşı'nda da bunu başardı.

00:18:45Ve o zaman Cumhurbaşkanı Başbakan'dı.

00:18:47Dikkat edin Rusya'nın Gürcistan'ın işgalini durdurmuştur Türkiye ara bulucu konuyla.

00:18:53Demek ki Türkiye iki noktada Ukrayna Savaşı'nın bitirilmesi, İstanbul düzenine geri dönülmesi

00:19:00ve acil ateşkesi için çok önemli iki aktör.

00:19:03Sizinle beraber yapmıştık o programı hatırlarsanız.

00:19:06Ve şunu söyledi Putin.

00:19:09Ta Pekin'de biz İstanbul Anlaşması'na mutabık kalmıştık dedi.

00:19:13Demek ki Birleşmiş Milletler Sözleşmesi'nin 33. maddesinde öngörülen ateşkesin sağlanmasında

00:19:20en önemli ara bulucu rol Türkiye.

00:19:22Dediğiniz gibi hem Çin'le hem Rusya'yla konuşabilen hem de NATO'da müttefiklerle

00:19:28bu ülkelerin endişelerini de NATO müttefikleriyle paylaşan ülke Türkiye'dir.

00:19:34Türkiye'dir bu bakımdan.

00:19:35Türkiye'nin bu konudaki 75. yıldaki toplantıdaki rolünün daha önemli olacağını düşünüyorum.

00:19:41Neden?

00:19:42Şunu söylüyordu Amerikalı bazı strateji senatörler, uzmanlar.

00:19:46Türkiye, İsviçre, Finlandiya'yı bir şekilde kilitliyor, takvozluyor.

00:19:50Tam tersine Türkiye takvozi, NATO'nun en önemli motor kuvveti ve lokomotifi.

00:19:55Dediğim gibi nereden bulacaksın 250 bin askeri?

00:19:59Bu şu demek değil, Türkiye gitsin Rusya'yla savaşsın.

00:20:03Tam tersine Türkiye diyor ki Rusya'yı savaştan çekelim.

00:20:06Savaş olmasın Rusya'yı masaya oturtalım.

00:20:08Acil ateşkes ve Frozen Kaltlik dediğimiz bulunan noktada her şeyin yeniden masaya yatırılması.

00:20:16Bu çok önemli bir diplomatik çözüm.

00:20:17Yani Ukrayna'ya belli şartlarda destek verilsin ama barış öncelensin.

00:20:20Savaş cesaretlendirilmesin mesajını duyuyoruz.

00:20:22Tamamen dediğiniz gibi.

00:20:23Sayın Onal'da sizin de görüşlerinizi merak ediyorum.

00:20:25Sayın Caş'ın özellikle şu noktaya dikkat çektiği konuşmasının başında.

00:20:29NATO aslında şu an bir dönüm noktasında dedi.

00:20:31Dünyada bu 3. Dünya Savaşı senaryoları konuşulurken bir yandan Biden'ın başkanlık koltuğuna oturduğunda

00:20:37NATO'yu fabrik ayarlarına döndüreceğim iddiası söylemeni gerçekleştirebildi mi sizce bu?

00:20:434 yıl boyunca baktığınızda NATO ne durumda?

00:20:46Ya da Sayın Caş'ın ifade ettiği üzere 2. Trump dönemine hazırlık peşinin ve bu zirvenin Türkiye açısından önemli nedir sizce?

00:20:53Genel çerçeveyle başlayalım.

00:20:56Öncelikle NATO her 25 yılda bir çok ağır bir krize ya da fırsatı ev sahipliği yapıyor.

00:21:04Kuruluşundan ilk 25 yıl sonra tam Helsinki zirvesinden önce Soğuk Savaş'ın insan hakları bağlamında yavaş yavaş durulduğu

00:21:13Doğu Biloğu ve Batı kampları arasında harp ve hürriyet bağlamında bir kuşak çatışmasının önlendiği bir dönemdi.

00:21:201974-75 ve Kıbrıs Barış Harekatı'nı gördük.

00:21:2420 Temmuz tarihindeki Barış Harekatı 25. yılında NATO zirvesinin en önemli konusuydu.

00:21:30Aradan bir 25 yıl daha geçti.

00:21:33Hocamın belirttiği gibi NATO 50. yılında yani 1999'da bir sorunu konuştu.

00:21:39Bizim artık ötekimiz kalmadı dediler.

00:21:42Çünkü Varşova Park'ta Doğu Biloğu çökmüştü, Berlin duvarı yıkılmıştı ve Sovyetler Birliği ortadan kalkmıştı.

00:21:49Ve bu bir fırsat doğurduğu kadar NATO'nun varlığının sorgulandığı bir dönemi de beraberine getirdi.

00:21:54Çünkü NATO bir savunma konsepti yarattı, bir iklim yarattı.

00:21:59Fakat karşınızda farklı tondan, farklı renkten kimse olmadığı için artık devletler başta Fransa olmak üzere

00:22:06NATO'nun anlamını kaybettiğini, NATO'nun varlık sebebinin ortadan kalktığını,

00:22:11Doğu Biloğu yokken NATO'nun bir anlam ifade etmediğini vurguladılar.

00:22:15Şimdi bugün bambaşka bir noktadayız.

00:22:1775. yıl NATO yeniden bir düşman yarattı.

00:22:21Yeniden bir düşman kurgusu yarattı ve düşmanını buldu.

00:22:25Şimdi doğudan yükselen bir iktisadi güç olan Çin ve nükleer silahıyla,

00:22:31yayılmacı söylemiyle, politik davranışlarıyla Putin'in Rusyası.

00:22:36Ve an itibariyle NATO tekrar bir savunma konseptinde bir öteki bulma ihtiyacından kurtulduğu bir dönemden geçiyor.

00:22:43Fakat sorduğumuz soru çok kritik.

00:22:45Türkiye'nin buradan samimi beklentisi nedir?

00:22:48Aslında ahde vefadan başka bir şey beklemiyoruz.

00:22:51Bir, Madrid zirvesinde verdiğiniz sözleri tutun.

00:22:55İki, 2023 Vilnius zirvesinde ne konuşmuştuk?

00:22:59Savunma sanayi alanında NATO üyeleri arasında kaçınılmaz bir işbirliği olmalı

00:23:05ve uluslararası terörle ortak mücadele edilmeli.

00:23:08Büşra hanım hangisi oldu?

00:23:10Ne savunma sanayi alanında Türkiye'ye uygulanan vetolar kalktı

00:23:15ne de uluslararası terörde Türkiye'nin yanına müttefik devlet bulabildi.

00:23:19Çünkü bugün gelinen nokta itibariyle baktığınızda belki İsveç ve Finlandiya,

00:23:24Türkiye'nin üzerindeki veto yetkisini ve bazı ambargoları kaldırdılar gibi dursa da

00:23:29hala ABD'nin, Almanya'nın, Kanada'nın çok açık bir şekilde yaptırımları sürmeye devam ediyor.

00:23:36Ve kime rağmen 70 yıldır yan yana yürüdüğünüz,

00:23:40Güneydoğu kanadını yıllardır bazen sizin adınıza savunan

00:23:44Sovyetler Birliği ayaktayken yılmada en büyük riski göz önünde bulundurduğunuz zaman karşısına alan

00:23:51Türkiye'ye karşı.

00:23:52Biz F-16'lardan arzu ettiğimizi alamadık.

00:23:55F-35 sürecinde hala sürecin dışındayız.

00:23:58Katsa yaptırımları bitmiş değil ve gelinen nokta itibariyle

00:24:02Almanya, Kanada, İngiltere hala Türkiye'ye dair hasmane duygu ve düşünceler içerisindeler

00:24:08ve bunu yılmadan söylüyorlar.

00:24:10NATO antlaşması.

00:24:12Hani Binliyuz'da konuşmuştuk.

00:24:14Uluslararası terörle beraber mücadele edecektik.

00:24:16Şimdi bana uluslararası terör dendiği zaman

00:24:19NATO ülkelerinin 38'sinin birden tehdit altında olduğu bir tane örgüt sayını desek

00:24:25herhalde bunun adı PKK olacaktır.

00:24:27En ufak tereddüt olmaksızın.

00:24:29Fakat bırakın PKK ile ortak mücadele konseptini

00:24:33YPG'nin, PYD'nin hala bir kurtuluş savaşçısı olduğuna dair tezler üretmeye devam eden

00:24:39bir Batı İttifakı'ndan bahsediyoruz.

00:24:41Bizim fırsatlardan ziyade tehditlerin beklenmesi de olacak.

00:24:462 gün ve topal ördek pozisyondaki Biden'ın 5 Kasım'daki seçimleri hesaba katarak

00:24:53çok sert bir zirve metni oluşturmasını bekliyorum.

00:24:56Çünkü bir ayrışma noktamız var.

00:24:58Hamas zaman zaman Türkiye'yi muhatap alıyor.

00:25:01Ve Türkiye Hamas üzerinden bir siyaset üretilmesi gerektiğini

00:25:06ve haklı olarak da eğer ateşkes ve barış olacaksa

00:25:10siyasi aktör olarak bunların görülmesi gerektiğini söylüyor.

00:25:14Fakat NATO üyesi devletlerinin çok büyük bir kısmı için

00:25:17Hamas bir terör örgütü.

00:25:19Dolayısıyla biz Gazze meselesini dile getireceğiz.

00:25:22Çok haklı insani tezler ortaya koyacağız.

00:25:26Bununla beraber belli ki 7 Ekim üzerinden yürüyen bir zihin dünyasının

00:25:31körelttiği bakış açısıyla karşı karşıya kalacağız.

00:25:35Bir, bu nokta bizim için bir risk içeriyor.

00:25:38İki, evet bir gerçeklik var ki bir hastanesi vuruldu.

00:25:43Ve 30'dan fazla çocuk hayatını kaybetti.

00:25:47Yüzlerce çocuk hastane yıkıldığı için sokaklardaydı.

00:25:51Daha bir hafta olmadı bunun üzerinden geçeli.

00:25:53O bakımdan Rusya'nın açık bir şekilde daraltılacağı, sıkıştırılacağı

00:25:58çok sert bir metne doğru adım adım ilerliyoruz.

00:26:01Kazasız belasız bu iki günü tamamlayabilirsek.

00:26:04Türkiye'nin arzu etmediği bir cümleyi kurması noktasında

00:26:09baskıyla karşı karşıya kalmasını önleyebilirsek

00:26:12ben bunun bile bir kazanım olacağı inancındayım.

00:26:15Çünkü Biden son hamle şansını bu zirvede kullanabilir.

00:26:20Ve bu dediğim gibi Türkiye için neredeyse hiçbir fırsat içermeyen

00:26:24ama çok büyük riskler içeren bir zirve.

00:26:27Bizim stratejik otonomi diye ısrarla üzerinde vurgu yaptığımız denge politikamızla

00:26:33sarsıcı bir noktaya doğru bizi itmek isteyebilirler.

00:26:36Karadeniz üzerinde mont saymaya yönelik bir hamlenin pazarlığı

00:26:42Türkiye'nin olmadığı masalarda cereyaya düşüyor olabilir.

00:26:46O bakımdan ben Türkiye'nin bir direnç göstereceği

00:26:49ve Biden sonrasında bu sorunların sarkabileceğine dair

00:26:54dostane çözümler, dostane dirişimlerde ısrarcı olacağı kanaatindeyim.

00:26:59En büyük kazanımımız mevcut durumun korunması olur diye düşünüyorum.

00:27:04Peki çok çok kritik özellikle Ukrayna üzerinden yaptığınız bu uyarılar

00:27:08Türkiye'nin pozisyonu ile ilgili de Türkiye'nin elbette

00:27:10Ukrayna'ya belli şartlarda NATO tarafından destek verilmesini

00:27:13ki Türkiye'nin de verdiği destekler var.

00:27:15Ama bununla birlikte bazı sınırları da bazı görüş harlıkları da olduğunu

00:27:19anlıyoruz NATO ile içerisinde.

00:27:21Dolayısıyla bu da çok çok kritik sayın Caşin.

00:27:23O zaman buradan devam edelim.

00:27:25Şimdi Yunus'a birazdan söz vereceğim.

00:27:27Özellikle şimdi siz de bildiğiniz üzere Rusya'nın tam da bu zirveye saatler kala

00:27:31Ukrayna'nın başkenti Kiev'e yeniden füze saldırısında düzenlenmesi,

00:27:3530'dan fazla kişinin ölmesi, bir çocuk hastanesini göz göre göre

00:27:39hedefi bile bile görünen o ki görüntülerden hedef alıyor olması

00:27:43ne anlama geliyor NATO'ya bir meydan okumamız zirve öncesinde?

00:27:46Bir mesaj mı?

00:27:47Teşekkür ederim.

00:27:48Aslında savaş gördüğünüz gibi Ukrayna'ya verilen yeni silahlarla yeni bir sürece girdi.

00:27:56Nedir bunlar?

00:27:58MDRS dediğimiz çoktan dolu füzelerle artık Rusya'nın bir şekilde

00:28:04kendi sınır bölgelerinin vurulduğunu görüyoruz.

00:28:06İki, İngiltere Hava Kuvvetleri'nin verdiği Scalp sınıfı füzeleri Su-24 uçakları atıyor.

00:28:12Bu Rusya'nın Kırım'daki donanmasını vurdu ve Azak Denizi'nden geriye doğru çekilmesini sağladı.

00:28:18Fakat bir şekilde Ukrayna'ya verilen 40 milyar dolarla silah yardımına rağmen

00:28:26Ukrayna Mariupol'u alıp Kırım'ın koparacaktığı bunu 3 senedir yapamadı.

00:28:31Yani Ukrayna ordusu şu anda yedeklerini dahi silah altına alamıyor.

00:28:36İnsan sıkıntısı var, silah sıkıntısı var, eğitim sıkıntısı var.

00:28:39Şimdi bu toplantıda Almanya'da yeni bir lojistik merkez kurulmak suretiyle

00:28:45eğitim merkezinin Ukraynalı askerlerinin burada eğitilmesi söz konusu.

00:28:50Ayrıca Ukrayna'ya F-16 uçaklarının verildiğini görüyoruz.

00:28:53Yani bu geçen süreç içerisinde bu noktaya gelindi.

00:28:57Fakat Rusya'da kaybettiği 15 gemiyle bir denizaltının acısını almak için

00:29:02ve kazandığı yerlerin bulunduğunuz yerdeki gibi Frozen Galactic'de gelebilmek için

00:29:08füzeleri kullandığını ve Su serisi 34 uçaklarıyla vurduğunu görüyoruz.

00:29:14Dikkat ederseniz Ukrayna meydanlarını vuruyorlar.

00:29:17Meydanlar vurulunca sizin uçağınız olsa dahi bir şekilde uçamazsınız.

00:29:23Bu çok önemli.

00:29:242. SAMP verdikleri patriotlar çok etkili olmadı.

00:29:28Rus uçakları gelip vurabiliyorlar.

00:29:30Demek istediğim şey şu.

00:29:32Zelenski diyor ki Rusya artık Karadeniz'de güçlü olamaz.

00:29:36Bu doğru değil.

00:29:37Şu anda Rus donanması hakim.

00:29:40Eğer Türkiye bakın çok ters bir noktadan bakalım.

00:29:43Sayın Cumhurbaşkanı diyor ki en büyük katkıyı biz veririz.

00:29:46Şimdi 1991'den bu tarafa Yugoslavya'nın parçalanmasında en büyük harekat neydi?

00:29:52Bosna Harekatı.

00:29:53Ben görevdeydim o zaman.

00:29:54Türk Hava Kuvvetleri Brindisi'den Bosna Harekatı'na katıldı.

00:29:58Kosova Harekatı'na katıldık.

00:30:00Bütün bunlar NATO'nun alan dışı harekat alanıydı.

00:30:03Ve 2011 Libya Harekatı'na Türk ordusu katkı verdi.

00:30:06Bugün Ukrayna'da.

00:30:08Bugün bir şekilde Baltık'ta yapılan hava ve deniz tatbikatlarına.

00:30:12Aynı zamanda Romanya'daki ve Polonya'daki hava polis desteğini kim sağlıyor?

00:30:19Türk Hava Kuvvetleri.

00:30:20Türk Hava Kuvvetleri'ne bağlı tanker uçakları.

00:30:22Yani Türkiye kanada, denizde ve havada NATO'nun en güçlü olayı.

00:30:28Ve bunlara asker de veriyor, teçhizat da veriyor, katkı da veriyor.

00:30:32Ve savunma bütçesini %2'nin üzerine çıkardı.

00:30:35Dolayısıyla burada Türkiye'nin önerdiği şey şu.

00:30:39Acil ateşkes.

00:30:40Bence en doğru yol bu.

00:30:42Neden?

00:30:43Ben bir asker olarak görüyorum.

00:30:44Dakika dakika inceliyorum savaşı.

00:30:46Şu anda savaş tam bir intikam haline dönüşmüş vaziyette.

00:30:50Küçücük çocuklar, 20-21 yaşındakiler cephenin içerisinde yukarıdan atılan el bombalarıyla öldürülüyorlar.

00:30:57Verilen tanklar bir işe yaramadı.

00:31:00Rus uçakları bu tankları vurdu.

00:31:02Leopard tankların Amerika'nın M1 tankları vuruldu.

00:31:05Yani verilen bir tek şey var.

00:31:08MDRS füzeleriyle kısmen Rus şehirleri vuruldu.

00:31:12O da bir şekilde etkili olmadı.

00:31:14Peki burada en büyük NATO'nun taktik ve stratejik hatasını söyleyeyim mi?

00:31:20Şu anda Belarusya'da Çin ordusu Belarus ordusuyla beraber ortak tatbikat yapıyor.

00:31:27Bu ne demek?

00:31:29Sayın Putin Çin'e ve Kuzey Kore'ye gitti.

00:31:32Şu an itibariyle Rusya'ya Çin'den büyük destek geliyor.

00:31:37Nereden?

00:31:38Lojistik uçaklarıyla silah geliyor.

00:31:40Kuzey Kore'den silah geliyor.

00:31:42Artı Rusya savunma sanayi kendini yeniledi.

00:31:45Üç, çok önemli Rusya ekonomisi çökmesi yerine yükseldi.

00:31:50Artan enerji fiyatlarıyla batıdan yapılan ambargoya karşı Rusya, Çin ve Hindistan'a enerji satıyor.

00:31:58Diğer petrollerde, swap yoluyla Yunanistan üzerinden Avrupa'ya satılıyor.

00:32:03Peki burada en büyük zarar kimde?

00:32:05Almanya ve Fransa ve İtalya'da petrol fiyatları arttı.

00:32:09Ve işçiler, tarımcılar, toprakla uğraşan insanlar isyan ediyorlar.

00:32:14Kaybeden kim oluyor Avrupa?

00:32:16Yani şunu söylemek istiyorum.

00:32:18Ben bundan 115 gün sonra Trump kazanırsa manzaranın çok farklı olduğunu düşünüyorum.

00:32:24Ve şunu da söyledi Yunus kardeşimiz orada.

00:32:27Putin dedi ki Trump kazanırsa biz masaya otururuz dedi.

00:32:30Şartlara bakacağız dedi.

00:32:32Demek ki ben önümüzdeki kış aylarında bu Ukrayna savaşının biteceğini düşünüyorum.

00:32:40Çünkü bu savaş sürdürülemez.

00:32:42Neden?

00:32:43En büyük tehlike bir mülter harbin olması.

00:32:46Bakın, bakın şuraya bakalım şimdi.

00:32:49Doğu Almanya komünisti.

00:32:511991'e kadar.

00:32:52Siz de biliyorsunuz Folonya ve bütün bu devletlerin hepsi varşof halklı ülkesiydi.

00:32:56Aynı şekilde İsveç ve Finlandiya.

00:32:58Bütün bu tatbikatlardan, hatalardan hem Rusya'nın hem Amerika'nın hatası var.

00:33:04Ama kaybeden kim? Ukrayna halkı.

00:33:06Kaybeden Rus anneleri ağlıyorlar.

00:33:09Çocukları ölüyor.

00:33:10Biz diyoruz ki savaş dursun.

00:33:12Biz diyoruz ki Ukrayna'da barış, Gazze'de barış.

00:33:15Ve bunu NATO yapabilir, Amerika yapabilir.

00:33:18Belki de başkan Trump bu konuda eğer kazanırsa tarihe geçen lider olacak.

00:33:24Sayın Reşit Şişimiz, Trump gelirse başkanlık koltuğuna, Amerikan başkanlık koltuğuna

00:33:28hesaplar nasıl değişir onu ayrıca konuşuruz.

00:33:30Ama özellikle dikkat çektiğiniz nokta şimdi Türkiye ateşkes olsun diyor.

00:33:35Ama işte 2014'te Kırım'ın ilhakında da, yasa dışı ilhakında da Ukrayna'nın yanında durduğunu biliyoruz.

00:33:402022 yılında, 24 Şubat'ta Rusya'nın bu işgali başlattığında

00:33:44Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü ve egemenliğini ilk günden itibaren savunduğunu,

00:33:48destek verdiğini de bazı askeri destekler verdiğini de biliyoruz.

00:33:51Ama bir yandan da Rusya'yla köpler atılmadı.

00:33:53Bir an önce ateşkes sağlanması için Arap Uzunluğu kolaylaştırıcı rol çabaları

00:33:57hala bugün daha devam ettiriliyor.

00:33:59Dolayısıyla şimdi çok kritik bir pozisyon yürütüyor Türkiye.

00:34:01Ama bununla birlikte şimdi orada neleri olabileceğine dair,

00:34:04özellikle Sayın Oral'ın bu zirveye dair dikkat çektiği noktalar var.

00:34:07Ukrayna'ya destek verilmesiyle birlikte örneğin,

00:34:10Macron'un asker gönderenin fikrine karşı çıktığını biliyoruz Türkiye'nin.

00:34:14İşte silahları doğrudan Amerikan silahlarına,

00:34:17Alman silahlarının doğrudan Rus hedeflerine kullanılmasına karşı çıktığını biliyoruz.

00:34:21Dolayısıyla bu zirvede NATO ülkelerinin pek çoğunun önceliği Ukrayna'ya desteği arttırmakken

00:34:26karşı karşıya gelinecek bir durum olur mu?

00:34:28Türkiye nelere dikkat etmeli bu zirvede sizce?

00:34:30Nasıl bir tutumsal giremeli?

00:34:31Şimdi tabii burada bir bölünmüşlük var NATO içerisinde.

00:34:34Bazı ülkeler Polonya dahil olmak üzere,

00:34:37vuralım Rusya'yı yenelim.

00:34:39Böyle bir şey mümkün değil.

00:34:40Rusya'nın yenilemeyeceğini biliyorlar.

00:34:42İkincisi hatırlarsanız hem Antalya zirvesini hem İstanbul zirvesini sizinle beraber anlatmıştık.

00:34:48Türkiye çok önemli bir Antalya ve İstanbul zirveleriyle

00:34:53hem tahıl anlaşmasını hem de ateşkesi sağlayacak bir noktaya getirmişti.

00:34:57Halbuki bakıyoruz ki İngiltere ve Amerika buna karşı geldi.

00:35:01Ne oldu?

00:35:02Daha çok silahla daha fazla Ukraynalı asker öldü.

00:35:05Şimdi burada bir dengesizlik var.

00:35:08O da ne?

00:35:09Eğer Rus ordusu, bakın kötü senaryoyu söylüyorum,

00:35:13bu harekatı sürdürürse ki şu anda avantaj ve saha üstünlüğü Rus ordusunda,

00:35:19hava kuvvetleri ve kara kuvvetleri dahil,

00:35:21şu bölgeyi kestiği takdirde Ukrayna küçük bir devlet olarak kalacak.

00:35:26Yani ne demek istiyorum?

00:35:27Bu toprakların %21'i varken tamamını kaybedebilir.

00:35:31Peki çözüm ne?

00:35:32Çözüm acil ateşkes olduğu takdirde Kırım'ın statüsüyle

00:35:36işgal edilen 4 tane donmaz bölgeleri, reyonları düşünecek olursak, oplasları.

00:35:43Burada 2014'teki anayasa değişikliği de,

00:35:47yani bir şekilde 2014'e geri dönecek olursak,

00:35:52Ukrayna anayasasında bu bölgelere özellik verilmek

00:35:55ve kısmen Rus ordusunun geri çekilmesi gündeme getirilebilir.

00:35:59Ama şimdi bakalım,

00:36:01geçen yapılan zirvede gerek G7 zirvesinde,

00:36:05gerekse yapılan diğer zirvelerde Rusya toplantıya alınmadı.

00:36:09Şimdi savaş hukuku diye bir kavram var,

00:36:13uluslararası hukuku diye bir kavram var

00:36:15ve Riyadanlaşmalar Sözleşmesi'ne göre,

00:36:17Belagor'un Partisi dediğimiz,

00:36:19savaşan taraflar ateşkesi sağlayıp bunu oturup masada konuşması lazım.

00:36:24Rusya savaşan taraf,

00:36:26Rusya olmadan bir barış anlaşması mümkün olabilir mi?

00:36:29Bunu Sayın Dışişleri Bakanımız da söyledi.

00:36:31Dolayısıyla burada bir açmaz var.

00:36:34Bu açmazın içerisinde benim korkum, en ciddi tehlike,

00:36:38burada taktik nükleer silahların kullanılması.

00:36:40Ve bu bir şekilde Rus ordusu,

00:36:43yani iki aydır sürekli taktik nükleer silah tatbikatı yapıyor.

00:36:47Bu ne kadar tehlikeli bir şey.

00:36:49Ama Türkiye'nin yaptığı, başardığı şeylerden bir tanesi,

00:36:53Karadeniz bölgesinde Romanya ve Bulgaristan'la beraber,

00:36:57serseri mayınların temizlenmesi,

00:36:59burada bir NATO-Rusya savaşını önlüyoruz.

00:37:03Bunu müttefikler görmüyorlar mı?

00:37:05Ben buradan sesleniyorum.

00:37:07Bakın Amerikalılar, Türkiye'yi bakın,

00:37:09Türkiye olmadan bir tek bir de barış olmaz.

00:37:12Rusya olmadan da Avrupa, Atlantik güvenliği sağlanamaz.

00:37:16Yani düşünün şimdi, 16 arttı bir formülünde,

00:37:19ben vardım orduda,

00:37:21Rus ordusu Brüksel'de bir şekilde çalışıyordu karargahta.

00:37:25Ama bugün Rusya'yla diplomatik kanallar kesik,

00:37:28Rusya'yla görüşülmüyor.

00:37:30Görüşmeden siz nasıl ateşkesi, nasıl barışı sağlayacaksın?

00:37:34Yani yüzyıllarca sürecek bir Rusya-Ukrayna savaşında

00:37:37daha yüzbinlerin ölmesini beklememiz mi gerekiyor?

00:37:40Bence bu çok yanlış bir politika.

00:37:42Peki, şimdi özellikle Amerikan başkanlık seçimleri yaklaşırken

00:37:45bu zirvede hangi kararlar çıkar?

00:37:47Sağda neler olur? Elbette merak ediyoruz.

00:37:50Arada kalan 3,5 aylık süreçte kritik bazı adımlar atılır mı?

00:37:54Özellikle Ukrayna'da, sağda. Elbette bu endişe verici olur.

00:37:57Bir yandan tabii bu zirvede gözü herkesin,

00:38:00Amerikan Başkanı Joe Biden olacak.

00:38:02Sağlık durumu malumunuz zaten tartışmaların odağında.

00:38:04Yunus özellikle o kısmı soracağım ama

00:38:06öncesinde ikili görüşmeler de çok önemli ya bu zirvelerde.

00:38:09Şimdi liderlerin bir önceden randevulaştığı görüşmeler oluyor.

00:38:12Özel görüşmeler oluyor.

00:38:14Amerikan Başkanı Joe Biden elbette,

00:38:16Cumhurbaşkanı Erdoğan'la bir araya gelecek mi?

00:38:18Bir ayaküstü görüşme mi olacak? Özel bir görüşme mi olacak?

00:38:20Cumhurbaşkanı Erdoğan'la şimdiki programında

00:38:22böyle bir görüşme olmadığını görüyoruz ama

00:38:24kuşkusuz o zirve sırasında bir araya gelecekler,

00:38:26bir görüşme olacaktır.

00:38:28Bununla birlikte Joe Biden'ın özel randevulaştığı,

00:38:31kesinleşen görüşmeler var mı?

00:38:33Ve sağlık durumunu da sorayım, sorumlu birleştireyim

00:38:35zamandan tasarruf adına.

00:38:37Elon Musk'ın açıklamaları tam da bu zirve öncesinde dikkat çekti.

00:38:40Teknoloji milyarderi Elon Musk,

00:38:42Amerika Birleşik Devletleri'nin bir süredir başkansız kaldığını söyledi.

00:38:46Dolayısıyla nasıl yankılanıyor bu açıklamalar

00:38:48tam da adaylıktan çekilmesi tartışmaları sürerken?

00:38:50Ne diyorlar?

00:38:57Bizim Beyaz Saray yetkililerinden aldığımız bilgilere göre

00:39:00Başkan Biden'ın çeşitli ikili görüşmeleri olacak

00:39:04NATO zirvesinin marjında.

00:39:06Hiçbiri için isim verilmezken

00:39:08sadece bir isim için kesinlikle görüşecek denildi.

00:39:12Bu da tahmin edebileceğiniz üzere

00:39:14Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenski.

00:39:17Çok önem veriliyor demiştim.

00:39:19Özellikle Rusya'ya meydan okunacak

00:39:21ana gündem maddesi Rusya'ya karşı

00:39:23tek vücut olma demiştik.

00:39:25Zelenski ile bire bir görüşmesi

00:39:27kesin Başkan Biden'ın.

00:39:29Şimdi şöyle tartışmalar da yaşandı

00:39:32Amerikan medyasında özellikle geçtiğimiz hafta.

00:39:35Çünkü Başkan Biden'ın özellikle demokrat valilere

00:39:38dert yandığı, yeteri kadar uyuyamadığını

00:39:41uykusunu alamadığını

00:39:43bundan sonra artık akşam sekizden sonra

00:39:45çok fazla program koymadan

00:39:47erkenden yatağa gideceğini

00:39:49ve erken uyuyup uykusunu alacağını

00:39:51daha zinde olacağını söylemişti.

00:39:53Şimdi bu da tartışma yarattı.

00:39:55Çünkü bu Beyaz Saray'dan üst düzey yetkili konuşurken

00:39:59bir Amerikalı gazeteci şöyle bir soru sordu.

00:40:01Biraz da hınzır bir soruydu bu.

00:40:03NATO zirvesi sırasında akşam sekizden sonra

00:40:05programı olacak mı Başkan Biden'ın dedi.

00:40:07O da dedi ki bazı programlar

00:40:09sekizden sonra sarkacak.

00:40:11Böyle bir tartışma var.

00:40:13Ancak şu ilginç tabi.

00:40:15Bugünkü mesela toplantı beşte.

00:40:17Yani bu akşamki toplantı

00:40:19beşte başlayacak akşam.

00:40:21Yarın akşam yemeği de aynı zamanda

00:40:23çok geç olmayacak.

00:40:25Yine herhalde Başkan Biden'ı

00:40:27İngiliz Çay Partisi mi oluyor ya?

00:40:29Henüz Beyaz Saray

00:40:31yarının programını vermedi bize.

00:40:33Yani bakacağız.

00:40:35Çok geç olmaması lazım.

00:40:37Çünkü Başkan Biden

00:40:39sekizden sonra uykusunu alması gerekiyor.

00:40:41En azından kendileri böyle söylüyor.

00:40:43Şimdi şunu söylüyorlar hep

00:40:45Beyaz Saray'dan

00:40:47bizle konuşan yetkililer.

00:40:49Zaten üç buçuk yıldır çeşitli dünya

00:40:51devlet başkanları, başbakanlar

00:40:53Başkan Biden'la görüştü.

00:40:55Birebir görüşmelerde onun ne kadar

00:40:57zinde olduğunu, dinç olduğunu,

00:40:59bu konuda hiçbir

00:41:01şüphemiz yok diyorlar ama

00:41:03şöyle bir durum var.

00:41:05Yorumcularımız da buna değindi.

00:41:07Başkan Biden'ın belki de bu son NATO zirvesi.

00:41:09Seçimlere kaldı şurada

00:41:11üç buçuk ay. Ve burada

00:41:13artık en son gösterebileceği

00:41:15bu kararlı duruşunu

00:41:17işte NATO'yu bir araya getirdim.

00:41:19İki yeni üye koydum.

00:41:21Ukrayna'nın etrafında birçok ülkeyi birleştirdim.

00:41:23Yüzlerce milyar dolar para verdim.

00:41:25Silah verdim, uçak verdim.

00:41:27Bunların hepsini

00:41:29benim dönemimde yaptık diyeceği

00:41:31bir konuşma olacak. Buna hazırlanalım.

00:41:33Bunu kesin olarak söyleyebiliriz.

00:41:35Ondan dolayı burada Başkan Biden'ın

00:41:37şovu burası. Burası Başkan Biden'ın

00:41:39evi. Ondan dolayı

00:41:41burada Rusya'ya çok sert

00:41:43mesajlar, üstten konuşmalar

00:41:45verilecek. Bunları

00:41:47bekleyebiliriz. Dilersen Müşra

00:41:49biz biraz bu binayı da

00:41:51gösterelim. Biz neredeyiz şu an

00:41:53onu söyleyelim.

00:41:55Burada trafiğe kapatılmış değil

00:41:57hemen kongre merkezinin önü.

00:41:59Trafiğe açık ancak

00:42:01güvenlik önlemleri de günler öncesinden

00:42:03alındı. Bu insan

00:42:05boyunu aşan demir

00:42:07parmaklıkların koyulduğunu görüyoruz ama

00:42:09yaya trafiğine de kapalı değil. Herhangi bir

00:42:11şekilde kimlik, akreditasyon göstermeden

00:42:13normal vatandaşlar da

00:42:15burada evlerine, işlerine

00:42:17gidip gelebiliyor ya da normal

00:42:19yürüyebiliyorlar. O anlamda

00:42:21güvenlik önlemleri inanılmaz

00:42:23kuş uçurtulmuyor diye bir şey

00:42:25henüz yok. Polis arabaları

00:42:27bazı caddeleri kapatmış

00:42:29durumda. Onu söyleyebiliriz. Şu an

00:42:31bu arkamda bulunan kameraman arkadaşım

00:42:33Ahmet Akpolat'ın da gösterdiği bina

00:42:35kongre merkezi

00:42:37Washington'un ortasındaki. Biz

00:42:39şu an medya merkezinin önündeyiz. İsterseniz

00:42:41bir orayı da göstereyim. Çünkü

00:42:43sabah şu an saat

00:42:4510'a 20 var. 10'da

00:42:47akreditasyon işlemlerinin de başlayacağını

00:42:49öğrendik biz. Ve

00:42:51burada bizim meslektaşlarımızın

00:42:53giriş yaptığı yerde burası. Medya girişi

00:42:55burası oluyor. Buradan

00:42:57girdikten sonra tabi bu devasa

00:42:59binanın içinde liderlerin

00:43:01de bulunacağı, o görüşmelerin

00:43:03yapılacağı yerlere de

00:43:05biz de gidiyor olacağız. Akreditasyonlarımızı

00:43:08hemen aldıktan sonra

00:43:10bu binadayız. Tabi binaya girdikten sonra

00:43:12gün içinde CNN Türk'te

00:43:14kesintisiz olarak bütün ayrıntılarını

00:43:16vereceğiz biz bu zirvenin. Sadece

00:43:18bugün değil, yarın, yarından sonra

00:43:20Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ikili

00:43:22görüşmeleri. Belki sürpriz

00:43:24isimlerle görüşebilir. Mesut hocam da

00:43:26bahsetti. Burada Asya'dan, Pasifik'ten

00:43:28gelecek

00:43:30ortaklar da olacak. Belki onlarla

00:43:32görüşmeler olabilir. Gazze konusunda

00:43:34Ukrayna, Rusya konusunda

00:43:36Pasifik konusunda çeşitli görüşmeler

00:43:38yapılabilir. Bunların hepsi

00:43:40tabi an beyan CNN Türk ekranlarında

00:43:42olacak. Bir de tabi Perşembe günü

00:43:44artık zirvenin son gününde

00:43:46Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın bir

00:43:48kapanış basın toplantısı

00:43:50yapmasını da bekliyoruz.

00:43:52Zaten gelenekte bu yönde tıpkı

00:43:54geçen sene Vilnius'da ondan önce Madrid'de

00:43:56olduğu gibi. Tabi heyecan yüksek

00:43:58beklenti yüksek. Bugün akşam

00:44:00dediğim gibi Türkiye saatiyle

00:44:02sıfır sıfırda yani

00:44:04ertesi güne sarkacak

00:44:06şekilde diyelim. Başkan Biden

00:44:08açılış konuşmasını yapacak. Oradaki

00:44:10mesajlara çok dikkat edeceğiz. Büyük

00:44:12ihtimal Rusya'ya çok sert, Çin'e

00:44:14çok sert mesajlar gönderecek. Ama

00:44:16özellikle Ukrayna savaşında hiçbir

00:44:18taviz verilmeyeceği konusunda

00:44:20emin olabiliriz diyebiliriz.

00:44:22Yunus'a anlayan bilgileri senden alıyor olacağız.

00:44:24Elbette gözümüz kulağımız Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın

00:44:26vereceği mesajlarda, ikili görüşmelerinde

00:44:28olacak ki kalabalık bir heyetle birlikte

00:44:30Washington D.C. yolunda şu

00:44:32dakikalarda Cumhurbaşkanı Erdoğan,

00:44:34Taşeşer Bakanı Hakan Fidan'ın, Milli Savunma Bakanı

00:44:36Yaşar Güler'in de kuşkusuz ikili

00:44:38görüşmeleri olacaktır. Örneğin Cumhurbaşkanı

00:44:40Erdoğan Biden'la özel bir görüşme yapmazsa

00:44:42belki de Hakan Fidan mevkidaşıyla

00:44:44Bill Clinton'la bir özel görüşme gerçekleşebilir.

00:44:46Hepsini takip ediyor olacağız.

00:44:48Bu arada yarınki resmi akşam yemeği de

00:44:5019.30'daymış. Şimdi taslak programdan

00:44:52bakıyorum Yunus. Dolayısıyla Biden

00:44:54için kısa bir süre var akşam yemeği için.

00:44:56Yarım saat herhalde. Sonrasında bakalım

00:44:58salonu terk edecek mi? Sadece çorba

00:45:00içecek yani başkan. Sadece çorba mı içecek diyorsunuz hocam?

00:45:02Öngörünüzü öğrendim. Peki Sayın Oral

00:45:04şimdi işin şakası bir yana. Baktığımızda

00:45:06özellikle Yunus'un dikkat çektiği noktalardan

00:45:08devam edelim dilerseniz. Biden'ın

00:45:10bu zirvedeki performansı, mesajları

00:45:12işte biz 4 yıl boyunca bunları

00:45:14yaptık diye anlatacak olması, özellikle de

00:45:16Ukrayna konusunda atılacak adımları

00:45:18atılan adımların altını çizecek olması

00:45:20seçim sonuçlarına nedenle

00:45:22etkiler ne dersiniz?

00:45:24Bir defa CNN'deki

00:45:26Trump ile olan o münasebetinden

00:45:28çok daha güçlü olmak zorunda.

00:45:30Çünkü orada zaten var olan

00:45:32o ellere bir miktar daha eridi.

00:45:34Ve ben burada Biden'dan

00:45:36ve ABD'nin ulusal çıkar

00:45:38kavramından çok önemli beklentiler içerisindeyim.

00:45:40Çünkü burayı domine etmek zorunda.

00:45:42Amerikan seçim tarihinde

00:45:44dış politikanın, iç politikada

00:45:46ve iç siyasette bu denli

00:45:48önemli belirleyici olduğu çok fazla bir dönem

00:45:50olmamıştı. Ve bunu

00:45:52Amerikan karar alıcıları ve Biden'ı

00:45:54destekleyen demokrat grup

00:45:56son çıkış yolu olarak görüyor.

00:45:58O bakımdan saat muhtemelen

00:46:008'den önce uyumuştur.

00:46:02Çok daha güçlendirilmiş bir takım vitaminler almıştır.

00:46:04Ve burada vereceğim

00:46:06mesajlarım şu anda Rusya-Ukrayna

00:46:08savaşı noktasında tereddütleri

00:46:10olan devletleri de

00:46:12bir girdaba sürükleme riski içerdiğini

00:46:14düşünüyorum. Başta Macaristan

00:46:16olmak üzere tereddütleri olan

00:46:18devletler var. Şüphesiz Türkiye'nin

00:46:20net bir şekilde savaşın başından

00:46:22beri NATO ittifakı olduğuna

00:46:24dair vurgusu,

00:46:26Ukrayna'nın toprak bütünlüğü olmazsa olmaz

00:46:28olduğuna dair temel eleştiri

00:46:30noktaları ve SİA ve İHA'larla

00:46:32Ukrayna'ya olan belki de en

00:46:34samimi desteği ortada.

00:46:36Bununla beraber çatışmanın

00:46:38ve savaşın iki tane muhatabı

00:46:40var. Bu muhatapların

00:46:42yan yana gelebildiği tek noktanın

00:46:44İstanbul ve Antalya

00:46:46olduğu gerçeğinin de farkındayız.

00:46:48Fakat batı dünyası ve

00:46:50NATO ittifakı bitmeyen bir

00:46:52savaş istedi. Ve belki de

00:46:54dünya tarihinde ilk defa

00:46:56sürdürülebilir bir savaş senaryosu

00:46:58ortaya koydular. Yani Rusya'yı

00:47:00ambargolarla,

00:47:02ablukalarla, bankacılık sisteminden

00:47:04uzaklaştırarak, doğalgaz ve

00:47:06petrol kaynaklarının satış noktasında

00:47:08çeşitli tereddütler doğurarak

00:47:10sıkışık bir alana hapsetmeyi

00:47:12planlıyorlar. Ve bu iş

00:47:14bittiğinde, doğru, tek bir

00:47:16kaybeden olacak Ukrayna.

00:47:1840 milyonluk bir ülke düşünün ki

00:47:2012 milyondan fazla

00:47:22insan yerinden edildi.

00:47:248,5 milyon kişi Ukrayna'yı

00:47:26terk etmek zorunda kaldı.

00:47:28Seçimlerin yapılmasına dair bir atmosfer

00:47:30dahi yok ve ülkenin

00:47:32çeşitli bir işgal altında.

00:47:34Eğer bu iş bir yıl daha uzar

00:47:36ve biz bu ekranlarda 76.

00:47:38yıl zirvesini konuşursak,

00:47:40çok muhtemel Odesa hattı da kesilmiş

00:47:42olacak ve Ukrayna'nın

00:47:44Karadeniz'le olan bağlantısı

00:47:46ortadan kalkacak. Böylece

00:47:48işgal çok daha hızlı bir şekilde

00:47:50ilerleyebiliyor olacak. Trump buna

00:47:52dikkat çekiyor ve samimi

00:47:54bir şekilde bu savaşı biz başlattık

00:47:56evet bunun farkında ve bunu

00:47:58vurguluyor ve biz bitireceğiz.

00:48:00Asıl soru şu, acaba

00:48:02savaşın müsebbibi olan bir ülkenin

00:48:04savaşı ilk

00:48:06dünkü kudretiyle bitirme

00:48:08kabiliyeti var mı? Yoksa Ukrayna'ya

00:48:10dönüp şunu mu diyecek? Kırım

00:48:12ilhak edildi ve bu saatten sonra

00:48:14sen yeni bir anayasa

00:48:16yapmak zorundasın. Çünkü anayasal

00:48:18düzemde Kırım'ın pozisyonu

00:48:20var. Özelliklerden kaynaklı

00:48:22durum ortadan kalkacaksa

00:48:24Ukrayna'nın bir anayasa değişikliği yapması

00:48:26lazım. Peki hangi ortamda

00:48:28toplanamayan bir parlamento var?

00:48:30Yürütme organının aynı anda

00:48:32aynı yerde bulunması mümkün değil

00:48:34ve bir referandum icap ediyor

00:48:36Ukrayna anayasasına göre. Bu durumda

00:48:38önce bir kalıcı ateşkes

00:48:40için zemin yoklanacak

00:48:42ardından Ukrayna'ya bir anayasa

00:48:44değişikliği konuşulacak ve ardından

00:48:46da çok muhtemel Ukrayna

00:48:48toprak bütünlüğünü koruyamıyor

00:48:50olacak. Bu senaryo

00:48:52Türkiye'nin arzu ettiği bir senaryo değil.

00:48:54Bu senaryo muhtemelen

00:48:56NATO ülkesi devletlerin de

00:48:58arzu ettiği bir senaryo değil.

00:49:00Ve Ukrayna'da Zelenski rolünü

00:49:02oynamış olacak. Ama bu iş bittiğinde

00:49:04bir tane kazanan ararsak

00:49:06şu ana kadar şüphesiz

00:49:08ABD ve şüphesiz

00:49:10Amerika'nın ulusal çıkarları. Neden?

00:49:12Almanya'nın kuzey yakın

00:49:141 ve 2 den parantazsız olarak

00:49:16elde ettiği kabiliyet ortadan kalktı.

00:49:18Fransa'nın

00:49:20NATO'nun beyin ölümü gerçekleştirmiştir

00:49:22söylemleri anlamını kaybetti.

00:49:24NATO kanadı altına ve

00:49:26şemsiyesi altına girmek zorunda olan ülkelerin

00:49:28sayısı arttı. İsveç ve

00:49:30Finlandiya yıllarca bağımsız ve

00:49:32tarafsız görüntüsünden

00:49:34taviz vermek zorunda kaldılar.

00:49:36Polonya gibi ülkelerin artık

00:49:38barıştan yana doğu milyondan sıyrılmış

00:49:40devletlerin savaşa dair

00:49:42korkuları ve endişeleri arttı.

00:49:44Coğrafyada bir Rus düşmanlığı güç kazandı.

00:49:46Yıllarca Trump'ın

00:49:48deyişiyle pamuk ellerini

00:49:50cebine sokmayan Avrupalı devletler

00:49:52NATO'ya çok büyük

00:49:54paratağı yatırımlar yapmak zorunda kaldılar.

00:49:56Almanya 100 milyar

00:49:58Euro'lu bir harcama için

00:50:00düğmeye bastı ve bu noktada

00:50:02çok daha tehlikeli bir senaryo.

00:50:04Kıbrıs-Rum teslimiyle

00:50:06elitili süreç, özellikle

00:50:08İsrail-Filistin üzerinden

00:50:10yeniden NATO'nun gündeme taşınabilecek bir

00:50:12zemine doğru evrildi.

00:50:14O bakımdan konuşmamın ilk

00:50:16kısmında belirttiğim, Türkiye için

00:50:18çok büyük bir fırsat

00:50:20zihninin olamayacağı bir zirve

00:50:22bununla beraber krizlerin

00:50:24her geçen gün

00:50:26daha fazla dillendirileceği

00:50:28bir savunma alanı yaratmak

00:50:30durumunda kalacağımız bir

00:50:32zamana doğru ilerlediğimiz gerçeği var.

00:50:34Siz Almanya'yı ikna edemediğiniz zaman

00:50:36maalesef büyük bir haksızlıktan

00:50:38hukuksuzluktan ben vurmayacağım

00:50:40bunların hepimiz farkındayız

00:50:42fakat Eurofighter'ı alamıyorsunuz.

00:50:44F-35 sürecine yeniden geri dönemiyorsunuz.

00:50:46Ambargoların

00:50:48yaptırımların tamamının kaldırılması

00:50:50mümkün olmadı ve Büşra Hanım

00:50:52maalesef Türkiye'ye verilen sözler

00:50:54tutulmadı. İsveç ve Finlandiya

00:50:56iyi olduktan sonra

00:50:58kaç tane suçlu iade edildi?

00:51:00Maalesef destek alınan kararların

00:51:02hangisi yerine getirdi? Ve bunun

00:51:04üstüne ben iki tane tehditle

00:51:06tamamlamak isterim. Biri,

00:51:08Ukrayna ile ilgili Rusya'ya

00:51:10karşı Türkiye'nin daha sert bir

00:51:12pozisyon alması için bir

00:51:14baskı oluşturulabilir. İki,

00:51:16Kıbrıs-Rum kesiminin

00:51:18NATO'ya üyeliği için birileri

00:51:20adım atmak adına

00:51:22zemin yoklayabilir.

00:51:24Türkiye'nin çok tedbirli, çok dikkatli

00:51:26olması gereken bir zirveye doğru ilerliyoruz.

00:51:28Hocam çok kritik olasılıklara

00:51:30dikkat çektiniz. Yine bir sonraki programda

00:51:32uzun uzun konuşacağız bunları ki önümüzde

00:51:34zaten üç günlük bir zirve var. Çok çok

00:51:36teşekkür ediyoruz, değerli katkılarınız için.

00:51:38Çok önemliydi verdiğiniz mesajlar.

00:51:40Efendim ilk dilimi tamamlıyoruz burada.

00:51:42Kısa bir ara, saat başına tekrar yeni konularla

00:51:44karşınızdayız.

00:51:57CNN Türk Haber Merkezi'nden yeniden

00:51:59merhaba gelişmeleri aktarmaya kaldığımız

00:52:01yerden devam ediyoruz ki efendim havaların

00:52:03ısınmasıyla birlikte maalesef haftalardır

00:52:05orman yangını haberleri de peş peşe

00:52:07geliyor yurtun dört bin yanından.

00:52:09Bugün de geçtiğimiz saatlerde aktarmıştık

00:52:11aslında Muğla'da ormanlık alanda çıkan

00:52:13yangın Bodrum'da hala devam ediyor.

00:52:15Şimdi hemen bölgeye gideceğiz.

00:52:17Demirören Haber Ajansı'nda Fırat Akay

00:52:19karşımızda orada bekliyor bizi haber

00:52:21nöbetinde. Fırat kolaylıklar

00:52:23diliyorum. Neler yaşanıyor? Kontrol altına

00:52:25alındı mı ya da alınmaya ne kadar yakın

00:52:27yetkililer bir açıklama yapıyorlar mı?

00:52:29Yangınla ilgili son durum nedir? Sen aktar

00:52:31bizlere lütfen.

00:52:36Evet Bodrum'a bağlı Pınarlıbelen

00:52:38Mahallesi'nde saatlerimiz on dördü gösterdiği

00:52:40sırada henüz belirlenemeyen neden ne

00:52:42ormanlık alanda yangın çıktı.

00:52:44Alevleri ve dumanları görenler durumu

00:52:46itfaiye ve Muğla Bölge Orman

00:52:48Bölge Müdürlüğü ekiplerine

00:52:50bildirdi. Şu dakika itibariyle ben hemen

00:52:52kameraya

00:52:54Zira yangının başladığı ilk

00:52:56nokta hemen sağ tarafta

00:52:58çukur alan yangının başladığı

00:53:00ilk noktaydı ve rüzgarın ve etkisiyle

00:53:02yangın tepe noktaya doğru

00:53:04ilerlemeye başladı. Şu dakika itibariyle

00:53:06yangın üçüncü saatini

00:53:08geride bıraktı diyebiliriz.

00:53:10Yangına şu dakika itibariyle

00:53:12sekiz uçak, on helikopter

00:53:14elliye yakın aradığı çok sayıda

00:53:16itfaiye ekibi ve neredeyse

00:53:18beş yüze yakın hem

00:53:20orman işçisi hem de orman gönüllüsü

00:53:22ekipleri yangına müdahalelerini

00:53:24sürdürüyor.

00:53:26Bu noktada özellikle

00:53:28yangının söndürebilmesi

00:53:30adına da ekipler can siperhane bir şekilde

00:53:32çalışmalarını sürdürüyor. Hava araçları

00:53:34özellikle denizden

00:53:36sularını alıyorlar, bu noktaya geliyorlar.

00:53:38Burada yangını söndürebilmek adına

00:53:40çalışmalarını sürdürüyorlar.

00:53:42Defalarca sol fiyatlı hava araçları

00:53:44defalarca sol fiyatlı çalışmalarını sürdürdü

00:53:46bu noktada. Kara araçları da

00:53:48özellikle arazinin sarp olmasına

00:53:50rağmen bu noktada

00:53:52güçlükle bölgeye ulaşıyorlar.

00:53:54Sarp arazi omuz omuza el ele

00:53:56vererek can siperhane bir şekilde

00:53:58buradaki sarp noktalara ulaşabilmek

00:54:00adına yar ekibinin, orman

00:54:02işçilerinin de bu noktada çalışmaları

00:54:04katkıları aralıksız

00:54:06olarak devam ediyor. Evet

00:54:08yangının şu dakika itibariyle üçüncü saatine

00:54:10girdi demiştik. Yangını söndürebilmek

00:54:12adına ekipler can siperhane

00:54:14bir şekilde çalışmalarını sürdürüyor.

00:54:16Henüz resmi bir açıklama yok. Yangının

00:54:18durumuyla alakalı konsol

00:54:20alınmış ve ya da gidişatıyla

00:54:22alakalı olarak henüz resmi bir açıklama

00:54:24yok. Yetkililerden de bu noktada bir açıklama

00:54:26yapılmadı ancak yapılan açıklamalar

00:54:28şöyle ki özellikle belediye ekipleri

00:54:30özellikle yetkililerce ana yollar

00:54:32üzerinde sürücülerin araçlarını

00:54:34bırakmaması konusunda uyarılar

00:54:36yapılıyor. Bu uyarılar sırt çekiz.

00:54:38Vefaten özellikle camilerden

00:54:40özellikle bulunduğumuz

00:54:42noktalardan, otoriyörlerden, belediye

00:54:44bağlı otoriyörlerden yine defaten

00:54:46tekrarlanıyor. Zira

00:54:48buradaki araç sürücüleri

00:54:50hem iftihar ekiplerini hem arazilerini zorlananlar

00:54:52yaşatmaması adına bu noktada uyarılar da

00:54:54yapılmış oluyor. Her yer rüzgar

00:54:56da hakim bölgede aralıklarla da

00:54:58rüzgar etkili oluyor.

00:55:00Özellikle yangın bazen sarp

00:55:02aralara kadar çıkıyor. Başladığı nokta itibariyle

00:55:04çukur bir alanda başlamıştı. Ancak

00:55:06yayılının itibariyle gerçekten

00:55:08yukarılara kadar, yukarılara kadar

00:55:10sarp arazilere kadar yangın

00:55:12çıktı diyebiliriz. Etkisiz

00:55:14halen daha devam ediyor. Bazı noktalarda

00:55:16gerger sönmeler olsa da

00:55:18bazı noktalarda yine rüzgarın

00:55:20da etkisiyle bu yayılım

00:55:22hızla devam ediyor.

00:55:24Etkiler burada gerçekten

00:55:26cam siperhane çalışıyor desek yeridir.

00:55:28Çünkü gerçekten hava da sıcak. Hava

00:55:30sıcaklığı kırk dereceye aşmış durumda.

00:55:32Bu noktada rüzgarın da etkili olduğu

00:55:34bu bölgede hem hava unsurları

00:55:36hem de kara unsurları yangını

00:55:38söndürebilmek adına çalışmalarını

00:55:40aralıksız olarak sürdürüyor. Bir uçak

00:55:42su boşaltıyor, bir helikopter su getiriyor.

00:55:44Diğeri gidiyor. Bu noktada

00:55:46aşağıda da hem kara unsurları da

00:55:48yangını söndürebilmek adına çalışmalara

00:55:50oldukça büyük katkı sunuyor.

00:55:52Bölge halkı da endişelidir. Zira

00:55:54yerleşim yerlerine yakın

00:55:56olay noktalar da vardır yangının. Ancak

00:55:58bu noktada ekiplerin yanının başında

00:56:00da aktarmıştım. Cam siperhane

00:56:02müdahalesi sayesinde yangının

00:56:04önlerine doğru gelmesi, yerleşim

00:56:06yerlerine doğru gelmesi engellenmiş

00:56:08olur. Bu noktada işte helikopterleri

00:56:10görüyorsunuz. Helikopterlerin biri

00:56:12geliyor, biri gidiyor, biri geliyor, biri

00:56:14gidiyor. Bu noktada helikopterler

00:56:16gerçekten yangının çıktığı

00:56:18ilk dakika itibariyle yangının

00:56:20üç saatini geride bırakıyor demiştik.

00:56:22Aralıksız olarak çalışmalara

00:56:24katkı veriyor ve vermeye de devam ediyor.

00:56:26Bulunduğumuz noktada göletler de var.

00:56:28Su göletleri de var. Bazıları o su göletlerini

00:56:30de kullanıyor. Buradaki yangını

00:56:32söndürebilmek için zamanla da yarışılıyor.

00:56:34Bu noktada çevredeki su

00:56:36göletlerinden de faydalanmış

00:56:38olunuyor. Jandarma ekipleri de yine

00:56:40trafiği güvenli hale getirebilmek,

00:56:42arazözlerin, itfaiye ekiplerinin,

00:56:44su tankerlerinin, iç makinelerinin

00:56:46bölgeye daha etkili, daha

00:56:48iyi bir şekilde ulaşabilmesi

00:56:50adına da bu noktada trafik adına

00:56:52konforlu bir trafik akışı sağlıyor.

00:56:54Evet yangına gerçekten

00:56:56bulunduğumuz noktada yer yer

00:56:58dumanlar da yükseliyor biz. Yangının ilk

00:57:00çıksağı andan itibaren bu bölgedeyiz.

00:57:02Bulunduğumuz nokta o aşağı çukur noktası

00:57:04sağ tarafta hemen özellikle

00:57:06o bölge ilk alevlenmenin

00:57:08ilk parlamanında olduğu noktaydı

00:57:10ve bu parlama rüzgarla birlikte

00:57:12yangının seyrini değiştirdi ve yukarıya

00:57:14doğru sarf araziye doğru

00:57:16gitmesine neden oldu. Ekipler

00:57:18de işte daha da yayılmasının önüne

00:57:20geçmek adına buradaki yeşilimizi

00:57:22yeşil bakanımızı

00:57:24can siperhane bir şekilde koruyor

00:57:26ve bu noktada mücadelelerini

00:57:28sürdürüyor.

00:57:30Evet yangın 3. saatini geride bıraktı

00:57:32dedik. Yer ekiplerinin, hava

00:57:34ekiplerinin yangını söndürebilme

00:57:36adına mücadelesi aralıksız

00:57:38olarak devam ediyor diyelim.

00:57:40Sözü Bodrum'dan tekrar size bırakalım.

00:57:42Efendim Demirören Eber Aşansı

00:57:44muhabiri Fırat Akay bize tüm detayları

00:57:46aktardı ki görüntüler de mücadelenin

00:57:48ne kadar zorlu olduğunu ortaya koyuyor.

00:57:50Yaklaşık 2 saat önce Orman

00:57:52Genel Müdürlüğü'nden de son açıklama gelmişti.

00:57:54Sosyal medya sahibi üzerinden mücadelenin

00:57:56havadan karadan devam ettiğine

00:57:58dair alevlere karşı an be an

00:58:00size bilgileri aktaracağız. Umarız en

00:58:02kısa zamanda kontrol altına alınır ve

00:58:04soğutma çalışmalarına başlanır. Bizim de

00:58:06bülten içerisinde size aktarma fırsatımız

00:58:08olur. Bu iyi haber. Devam edelim

00:58:10iç siyasette. AK Parti en düşük emekli

00:58:12ailenin artması için çalışma başlattı.

00:58:14Düzenlemeden kök maaşı en düşük

00:58:16emekli aile olan 10 bin liranın

00:58:18altında olan 1,8 milyon

00:58:20emekli yararlanacak diyor yetkililer.

00:58:22Konuyu CNN Türk ekibinden Arife Yılmaz

00:58:24uzman konuyla aktarıyor.

00:58:26Evet AK Parti

00:58:28en düşük emekli ailenin

00:58:30artması için çalışma başlattı.

00:58:32Düzenlemeden kök maaşı

00:58:34en düşük emekli aile 10 bin

00:58:36liranın altında olan 1.8

00:58:38milyon emekli

00:58:40yararlanacak. Peki detaylar

00:58:42neler? Profesör Doktor

00:58:44Abdülkadir Develi, ekonomist

00:58:46konuğumuz hemen soracağız.

00:58:48Evet detaylar neler?

00:58:501.8 milyon emekli yararlanacak

00:58:52kök maaşla ilgili detaylar neler

00:58:54söylersiniz? Tabii önceki

00:58:56şunu ifade edelim. Kök maaş

00:58:58kişinin ödemiş olduğu prime

00:59:00göre emekliliğin

00:59:02hak etmiş olduğu bağıştır.

00:59:04Aynı zamanda zamlar ve artışlar

00:59:06kök maaşa göre yapılır.

00:59:08Şimdi bu

00:59:10yüzde 24'lük zammı kök maaşı

00:59:12göre yapıldığı zaman emeklilere yaklaşık

00:59:141.8 milyon kişinin

00:59:16kök maaşı 10 bin TL'nin

00:59:18altında olduğundan dolayı bu zamdan

00:59:20faydalanamıyorlar.

00:59:22Bundan önceki uygulamalarda bir tavan

00:59:24fiyat uygulamasıyla en düşük emekli

00:59:26maaşı 10 bin liraya getirilmiş idi.

00:59:28Fakat şimdi bazı emeklilerin maaşı

00:59:307 bin bazıların 8 bin hatta

00:59:325 bin lira olan emekli bile var.

00:59:34Dolayısıyla burada bir düzenleme yapılmaz

00:59:36ise 1.8 milyon kişinin

00:59:38maaşı artmayacak.

00:59:40Dolayısıyla enflasyon

00:59:42farkını artış olarak

00:59:44yönlendirmek için de bir düzenleme ihtiyaç var.

00:59:46Tabi detay şu, nasıl bir düzenleme

00:59:48olacak ve nasıl ve kimlere kapsayacak.

00:59:50En çok merak edilen

00:59:52nokta bu. Ya bir seniyenden zam ile

00:59:54burada bir artış durumu söz konusu

00:59:56olacak kök maaşlarda veyahut

00:59:58burada yine en düşük emekli

01:00:00maaşı işte şu an 10 bin ise işte

01:00:02yüzde 24'lük enflasyon

01:00:04oranı eklersek işte

01:00:0612 bin 500 lira bağlandığında

01:00:08tekrar bir

01:00:10en düşük emekli maaşı

01:00:12formülü uygulanacak. Böyle bir beklet

01:00:14durumda söz konusu. Fakat

01:00:16burada tartışmalar da bitmeyecek. Çünkü

01:00:18düşük prim ödeyen ile

01:00:20yüksek prim ödeyenin aynı miktarda

01:00:22emekli maaşına tabi

01:00:24olması bu tartışmaları devam ettirecektir.

01:00:26Dolayısıyla böyle topyekun bir

01:00:28düzenleme olur mu? Daha çok biz bunu

01:00:30merak ediyoruz. Yoksa ben şu an

01:00:32şöyle şunu söyleyebilirim.

01:00:34Yani şu anda emekliler bütün

01:00:36emekliler için

01:00:38yüzde 24'lük zam zaten cepte.

01:00:40Sadece bunun nasıl yansıyacağı

01:00:42noktasında çalışmalar

01:00:44yapılıyor. İşte

01:00:46bir artış mı olacak? Yoksa

01:00:48en düşük emekli maaşı 12 bin

01:00:5012 bin 500 lira bağlandığında

01:00:52getirilecek mi? Fakat

01:00:54bunun ötesinde de ilave olarak da

01:00:56bütün emeklilere kapsayan ve ödeme

01:00:58adaletini de prim ödeme

01:01:00adaleti ilkesine göre de emekli

01:01:02hak edişini düzenleyen bir düzenleme

01:01:04durumu söz konusu olacak mı? Aslında

01:01:06bunu bekliyor.

01:01:08İki şık söylediniz. Yani zam olacak

01:01:10mı? Bir şık daha söylediniz. Peki hangisi

01:01:12daha avantajlı olur emekliler için?

01:01:14Tabii şöyle. Burada prim

01:01:16adaleti açısından, emekliliği hak etme

01:01:18adaleti açısından aslında prime

01:01:20göre emeklilik hak etmek çok daha doğru.

01:01:22Fakat burada uygulanan bir sosyal politika var.

01:01:24Yani en düşük emekli maaşına

01:01:26dair yapılan bir sosyal

01:01:28politika var. Buradaki

01:01:30işte geçtiğimiz

01:01:32Ocak ayındaki uygulama işte

01:01:34en düşük emekli maaşına 10 bine getirilmesi

01:01:36iyiydi. Fakat işte bu

01:01:38söylemiş olduğum prim ödeme

01:01:40olsun, ha emeklilik elde

01:01:42etme, emeklilik maaşındaki

01:01:44adalet olsun bu tartışmalar şu an

01:01:46sıcaklığını koruyor. Bunu kapsar

01:01:48mı buna bakacağız? Burada iki tane ihtimal var.

01:01:50Ya sen yaylan bir artış olacak

01:01:52ve bu sen yaylan artışta

01:01:54minimum 10 bin liraya gelecek şekilde

01:01:56en düşük emekli maaşının

01:01:58gelecek şekilde olacak ve

01:02:00bu şekilde de

01:02:02yükselerek devam edecek. Diğeri ise

01:02:04tek bir en düşük

01:02:06emekli maaşı işte 12 bin

01:02:08500 liraya denilecek. Bu ikisi

01:02:10üzerine çalışıyor. Fakat daha da fazla düzenleme

01:02:12ihtiyaç var. Özellikle prim ve

01:02:14emekli aylık adaletinin korunması

01:02:16açısından daha fazla düzenleme ihtiyacı olduğunu

01:02:18ben burada söyleyebilirim.

01:02:20Peki çok teşekkürler. Ben teşekkür ederim.

01:02:22Çok sağ olun. Çok sağ olun. Evet

01:02:24Profesör Doktor

01:02:26Abdülkadir Develi aynı zamanda ekonomist

01:02:28sorduk AK Parti'nin çalışmasına

01:02:30en düşük emekli maaşlarının

01:02:32yükseltilmesi, Çırak Parti'nin çalışmaları var.

01:02:34Bu konuda değerli bilgilerini bizlere

01:02:36aktardı. Sözü buradan tekrar

01:02:38size bırakalım.

01:02:40Efendim hayat pahalılığını konuşuyoruz. Özellikle

01:02:42beyaz eşya ve mobilya fiyatları

01:02:44cep yakıyor. Fiyatlardan dert yananların

01:02:46tercihi ise çoğu kez

01:02:48ikinci el eşya alıyor. Peki ikinci

01:02:50elde fiyatlar ne durumda ona da bakalım.

01:02:52Bir ev kaç liradan döşenir merak

01:02:54ediyoruz elbette. CNN Türk muhabiri

01:02:56Emel Terli ve kameraman Ümit Sertepolu

01:02:58için fiyatları araştırdı.

01:03:02Bundan iki sene önce

01:03:04ben on bin liraya, on iki bin liraya

01:03:06dizdiğim evler şu anda yirmi beş

01:03:08bin, otuz bin oldu. Bu fiyatlar

01:03:10sadece ikinci el eşya

01:03:12için geçerli. Zira

01:03:14sıfırda fiyatlar daha

01:03:16da pahalı. Fiyatlar çok yüksek

01:03:18yani. Öğrenci şu anda

01:03:20otuz beş lirada ev dizemez. İki bin, iki bin

01:03:22beş yüz liraya sattığım çamaşır makinesi bugün altı bin lira.

01:03:24Beyaz eşya, koltuk

01:03:26takımı, dolap.

01:03:28Bir evin olmazsa olmazı.

01:03:30Ama fiyatlar cep yakıyor.

01:03:32Bu yüzden hem öğrenciler

01:03:34hem de evine eşya almak isteyenlerin

01:03:36tercihi ikinci el eşya

01:03:38oluyor. Burası İstanbul

01:03:40Mecidiyeköy'de spotçuların

01:03:42yoğun olduğu bir nokta.

01:03:44İşte fiyatlar.

01:03:46Işık makinesi ikinci el

01:03:48mesele altı bin lira yazıyor. En düşük

01:03:50şu anda beş bin beş yüz lira. Bulaşık makinesi

01:03:52en düşüğü üç bin beş

01:03:54yüz lira. Dört bin beş yüz lira. Dört bin beş

01:03:56yüz var. Yedi bin var. Değişiyor

01:03:58fiyatlar. Bir evin olmazsa olmazı

01:04:00elbette ki buzdolabı. Hemen

01:04:02karşımızda bizi bir buzdolabı karşılıyor.

01:04:04Bu buzdolabının fiyatı

01:04:06beş bin lira. Tabii eğer daha

01:04:08iyi olsun diyorsanız yan tarafta iki tane

01:04:10daha buzdolabı var. Bunların fiyatıysa

01:04:12sekiz bin lira. Ocak alacak

01:04:14yine bir ikinci el aksa beş yüz liradan aşağı değil.

01:04:16Bu tarafta dolapları

01:04:18görüyoruz. Fiyatlar ne kadar? Fiyatlar

01:04:20iki bin lirayla iki bin beş yüz lira arasında

01:04:22değişiyor. Şöyle bir tanesini aç bakalım.

01:04:24Şöyle açalım.

01:04:26Asgılı altta iki çekmeceli.

01:04:28Bu iki kapılıdır. Aa ekstra

01:04:30yanla tekli isterlerse

01:04:32teklisini beraber üç bin beş yüz liradır.

01:04:34Evini döşemek isteyen bir öğrencinin

01:04:36sadece beyaz eşyalara değil

01:04:38kanepeye ve masaya da ihtiyacı

01:04:40var. Hemen benim yanımda bulunan bu

01:04:42masanın fiyatı dört bin lira.

01:04:44Toplamda dört tane sandalyesi var.

01:04:46Yan taraftaysa bu koltuk var.

01:04:48Bu koltuğun fiyatıysa iki bin lira.

01:04:50Televizyon şu anda en düşük var elimizde.

01:04:52Burada. İki buçuk liraya veriyoruz.

01:04:54Peki bir ev ikinci el eşyayla

01:04:56kaç liraya döşenir?

01:04:58Normalde yatağı dağılsa, dolabı dağılsa

01:05:00otuz lirada aşağı olmaz yani. Kaça

01:05:02kadar çıkar böyle? Yani otuz beş, kırk,

01:05:04kırk beş, elli liraya kadar çıkar yani.

01:05:06Tabii malın kalitesine göre yani değişiyor.

01:05:08En düşük yirmi beş. Kaça kadar çıkmalı?

01:05:10Altmışa kadar yolu var.

01:05:14Efendim Türkiye İstasyonu Kurumu Başkanı Erhan

01:05:16Çetinkaya dikkat çeken açıklamalarda bulundu.

01:05:18Türkiye'deki enflasyonun sebeplerinin

01:05:20iyi araştırılması gerektiğine dikkat çekti

01:05:22Çetinkaya ve şirketkarları

01:05:24enflasyonu üzerinde arttırıcı bir etkiye

01:05:26sahip ifadesini kullandı.

01:05:28Bunu tartışalım istiyoruz. Ekonomist

01:05:30Mustafa Aşkın bizlerle birlikte uzaktan

01:05:32bağlantıyla yayınımıza katılıyor.

01:05:34Sayın Aşkın hoş geldiniz yayınımıza.

01:05:36Teşekkür ederim Müşir Hanım.

01:05:38Hoş bulduk. İyi yayınlar diliyorum.

01:05:40Sayın Çetinkaya'nın açıklamalarından yola çıkarsak

01:05:42dev şirketler çok kazanıyor

01:05:44ulan vatandaşa mı oluyor?

01:05:46Burantısız kar, enflasyona mı yol açıyor?

01:05:48Nedir bu konudaki görüşleriniz?

01:05:50Katılır mısınız Sayın Çetinkaya'nın

01:05:52tespitlerine?

01:05:54Aslında durumu şöyle

01:05:56özetlemekte fayda var.

01:05:58Biz geçmiş yıllarda uyguladığımız ekonomi

01:06:00politikalarıyla enflasyonu bir bakıma

01:06:02arttırıcı bir çalışma

01:06:04yaptık şöyle veya böyle.

01:06:06O enflasyonun artmasına bağlı olarak

01:06:08zaten enflasyonun arttığı yerlerde genelde

01:06:10böyle olur. Şirketkarlıkları ve

01:06:12özellikle şirketlerin sattığı

01:06:14ürünlerde ciro artışları yaşanır.

01:06:16Dolayısıyla bu

01:06:18hani yumurta tavuk hikayesine dönüyor

01:06:20bir parça. Şirketkarlıkların

01:06:22çok arttığı dönemlerde enflasyon zaten

01:06:24kendiliğinden belli bir oranda

01:06:26artış gösterebilir. Enflasyon

01:06:28yüksek olduğu için de şirketkarlıkları ve

01:06:30ciroları artar. Dolayısıyla

01:06:32milli gelir dağılımına baktığımızda

01:06:34özellikle TÜİN son yayınladığı rakamlarda

01:06:36da şirketkarlıkların son iki yıl

01:06:38iki buçuk yıllık dönemde

01:06:40oldukça hızlı ve yüksek arttığını hatta

01:06:42milli gelirden alınan payın yüzde

01:06:44elli beşlere doğru yaklaştığını görüyoruz.

01:06:46Peki burada kaybeden nedir?

01:06:48Toplamı yüz olan bir oyunu oynadığımızda

01:06:50ne yazık ki ücretler ve

01:06:52dar gelirlilerin önemli

01:06:54ölçüde burada milli gelirden

01:06:56aldığı payların dağıldığını, daraldığını

01:06:58gördük. Dolayısıyla da

01:07:00enflasyonun bu tip bir etkisinin olması

01:07:02kaçınılmaz gibi görünüyor.

01:07:04Özellikle Türkiye'ye baktığımız açısından

01:07:06Çetin Kaya'nın ifadesi

01:07:08bu bağlamda doğru olarak

01:07:10kayıtlara geçebilir tabi.

01:07:12Peki o zaman sayın aşkım bu durumun önüne nasıl

01:07:14geçilebilir, neler yapılması gerekir?

01:07:18Esasında tabi enflasyon

01:07:20önleme politikalarının etkin şekilde

01:07:22kullanılması gerekiyor. Geçtiğimiz dönemlerde

01:07:24uygulanan heterodoks ve alışılagelmedik

01:07:26enflasyon politikalarından

01:07:28vazgeçmemiz de bunun nedeni

01:07:30ortodoks ve daha bilindik

01:07:32para sıklaştırmasına önem

01:07:34veren, öncelikleyen, talep ve

01:07:36arzı dengelemeye çalışan bir politika lazım.

01:07:38Ama bunu uygulamak

01:07:40söylemekten çok daha zor tabi.

01:07:42Merkez Bankası'nın aldığı faiz kararı

01:07:44bu düşüncede bence

01:07:46hayata geçirilmiştir. Malumumuz 8,5'ten

01:07:4850'ye çıkan bir politika

01:07:50faizi oldu. Ama bunu yaparken

01:07:52de özellikle

01:07:54Çetin Kaya'nın başında

01:07:56bulunduğu kurumun veri setinin

01:07:58son derece güvenilir ve sağlıklı olması

01:08:00gerekiyor. Bu bağlamda

01:08:02buna şüphe verecek, şüphe

01:08:04doğacak şeyleri yapmamamız

01:08:06lazım. Burada finansal iletişimini

01:08:08iyi kurması gerekiyor ilgili kurumların.

01:08:10Burada ciddi eksiklikler var.

01:08:12Dolayısıyla biz doğru dozda

01:08:14ilacı verebilmemiz için doğru

01:08:16testleri ve doğru analizleri

01:08:18yapmamız lazım.

01:08:20Uzun bir yol var önümüzde ne yazık ki.

01:08:22Bunu itiraf etmek gerekiyor. Enflasyon

01:08:24kolaylıkla düşmeyecek.

01:08:26Eylül'e doğru geldiğimizde

01:08:28matematiksel olarak 55'li

01:08:30civarında bir enflasyonu göreceğiz ama

01:08:32bu demek değildir ki bir anda rahatlayacağız.

01:08:34Bunu ben hep şöyle betimliyoruz.

01:08:36100 kilometre giden

01:08:38hızlı bir arabanın bir anda hızını

01:08:4080'e düşürmesi gibi düşünün.

01:08:42Fiyat artışları durmayacak. Yalnız

01:08:44artış hızlarında bir

01:08:46yavaşlamayı hissedeceğiz sonbahar aylarında.

01:08:48Yani alım gücü nedenle etkilenmiş

01:08:50olacak sizce?

01:08:54Alım gücünde ufak bir toparlanma olur ama

01:08:56bundan 5-6 yıl önceki

01:08:58alım gücüne ulaşmamız için henüz

01:09:00baya bir mesafe varmış gibi görünüyor.

01:09:02Peki. Çok çok teşekkür ederiz Sayın Aşkın

01:09:04yayınımıza katıldığınız için.

01:09:06Efendim devam edelim.

01:09:08Güzellik Merkezi sahibi Nesim Güngen'le

01:09:10eşi Kıvanç Güngen fenomenlere

01:09:12yönelik yürütülen soruşturma kapsamında

01:09:14gözaltına alındı.

01:09:16İstanbul Emniyeti suç işlemek amacıyla

01:09:18örgüt kurma, suçtan kaynaklanan mal

01:09:20varlığının değerlerini aklama, resmi

01:09:22belgede sahtecilik ve nitelikli dolandırıcılık

01:09:24suçlarına yönelik çalışma yaptı.

01:09:26Ekiplerce İstanbul Merkezi 25

01:09:28ilde 134 adrese

01:09:30operasyon düzenlendi.

01:09:32Sosyal medya fenomeni olarak bilinen güzellik merkezleri

01:09:34sahibi Nesim Güngen ve eşi

01:09:36inanç Güngen'in de aralarında bulunduğu

01:09:38bazı şüpheliler gözaltına alındı.

01:09:40Çift ifadeleri alınmak üzere

01:09:42İstanbul İl Emniyet Müdürlüğü'ne

01:09:44götürüldü.

01:09:50İstanbul avcılarda

01:09:52çeşitli noktalara yerleştirilen

01:09:54giysi kumbarasından hırsızı kanı

01:09:56cep telefonu kamerasına yansıdı.

01:09:58Çocuğu kullanarak giysileri alan dört kişi

01:10:00sokaktan hızla uzaklaştı.

01:10:06Kağıt toplama arabasıyla geldiler.

01:10:08Yanlarındaki küçük çocuğu

01:10:10kullanıp giysi kumbarasında

01:10:12bulunan giysileri aldılar.

01:10:16Hırsızlığın adresi

01:10:18İstanbul Avcılar.

01:10:20Gece saatlerinde sokağa gelen dört kişi

01:10:22yanlarındaki çocuklardan

01:10:24birini giysi kumbarasına

01:10:26soktu. Çocuk kumbara içindeki

01:10:28kıyafetleri dakikalar içinde

01:10:30dışarı çıkardı.

01:10:34Giysileri kağıt topladıkları

01:10:36el arabalarına yerleştiren

01:10:38dört kişi çocuğu da

01:10:40kumbaradan çıkarıp

01:10:42sokaktan hızla uzaklaştı.

01:10:44Giysi kumbarasındaki hırsızlık anı

01:10:46mahalle sakinlerinin

01:10:48cep telefonu kamerasına yansıdı.

01:10:50İstanbul Pendik'te

01:10:52kontrolsüz bir şekilde dönüşü

01:10:54yapmak isteyen ticari taksi

01:10:56şoförü ters yönden gelen

01:10:58motosikletle çarpıştı.

01:11:00Kazada bir kişi hafif yaralandı.

01:11:06Ticari taksi hatalı dönüş yaptı.

01:11:08Ters yönden gelen

01:11:10motosiklet çarptı.

01:11:12O anlar an be an

01:11:14güvenlik kamerasına yansıdı.

01:11:16Kaza İstanbul Pendik'te

01:11:18meydana geldi.

01:11:20Öğle saatlerinde ticari taksi

01:11:22kontrolsüz şekilde dönüş yaptı.

01:11:24O esnada ters yönden gelen

01:11:26motosikletli iki kişi

01:11:28taksiye çarparak savruldu.

01:11:34Motosiklet üzerindeki kişilerin

01:11:36kaskı yoktu.

01:11:38Büyük bir faciadan dönüldü.

01:11:40Yaşanılan olayda bir kişi hafif

01:11:42şekilde yaralandı.

01:11:44Çevredekilerin ihbarıyla

01:11:46polis ve sağlık ekipleri

01:11:48gönderildi. Sağlık ekipleri

01:11:50yaralıyı tedbir amaçlı

01:11:52hastaneye kaldırdı.

01:11:54Polis ekipleri ise olayla ilgili

01:11:56inceleme başlattı.

01:12:00Antalya'nın Manavgatı içerisinde

01:12:02kendilerinden bir süredir haber alınamayan

01:12:04yaşlı ciftten acı haber geldi.

01:12:06Arama çalışmalarında Ramazan ve Emine

01:12:08Acar'ın içinde bulunduğu araç

01:12:10100 metrelik uçurumda bulundu.

01:12:14Kendilerinden günlerce

01:12:16haber alınamadı.

01:12:18Yakınları iyi bir haber bekledi

01:12:20ancak yaşlı çift

01:12:22uçurumda ölü olarak bulundu.

01:12:28Antalya'nın

01:12:30Manavgat ilçesindeki Gebece

01:12:32mahallesinde yaşandı talihsiz

01:12:34kaza. Ramazan ve

01:12:36Emine Acar çiftinden bir süredir

01:12:38haber alınamıyordu.

01:12:40Durumdan şüphelenen yakınları yetkililere

01:12:42haber verdi.

01:12:44Bölgede arama çalışması başlatıldı.

01:12:46Acı gerçek

01:12:48çalışmalar esnasında gün yüzüne çıktı.

01:12:50Yaşlı çiftin kullandığı

01:12:52otomobil 100 metrelik

01:12:54sarp kayaların bulunduğu uçuruma

01:12:56düşmüştü.

01:13:06Ekipler uçurumdan aşağı düşen

01:13:08araca ulaşabilmek için seferber oldu.

01:13:10Güçlükle ulaşılan

01:13:12otomobilde Ramazan ve

01:13:14Emine Acar'ın cansız bedenlerine

01:13:16ulaşıldı. Kaza ile ilgili

01:13:18soruşturma başlatılırken

01:13:20yolda sık sık kaza olduğunu

01:13:22belirten bölgedekiler

01:13:24yetkililere seslendi.

01:13:26Cenaze oluyor. Bunun lütfen

01:13:28bariyer yapmasını istiyoruz.

01:13:34İstanbul İhsan Yurt'a seyyar satıcı

01:13:36patates yüklü kamyonetinden

01:13:38el frenini çekmeden indi. Kamyonetin

01:13:40hareket etmesiyle satıcı camdan içeri

01:13:42atlayarak el frenini çekti.

01:13:44Maddi hasarla son bulan olay anı

01:13:46güvenlik kameralarına bakın nasıl yansıdı.

01:13:52El frenini çekmeyi unuttu.

01:13:54Patates yüklü kamyonet

01:13:56kendiliğinden hareket etti.

01:13:58Maddi hasarlı ilginç kaza kameralara

01:14:00yansıdı.

01:14:04İstanbul İhsan Yurt'ta seyyar

01:14:06satıcı patates yüklü kamyonetin

01:14:08el frenini çekmeden indi.

01:14:10Patates yüklü kamyonet

01:14:12kendiliğinden hareket etmeye başladı.

01:14:14Satıcı kamyonetin peşinden

01:14:16koşup camdan içeri atladı.

01:14:20El frenini çekerek

01:14:22kamyoneti durdurmayı

01:14:24başardı. Fakat

01:14:26kamyonet durana kadar bir araca

01:14:28çarptı.

01:14:32Olayda can kaybı yaşanmadı.

01:14:34Araçlarda maddi hasarlar

01:14:36meydana geldi.

01:14:42Antalya Spor'un Brezilyalı futbolcusu

01:14:44Naudo'nun oğlu ve kayınpederi hatırlayacaksınız

01:14:46geçtiğimiz Eylül ayında yaşanan

01:14:48trafik kazasında yaşamlarını yitirmişti.

01:14:50İki kişinin de yalanmasına sebep olmuştu

01:14:52o kaza. Tutuklu sürücü hakkında

01:14:54açılan dava sonuçlandı. Yeniden görülen

01:14:56duruşmada mahkeme eğiti Ferhat

01:14:58Karakaş'a indirimsiz 10 yıl

01:15:00hapis cezası verdi.

01:15:04Yaşanan

01:15:06kazada iki kişiyi

01:15:08hayattan koparmış.

01:15:10İfadesinde ise alkollü ve

01:15:12uykusuz olduğu iddia edilmişti.

01:15:14Tutuklu sürücünün ertelenen

01:15:16davasında karar açıklandı.

01:15:20Antalya'da 7 Eylül

01:15:222023'te Ferhat Karakaş'ın

01:15:24kullandığı otomobil

01:15:26Antalya Spor'un Brezilyalı futbolcusu

01:15:28Naudo Pereira'nın oğlu

01:15:30Davi, kayınpederi

01:15:32Ser Tillatti ve

01:15:34kayınvalidesi Aleksandra Nardi'nin

01:15:36bulunduğu otomobile yandan

01:15:38çarpmıştı. Ancak kazadan

01:15:4040 gün sonra Pereira'nın oğlu

01:15:42Davi, 66 gün

01:15:44sonraysa kayınpederi

01:15:46hayatını kaybetti. Tutuklanan

01:15:48sürücü Ferhat Karakaş hakkındaysa

01:15:50bilinçli taksirle

01:15:52ölüme neden olma suçundan

01:15:54hapis cezası talep edildi.

01:15:585. Ağır Ceza Mahkemesi'nde

01:16:00görülen ilk duruşmada sanık Karakaş

01:16:02kaza günü alkollü ve

01:16:04uykusuz olduğunu itiraf etmiş

01:16:06mahkeme heyeti tutukluluk

01:16:08halinin devamına karar vererek

01:16:10duruşmayı ertelemişti.

01:16:12Yeniden görülen duruşmada

01:16:14tutuklu sanık Karakaş

01:16:16pişman olduğunu dile getirerek

01:16:18tahliyesini istedi. Mahkeme

01:16:20heyeti Ferhat Karakaş'ı

01:16:22bilinçli taksirle birden fazla

01:16:24ölüme ve birden fazla kişinin

01:16:26yaralanmasına neden olma suçundan

01:16:28indirimsiz 10 yıl

01:16:30hapis cezasına çarptırdı.

01:16:34Efendim Türkiye'de elektrik üretiminde

01:16:36kömürün payı artıyor. Öyle ki

01:16:382023 yılında yani geçen yıl üretilen

01:16:40326,3 milyar kWh

01:16:42elektriğin %36,3'ü

01:16:44kömürlü termik santrallerden sağlandı.

01:16:46Üretime destek sağlayan

01:16:48en önemli tesislerden biri de

01:16:50Muğla-Minas'ta bulunan Yeniköy-Kemerköy

01:16:52termik santrali. Her iki santral

01:16:54Türkiye'nin elektrik ihtiyacının

01:16:56%2.2'sini karşılıyor.

01:17:04Türkiye büyüyor, büyüdükçe def sanayide

01:17:06ve konutta elektriğe ihtiyaç gün

01:17:08ve gün artıyor. İhtiyaca cevap termik

01:17:10santrallerden geliyor. İşte o santrallerden

01:17:12biri de Muğla-Minas'ta yer alan

01:17:14Yeniköy-Kemerköy termik santrali.

01:17:16Muğla'nın Minas ilçesinde yer alan

01:17:18Yeniköy-Kemerköy enerjiye ait santraller

01:17:20Türkiye'nin elektrik ihtiyacının

01:17:22%2.2'sini karşılıyor. Her

01:17:24iki santralde elektrik üretimi

01:17:26yıllık 6.6 milyar

01:17:28kilowatt saatlik bir enerji

01:17:30üretimi burada gerçekleştiriliyor.

01:17:32Her iki santralde de

01:17:34cari açıya etki yaklaşık

01:17:36750 milyon dolar.

01:17:38Yani bu tesis olmamış olsaydı

01:17:40Türkiye elektrik üretimi

01:17:42için yaklaşık 750 milyon

01:17:44dolarlık doğal gaz ithalatı

01:17:46gerçekleştirmek zorunda kalacaktı.

01:17:48Santral dönemin Cumhurbaşkanı

01:17:50Turgut Özal zamanında işletme ruhsatı aldı.

01:17:522014 yılında ise

01:17:54Cumhuriyet tarihinin en büyük özelleştirmesi

01:17:56gerçekleştirildi. Tesis tamamen

01:17:58yerli kaynakla üretim yapma imkanına sahip.

01:18:00Yerli kaynakla üreteceğimiz

01:18:02elektrik çok stratejik olabilir.

01:18:04Çünkü doğal gazı alamadığınızı

01:18:06diğer kaynaklara ulaşamadığınızı

01:18:08düşündüğünüz durumda

01:18:10yerli kaynak, yerli kömürünüz

01:18:12sizin öz kaynağınız olduğu için

01:18:14bunu çıkararak

01:18:16elektrik enerjisini çevirerek

01:18:18ülkenin ihtiyacını karşılamaya devam

01:18:20edebilirsiniz. Doğal kaynaklar sayesinde

01:18:222015-2023 arasında 3.6

01:18:24milyar değerinde doğal gaz tasarrufu

01:18:26sağlandı. Muğla-Milas'ta

01:18:28yaklaşık 160 milyon ton kömür rezervi

01:18:30var. Ancak termik santrallerin bazıları

01:18:32kendi kömür kaynaklarını kullanamıyor.

01:18:34Bu tesislerle ilgili

01:18:36stratejik

01:18:38önemini göze alarak

01:18:40uzun vadeli planlamaların

01:18:42yapılması esas. Dolayısıyla

01:18:44bu tesis burada olmalı ve çalışmalı.

01:18:46Ülkemize

01:18:48uzun yıllar daha hizmet edilecek.

01:18:50İstihdamın %85'i bölgeden.

01:18:52Tesislerde 3 bin kişi çalışıyor.

01:18:54113 bin kişi doğrudan etkileniyor.

01:18:56Bölgede ağaçlandırma yapılıyor.

01:18:58Maden sahasındaki arkeolojik

01:19:00değerler korunuyor.

01:19:10Efendim yapılan bir araştırmaya göre

01:19:12çay demledim sözü bile

01:19:14insanların %88'ini

01:19:16mutlu ediyormuş. CNN Türk muhabiri

01:19:18Ümit Uzun'da kırmızı mikrofonla sokağa çıktı.

01:19:20Vatandaşlara bunu sordu. Bakın

01:19:22hangi yanıtlar geldi.

01:19:42Dünyada sudan sonra en fazla tüketilen

01:19:44içeceğin çay olduğu ifade ediliyor.

01:19:46Ve Türkiye'de bu oran %90

01:19:48seviyelerinde. Kişi başı ortalama

01:19:503 kilogram çay tüketiliyor.

01:19:52Ve yapılan son bir araştırmaya göre

01:19:54insanların %88'i

01:19:56çay demledim sözünü duyunca mutlu oluyor.

01:19:58Biz de kırmızı mikrofonla

01:20:00bunu soracağız. Çay demledim sözü

01:20:02sizi mutlu eder mi?

01:20:08Ben çok mutlu oluyorum mesela.

01:20:10Nasıl oluyor mesela?

01:20:12Bence çayı çok seviyorum. Günde 10 bardaktan fazla

01:20:14içerim. Birisi de dediği zaman

01:20:16mutlu oluyorum. Çay dedin mutlu oluyoruz.

01:20:18Milli içeceğiz oğlum. Milli içeceğiz. Ondan

01:20:20başkası var mı ya? Yok ya. Direkt mutlu

01:20:22oldunuz zaten. Ya değil mi?

01:20:24Biz deminden beri çay içmeye çalışıyoruz.

01:20:26Çay demledim sözü

01:20:28sizi mutlu eder mi? Eder.

01:20:30Çay demlediysen iyiydi. İçeriz onu da.

01:20:32Çok mutlu eder. Mesela evde otururum.

01:20:34Yemeği yerim. Yorgun olurum.

01:20:36Çay içmeme gerek yok.

01:20:38Çay demledim dedikleri anda otomatikmen

01:20:40yorgunluğum gider. İstemeseniz bile

01:20:42çay demledim dediğinizde ya birisi dediğinde

01:20:44otomatik olarak aa ben de alayım bir bardak

01:20:46yiyebiliyorsunuz yani. Hiç ben şunu duymadım.

01:20:48Çay demledim. Yok ben içmiyorum.

01:20:50Kalsın diye duymadım yani. Etmez mi

01:20:52ya çay bu ya? Yorgunluğu alıyor.

01:20:54Sürekli demliyor.

01:20:56Çay demledim dediğinizde

01:20:58mutlu olanlar var mı? Olmaz mı?

01:21:00Birisi size çay demledim

01:21:02dese mutlu olur mu? Tabii. Neden?

01:21:04Çay demledi.

01:21:06Çay verirse ben mutlu olurum tabii.

01:21:08Çay demle etmiyor abi. Hayır ben çünkü

01:21:10çay içmiyorum ama mutlu. Babam mutlu oluyor hep.

01:21:12Kimin söylediğine bağlı olarak mutlu olurum.

01:21:14Kim söylese mutlu olurum? Sevdiğim birisi söylese

01:21:16mutlu olurum. Çok mutlu olurum.

01:21:18Evdesiniz. Çay demlendi diye

01:21:20söz duydunuz. Evet. Bizi mutlu eder mi?

01:21:22Eder. Bence mutlu oluyorlardır.

01:21:24Çay güzel bir şey.

01:21:26Siz mutlu oluyor musunuz? Evet. Ben çay

01:21:28severek içiyorum. Çay demledim

01:21:30sözünü duysanız mutlu olur mu? Evet.

01:21:32Çayın hastasıyız ya. Direkt gülmeye

01:21:34başladık. Gülme. Çay dedim mi

01:21:36güleceksin lan. Ne yapacaksın? Tek mutluluğumuz

01:21:38o zaten. Başka nereden mutlu olacağız ki?

01:21:40Çay yani. Bir de çay demleyen

01:21:42eğer güzel demlerse mesela

01:21:44benim babaannem çok güzel çay demler.

01:21:46Babaannem çay demlediği zaman mesela

01:21:48sözü duyduğum anda ben otomatikman yorgunum

01:21:50gider. Çay demlemek bir şeye

01:21:52ara vermektir. Ya da

01:21:54kontak kapatmaktır. Sohbet

01:21:56etmektir sevdiğinizle. Ya da

01:21:58kendi kendinize başınızı dinlemenizdir.

01:22:00Onun için çay demlemeyin aslında

01:22:02bize getirdiği o özelliği seviyoruz.

01:22:04Ben de mutlu oluyorum. Doğrudur.

01:22:06Herkes mutlu olabilir bunların hakkında.

01:22:08Siz burada satış yaparken çayı yeni

01:22:10demledim dediğinizde mutlu oluyorlar mı? Evet.

01:22:12Neden peki? Çünkü çay kimileri

01:22:14için zevk meselesi herhalde. Ondan dolayı

01:22:16olabilir. Ben babamdan biliyorum.

01:22:18Her akşam çay demle çay demle diye

01:22:20tutturuyor. Ben çok çaycı değilim ama

01:22:22yüzde sekseni doğrudur ya.

01:22:24Babam, annem, dedem her akşam

01:22:26çaysız uyuyamazlar. Çok mutlu oluyorlar.

01:22:28Çünkü çay mutluluk getiren

01:22:30bir içecektir.

01:22:33Günde kaç bardak çay tüketiyorsun?

01:22:35Günde çok. Yirmi tane,

01:22:37otuz tane gece bile içiyorum ben.

01:22:39Olurum. Ben de olurum. Çay.

01:22:41Ben yapınca mutlu olursun sen.

01:22:45Evet abiler tazeden. Var mı?

01:22:47Çay isteyen, çay bekleyen.

01:23:03Efendim, bilim insanları

01:23:05günümüzde yetmiş yaşına artık

01:23:07altmış yaş olduğunu belirtiyor.

01:23:09Çünkü yetişkinlerin fiziksel ve zihinsel açıdan

01:23:11önceki nesillere göre on yıl

01:23:13daha genç olduğu tespit edildi.

01:23:15Uzmanlar bu durumun nedenini ise

01:23:17gelişen sağlık sistemi ve imkanlar

01:23:19olduğunu söylüyor.

01:23:23Yaşlanmayı hastanın yaşına

01:23:25göre değil de biraz daha

01:23:27fonksiyonellik ve aktivite düzeyine

01:23:29göre belirliyoruz.

01:23:31Yirmi yaş, altmış, altmış

01:23:33yaşsa elli yaşında gibi hissediyor.

01:23:35Bunun nedeni ise

01:23:37gelişen sağlık sistemi.

01:23:39Bilinçli beslenme, düzenli

01:23:41egzersiz oranının artması,

01:23:43kronik hastalıkların iyi yönetilmesi,

01:23:45ilerleyen dönemlerde

01:23:47hem hastalık hem yaşlanma

01:23:49sürecini uzattığı için

01:23:51bu hastalarda

01:23:53ya da bu bireylerde yaşlanma

01:23:55evrelerinin ertelendiğini görmekteyiz.

01:23:57ResearchSquare dergisinde

01:23:59yayınlanan araştırma

01:24:01günümüzde yetmiş yaşındaki

01:24:03insanların aslında altmış yaşın

01:24:05sağlamlığına sahip olduğunu gösterdi.

01:24:07Araştırmacılar günümüzde

01:24:09yetmiş yaşındaki kişilerin

01:24:11fiziksel ve zihinsel performans

01:24:13olarak önceki nesillere göre

01:24:15on yıl daha genç

01:24:17olduğunu belirledi.

01:24:19Yetmiş yaşında bir bireyin

01:24:21eğer düzenli

01:24:23egzersiz yaptıysa, beslenmesine

01:24:25dikkat ettiyse ve kronik hastalık yönetimini

01:24:27iyi yaptıysa,

01:24:29altmış yaşında normal kronik hastalığı

01:24:31olan ve beslenmesine ve

01:24:33sporuna, egzersizine, diyetisine

01:24:35dikkat etmeyen bir hastayla

01:24:37biz aynı kategoriye

01:24:39koyabiliriz.

01:24:41Genç ve sağlıklı kalmak için ne yapılmalı?

01:24:43Yaşlanmayı geciktirmek için

01:24:45özellikle kronik hastalıkların

01:24:47iyi yönetilmesi,

01:24:49bilinçli beslenme ve düzenli

01:24:51egzersiz programlarına

01:24:53uyumun

01:24:55önemini vurgulamak istiyorum.

01:24:59Hız kontrolünü sağlayan

01:25:01radar sistemine bir yenisi daha eklendi.

01:25:03Adı yapay zeka destekli radar sistemi.

01:25:05Peki diğer sistemlerden farkı ne?

01:25:07Aracın hızını nasıl tespit ediyor?

01:25:09Detayları TNN Türk muhabiri

01:25:11Emel Tell aktarıyor.

01:25:13Yapay zeka

01:25:15hayatımızın her alanında aslında

01:25:17her noktasında karşımıza çıkıyor.

01:25:19Şimdi yapay zekayı farklı bir açıdan

01:25:21ele alacağız, farklı bir açıdan

01:25:23mercek altına alacağız.

01:25:25Kameraman arkadaşım Doğukan Yıldırım

01:25:27hemen benim yanımda bulunan bu

01:25:29yapay zeka destekli bir

01:25:31radar sistemi.

01:25:33Burada hemen karşı yoldan gelen

01:25:35dört şeritteki araçların hız

01:25:37tespitini yapıyor. Şunun da altını çizeyim

01:25:39yerli ve milli imkanlarla

01:25:41üretildi. Aslında yapay zeka

01:25:43diyoruz, yapay zeka

01:25:45desteğiyle birlikte yapılıyor ama

01:25:47diğer sistemlere göre farkı

01:25:49nedir? Onları da merak ediyoruz.

01:25:51Özellikle ekiplere ne gibi kolaylıklar

01:25:53sağlanıyor? İşte bunları konuşacağız.

01:25:55Yanımızda Serhat Doğan var.

01:25:57Efendim hoş geldiniz. Merhabalar

01:25:59siz de hoş geldiniz. Ben biraz

01:26:01açılışı yaptım, anlattım. Yerli ve

01:26:03milli aslında hız tespiti

01:26:05yapıyor dedim. Peki bu sistem nasıl işliyor?

01:26:07Uygulamalı olarak gösterelim mi?

01:26:09Tabi isterseniz bir adım geri dönerek

01:26:11biz on yıl önce Sayın Cumhurbaşkanımızın çaresiyle

01:26:13Türkiye'ye döndük. Savunma Sanayi

01:26:15Başkanlığımızın öncülüğünde Teknopark İstanbul'da

01:26:17radarsanı kurduk. Radarsan

01:26:19yapay zeka, sensör vizyonu ve

01:26:21radar teknolojileri üzerine çalışıyor.

01:26:23Bir platform projesi geliştirdik.

01:26:25Bu ARGE süreci boyunca

01:26:27ve bunun ilk ürünü olarak da

01:26:29Trafidar o ürünlerden bir tanesi.

01:26:31İlk ürünü. Aslında dikkat çekiyor.

01:26:33Yapay zeka ile çalışıyor efendim bu.

01:26:35Nasıl çalışıyor onu merak ediyoruz.

01:26:37Şöyle, normalde sistemler

01:26:39insanlara bağımlı olarak çalışır.

01:26:41Yani operatöre bağımlı çalışıyor.

01:26:43Ama bu sistem doğuştan

01:26:45yapay zeka ve dünyada alanında ilk

01:26:47gösterelim mi? Şuradan mı

01:26:49nasıl oluyor? Şöyle,

01:26:51ilk aldığı verileri tamamen yola

01:26:53kurduktan sonra siz 4 şeridi

01:26:55ve hatta daha üzerini kapsayarak

01:26:57yoldan geçen araçların ilk

01:26:59hedefi tabi hızlarını tespit etmek.

01:27:01Onun arkasından marka, model, renk,

01:27:03konumları, tipleri

01:27:05gibi bilgilerin hepsini otonom olarak

01:27:07insandan bağımsız, operatöreden

01:27:09bağımsız olarak alıyor. Üzerini de

01:27:11işliyor ve arkasından da

01:27:134K ile birlikte merkeze

01:27:15merkeze gönderiyor ve orada

01:27:17tespit ediliyor. Aynen. Polinet ile

01:27:19birlikte merkeze gönderiyor. Efendim, aslında

01:27:21iki şekilde kullanım var. Bir tanesi

01:27:23böyle tripod şeklinde.

01:27:25Bir tanesi ise aracın üstünde konuluyor.

01:27:27Oradan da bakalım mı nasıl ilerliyor?

01:27:29Buyurun lütfen.

01:27:31Sistemler aynı zamanda

01:27:33kamu güvenliği içinde kullanılıyor.

01:27:35Yani buradaki... Şöyle ekrandan görebiliriz.

01:27:37Ekrandan bakabiliriz. Her geçen

01:27:39aracın, burada bahsettiğim gibi

01:27:41hızlarının yanı sıra diğer özelliklerinin

01:27:43sarı kutucuklarda

01:27:45yazıyor aslında. Üzerlerinde hem

01:27:47hızları hem marka modelleri, plakaları

01:27:49GPS koordinatları yazıyor.

01:27:51Bu özellikle kamu güvenliği tarafında

01:27:53terörle mücadelede, organize

01:27:55suçlarda, kaçakçılık gibi

01:27:57suçların hepsinde de bu sistemlerin

01:27:59kullanımına izin veriyor. Zaten

01:28:01dünyadaki farklılıkları bunlar

01:28:03ve sistemlerin hepsinin gelişimi

01:28:05savunmasına ait başkanlığı ve

01:28:07İçişleri Bakanlığı ile birlikte

01:28:09Emniyet Genel Müdürlüğümüzle ortak geliştirildi

01:28:11bu sistemler. Peki efendim şunu da merak ediyoruz

01:28:13aslında ekipleri oldukça kolaylık

01:28:15sağlayacak bir sistem. Nerelerde

01:28:17kullanılıyor? Onlar da aslında merak ediyorum.

01:28:19Şu anda ülkemizde tüm

01:28:21Türkiye'nin hepsine

01:28:23yer görülmüş. Her noktada görmek mümkün.

01:28:25Her yolda mı peki? Her yolda artık

01:28:27mümkün. Sistemleri görüyor olacağız.

01:28:29Burada bahsettiğim üzere

01:28:31ilk hedef her zaman can ve

01:28:33mal güvenliği. Ki

01:28:35bayram dönüşünde İçişleri

01:28:37Bakanımızın yaptığı açıklamalarda olduğu gibi

01:28:39biz trafik

01:28:41terörüne çok fazla

01:28:43can kaybı veriyoruz. Bunun

01:28:45hem

01:28:47bu taraftaki can kayıplarının neden olduğu

01:28:49ülkemizde sıkıntılar var.

01:28:51Buna ek olarak da

01:28:53insan kaynağı açısından da

01:28:55biz son 20 yılda savunma sınavında

01:28:57çok güzel teknolojiler geliştirdik.

01:28:59Ama ülkemizin her zaman gururla

01:29:01bahsettiği insan kaynağı

01:29:03orta ve genç

01:29:05yaş kesimi olarak görünüyor. Trafik

01:29:07kazalarının sonuçlarına baktığımızda ise

01:29:09genel olarak

01:29:11insanların orta ve genç

01:29:13yaştaki insanları kaybettiğinizi görüyoruz.

01:29:15Merak ediyoruz aslında yeni bir uygulama

01:29:17ne zamandan beri kullanılmaya başladı?

01:29:19Bayramdan önce başladı.

01:29:21Ne zaman? Bayramından önce

01:29:23başladı. O bayram süresince

01:29:25Haziranda başladı mı?

01:29:27Tabi tabi haziranda başladı. Orada

01:29:29bununla ilgili olarak

01:29:31hatta istatistikleri yayınlandı.

01:29:33Kullanıldı ve şimdi de tüm

01:29:35Türkiye'de her tarafta

01:29:37kullanılıyor. Peki çok teşekkürler

01:29:39verdiğiniz bilgiler için. Bir kez

01:29:41daha altını çizmek istiyorum. Aslında yapay zeka

01:29:43hayatımızın her alanında, her

01:29:45noktasında görmek mümkün. Hemen benim

01:29:47yanımda bulunan Tripod üzerinde kurulu

01:29:49bir radar sistemi ama

01:29:51yapay zekayla

01:29:53yapay zekayla birlikte

01:29:55çalışıyor. Peki eski sistemlere

01:29:57göre şimdiki sistemle arasındaki farkı

01:29:59nedir? Bunları konuştuk. Bir taraftan da

01:30:01şunun altını çizmek istiyorum. Ekiplerin

01:30:03daha da gücüne güç katacak. Çünkü

01:30:05yoldan geçen araçların hız tespitini

01:30:07yapacak. Tabi sadece hız tespiti

01:30:09değil. O aracı muayenesinin olup

01:30:11olmadığı, kaçak olup olmadığı bunların

01:30:13da tespitini yapıyor. Ardından tespit

01:30:15yaptıktan sonra merkeze iletiliyor ve

01:30:17gerekli işlemler o noktada yapılıyor.

01:30:21Efendim şimdi yapay zekadan

01:30:23söz açılmışken çok dikkat çeken

01:30:25bir iddia var. Onu da konuşalım. Güney Kore'nin

01:30:27Gumi şehrinin belediyesinde çalışan

01:30:29bir robot kendini bir

01:30:31merdiven boşluğundan aşağıya attıktan sonra

01:30:33tepkisiz halde bulunmuş.

01:30:35Ülke medyasında ilginç iddialar var.

01:30:37Haberlere göre diğer robotlardan

01:30:39daha fazla çalıştırılan robotun ölüm

01:30:41sebebi aşırı iş yüküne

01:30:43bağlı bir intihar. Medya böyle

01:30:45yorumlamış. Marmara Üniversitesi Öğretmeni

01:30:47Prof. Dr. Ali Murat Kırık

01:30:49İstanbul Stüdyomuzda bizlerle birlikte

01:30:51özellikle soracağız böyle bir şey mümkün mü diye.

01:30:53Çünkü o zaman insanlardan sonra

01:30:55herhalde robotların psikolojik sağlamlığını

01:30:57konuşmamız gerekecek. Sayın Kırık

01:30:59bir robot intihar edebilir mi?

01:31:01Efendim ben şöyle söyleyeyim.

01:31:03Dünya medyasına düştükten sonra

01:31:05tabi bizler de bu konuda

01:31:07araştırmalar yaptık. Böyle bir

01:31:09olayın söz konusu olabilir mi

01:31:11noktasında. Ama siz de takdir edersiniz ki

01:31:13bunlar otonom araçlar.

01:31:15Otonom sistemler. Dolayısıyla kendisine

01:31:17yüklenen veriler dahilinde

01:31:19çalışan araçlardan bahsediyoruz.

01:31:21Robotlardan bahsediyoruz. Yani şimdi

01:31:23duygusu olan hep

01:31:25konuştuğumuz yapay zekanın mesela duygusu yoktur.

01:31:27Duyguları olmayan, empati

01:31:29kuramayan bir varlık nasıl kendini

01:31:31başka bir robotla kıyaslasın da

01:31:33ben bunlardan çok daha fazla

01:31:35çalışıyorum böyle bir şey olmaz.

01:31:37Bu dünya artık benim için yaşanmaz duruma geldi

01:31:39deyip merdiven boşluğundan attı.

01:31:41Kıyaslamayı yapar herhalde de intihara

01:31:43iş açısından tabi yani iş açısından

01:31:45baktığınızda şimdi nesnelerin interneti

01:31:47dediğimiz bir kavram var. Cihazlar birbiriyle

01:31:49iletişim kurabiliyorlar, etkileşime geçebiliyorlar.

01:31:51Ama duygusu olmayan varlıklar

01:31:53nasıl olur da birbirine etkilensin.

01:31:55Ben 7 saat çalışıyorum, bunlar 5 saat çalışıyor

01:31:57benden daha fazla para alıyor, benden

01:31:59daha fazla kral gibi gözüküyor

01:32:01denmez ki Işıl Hanım. Yani açık ve net bir şekilde

01:32:03söylememiz lazım. Ama bu tabi

01:32:05dünya medyasına geldi, indian express geçti

01:32:07bütün dünya geçti bu haberi.

01:32:09İşte ilk robot ölüm

01:32:11vakası gerçekleşti, intihar vakası

01:32:13gerçekleşti şeklinde. Bir kere

01:32:15bunlar otonomdur. Yani dolayısıyla

01:32:17duygusu yoktur. Duygusu olmayan

01:32:19bir varlığın kendini başkalarıyla

01:32:21kıyas edip işte ben bunu geliyorum

01:32:23intihar ediyorum deme durumu söz konusu

01:32:25değildir. Ha şu olabilir,

01:32:27bunların hepsinin bir sensörü bulunmaktadır.

01:32:29Yazılımı bulunmaktadır.

01:32:31Yazılım hataları ve sensörlerdeki

01:32:33bozukluklar sebebiyle

01:32:35orada bazen biz de merdiveni göremiyoruz

01:32:37düşüyoruz. Burada da aynı

01:32:39bu robottur. Dolayısıyla bu aşağı

01:32:41inmiş olabilir, düşmüş olabilir.

01:32:43Yani bilinçli bir şekilde gelip ben bu

01:32:45dünyadan artık dediğim gibi

01:32:47bıktım, usandım deyip atlayacak hali yok.

01:32:49Ama bunu dünya medyası da

01:32:51öyle bir gördü ki biraz açık söylemek

01:32:53gerekirse öyle bir köpürttü ki

01:32:55yani herkes işte bak robot intihar

01:32:57etti ne olacak? Robot ediyorsa insanlar

01:32:59mı etmesin demeye başladılar düşmanım.

01:33:01Açıkçası ha geçmişte

01:33:03bir vaka var onu size anlatayım.

01:33:05Geçmişte bir temizlik

01:33:07robotu bir fırının içerisine

01:33:09giriyor. Ama şimdi biliyorsunuz

01:33:11mesela temizlik robotları önce

01:33:13bulut bilişim sistemi üzerinden

01:33:15evin haritasını çıkartıyor.

01:33:17Bakıyor. Ondan sonra

01:33:19siz ekstradan oraya bir şey koyduğunuzda

01:33:21o önceden haritayı

01:33:23çıkarttığı için otomatik olarak

01:33:25oraya bir fırının eklendiğini bilmediğinden

01:33:27dolayı robot fırına geliyor yanıyor.

01:33:29İş kazası deriz biz buna.

01:33:31Sadece şu ana kadar böyle bir

01:33:33olay var dünya genelinde baktığımızda.

01:33:35Onu da size anlattığım gibi yani

01:33:37önceden tespit edilen bir alanın

01:33:39içerisine eklenen farklı bir

01:33:41fırın var. O fırının içerisine girerek

01:33:43kaza oluyor. Ama burada yani

01:33:45olayın olduğu gibi ben en

01:33:47kıdemliyim. Bir de haberin diline

01:33:49baktığınızda en kıdemli

01:33:51oranın işte en eskilerinden olan robot

01:33:53filan deniyor. Yani biraz kusura bakmayın

01:33:55yani ben biraz güldüm bu olayı

01:33:57incelerken değerlendirirken.

01:33:59Zaten bir şey

01:34:01demem. Bakın şu an ileride belki

01:34:03bunlar meydana gelebilir. Yani bundan 5

01:34:05sene sonra 10 sene sonra yapay zeka

01:34:07destekli robotların da duygulara

01:34:09haiz olması ile birlikte

01:34:11bu meydana gelebilir. Evet orada empati

01:34:13kurabilir. Ya işte bu benim arkadaşım

01:34:15mesela. Bu kadar haizli olabilir mi?

01:34:17Niye olmasın? Sonuçta.

01:34:19Ya tabii ki sonuçta

01:34:21yapay zekayı hep konuşuyoruz sizinle.

01:34:23Ne veri yüklerseniz

01:34:25onun kapsamında size

01:34:27sonuç çıkartacaktır. Dolayısıyla

01:34:29bu zamanla mesela şu an yapay

01:34:31zeka destekli son sürüme

01:34:33baktığımızda orada mesela

01:34:35daha duygusal ifadeler kullanabildiğini

01:34:37görüyoruz. Şu an ifadelere geldi.

01:34:39Yarın öbür gün tekrardan bunu bir

01:34:41vücut bulduğunu düşünürseniz

01:34:43evet bu olabilir mi? Olabilitesi

01:34:45yüksek. Bir de yani bunu biraz daha

01:34:47füturistik bir bakış açısıyla değerlendirdiğinizde

01:34:49her şey bir fikirle başlıyor.

01:34:51Sonuçta zaten bilimkurgu filmlerini

01:34:53yazan senaristlerle teknolojiyi

01:34:55geliştiren mühendisler de

01:34:57aynı yoldan gidiyorlar. Çünkü hepsinin

01:34:59ortak faydası o fikrin

01:35:01çıkması. Daha sonra birisi fikri

01:35:03kaleme döküyor. Senaryo haline geliyor.

01:35:05Diğeri de daha teknik boyuta

01:35:07dökmüş oluyor. Robotları geliştiriyor

01:35:09baktığınızda. Şimdi robot köpek ordusundan

01:35:11bahsettik. Çin'in robot köpek ordusu var.

01:35:13Robot komutanlar oluşturulmaya

01:35:15başlandı. Dolayısıyla tabii ki bu

01:35:17tarz temizlik robotları ya da

01:35:19işte dediğim gibi mesela bu robot

01:35:21o katın sorumluluğunu üstlenmiş. İşte

01:35:23hem temizliğini yapıyor hem asansörü

01:35:25çağırıyor vesaire baktığınızda.

01:35:27Bir de yani baktığınızda Güney Kore'de yaşanan

01:35:29ilk robot intiharı vesaire

01:35:31şeklinde de bir ifade

01:35:33Tükenmişlik sendromu oluyor. Evet aynen

01:35:35öyle. Yani şimdi robot neden

01:35:37bunu yapsın efendim? Robot bu

01:35:39sonuçta dediğim gibi teknolojik bir

01:35:41varlıktan bahsediyoruz yani. Şimdi işin

01:35:43şakası bir yana tabii elbette gülüyoruz

01:35:45bu haberleri okurken ama bir yandan da şimdi

01:35:47gelecekten bahsederken ki günümüzde

01:35:49bile hayatımızın her alanında yapay

01:35:51zekayla karşı karşıyayız. Dolayısıyla

01:35:53gelecekte de pek çok alanda ona güveniliyor.

01:35:55Özellikle sağlık alanında ne kadar

01:35:57kıymetli olduğunun farkındayız. Tabii ki

01:35:59kötü amaçlarla kullanılan işte savaş

01:36:01meydanlarında da örneğin işlerini yaptıkları da var

01:36:03ortada ama bir yandan da bazen de

01:36:05hatta endişeleniyoruz. Acaba yerimizi

01:36:07satacak diye burada çokça konuştuk sizinle.

01:36:09Dolayısıyla işler bu noktaya gelir mi?

01:36:11Duygular işin içine girer mi diye de

01:36:13özellikle soruyoruz. Robotlarda

01:36:15bir iş yükü sınırı var mıdır?

01:36:17Nasıl durum? Şimdi efendim bakın

01:36:19robotların çalışma prensibi şudur. Siz

01:36:21robota yani dediğim gibi istediğiniz

01:36:23bilgiyi yüklerseniz onun neticesini

01:36:25verene kadar o zaten çalışmaya başlar.

01:36:27Bunların hepsinin tabii teknik kapasiteleri

01:36:29özellikleri farklılaşmaktadır.

01:36:31Yani her robotta her göreve haiz

01:36:33değildir. Çünkü sonuçta onun bir

01:36:35öğrenme modeli vardır. O

01:36:37öğrenme modeli neyse o kapsamda hareket

01:36:39eder. Bunlar da doğal dil işleme

01:36:41modelleri olarak karşımıza çıkar. Çünkü

01:36:43yapay zeka desteklidir. Yani dediğim gibi

01:36:45mesela diyelim bu sehpayı siz ona

01:36:47tanıtırsanız o bu sehpanın

01:36:49üstünden ya da yanından geçebilecek

01:36:51potansiyeli haiz olur. Ama

01:36:53aynı bir çocuk gibidir. Bizleri de öğretirken

01:36:55öyle değil mi? Aman işte dediğim gibi

01:36:57ateşe değme, eline

01:36:59dokunma çünkü o elini yakabilir

01:37:01ya da elini yakar ya da işte şuradan

01:37:03geçme çukurun önüne geçersen dediğim

01:37:05gibi düşersin ya da işte efendim

01:37:07çok hızlı gidersen kaza yaparsın.

01:37:09Bunlar zaten bize de öğretilen şeyler.

01:37:11Yapay zeka destekli robotlar da zaten

01:37:13böyle öğrenmeye başlıyorlar.

01:37:15İşte az önce de mesela gösterdiler.

01:37:17Yapay zeka destekli bir şekilde işte

01:37:19kamera geçiyor, araçların plakalarını

01:37:21mesela alıyor. Orada gösteriyor hızını

01:37:233 aşağı 5 yukarı test edebiliyor.

01:37:25Bunlar yapılıyor.

01:37:27Büşra Hanım bunlar zaten. Yani sormak istediğim aslında

01:37:29şu Güney Kore'deki olayda örneği tabii ki

01:37:31haberlerdeki detayları sadece biliyoruz ama

01:37:33örneğin çamaşır makinesine fazla

01:37:35o kilodan belirli sınırdan fazla koyarsanız

01:37:37patlayabilir. İşte bazı kazalar

01:37:39meydana gelebilir, arızalar meydana gelebilir.

01:37:41Bu robotu da işte intihar

01:37:43ettiği söylenen bu robotu da fazla çalıştırmış

01:37:45olabilir mi haddinden fazla?

01:37:47Bunlar zaten teknolojik ürünlerdir efendim ama

01:37:49bu ne olur? Siz robot halinden fazla

01:37:51çalışırsanız gelip merdivenlerden

01:37:53aşağı inmez. O otomatik olarak zaten

01:37:55devreleri yanar efendim.

01:37:57Motoru yanar. Anlatabiliyor muyum?

01:37:59Yani bu biraz daha teknik sorun problem olarak

01:38:01karşımıza çıkar ama robota

01:38:03duygusal bir anlam

01:38:05yükleterek işte çok iş yükü

01:38:07vardı, çok çalışıyordu, çok emektar

01:38:09bir robottu. Dolayısıyla yeni gelenlerden

01:38:11sonra buna çok fazla

01:38:13iş yükü verildiği için aa bunlar benden

01:38:15sonra geldi, benden az çalışıyorlar deyip

01:38:17intihar mı edecek şimdi Büşra Hanım?

01:38:19Yani o biraz medyanın biraz

01:38:21yani dediğim gibi köpürtmesi bir de

01:38:23şimdi bu olay soruşturulacakmış

01:38:25neden oldu? Yani burada ne

01:38:27olabilir? Bir de şöyle anlatılıyor

01:38:29kamera kayıtları vesaire

01:38:31incelenecek sonuçta onun dediğim gibi

01:38:33yaptığı her adım zaten kayıt altına

01:38:35alınmış durumda efendim onların uzaktan

01:38:37sistemler zaten kontrol altına alıyor

01:38:39hareketlerini zaten oradan takip edebiliyor

01:38:41burada sadece şu olacak

01:38:43şimdi bu robot neden intihar etti?

01:38:45Ya da işte o söylenen ifade

01:38:47ya da neden kendini merdivenden

01:38:49aşağı attı? Şimdi burada ya bir

01:38:51sensör hatası düştü mü? Ha işte

01:38:53attı mı düştüm bir de şöyle deniyor

01:38:55haberde siz de okumuşsunuzdur

01:38:57önceden diyor anormal hareketler gerçekleştiriyor

01:38:59hani intihardan önce bir insan

01:39:01düşünür ya intihar edip

01:39:03etmeme konusunda ben intihar edeyim mi

01:39:05etmeyeyim mi? Bir de öyle bir şey veriyor yani robot

01:39:07önceden anormal hareketler savurgulamaya

01:39:09başladı kendi çevresine dönmeye başladı

01:39:11o şekilde söylüyor. E ne olur kendi

01:39:13çevresine dönmeye başlıyorsa yazılımsal bir sorun

01:39:15olmuştur. O hareketini

01:39:17farklı bir şekilde yansıtmıştır. Dolayısıyla

01:39:19ne olmuştur? En sonunda da harita

01:39:21işte o çıkarttı o katın

01:39:23haritası neyse o haritanın

01:39:25dışına çıkmış olabilir

01:39:27dolayısıyla da o merdiven normal şartlarda

01:39:29sensör olarak oraya geldiğinde

01:39:31durması gereken robot duramamıştır

01:39:33düşmüştür. Bu kadar basit

01:39:35ama buna intihar etti çok çalıştığından dolayı

01:39:37iş yüklendiğinden dolayı intihar etti

01:39:39demek bence şöyle söylüyorum teknolojiyle

01:39:41bilimle örtüşmeyecek noktada

01:39:43çünkü duygusu olmayan bir teknolojiden

01:39:45bahsediyoruz. Burada robottan bahsettiğimiz

01:39:47ve sizin bahsettiğiniz bu teknolojik

01:39:49aşamada bunun mümkün olmadığını söylediğiniz için

01:39:51bu habere gülüyoruz ama çok kritik bir şey

01:39:53söylediniz. Daha sonrasında yani teknoloji

01:39:55ilerledikçe duyguları da olabilir

01:39:57bu cihazların. Şimdi bakın

01:39:59bu olabilir. Zaten filmlerde de

01:40:01görüyorsunuz. O zaman işler...

01:40:03İnsan robot etkileşimlerini de görüyorsunuz.

01:40:05Bence şu an bunu düşünmesi gereken

01:40:07yani intihar etmesi gereken robotlar

01:40:09değildir. Çünkü niye? Benim yerimi

01:40:11alacak bir robot beni tam

01:40:13tersi bir paniğe sokar.

01:40:15Strese sokar. Çünkü ben bu işi yaparken

01:40:1710 kişinin işini siz bir robota

01:40:19etkilerseniz bu ciddi bir sorun oluşturur.

01:40:21Fakat yine diyorum.

01:40:23Burada teknoloji geliştirilirken, bu

01:40:25tarz robotik sistemler geliştirilirken

01:40:27bazı etik değerler vardır. Bu etik

01:40:29değerlerin dışına taşmamak gerekir.

01:40:31Yoksa Elon Musk'ın araç

01:40:33fabrikasında olduğu gibi 2021

01:40:35yılındaki olay yani

01:40:37yazılımcıya saldıran robotun

01:40:39farklı versiyonlarını biz ileride de görmeye

01:40:41başlarız. Bu olay belki esritüel

01:40:43baktığımız bir husus ama gelecek

01:40:45yıllarda bu iş kontrol altına alınmazsa

01:40:47hukuki olarak önüne geçilmezse

01:40:49ve ülkeler ortak bir konsorsiyum

01:40:51oluşturup bu tarz robot gelişimlerine

01:40:53karşı kayıtsız kalırlarsa

01:40:55işte o zaman çok daha farklı olayları

01:40:57yaşayabilme ve görebilme şansımız

01:40:59çok fazla olacak. O zaman bu olayları

01:41:01çok daha fazla tartışacağız.

01:41:03Ben teşekkür ediyorum

01:41:05efendim. Sağ olun.

01:41:07Türkiye'nin yerli ve melli ilk haberleşme

01:41:09uydusu TürkSat 6A'nın uzay yolculuğu

01:41:11başladı. Peki TürkSat 6A

01:41:13uzayda neler yapacak? Yerli uydunun

01:41:15katkıların hangi alanlarda olacak?

01:41:17Detaylar haberimizde.

01:41:1910, 9,

01:41:218, 7,

01:41:236, 5,

01:41:254, 3,

01:41:272, 1

01:41:29Bismillah. Ateş.

01:41:33Aziz Kırk Devleti

01:41:35Türkiye'nin ilk

01:41:37yerli ve milli haberleşme uydusu

01:41:39TürkSat 6A'nın

01:41:41uzay yolculuğu başladı.

01:41:43Yerli ve milli uydu

01:41:45TürkSat 6A uzaya işte

01:41:47böyle gönderildi. İlk

01:41:4911 ülke arasındaki yerimizi

01:41:51alıyoruz. O gururu, o

01:41:53heyecanı bize yaşattı.

01:41:55Onun için gerçekten çok

01:41:57mutluyuz. Yerli uydu çalışmaları

01:41:592014 yılında başladı.

01:42:0110 yılın ardından çalışmalar

01:42:03meyvesini verdi.

01:42:05Türkiye uzaya uydu gönderen

01:42:0711 ülkeden birisi oldu.

01:42:09Ve Türk uydularının ulaştığı nüfus

01:42:11sayısı 3,5 milyardan

01:42:135 milyara yükseldi.

01:42:15Peki yerli uydu uzayda neler

01:42:17yapacak? TürkSat 6A

01:42:19haberleşmeden kurtarma operasyonlarına,

01:42:21askeri alanlara kadar

01:42:23birçok alanda görev yapacak.

01:42:25Hem sivil hem askeri haberleşmemiz

01:42:27çok çok kıymetli. Onun için

01:42:29o güveni bize tekrar

01:42:31tesis etmiş oldu.

01:42:33TürkSat 6A aynı zamanda insansız

01:42:35hava araçlarının kapasite alanını

01:42:37da genişletecek. Bu sayede

01:42:39ihaların yurt dışındaki görevleri

01:42:41sırasındaki kontrolü daha da

01:42:43kolaylaşacak. Türk ihaları

01:42:45geçtiğimiz ay

01:42:47yaşanan komşumuz İran'ın

01:42:49helikopterinin düştüğü yeri

01:42:51tespit etmişti. Peki o coğrafyada

01:42:53bunu nasıl başardılar? Uydular

01:42:55üzerinden haberleşme sağlayarak

01:42:57uydular üzerinden haberleşme kabiliyeti

01:42:59savunma sanayi sistemleri için

01:43:01çok kritik bir kabiliyet.

01:43:03Uydu sayesinde mevcut uyduların

01:43:05hizmet vermediği Hindistan'ın

01:43:07büyük bir bölümü Tayland,

01:43:09Malezya ve Endonezya'da da

01:43:11kapsama alanına girecek. Ve böylece

01:43:13Türkiye ilk kez kendi

01:43:15ürettiği uydu üzerinden

01:43:17diğer ülkelerdeki yerel televizyon

01:43:19kanallarına da hizmet verecek.

01:43:21Bu uydumuz 5 milyar

01:43:23insanın yaşadığı nüfus

01:43:25coğrafyaya hizmet edecek.

01:43:31Hava durumuna da bakalım. Önemli çünkü

01:43:33bültenimiz boyunca da aktardık Bodrum'da.

01:43:35Orman yangınlarının devam ettiğini biliyoruz.

01:43:37Bir yandan Ankara'dan sağnak yağış haberleri geliyor.

01:43:39Bu hafta hava sıcaklıkları nasıl olacak

01:43:41derseniz rekor üstüne

01:43:43rekor kılacak diyor Osmanlar. Meteorolojiden

01:43:45peş peşe uyarılar yapıldı. Peki

01:43:47hem İstanbul hem de yurt geneli

01:43:49kaç dereceleri görecek? CNN Türk Meteoroloji

01:43:51danışmanı Orhan Şen, CNN Türk muhabiri

01:43:53Merve Tokaz'dan aktaracak.

01:43:55Evet sıcak havalarla

01:43:57başımız bir süredir epey

01:43:59dertli ama artık daha da

01:44:01sıcak günler gelecek. İstanbul'da

01:44:03özellikle termometreler neredeyse

01:44:0540 dereceye yaklaşacak.

01:44:07Şu an bile aslında çok ciddi

01:44:09anlamda bir sıcaklığın olduğunu

01:44:11söyleyebiliriz. Peki nasıl ilerleyen

01:44:13günlerde hava durumu

01:44:15neler yaşayacağız? Tüm bunları konuşacağız.

01:44:17CNN Türk Meteoroloji danışmanı

01:44:19Prof. Dr. Orhan Şen ve

01:44:21kameraman arkadaşım Alper Öztürk ile birlikte

01:44:23Ortaköy'den gerçekleştiriyoruz yayınımızı.

01:44:25Kavurucu bir sıcaktan

01:44:27gerçekleştiriyoruz hocam.

01:44:29Evet saat daha tam

01:44:31güneşin dik geldiği saat olmamasına rağmen

01:44:33kavurucu sıcaklık hakikaten etkili.

01:44:35Deniz kenarı olmamıza rağmen de

01:44:37bunu hissediyoruz hakikaten.

01:44:39Bugün İstanbul

01:44:41sadece İstanbul değil Ege

01:44:43ve Akdeniz kıyılarında da

01:44:45Akdeniz'in özellikle tatil

01:44:47yerlerinde sıcaklık yüksek ve

01:44:49hatta 40 dereceyi

01:44:51geçen sıcakları.

01:44:53Antalya'da 43 dereceye varacak sıcaklıklar

01:44:55var. 43 derece?

01:44:5743 derece önemli bir sıcaklık.

01:44:59İzmir 37-38 derecelik

01:45:01sıcaklıklar. Bu sıcaklıklar

01:45:03bu hafta bu şekilde devam edecek.

01:45:05Çarşamba günü Ege

01:45:07ve Akdeniz'de 1-2 derecelik

01:45:09düşüşler meydana gelecek. Yani 43 derecelik

01:45:11Antalya sıcaklığı

01:45:1338-37 derecelere

01:45:15kadar düşebilecek. Ama sıcaklıklar

01:45:17bitmiyor.

01:45:19Bitmiyor ve pazar günü ikinci bir

01:45:21sıcaklık dalgası daha geliyor.

01:45:23Daha da beteri var yani hocam.

01:45:25Daha da beteri var. Orada herhalde

01:45:27kavrulacağız gibi. Artık biraz ısındık

01:45:29şimdi. Orada kavrulacağız gibi geliyor.

01:45:31Özellikle bu önümüzdeki hafta pazar

01:45:33günden sonra aman dışarı çıkmayalım

01:45:35diyorum. Yani işimiz yoksa

01:45:37çıkmayalım. Bu yazı bu şekilde

01:45:39idare edeceğiz. Yani başka

01:45:41çaresi yok çünkü bu

01:45:43ısı çarpması ve güneş çarpmasından

01:45:45ölüm olayları çok fazlaşır bugünlerde.

01:45:47Kimsede de şapkada yok şöyle değil mi?

01:45:49Evet şapkada yok.

01:45:51Yani her an güneş çarpmasına

01:45:53karşı karşıya.

01:45:55Bu hafta bu

01:45:57şekilde gidecek. Yani iç kesimlerde

01:45:59yağmur biraz var gibi

01:46:01gözüküyor ama genelde kıyı

01:46:03kesimlerinde yani

01:46:05batı kesimlerin kıyılarında yağış da yok.

01:46:07Ama rüzgarlar kuzeyli olduğu için

01:46:09nemi artırıyor. Nemi artırdığı için de

01:46:11hissedilen sıcaklıklar da çok fazla

01:46:13artıyor. Özellikle geceleri.

01:46:15Geceleri

01:46:17%80'lere

01:46:19%90'lara çıkacak. Çıkan

01:46:21nemle birlikte İstanbul ve

01:46:23İzmir başta olmak üzere

01:46:25hissedilen sıcaklıklar

01:46:2740 dereceye geçiyor.

01:46:2940-45 dereceye kadar.

01:46:31Ki bu sıcaklıkta

01:46:33sağlık açısından çok önemli

01:46:35çok önemli problemler

01:46:37meydana gelebilir. Onun için dikkat edeceğiz.

01:46:39Tamam. Hocam var mı son bir

01:46:41uyarınız? Son cümlelerinizi alalım.

01:46:43Bu sıcakları şey yapacağız. Artık

01:46:45yani kendimizi koruyalım

01:46:47artık. Yani bireysel olarak koruyalım

01:46:49diyorum. Toplumsal bir koruma

01:46:51yapamazsınız bu durumda. Bireysel olarak

01:46:53yani hem

01:46:55güneş şapkasız

01:46:57gözlüksüz, bol

01:46:59ve açık renk elbisesiz dışarı

01:47:01çıkmayalım. Su tüketimini

01:47:03aman ihmal etmeyelim. Çok teşekkür ediyoruz.

01:47:05Ben teşekkür ederim. Hava gerçekten

01:47:07çok çok sıcak. Kavuruyor sıcak

01:47:09hava hepimizi ve ilerleyen

01:47:11günlerde de yani bu hafta içerisinde

01:47:13daha da kavurucu

01:47:15sıcaklar kapımızı çalacak

01:47:17gibi görünüyor. CNN Türk Meteoroloji Danışmanı

01:47:19Prof. Dr. Orhan Şen

01:47:21havanın notlarını aktarırken kameraman

01:47:23arkadaşım Alper Öztürk de sizler için

01:47:25görüntüledi diyelim ve sözü Ortaköy

01:47:27sahilinden bir kez daha merkeze bırakalım.

01:47:29Havanın notlarına

01:47:31nokta buluyoruz bugünlük günlük haber.

01:47:33Kuşağın kısa bir aradan sonrası Yenen Türk Ana Haber'de

01:47:35bu akşam Kanal Temel Tahsislerle birlikte

01:47:37olacak. Hoşçakalın.

Category

Transcript

Önerilen