Bài Chòi Hội An [ Vua Thể Thao Hội An ]
- 12 năm trước
Bài chòi là một di sản văn hóa phi vật thể đặc trưng, một sản phẩm tinh thần độc đáo của người dân vùng duyên hải miền Trung và đặc biệt là Phố Cổ Hội An.
Người cầm trịch cuộc chơi bài chòi, gọi là anh hiệu (người diễn xướng, cầm trò) rút một chiếc thẻ bài trong ống tre, đọc chữ trên tấm thẻ và bắt đầu hát một câu ca bài chòi theo giọng Quảng Nam. Thường là câu ca hò vè hoặc câu thơ song thất lục bát. Các làn điệu cơ bản của dân ca bài chòi Quảng Nam gồm xuân nữ, cổ bản, xàng xê và hò Quảng. Hết câu hát, các du khách bên dưới đang lắng nghe đã bắt đầu xem lại tấm thẻ bài của mình, nếu trùng với chữ trên thẻ của anh hiệu, tức là đã có một lá cờ.
Cứ thế, cuộc chơi bắt đầu từ chập tối đến gần 10 giờ đêm mới xong. Kể cả những đêm mưa, chỉ mình anh lính lệ cầm thẻ bài chạy qua lại, còn du khách và dàn nhạc, người cầm trịch cuộc chơi đều dầm mưa mà đứng chơi, hết ván này tới ván khác. Trong số những người chơi, ai có quân bài trùng với tên quân bài anh hiệu xướng lên thì hô to “có đây” để nhận một lá cờ nhỏ đổi lấy quân bài.
Trò chơi bài chòi được giới nghiên cứu cho rằng, xuất phát từ quá trình lao động sản xuất, gặp những giao thoa văn hóa vùng miền khác thành hội ca bài chòi. Sự kết hợp giữa ca nhạc, văn nghệ và trò chơi này phù hợp với những ngày mở hội làng. Phần thưởng không nhiều nhưng khích lệ người chơi cùng tham gia vào cuộc chơi, tạo nên một loại hình văn hóa dân gian đặc biệt có tương tác. Anh hiệu là người diễn trò, diễn ca, đồng thời cũng nắm giữ nhịp chơi, pha trò để cuộc chơi thêm phần hấp dẫn. Đặc biệt, anh hiệu thuộc nằm lòng nhiều câu hát dân gian, ca dao, tục ngữ của địa phương, đồng thời phải biết ứng biến, gặp chữ nào hát chữ đó, miễn cả chủ trò lẫn khách chơi đều cảm thấy vui vẻ.
Chơi bài chòi theo lối cũ, thường mỗi ván gồm 32 tấm thẻ bài. Ở giữa là dàn nhạc, trống chầu, khay tiền và dây treo thẻ bài. Anh hiệu và ca nương đứng ca, vây xung quanh có 9 chiếc chòi lợp lá để người chơi ngồi đó vừa nghe ca vừa lĩnh thẻ. Hội ca bài chòi đón lõng ở những nơi công cộng, sân đình, đầu làng để hút người chơi. Ở Hội An, hội bài chòi đặt ngay bên khu đất trống cạnh sông Hoài là một yếu tố thêm phần thi vị cho cuộc chơi.
Người cầm trịch cuộc chơi bài chòi, gọi là anh hiệu (người diễn xướng, cầm trò) rút một chiếc thẻ bài trong ống tre, đọc chữ trên tấm thẻ và bắt đầu hát một câu ca bài chòi theo giọng Quảng Nam. Thường là câu ca hò vè hoặc câu thơ song thất lục bát. Các làn điệu cơ bản của dân ca bài chòi Quảng Nam gồm xuân nữ, cổ bản, xàng xê và hò Quảng. Hết câu hát, các du khách bên dưới đang lắng nghe đã bắt đầu xem lại tấm thẻ bài của mình, nếu trùng với chữ trên thẻ của anh hiệu, tức là đã có một lá cờ.
Cứ thế, cuộc chơi bắt đầu từ chập tối đến gần 10 giờ đêm mới xong. Kể cả những đêm mưa, chỉ mình anh lính lệ cầm thẻ bài chạy qua lại, còn du khách và dàn nhạc, người cầm trịch cuộc chơi đều dầm mưa mà đứng chơi, hết ván này tới ván khác. Trong số những người chơi, ai có quân bài trùng với tên quân bài anh hiệu xướng lên thì hô to “có đây” để nhận một lá cờ nhỏ đổi lấy quân bài.
Trò chơi bài chòi được giới nghiên cứu cho rằng, xuất phát từ quá trình lao động sản xuất, gặp những giao thoa văn hóa vùng miền khác thành hội ca bài chòi. Sự kết hợp giữa ca nhạc, văn nghệ và trò chơi này phù hợp với những ngày mở hội làng. Phần thưởng không nhiều nhưng khích lệ người chơi cùng tham gia vào cuộc chơi, tạo nên một loại hình văn hóa dân gian đặc biệt có tương tác. Anh hiệu là người diễn trò, diễn ca, đồng thời cũng nắm giữ nhịp chơi, pha trò để cuộc chơi thêm phần hấp dẫn. Đặc biệt, anh hiệu thuộc nằm lòng nhiều câu hát dân gian, ca dao, tục ngữ của địa phương, đồng thời phải biết ứng biến, gặp chữ nào hát chữ đó, miễn cả chủ trò lẫn khách chơi đều cảm thấy vui vẻ.
Chơi bài chòi theo lối cũ, thường mỗi ván gồm 32 tấm thẻ bài. Ở giữa là dàn nhạc, trống chầu, khay tiền và dây treo thẻ bài. Anh hiệu và ca nương đứng ca, vây xung quanh có 9 chiếc chòi lợp lá để người chơi ngồi đó vừa nghe ca vừa lĩnh thẻ. Hội ca bài chòi đón lõng ở những nơi công cộng, sân đình, đầu làng để hút người chơi. Ở Hội An, hội bài chòi đặt ngay bên khu đất trống cạnh sông Hoài là một yếu tố thêm phần thi vị cho cuộc chơi.