İstanbul’da meydana gelen ve büyük paniğe neden olan 6,2 büyüklüğündeki depremin ardından uzman isimlerden peş peşe açıklamalar geldi. Deprem, uzmanlar arasında da görüş ayrılığına sebep oldu. Peki bu depremle ilgili iyimser görüşe sahip olanlar mı yoksa kötümser görüş belirtenler mi haklı olabilir? Deprem Uzmanı Dr. Tuncay Taymaz CNN TÜRK canlı yayınında yanıtladı.
Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00Şimdi şu deprem, 6.2'lik deprem şu, 12.49'daki deprem, ne kadar sürdü?
00:09Yaklaşık kaynak mekanizması çözümlerine göre derinliği 10 kilometre civarında ve 12.5-13 saniye,
00:17%95'lik enerjisini ilk 10 saniyede açığa çıkarttı.
00:2012.5-13 saniyelik bir deprem.
00:22Simoloji açısından.
00:24Ama yüzeyde vatandaşların hissettikleri farklı olacaktır.
00:27Ne kadardır?
00:28Mesela ben ne kadar sallandı, ne kadar sürdü?
00:30Belki bir 20 saniye hissetmiş olabilirsiniz.
00:3220 saniye sürdü.
00:33Birinci deprem fazlarımız var.
00:35P dalgaları, sonra S dalgaları, ikinci depremleri, sonra yüzey dalgaları geliyor.
00:39Bunlar hepsini farklı periyotlarda, farklı frekanslarda hissediyoruz.
00:42Her bir vatandaş bunları farklı deprem olarak algılıyor.
00:44Aslında bir depremin ürettiği başka fazlar, yansıtıyor.
00:48Ben evimde oturuyordum.
00:49Hocam kaç saniye sürdü benim açımdan bu deprem?
00:5110-12 saniye sürdü ama belki 20 saniye hissettiniz.
00:55Onun hissiyatı da değişir.
00:56Değişebilir, kişiden kişiye göre değişir.
00:58O kadar.
00:59Yapınıza göre, üst yapınıza göre, zemin yapınıza göre.
01:01Evinize göre, binanıza göre.
01:04Tamam.
01:04Peki, bir sorun daha var.
01:08Derinlik çok önemli midir?
01:10Evet, önemlidir.
01:11Aslında bu 10 kilometre civarında bir deprem.
01:146.9.
01:15Bunlar bilmiyorum, herhalde AFAD'ın verilir.
01:17AFAD'ın verilir.
01:17Ama yani Kandilli olsun, Atina Rastane olsun, Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa'da başka veri grupları var.
01:23Ne diyorlar?
01:23Yaklaşık 10 kilometre civarında.
01:25Peki.
01:2512 kilometre, evet.
01:27Derinlik arttıkça vereceği zarar artar mı?
01:32Hissetme açısından değişebilir mekanizmaya göre.
01:35Burada derinlikten ziyade depremin oluşturduğu, yani açığa çıkan sismik, elastik dalgaların açığa çıkan enerjinin boyutu, büyüklüğü önemli.
01:42Peki, boyut büyük müydü bu depremde?
01:44Yok, 6.2 küçük bir deprem.
01:46Çünkü 26 Eylül 2019'dan, kumburgaz açıklarından biz bir 5.7'lik deprem yaşadık.
01:54Aynı bölgede, 5 yıl sonra, işte 6 yıl diyebiliriz, ikinci bir depremi hissediyoruz.
02:00Onda bu kadar çok artacak, o depremi çalıştığım ve uluslararası bir yayına da dönüştürdüm.
02:03Çok iyi bildiğim bir bölge.
02:04Bu canlı yayında şu anda bu nedir Onur?
02:07Artçılar herhalde bölge izleme...
02:09Deprem haritası, kandillinin.
02:11Tabii, olabilir. Bunlar güncel artçıları anlatıyor.
02:13Bunlar ne demek hocam?
02:14Artçı depremler, küçük depremcikler, minyatür depremler, bunu büyük ana depremin oluşturduğu depremler buradan itibaren ve yayılımını gösteriyor.
02:22Yani bu depremimiz 6.2'lik deprem, ana şokun oluşturduğu hiposantır ya da eposantır dediğimiz yerden itibaren,
02:28büyük çekmece açıklarına doğru yürüyerek o 40-50 tane depremi üretti ve yırtılarak geldi.
02:34Yaklaşık 30 kilometre veya biraz daha büyük bir faiz onu kırıldı.
02:38Ve bu enerjisini boşaltıyor, halen boşaltacak.
02:40Bu iyi bir şey mi?
02:41İyi bir şey, evet.
02:42Ama o bölgenin aktifliğini gösteriyor.
02:44Ama bu sorunuzun, düşünüyorum kafanızın arkasında, beklenen İstanbul'da bu depremi değil.
02:49Peki, onu konuşacağız.
02:50Evet.
02:50Yani burada bir fay kırıldı, bu artış...
02:55Düzlemin boyunca kırılganlığı devam eden fay parçalarını gösteriyor.
02:59Bu fay parçalarının olması şey midir, iyi midir?
03:03Evet, bildiğimiz yer çok...
03:04Enerji boşaltması.
03:05Enerji boşalıyor ama bir taraftan da bir yere stres transfer ediyor ya da stresi boşaltıyor.
03:10Onu konuşacağız.
03:11Tamam.
03:11Bir dakika.
03:11Peki, 48 saatlik bir süreç içerisinde 6.2 büyüklüğünde bir deprem bekliyor muyuz?
03:20Burada beklemiyoruz.
03:21Bu benim kişisel bilgim, öngörüm, beklentim.
03:25Ama tabii deprem tahmini ve öngörü de bulmak iki farklı.
03:28İhtiyaten diyorsunuz.
03:29İhtiyaten söylüyorum.
03:30Çünkü bu 6 Şubat 2023'teki yaşadığımız Kahramanmaraş depremleri gibi de değil.
03:35Dolayısıyla geometrisi de farklı.
03:38Oralara taşımak istemiyorum.
03:39Ama bu beklediğimiz Kuzey Anadolu fayının Marmara Denizi içerisinde geçen kolları üzerinde olan bildiğimiz, beklediğimiz bir yerde,
03:47son 5 yılda tekraren biriken, 2019'dan bu yana aktif olarak biriken sismik enerjinin boşaldığı ikinci bir deprem.
03:53Bu şu demek, belki 5-6 yıl sonra aynı bölgede bir deprem daha olacak.
03:57Peki, bunun birincisi ne zaman oldu?
03:58İşte 26 Eylül 2019'da oldu.
04:02Kaçtı onun büyüğü?
04:025.7.
04:04Ha, o meşhur deprem.
04:04Tungurgaz depremiydi.
04:05Tamam, evet.
04:06Bütün İstanbul, hatta Gölcük.
04:07Bu onun devamı diyorsunuz.
04:08Aynı bölgede aynı fay zonu, kırık zonu üzerinde.
04:11Ama bu fay geometrisini birazdan arkadaşlar verirse, diğer kolları, yani segment diyor ucu olarak arkadaşlar,
04:17fay parçalarını kıracak mı, kırarsa nasıl olur, tek parça mı, iki parça mı, peş peşe mi gibi soruları doğuruyor.
04:22İçerisinde barındırıyor.
04:24Peki, bu o zaman 5 yıllık bir birikimin sonucu.
04:26Muhtemelen öyle ve bu dolayısıyla bu enerjinin devamını gösteriyor.
04:30Biraz önce bahsettiğimiz yer şurası.
04:32Burası kırılmıştı, tekrar kırıldı.
04:34İleriye doğru gidiyor.
04:35Şuralarda sismik boşluklarımız var.
04:37Biz depremin mekanizmasını çözdüğümüz zaman bu sağ yönlü bir doğrultu atımlı faylarına biraz eğimi var.
04:41Eğim açısı, yırtılma mekanizmasının doğrultusu ve dirinliği değişiyor.
04:45Normal fay bileşenli ya da ters fay bileşenli olma durumuna göre sismik enerjiyi transfer ederken stres mi biriktiriyor,
04:51boşaltıyor mu sorusu biraz çok erken cevaplamak için.
04:53Peki, nerede oldu deprem?
04:55Tam işaretlemediler ama bu şu bölge içerisinde, şu zon içerisinde, devamında.
04:59Buna biz Silivri açıkları mı diyoruz?
05:01Tumurgaz açıkları, Silivri, Marmara ve Elis açıkları diyoruz üçte.
05:04Denizde oldu yani.
05:05Denizde, üst kabukta oluştu.
05:0810 kilometre sığ bir deprem ama bilinen, beklenen bir deprem.
05:11Bir şey sorabilir miyim?
05:11Evet.
05:12Bu fay hattına hangi at veriliyor?
05:15Bu ne fay?
05:15Kuzey Anadolu fayının kuzey sınır fayı diyebiliriz.
05:17Orta Marmara diyebiliriz.
05:18Hangi fay burada fayi?
05:19Bu kırmızının devamı, şu kalın çizgilerin tamamı, Kuzey Anadolu fayının, Kuzey Marmara kolu,
05:24Kuzey kolu, Gaziköy'den, Ganos'tan, Halki'de kadar, diğer fay parçalar.
05:28Boşluk ne peki?
05:29Boşluk iyi haritalar ama bu doğru bir harita değil.
05:31Bundan çok daha nitelikli, kaliteli.
05:33Boşluk yok normalde öyle mi?
05:34Normalde yok, birleşiyor.
05:36Yani Marmara Denizi, bizim özellikle 99 depreminden sonra çalıştığımız İstanbul Teknik Üniversitesi
05:41ve diğer kurumlarla beraber en iyi bilinen, çalışılan bir iç deniz dünya.
05:4599 depreminin yeri neresiydi? Kırılan fay neredeydi?
05:50Gölcük, Maşıkıya arasında birinci fay, Yalova'ya, Hersek Veltesi'ne kadar uzandı, Adapazarı'na kadar gitti,
05:57Sapanca'ya açıklarına kadar, sonrası 12 Kasım'da da 99'da da Dünce'de oldu.
06:02Yaklaşık 143 kilometre kırıldı 7.4'te.
06:05Artı 7.2 deprem.
06:06Şimdi tarihi soruyu soruyorum.
06:08Yani herkes şunu merak ediyor.
06:10Bu deprem, uzmanlar diyorlar ki çok büyük bir deprem gelecek, İstanbul'u vuracak, 7 olacak, 8 olacak falan.
06:19Büyük bir depremden bahsediyor uzmanlar.
06:22Bu deprem, yaşadığımız bu deprem, o deprem mi yoksa bu bambaşka bir deprem mi?
06:29Bazı uzmanlar diyorlar ki bu, bak şöyle, iyimser uzmanlar var.
06:36Onlar diyorlar ki bu depremle İstanbul'da 7'nin üzerinde deprem ihtimali düşmüştür.
06:43Deprem olma ihtimali düşmüştür.
06:45Bravo Onur, çok güzel hazırlamışsın.
06:47Kötümser uzmanlar da diyorlar ki, ikiye bölündüler, değil mi?
06:51Bu deprem, beklenen büyük İstanbul depreminin habercisidir diyorlar.
06:57Hangi görüşe yakınsınız?
06:58Ben daha çok, yani kötümser uzman tabirini kabul etmiyorum.
07:03Ama işin mutfağında çalışan birisi olarak, 45 yıldır sismoloji uzmanı olarak bütün bir Doğu Akdeniz'i çalıştım.
07:08Çalışmadığım en hemen hiçbir deprem yok.
07:11Ama 17 Ağustos 99 depremi dediğimiz zaman, Gölcük diyelim, Marşukya civarında bir 7,5'luk depremimiz oldu.
07:18Bu tarafta da 1912 7.4'lü Ganos-Gaziköy fayımız var.
07:22Burayı sürekli geriyoruz.
07:23Bu fay kırık, aynen parmağımızdaki boğumlar gibi parçalar halinde kırılmış.
07:28Ve her deprem sonrasında mikrofon uzatılıyor.
07:31Şimdi hangisi kırılacak?
07:32Kırılırsa hangi büyüklükte olacak?
07:33Bu, biraz önce anlattığım 26 Eylül 2019 depremin olduğu kumburgaz hafızası içerisindeki fay kolu üzerinde oluşan ikinci deprem.
07:42Demek ki 5-6 yılda aynı yerde, aynı benzer büyüklükte bir enerji birikimi olmuştur.
07:46Bu, yürüyerek Büyükçekmece açıklarına kadar 5,5 büyüklüğünde artçılar da oluşturacak şekilde değer değiştirdi.
07:52Ve transfer ediyor.
07:54Size bir şey soracağım, bir dakika.
07:55Şimdi az önce gördük bir fay hattıdan bahsediyoruz.
08:01Bu sonuçta bugün yaşanan deprem de o fay hattı üzerinde oldu.
08:04Ben sınırlı bilgimle soruyorum.
08:09Mevcut fay hattında 6.2'lik bir deprem, bir enerji boşaltması olmuyor mu?
08:18Yani onu niye ona saymıyorsunuz?
08:19Oluyor ama çok küçük bir enerji.
08:21Yani büyük bir deprem yaşamadık.
08:226.2'lik deprem büyük bir deprem değil.
08:24Bu 6.5'i, 6.8'i aşmış olsaydı ya da 7 olsaydı çok farklı bir manzarayla karşılaşacaktık bugün.
08:31Yani ülkemizde özellikle son deprem yönetmelikleri ve yapılaşma teknolojilerinin iyileşmesiyle son yıllarda yapılan bir takım üst yapılarda iyileştirilmişler.
08:39Hastanelerde, okullarda güçlendirmeler, çelik, beton harve yapılarımız var.
08:43Bunlar depreme dayanabilirler.
08:446.2 büyük deprem değil mi?
08:46Büyük bir deprem değil. Orta büyüklükte bir deprem.
08:47Orta büyüklükte bir deprem.
08:48Yani ben böyle bir büyüklükte İstanbul gibi ya da yakın çevresindeki coğrafyada yıkımı beklemezdim.
08:54Bir tane işte.
08:546.2'de beklemez misiniz?
08:55Beklemem. 6.5'u bulması lazım.