Kategori
🗞
HaberlerDöküm
00:00MÜZİK
00:13Sevgili izleyiciler, Cumhuriyet TV ekranlarına hoş geldiniz.
00:17Dış politikaya ilişkin oldukça kritik gelişmeler yaşanıyor.
00:20Bir taraftan Suriye, bir taraftan Batı dünyası.
00:23Tabii dünya şu anda çok hareketli bir dönem geçiriyor.
00:27Biz de bugün Suriye'yi ele alacağız.
00:29Orada yaşananları ve orada yaşananların Türkiye'yi nasıl etkilediğini konuşacağız.
00:34Cumhuriyet KomTR Dış Haberler Müdürü Mustafa Birol Güger konuğumuz.
00:39Sayın Güger hoş geldiniz.
00:41Hoş bulduk merhaba.
00:42Nasılsınız öncelikle?
00:43Çok teşekkür ederim. Sizler nasılsınız?
00:44Çok teşekkürler. İyiyiz bizler de.
00:46Dilerseniz hızlıca başlayalım çünkü zira gündem oldukça yoğun.
00:50Özellikle dış politikaya, dünyaya bir baktığımızda son yılların en hareketli zamanlarını geçiriyoruz sanırım.
00:58Şimdi şununla başlamak istiyorum.
01:00Geçtiğimiz günlerde Suriye'nin Lazkiye bölgesinde Alevi toplumuna yönelik oldukça yüksek dozajlı şiddet saldırıları gördük.
01:10Hatta katliam olarak adlandırabileceğimiz saldırılar gördük.
01:15Buna ilişkin bir dış politikadan iyi anlayan bir uzman olarak, iyi bir gazeteci olarak şu anda Lazkiye'de yaşanan olayları siz nasıl değerlendiriyorsunuz?
01:25Karanlık bir tablo şüphesiz.
01:27Karanlık bir tablo.
01:28Zaten şöyle yani ben on insanların yani hangi garanti karşılığında HTC iktidara geldikten sonra kaçmadıkları gerçekten benim aklım almıyor.
01:38Biz başından itibaren olayları çok iyi takip ettik.
01:40Hatta birkaç tane de atlatma haber yaptık diyebilirim.
01:43Bu konuda bunlardan bir tanesi de oradaki yerel Alevi halktan insanların Hüneymin'deki Rus üssüne sığındıklarına yönelik haberi yine Rus kaynaklarından araştırarak yapmıştık.
01:58Şimdi Rusların çok tabi başta muğlak açıklamaları vardı.
02:01Fakat arkasından böyle bir şey ortaya çıktı.
02:04Değişen yani zaman içerisinde gelişen süreçte orada işte bazı askeri yapıların ortaya çıktığını gördük.
02:12Yani daha önce eski Suriye ordusunda görev yapan bazı generallerin bazı direniş örgütleri bunlar olacaktır.
02:19Çok normal yani bu tarz saldırılar karşısında insanlar kendilerini korumak için bu tarz yapılar kuracaklardır.
02:27Türkiye'de bugün enteresan bir şeyle karşılaştım ondan bahsetmek isterim.
02:35Türkiye'de Reyhanlı katliamının sorumlusu olarak tanınan Türkiye'de bir Suriyeli bir geçmişte de Suriye ordusunun içerisinde böyle bir yan kontrgerilla faaliyeti yürütmüş böyle enteresan karanlık bir kuvvetin orada temsilcisi vardı Miraç Ural diye.
02:56Bugün onun çok uzun zaman sonra PKK'nın Yeni Özgür Politika dergisinde yazdığını ve onunla geniş bir röportaj yapıldığını gördüm.
03:06Biraz ona göz attım. İlginç geldi çünkü uzun zamandan beri kendisinin adını duymamıştık.
03:10Halbuki Esad rejimi devrildikten işte bir iki ay sonra yeni özgür politikada yazmaya başlamış.
03:19Hatta konuyu anlatan bir iki şeyde yazmış.
03:22Yani o Esad'ı Rusların götürdüğünü söylüyor. Yani Rusların onu bir şekilde teslim ettiğini.
03:30Yani desteğini çektiğini aslında Rusya'nın.
03:33Hatta şöyle diyor yani acaba diyor Moskova'ya gitti de geri mi dönmedi yani orada tutuklandı mı?
03:38Ya da işte buraya geldi.
03:40Esad çünkü Aralık'tan sonra ne oldu hakkında hiçbir fikrimiz yok sadece Rusya'da olduğu söyleniyordu.
03:46Orada işte çarpıcı bir iddiası var.
03:49Yani direnme taraftarı olan generallerden bir tanesinin Ruslar tarafından vurulduğunu söylüyor falan.
03:54Hani böyle iddiaları var.
03:56Şimdi bunları niçin konuşuyoruz?
03:59Şimdi bugünlerde Suriye'de yaşanan olaylar Suriye'deki üniter devlet yapısının yani hali hazırda parçalanmış olan Suriye'nin daha da fazla parçalanacağını işaret ediyor.
04:12En azından bana bunları düşündürüyor.
04:14Şimdi İsrail güneyden girdi.
04:16Dürüzlülere büyük bir destek veriyor.
04:18Kuzeyde tam bütün bunlar olurken Şam yönetimiyle işte Suriye PKK'sı arasında orada bir mutabakat imzalandığını düşündü.
04:29Dolayısıyla şimdi şu anda bir yol ayrımındayız.
04:33Yani Suriye bölünecek mi yoksa bir bütün olarak varlığını sürdürecek mi?
04:38Yani bir bütün olarak sürdürmesi ihtimali bana nedense zayıf geliyor.
04:42Yani bu ihtimalle çok fazla düşünemiyorum.
04:44Yani çok fazla bu ihtimali düşündüren bir olgu yok ortada.
04:48Yani 3'te 1 oranında küçülebileceğini söylüyordu bazı uzmanlar.
04:54Nasıl yani?
04:55Yani özellikle terör örgütlerinin kontrol ettiği bölgede ve İsrail'in de ilerlemesiyle.
05:03Çünkü bir bakıma İsrail de hala her gün saldırılarına devam ediyor, bölgede ilerlemeye devam ediyor.
05:09Suriye'nin 3'te 1 oranında yani özellikle bu geçiş hükümetinin 3'te 1 oranında küçüleceğini de söyleyenler vardı.
05:17Yani bunu ben tam olarak anlayamadım.
05:19Yani yüz ölçümü olarak mı küçülecek?
05:21Yani Suriye'de HETEŞ'in kontrol ettiği topraklar mı küçülecek?
05:25Böyle bir şey olabilir.
05:27Şimdi bu durumda insanın aklına şu soru geliyor.
05:30Şimdi Rusya'nın pozisyonuna biz bakarsak şayet aslında Rusya başından beri hangi aktörü savunursa savunsun.
05:37Bakıyorsunuz daha çok birleşik bir Rusya.
05:39Rusya'nın çıkarlarına uyuyor.
05:41Yani bunu Moskova'daki analistler tabii daha iyi açıklayacaktır ama.
05:45Mesela örneğin Esad döneminde de birleşik bir Suriye'yi destekliyorlardı.
05:49Üniter bir Suriye.
05:51Toprak bütününü sürekli vurgu yapıyorlardı.
05:53Her ne kadar asıllı grupların ilişkileri sürdürselerdi.
05:57Şimdi Esad'ın devrilmesinin ardından HETEŞ'e ile hemen mevcut iklime hemen uyum sağladılar.
06:03Yani bu konuda hiç en ufak şekilde direnmediler.
06:05Çünkü Sovyetler Birliği döneminden beri bölgede olan bir derin su üsleri ve bir de hava üsleri mevcut.
06:11Tartus'ta ve Himeynim'de iki tane çok önemli hava üsleri mevcut.
06:15Sovyetler Birliği zamandan beri bir tanesini koruyorlar.
06:20Bütün bu gelişmelerde...
06:21Evet böyle bir durum var yani ortada.
06:23Şimdi bu adamlar her zaman Suriye'nin toprak bütününü savundular.
06:30Peki şimdi ne olacak?
06:32Yani şey konuşuluyor bir taraftan da yani Doğu'da da bir yani Suriye'nin batı kıyılarında da bir Alevi devleti mi kurulacak?
06:39Yani ben Rusya'nın buna pek taraf olduğunu düşünmüyorum.
06:43Yani böylesi bir devletin kuruluşu için çok çaba sarf edeceğini de düşünmüyorum.
06:51Çünkü bu zamanlar...
06:52Çıkarlarına uymuyor.
06:53Evet evet pek onun çıkarlarına uymuyor.
06:55Fakat yani İran bölgeyi biraz daha hareketli görmek ister.
06:59Dolayısıyla İran'ın böyle bir şey yapabileceğini düşünüyorum.
07:02Fakat o da yani Suriye'deki rejimin yıkılması arkasından Lübnan, İzmurluların aşağı yukarı çok çok büyük ölçüde ortadan kalkması.
07:11Yani bu İran'ın da biraz oradaki taarruz gücünü veya oradaki İran'ın problem yaratma kabiliyetini biraz sınırladı diyebiliriz yani.
07:21Dolayısıyla çok bir sonuç alınabileceğini düşünmüyorum.
07:26Ya şunu da sormak istiyorum şimdi.
07:28Özellikle Amerika Birleşik Devletleri ve İsrail'in Orta Doğu bölgesinde en çok rahatsızlık duyduğu ülke İran.
07:35Ve İran'da şöyle bir durum mevcuttu.
07:38En yakın müttefiki destekliyordu da zaten Suriye'ydi.
07:42Esad yönetimindeki Suriye'ydi.
07:44Şimdi Suriye'nin HTC kontrolüne geçmesiyle de İran bölgede yapayalnız mı kaldı bunu söyleyebilir miyiz?
07:53İran giderek yalnızlaşıyor.
07:56Evet giderek yalnızlaşıyor İran.
07:58Yani önemli müttefiklerinden biri olan Suriye'yi kaybetti.
08:01Fakat tabi bazı tevatürler var.
08:03Yani İran'ın, Suriye'nin İran'a çok daha evvelden sırt çevirdiğine dair.
08:11Mesela Şam düşmeden yaklaşık iki gün önce diyebilirim.
08:19İran'ın eski cumhurbaşkanlarından bir tanesinin baş danışmanıyla bir irtibatım vardı.
08:24Öyle bir şeyler yazdı bize.
08:26Denk geldik hani biraz sohbet edelim dedik yani internet üzerinden.
08:30Kimse mesela Şam'a girileceğini falan tahmin etmezken.
08:34Yani HTC'nin Şam'a gireceğini tahmin etmezken.
08:37Yani muhtemelen işte Hama'da, Hulusi'de bir yerlerde durup da bir müzakere yapılacaktır.
08:42Ona göre bir rota çizilecektir falan diye düşünülürken mesela.
08:46Orada ona sorduğumda dedim ki ona ne düşünüyorsun o hallerle alakalı.
08:53Yani İran'ın pozisyonu ne olacak falan gibi düşündüğünde.
08:56İran dedi bana bütün kuvvetlerini, bütün ağır teçhizatını, bütün kuvvetlerini.
09:03Onların taktisyen dediği İranlı generalleri.
09:06Oradaki Şii ve Alevi kuvvetlerine hani onlara destek veren generalleri.
09:12Bunların tamamını Suriye'den çektiğini söyledi iki hafta önce.
09:16Bence bu çok önemli bir verim mesela.
09:18Evet yani.
09:19Yani orada benim bütün düşüncem değişti.
09:21Ve devamında sordum dedim ki peki dedim yani bunlar düşecek mi dedim yani Esat Reşim'e.
09:27Çok büyük olasılıkla cevabını verdi.
09:29Aslında öngörmüşlerdi.
09:31Evet evet konuşmamız bu şekilde sonlandı.
09:33Yani onlar taraftan öngörülmüş yani bu durum.
09:36Peki İran'ın olayları etkilemeye politik gücü mü yetmedi sizce?
09:41Yani engellemeye çalışmıştır diye düşünüyorum.
09:43Valla hep her zaman şu konuşuluyor yani.
09:45Esad'ın yani sözüm ona mesela HETEŞ'e ilk girdiğinde örneğin Şam'a.
09:51İstihbarat binalarından bazı dökümanların yani sözüm ona.
09:54Yani bu konuda bir kanıtımız yok ama yani.
09:57İşte aslında Esad'ın çok önce işte bir Ruslar aracılığıyla İsrail'le arasında bir konuşma kanalı olduğu.
10:04Ve yani İranlılara yönelik operasyonlara ses çıkarmadığı.
10:09Yani hatta İran'la yavaş yavaş bağlarını zayıflatmaya çalıştığı.
10:12Rusların bunu onlara öğütlediği gibi böyle bazı söylentiler var.
10:18E ne kaldı geriye?
10:20Hizbollah çok ağır bir darbe aldı.
10:22Bir de şimdi en önemlisi bir Şam Bağdat Karayolu vardı meşhur.
10:28Yani İran'ın bütün bu lojistiğini sağladığı.
10:31Şam Bağdat Karayolu.
10:33Burası tamamen artık hani İran'ın kontrolünden çıktı.
10:38Hava yoluyla Türkiye üzerinden aktarmalı.
10:42Belli başlı şeylerin yani İran'dan Lübnan'a gittiğine yönelik.
10:48Hani bazı şey hatta böyle çantalar dolusu paradan falan bahsediyorlar yani.
10:53Parayı nakit olarak uçaklarla Türkiye üzerinden Lübnan'a sevk ettiğini söylüyorlar İran'a.
10:59Bu kesinlikle sürdürülebilir değil.
11:01Yani bana kalırsa ben zaten...
11:03Çok maliyetli, çok lojistik anlamında dezavantajlı.
11:05Her anlamda, her anlamda.
11:06Bunlara el konulabilir, yollarda bir şey olabilir.
11:08Yani ben en başında söyledim.
11:11Yani Esad'ın, Esad rejiminin, Bağdat rejiminin Suriye'de yıkılması bizim Şii hilali dediğimiz.
11:17Hani İran'da başlayıp böyle bir Yemen'de sonlanan bir Şii hilali vardır.
11:22Yani Şii'lerin yoğun yaşadığı yerler.
11:24Yani bu Şii hilalinin biz bugün işte o batı kanadı tamamen ortadan kalkmıştır diyebiliriz yani.
11:33Çok büyük ölçüde ortadan kalkmıştır.
11:35Yani kabiliyetleri artık sınırlıdır yani.
11:37Onu söyleyebiliriz.
11:38Peki mesela Laskiye bölgesinde Alevi'lere yapılan katliamların.
11:43Özellikle şimdi Türkiye'de de çok fazla Alevi yurttaşımız bulunuyor.
11:47Ve ne yazık ki bizim geçmişimizde de bazı içimizi acıtan olaylar var.
11:52Erdem Bey biz her zaman şu soruyu sorarız.
11:54Bir olay olduğu zaman.
11:56Hani gazetecilerin sorduğu temel soru şudur.
11:58Gazetecilerin sorduğu temel soru.
12:01Bundan kim faydalanır?
12:03Bir olay gerçekleşir.
12:05Biz fayda temelini de ele alırız.
12:07Suçları bulmak istediğimiz zaman parayı takip ederiz örneğin.
12:11Bundan kim faydalanır?
12:13Bakın Alevi katliamları olmaya başladı.
12:15Hepimizin yüreği yandı.
12:16Hepimizin ciğeri yandı.
12:18Yani insanlara çok gerçekten vahşice bir muamele.
12:21Yani Afrika'daki televizyonu, radyo hayatında görmemiş ilkel kabileler bile birbirlerine böyle şeyler yapmıyorlardır.
12:29Onur kırıcılığı bir tarafa dursun.
12:31İşte annesinin yanında çocuğunu öldürmek.
12:34Bu insanın aklının almadığı şeyler.
12:37Bunlar orta çağda.
12:39Savaş efsanelerinde falan olurdu böyle şeyler.
12:42Ama günümüzde de yaşanıyor.
12:44Ben böyle şeylerin mesela çok yaygın olarak Afganistan'da, çok yaygın olarak Ukrayna'da yaşandığına şahit olmadık.
12:52Çünkü neden?
12:53Bu cihatçılar dediğimiz adamlar gerçekten de artık mankurtlaşmış.
12:58Yani beyinleriyle düşünmeyen adamlar.
13:06Peki bu noktada şimdi dediğiniz gibi bu orta çağ efsanesi olarak kalması gereken bir durumdu.
13:13Günümüzde yaşandı.
13:14Şurada güzel bir örnek oldu.
13:16Ukrayna'da Afganistan'dan bahsediyoruz.
13:20Orada yaşanmayıp burada yaşanması şu endişeyi doğruyor mu?
13:25Alevilere yönelik katliamların diğer Arap ülkelerine sıçraması endişesini.
13:30Ya şimdi şöyle.
13:31Kürtle şeyden olaylar olur olmaz hemen arkasından.
13:35Sosyal medyada biz dolaşıma sokulan postlara baktığımız zaman şunlar dikkatimizi çekiyor.
13:40Kürtler asla silah bırakmasın.
13:43Türkiye'de de o anda bir çözüm süreci, vari bir süreç ilerletiliyor biliyorsunuz.
13:47Eş zamanlı olarak.
13:48Kürtler asla silah bırakmasın.
13:50Sonları Aleviler gibi olur.
13:52İsrail'in belli başı çağrıları falan.
13:56Bugün Trump elli defa söyledi Amerika Birleşik Devletleri'nin ve Kaida'nın kuruluşunda çok büyük bir pay sahibi olduğumu.
14:03Biz bugün bir kez daha anladık ki.
14:08Şimdi bizim HTS dediğimiz örgüt Jolani'den ibaret değil.
14:11Yani elli tane örgüt bir araya gelmiş.
14:13Üst çatı örgütü kurmuşlar.
14:15Böyle düşünelim yani.
14:17Elli tane örgüt bir araya gelmiş.
14:19Ve biz bugün bunların hani tamamen hepsinin kontrol edilebilir durumda olduğunu düşünmek çok büyük bir hata olur.
14:27Yani işte bir kısmını Şam'da siz kontrol ediyorsunuz.
14:30Bir kısmı da belki işte bu Uygur savaşçılar aralarında Özbekler var.
14:34O en çeşenler vesaireler.
14:36Gidip Laskiye'de çeşitli katliamlar gerçekleştiriyorlar.
14:39Bugün bir yazılı okuyorum.
14:41Laskiye merkezine gelmiş eski rejime ait iki tane araba.
14:46Ve Laskiye'de o anda kendi iktidarlarını ilan etmişler.
14:49Yani bundan işte iki hafta önce.
14:50Çünkü herhangi bir ortada ne bir asayiş var ne bir şey yok.
14:54Otorite yok.
14:55Dolayısıyla hani Esad döneminde yaşanmış acı hadiseler var.
15:00Yani onda o rejimin de çok kanlı bir yüzü var.
15:04Yani o da az yapmadı yani.
15:06Hani enteresandır.
15:08Mesela Suriye'de bir tane Dubai'de bir tane Suriyeli taksiciyle giderken
15:13o bana çok enteresan bir şey söylemişti.
15:15Hiç unutmuyorum.
15:16Hafız Esad'la Beşar'ı kıyaslamasını istedim.
15:18Bana şunu söyledi.
15:19Dedi ki Hafız dedi bir yerde katliam yapıyorsa birileriyle barışırdı.
15:23Yani onları desteklerdi.
15:24Bir yerde bir problem çıkartıyorsa öteki tarafta da bir dengeli bir yaklaşım var dedi.
15:30Fakat Beşar döneminde hani bu böyle değildi demeye getirdi.
15:34Tabi onun bu nesnel ifadeleri yani.
15:36Dediğim gibi hani bunun sonucu olarak da mesele bir intikam meselesine dönüşmüş olabilir.
15:43Şimdi örgütlerden bahsettiniz.
15:46HTH'nin de Colani'nin de aslında birçok örgütün bir araya gelerek kurduğu oluşturduğu bir üst örgüt.
15:55Çat örgütü olduğunu söylediniz.
15:57Şimdi şunu gördük biz.
15:59HTH ile SDG arasında yani Suriye Demokratik Güçleri arasında bir anlaşma oldu.
16:05Az önce de dendik ama biraz kapsamını genişletmek istiyorum bunun.
16:09Ve SDG tamam dedi.
16:12Biz size katılıyoruz dedi.
16:15Yani yönetim merkezi olarak sizi kabul ediyoruz dedi.
16:18Şimdi bu birleşmeye ya bu sağlam bir birleşme mi sizce?
16:22Yarın öbür gün tekrar bir fikir ayrılığına düşebilirler mi?
16:27Ya da neleri gösterebilir bize bu birleşme?
16:31Ya şimdi SDG dese ki ben silahlarımı bırakıyorum.
16:36Suriye Ordusu'na katılıyorum.
16:38Bunda nasıl olacak bunu bilemiyorum ama yani.
16:41Görünen o ki şimdi şöyle bir durum söz konusu.
16:44Tıpkı Irak'taki Haçli Şabi Kuvvetleri'nde olduğu gibi.
16:47Malum işte bu Haçli Şabi Kuvvetleri Şii güçler.
16:51Şimdi Irak ordusu içerisinde öyle blok halinde duruyorlar yani.
16:56Hatta böyle kendi başlarına buyrukta bir yapıları var yani biraz baktığımız zaman.
17:00Bu SDG de aynı şekilde sözde Suriye Ordusu'nun katıldı.
17:03Ama aynı Hamidiye Alaylıları gibi bu blok olarak orada duruyor.
17:07Yani bu işte suyun içerisine buz atıyorsun.
17:10Onun çözülmeden durduğunu düşünün yani.
17:12Aynı o şekilde bir yapı söz konusu.
17:15Yani burada şimdi bir altıncı madde var mesela benim dikkatimi çeken.
17:20Diyor ki işte Suriye'nin, Suriye Ordusu'nun yani.
17:24Esad'ın kanıtlarıyla mücadelesini desteklemek diyor.
17:27Mesela şimdi bütünleşmiş olsalar.
17:29Siz şöyle bir şey olabilir mi?
17:31Mesela şimdi ben İstanbul, ben şimdi birinci ordu komutanıyım Türkiye'de.
17:35Veya ben genelkurmay başkanıyım.
17:37Siz de birinci ordu komutanısınız.
17:39Size diyoruz ki görev sahanızı savunacaksın.
17:42Zaten o senin görev tanımında var yani.
17:45Yani düşman tehlikesiyle karşı karşıya geldiğin zaman sen o sahayı savunursun.
17:49O yüzden bu bana biraz şey geldi.
17:52Yani zaten fiilen de hani bunu düşündüren bir şey yok.
17:57Burada çok enteresan bir şey var mesela.
17:59Bunu Reuters yazdı.
18:01Rusya diyor tarafsızlık pozisyonunu korurken entegrasyon görüşmelerini sessizce teşvik etti diyor.
18:07Biz buradan tekrar anlıyoruz.
18:09Yani Rusya üniter bir.
18:11Yani onun çıkarlarına bu uyuyor.
18:13Yani yoksa acaba ben bazen düşünüyorum kendi kendime.
18:16Yani doğu batıda bir Alevi devleti olsaydı.
18:19Rusya burada daha rahat etmez miydi mesela?
18:22Yani işte iki tane üssü tamamen garanti altına alınmış olurdu.
18:27Burada bu iş bir kumara bir sürprize kalmazdı.
18:30Fakat demek ki Rusya'nın Akdeniz'in doğusunu aşan çıkarları söz konusu burada.
18:39Veya masada olmak gerektiğini düşünüyor.
18:42Bence bu önemli bir şey yani.
18:44Hani bu önemli bir bakış açısı.
18:48Bir de şimdi biraz da geçmişe döneceğim.
18:52Bugün bununla ilgili sizin de bir haberiniz vardı.
18:55Cumhuriyet'in internet sitesinde.
18:57İzleyicilerimiz merak ederlerse oradan da okuyabilirler.
19:02İsrail İstihbaratına yönelik Hillary Clinton'ın zamanında mailleri sızdırılmıştı.
19:12Wikileaks sızdırmıştı.
19:14Ve orada Suriye'ye ilişkin planlar gündeme gelmişti.
19:18Cumhuriyet de tekrar bu dosyayı açtı.
19:21Siz tekrar bu dosyayı açtınız.
19:23Bundan bahsetmenizi isteyeceğim.
19:25Yani o zamandan yapılan mailleşmeler, sızdırılan yazışmalar bugünü tarif ediyor muydu sizce?
19:32Şimdi şöyle ben de böyle bir akşamüstü bir haber tanıması yaparken.
19:36Yani bir şeyler araştırırken denk geldim diyebilirim.
19:40Enteresan dedim ki buna mutlaka yer vermek lazım.
19:4223 Temmuz 2012'de.
19:442012 tarihli e-postaları Hillary Clinton'ın malum Wikileaks tarafından bunlar kamuoya ifşa edilmişti.
19:52Gizli e-postalar.
19:54Burada İsrail İstihbaratı şöyle bir değerlendirme yapıyordu bu e-postalarda.
19:58Yani Clinton başka bir kişiye aktarıyor bunu.
20:01Dışişleri Bakanı Clinton o dönem diyor ki yani biz İsrail İstihbarat görevlileriyle yaptığımız görüşmelerde şöyle şeyler oldu falan.
20:08Diyor ki işte Suriye'nin çöküşü bölgede Sünni-Şii çatışmasını tetkiceye için İsrail'in çıkarlarına uygundur diyor mesela.
20:16Suriye'nin çöküşü. Esad rejiminin çöküşünden bahsediyor.
20:20İç savaş başladıktan bir yıl sonra.
20:22Hatta diyor İngiliz ve Fransız İstihbarat Servisleri de bunu doğruladı.
20:26Yani bu İsrail'in bu tutumunu.
20:28İsrail Esad'ın düşmesini istiyor.
20:30Çünkü Esad düştükten sonra bir Sünni-Şii çatışması ortaya çıkacak.
20:34Bu İran'ı uzun süre oyalayacak.
20:36Dolayısıyla İran'ın nükleer programını da geciktirecek.
20:40Bu da bizim çıkarımızadır diyor.
20:42Bir mezhep savaşı tetiklemek istiyor buradan.
20:45Yani bu mezhep savaşının içerisine kimler dahil işte.
20:48Demek ki bakın İsrail o zamanlar böyle bir pozisyonu varmış.
20:51Yani burada bir mezhep savaşı istiyormuş.
20:53E bugün o zaman şunu soramaz mıyız biz?
20:57Belki de İsrail, belki de İsrail HTŞ içerisindeki hücrelerin harekete geçirdi.
21:03Çünkü burada bir sürü tuhaf insan var bunun içerisinde.
21:08Belki hücrelerini harekete geçirdi.
21:11Belki de sırf bu mezhep çatışmasını ortaya çıkarmak için Alevilere yönelik katlayan bu hücreler tertip etti.
21:17Elimizde bir garanti yok tabii ki.
21:19Bilemiyoruz.
21:20Ama neden olmasın?
21:21Çok da düşük olmayan bir ihtimal.
21:23Bunlar uluslararası ilişkilerde olan şeyler yani.
21:25Şimdi yani İsrail diyor ki, İsrail şöyle bir planlama yapıyor.
21:32Bence bunu buradan görmekte de fayda var.
21:34Yani videomuzu da buradan görebiliriz.
21:36Çünkü hiçbir yerde yok bu.
21:38Diyor ki Esad rejimi çökecek.
21:40Bir Sünni-Şii çatışması ortaya çıkacak.
21:46Bu İran'ın nükleer programını geciktirecek.
21:49Hatta diyor orta vadede bu İran'daki mevcut yönetimin düşüşünü de hızlandırabilir diyor.
21:55Yani bir taşla birkaç tane kuş vuracak.
21:58Yani bence hiç fena değil.
22:00Hiç fena değil planlama.
22:02Yani çünkü biz bugün 7 Ekim olaylarına baktığımız zaman
22:08mesela İsrail'e yönelik Hamas'ın yaptığı Aksa Tufanı operasyonunun sonuçlarına
22:12hadi sonuçları sıralayalım sizle bitirirken.
22:15Nelerdi bunun sonuçları?
22:17Suriye'de Esad rejimi çöktü.
22:19Hizbullah çökme aşamasına geldi.
22:24Darbe dağın oldu.
22:25İran, Şam-Bağdat karayolundaki bu lojistik hattını tamamen kaybetti.
22:31Ayrıca Suriye'deki önemli bir müttefikini kaybetti.
22:35Ayrıca Hizbullah'ı, Lübnan'daki en önemli müttefikini kaybetti.
22:39Bunlar oldu.
22:40Filistin daha da küçüldü.
22:43Evet.
22:44Ve bugünkü olaylarla birlikte bir mezhep çatışmasının...
22:48Filistin daha da küçüldü.
22:50Bugün Gazze tamamen ortadan kalktı.
22:52Batı Şeria'yı çok büyük ölçüde işgal etti İsrail.
22:55Ve Trump'un da zaten Gazze'deki yerel halkı oradan sürüp...
22:59Aynen öyle.
23:00Oraya listem planlarını...
23:01O da öyle vahşice bir planın peşinde.
23:03Yani o insanları yurtsuz bırakmak yönünde bir şeyleri var.
23:06Şimdi ne kaldı geriye?
23:08İran'daki rejimin çökmesi.
23:11Yani biz buradan baktığımız zaman geriye bir tek bu kaldı.
23:14İşte şu anda bir mezhep savaşı yaratılmaya çalışılıyor.
23:18Bunun için de zemin uygun.
23:21Gördüğüm kadarıyla Türkiye'deki zemin de uygun.
23:24Böyle bir olay olsa bunu destekleyecek...
23:26Özellikle iktidar cenahında çok fazla gazeteci var ve çok üzücü.
23:30Zaten iktidar şu anda Suriye fatihi gibi bir pozisyonda görüyor kendisini.
23:36Orada çok büyük bir söz sahibi olduğunu en azından iç politikada böyle yansıtılıyor.
23:41Evet.
23:42Burada en sonunda ne diyor?
23:44E-Posta'da.
23:45İsrail diyor azınlıkları koruma kisvesi altında Suriye'ye müdahale edebilir.
23:50Yani bütün kuvvetler yeterince yıprandıktan sonra ve çok fazla kan döküldükten sonra...
23:56Çıkacak, diyecek ki...
23:57Bak, diyecek arkadaş ben Dürüzüleri'ni kurtardım.
23:59Dürüzüler böyle bir şeyle karşılaşmadılar.
24:02Gelin.
24:04Belki Kürtlere gidecek.
24:05Ayrısını söyleyecek.
24:06Belki Alevilere.
24:08Ve oraya bir Amerika Birleşik Devletleri ile birlikte belki bir müdahale etmek isteyecek.
24:12Yani bence tarihi bir yayın yapıyoruz şu anda.
24:15Yani bu bir kenarlarda muhakkak not düşülmeli yani.
24:18Bunlar gerçekleşebilecek paradigmalar yani.
24:21Tabii ki canım.
24:222012'de sızan e-Posta, mail bugünü tarif ediyormuş.
24:28Çünkü o e-Posta'da anlatılanların birçoğunu az önce gayet güzel özetlediniz.
24:33Bugün yaşıyoruz.
24:34Evet, aynen öyle.
24:35Şimdi sizinle konuşmak çok zevkli.
24:38O yüzden biraz daha uzatacağım programı.
24:41Sizin de vaktiniz varsa.
24:42Devam edelim.
24:43Şimdi şunu sormak istiyorum.
24:45Yıllardır ya ben çok ufakken de duyardım.
24:48O zamanlar aklım ermezdi.
24:50Büyük Orta Doğu Projesi, Büyük Orta Doğu.
24:52Hatta şöyle bir anekdot.
24:54Yani bazı liselerin sweatshirtleri olur, kısaltmalar olur.
24:58Orada işte GOK yazar.
25:00Gazze Osmanpaşa, Anadolu Lisesi.
25:02Gazze Osmanpaşa Ortaokulu gibi.
25:04Onu da aklım şey gibi çalışıyordu.
25:06Hani Güneydoğu projesi.
25:10GAP projesiyle karıştırıyordum.
25:12Şimdi o Büyük Orta Doğu Projesi hakkında şöyle deniyordu.
25:17Hala bu arada yazanlar var.
25:19Ara sıra ben internette bir şeyler okurken denk geliyorum.
25:23Köşe yazarları.
25:24Şundan bahsediyorlar.
25:27Hedef hedef işte Orta Doğu'daki katliamları karışıklığa arttırmaya yönelik.
25:33Sonda üç ülke kalıyordu.
25:35Suriye, İran, Türkiye.
25:38Şimdi konuştukça bu da aklıma geldi.
25:41Suriye tamam hani artık filan oradaki hükümet düştü.
25:45Bir geçiş hükümeti kuruldu.
25:46Bir terör örgütü oraya şu anda hükmediyor.
25:49Onun kontrolü altında.
25:51Siz az önce bahsettiğiniz adım adım İran'a da gidebilir.
25:55Düşük bir ihtimal değil.
25:56Burada da ben de endişelenerek şunu soruyorum.
25:59Türkiye'nin böyle bir risk durumu var mı geleceğe ilişkin?
26:05Şöyle yani böyle bir planlama olabilir.
26:09Türkiye açısından bir risk durumu var mıdır? Vardır.
26:11Ama yani Türkiye tabi bir İran'la yani bir Libya'yla falan karıştırılmamalı.
26:20Yani eğer böyle bir kafa karışıklığı varsa bu yani gerek İsrail gerek Amerika Birleşik Devletleri açısından bir kere çok büyük bir yanlış değerlendirme olur bir kere her şeyden önce.
26:31Şimdi tamam şöyle bir bakalım Libya çözüldü.
26:34Libya'da artık iki tane devletçik var.
26:36Bir tanesini Birleşik Devletleri tanıyor bir tanesini tanımıyor ama çok önemli değil.
26:40Yani onlar artık şey gibi oradaki devletler petrol şirketleri gibi.
26:43Çünkü bu ülkeler çok büyük petrol çıkartıyor.
26:46Yani çok büyük oranlarda enerji bu adamlar işleme kapasitesine sahipler.
26:51Dolayısıyla ya o tezgahın başında biri durmak zorunda yani.
26:56Bığırak da aynı şekilde.
26:57E yani tabi o tezgahın başında birileri duracak yani hani.
27:01Yani ama tabi çok bunun istikrarlı olmamasında fayda var yani.
27:04Hani Irak'ta da öyle.
27:07Bugün Suriye'de 350 bin varil kadar bildiğim kadarıyla petrol üretim hacmi.
27:14Yani o ülkeler kadar çok değil.
27:17Ama yani bugün en olmuş ülkeler bile Orta Doğu'da yani pek olmuş gözükmüyorlar yani.
27:22Hani bugün işte en olmuşlarını kendi aralarında hani.
27:26Suudi Arabistan.
27:27İşte Suudi Arabistan.
27:28Bir de İşgarap Emirlikleri.
27:29Bir de İşgarap Emirlikleri.
27:30Yakın zamanda gittim Dubai'yi ziyaret ettim.
27:32Güzel yani yapay mı yapay.
27:34Hani ama evet güzel bir ülke yaratmayı başarmışlar yani.
27:39Mısır ordusu kuvvetli bir orduya sahip.
27:42Hani İran Orta Doğu sayılmaz ona Batı Asya diyoruz.
27:45Hani Orta Doğu kültürel olarak da Orta Doğu'ya ait diye parantez olarak.
27:50Biraz yani.
27:51Fars kültürü.
27:52Evet Fars kültürü.
27:53Onların da aşağı yukarı 5000 yıllık bir imparatorluk deneyimleri var.
27:57Seversiniz ya da seversiniz.
27:59İstihbarat konusunda aşağılar.
28:00Tabi tabi.
28:01Yani seversiniz ya da sevmezsiniz yani.
28:03Bu adamların büyük bir deneyimleri var.
28:05Ama ben bu deneyimin gerçekten de Mololar tarafında büyük ölçüde har vurup harman savrulduğunu söyleyebilirim.
28:13Yani İran'daki bugün rejim İran'daki sistem de maalesef böyle liyakatli ve başarılı kadrolar yetişmesinin önündeki en büyük engellerden biridir.
28:24Tıpkı Türkiye gibi.
28:25Yani İran ile Türkiye birbirine çok benzer.
28:28Rusya da benzer.
28:29Bu üç ülke birbirine benzer.
28:30Yani işte en zenginliğin fakir arasındaki uçurumun çok fazla olduğu.
28:34Yani kabu kaynaklarının belli bir kesim tarafından yağmalandığı.
28:38Halkın geri kalan kısmında yoksulluğun çok yüksek olduğu.
28:41Yani böyle bıçak sırtı rejimlerdir bunlar.
28:44Özellikle Türkiye ile İran'daki bir ortak benzerlik de hazır.
28:49Uzman ismi bulmuşken sorayım.
28:51Ben de öğrenmiş olayım.
28:52Biraz da İran zaten rejim olarak laik bir rejime sahip değil.
28:57Türkiye laik bir rejime sahip ama din baskısı.
29:00Yani din baskısı adı altında, din adı altında birçok şeyin belki de topluma dayatılması.
29:08Ya şöyle bir şey söylenir mesela sıklıkla.
29:11İşte hem Osmanlı İmparatorluğu'nda hem İran'da modernizasyon,
29:18ordunun modernizasyonu etrafında şekillenmiştir, ülkenin modernizasyonu.
29:22Ordunun modernize edilmesiyle birlikte ülke edilmiştir.
29:27Fakat bu modernizasyon sürecinde özellikle İran'ın bu kum kentindeki medreselerde yer alan Mollalar
29:33mesela pozitif birimlere karşı çıkmamışlar.
29:35Bilakis pozitif birimlere sahiplenip bunları bir şekilde okumaya, öğrenmeye ve işlemeye başlamışlar.
29:43Fakat aynı süreçte biliyorsunuz Osmanlı'da ordunun modernizasyon sürecinde
29:48Molla takımı, ruhban takımı İstanbul'da kesinlikle karşı çıkıyor bana.
29:53Onların karşı çıkmaması kurumsal bir Molla ve medrese kültürünün oluşmasını sağlıyor.
30:01Özellikle kum şehrinde.
30:02Bu da belki de İran'ı İslam devrimine götüren köşe taşlarından bir tanesiydi, işlenmesiydi.
30:08Yani Türkiye'de özellikle din noktasında böyle daha cahilce ele alındığını söyleyebilirim.
30:15Bizim devlet olarak onlardan tabi çeşitli üstünlüklerimiz var.
30:18Bunu ayrı bir tarafa koyuyorum.
30:20İran'la Türkiye'de böyle benzerlikler var, böyle farklılıklar var.
30:24Şimdi biz ne dedik geriye iki tane ülke kalıyor.
30:26İran kalıyor.
30:29O zaman şöyle bir gelelim.
30:31Libya diye bir devlet yok.
30:33Mısır'da bir kukla rejim tarafından idare edilen bir devletten bahsediyoruz.
30:39Çok ciddi paralar alırlar her sene ABD'nin askeri yardımı altında.
30:44Çünkü Süveyş kanalı gibi kritik bir noktayı kontrol ediyorlar.
30:49İsrail'e çok fazla karşı çıkamadıklarını görüyoruz.
30:54Yani şöyle şunu sorguluyoruz şu anda burada.
30:57İzleyicilerimize onu söylemek isterim.
30:59Mısır'daki rejimin niteliğini.
31:01Gazze'de bunların dibinde 50 bine yakın sivil öldürüldü.
31:09Bunların 15 bini çocuktu.
31:11Ancak sınırlara barikat koyabildiler onlara gelmesinler diye.
31:14Dolayısıyla burada böyle bir rejimden falan bahsetmiyoruz Mısır derken.
31:18Yarın Türkiye'ye bir para teklif ederse Türkiye'den yana olabilir.
31:21Neden olmasın yani.
31:24Dediğiniz gibi biraz daha şirket modeliyle.
31:27Bu tarafa doğru geliyoruz.
31:28Suriye tamamen likidi olmuş, erimiş bir devlet.
31:31Irak'ta artık bir devletten bahsetmek çok zor.
31:34Zaten kuzeyinde de bir otonom, özerk bir yapı söz konusu.
31:40Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar.
31:43Uzun süre kaldım Katar'da.
31:45Aşağı yukarı iki ayım falan geçti.
31:47Çok iyi inceleme fırsatım oldu.
31:49Çok önemli insanlarla orada tanışma fırsatım oldu.
31:52Onlardan dinleme fırsatım oldu.
31:54Yani körfez devletleri dediğimiz zaman öyle ciddi yani bir ordu ortaya koyacak hani.
31:59Falan böyle hani ciddi endüstri böyle şeyler yok.
32:02Önemli enerji yataklarını kontrol ediyorlar.
32:04Dolayısıyla paraları çok fazla.
32:06Dolayısıyla yani burada ciddi devlet olarak yani.
32:11Yani İran ve Türkiye kalmıştır.
32:15Sayın Güger çok teşekkür ediyorum sizlere.
32:17Eklemek istediğiniz son bir cümle, bir bitiriş, kapanış konuşması vardı.
32:22Onu da alayım isterseniz.
32:24Her zaman söylüyorum.
32:25Sizle konuşurken de zaman zaman böyle aralarda bunu çok konuşuyoruz.
32:31Klasik şablonlarla tanımlayacağımız bir dönem değil bu dönem.
32:34Bu dönem sıra dışı dönem.
32:35Ve bu dönemde çok fazla sıra dışı şey göreceğiz.
32:39Dediğim gibi bizim ülkemiz çok güzel bir ülke.
32:42Kesinlikle.
32:43Ve çok kıymetli bir ülke, çok değerli bir ülke.
32:45Umarım bir an önce kayıkçı kavgasını bitirip bu ülkeyi nasıl daha güzel bir yere taşıyabiliriz?
32:51Bunu düşünmeye başlar siyasiler.
32:53Şayet düşünmezlerse gençlik onları saf dışı bırakıp kendi iktidarını tesis edecektir.
33:01Her dönem böyle olmuştur.
33:02Atatürk'ün gençliği hitabesi de böyle söyler.
33:04Ona bütün kalbimle inanıyorum.
33:05Çok teşekkür ederim.
33:06Ben çok teşekkür ediyorum.
33:08İyi ki geldiniz stüdyomuza.
33:10İyi ki sizi ağırlayabildik bugün.
33:12Oldukça kritik değerlendirmeler.
33:14Oldukça önemli değerlendirmeler.
33:16Çünkü Türkiye jeopolitik olarak çok kritik bir konumda.
33:19Yani batısında olan şey de bizi etkiliyor.
33:22Doğusunda olan şey kuzeyinde güneyinde inanın fark etmiyor.
33:25Biz de elimizden geldiğince, dilimiz döndüğünce etrafımızda neler olup bitiyor.
33:31İzleyicilerimize bunları aktarmaya çalıştık.
33:33Bir kez daha çok teşekkür ediyorum.
33:35Ağzınıza sağlık.
33:36İyi ki geldiniz.
33:37Çok teşekkür ederim ben de.
33:38Çok teşekkür ederim.
33:39Görüşmek üzere.
33:40Görüşmek üzere.
33:41Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri, Cumhuriyet.com.tr dışhaberler müdürü Mustafa Birol Güger stüdyomuzun konuğuydu.
33:49Türkiye'nin dışında yaşanan gelişmeleri konuştuk.
33:52Oldukça da aslında geniş kapsamlı bir konuşma oldu.
33:55Gönül ister daha da uzatalım.
33:57Ama ne kadar konuşalım ne kadar saat harcarsak harcayalım.
34:01Sanırım dünyadaki sorunların hepsini anlatmaya vakit bulamayacağız.
34:05Ancak şunu da belirtelim.
34:07Biz Cumhuriyet TV olarak dış politikayı takip etmeye.
34:10Sizle de bu ekranlardan aktarmaya devam edeceğiz.
34:13Yalnızca şimdilik bu program için burada noktalıyoruz.
34:16Başka bir programda yeniden görüşmek üzere.