Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili izleyiciler, Cumhuriyet TV ekranlarına hoş geldiniz, ekonomi gündemiyle karşınızdayız.
00:18Amerika Birleşik Devletleri'nde Donald Trump ikinci kez başkanlık yapacak ancak ilk başkanlığına oranla artık daha radikal söylenme eylemlere sahip.
00:28Donald Trump'ın ikinci başkanlık döneminde dünya ekonomisi, dünya ticareti bu başkanlıktan nasıl etkilenecek?
00:35Bütün bunları Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu ile değerlendireceğiz.
00:39Sayın Kozanoğlu hoş geldiniz yayınımıza.
00:42Merhabalar yayınlar.
00:45Teşekkür ediyorum.
00:46Şimdi sayın hocam hızlıca başlayalım.
00:49Donald Trump 4 Mart'tan itibaren geçerli olacak bir gümrük vergisinden bahsetti.
00:55Alüminyum ve çelik ithalatına dayalı olacak ve vergiyi %10'dan %25'e çıkarttı.
01:04Tabii birçok ülkeye de yeni istisnalar getirileceğini duyurdu.
01:09Şimdi bu tabloya baktığınızda nasıl değerlendiriyorsunuz durumu?
01:15Öncelikle bir genel değerlendirme yaparsak, Trump ikinci dönem Beyaz Saray'a yerleştiğinden beri hem toprak taleplerini içeren,
01:27hem de Amerikanın gücünü ekonomik tavizler toparmak için kullanan, yani bildiğimiz tabirle klasik emperyalist bir ülke görüntüsü verdi.
01:41Bu da Amerikanın daha önce yaymaya çalıştığı uluslararası liberal düzen kurallara bağlı ekonomi söylemlerini iyice geçersiz kıldı.
01:55Ben daha fazla askeri güce sahibim, büyük bir ekonomiye sahibim.
02:01Özellikle küçük ekonomilerden, küçük ülkelerden bu şekilde tavizler toparacağım, hatta toprak taleplerinde bulunuyorum dedi.
02:11Haliyle buna diğer ülkeler de mukabele edecekler ama 80'lerden beri tartıştığımız olumsuz yönleriyle kapitalist küreselleşme,
02:24kuralların, hizmetlerin, serbest dolaşımı, paranın serbest dolaşımına ilişkin kurallar yerle bir olmuş oluyor.
02:35Asıl önümüzdeki dönemde bir dünya şekillenecek, bu tartışılıyor.
02:42Trump'ın attığı bu adımlar sadece bundan rahatsız olan Kanada, Meksika'da başta olmak üzere yoğun ticaret yaptığı ülkeler değil,
02:54Amerika'daki düşünce kuruluşları, araştırmacılar, millet kuruluşları, benzerleri hepsinin analizleri, hesapları,
03:04Trump'ın bu adımlarının Amerika'ya da yaramayacağını söylüyor.
03:10Trump'ın mantığı şu şekilde çalışıyor, eğer ben gümrük tarifleri uygularsam,
03:18öncelikle bu ülkeler ki ilk olarak Kanada ve Meksika'ya yüzde 25 vergiler, gümrük vergileri koymuştu,
03:28ve sınırlarını daha sıkı kontrol altına alırlar.
03:32Benim istemediğim opioid salgınına yol açan fentanil gibi ilaçların sınırlardan geçmesini engellemek yolunda daha sıkı davranırlar.
03:46Ama sonunda Trump yüzde 25 vergi uyacağı, vital ürünlerin pahalı hale geleceğini,
03:52bunun Amerika'daki üreticileri destekleyeceğini ve bunun sonunda üretimin ve istihdamın artacağını düşünüyor.
04:01Halbuki Trump'ın geçen döneminde böyle bir sonucun ortaya çıkmadığı çok açık bir şekilde görülmüştü.
04:08Çünkü önce bu enflasyonu sıçratan, tüketicilere mal ve hizmetlerin daha pahalıya ulaşmasına yol açan bir etki yapıyor.
04:20Artı Amerikalı üreticiler bazen bu gümrük vergilerine rağmen rekabet gücü kazanamıyorlar.
04:28Bazıları zaten gümrük vergilerinden belli bir rekabet güçleri varsa, iç piyasaya bir satışları varsa,
04:36vital ürünlerin pahalaşması nedeniyle onlar da fiyatları yükseltiyorlar ve bunun sonunda karlarını arttırıyorlar.
04:45Zaten Trump'ın ilk döneminde uyguladığı bu tip ticarete yönelik adımların tüketicilere yaramadığını,
04:58daha çok bu sektörlerdeki şirketlerin karlarını arttırdığını gösteriyor.
05:04Ancak bu alüminyum ve çeliğe yönelik olarak uygulanacak gümrük vergileri,
05:10Amerika'da belki alüminyum ve çelik sektöründeki üreticileri bir ölçüde olumlu etkilen ama,
05:18şimdi bunları gizli olarak kullanan, başta otomotiv, inşaat olmak üzere birçok sektör var.
05:26Yani Amerika'da büyümenin sağlanması, önümüzdeki dönemde konut fiyatlarının çok ciddi yükselmesinin önüne geçilmesi,
05:35konu tarzının artmasıyla söz konusu olacak diye düşünülüyor.
05:40İşte dünyadaki en fazla ticarete konu sektörlerin başında araç üretimi geliyor.
05:50Bunların hepsi için alüminyum ve çelik ciddi bir girdi.
05:56Bunların maliyetlerini yükseltecek, rekabet güçlerini azaltacak.
06:01Bir de Amerika'nın başta Kanada ve Meksika olmak üzere birçok ülkeyle çok yoğun ticari ilişkileri var ve tedarik zincirleri söz konusu.
06:12Üretiminde ara mallar ve girdiler sınırları birkaç kere geçiyor.
06:19Yani belli bir aşamaya kadar diyelim ki üretim Kanada'da yapılıyor,
06:23sonraki bir aşaması Amerika'ya geliyor, tekrar Kanada'ya dönüyor, tekrar Amerika'ya geliyor,
06:29bir aşamasında belki Meksika'ya gidiyor.
06:31Her defasında bunlara gümrük vergisi uygulanması çok ciddi bir maliyet artışına neden olacak.
06:40Trump'ın bir argümanı da bu şekilde çok ciddi bütçeye gelirler sağlanacak.
06:46Ama bu da gerçek.
06:48Çünkü siz gümrük verileri koyduğunuz zaman ithalatı caydırıyorsunuz.
06:55Daha az ithalat oluyor, daha az gelir elde ediyorsunuz.
07:00Bu şekilde gelir vergisini azaltmayı veya sıfırlamayı düşünüyor ama
07:07rakamlar Amerika gibi 3 trilyon doların üzerinde bir gelir vergisi bütçeye kazancı olan bir ülkede.
07:20Bu gümrük vergilerin bunun çok sınırlı bir kısmını ancak karşılayacağını düşünüyor.
07:25Hem bu politikalar açıkçası rasyonel, gerçekçi ve kimsenin yararına görünmüyor.
07:32Biraz zararlı görüyorsunuz.
07:34Peki hocam şimdi Donald Trump'un bu hamlesine karşılık Avrupa Birliği de
07:39sert önlemler alacağını, misilleme yapacağını belirtti.
07:43Amerika, Birleşik Devletleri ve Avrupa ülkeleri arasına bir ekonomik savaş başlayabilir mi bu gidişata göre?
07:53Şöyle Avrupa Birliği zaten kendi sıkıntılarını yaşayan Draghi raporuyla
08:01eski Avrupa Merkez Bankası Başkanı Draghi raporunu bir varoluş sorunu ile
08:09baş başa kalan bir kıta görünümündeydi.
08:13Kilit ekonomileri başta Almanya olmak üzere dış ticarete dayalı bir üretim yapıları var.
08:22Şimdi bu gümrük vergilerinin artması Avrupa'yı çok olumsuz etkileyecek haliyle.
08:29Avrupa'nın da kendine göre iddiası olan bir Avrupa Birliği'ni özellikle kastediyorum.
08:38Bir birlik, bir yapı olarak Avrupa Birliği üyesi ülkelerinin yurttaşlarının da tepkilerini azaltmak amacıyla bir tepki vermesi lazım.
08:53Ama karşılıklı olarak bu gümrük vergileri karşılıklı dış ticareti engellemeye yönelik adımlar hiç kimsenin yararına olmayacak.
09:05Ama yapılan hesaplamalar, analizler şunu gösteriyor.
09:12Komşusu olan ve en yakın ticaret partneri olan Kanada ve Meksika çok daha fazla zarar görecek.
09:22Çünkü onların ekonomilerinde Amerika'ya yönelik ihracatın ağırlığı çok daha fazla.
09:28Ama aynı şekilde Avrupa her ne kadar Kanada ve Meksika ölçüsünde olmasa da Avrupa Birliği'nin de Amerika'ya ihracatı çok fazla.
09:39Onun için Avrupa Birliği'ni de çok olumsuz etkileyecek.
09:43Trump'ın muhtemelen düşüncesi şu.
09:46Bu ülkeler daha kırılgan hale gelecekleri için Amerika'ya taviz verecekler, geri adımlar atacaklar.
09:54Buradan Trump bir zafer kazandığı algısını yayacak ama şu ana kadar hiç kimse açısından olumlu bir gelişme.
10:02Ne yazık ki ufukta görünmüyor.
10:05Peki Sayın Hocam şimdi Doğu Bilyon'da da yükselen bir ekonomi var, Çin.
10:10Yani Amerika'nın mevcut konjektürde en büyük rakibi gibi duruyor.
10:15Hatta kimi uzmanlara göre gelecekte Amerika'dan da daha ekonomik anlamda kuvvetli bir ülke olacağı söyleniyor.
10:21Peki Amerika Birleşik Devletleri'nin Trump ikinci dönem başkanlığındaki ekonomik rekabeti Çin'le ne boyutlara evrilebilir?
10:30Çin'e karşı da zaten yaptırımlar uygulayacağını açıklamıştı Donald Trump.
10:34Ancak bu ne boyutlara varabilir?
10:37Çin ve Amerika Birleşik Devletleri arasında dünya neler görebilir?
10:42Evet şu ana kadar Çin'e yönelik %10 vergileri Çin işte bazı tarım aletlerine, kömürü, gümrük vergileri koyarak
11:00işte bazı nadir bazı nadir metallerin ithalat, ihracatını vergilendirerek cevap verdi.
11:11Ama hani yapılan analizler bunun Amerika Çin dış ticaretini çok fazla etkilemeyeceğini,
11:19Çin'in yaptığı, attığı akıbları bunun sadece bir göstermek anlamına geldiğini gösteriyor.
11:28Şimdi Amerika'nın bir politikası özellikle Biden döneminde bir coupling denen yani Çin'den ayrışmaydı, Çin'e tecrüt etmeydi.
11:38Şimdi bu anlamda düşündüğünüz zaman aslında Çin'in lehine gelişen Trump'ın adımlar attığını görüyoruz.
11:48Çünkü şöyle kendi komşusu Kanada ve Meksika'ya vergiler koyuyor, işte dış ticarette onların maliyetlerini arttırıyor,
11:59Avrupa Birliği'ne bunu uyguluyor, işte Dünya Ticaret Örgütü kurallarını tanımadığını, Dünya Ticaret Örgütü'ndeki üyeliğini askıya aldığını söylüyor.
12:11Böyle olunca Çin ülkeleri açısından daha güvenilir, ticarete daha yatkın bir ülke olarak görülüyor.
12:21Bir de şunu hatırlatalım, Amerika, Kanada ve Meksika arasında NAFTA'nın yerine geçen bir serbest ticaret anlaşması var.
12:33Amerika kendi anlaşmaları dahi tanımayan bir ülke konumunda.
12:40Bunun da Çin'e yaraması beklenebilir.
12:44Diğer ülkeler Çin'le ikili ticaretini daha kolay ve daha güvenilir bir şekilde yaptıkları algısına haliyle kapılacaklardır.
12:54Çin'in şu ana kadarki gelişmelerden çok şikayetçi olduğunu söylemek mümkün değil.
13:00Ama tabii ki Çin dünyanın en büyük ihracatçısı olarak geçtiğimiz yıl bir trilyon dolara yakın bir dış ticaret fazlası vermiş bir ülke olarak bu tedirginliği duyuyordur.
13:18Peki sayın hocam, son olarak Türkiye bu ekonomik durumlardan nasıl etkilenecek?
13:23Türkiye'nin ve Amerika Birleşik Devletleri'nin ticari ilişkileri nasıl şekillenecek?
13:31Evet, burada şunu söylemek gerekiyor.
13:35Trump'ın genel yaklaşımı Amerika'nın dış ticaret açığı verdiği ülkelere yaptırımların yoğunlaşması şeklinde.
13:45Mesela Amerika'nın adımlarına rahatsız olan ülkelerden biri de Avustralya.
13:51Avustralya şu gerekçeyi öne sürdü, ben zaten Amerika'ya karşı dış ticaret açığı veriyorum.
13:58Trump da bunu göz önüne alacağını söyledi.
14:02Bunlara vurgulamamış şu, Türkiye'de Amerika'yla dış ticareti çok yoğun olmayan bir ülke.
14:11Kabataslar Amerika'nın ihraca ithalatının %1'i Türkiye'den geliyor.
14:22İhraca ithalatının %5'i Türkiye'den geliyor. İhraca ithalatının %1'ini Türkiye yapıyor.
14:32Meksika, Kanada, Avrupa Birliği, Çin denklemleri içerisinde Türkiye'nin çok fazla bir ağırlığı yok.
14:39Kabataslar Türkiye ile ABD arasındaki dış ticaret hacmi 30 milyar dolar civarında.
14:48Türkiye böyle 1-2 milyar dolarlık bir açık veriyor.
14:52O bakımdan Türkiye'nin ilk anda dış ticaretinin çok etkilenmeceği ben tahmin etmiyorum.
15:00Amerika'ya yapılan ihracat içerisinde de çelik ve alüminyumun önemli bir ağırlığı bulunmuyor.
15:08Bu madalyonun bir yüzü ama madalyonun diğer yüzü işte Erdoğan ile Trump arasında iyi ilişkiler var.
15:17Bu bazı ülkelerle sorun yaşaması Türkiye'nin önüne fırsat kapıları açacak gibi analizlerin hiçbir karşılığı yok.
15:26Böyle gelişmeler olması için hiçbir neden olmamakla birlikte biraz evvel vurguladığım gibi
15:31bu süreçten en olumsuz etkilenecek blokların başında Avrupa Birliği geliyor.
15:39Türkiye'nin ihracatı da büyük ölçüde Avrupa Birliği ile olduğu için bu gelişmelerin dünyadaki enflasyonu arttırma,
15:50dünyadaki büyüme temposunu yavaşlatma gibi risklerinden söz edildiği için bunlar Türkiye'yi de dolaylı olarak etkileyecek.
16:00O bakımdan yani iktidarın kaynakların Türkiye'ye acak bir iklim oluşuyor.
16:07Başka ülkeler cezalandırıldıkça Türkiye ödüllendirilecek şeklindeki analizlerinin hiçbir karşılığı yok.
16:15Türkiye doğrudan doğruya çok fazla etkilenmese de dolaylı yoldan bu gelişmelerden olumsuz şekilde etkilenecek ülkelerden biri gibi görünüyor.
16:26Peki sayın hocam çok teşekkür ediyorum bugün vakit ayırdınız ağzınıza sağlık.
16:31Ben teşekkür ederim iyi yayınlar.
16:34Teşekkürler.
16:36Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu konuğumuzdu.
16:42Trump'ın ikinci başkanlık döneminde dünyayı ekonomik açıdan nelerin beklediğini konuştuk.
16:48Farklı bloklara değindik Avrupa Birliği, Avustralya, Çin, Meksika, Kanada.
16:53Zamanla göreceğiz dünyadaki ticaret ne yöne doğru evrilecek.
16:57Biz yine ekonomi gündemini bu ekranlardan sizlere aktarmaya devam edeceğiz.
17:01Ancak şimdilik burada noktalayalım.
17:03Başka bir programda yeniden görüşmek üzere.