T24 yazarı Prof. Dr. Ayşe Naz Bulamur ile T24 editörü Hazal Sipahi’nin dizi ve film gibi yapımları tartıştığı Ekran Aşkına’nın yeni bölümünde 13 dalda Oscar adayı olan Emilia Perez filmi mercek altında.
Emilia Perez, Jacques Audiard’ın kartel dünyası, cinsiyet kimliği ve adalet temalarını harmanlamaya çalıştığı bir film olsa da, anlatısal derinlikten çok biçimsel gösterişe yaslanıyor. Bir uyuşturucu baronunun geçmişini geride bırakıp Emilia Perez olarak yeni bir hayata başlama sürecini işlerken, kartel şiddetini estetikleştirmesi filmi sorunlu bir noktaya taşıyor. Trans temsili konusundaki yaklaşımı da daha çok stilize edilmiş bir fantezi yaratıyor. Emilia Perez güçlü bir dönüşüm hikâyesi anlatmak isterken kimlik, suç ve adalet üzerine söyleyeceklerini belirsizleştiren bir yapım olarak kalıyor.
Emilia Perez 13 dalda Oscar adayı olmayı hak ediyor mu?
Emilia Perez bize translar hakkında ne söylüyor?
Emilia Perez, Jacques Audiard’ın kartel dünyası, cinsiyet kimliği ve adalet temalarını harmanlamaya çalıştığı bir film olsa da, anlatısal derinlikten çok biçimsel gösterişe yaslanıyor. Bir uyuşturucu baronunun geçmişini geride bırakıp Emilia Perez olarak yeni bir hayata başlama sürecini işlerken, kartel şiddetini estetikleştirmesi filmi sorunlu bir noktaya taşıyor. Trans temsili konusundaki yaklaşımı da daha çok stilize edilmiş bir fantezi yaratıyor. Emilia Perez güçlü bir dönüşüm hikâyesi anlatmak isterken kimlik, suç ve adalet üzerine söyleyeceklerini belirsizleştiren bir yapım olarak kalıyor.
Emilia Perez 13 dalda Oscar adayı olmayı hak ediyor mu?
Emilia Perez bize translar hakkında ne söylüyor?
Category
🎥
Kısa filmDöküm
00:00T24'ün Ekran Aşkına programından herkese merhaba. Ben Ayşe Naz Bulamur.
00:14Ben Azal Sipahi. Ekran Aşkına'da bizi ekrana bağlayan dizi ve film gibi yapımları tartışıyoruz.
00:19Peki hocam bu bölümümüzde hangi yapım verecek altında?
00:22Mobide gösterime gelen Emilia Perez müzikal filmini tartışalım.
00:26Meksika'da bir kartel lideri avukat Rita'nın yardımıyla cinsiyet değiştirir.
00:31Karısı ve çocuklarına öldüğü söylenir ve yeni bir hayata başlar.
00:35Bence filme dair konuşacak çok şey var ya da benim çok söyleyecek şeyim var diyeyim.
00:40Hatta akışı da kısaltmak adına baya üstümden geçmem gerekti.
00:44Filmin yönetmeni Fransız bir yönetmen ve filmin tamamı Fransa'da çekiliyor.
00:49Ama filmimiz Meksika'da geçiyor.
00:51Ve bu bilgiyi vererek başlayayım.
00:53Filmin adı Emilia Perez ama mesela biz daha çok sanki avukat Rita'nın hikayesini izliyormuşuz gibi.
01:00Ve bir his bıraktı bende.
01:02Rita rolünü canlandıran Zoe Saldana, o hep yardımcı kadın oyuncu ödüllerine aday oldu.
01:09O şekilde de geçiyor.
01:11Emilia Perez'i canlandıran Carlo Sofia Gascon başrol oyuncusu olarak geçiyor.
01:15Adaylıkları da bu şekilde.
01:17Diğer yandan da filmin pazarlama hamlesi ve mesela Mubi'deki afişinde olmasa da tanıtım yüzü olarak da aslında Selena Gomez'i görüyoruz.
01:27Birazcık o yüzden kafalar karışmış gibi geldi bana.
01:30Bir yandan da Rita'nın hikayesini izlediğimizi düşündüren şey o uzun açılış sahnesi oldu Rita'yı izlediğimiz.
01:37Yaklaşık sanırım bir 15 dakika kadar.
01:40Bu açılışa dair sizin yorumlarınızı merak ediyorum hocam.
01:43İlk sahnede tüketim toplumu eleştirilmiş.
01:46Çünkü biz bir müzik eşliğinde şu sözleri duyuyoruz işte alıyoruz buzdolabı, ocak, çamaşır makinesi, mikrodalga.
01:53Ve hemen sonrasında da filmde bir hukuk diploması duvara asılmış görüyoruz.
01:58Üstünde kan lekesi olan topuklu bir ayakkabı ve bir ceset görüyoruz.
02:03Yani sanki ev eşyaları gibi hukuk da satın alınıyor.
02:08Ve sonrasında da avukat Rita market alışverişi yaparken de aynı üründen 10 çeşit görüyoruz buzdolabında.
02:15Yani market ürünleri de adalette satılıp.
02:19Evet ve filmde aslında bir müzikal türünde olan bir film.
02:23Bu şarkıları, kareografileri ve müzikal önsürleri nasıl buldunuz hocam?
02:28Benim aslında filmin en sevdiğim tarafı müzikal kullanımı.
02:31Çünkü avukat bir müzikal eşliğinde davaya çalışıyor.
02:35Hukuk böyle bir sahne performansına dönüşmüş.
02:38Ve açılış konuşmasını hazırlıyor gene böyle bir müzikal eşliğinde.
02:43Kadın cinayetini bir aşk hikayesi olarak anlatacak.
02:47Ve diyor ki müvekkilim karısını öldürdü ama biz intihar diyoruz.
02:51Ve onu medyanın kurbanı iyi kalpli bir adam olarak tanıtacak.
02:56Yani adalet şodan ibaret.
02:58Başka bir sahnede de kadınlar gene böyle bir müzikal eşliğinde toplumsal baskıyı sorguluyorlar.
03:04İşte arkadaşlar soruyor ne zaman evleneceksin, çocuk yapacaksın, kendi şirketini açacaksın.
03:10O da siyah olmadığımda cevabını veriyor.
03:13Hani hem evlilik baskısı, ırkçılık her şey böyle bir müzikal eşliğinde eleştirilmiş.
03:18Arkadaşlıklar da gerçek dostluk değil.
03:22Ve sonrasında da cinsiyet değiştirme ameliyatı yapılacak doktorlarla tanışıyoruz.
03:27Ve bu da müzik eşliğinde.
03:29Fiyatı öğreniyoruz, protokolü öğreniyoruz.
03:31Hep bir müzik eşliğinde öğreniyoruz bunları.
03:34Hani her türlü estetik cerrahi de teatral.
03:37Hani en başta izlediğimiz cinayet davası böyle bir kurgusal ama operasyon tırnak içinde gerçek değil.
03:44Hani çok farklı müzik türleri bir araya gelmiş.
03:47Sanki müziğin kendisi trans niteliğinde.
03:50En çok da akılda kalan şarkı olarak bu işte Tayland'a araştırmaya gittiği zaman operasyonları çalan
03:57Penis to Vagina şarkısı zaten söylenmiş işte dijital ortamlarda da.
04:03Hani bu şarkıda da mesela işte kadından erkeğe erkekten kadına penis to vagina bir böyle genitallere cinsiyet atama durumu olduğundan ben de o şarkıyı sevmedim.
04:14Ama onun dışında güzel kareografiler vardı filmde de.
04:17Birazcık trans temsillerini konuşalım isteyeceğim.
04:20Çünkü ben başrol oyuncusunun trans bir karakteri canlandıran oyuncunun kendisinin de trans olması dışındaki pek çok şeyi aslında transfobik buldum.
04:30Trans körü buldum hatta filmi.
04:33Önce mesela Rita'nın daha sonra o İsrailli doktorun Emilia'dan sanki trans olduğunu kanıtlamasını beklediklerini düşündüm.
04:43Ve hani aslında Emilia bir günde trans olmadığı kartel lideri olduğu zaman da trans bir insandı.
04:49Ve burada hani bu yönüyle film sanki translığı hormon kullanımına operasyon geçirmeye indiriyormuş gibi geldi.
04:58Oysa hani hormona yarışamayan, hormon kullanmayan, herhangi bir operasyon geçirmeyen ya da kimlik değişimi sürecine girmeyen bir sürü trans insan var.
05:06Ve aslında böyle o baştan çok iyi işlenecek bir hikayeyi sanki böyle translığı kılık değiştirme, kanundan kaçma, işte bir vicdanını temizleme aracı olarak ele almaya başladığını düşündüm filmin.
05:20Bir de mesela işte o Rita ve İsrailli doktor şey yapıyorlar.
05:24İşte Emilia orada değilken, trans karakter orada yokken translığın etiğini iki non-trans insan tartışıyor oluyor gibi bir şey oluyor.
05:33Ve hani böyle trans deneyimi bir metafor olarak kalmış gibi geldi ve onu da becerememiş gibi geldi.
05:39Hani mesela Emilia iyi bir insan değil ama mesela hani bu karakter kötü ve zengin bir adamken, kartelken sonra kötü bir zengin kadına dönüşmesini biz hani böyle sanki trans olduğu için onu desteklememizi istiyormuş gibi geldi.
05:55Ve mesela işte sonrasında Jessie ve çocuklarına yalan söylüyor Emilia.
05:59Onlarla, kendisiyle yaşamaya zorluyor onları.
06:02Ve hani böyle bu da bize sanki işte translar aslında bize gerçeği söylemeyen, yalancı ve kim olduklarını bilmeyen insanlarmış mesajını veriyormuş gibi geldi bana.
06:13Başladım nasıl ama hocam?
06:16Evet şimdi yani bana göre de hani film translar gerçeği söylemeyen insanlar diye bir genelleme yapmıyor bence.
06:26Çünkü avukatın kendisi zaten bir katili savunuyor ve film avukatın hazırladığı bir yalanla başlıyor.
06:33Yani bir cinayeti, intihar süsü verecek davada.
06:38Ve bence filmde karakter sırf trans olduğu için hani kötülüğü desteklememizi de bence beklemiyor.
06:45Yani bence filmde tam tersine herkes suç batağının bir parçası.
06:50Ve kimse bu bataktan çıkamadığı için de filmde herhangi bir geçiş yok.
06:55Ve geçiş olmadığı için de ben translığı pek bir metafor olarak görmedim.
07:01Çünkü o filmde bir sahnede o kayıp çocukların resimlerini bile görüyoruz.
07:06Yani asla bana göre bir trans karakteri aklama durumu yok.
07:10O yüzden de ben sevdim.
07:12Ve trans bir karakteri ben daha önce uyuşturucu baronu olarak da görmemiştim.
07:17Ve onun idealleştirilmemesi de çok hoşuma gitti.
07:21Yani sadece bastırılmış bir karakter değil.
07:23Aynı zamanda güçlü ve gücünü kötüye kullanan bir karakter.
07:28Bir tek önceleri filmin kriminal kişiliği erkeklikle özdeşleştirdiğini düşündüm.
07:34Çünkü ameliyat olarak içindeki canavarı uyuşturucu karakterini öldürmek istiyor.
07:39Fakat ameliyat sonrası çok çabalasa da içindeki canavarı da geride bırakmadı.
07:45Ve onu öldü bilen karısına da zorbalık yaptı.
07:49Demek ki cinsiyet değişse de karakter baki kalıyor.
07:52Evet işte tam o beklentisi aslında trans deneyimini metafor olarak ele almakmış gibi geldi bana da.
07:58Ve mesela o Emilia'nın Jessie'ye şiddet uyguladığı sahnede sesinin değişmesi, kalınlaşması da
08:04aslında bu içinde kendisini söylediği canavar olan erkeğin de bir dışa vurumuymuş gibi oluyor.
08:11Bu durumda da mesela hani sanki işte bu trans kadınların,
08:15trans olmayan kadınlara zarar verdiğini iddia eden bir trans karşıttığı söylem var ya
08:20bu şiddet sahnesi de bana bunu çok destekliyormuş gibi geldi.
08:25Ve mesela Emilia trans lezbiyen, trans lezbiyen temsili ne kadar aslında az hayatlarımızda.
08:31Ve biz bu temsildeki bu partnere açılma hikayesini Efifanya'ya şöyle görüyoruz.
08:38Emilia diyor ki işte ben yarı kadın, yarı erkek bir varoluşum gibi kendini anlatıyor.
08:45Bu bayağı fena bir anlatım.
08:47Drew Burnett Gregory diye bir eleştirmen filmle alakalı kaleme aldığı yazıda şöyle diyor.
08:53Emilia Perez bütün diyor trans kalıplarını, klişelerini negatif bir yerden diyor yeniden üretiyor.
08:59Katil trans, trajik trans, karısını çocuklarını terk eden trans, sürecini işte o ölüm olarak yaşayan trans
09:07ve önemli anlarda ölü isim ve yanlış cinsiyetlendirmenin olması şeklinde.
09:12Bir de tabii ki şey trans karakterin yarı kadın, yarı erkek olarak tasviri.
09:17Bir de spoiler vereyim trans karakterin filmin sonunda ölmesi aslında.
09:21Bir de filmde işlenen ikinci hikaye Meksika'daki kartel şiddeti üzerine.
09:27Biraz da oraya girelim mi hocam?
09:29Emilia geçmişte kaybolan çocukları araştırmaya başlıyor.
09:33Tabii ki bu kayıplarda kendi rolü var.
09:36Bir nevi günah çıkartıyor.
09:38İşte Rita ile bir restoranda yemek yerken bir kadın yaklaşıyor onlara ve diyor ki
09:42benim 23 yaşındaki oğlum kayıp güneye yaptığı seyahatten dönmedi.
09:47Halbuki öğretmen olmak istiyordu.
09:49Ve Emilia bunu duyunca tabii ki çok pişman oluyor ve kayıplarını arayanlara yardım etmek istiyor.
09:55Biz gene bu sırada müzik eşliğinde duyuyoruz.
09:58İşte anne ve evlatlar kavuşsun, kayıpların bir mezarı olsun sözlerini duyuyoruz.
10:03Evet orada çok komik değil mi Emilia'nın aydınlanmış.
10:07Aslında yani bu kayıplarda rolü olan Emilia bir fotoğraf görünce böyle
10:11ah Emilia bir pişman bin pişman falan bir hale geçiyor.
10:15Burası bana çok saçma geldi.
10:18Mesela işte Emilia ve Rita'nın kurduğu Keramıncı Gütmeyen Kuruluş
10:22insanlara şey açısından yardım ediyor.
10:25Bu kayıp bedenleri bulmak açısından yardım ediyor.
10:29Çünkü Emilia'nın da bu kayıplarda sorumluluğu var kartel lideri olduğu zamanlardan.
10:34Ve biz Emilia'nın da aslında bir sivil toplum süperstarına dönüştüğünü görüyoruz.
10:37Sörüşler veriyor işte kahraman ilan ediliyor.
10:40Meksika hükümetinin açıkladığı rakamlara göre 2006 yılından beri
10:45kartel şiddetinden ölen kişi sayısı 500 bin yaklaşık ve kayıp olan kişi sayısı 100 bin.
10:51Yani bu mesele Meksika'da çok çok önemli, karmaşık ve aslında çok kanayan bir mesele.
11:00Filmde bu meseleyi çok böyle hani sığ bir yerden ele alıyor.
11:04Çünkü biz burada sadece bedenin bulunması ve verilmesi.
11:08Bir mezar taşı vaadini görüyoruz.
11:10Yani bir adalet, yargılama burada tesis edilmesine dair hiçbir şey aslında görmüyor oluyoruz.
11:17Ve ödül konuşmalarında da bu meseleye değinmiyor oluşu.
11:20Oyuncuların ya da filmin yapımcılarının yine eleştirilmiş.
11:25Keşke kartel şiddetini böyle ele alacağına hiç ele almasaydı dedirtti bu kısım bana.
11:31Böyle her tuşa azıcık böyle basmayı seçiyormuş gibi geldi film.
11:36Ve hani bu derinleşememe hali karakterler için de geçerli bence.
11:40Mesela Selena Gomez'in canlandırdığı Jessie karakteri.
11:43Sizin yorumlarınızı merak ediyorum.
11:45Evet şimdi kocası ödül zanneden Jessie yıllar sonra işte bir erkekle sarmaş dolaş kendi yolum diye
11:51şarkı söylüyor ve bu şarkıda kendimi, hayatımı, hissettiklerimi sevmek istiyorum.
11:57İşte olduğum gibi sevmek, olmama izin vermedikleri küçük kızı sevmek istiyorum diyor.
12:03Yani çok güzel sözler ama biz o küçük kızı hiç tanımadık ki ya da kendi yolum derken
12:09o yol nedir tam olarak bilmediğimiz için de bu sözler bana çok etkileyici gelmedi.
12:15Peki hocam filmin sonuna dair yorumlarınız neler?
12:17Filmde tabi ki Emilia'yı yargılayacak bir hukuk sistemi yok.
12:21Avukatların bile parayla satın aldığı düzende film kendi içinde bir adalet sağlıyor.
12:27Ve evet spoiler olacak ama uyuşturucu katilinden de kurtuluyor ve ölüyor Emilia.
12:34Ve son sahnede de bir yürüyüş görüyoruz sanıyorum dini bir figürün arkasından.
12:39Kayıpların anısına bir şarkı söyleniyor.
12:42Aslında Emilia da kayıp çünkü kimse ölenin bir uyuşturucu katili olduğunu bilmiyor.
12:48Gerçeğin savaşçısı sanıyorlar ve ona çok cesur olduğunu düşünüyorlar.
12:53Ama benim gene de sonunda hoşuma giden onu gerçeğin savaşçısı ya da cesur bir insan olarak gösteren
12:58o yürüyüştekiler yani onun kim olduğunu bilmeyenler filmin kendisi değil.
13:03Evet orada da işte bana şey gibi geldi bilmiyorlar Rita dışında bu kişinin aslında uyuşturucu katili olduğunu.
13:10Çünkü trans karakterimiz kandırıkçı olduğu için gibi geldi.
13:15Ve böyle aslında hani elimizde yeterince iyi işlenmiş trans hikayeleri ve trans temsilleri olsaydı
13:22bence bu film okey olabilirdi.
13:24Ama olmadığı noktada elimizde olan böyle hani az iyi temsillerin arasında da öne çıkamadığı için
13:32ben bu filmde baya büyük hayal kırıklığına uğradım diyeyim.
13:40Peki hocam sizce Emilia Perez neden izlenir?
13:43Ben filmdeki bu müzikal kullanımını çok beğendim.
13:46Yani Joker ikili delilik filminin aksine burada gerçekten müzik toplumsal eleştiriyle çok iyi örtüşmüş.
13:53Yani hayatta herkes bir sahnede kimseye güvenemiyoruz.
13:58Yani bir avukata da güvenemiyoruz ya da trans ya da değil hiç kimseye güvenemiyoruz.
14:03Ve aslında filmde bir trans ya da geçiş durumu da yok.
14:07Yani karakter gelişimi yok.
14:08Yani ne avukat bence ne Emilia bir aydınlanma yaşamıyorlar.
14:13Ve bana bu çok gerçekçi geldi.
14:15Ben de trans bir karakterin trans bir oyuncu tarafından canlandırılmasını sevdim.
14:21Hatta operasyonlardan önceki halini de yine kendisi canlandırmasını da sevdim.
14:27Carla Sophia Garson en iyi kadın oyuncu Oscar ödülüne aday gösterilen ilk trans kadın oldu.
14:34Keşke başka bir filmde olsaydı ama bu da bence artılarından filmin.
14:39Peki neden izlenmez dersiniz Emilia?
14:41Şimdi senin de dediğin gibi o Meksika uyuşturucu karteli meselesi çok derinlemesine işlenmemiş.
14:47Havada kalıyor ve yan karakterler de bence çok iyi değil.
14:51Özellikle Emilia'nın karısı.
14:53Avukat Rita da belki daha derin bir karakter olabilirdi.
14:56Yani bana göre 13 Dal'da Oscar adaya olacak bir film değil.
15:00Kesinlikle size katılıyorum bence de.
15:02Ve mesela malum kişinin yeniden ABD başkanı seçildiği tek buraların yanında konuşulandığı bu günlerde
15:10trans başrolü olan ve Meksika'da geçen bir filmin bu kadar adaylık ve ödül alması
15:16belki bu seçim sonuçlarına bir orta parmak gibi olabilir ama bence çok sığ kalmış filmde.
15:23Ne olmak istediği anlaşılamamış.
15:25Sizin de dediğiniz gibi Meksika körlüğü aslında.
15:28Filmin yönetmeni de aslında kabul ediyor.
15:31Meksika tarihine, kültürüne dair biz yeterince araştırma yapmadık diyor.
15:36Bir de oyuncular seçildikten sonra karakterler onlara uygun olacak şekilde yeniden yazılıyor.
15:42Mesela Jesse'nin Amerikalı ablası Selena Gomez'in
15:45ve Rita'nın Dominic doğumlu oluşu Zoe Saldana'nın.
15:49Bu bendeki trans körlüğü meselesi de beni çok rahatsız etti.
15:55Çünkü film sürekli Emilia'nın kadınlığını sorguluyormuş gibi geldi.
16:00Hani böyle trans dışlayıcıların elinden çıkmış gibi geldi bu yönüyle film bana.
16:04J.K. Rowling'e Meksika'da bir film yapsalar belki Emilia Perez çıkarmış diye düşündüm böyle olunca.
16:11Trans deneyimine dair iyi bir iş izlemek isteyenleri de
16:14Mustafa Karahan'la Burcu Melekoğlu'nun mavi kimlik Blue ID belgeselini yönlendirmek istiyorum.
16:20Bir de yine Netflix'e ekranlarla trans temsilini işleyen bir belgesel var Disclosure diye.
16:26Ona da bakabilirler diyeyim.
16:28Peki ben de bu yapımları hemen izleme listeme alıyorum.
16:32Teşekkürler tavsiyeler için.
16:34Peki bir sonraki Ekran Aşkı'na da tekrar görüşmek üzere.
16:38Hoşçakalın.