Almanya Helmholtz Akıllı Biyoteknolojiler Enstitüsü Direktörü Prof. Dr. Ali Ertürk ve ekibi, kanser tedavisi başta olmak üzere birçok alanda devrim yaratabilecek yeni bir teknoloji geliştirdi.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:30Burak Fransız
00:36Şeffaflık ve yapay zeka yüzlerce kanser olduğunu görüyoruz.
00:41Bu müthiş bir fark.
00:48İçerideki damarlar gözüküyor.
00:52Büyük damarlar, kıçık damarlar hepsi ortada.
00:57Bakıyorsun, hücreler tek tek ortada.
01:00Biz bu yeni çalışmamızda amacımız gelişmeli ilaçların vücutta tam nerelere gittiğini öğrenmekti.
01:07Mesela bir yerde vücutta kanser var, ilacı veriyorsunuz o kansere gidiyor ve kanser hücrelerini öldürüyor.
01:13Bu güzel ama kanser hücre haricinde vücut da nereye gidiyor?
01:17Bunu çok detaylı gösterecek bir teknoloji yoktu.
01:19Kemoterapinin yan etkileri zaten bundan kaynaklanıyor.
01:23Yani kanser hücreleri haricindeki diğer vücut hücrelerini hedef alıp yok etmesi.
01:29Çalışmayı biz özellikle yoğunlaştığımız ilaçlar bu mRNA ilaçları ve onları taşıyan LNP dediğimiz lipid nanoparticles
01:41yani bunu sabun baloncuğu gibi küçücük taşıyıcı bu baloncuklar olarak düşünebilirsiniz.
01:47İçine koyuyorsunuz, o böyle vücutta gidiyor.
01:50Hedefe 1'e doğru gidiyor.
01:53mRNA'yı kullanarak şu an bütün kalp hastalıklarına, meyne hastalıklarına her alanda çalışma var.
01:59Tabii ki bunu çok iyi yapabilmek, yani doğru yapabilmek, yan etkileri olmadan yapabilmek için hedef hücreye götürmemiz lazım.
02:07Covid aşılarında da kullanılan LNP'leri, lipid nanoparticles'ları biz kendimiz ürettik.
02:13Kendimi ürettiğimiz şekilde hayvana verdiğimizde o aşıyı gereken etki yaratması için savunma hücrelerine gidiyor, evet.
02:22Ama onun haricinde de kalp hücrelerine gittiğini tespit ettik.
02:26Tabii biz burada aşıyı kullanmadık.
02:27Yani kendi ürettiğimiz, kendi laboratuvarımızda ürettiğimiz aşıda kullanılan o LNP dediğimiz molekülleri kullanarak vücutta takip ettik.
02:37Tabii ki hayvanda bir aşı yetkisi oluşturmak için de genel itibariyle insana verilen dozdan yüzlerce kat, daha fazla miktar verilmesi gerekiyor.
02:46Virüs olduğu zaman, vücutta yayıldığı zaman o aşının binlerce, belki yüz binlerce katı kadar o spike proteini vücutta oluşur.
02:55Kalbi gerçekten tamamıyla yok edebilecek hale geliyor.
02:59Yani bu kesinlikle aşıyla karşılaşılabilecek bir oran değil.
03:03Ben de zaten kendim de mRNA aşısı oldum.
03:06Tekrar olurum sorunu tabii ki öyle bir durum olduğunda çünkü o ilaçsızlığı ölümden kurtarırız.
03:11Hayatımıza kazantısı çok büyük demek.
03:13Önemli bir adım, yapay zeka oldu bu çalışma için.
03:17Çünkü mesela şeffaf hale getirdiğinizde, tanıdığınızda yüz milyonlarca molekül görüyorsunuz, bu taşıyıcı molekül.
03:26Bunları analiz etmek mümkün değil yani normal bir şekilde.
03:30Zaten bütün ilaçlar genel itibariyle hayvan deneyleriyle başlıyor.
03:33Ondan sonra insan da deneniyor.
03:35Yine bu hayvan deneyleri yıllarca sürüyor.
03:38Bundan önce kullanılan normal metotlarda geliştirilen ilaçların tam adrese gidip gidilmediği biliniyor.
03:46Yani bunu tam adrese ulaştı mı ulaşmadı mı bunu tespit edecek bir görüntüleme metodu yoktu.
03:51Bizim geliştirilmiş teknoloji hücre seviyesinde hedefe ulaştı mı ulaşmadı mı hücre seviyesinde bunu gösterebiliyor.
03:59Bu tabii ki o ilaç geliştirme aşamasını çok hızlı bir hale getiriyor ve çok daha iyi olmasını sağlıyor.
04:06Çünkü gerçekten hücre seviyesinde o molekül sadece istenilen zararlı hücreye gidip onu yok edebiliyor mu, etmiyor mu, onun bilgisini görüyoruz.
04:15Onun haricinde başka yerlere gidiyor mu, gitmiyor mu onu da tespit edip eğer oralarda sorun varsa hemen molekülü değiştirebiliyoruz.
04:23Kanser aşıları haricinde diğer her türlü ilaç araştırma geliştirmeleri de uygulanabiliyor.
04:29Yan etkisi çok olan ilaçları da artık daha iyi hale getirebileceğiz.
04:33Tabii ki bunu kanser tedavilerinde kullanılan kemoterapi gibi yan etkileri gerçekten çok olan ilaçlarda bile kullanıp onları çok daha iyi hale getirebileceğiz.
04:44Bu bilgiyi almak için artık yıllarca deney yapmaya gerek yok.
04:47Bunu çok hızlı hızlı bir şekilde bu bilgiyi alıp eğer o ilaç istenmeyen yere gidiyorsa hemen üzerinde biraz daha çalışıp onu daha iyi hale getirebiliriz.
04:56Bu aslında çok müthiş bir hızlanma ve hızlanmanın haricinde o kalite gerçekten artmış.
05:01Geliştirdiğimiz bu metotlar, böyle akıllı denilen o ilaçlar da gerçekten bir anlamda süper zeka olacak.
05:07Yani artık çok hedefe giden, tam hedefi bulup onu yok edebilen hale gelecektir.
05:14Belki 1-2 sene içinde insanlar üzerinde denemeye başlamak böyle bir hedefimiz var.
05:19Kanser tedavisini böyle insanların hayatını 3 ay, 5 ay, 1 sene uzatmaktansa tam anlamıyla kanseri yok edip hayatlarını kurtarma anlamına gelecektir.
05:30Yani gerçekten o anlamda da çok heyecanlıyız.
05:32Bu çalışmayı Nature Biotechnology dediğimiz biyoteknolojik çalışmalar yapan en yüksek dünyadaki en yüksek dergide yayınladık.
05:40Dünyanın birçok yerinden e-mailler alıyoruz şu an.
05:42İşte bu teknolojiyi kullanmak isteyenler değişik, alanlarda değişik ilaçların etkilerini görmek isteyenler.
05:49Önemli alanlardan biri de mesela bu gen terapisi, cin terapi dediğimiz.
05:54Burada da teknolojimiz gerçekten çok önemli. Niye?
05:56Mesela genetik bir hastalığı düzeltmek istiyorsanız gerçekten hücre seviyesinde düzeltmek zorundasınız.
06:04FDA'de çalışan, oradaki ilaçların onayını sağlayan kişilere bile ulaştırılmış ilaç araştırma, geliştirme yapan kişiler bu metodu kullanmak zorunda artık.
06:14Onu bir standart olabilecek gibi sunmak istiyorlar şu an.
06:17Çünkü her türlü ilacın yan etkilerini, topsis dediğimiz o öldürücü etkilerini anlayıp çözmek için çok temel bir şey.
06:26Ve biz bunu en iyi şekilde yapabilecek teknolojiyi geliştirdik.
07:04Kaliteli, yapay zeka sonuçlarına ulaşacağız diye düşünüyoruz.
07:34Yapay zeka da sonuçta başarılı olması için önemli bir şey.
07:37Güzel, detaylı, bilgi haritalar vermek.
07:50Bu da pankreas dediğimiz organ, insülin şeker hastalığı için üretilen.
07:55Bu haritasını aynı bu şekilde çıkartıp hedefimiz 3D yazıcılarla üretmek.
08:03Büyük bir şey.
08:05Büyük bir şey.
08:07Evet, çok büyük.
08:09Toprağın üstüne koyarım.