Küresel piyasalarda Çin ve ABD arasındaki yarış iyice kızıştı. Çin'in yapay zeka girişimi deepseek bildiğimiz ABD girişimi yapay zeka uygulamalarının çok çok altında bir maliyetle piyasaya adım atınca batılı teknoloji devlerinin hisselerinde sert düşüşler görüldü. Analistler piyasadaki kaybın 1,5 trilyon dolar olduğunu söylüyor. Son durum ne? ABD borsasındaki bu tarihi düşüşün etkisi devam ediyor mu? Bugün ABD Merkez Bankası FED faiz kararını açıklayacak. Aralık ayında faiz, beklentiler dahilinde 25 baz puan düşürülerek yüzde 4,25-4,50 aralığına indirilmişti. Bugüne yönelik beklentiniz ne? Karar zaten çökmüş olan ABD borsasını nasıl etkiler? Türkiye'ye etkisi ne olur? TCMB, geçen hafta politika faizini yüzde 47,5'ten yüzde 45'e indirdi. Bu karar ile birlikte mevduata uygulanan faiz oranları güncellenmeye başladı. Faiz kararı öncesinde bazı bankaların yüzde 50'nin üzerinde faiz uyguladığı görülüyordu. Yeni hafta ile birlikte artık mevduat faiz oranları yüzde 45-48 aralığına indi. Mevduat faizlerinde aşağı yönlü seyir sürecek mi? Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdulkadir Develi, CNN TÜRK canlı yayınında tüm soruları detaylarıyla değerlendirdi.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Tabii rekabet aynı zamanda yapay zekada da devam ediyor.
00:04Ticaretle de devam ediyor. Finansal piyasalarda da rekabet
00:08çok sert bir şekilde devam ediyor. Eee tabii biz bu
00:12süreçte daha çok Trump'ın uygulayacağı ekonomik modelin
00:15piyasalara küresel piyasa etkisi ne olacak bunu ölçmeye
00:19çalışırken diğer taraftan yapay zeka ile ilgili Çin'in
00:22elde etmiş olduğu bu kazanım ciddi anlamda Batılı şirketleri
00:25teknoloji şirketleri özellikle olumsuz yönde eee etkileli ve
00:29teknoloji ise endekslerinde ciddi anlamda bir düşüş durumu
00:33söz konusu oldu. Özellikle ABD ve Avrupa'da eee ve Japonya'da
00:38da buna benzer bir eee düşüş durumu söz konusu oldu. Eee
00:42tabii bu burada ne kadarlık bir eee kazanım elde ettiği
00:46için aslında piyasada birazcık da bunu görmek istiyor, bunu
00:49öğrenmek istiyor. Eee ve bunun devamı nasıl olacak? Eee ve bu
00:53diğer eee ülkeleri, diğer teknoloji şirketleri nasıl
00:56etkileyecek? Eee bu birazcık daha temel konu gibi oldu.
00:59Tabii önümüzdeki süreçte küresel piyasalarda özellikle
01:03daha çok duyacağımız kelimeler, yapay zeka
01:07teknolojileri daha az çip ile bunu üretebilme eee kripto
01:11varlıklar olsun. Eee buna benzer kelimeleri, ifadeleri
01:16çok daha kullanacağımız ticaret savaşları. Tabii bu oldukça
01:20önemli bir konu. Birazdan da bundan zaten bahsedeceğiz. Bunu
01:23getirmiş oldu belirsizlikler. Eee tabii dünya iki bin yirmi
01:27beş yılında bir taraftan faiz indirim sürecini yönetirken
01:30özellikle gelişmiş ülkeler, müdür merkez bankaları, diğer
01:33taraftan da bu belirsizlik ki işte bu da aynı zamanda eee
01:37küresel piyasalar açısından eee çiçeğin yapay zeka noktasında
01:41elde etmiş olduğu kazanımların sonuçları bu noktada bir yeni
01:45bir belirsizlik oluşturdu ve bu da diğer teknoloji firmaları
01:48açısından da eee düşüşüyle eee karşılandı. Eee tabii bu ilk bir
01:52şok ııı sonrasında ııı diğer ııı firmalar daha doğrusu ülkeler
01:56buna dair ne tür tedbirler alacaklar, ne tür önlemler
01:59alacaklar? Biraz piyasa bunu görecektim. Bunu gördükten
02:02sonra da fiyatlama süreci endekselerde olacaktır. Şimdi
02:05aslında ııı sayın de böyle analistler piyasadaki kaybını
02:08arkadaşlarımıza yazmış. Bir buçuk trilyon dolar olduğunu
02:11söylüyor. Bu ııı buradaki son durum nedir ve bundan sonraki
02:15bu tarihi borsadaki düşüşün etkisi devam eder mi? Tabii
02:21hatırlarsanız Ağustos ayında buna benzer bir düşüş durumda
02:24söz konusu olmuştu. Özellikle Japonya Merkez Bankası'nın
02:27faizi artırmasıyla beraber ııı bir dalgalama durumu olmuştu.
02:31Ciddi anlamda endekselerde bir kayıp durum söz konusu
02:34olmuştu. Tabii bu o kapsamlı bir düşüşten şu an bahsetmiyoruz
02:38fakat ııı teknoloji özelinde bir düşüş durumu söz konusu. Eee
02:43tabii bu genel olarak da endekselerin iklimini de
02:45etkileyen bir husus. Eee bu düşüş devam eder ve bu bir bu
02:49nokta beş trilyon dolar siz ifade ettiniz ki bu çok ciddi
02:52bir rakam ve burada özellikle bu alanda bulunan
02:55yatırımcıların ciddi anlamda servetlerinin eridiği anlamına
02:59da geliyor. Buna bir düzeltme gelecek mi? Dediğim gibi burada
03:02birazcık da şu an temkili bir duruş var. Birazcık ııı bir ııı
03:05sakinleşme durumu söz konusu. Fakat ııı burada özellikle ABD
03:10buna karşı nasıl bir adım atacak? Daha önce de bilindiği
03:13üzere cep telefonuyla ilgili bir kriz yaşanmıştı. Uygulaması
03:16ilgili bir kriz yaşanmıştı. Bununla ilgili olarak da ABD
03:20bir takım ııı uygulamayı düzenlemeler getirerek bunun
03:23olumsuz etkisini gidermeye çalıştı. Eee tabii şu anda çok
03:27erken çünkü bir taraftan da Trump'ın uygulayacağı ekonomik
03:30modelin getirdiği bir belirsizlik durumu da söz
03:32konusu. Buna ayrıca yapay zeka ile ilgili acaba bu noktada
03:37ABD yönetimi bir adım atacak mı? Bu bu noktada kendi
03:40teknoloji firmalarını koruyacak bir adım durumu söz konusu
03:44olacak mı? Avrupa buna nedenleştik edecek? Tabii buna
03:47buna bakarak da önümüzdeki süreci yorumlayabiliriz. Fakat
03:50bu ilk gelen dalgalar ciddi anlamda bir servet kaybı oldu
03:53özellikle bu alanda bu endekste bulunanlar için. Peki. Iıı
03:57şimdi ABD'leri Merkez Bankası FED'de faiz kararını açıklayacak
04:02ve aralık ayında da faiz beklentilerini ııı beklentiler
04:05dahilinde yirmi beş bas puan düşürülerek yüzde dört nokta
04:08yirmi beş ve dört nokta elli aralığına indirilmişti. Iıı
04:12bugüne yönelik sizin beklentiniz ne? Önemli bir
04:17karar olacak bugünkü karar çünkü ııı Trump yönetiminde
04:20gerçekleşecek olan bir karar olacak. Şimdi ııı hep ifade
04:24ediyoruz. Dünya Bankası olsun, ustası kuruluşlar. Eee son
04:28dönemde bir kelimenin altını çizdi. Belirsizlik. Yani bir
04:31çok şeyi ölçe biliyoruz fakat bu belirsizliği ölçemiyoruz.
04:34Belirsiz ve jeopolitik risklerle donatılmış bir dünya var. Bir
04:38küresel ekonomi var. Bir de bunun yanına Trump'ın
04:40uygulayacağı olduğu olacak. Eee tarifelerin etkisi ne
04:44olacak sorusu var. Yani burada eee uygulayacağı gümrük
04:48tarifeleri acaba küresel ölçette enflasyon artırır.
04:52Küresel ekonomik aktiviteyi bu noktada baskılar mı sorusu en
04:56temel. Dolayısıyla bu hakikaten FED için zor bir karar. Çünkü
05:00biz ııı iki bin yirmi beş yılında FED'in faiz indirim
05:04sürecini ııı devam ettirecek kanısındayız fakat şu anda bu
05:08yoğun belirsizlik ortamında FED'in bay geçmesi, pas geçmesi
05:13bu noktada eee faiz indirimini onu biz bu noktada tahammül
05:17ediyoruz. Çünkü eee daha politikaların getireceği
05:20baskıyı henüz bu noktada FED ölçemiyor. Eee diğer taraftan
05:24ise burada eee tabii enflasyonda istenilen noktaya
05:27ABD ekonomi yönetimi bir hayale gelindiğini söylemiyor fakat
05:30güçlü veriler var edinedir. Bu özellikle istihdam verileri bu
05:34noktada oldukça önemliydi. Eee diğer taraftan ABD'nin
05:37takip ettiği bir takım veriler var. Burada özellikle eee
05:41tüketicinin bir bireysel maliyetini bu noktada ölçme
05:46açısından yapılan eee şeyler eee çalışmalar durumu söz
05:50konusu. Dolayısıyla ben eee bu temkinli duruş ışığında ciddi
05:54anlamda eee ben eee faiz indirimin olmadan eee sürecin
05:59eee devam edecek kanısındayım. Çünkü dediğim gibi tarifeler,
06:03enflasyon eee diğer taraftan ekonomik güven tabii bu ekonomik
06:07güven endeksli açıklandı ABD'de. Burada da bir düşüş
06:10durumu söz konusu. Yani aslında ABD'de piyasada şunu bekliyor.
06:14Tamam Avrupa'yla bu kayıt edildiği zaman daha güçlü bir
06:17noktada ABD ekonomik veriler bu noktada daha iyi durumda. Eee
06:21fakat eee piyasada bu noktada daha teşvik edici eee artık eee
06:25para politikasını da yavaş yavaş hissetmek istiyor. Eee
06:30çünkü güven endeksli de azalması buna da bir işarettir.
06:33Fakat bu süreci yönetmek oldukça önemli. Eee travma
06:37getirmiş olduğu bu politikaların belirsizliği eee
06:40altında eee ben bu yatay bir seyir içerisinde ve politika
06:44faizin değişmeden eee kalacağı kanısındayım. Eee önümüzdeki
06:48süreç değilse küresele bakılacaktır yine aynı şekilde.
06:51Eee eee bu şekilde de eee süreci okumak mümkün olacaktır
06:54diye düşünüyorum. Tabii burada borsalar buna bakıyor, altın
06:58buna bakıyor. Yani endeksleri nasıl etkileyecek? Çünkü burada
07:01kar açıklanması lazım. Ve bu da neye bağlı? Ekonomik aktivite
07:04kadar canlı olsa o kadar ııı firmalar bilançosunu pozitif
07:07yönde ııı sunarlar ve bu endeksi toparlanmasına yol
07:10açar. Eee diğer taraftan faiz indirimin olmaması aynı
07:14zamanda. Eee burada altını da etkileyecektir. Birinci
07:17yüzde geçtiğimiz hafta bir yükseliş durumu söz konusu
07:19oldu. Eee fakat eee burada eee pas geçmesi FED'in pas geçmesi
07:24faiz indirimi sürecinin bir nebze olsun ötenenmiş olmasıyla
07:27burada altını bin bir nebze olsun daha durağın eee yatay
07:31hale getirecektir diye düşünüyorum. Peki bunun ııı
07:35Türkiye etkisi ne olur? Çünkü ııı Türkiye Cumhuriyeti
07:38Merkez Bankası'na geçtiğimiz hafta ııı politika faizini
07:41yüzde kırk yedi nokta beşten yüze kırk beşe indirdi. Amerika
07:44Birleşik Devletleri'nin Merkez Bankası'ndan çıkacak o kararla
07:47birlikte ııı bizdeki durum nasıl şekillenir? Evet tabii
07:52bilindiği üzere Merkez Bankası artık yılda on iki kere faizle
07:56ilgili karar almayacak. Bu sekize düşürüldü. Dolayısıyla
07:58burada Şubat ayında ııı bir PPK açıklaması faizle ilgili
08:02olmayacak. Mart ayı bu noktada Mart ayına kalacak. Eee tabii
08:06burada eee ABD dolarının ne kadar eee güçlü olduğu bu
08:11noktada önemli. Çünkü güçlenen bir dolar durumu söz konusu.
08:14Biz bunu çok fazla içeride hissetmiyoruz. Çünkü uygulamış
08:16olduğumuz sıkı para politikası halen devam ediyor. Merkez
08:20Bankası rezervlerindeki artış eee ve eee kredi notu her ne
08:24kadar bu geçtiğimiz hafta artırılmasa dahi eee bu noktada
08:28negatif bir söylem olmaması. CDS'in bu noktada eee halen
08:32düşük düzeyde eee daha doğrusu geleneksel ortalamanın altında
08:36olması eee TL'yi güçlü hale getiriyor. Diğer taraftan cari
08:40dengenin bu noktada yorulmadan büyümenin gerçekleşmesi ki
08:44ihracatı, ithalatı karşılama oranındaki artışa bu tüm
08:47bunlara baktığımız zaman döviz talebi olmayan aynı zamanda da
08:51cari dengedeki bu bak rekonomik göstergenin iyileşmesi
08:54kaynaklı TL'nin daha da güçlü hale gelmesi aslında küresel
08:58açıdan güçlenen dolar karşısında TL'nin direncilik
09:01koruması anlamına geliyor. Eee dolayısıyla bu süreçte aynı
09:05zamanda faiz indirmez ise eee o şekilde tahmin ediyoruz. Eee
09:12küresel ölçekte de merkez bankaları faiz indirme noktası
09:16bir kez daha düşürecektir. Çünkü zaten eee Trump'ın
09:19söylemleriyle güçlenen bir ABD doları var. Eee bu bu eee
09:24durumda eğer siz eee faiz indirim yaparsanız gelişmekte
09:27olan ülkelerden bahsediyorum. Bu ne yapacaktır? Sizin para
09:30biriminizi dolar karşısında eee değer kaybına yol açacaktır ve
09:34bu da aynı zamanda cari dengeyi yoran bir husus olacaktır. Eee
09:38ve borçlama maliyeti aynı şekilde de arttıracaktır.
09:41Dolayısıyla bizim burada önümüzdeki ay faizle ilgili bir
09:44karar verme sürecimiz olmamasından dolayı özellikle
09:47Ocak ve Şubat enflasyonlarını gözleme imkanı olduğumuzdan
09:51dolayı eee bu bay geçmesi burada faizle ilgili bir karar
09:54almaması diyoruz. Daha doğrusu düşürme kararı almaması FED'in
09:59eee bu noktadan bizi çok fazla etkileyecek gibi durmuyor.
10:02Fakat küresel ölçekteki etkilerini bu noktada da takip
10:06etmek lazım. O sihir kelimeye geleceğim. Belirsizliği
10:10oluşturmuş oldu enflasyon baskı altında ııı burada FED FED
10:15faizi indirmeden ııı bu süreci birazcık daha götürecek gibi
10:19duruyor. Peki şimdi ııı tabii Merkez Bankası'nın Türkiye
10:25Cumhuriyeti Merkez Bankası'nın geçtiğimiz hafta ııı bu
10:27politika faizini ııı düşürmesiyle birlikte kırk beşe
10:31ııı bununla birlikte mevduata uygulanan faiz oranları da
10:35güncellenmeye başladı. Bununla ilgili nasıl bir yorumlama
10:37yaparsınız? Tabii önümüzdeki sürece devam eder mi? Eee
10:44kesinlikle devam edecek. Iki bin yirmi beş yılı faiz indirim
10:48sürecinin yönetildiği bir yıl olacaktır. Türkiye için de eee
10:51Avrupa için de ABD için de bu bu son derece net. Belki bazı
10:56aylarda pas geçilebilir fakat genel olarak küresel eğilim
11:00faizleri indirimi noktasına. Ya bu ne anlama geliyor?
11:02Borçlanma maliyetinin düşeceği anlamına geliyor. Çünkü bakın
11:06ABD'de de başladı ya güven endekslerinde bir eee böyle bir
11:09aşağı doğru bir seyir durumu söz konusu. Artık yani piyasalar
11:13düşük borçlanma maliyeti talebini daha fazla
11:17seslendirmeye başladılar. Bu Türkiye için de bu noktada
11:20geçerli. Dolayısıyla burada politika faizi indirim
11:23süreciyle beraber mevduat faizlerinde de bir eee burada
11:27aşağı doğru bir seyir olacak. Bakın bir bankaya gittiğiniz
11:30zaman eee mevduatla ilgili eee soru sorduğunuz zaman kısa
11:34vadedeki oranların yüksek olduğunu uzun vadedeki
11:37oranların ise düşük olduğunu getirin düşük olduğunu söylüyor.
11:41Çünkü bu son derece net. Yani burada artık küresel ölçekte
11:45de enflasyonu böyle arttıracak tekrar sıkılaşmaya götürecek
11:50bir ortam yoktur şu anda. Aynı zamanda Berkez Bankası'nın
11:54enflasyon beklentisi raporunu da burada eee hatırlatmak
11:58istiyorum. Özellikle hane halkındaki eee on iki ay sonra
12:02dair beklenti üç yüzde dört dokta üç oranında iyileşti.
12:05Yani elli sekiz dokta sekize geldi. Bu real sektörde üç
12:09dokta sekiz iyileşmeyle kırk üç dokta sekize geldi. Şunu
12:13söylemek istiyorum. Yani burada eee arkada yüksek
12:16enflasyonun bırakan hane halkı bu ııı olumsuz hissiyatla
12:21beraber önümüzdeki on iki aya itibariyle beklentisini aşağı
12:26doğru düşürmeye başladı. Yani ve iyileşme bu noktada dört
12:30dokta üç puanlık iyileşme bir önceki aya göre beklentilerde
12:32hane halkından oldukça iyi. Yani bu ne anlama geliyor? Bu
12:36enflasyon beklentisindeki iyileşme ve gerçekleşen
12:40enflasyon ki aralık ayında yüzde bir oranında gelmişti.
12:43Bunun Ocak ve Şubat aylarına devam etmesi ki özellikle asgari
12:47ücret ve ve fiyat güncellemelerine rağmen düşük
12:50enflasyonla karşı karşıya kalmak ki burada bilindiğiniz
12:53de geçtiğimiz hafta Merkez Bankası'nın metninde fiyatlama
12:56davranışları veya eee fiyatlama süreciyle ilgili olarak öngörü
13:00eee düzeyde bir şeydir bu söz konusu demesi bu noktada
13:04destekleyici. Önümüzdeki süreçte dediğim gibi aizler de
13:08bu noktada bir düşüş o olacak. Bu devam edecek. Peki şimdi