Üretim zamanı ekibi bu hafta geleneksel el sanatlarından taş baskı sanatının hikayesini ekrana taşıdı. Taş baskı sanatçısı Hacer Keloğlu, asırlık motiflerle bu sanatı geleceğe taşıyor. Üretim Zamanı ilham verici hikayelerle her pazar 10.35'te CNN TÜRK'te.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Kastamonu'daki taş baskı sanatını gelecek nesilleri taşımak istiyorum.
00:14Hikayesini gördükçe bu sanata daha çok bağlandım.
00:21Hep gönlümü kattım, duygularımı kattım, dualarımı kattım.
00:29Ne kadar geleceğe taşıyabilirsem benim için gurur kaynağı.
00:41Ben Hacer Keloğlu, 63 yaşındayım.
00:44Kastamonu'nun geleneksel el sanatlarıyla uğraşıyorum.
00:48Turizm bakanlığı, bakanlık sanatçılığım da var.
00:50Kastamonu'daki taş baskı, geleneksel tahta baskı sanatını gelecek nesilleri taşımak istiyorum.
01:01Daha öncesinde çeyizlerle uğraşıyordum.
01:03Eve katkıda bulunmam gerekiyordu.
01:05Ortanca oğlum 17 günlükken ben nakış kursuna gittim.
01:0825 sene ben nakış yaptım.
01:11Makinem, radyom ve ben, üçümüz çok iyi bir ekiptik.
01:19Daha sonra ben nakışa değil de daha böyle gelecek nesillere aktarabileceğim bir el sanatı olan tahta baskıya yöneldim.
01:27Bana çok şey ifade ediyordu.
01:29Sanki beni daha çok ifade edebilirdi.
01:31İçimdeki aşkı, içimdeki hasreti, içimdeki sevinci hepsini anlatabilirmişim gibi geldi.
01:39Çonreman'da balam kaldı, gülüm nenni, yavrum nenni.
01:57İlk baskımı yaptığımda tabii ki ufak tefek hatalarım vardı.
02:01Yaptıkça daha da güzelleşiyorsunuz.
02:04Yani ne kadar çok araştırır, ne kadar çok yaparsanız sizi bir ileriye taşıyor.
02:09Hep gönlümü kattım, duygularımı kattım, dualarımı kattım.
02:14Bu da bana hep keyif verdi.
02:16Keyif verdikçe daha çok yapmaya başladım.
02:28Bu işi ilerletmeye başladığımda bir atölyeye ihtiyacım vardı.
02:32Sağ olsun eşim de hemen destekledi.
02:34Bir atölye kurdum.
02:36Sonradan kalıpları araştırmaya başladım ben.
02:38Ve kalıpların hep bir dili olduğunu gördüm.
02:41Yani bir kalıba dümdüz baktığınızda bir geyik, bir kuş gidiyor.
02:46Ama içeriğine girdiğinizde bir sürü şey çıkıyor.
02:50Kastamonu yöresinde de daha çok yuvarlak, omuz omuza, diz dize, gönül gönüle ve bu kalıplar da hep bunları ifade ediyorlar.
03:07Mesela yürek kalıbımız var.
03:10O evdeki huzuru ve mutluluğu, kalplerin bir olduğunu anlatır.
03:14Bir çaydanlık kalıbı var.
03:16Bu misafiri çok sevdiğinde, çay içmeye davet ettiğinde bu kalıp çok basılmış, kullanılmış.
03:22Yani bunlar beni çok ilgimi çekti.
03:24Herkes bir hikaye yazmış.
03:25Herkes kendi hikayesini yazmış.
03:27Hüznünü anlatmış, derdini anlatmış.
03:30O günkü acısını anlatmış belki.
03:33Ben aslında hikayesini gördükçe bu sanata daha çok bağlandım.
03:38Daha neler yapabilirimin peşine düştüm.
03:42Tabii ki kalıplarımız çok ilk başladığımda kısıtlıydı.
03:45Bayağı bir kısıtlıydı.
03:46Ve de köylerde birçok kalıbı yaktıklarını öğrendiğimde sanki benim ciğerlerimi yaktılar.
03:52Kim bilir neler vardı içinde.
03:55Kim bilir ne hasretler vardı içinde.
03:58Kimler oymuştu, ne oymuştu.
04:00Maalesef böyle konaklar yandığında çok kalıplar yandı.
04:04Bazıları da odun olarak yakmışlar ve bu beni her zaman çok sevdi.
04:08Biraz köylerden getirenler oldu.
04:11Onların içinden seçtim.
04:13Birazını kendim çizdim, yaptırdım.
04:15Birazını da geleneksellerden devam ettim.
04:23Ben kalıplarımla konuşurum.
04:25Kalıplarımı basarken neyi anlattığını hep hayal ederim.
04:32Keklik kalıbım çok eskiye ait, 150 yıllık.
04:35Kekliğimizin hikayesi çok hüzünlü.
04:38Ormanda ağaç keserken kekliğin üzerine ağaç devriliyor ve keklik ölüyor.
04:43O günkü insanlar buna çok üzülüyorlar, çok hüzünleniyorlar ve o kekliği yaşatmaya karar veriyorlar.
04:50Ve nitekimde 150 yıldır bu keklik yaşıyor.
04:53Hala sofralarımızı, masalarımızı süslüyor.
05:06Bu benim yürek kalıbım.
05:09Evde sevgiyi, muhabbeti simgeleyen bir kalıp.
05:14Kalplerin bir arada olduğu bir kalıp.
05:16Çok eski tarihlerde, yer sofralarında bu kalp kalbe karşıdır kalıbımız.
05:23Yine bu da ıhlamur ağacından yapılmış.
05:27Çok eski yıllarda da kullanılan bir kalıp.
05:30Bundan bir göbek yapalım.
05:36Şimdi bu kalıbımızdan bir kalpleri karşılaştıralım.
05:45Bu kalıbım da babaannemin yazmasında olan bir kalıptı.
05:49Bu da 150 yıllık bir kalıp.
05:51Koyun gözü derler buna.
05:52Nazara karşı koruduğuna inanmışlar eski insanlar.
05:58Boyamızın önce rengi yeşildir.
06:01Bir gün bekledikten sonra bu boyanın örtüdeki rengi siyaha dönüşür.
06:08Bu da insanoğlundaki sabır.
06:17Bu masa örtümde bir kompozisyon hazırladım.
06:20Akşama kadar hesaplayarak,
06:23Bu örtüyü yaparken de çok dikkat etmek gerekiyor.
06:26Kesinlikle bir boyanın kayması, bir elinizden kalıbın düşmesi,
06:32maalesef geri dönüşümü olmuyor.
06:34O yüzden çok dikkat gerektiriyor.
06:36Ben buna tam bir günümü verdim.
06:38Bu örtüde kadının bereketini anlatmaya çalıştım.
06:42Elimiz belimizde, kadınlar el ele vermişiz.
06:45Bu örtüyü yaparken de çok dikkat etmek gerekiyor.
06:49Elimiz belimizde, kadınlar el ele vermişiz.
06:53Dünyayı çeviriyoruz.
07:01Ben bu işe başladığımda sadece sofra beziydi.
07:04Derken dedim ki bu masa örtüsünde, sine bezinde kalmasın.
07:07Zaten pamuklu bir kumaşa basılıyor.
07:09Yıllarca kullanılıyor.
07:11Yani nenelerin sandığından bile hala 100 yıllık örtü çıkıyorsa,
07:15bu örtüleri biraz daha eve taşımam gerektiğini düşündüm.
07:19Ne yapmalıydım?
07:20Çocukların kıyafetlerini yapmalıydım.
07:22Bayan kıyafetleri yapmalıydım.
07:24Gündelik ne kullanır? Bandana.
07:26Ne kullanılır? Çanta.
07:27Salon takımı.
07:28Böyle böyle geliştirdim.
07:30Geçmişten gelen hikayeyi bugüne uyarlamaya çalıştım.
07:37Aynı zamanda ben bu işin geleceğe taşıma bölümünde,
07:40Olgunlaşma Enstitüsü'nde görev yapıyorum.
07:43Arge bölümündeyim.
07:44Yine köylere gidiyoruz. Yine araştırmalar yapıyoruz.
07:475 yılda usta yetiştirdim.
07:49Halk eğitimlerde kurslar verdim.
07:51Şu anda da hala devam ediyorum.
07:53Birçok öğrenci tezinde kaynak kişi olarak da bulundum,
07:57üniversitelerden.
07:58Onlardan çok şey öğrendim.
08:00Yani ben onlara anlattım ama,
08:02onlar da bana daha farklı yönünü anlattılar.
08:05Ben bunun Kastamonu'ya ait olduğunu çok araştırmıştım zaten.
08:09Coğrafi işaretinin de alınması gerekliydi.
08:12Onlarla da bir diyaloğa girdik.
08:14Çok şükür o da alındı.
08:16Yani benim amacım şuydu,
08:18baskı ilerlemeli, tanıtmalı kendini.
08:21Kastamonu'yla anılmalı.
08:27Atölyemi sağlık sebeplerinden ötürü kapatmak durumunda kaldım.
08:31Ama ben boş durur muydum? Duramazdım.
08:33Ben daha nerelere ulaşabilirimle?
08:35İşleyen Eller Kadın Kooperatifi'yle tanıştık.
08:38Kurslar vermeye başladık. Workshoplar yaptık.
08:43Kolyeyi az olan yerlere, yani şu göbeğe.
08:45Tamam hocam, şöyle.
08:46Evet, aynen.
08:52Evet.
08:53Şuraya da?
08:54Evet.
08:55Şuraya?
08:56Aynen, devam.
09:02Şimdi de çıp çıp.
09:04Çıp çıp.
09:06Amanın, amanın, amanını yandım.
09:09Tridine, tridine suyuna da bandım.
09:12Bedava mı sandın? Para verdim, aldım.
09:16Teşekkür ederiz hocam.
09:18Teşekkür ederim.
09:22Ben öncelikle tüketen değil de üreten olmak istiyorum.
09:26Çüketen değil, üreten.
09:28Çüketen değil, üreten.
09:30Çüketen değil, üreten.
09:32Ben öncelikle tüketen değil de üreten olmak istiyorum.
09:36Herkes de aynısı olsun istiyorum.
09:38Bütün kadınlar tüketmeden önce üretmeyi öğrenmeli.
09:41Biz de kooperatifte hanımlara üretelim, birlikte üretelim,
09:45hem para kazanalım, hem birbirimize yardımcı olalım, destek olalım.
09:50Denizde bir damla da olsa gelir gelirdir.
09:53Ve insanı kendine özgüvenini getirir.
09:56Kadının kendini evet ben yapıyorum, ben başarıyorum demesi bile çok önemlidir.
10:02Kooperatifler bunun için var.
10:04Genelde de hep üreten kadınlar hem burada hoş vakit geçiriyorlar,
10:08hem ailelerine destek oluyorlar, çocukların ihtiyacını görüyorlar.
10:12Ve ben aldım diyebiliyorsunuz ne kadar güzel.
10:19Bu işi bırakır mıyım? Yok.
10:21Herhalde ölene kadar böyle devam edecek.
10:23Ne kadar ulaşabilirsem, ne kadar geleceğe taşıyabilirsem benim için gurur kaynağı.