Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Cumhuriyet TV ekranlarından merhaba sevgili izleyenler.
00:17Cumartesi gününden bu yana aslında tam Hatay sınırımızın çok hareketli çatışmalara sahne olduğunu görebiliyoruz diyebiliriz.
00:24O günden bu yana HTŞ önderliğindeki, içlerinde Özgür Suriye ordusunun da bulunduğu,
00:29Milli Suriye ordusu Esad yönetimine karşı Esad yönetimine bağlı orduyla çatışıyor.
00:34Halep'e girdi bu ordu. Şu anda da Hamada olduğunu biliyoruz. Son gelişmeler bu yönde.
00:39Şimdi burada bölgede Türkiye'nin de çok önemli bir aktör olduğunu söyleyebiliriz.
00:43Birkaç gün içerisinde haritanın değiştiğini söyleyebiliriz.
00:47Ne gibi gelişmeler yaşanıyor? Bunları nasıl yorumlamak gerekiyor?
00:50Sizler için konuşuyoruz ve konuşmaya da devam edeceğiz.
00:52Bugün konuğumuz doçent doktor Behlül Özkan. Hoş geldiniz.
00:57Hoş bulduk. Merhabalar.
00:58Efendim dilerseniz aslında son birkaç gündür dediğim gibi çok hızlı bir harita değişimini aslında izledik.
01:04Ciddi bir ilerleyiş, belki de bir askeri başarı kazandığını söyleyebiliriz HTŞ önderliğindeki muhalif grupların.
01:10Oradaki değişiklikleri biz sizden dinleyelim. Harita nasıl değişti? Sonra devam edelim.
01:16Tabii Suriye iç savaşı 2011 yılından beri devam ediyor. 13 yıldır bölgedeki en uzun iç savaşlardan bir tanesi.
01:25Ve 13 yıldır sahadaki en önemli değişimlerden biri yaşandı aslında geçtiğimiz hafta.
01:30Ülkenin ikinci büyük şehri Halep ki Suriye ticaretinin merkezinin de elinde bulunduran şehir.
01:36Ve muhaliflerle Suriye ordusu arasında 2016 yılına kadar yoğun çatışmalar vardı.
01:42Halep üzerine bölünmüştü şehir.
01:44Ancak daha sonrasında Türkiye'nin Rusya'yla da mutabakatı neticesinde muhalifler Halep'ten çekildiler.
01:54Suriye ordusu Halep'in tamamını kontrol etti.
01:57Ve karşılığında da işte orada Suriye'nin kuzeyinde Türkiye'nin çeşitli askeri harekatları meydana geldi.
02:05Ve bu Halep'in geçtiğimiz hafta el değiştirmesi ve tekrar HTŞ'nin eline geçmesi aslında son 13 yıldır Suriye iç savaşında yaşanan en önemli, en radikal değişimlerden bir tanesi.
02:18Ve bunun yeni gelişmeleri tetiklemesi de mümkün Suriye'de.
02:22Bu bağlamayla da çok önemli.
02:24Çok önemli bir değişimin kapısını açabilir Suriye'de.
02:29Ve son bir hafta boyunca aslında birçok kişi benle dahil olmak üzere sahada ne olup bittiğini anlamaya çalışıyoruz.
02:38Bu kadar radikal ve kökten bir değişim olması sahada bizim buna kafa yormamıza yol açtı.
02:46Yani ne oluyor dengeler güç dengeleri Suriye içindeki bölgesel anlamda da Suriye'deki çünkü iç savaşın sadece içerideki tarafları yok bir de bölgesel ve küresel tarafları var.
02:58Ve bu acaba bu denli kökten ve radikal bir değişim bölgesel ittifaklar nezdinde de başka bir değişimin tetiklemesiyle mümkün mü oldu sorusu akla geliyor.
03:10Bence bu Halep'in HTS'nin eline geçmesi sadece Suriye'nin genel dinamikleriyle açıklanamayacak derecede önemlidir.
03:20Viraj veya dönüm noktası diyebiliriz.
03:25Bu bağlamda da ben bölgesel güçler ve küresel güçler arasında yeni bir pazarlık, mutabakat veya çatışmanın kapısını aralayabileceğini düşünüyorum bu gelişmenin.
03:38Evet Sayın Özkan aslında ben de tam olarak oraya geleceğim.
03:41Son birkaç haftadır yaşanan gelişmelerde hem Lübnan'a yönelik İsrail saldırısının yeniden başlaması, Ukrayna savaşına Rusya'nın çok ciddi bir kaynak aktardığını biliyoruz.
03:51Dolayısıyla Suriye'ye yönelik sadece bir hava saldırısı desteği var.
03:55Yine Lübnan'a yönelik saldırı sebebiyle İran'ın 2013-2014'te olduğu gibi Suriye'ye yönelik ciddi bir yardımı olamıyor.
04:02Burada bütün bu tabloya baktığınızda gerisinde ABD ve İsrail'in bu yaşananların dolaylı bir tetikleyici olduğunu düşünüyor musunuz?
04:12Evet kesinlikle düşünüyorum. Bu çok önemli bir soru sizin yönelttiğiniz.
04:17Şimdi geçtiğimiz bir senedir Orta Doğu'da İsrail ve Filistin merkezinde önemli bir çatışma yaşanıyor.
04:25İsrail ve Hamas arasında. Daha sonrasında bu İsrail ve Hizbullah ve İsrail ile İran arasındaki bölgesel bir çatışmaya hatta savaşa evredi diyebiliriz.
04:35Ve bu bağlamayla da İsrail aslında Gazze'de korkunçta bir insanlık dramı sahneleniyor orada.
04:44Sivil halkın yoğun bombalanması ve ölümler var Gazze'de yaşayanlar için.
04:49Dolayısıyla insanlık dışı bir askeri harekatla birlikte Gazze'de İsrail istediğini almış gibi görünüyor.
04:58Orada büyük bir sivil katliamı da gerçekleştirerek.
05:01Bunun ikinci cephesi Hizbullah'a yönük dönük bir savaşa yol açtı.
05:07Ve ancak Hizbullah'a da komuta kademesi başta olmak üzere örgütün yönetimindeki üst zirvesindeki birçok kişiyi öldürdü İsrail suikastlarla.
05:18Ve ancak sahada istediğini alacak gibi görünmüyor.
05:23Çünkü şimdi bu haritayı da baktığımız zaman bu harita Fabrice Blanche isimli bir Fransız akademisyenin haritası.
05:33Ve kendisi bir coğrafyacı ve Suriye'de uzun yıllar 2011 öncesinde kalmış ve orada çalışmalarda bulunmuş bir isim.
05:39Dolayısıyla Suriye'yi çok önemli, çok yakından izleyen dünyadaki sağlığı isimlerden bir tanesi.
05:43Ben ondan aldım bu haritayı.
05:45Haritanın aslında yapılması bile Blanche tarafından önemli.
05:50Çünkü bu harita İsrail ve İran arasındaki rekabeti açıklamaya çalışıyor Orta Doğu'da.
05:57Ve aslında son bir yıldır da İsrail ve İran arasındaki rekabetin Orta Doğu'daki bir takım teknolojik fayadlarını tetiklediğini söylemeye çalışıyor Blanche.
06:06Şimdi bu haritada baktığımız zaman öncelikle çarpıcı olan bir nokta.
06:112011'de başlayan Suriye iç savaşının taraflarından bir tanesi Türkiye.
06:15Yani bu haritada Suriye'de Suriye ordusunun ve Esad yönetiminin kontrol etmediği alanlara bakarsanız bunların hemen tamamının Türkiye sınırında olduğunu görürsünüz.
06:26Çünkü Türkiye 2011'den itibaren Suriyeli muhalifleri, Amerika Birleşik Devletleri, Katar ve Suudi Arabistan'la birlikte Türkiye sınırından silahlandırarak,
06:38bunlara silahlı eğitim vererek işte Davutoğlu döneminde Şam'da yönetimi ele geçirmeye çalıştı Suriye'deki Esad iktidarını devirerek.
06:48Ancak çok kısa zaman içinde Türkiye'nin Amerika Birleşik Devletleri ve Suudi Arabistan'la birlikte, Katar'la birlikte bu planladığı strateji sonuç vermedi.
07:00Bunun iki sebebi var. Bir, Türkiye'nin liderliğinde silahlandırılan muhalifler aslında hiç de o kadar umulduğu kadar güçlü değildi Türkiye Amerika ve Suudi Arabistan açısından.
07:13İkincisi Suriye ordusu beklenenden daha güçlü çıktı.
07:17Çünkü Türkiye'de bu stratejiyi sahaya geçirirken hep şöyle hareket etti Türkiye'de, başta Davutoğlu olmak üzere.
07:24Suriye'deki iktidar yapılanması %10 Arap Alevi azınlığa dayanıyor.
07:28Onlar küçük teşhirci bir din, Musayli olarak nitelendiriyorlar bunları.
07:32Arap Alevi ise azınlığa dayanıyor. Dolayısıyla biz sallasak bu rejimi haftalar, aylar içinde yıkarız.
07:37İşte klasik anlamda Emevi Camii'nde namazı kılacağız şeklinde tarif edilen o stratejinin ortalık noktasıydı.
07:46Üçüncüsü de aslında üçüncü bir denklem, üçüncü bir önemli denklem daha var o da.
07:51Suriye'deki Esad iktidarına Rusya ve İran'ın ciddi anlamda askeri yardımları oldu.
08:00Ve bunun neticesinde muhaliflerin başarısız olacağı ortaya çıktığı zaman Türkiye'nin içinde bulunduğu o müttefik ittifak ilişkisi de yarıldı.
08:10Amerika Birleşik Devletleri ben bu işin içinde artık yokum dedi, izlemeye başladı bunu.
08:15Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri siz aslında orada ihvanı iktidara getirmeye çalışıyorsunuz deyip,
08:20Selefi ve daha radikal unsurlardan yana ağırlığını koydular.
08:23Türkiye'de Katar'la bir başına kaldı.
08:26İşte 2016 sonrasında bir de Türkiye'nin beklemediği bir unsur, hiç başından beri hesap etmedikleri,
08:33büyük bir hesap yanlışlığı yapıldığı ortaya çıkıyor.
08:37Bu da Suriye ordusunu gerilettirdiği zaman orada doğan güç boşluğunu,
08:42Fırat'ın doğusunda PKK'nın Türkiye'nin yıllardır mücadele ettiği PKK'nın Suriye konu PYD doldurdu.
08:49Türkiye için hiç aslında beklenmeyen bir gelişme daha oldu.
08:53Ve dolayısıyla 2016 sonrasında Türkiye aslında bir anlamda taraf değiştirdi.
08:572011'den 16'ya kadar Türkiye, şunu söylemek lazım ısrarla,
09:01Türkiye direksiyonunda olmadığı bir arabanın içinde seyahat ediyordu Suriye'de.
09:05Yani bu Suriye'deki muhaliflerin silahlandırılmasının Türkiye'nin tek başına liderliğinde gerçekleşmedi.
09:11Bu Amerika Birleşik Devletleri ve Suudi Arabistan'ın teşvikiyle Türkiye komşusunda bir iç savaşı çıkarttı.
09:19Ve bundan en çok zarar gören ülkelerin başında geldi.
09:22Çünkü PYD Fırat'ın doğusunu ele geçirdi.
09:25Dahası ülkemize milyonlarca sayısını kimsenin bilmediği mülteci akınına uğradık biz.
09:32Şimdi 2016 sonrasında Ahmet Davutoğlu'nda, bu işin mimarı Ahmet Davutoğlu'nda başbakanlıktan gönderilmesiyle birlikte,
09:40iktidar şöyle bir değişikliğe gitti, strateji değişikliğine.
09:44Bu uyguladığım strateji benim yanlış sonuç verdi.
09:48PYD bir de IŞİD gibi bir faktör çıkınca, Amerika Birleşik Devletleri burada PYD'yi desteklemeye başlayınca,
09:55Türkiye aslında bu iç savaşta bir anlamda taraf değiştirdi.
09:59Ve Rusya ve İran'la işte bu Aslan'ın sürecini başlattı.
10:02O bölgeye tekrar ordusunu soktu ve bugün gelinen noktaya varıldı.
10:08Halep, Suriye ordusu tarafından ele geçirdi.
10:11Şimdi bu kısa özeti yaptıktan sonra şunu söylemek mümkün ki,
10:16Türkiye yeniden mi bu son operasyon HTŞ'nin ki, HTŞ ona da Suriyeli muhalifler içinde söyleniyor ama,
10:24el-Kaide'nin devamı olan, defalarca isim değiştirerek o el-Kaide bağlantısını gizlemeye çalışan,
10:31çünkü her değişiklikte bunların tekrar terör örgütü olarak ilan edilmesi gerekiyor.
10:36Ve bu HTŞ de Türkiye tarafından terör örgütü olarak tanınan bir yapı.
10:40HTŞ'nin liderliğinde Halep ele geçirildi.
10:44Şimdi burada birkaç tane soru var.
10:47Türkiye'deki İslamcı bazı kesimler ve batıda bu durumu anlamaya çalışan bir takım analistler,
10:54bunu Türkiye'nin liderliğinde ve Türkiye'nin inisiyatifiyle gelişen bir dönüm noktası olarak tarif etme eğilimindeler.
11:02Türkiye'deki İslamcılar Halep'in fethi üzerinden buradan kendilerine pay çıkartmaya çalışıyorlar.
11:07Buna dün itibariyle Milliyetçi Hareket Partisi lideri Bahçeli'nde katıldığı anlaşılıyor.
11:14Diğer taraftansa çarpıcı bir şekilde batıda analiz yapan, durumu sahada analiz etmeye çalışan isimlerse,
11:21yine benzer bir şekilde bunun Türkiye'nin liderliğinde.
11:25Şimdi bu çok tehlikeli bir söylem.
11:27Çünkü bu dünya kamuoyunda terör örgütü olarak anılan HTŞ'nin,
11:33Türkiye'nin liderliğinde böyle bir operasyonu gerçekleştirdiği gibi bir iddianın önünü açıyor.
11:41Bu da Türkiye açısından önümüzdeki dönemde son derece sorunlu bir söylem.
11:45İkincisi, Türkiye'de resmi makamlar, hayır biz HTŞ'yle beraber hareket etmiyoruz,
11:52işte ondan yeşil ışık yaktık, tarafsız kaldık, izlemekle yetindik diyorlar.
11:57Burada Suriye Milli Ordusu'nu öne çıkartmaya çalışıyorlar.
12:01Orada da ciddi bir işareti var.
12:03Suriye Milli Ordusu derken, Türkiye açısından Suriye'nin milli ordusu,
12:09orada milli kavramını tırnak için almak lazım.
12:12Çünkü Suriye'de yaşayan, Suriye Arap Cumhuriyeti'dir bu ülkenin resmi adı.
12:18Ve orası bir Arapların yoğunlukta olduğu bir ülkedir.
12:23Dolayısıyla Türkiye'nin desteklediği, dışarıdan bir ülkenin desteklediği,
12:27dışarıdaki bir ülkenin bayrağını da yanında taşıyan bir ordu,
12:32Suriye'deki Araplar tarafından eğittiği, silahlandırdığı, maaşını ödediği bir ordu.
12:37Tam takdir edilecektir ki Suriye'deki Araplar tarafından milli bir ordu olarak görülmez.
12:43Aslında tam burada, tam burada Beylül Bey bir bölmek istiyorum.
12:47Bu muhalif gruplar olarak tanımladığımız bu grup da çok çeşitli farklı yapıların barındığı,
12:53işte HTŞ var, terör örgütü olarak kabul ettiğimiz, desteklediğimiz ÖSÖ vs.
12:58Bunun bütünü Esad'a politik olarak muhalif olan, Suriye halkını temsil eden bir kavram mı oluyor?
13:06Bu muhalifler kavramını da biraz yanlış kullanmamak açısından soruyorum.
13:10Tabii tabii size kesinlikle katılıyorum.
13:13Bu grupların bir kere aralarında bir fikir ve strateji birliği yok.
13:20Kimisi bunların hayatını geçindirmek için, kimisi ganimet için,
13:25kimisi radikal ideolojilerin etkisiyle dünyanın farklı bölgelerinden buraya akın ettikleri için gelmiş unsurlar.
13:34Dolayısıyla bunların Halep'i ele geçirmesi ve daha stratejik anlamda ciddi toprak kazanmaları halini de çok muhtemeldir.
13:43Ki tıpkı Afganistan'da olduğu gibi bu sefer birbirleriyle de çekişme ve çatışma içine girmeleri muhtemeldir.
13:50Şimdi Suriye Milli Ordusu'na tekrar dönersek, dolayısıyla bu Türkiye'de yaşayanlar için,
13:56Türkiye'nin Suriye'de fetih hayalleri kuranlar için bu milli bir ordu olarak görülebilir.
14:03Ancak parasını başka bir ülkenin, hele Suriyeli Araplar için, Türkiye Osmanlı'nın devamı olarak görülen bir ülke.
14:11Dolayısıyla her zaman içinde Arap milliyetçilerinin soru işaretiyle baktığı bir ülke.
14:16Dolayısıyla Suriye Milli Ordusu Türkiye için kullanışlı bir enstrüman olabilir.
14:20Ama Suriyeli Arapların bunu milli olarak görmeleri çok olanak dışıdır, olağan dışıdır böyle bir gelişme.
14:27Bunların bir ordu olduğuna da, çünkü şöyle düşünün, Türkiye'nin güneyinde bir iç çatışma çıksa
14:34ve Suriye dışarıdan Türkiye Milli Ordusu adı altında %70'i 80'i Araplardan oluşan bir orduyu Türkiye topraklarına içeri soksa
14:42ve ben sizi kurtaracağım dese, Türkiye'de yaşayan Türkler bunu bir milli Türk Milli Ordusu olarak görürler mi?
14:47Görmezler. Bunu bir işgal ordusu olarak görürler. Başka bir devletin enstrümanı olarak görürler.
14:53Vatan hainleri olarak görürler. Zaten muhaliflere bakış açısı da Suriye'nin yeniliğinde yaşayan Araplar açısından
15:01bundan son 13 yıldır bundan farklı değil. Esad iktidarı orada çok sevildiği için, çok demokrat olduğu için,
15:07insan haklarına çok saygılı ve ekonomik açıdan ülkeyi refaha ulaştırdığı için tutunamıyor orada.
15:12Tutunmasının ana sebebi muhaliflerin, bu 5 benzer milletten oluşan muhaliflerin Amerika'nın, Suudi Arabistan'ın, Türkiye'nin desteğiyle
15:20dolayısıyla aslında Suriyeli Arapların hiçbir anlamda milli olarak görmediği bir oluşum oldukları için
15:25toplumun geniş kesimleri bu zamana kadar bunlara destek vermedi.
15:29Şimdi gelelim bu haritalar üzerinden. Peki niye bugün Halep düştü, Hama'da çatışmalar başladı
15:36ve Suriye'de ne oluyor? Bu kadar radikal bir dönüşüm sahada niye gerçekleşti?
15:41Sorusunun cevabını nereden arayabileceğimizi bakalım.
15:46Şimdi şunu söyledik programın başında. İsrail'in temel bir sorunu var. O da Hizbullah.
15:54Ve Hizbullah'a İran, işte bu harita üzerinden de görüldüğü gibi Irak, İran ve Suriye üzerinden Lübnan'a giden bir hat vardı.
16:04Buradan Hizbullah'a ciddi anlamda silah, cephane ve mühimmat gidiyor.
16:08Şimdi dolayısıyla İsrail'in bu hattı kesememesi halinde Lübnan'da Hizbullah'la giriştiği çatışmaları,
16:19savaşı kazanma ihtimali çok düşük. Bu savaşın uzaması ihtimali mümkün.
16:24Dolayısıyla bir de şunu eklemek mümkün. Trump iktidara geldi. Seçimi kazandı ama daha başkanlık koltuğuna oturmadı.
16:32Ve Trump'ın önümüzdeki dönemde Suriye'den çıkma ihtimali çok yüksek. Bununla ilgili sinyaller vermişti bizim orada ne işimiz var gibisinden.
16:40Dolayısıyla Trump başkanlık koltuğuna oturmadan önce İsrail, Türkiye'yle de birlikte hareket ederek,
16:47belki Amerika'daki karar vericilerinde, mevcut karar vericilerinde desteğiyle İran'ın Irak ve Suriye üzerinden gidecek hattı kesebilmek için,
16:57burada benim bu haritada Blanche'ın haritası olduğunu tekrar bulduğum, çizdiğim iki tane siyah çizgi var.
17:03Kendim çizdim ben onları. Bu hat üzerinden bu Halep'te başlıyor. İdlib'den muhalef bölgeye uzanan bu bölgeyi,
17:09Irak sınırına o kadar uzanan bölgeyi kesebilmek için bir operasyon mu başlatıldı?
17:16Çünkü sadece HTC güneye ilerlemekle kalmıyor. Çarpıcı olan bir nokta bu haritanın güneyinde böyle,
17:24belki izleyicilerimiz tam görmüyor olabilir ama, Amerikan ordusunun Suriye içinde elinde tuttuğu Irak sınırında bir bölge var, Tanaf bölgesi.
17:33O bölgeden de ve PYD de güneye doğru Irak sınırını kapatacak şekilde ilerlediğine dair haberler geliyor.
17:41Hatta bu ilerleyişine değeri zor bölgesinde Amerikan Hava Kuvvetleri'nde destek olduğu yönünde bir takım haberler geliyor.
17:49Yani Kuzey'den HTC, Hama'ya doğru iniyor. PYD de Kuzey'den yine güneye Irak sınırını kapatacak şekilde iniyor.
17:58Ve İran'la Lübnan arasındaki bağlantının kapatılması yönünde bir askeri harekat düzenlendiği anlaşılıyor.
18:05Bunu Türkiye'nin tek başına yapması mümkün değil.
18:08Bunu Türkiye'nin, Amerika'nın ve İsrail ve Körfez ülkeleriyle ne derece iş birliği yapılıyor onu bilemiyorum.
18:16Şunu söylemek, tekrar altını çizmek istiyorum.
18:20Türkiye'nin böyle bir harekata tek başına kalkışması demek, sahada Rusya'yla ve İran'la karşı karşıya kalması demek.
18:27Özellikle bizim Rusya'yla özel bir ilişkimiz var.
18:30Enerjide ve doğalgazla bağımlıyız.
18:33Akvü nükleer santralini Ruslara inşa ediyorlar.
18:36Dolayısıyla Türkiye'nin Rusya'ya karşı, enerjide bu kadar bağımlı olduğu Rusya'ya karşı tek başına,
18:41Suriye'de Rusya'yı karşısına alma imkanı ve olanağı yok.
18:44Dolayısıyla diğer büyük güçlerle bir iş birliğine gittiği anlaşılıyor.
18:48Şimdi buradaki kritik sorun şu, bu sahadaki gelişmeleri, bu gelişmeler son bir haftada yaşanan,
18:55İran'ı Suriye sahasından dışarı almak üzerine kurgulandığı anlaşılıyor.
19:00Şimdi buna Rusya'nın tepkisi ve cevabı nasıl olacak?
19:04Rusya, İsrail ve Türkiye'nin içinde bulunduğu bu ve ABD ile küresel çapta Ukrayna'yı da içine alan bir müzakereler zinciriyle yeni bir paylaşıma mı gidilecek?
19:16Suriye'de, İran'ın dışına alındığı.
19:19Yoksa Rusya buna karşı çıkarak tekrar Suriye'de sahaya inerek Esad'ın yanında Suriye ordusunda bizzati çalışmaların tarafı mı olacak?
19:31Önümüzde bekleyen sorun bu bizim.
19:34Tam olarak ben de aslında oraya geliyorum.
19:36Yani geldiğimiz noktada dediğiniz gibi İran'dan, Türkiye'den, Rusya'dan gelen açıklamalara baktığımızda,
19:43Türkiye'nin bir biçimde oradaki muhalifler olarak tanıdığı grupla Esad'ın onları dinlemesi,
19:51Esad'ın onların taleplerine yönelik girişimlerde bulunması şeklinde bir isteği var.
19:56Bütünlük vurgusu yapmakla birlikte.
19:58Bunun yanında Putin Erdoğan'a telefon ettiğinde terör karşıtı bir söylem geliştirmiş ve demiş ki Ankara nüfusunu bu yönde kullansın.
20:06Oradaki terör gruplarına destek olmasın.
20:09Yine İran Dışişleri Bakanı Arakçı da diyor ki oradaki gruplarla ABD ve İsrail'in bağlantılarını göz ardı etmeyelim.
20:18Bütün bunları önümüze koyduğumuzda siz de diyorsunuz ki Türkiye böyle bir girişime yalnız başına girişmiş olamaz.
20:25Rusya dediğiniz gibi sahada bir çözüm mü arayacak, müzakere masasında mı arayacak?
20:31Ve bütün aslında bu dizayn bir müzakere masası kurulduğunda İran'ın, Rusya'nın ya da Suriye'nin bir biçimde elinin zayıflaması için mi yapıldı?
20:41Şimdi öncelikle şunun altını çizmek gerekiyor.
20:46Son 2-3 senede bölgede İran, İsrail ile girdiği mücadelede ciddi anlamda zayıfladı.
20:55Hizbullah, İsrail tarafından komuta kademesi ortadan kaldırılarak ve liderliği ortadan kaldırılarak zayıflatıldı.
21:03Dahası Suriye ordusu da 13 yıldır bir iç savaşın içinde binlerce insan hayatını kaybetti.
21:09Suriye ekonomik ambargo altında, ekonomisi ciddi sorunlar var.
21:13Dolayısıyla Rusya'da, bir de bunu Rusya'ya eklersek, Ukrayna'da çok ciddi yıpratıcı bir savaş veriyor.
21:19Dolayısıyla Suriye'deki savaşın bölgesel müttefikleri Hizbullah, İran ve Rusya ve Suriye ordusu dahil olmak üzere o cenahte bir zayıflama var.
21:29Bunun yanında HTC'nin son yaptığı harekatta da bir takım teçhizatlar, dronlar ve gece görüş aletleri olmak üzere bir takım daha önceden kullanılmayan yüksek teknoloji silahlar elde ettiği anlaşılıyor.
21:44Bu bağlamıyla bu yeni dengeye Rusya nasıl müdahale edecek? Soru o.
21:54Şimdi burada Rusya şöyle bir anlaşmaya varabilir Suriye ile birlikte.
21:58İran'ı dışarı alalım Suriye'de ve daha Rusya ve Şam yönetiminin birlikte hareket ettiği Hizbullah'a giden o hattın kesildiği yeni bir ittifak denklemi içinde davranabilir.
22:16Ancak burada da şöyle bir sorun var.
22:18Bugün herkes şunu söylüyor batıda da özellikle İsrail'den şöyle iddialar geliyor.
22:24Esad İran'la olan ilişkisini kessin.
22:26Bakın bu o kadar kolay değil.
22:28Esad oradaki iktidarını İran'ın desteğine borçlu bir anlamıyla.
22:32Bugün Esad keseceğim dese belki Şam'da darbe olacak.
22:36Yani o kadar kolay değil.
22:38Esad dediğimiz aktör ve Suriye ordusu ve Bağız rejimi bugün bölgesel destekle ayakta kalabiliyor.
22:47Yani sadece Esad'ın vereceği bir karar değil.
22:51Kaldı ki yani bu HTS ve diğer aktörlerle de Esad'ın çok açık zamanı komik gelen öneriler duyuyorum ben.
23:03İşte Suriye'de serbest seçimlerin yapılması ve orada Suriye'de serbest seçimler yapılması kelimenin alanı tam anlamıyla komiktir.
23:12Yani böyle Türkiye'de biz 1950'den beri serbest seçimler yapıyoruz.
23:16İşte bizdeki demokratik ortamın nerede olduğu ortada.
23:20Yani 2017 referandumda mühür soylardan tutun da seçmen kayıtlarına kadar.
23:25Hani iç savaşın 13 yıldır yapıldığı Suriye'de şöyle mi sanılıyor?
23:30Ortaya bir sandık konacak ve oradan çıkacak sonuca hayatında hiç serbest seçim yapılmamış bir ülkeden bahsediyoruz.
23:37Dolayısıyla hani hadi serbest seçim yaptınız oradaki yabancı savaşçıları nereye koyacaksınız?
23:42Onlar da mı oy kullanacak dünyanın her yerinden gelen?
23:46Böyle tuhaf da bir durum var açıkçası ama yani şunun da altını çizmek gerekir.
23:52Halep'in kaybedilmesi Suriye'deki Esad iktidarı için çok büyük bir travmadır.
23:59Bu çözülmeyi getirebilir.
24:02Ordu içinde ve bugün Hama'da süren çatışmalarda Hama'nın da düşmesiyle birlikte böyle iç savaşlarda bu tip kayıplar stratejik ve psikolojik yıkımı getirebilir.
24:15Ve hiç beklenmedik anda Suriye'de çözülebilir.
24:20Dolayısıyla önümüzdeki günlerdeki çatışmalar Suriye'nin ordusunun ne kadar kısa sürede toparlanınca Rusya'nın buraya yardıma gelip gelmeyeceği de önemli olacak.
24:31Ama şöyle söyleyeyim ben orta vadede Esad iktidarda kalsa da yıkılsa da muhalifler gelse de Suriye'de bir stabilite ve düzen kurulmasını mümkün görmüyorum.
24:49Bu çok zor olacaktır.
24:51Çünkü bir ülke düşünün işte buradaki haritada görüyoruz.
24:54İçinde Amerikan üsleri var.
24:56Türkiye ordusuyla orada.
24:58Türkiye'nin desteklediği bir muhalif ordu var.
25:01Yabancı savaşçıların yoğunlukta olduğu bir HTS var el kaydı uzantısı.
25:05Rusya var.
25:06Hizbullah var.
25:07Yani yok yok parçalı bir toplum.
25:10Dolayısıyla buradan bir çözüm ve birliktelik çıkartmak varışlı şartlarda çok mümkün görünmüyor bana.
25:18Evet.
25:19Sizin de söylediğiniz gibi aslında geldiğimiz noktada en çok öne çıkan soru belki dediğiniz gibi Rusya'nın ne yapacağı.
25:25Oradaki grupların örneğin Halep'e girdiler ama Halep'in idaresinde birbirlerine düşüp düşmeyeceği.
25:31İşte Esad artık bir biçimde yönetimde hala kalabilir mi?
25:35Nereden destek alır? Ne yapar?
25:37Bütün bunlar böyle bir soru işareti aslında.
25:39Belki şimdiden tespit etmek de çok zor.
25:41Şu ana kadar yaşanan gelişmeleri detaylıca yorumladığımızı düşünüyorum.
25:45Çok teşekkür ediyorum kıymetli değerlendirmeleriniz için.
25:47Ben teşekkür ederim.
25:49İlerleyen günlerde yine gelişmeler oldukça sizlere başvururuz efendim.
25:53Çok sağ olun vakit ayırdınız.
25:57Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri, doçent doktor Behlül Özkan bizimle birlikteydi.
26:01Şimdi Suriye'de günlerdir yaşanan gelişmeleri bu ekranlarda sizler için konuşuyoruz.
26:05Cumartesi gününden bu yana adeta radikal bir biçimde Suriye'de harita değişti.
26:09Zaten bir iç savaşın sürdüğü, bir istikrarsızlığın olduğu parçalı bir yapısı vardı Suriye'nin ama
26:15Esad'ın bir biçimde kontrol ettiği bölgeler olduğunu söyleyebilirdik.
26:19En azından Halep'ti.
26:21Ülkesinin en büyük ikinci kentinde kontrol Esad'ın elindeydi.
26:23Şimdi Halep'i ele geçirdi muhalif gruplar HTC'nin önderliğinde.
26:27Haman'ın da yakın zamanda ele geçirilebileceği söyleniyor.
26:31Bu konuda elbette Esad'ın müttefikleri Rusya ve İran neler yapacak?
26:36ABD ve İsrail'in bu konudaki dahli nedir? Ne kadardır?
26:39Türkiye neler yapıyor ve neler yapmalı?
26:41Hepsini sizler için konuştuk. İlerleyen günlerde de konuşacağız.
26:44Şimdilik noktalayalım. Hoşçakalın.