Mersin Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi İşleme Teknolojisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Deniz Ayas, Süveyş Kanalı’nın açıldığı günden bu yana Kızıldeniz'den Akdeniz'e çeşitli türlerin gelip yerleştiğini ve besin zincirinde yer işgal ettiğini açıkladı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00artık
00:02mesela
00:04o
00:06ağaçların
00:08içinden
00:10geliyor
00:12ama
00:14ağaçların
00:16içinden
00:18geliyor
00:20hedef
00:22bu
00:24rap
00:26tamam
00:28Yüksek ısınma ısınmasına izin verilmektedir.
00:30Yüksek ısınma ısınmasına izin verilmektedir.
00:32Yüksek ısınma ısınmasına izin verilmektedir.
00:34Yüksek ısınma ısınmasına izin verilmektedir.
00:36Yüksek ısınma ısınmasına izin verilmektedir.
00:38Yüksek ısınma ısınmasına izin verilmektedir.
00:40Yüksek ısınma ısınmasına izin verilmektedir.
00:42Yüksek ısınma ısınmasına izin verilmektedir.
00:44Yüksek ısınma ısınmasına izin verilmektedir.
00:46Yüksek ısınma ısınmasına izin verilmektedir.
00:48Yüksek ısınma ısınmasına izin verilmektedir.
00:50Yüksek ısınma ısınmasına izin verilmektedir.
00:52Yüksek ısınma ısınmasına izin verilmektedir.
00:54Yüksek ısınma ısınmasına izin verilmektedir.
00:56Yüksek ısınma ısınmasına izin verilmektedir.
00:58Yüksek ısınma ısınma ısınmasına izin verilmektedir.
01:00Yüksek ısınma ısınma ısınmasına izin verilmektedir.
01:02Yüksek ısınma ısınma ısınmasına izin verilmektedir.
01:04Yüksek ısınma ısınma ısınmasına izin verilmektedir.
01:06Yüksek ısınma ısınma ısınmasına izin verilmektedir.
01:35Özellikle de Doğu Akdeniz dediğimiz, ülkemizin de sahillerinin bulunduğu,
01:39kentimizin de bulunduğu alan Doğu Akdeniz.
01:42Doğu Akdeniz tropikalleşiyor.
01:44Aslında sadece 3-5 tane balıkla bu kavramı, aslında bu olguyu anlatamayız.
01:50Süveyş Kanal'ın açıldığı günden bugüne planktonik deniz canlılarından,
01:54makrozobentik canlılardan tutun balıklara kadar çok çeşitli deniz canlıları aslında
02:02Akdeniz'e geliyorlar, yerleşiyorlar ve besin zincirinde bir alanı işgal ediyorlar.
02:08Bu anlamıyla da bu tropikalleşme sürecini biz aslında geri dönüşümsüz bir süreç olarak görüyoruz.
02:17Zaten bildiğiniz gibi çeşitli atmosferik olaylar yani iklim değişikliğinin etkisinin
02:24en çok görüldüğü yerlerden bir tanesi de Akdeniz baseni.
02:29Bu yıl biz çok yoğun, çok sıklığının arttığını görüyoruz sıcak hava akımlarının.
02:37Sıcak hava akımları yaz boyunca sürekli geldi ve bildiğiniz gibi sıcak hava akımları
02:44deniz suyunun, yüzey suyunun ısınmasına neden oluyor.
02:48Bu sıcaklıklar 33-34 derecelere kadar çıktı. Bunlar çok yüksek sıcaklıklar.
02:53Bu yüksek sıcaklıklarda bazı habitat oluşturan sünger, makroalk, deniz çayırı gibi mercanlar gibi
03:03türlerin yüksek sıcaklıklarda öldüklerini ya da popülasyonlarını daraltarak belli oranlarda
03:12sahil bandından çekildiklerini görüyoruz.
03:14Bunların yerlerine de işte bu boşluklara da Kızıldeniz'deki yani sıcak denizlere alışmış canlıların
03:22daha fazla yerleştiğini görüyoruz.
03:24Mesela Pistonya otlaklarının zamanında olduğu yerlere Halofila dediğimiz deniz çayırlarının,
03:29tropik deniz çayırlarının yerleştiğini görüyoruz.
03:32Temel olarak sıcak hava akımlarından sonra deniz suyu sıcaklıklarının arttığı yıllarda
03:41hemen sonrasında yaptığımız sağa çalışmalarında tropik türlerin daha fazla geldiğini görüyoruz.
03:49Bunun bir mekanizma olabileceğini düşünüyoruz.
03:51Şöyle sıcak denizlerde yaşayan canlılar yani Kızıldeniz'de yaşayan canlılar
03:58deniz suyu sıcaklıkları Akdeniz'de arttığında o yıl daha fazla süreç kanalından geçerek Akdeniz'e giriş yaptıklarını
04:06ama bununla ilgili bir istatistiksel çalışma yapmadık ama bu bizim sağa çalışmalarında dalışlar ve
04:12çeşitli sağa çalışmalarında karşılaştığımız bir durum.
04:16Akdeniz'deki bu değişim aslında önlenemez değişim.
04:20Sonunda Doğu Akdeniz'in tropikal bir deniz karakterini kazanacağını söyleyebiliriz.
04:28Şu anda zaten önemli oranda bir ilerleme var.
04:32Tropikalizasyon süreci için önemli bir noktaya gelindiğini düşünüyoruz.
04:36Bu sürecin hızlanarak devam edeceğini düşünüyoruz.
04:39Bunun içerisindeki en önemli faktörlerden bir tanesi de iklim değişikliği ve Akdeniz baseni üzerindeki
04:45sıcak hava akımlarının sıklığının artması bunun da bir mekanizma olduğunu değerlendiriyoruz.
04:56Aslında adaptif uyum yetenekleri tropik denizlerdeki türlerin daha fazla ve buraya geldiklerinde
05:03ortama adapte oluyorlar ve ortamda yaşıyorlar.
05:07Yerli türler için aslında şöyle değerlendirmek gerekiyor.
05:13Denizdeki türler için çok ciddi tehditler var.
05:17Bunlardan bir tanesi de aşırı avcılık faaliyeti kaynaklı balık stokları sömürülmesi.
05:25Eğer siz stokları çok fazla sömürüyorsanız ve oradaki besin zincirinde bir alanı boşaltıyorsanız
05:32onun yerine gelen türler oluyor.
05:36Bunlardan bir tanesi bugünlerde polis balığı denilen çizgili gargur denilen bir balık çok fazla çıkıyor.
05:44Fazla bir ekonomik değeri yok ama besin zincirinde bir boşluk bulduğu için yani balıkçılıktan kaynaklı
05:52balık oradaki canlı grubunun aşırı sömürülmesinden kaynaklı oradan gelen bir tür burada kendini
06:00popülasyonu arttırabiliyor, çok büyük biomasslara ulaşabiliyor.
06:05Bu anlamıyla değerlendirdiğimizde aslında sorunu tek taraflı görmemek gerekiyor.
06:11Yerli türler üzerindeki avcılık baskısının da aslında bu yeni gelen türler için geniş alanlar,
06:19geniş besin alanları açtığını kolaylıkla söyleyebiliriz.
06:26Bu yeni gelen türlerin zaten önemli bir kısmı ekonomikti aslında.
06:31Biz ekonomik olmayan türlerden aslında şikayet ediyoruz.
06:34Bu da aslında çok doğru bir şey değil.
06:38Bugün bildiğimiz gümüş balığından tutun, kalıbı mercana birçok karides türü aslında Kızıldeniz'den geldi.
06:45Bunlar ekonomik türler ve şu anda tüketiyoruz.
06:48Tüketildiği için de hiçbir sıkıntı yok.
06:50Aslında tüketemediğimiz türlerden şikayet ediyoruz.
06:54Bunlar balon balıkları gibi türler, toksik türler ya da çizgili gargur gibi
07:00ekonomik düzeyi düşük olan türler konusunda çeşitli şikayetlerimiz var.
07:05Aslında gelen türlerden önemli bir kısmı da,
07:09tropik türlerden önemli bir kısmı da edible yani tüketilebilir türler.
07:14Bu konuda da aslında bizim perspektifimiz
07:18gelen türler içerisinde tabii ki tüketilemeyecek türler olacaktır.
07:24Balon balıkları gibi ya da toksik türler gibi.
07:27Ama önemli bir oranda da, şu anda tükettiğimiz balıkların önemli bir kısmı da,
07:32karideslerin önemli bir kısmı da yine tropik türlerden oluşuyor.