Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Camiler neden ahır yapılmıştı? Geleceğin İskender'inin kesmesi gereken düğüm Lozan'dır.
00:10Lozan'dan hemen önce iki adım atılır. Birisini biliyorsunuz, 1 Kasım 1922'de saltanat kaldırılıp
00:19ardından Osmanlı Devleti'nin tarihe karıştığı ilan edilir. Böylece Lozan'a devletsiz gittik.
00:27Bu, Lozan'da bize yeni devletin tapusunu vermeleri için emperyalist devletlerle müzakere edeceğiz
00:33demektir. Kemalistlerin farkında olmadan söylediği Lozan T.C.'nin tapusudur, sözü bu gerçeğin
00:39ifşasıdır. Cumhurbaşkanlığı arşivinden belgesini bulup çıkardığımız bir başka gerçek ise,
00:46Lozan'dan önce İngiltere ile bir muayedeki hafiyyeki evveliği imzaladığımızdır,
00:50yani ön gizli antlaşma. Buna göre hilafet ve din eğitiminin kaldırılması Lozan'ın ön şartıdır.
00:57Gazinin arkadaşlarından Kemal Ohri'nin mektubunda gizli antlaşma metni yok ama,
01:03ondan Cumhurbaşkanı İnönü'ye bildiğiniz üzere diye bahseder ki bilindiğini gösterir.
01:07İşin ilginç tarafı şudur, ardından hilafetin kaldırılması ve dine baskı gündeme gelir.
01:16Hilafetin kaldırıldığı gün medreselerde, Şeriye ve Evkaf Vekaleti, yani Şeriat ve Vakıflar
01:23Bakanlığı da kapatılır. Ertesi yıl tekkelerin kapısına kilit vurulur, sonra şeriat kaldırılıp
01:30medeni hukuk getirilir. 1920'lerin sonundan itibaren imam hatipler kapatılıp okullardan
01:36din dersleri yasaklanır. Kur'an öğretimi Nuru Osmaniye kursu gibi birkaç noktaya sıkışıp kalır.
01:44Sıra kültür inkılaplarına gelir. Alfabe, dil ve tarih operasyonu başlar.
01:50Mazimizin İslam tarihinden koparılıp itiblere, Sümerlere bağlanması için Türk tarih kurumu,
01:57dili Osmanlı, İslam kimliğinden çıkarmak için Türk Dil Kurumu kurulur.
02:01Arap alfabesi yasaklanıp Latin alfabesi yeni, Türk alfabesi olarak getirilir.
02:08Ardından son inkılap girişimi olan dinde reforma sıra gelir.
02:12Türkçe ezan, Türkçe ibadet, Türkçe Kur'an, Türkçe selâ ve se.
02:18İşte Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin'in dile getirdiği camilerin satılması, ahır yapılması,
02:25Kur'an öğretiminin yasaklanması meselesini ancak bu kronolojik zincirle anlayabiliriz.
02:30Türkçe ezan ibadet dilinin türkçeleştirilmesi olarak görünmekle birlikte asıl maksat,
02:36İslamiyet'in milli bir din haline getirilerek kalplerde yaşamaya devam eden hararetinin
02:41söndürülmesiydi. Bunun için protestanlıkta İncil'in ana dilde okunması gibi Kur'an'ın
02:47Türkçe okunması girişimleri görüldü. Türkçe Kur'an ile namaz bile kıldırıldı.
02:52Asıl mesele şuydu. Devlet, toplumsal güçleri kontrolünü almak istiyordu.
03:00Milliyetçiliği tek eline almıştı. Sol bastırılmış, liberaller susturulmuştu.
03:07Muhalefetin üreyebileceği tek alan, dindi. Bunun engellenmesi için kutsallık alanının
03:15denetlenmesi gerekiyordu, zira kurulmak istenen bürokratik rasyonelle direnişim merkezleri
03:20tekkeler kapatıldıktan sonra camilerdi. Ezanı Türkçe okumaya zorlayarak oradaki
03:26kontrol edilemez gücün kaynağı ele geçirildi. Her siyasi ideoloji kendi efsununu oluşturmak ister.
03:33Cumhuriyete de halk üzerinde kullanacağı, duygusal bir bağlılık oluşturacağı bir efsun
03:39lazımdı. Tam bu efsun Türkiye Türkçülüğü ile inşa edilirken, insanların duygusal hayatını
03:46hala idare etmekte olan dinin rekabeti can sıkıyordu. Milli bayramlarda ağlamayan
03:52insanlar mevlidlerde ağlıyor, mistik tatminlerini dini törenlerde buluyorlardı.
03:56İktidar efsun tekelini elinde toplamayı denedi. Bunun için de malum bahaneleri üretti.
04:04İnsanlar ezanın anlamını bilirse, daha çok Müslüman olur denildi. Oysa tam tersi oldu ve
04:12ezan Türkçe okununca insanlar camilerden uzaklaştı. Zamanın hocaları diyor ki,
04:18sünnetin değiştirildiği bir yerde namaz kılmak caiz değildir. Dolayısıyla ezan Türkçe okununca
04:25insanlar camilerden kaçacaktı. Bu iki kere iki dört eder derecesinde basit bir gerçek.
04:32Bu arada camilere sıra konulması girişimlerini hatırlatalım. Ezan değişince cemaat azaldı.
04:40Ardından bu camiler niye boş, kapatalım, dört camiyi bir araya getirelim, bir kasabada,
04:47ilçede tek cami nelerine yetmiyor denildi. Üçüncü aşamada, bu camiler niye boş,
04:53milli servet, değerlendirelim denilecekti. O zaman bunları kiraya verelim, depo olsun,
05:00olmazsa satalım noktasına gelindi. CHP'nin bazı terk edilen camileri gençlik ocağı veya
05:08halkevi olarak kullandığını unutmayalım. Görüyorsunuz, gerekçeler nasıl kurnazcı
05:14olmuş. Kutsallığın sığınağı olan camiler kapanınca, dine karşı uygulamalara zemin
05:20hazırlandı. Kimi cami müze yapıldı, kimi satıldı yahut yıkıldı. Mesela Bursa heykeldeki
05:28Sarı Cami 1939'da yol genişletme gerekçesiyle yıktırıldı. Sözün özü, din üzerindeki baskı
05:36kurarak insanlar camilerden uzaklaştırıldı. Ardından satıldı, satın alanlar ahıra, gazinoya,
05:43güreş kulübüne çevirdi. Laikleşme, sekülerizasyon, teriminin asıl anlamı devletin kilisenin elindeki
05:51araziye el koyması değil miydi? Bizde de laikleşme aynı yolla gerçekleşti. Dini yapılara
05:58el konulması ve amaç dışı kullanıma tahsis edilmesinin ana sebebi budur.