Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri, hoş geldiniz yayınımıza.
00:14Bugün bu yayında biraz ekonomi gündemini konuşacağız.
00:17Bildiğiniz üzere 30 Ekim itibariyle 2025 yılına ilişkin bütçe görüşmeleri başladı.
00:23Son olarak bütçe görüşmelerinde Maliye Bakanı Mehmet Şimşek bir sunum yaptı.
00:28O sunumda kullandığı ifadeler, yaptığı açıklamalar bazıları çok dikkat çekici.
00:33Bunlar üzerine konuşacağız.
00:35Konuğumuz Profesör Doktor Aziz Konukman.
00:37Hoş geldiniz.
00:39Hoş bulduk, sağ olasın.
00:41İyi yayınlar diliyorum sana.
00:42Sayın Hocam, dilerseniz şu açıklamayla başlayalım.
00:45Şimdi biliyorsunuz aslında Ocak ayı da geliyor.
00:47Bir yandan da biz asgari ücrete ne kadar zam yapılacağını konuşuyoruz.
00:51Burada tabii vergi adaleti, asgari ücret zamları vs. konuşuldu.
00:55Mehmet Şimşek'e eleştiriler de yöneltildi.
00:58Mehmet Şimşek'in de şöyle bir açıklaması var.
01:01Şöyle bir yanıt veriyor vergide adalet eleştirilerine.
01:04Diyor ki vergi harcamalarının 853 milyar lirası asgari ücretin vergi dışı bırakılmasından kaynaklanıyor.
01:11Yani siz ne istiyorsunuz?
01:12Asgari ücretten vergi mi alalım istiyorsunuz diyor.
01:1517 bin liradan bahsediyoruz.
01:17Açlık sınırının altında kalalı çok çok oldu.
01:19Bu açıklama hakkında neler söylersiniz?
01:22Şimdi bir kere illa şu olmak gerekmez.
01:28Yani biz 853 milyar liralık vergi muafiyetine karşıyız diyen yok.
01:34Emekçilere tabii ki vergi muafiyeti tanımayacak.
01:37Ama Sayın Şimşek şu rakamı açıklamıyor.
01:40Bakın kanun teklifinin bağlı cetvelleri arasında sıkıştırılmış bir tablo vardır.
01:47Orada vergi harcamalarının dağılımı var.
01:50Toplam rakam onu söyleyeyim.
01:52Bunu kendisi veriyor.
01:54Asgari ücretin ne kadar vergi muafiyet tutarının asgari ücretten kaynaklanan kısmını o tabloda vermiyor.
02:05Sağ olsun bakan vermiş.
02:07Normalde onu kanun teklifinin o cetvelinde vermesi lazım.
02:11Hadi vermemiş önemli değil.
02:13Ama orada toplam rakam şu 3 trilyon.
02:16Lütfen şu 3 trilyondan bir şey mi?
02:193 trilyondan bakalım.
02:213 trilyondan.
02:23853.
02:25Bakalım çıkartalım.
02:27853.
02:31Bakın ne kalıyor geriye.
02:332 trilyon 147 milyar.
02:35Sayın Bakan bundan bahset.
02:37Bir daha söylüyorum.
02:392 trilyon 147 milyar.
02:43Bu da sermaye sağlanan.
02:47Yani bunu niye söylemiyor Sayın Bakan?
02:51Bizim itirazımız şu.
02:53Hadi gelin bunu sermayeye olan muafiyetleri bir seferde ne işteyse.
02:59Bu yıl için.
03:012 trilyon 147 milyarı vergi alalım.
03:04Vazgeçelim değil mi?
03:06Bakın yazalım buraya.
03:082 trilyon 147 milyar.
03:10Sermaye lehine vazgeçilen vergi gerileri.
03:16Ne oluyor biliyor musun?
03:18Hemen onu da vereyim.
03:20Vergi gerileri ne kadarmış onu da söyleyeyim.
03:22Bakın 2025'te öngörülen vergi gerileri 11 trilyon 138 milyar.
03:32Hadi bunu yuvarlayalım.
03:3511,1 trilyon 2025 yılında toplanması öngörülen vergi gerileri.
03:45Bakın buna 2 trilyon daha ekleyecektik.
03:492,1 trilyon daha ne olurdu o zaman?
03:5111,1 trilyon 13,2 trilyon olurdu.
03:55Vergi avuzumuz büyüyecekti.
03:57Bundan da çok rahat bir şekilde istediğiniz kesimlere kaynak aktarabilirdiniz.
04:02Yani Sayın Şimşek vergi muafiyet istisnalarının aslan payını sermayenin aldığını gizliyor.
04:10Yani diyor itiraz ediyorsunuz tamam bu vergi muafiyetinden vazgeçelim.
04:16Alalım bunları kimden alalım?
04:18Asgari ücretliden.
04:20Sana böyle bir teneble gelen mi var?
04:22Evet.
04:24Sana bu yönde itiraz eden mi var?
04:27Sana yapılan itiraz şu sermaye tanınan muafiyet ve istisnaları vazgeç deniyor.
04:34Ya da şöyle de olabilir hadi tümünden vazgeçmeyebilirsin 2 trilyon 147.
04:39Ama orta maddeli programın kamu maliyeti politikaları kısmında şöyle bir ifade var.
04:45Çok net diyor ki etkinliğini yitirmiş yani hedeflenen amaçları sağlamamış muafiyet ve istisnalar tasfiye edilecek diyor.
04:56Gözden geçirilerek bir daha düşük bir rakam belirlenecek diyor.
05:00Geçen sene bu rakam 2,2 trilyondu pat diye bunu 3 trilyona çıkartıyorsunuz.
05:07Yani sermayeye o getirdiğiniz muafiyetlerle istihdam mı sağlandı?
05:12İstihdam artışı mı sağlandı?
05:14Rakamlar onu göstermiyor.
05:16İracatta patlama mı yaptı bu vergi teşvikleri verdikleriniz?
05:20Bunun sonuçlarını kamuoyuna paylaşsanıza orta maddeli programda neredeyse her sene bu ifade yer alıyor.
05:27Hatta son iki yıldır bir de tablo vermişler.
05:31Bunlar ne zaman hayata geçecek diye.
05:33Yani vergi ve muafiyet ve istisnaların etkinliğinin sağlanmasıyla ilgili takvim de verilmiş.
05:38Geçen seneki takvime uyulmadı.
05:40Bu seneki takvime de uyulup uyulmayınca belli değil.
05:43Önce milletvekillerini bu konuda bilgilendirsin.
05:47Eğer bütçe hakkını önemsiyorsa bizleri de bilgilendirsin.
05:51Ama Sayın Şimşek'in açıklamasında maalesef bu yok.
05:55Hep kafasını takmış ebekçi kesimlere.
05:58Yani itiraz ediyorsanız bu muafiyet ve istisnaları hemen kaldıralım diyor.
06:02Olur mu böyle bir şey ya?
06:03Sen sermayeye yönelik muafiyet ve istisnaları niye görmezden geliyorsun?
06:07Niye kamuoyuna geri kalan kısmının sermaye lehine olduğunu söylemiyorsun?
06:13Bunu da sizin aracınızda böylece paylaşmış olalım.
06:17Evet sizin de dediğiniz gibi aslında asgari ücretliden alınması
06:22yani alınacak olsa 853 milyar olarak ifade edilen rakamın
06:26neredeyse 3 katı aslında sermayeden alınmıyor değil mi?
06:28Tabii, tabii, tabii.
06:30Peki, peki Sayın Hocam.
06:31Şimdi aslında o sunumda başka öne çıkanlar da var.
06:34Tabii uzun bir konuşmaydı.
06:36Birkaç not aldım ben de.
06:38Şimdi Mehmet Şimşek'in para politikasının gecikmeli etkisini göreceğiz ifadesi var.
06:43Bunun yanında kamuda tasarrufun da yapılacağını ve ilerleyen süreçte
06:47ekonomi açısından fayda vereceğini söylüyor.
06:50Ama öne çıkanlardan bir tanesi belki de en önemlisi şu
06:53yönetilen fiyatlar diye bir ifade kullanıyor Mehmet Şimşek ve diyor ki
06:57enflasyon hedefiyle uyumlu belirlenecek.
07:00Şimdi sizden dinleyelim.
07:01Yönetilen fiyatları enflasyon hedefiyle uyumlu belirlemek ne demek?
07:06Şimdi bakın ne diyor emekçi kesimlere?
07:11Hem memur maaşları olsun hem de işte emeklilerin, işçi emeklilerin maaşı olsun.
07:16Bütün emeklilerin maaşı olsun.
07:18Yani daha doğrusu söz konusu maaş ve ücretler olunca
07:22Sayın Mehmet Şimşek OVP aracılığıyla ne diyor?
07:28Öngörülen enflasyona göre biz bunları belirleyelim.
07:33IMF da terkinleri o yönde.
07:35Hatta IMF son programında biliyorsunuz OVP hedeflerini hep revize etti.
07:41Yani çok ilginç.
07:42OVP'nin büyüme hedeflerini yüksek gördü.
07:46Bizatı IMF'in kendisi biliyorsunuz dördüncü madde kapsamında izliyor
07:52Türkiye ekonomisini ve raporunu da yayınladı.
07:54Bu da çok enteresan Korkut Boratav yazdı.
07:57Bayağı toplumdan saklanarak bu çalışmalar sürdürdü.
08:04Bir günde köşesinde detaylarını anlattı.
08:06Şimdi o programa bakıyorsunuz.
08:08Enflasyon hedefi 2025 için yüzde 24.
08:14İşte o meşhur 25 lafı da oradan geliyor.
08:17Biz de hatta bu 25 lafı lanse edildiğinde
08:21bir grup iktisatçı bir araya gelip bir bildiri yayınladık.
08:25Belki siz de onu değerlendirmişsinizdir.
08:27Orada öngörülen enflasyona değil gerçekleşen enflasyona göre yapmışız.
08:33Bu çünkü artık iktisadi bir sorun olmaktan çıktı.
08:36Bu bir insan hakkı ihlali var burada.
08:39İnsani bir sorunla karşı karşıyayız.
08:41Bu bir kriz.
08:42Yani düşünebiliyor musunuz?
08:44İnsanlar açlık sınırının altında.
08:46Bakın yoksulluk sınırı demiyorum.
08:48Açlık sınırının altında bir asgari ücretle yaşayamaz ya.
08:52Böyle bir kepazelik olabilir mi?
08:54Ne yaparsanız yapın diyemezsiniz siz.
08:56Bu bir insanlık krizi.
08:58Yani sadece bir emekçi krizi değil bir insanlık krizi.
09:01Biz orada öngörülene değil gerçekleşene göre hesap yapın.
09:06Yani yirmi beş yapmayın diye.
09:08O yetmiyormuş gibi pat arkasından Merkez Bankası Başkanı üstüne vazife olmadan
09:13o da benzer bir lafı söyledi.
09:16Ve şimdi kendisine komisyonda soru soruluyor.
09:20Ya diyor asgari ücret benim dışımda diyor.
09:22Asgari ücretin bir komisyonu var orada belirlenecek.
09:25İyi de kardeşim OVP'yi hazırlayan sizlersiniz ya.
09:28Orada öyle diyorsunuz öngörülen enflasyona göre.
09:31Hatta yirmi beş yirmi dört insaflı yine.
09:34Çünkü IMF görünüm raporunda enflasyonu on yedi buçuktan yirmi dörde çıkartıyor da
09:42onun için öngörülen enflasyon yirmi dört.
09:44Yoksa OVP'ye bakarsak on yedi buçuk.
09:47Hatta biliyorsunuz gerçekleşen beklenen yıl sonu beklenen enflasyon da revize edildi.
09:55Kırk bir buçuk deniyordu hatırlarsan.
09:58O da revize edildi.
09:59Kırk dört küsur diye bir şey revize edildi.
10:02Yani ne oluyor?
10:05Emekçiler söz konusu olunca çalışanlar söz konusu olunca onların gelirlerine bir zam söz konusu olunca öngörülen enflasyon.
10:14Ama kamu kendi fiyatlarını belirlerken ki yönetilen fiyatlardan kasıt o.
10:21Bu merkezi şey kitler de olabilir.
10:24Yani kamu mülkiyetinde kitler de olabilir.
10:27Yerel yönetimlerin fiyatları da olabilir.
10:29Onlar da çünkü üretim yapıyorlar.
10:32Bazı mallarda işte ekmek üretiyorlar.
10:36Aklınıza gelecek bir takım hizmetler bunların fiyatlarını beliriyorlar.
10:41Şimdi o fiyatlar gerçekleşen enflasyona göre değil öngörülen enflasyona göre olmalıdır.
10:49Olması lazım değil mi?
10:51Yani eğer bu tez geçerliyse emekçiler için onların gelirleri için bu tezi ileri sürüyorsanız o zaman ne olması lazım?
10:59Kamuda da fiyatların gerçekleşen değil.
11:02Öngörülene göre hayır öyle değil tam tersine geçmiş enflasyon dikkate alınıyor.
11:09Hatta öyle bir yüksek belirlenmiş ki ben onların hesabını yaptım.
11:14Bakın sizinle paylaşayım isterseniz.
11:17Mesela bu manşet enflasyonu var kamuoyunda bilinen bir de çekirdek enflasyonu var.
11:28Manşet enflasyonu baya TÜİK'in yaptığı açıklama işte 12 aylık ortalama falan diye basın açıklamasıyla verilen.
11:36Bir de çekirdek enflasyonu var.
11:38Sonunda o açıklamanın sonunda özel kapsamlı tüfe göstergeleri diyor.
11:43İşte A'dan başlıyor E'ye kadar onlardan F'ye kadar özür dilerim.
11:48Bir tanesi E kapsamında olan gösterge ona biz yönetilen yönlendirilen fiyatlar diyoruz.
11:55İşte demin söylediğim kamunun belirlediği yani hem kitler olarak hem de yerel yönetimler olarak.
12:05Bakın oradaki fiyat artışları şöyle.
12:09Ekim ayı itibariyle 12 aylık enflasyon 48.58 olmuş.
12:15Bunu bir yere not edelim.
12:17Yönlendirilen fiyatlar ise 45.82 olmuş.
12:20Onu dışarıda bırakırsak.
12:22Demek ki yönlendiren fiyatlar da kamu öyle büyük zamlar yapmış ki 45.82 olabilecekken enflasyon 48.58 çıkmış.
12:36Eğer o hipoteze uygun davransaydı yani gerçekleşene değil de öngörüne göre davransaydı bunlar paralel girecekti.
12:46Nereden baksanız arada 3 puanlık bir fark var.
12:50Böyle bir rezillik olabilir mi?
12:53Şimdi Ağustos ayında da benzer bir durum var.
12:5751.97 normal manşet enflasyon ama yönetilen fiyatlar 48.22 olmuş.
13:07Bakın çok ciddi yine 3 küsur fark var.
13:11Hatta 3.75'lik bir fark var.
13:14Şimdi bu neyi gösteriyor?
13:16Kamunun Hazine Bakanı'nın söylediği gibi bir fiyatlama davranışı içinde olmadığını gösteriyor.
13:23Yani kamu otoriteleri, kamudaki yöneticiler dinlememişler.
13:27Yerel yönetimdeki yöneticiler de dahil.
13:29Onlar fiyatlarını geçmişe göre yapıyorlar.
13:32E niye sen asgari ücreti kardeşim öngörüne göre ayarlamaya kalkıyorsun?
13:37Bırakın gerçekleşen enflasyona göre olsun.
13:40İşte bizim iktisatçılarla bazı iktisatçılarla bir araya gelip, farklı görüşlerde olan, farklı ideolojilerde olan kişilerle bir araya gelip kamuoyuyla paylaştığımız bildirde diyoruz ki gerçekleşen enflasyona göre.
13:55Nasıl kamu otoritesi, özel sektör gerçekleşen enflasyona göre davranıyor?
14:00Ki özel sektör öyle davranıyor.
14:02Hiç kimse öngörülen enflasyona göre mallarına zam yapmıyor.
14:06Sen kalkıp emekçilerin ücretlerine öngörülene göre zam yapılsın diyemezsin.
14:11Bu bir çelişkidir.
14:13Bu sınıfsal tercihin sermayeden yana yapıldığını çok net bir şekilde gösterir.
14:18Dolayısıyla Sayın Şimşek'in buradaki bu açıklaması ciddiyetten uzaktır.
14:24Yani biz diyor çaba sarf ediyoruz.
14:27Öngörülen enflasyona göre davranacaklar.
14:32İyi de bugüne kadar hiçbirisi yapmamış.
14:34Yani arada şurada hikaye kaldı.
14:36Hikaye içinde mi bu davranış biçimi değişecek?
14:38Bunu da bu çelişkiyle böylece sizinle paylaşmış olduk.
14:42Evet Sayın Hocam çok teşekkür ediyorum.
14:44Zaten sizin bu söylemiş olduğunuz Mehmet Şimşek'in aslında rotasını çizdiği politikalara bir şekilde kamunun da uymadığı Danıştay raporlarıyla da ortaya çıktı.
14:54Sayıştay.
14:55Çok özür diliyorum.
14:56Sayıştay raporlarıyla da ortaya çıktı.
14:58Çok teşekkür ediyorum.
14:59Verdiğiniz bilgiler çok önemli.
15:00Ben teşekkür ederim.
15:01İyi yayınlar diliyorum.
15:02Sağ olasın.
15:03Hoşçakalın.
15:04Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri sizler için ekonomi gündemini konuştuk.
15:07Profesör Doktor Aziz Konukman bizimle birlikteydi.
15:10Sayın Konukman'ın sizler için söylediği çok önemli iki başlık var.
15:14Bunlardan birincisi Mehmet Şimşek'in vergi adaletine ilişkin açıklamasına yanıt verdi Konukman.
15:19Ve Şimşek vergi harcamalarının sekiz yüz elli üç milyar lirası asgari ücretin vergi dışı bırakılmasından kaynaklanıyor.
15:26Asgari ücretten vergi mi alalım demişti.
15:29Yalnız asgari ücretten kaynaklanan vergi muafiyetini söylerken sermayeye yönelik vergi muafiyetini söylemiyor dedi Sayın Konukman.
15:37Ve orada da rakam verdi.
15:38Sermayeden alınmayan vergi ise neredeyse asgari ücretlerinin üç katı iki trilyon yüz kırk yedi milyar lira civarında Sayın Konukman sizler için hesaplamış.
15:47Bunun yanında da biliyorsunuz asgari ücrete bir zam yapılacak ve aylardır da aslında hedeflenen enflasyona göre o oranda bir zam yapılması konuşuluyor.
15:56Mehmet Şimşek'in de son verdiği mesaj yine buna işaret ediyor ama Sayın Konukman buna da itiraz ediyor.
16:01Diyor ki kendilerinin açıkladıkları rakamlar şunu gösteriyor ki kamu bile kendi fiyat artışlarına giderken gerçekleşen enflasyona göre artış yapmış.
16:10Öngörülen enflasyona göre artış yapmamış emekçiye zam verirken neden öngörülen enflasyonu baz alıyoruz diyor.
16:16Önemli konuları konuştuk.
16:18Ekonomi gündemi herkesin gündemi efendim konuşmaya da devam edeceğiz.
16:21Şimdilik noktalıyorum.
16:22Hoşçakalın.