Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Çok az bir süre kaldı. Son dilimdeyiz diyebiliriz. Yeni bir yıla gireceğiz ve asgari ücrete yapılacak zam oranı ile birlikte
00:07Diğer maaşlardaki güncellemeler ve zam oranları da belli olacak.
00:11Sosyal güvenlik uzmanı Murat Bal, stüdyo konuğumuz.
00:14Hoş geldiniz Sayın Bal. Hoş bulduk Gökçe Hanım. İyi yayınlar diliyorum.
00:18Asgari ücrette en güçlü 4 senaryoyu konuşacağız. Çünkü Bakan Işık Han'ın da söyledikleri üzerinden devam edelim.
00:24Herkesin mutabık kalacağı
00:26Tarafların
00:27Hemfikir olacağı bir yerde anlaşılacak dedi.
00:31Senaryo 1'de işverene maliyeti 33.257
00:36Net 24.028 tahmini artış %41,5 olarak.
00:42Bu tabi enflasyona oranla enflasyonun açıklanmasıyla gelecek oranlamalar ve
00:49durum. İkinci senaryodaysa işverene 33.374
00:55Net 24.143
00:57Bürüt
00:5828.403
01:00Üçüncü senaryoda %44
01:02Tahmini artış eğer olursa bürüt 28.803 net 24.000
01:09İşverene maliyeti 33.844. Dördüncü senaryoda %46
01:13Yıllık enflasyon verileri ne yönde gelecek bu önemli elbette ki.
01:17Belki üçüncü senaryoda bir çünkü
01:20Merkez Bankası'nın yapmış olduğu açıklamalar da bu yönde.
01:23Bürüt 29.203 net 24.823 işverene maliyeti 34.314
01:29Şimdi muhalefetten de açıklama geldi 30.000 altını kabul etmiyoruz. Hiçbir sendikanında
01:35Kabul etmemesi için bir çağrı yapıldı.
01:38Ne bekliyorsunuz bu dört senaryo içinden?
01:42Tabi burada biraz önce bahsettiğiniz gibi özellikle enflasyon oranı çok önemli.
01:48Asker ücret tespih komisyonu toplandığı zaman işçi kesimi
01:52Mutlaka ki enflasyonun da üzerinde
01:55Bir rakamla masaya
01:57Gelecek
01:57Bu görünen
01:59Şu anki
02:00Ama şöyle de bir bilgi verelim burada biz
02:02Bu senaryoları yazıyoruz
02:04Ama yurt dışı kaynaklı
02:06Özellikle kredi derecelendirme kuruluşlarından ve büyük bankalardan
02:10Gerçekleşen enflasyona değil
02:13Hedeflenen enflasyona yönelik artışlar olması gerektiğine dair de raporlar yayınlanıyor
02:18Ben bunun gerçekleşeceğini düşünmüyorum. Gerçekleşen enflasyon üzerinden bu pazarlıkların yapılacağını düşünüyorum.
02:24Hatta bu rakamların üzerine
02:26Vefa payı da konulması gerekiyor.
02:28Çünkü TÜİK
02:29Şu anda
02:30%42
02:31civarında %44'e yükseltildi.
02:34Biliyorsunuz beklenti.
02:35Alt sınır olarak 42 kaldı.
02:37Yani 42-44 aralığında bir enflasyonun olduğu ortamda
02:42Bundan daha düşük bir
02:44Maaş artışı
02:45Tabi ki özellikle en dar gelirli kesim olan
02:49Asgari ücretli üzerinde olumsuz bir etki oluşur.
02:51O zaman şöyle yapalım mı Sayın Mal?
02:552 ve 3. senaryoda aslında
02:57Siz yakın görüyorsunuz. O zaman 2 ve 3. senaryoda %42 bir artış olursa
03:0328.403 gözüküyor.
03:05%44 bir artış olursa 28.803
03:10Arada 400 liralık bir fark oluyor.
03:13O zaman 42 ile 44 enflasyon oranı açıklanırsa ya da 44 olursa
03:1928.000 mi olacak?
03:22Bürütte 28.000'ler civarında olacağını öngörüyoruz. Belki biraz daha üstü de olabilir.
03:28Çünkü
03:29Bir refah payı da
03:30Gelmesi gerektiğini ben şahsım adına düşünüyorum.
03:34Şundan dolayı
03:35Biliyorsunuz ki enflasyonun yıkıcı etkisi 3 senedir özellikle ülkemizde
03:39Ciddi manada hissediliyor ve
03:43Az gelir elde eden kesimden bahsediyoruz asgari ücretliden.
03:47Yani bütün ekonomik
03:49Sıkıntının
03:50Yükünü onların üzerine bırakmak olur.
03:52Düşük maaş
03:54Eğer olursa
03:55O yüzden biraz daha yüksek olması gerektiğini düşünüyorum. Ama tabi burada dengeyi de korumak gerekiyor. Bakan Bey'in de söylediği
04:01Şuydu
04:02İş piyasasında
04:04Bir taraftan
04:05İşsizliği artırıcı bir
04:07Etki oluşturmaması lazım.
04:09Diğer taraftan da
04:11Sosyal olarak da ekonomik olarak da
04:13Bu çalışanları da
04:15Ayakta tutması lazım.
04:16Burada işsizliği arttırabilecek unsurlar nedir? Yüksek
04:22Asgari ücret mi maliyeti işverene maliyeti?
04:25Tabi işverene maliyetleri bu işverene maliyetleri
04:28Arttığında
04:29Bazı işverenler bunun içinden çıkamayabiliyor.
04:33Burada şöyle de bir durum var. Enflasyonun etkisi de ayrıca oluşuyor.
04:37Merkez Bankası'nın geçtiğimiz yıllarda yaptığı bir raporlama vardı.
04:41Bu raporlamada
04:43Asgari ücretteki her 10 puanlık artışın
04:46Burada enflasyonda 1-1.5 puan civarında bir yukarı yönlü etki oluşturduğundan
04:53Adını enflasyon mu koyalım yoksa fahiş artış mı koyalım peki?
04:56Tabi bu da ayrıca bir tartışma. Daha burada biz bunu konuşurken bir bakıyoruz ki raflardaki fiyatlar artıyor.
05:04Biz şu anda maaş artışlarını konuşurken
05:07Bir taraftan da yakın zamanda da
05:09İşte raflardaki etiketlerin değiştiğinin haberlerini göreceğiz.
05:13Maalesef ki.
05:14Bu böyle bir kısır döngü haline de girmemesi lazım.
05:18Bu dengeyi
05:20Koruyacak şekilde açıklamaları var bakan beyin.
05:22Bir taraftan iş piyasasını
05:25Bir taraftan da çalışanları
05:27Korumak gerekiyor.
05:28Burada devlet desteği de olabilir. Yani işverene maliyetinin
05:31Yüksek olduğu yıllarda
05:33Bazı noktalarda devlet desteği de sağlanmıştı.
05:36Bu şekilde de bir önlemle bu
05:39Sağlanabilir.
05:40Şimdi burada aslında süreci de konuşmak gerekiyor.
05:43Kasım ayının da
05:44Ortasına geldik. Yaklaşık bir buçuk aylık bir süreç.
05:47Aralık ayının son haftasında da netleşiyor. Asgari ücrete yapılacak zaman ama
05:52Burada tabi asgari ücret üzerinden konuşup değerlendirmeyi yapıyoruz fakat
05:56Memura, işçiye, özel sektör çalışanına
06:00Herkese gelecek oranlama da bununla
06:03İlişkilendiriliyor.
06:04Dolayısıyla bir süreci tekrar ele alalım mı?
06:06Asgari ücret
06:07Belirlemesi nasıl oluyor? O toplantılar nasıl gerçekleşiyor?
06:11Asgari ücret tespit komisyonu diye kanunla belirlenmiş bir komisyonumuz var. Bu komisyonda işveren tarafından 5
06:18İşçi tarafından 5 ve devletin moderatörlüğünde 5 kişi
06:21Kurulda yer alıyor.
06:23Asgari ücret tespit komisyonu kanunen
06:262 yılı geçmemek üzere toplanıyor ama ülkemizdeki teamir devamlı olarak
06:30Yıllık olarak bunu toplanarak karar alması.
06:33Genelde
06:34Maaşlar yıllık belirleniyor ama bazı dönemlerde enflasyonun etkisiyle
06:39Yılın ortasında da güncelleme yapıldığına şahit olduk.
06:43Bu süreçte yaklaşık 3-4 toplantıda
06:46Karar alınıyor. İlk 2 toplantı genelde
06:49Karşılıklı tekliflerin iletilmesiyle geçiyor
06:533. ve 4. toplantıda da
06:55Netleşiyor. Süreç bu şekilde işliyor ve 15-20 gün içinde de
06:59Konu
07:00Kamuoyuyla paylaşılıyor.
07:02Genelde oy çokluğuyla çıkıyor. Bazı yıllarda oy birliği ile de çıktığı
07:07Vardır
07:08Kararların
07:08Ama genel olarak oy çokluğuyla çıkıyor.
07:11Süreç bu şekilde işliyor.
07:13Şimdi tabii biz ne zaman duyarız asgari ücretin belirleneceği
07:18Zamanı
07:20Vatandaş için artık ne zaman netleşir?
07:23Vatandaşımız için bu
07:24Tam olarak netleşmesi tabi ki kurul kararıyla oluşacak.
07:28Kurul kararında ben
07:30Aralık ayının ortası gibi
07:32En geç 20'si gibi
07:33Geleceğini düşünüyorum.
07:35Tabi o Ocak 1'den itibaren geçerli asgari ücret olacak.
07:39Sadece asgari ücret asgari ücretliği ilgilendirmiyor. Asgari ücretin birçok etkilediği kalem de var.
07:45İşte borçlanmalar, bankur primleri
07:47Gibi pek çok kalemi de
07:50Nedir o kalemler? Niye etkiliyor?
07:53Şimdi kadın doğum borçlanması, askerlik borçlanması gibi
07:57Kalemlerdeki
07:59Günlük
08:00Tutarları etkiliyor.
08:01Bunun yanında
08:04Askerlikle alakalı askerlik borçlanması aynı zamanda askere gidecek bedelle askerlik
08:09Yapacak vatandaşlarımızın
08:11Ödeyecekleri bedelleri belirliyor.
08:13Diğer taraftan
08:15İş gücü piyasasında da
08:17Asgari ücret bir baz etki oluşturuyor.
08:19Ve diğer artışlara dair de
08:22Bir
08:23Hedef koyuyor diyelim yani asgari ücretin arttığı oran
08:27Aslında birebir etkili değildir özel sektör için hiçbir zaman
08:31Ama
08:32Sonuçta orada bir oran
08:34Ve devlette
08:35İşverenler işçi tarafından belirlenen bir oran olduğu için de
08:40Bir baz etki oluşturuyor.
08:41Ve diğer artışlara da
08:43Bir nevi etki ediyor.
08:45Şimdi biz enflasyon rakamlarıyla birlikte aslında
08:482 yıl hem
08:50Aralık
08:51Arayında bir düzenleme asgari ücrete gördük. Ocak ayı diyelim aralıkla ocağa bağlayan bir de Temmuz ayı.
08:57Yılın ortasında
08:59Zaten memurlara
09:00Bu şekilde bir düzenleme oluyordu.
09:03Asgari ücret ve özel sektör çalışanlarına da böyle bir düzenlemeye gidildi.
09:07Bu yıl için bu da işaret edilir mi mesela asgari ücret toplantılarında
09:11Çünkü bu yıl Temmuz'da görmedik öyle bir ikinci artış.
09:15Fakat 2025 için öngörüyor musunuz?
09:18Ben 2025 için de yıllık olarak belirleneceğini düşünüyorum.
09:22Çünkü 2024'te de hedef yüksek bir enflasyondu ki gerçekleşecek olan da şu anda
09:2742'ler civarında.
09:292025'te enflasyon hedefi daha düşük olduğu için
09:33Ben istikrarın sağlanması açısından da Merkez Bankası'nı da bu konuda bastıracağını düşünüyorum.
09:38Yıllık belirleneceğini düşünüyorum asgari ücret toplantılarında.
09:41Şimdi yıllık belirlenecek dediniz ve size en yakın bir kez daha altını çizelim ikinci ve üçüncü
09:48Basamak mı?
09:49Yani bu rakamların altında olmamalı.
09:52Olmamalı, sizin öngörünüz.
09:54Neden böyle olmamalı diye net konuştunuz.
09:56Çünkü enflasyon etkisi var.
09:58Yani enflasyon bakın
10:00Ocak ayında biz asgari ücreti 17 bin lira netle başladığımızda
10:05O günden bugüne gelen bu yüzde
10:0744 enflasyon yani yıl sonundaki
10:09Etkisinden bahsediyorum.
10:11Asgari ücreti real anlamda alım gücü olarak 11 bin lira indirdi.
10:15Yani 17 bin lirayla başladığımız sene
10:1811 bin liralara kadar indi.
10:20Biz 17 bin lirayla seneye başladığımızda
10:23Cumhuriyet tarihinin dolar üzerinden de en yüksek asgari ücretin de
10:27Başlamıştık.
10:28Tabii enflasyon etkisiyle bu geriledi.
10:31Dolayısıyla o alım gücünü koruyabilmek için, hane halkı gelirini koruyabilmek için
10:35Bizim enflasyonun altında yapacağımız bir zam
10:38Zaten o kesimi enflasyonun altında ezdirmek olur.
10:42Ama ben böyle bir şeyin olacağını
10:44Şundan da referans alarak düşünmüyorum.
10:46Sayın Cumhurbaşkanı'nın devamlı olarak açıklamaları var.
10:49Biz
10:50Çalışanı ve dar gelirliği
10:52Enflasyonun altında ezdirmeyeceğiz.
10:55Onlara her zaman için
10:56Enflasyonun üzerinde bir artış sağlayacağız şeklinde.
11:00Devamlı olarak bu konuya da değiniyor.
11:03Ben son noktada onun da bu konuda böyle bir görüşü olacağını düşünüyorum.