Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili izleyiciler, Cumhuriyet TV ekranlarına hoş geldiniz.
00:17Kamuoyunun tepkisini çeken etki ajanlığı düzenlemesinin de yer aldığı yasa tasarısı bugün Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu'nda görüşmeye başlanacak.
00:27Peki özellikle dikkat çektiğimiz bu etki ajanlığı nedir? Ne gibi sıkıntılar barındırıyor?
00:33Tüm bunları konuşacağız.
00:35Detaylarını Cumhuriyet Halk Partisi Grup Başkan Vekili Gökhan Günaydın anlatacak.
00:40Gökhan Bey hoş geldiniz.
00:42Hoş bulduk. Size ve Cumhuriyet TV'ye iyi yıllar diliyorum.
00:46Teşekkür ediyoruz.
00:47Şimdi biz etki ajanlığı düzenlemesini daha önce de gündemimizde tuttuk.
00:52Aslında sürekli gündemimizde uzmanlar, politikacılar bunun aslında çok tehlikeli bir şey olduğunu söylüyorlar.
00:59Detaylarını öğrenebilir miyim sizden?
01:01Nedir bu etki ajanlığı?
01:02Niçin iktidar böyle bir düzenleme istiyor?
01:06Evet, bugün Salı günü ombudsmanlık seçimi yapılacak mecliste.
01:15Grup önerilerinden sonra o tartışılacak.
01:18Çarşamba günü saat 14 itibariyle meclis açıklığında noterlik kanunu görüşmelerine başlanacak.
01:26Bugün torba kanun, bu noterlik kanununun 16. maddesinde de etki ajanlığı meselesi düzenleniyor.
01:33Dolayısıyla çarşamba veya daha büyük ihtimalle perşembe günü Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin gündemine gelecek düzenleme.
01:43Düzenleme şunu iddia ediyor, Türkiye'de yabancı devletlerin ve organizasyonların çıkarları lehine onlardan talimat alarak çalışan bir grup etki ajanı var.
01:56Dolayısıyla bunların cezalandırılması lazım.
01:59Genel olarak söylediği bu.
02:01Şimdi ifade edelim, bir ülkenin yurttaşı bir başka ülkeden talimat alarak yabancı bir ülke lehine olmak üzere ajanlık faaliyetinde bulunuyor ise.
02:12Elbette bu bir suçtur ve cezalandırılması gerekir.
02:16Ancak madde öyle bir düzenlenmiş ki tıpkı Cumhurbaşkanlığı hakaret yasasında olduğu gibi tüm muhalifleri herhangi bir kanıta ve tanık beyanına tabi kalmadan bir neden sonuç ilişkisine bağlı olmadan faaliyet ile fiil arasında bir ilişki kurmadan cezalandırabilecek bir düzenlemeyi getiriyorlar.
02:42İfade edelim diyor ki yabancı bir devlet ya da organizasyonun talimatını alarak ya da stratejik çıkarları lehine faaliyette bulunmak ve o sonra onu açmış.
03:00İktisadi konular, mali konular, çevre konuları, enerji konuları, maden konuları, kentleşme konuları yani hayatın siyasetle birleştiği neresi varsa tüm alanları yazmış.
03:13Çok geniş kapsamlı yani.
03:15Çok geniş kapsamlı.
03:17Bakın hukukta düzenlemeler soyut olur.
03:21Kişiye özel düzenlemeler olmaz ve ceza hukukunun 200 yıllık evrensel birikimine uygun olmak zorundadır iç hukuk ülkeleri.
03:30Şimdi ne diyorlar bize?
03:32Yabancı bir devlet lehine ya da bir organizasyon lehine.
03:37Madde gerekçesi zaten yabancı devleti şart koymuyor.
03:40Peki bu organizasyon ne demek?
03:42Yani mesela dünyada 100 yıllık 150 yıllık vakıflar var.
03:48Sosyal demokrasi alanında çalışan vakıflar var.
03:50Başka vakıflar var.
03:53Bunlardan herhangi birisiyle ortak bir fena düzenlemişseniz örneğin bu pekala size etki ajanı yapabilir.
03:59Çünkü yabancı devlet demiyor, organizasyon diyor.
04:05Şimdi başka bir şey daha var.
04:07Talimat alarak veya bakın veya ne demek?
04:12Talimat almak sızında olabilir.
04:15Stratejik çıkarları lehine çalışmak.
04:18Yani şimdi Türkiye gibi devletle hükümetin birbirine girdiği bir parti devletinin bütün ilkeleriyle, bütün görünümleriyle ayakta olduğu bir yapı
04:29içerisinde AKP'nin, AKP hükümetinin yararı ile devlet yararı kavramı bilerek birbirine karıştırılıyor.
04:39Zaten Erdoğan bir taraftan AKP'nin genel başkanı, öbür taraftan da devletin başı ve cumhurbaşkanı.
04:46Şimdi Erdoğan'ın herhangi bir alandaki politikasını eleştirmek.
04:50Ben soruyorum size.
04:52Nerede AKP'nin hükümet politikasını eleştirmektir?
04:56Nerede devletin herhangi bir politikasını eleştirmektir?
05:00Kaldı ki devlet politikası dediğiniz şey de eleştirilmez falan değildir.
05:05Çünkü hükümet politikasında olduğu gibi birileri size devlet politikası olarak bir şey sunarlar ve aslında bu memleketin ortak yararına geleceğini kurma efektörüne uygun bir şey olmayabilir.
05:19Bu bağlamda size diyorlar ki stratejik çıkarları doğrultusunda çalışırsanız yani talimat da almasanız ben size ceza verebilirim.
05:28Ceza da 3 yıldan başlıyor, 7 yıla kadar artabiliyor ve üstelik de belirli koşullarda bunun süresi ve tutukluluk hükümleri hürriyeti bağlayıcı cezalarda yukarıya doğru arttırılıyor.
05:42Kısaca söylemek gerekirse ucu uca bucağı belirsiz.
05:49Etki edebileceği alanlar hayatın her alanına yayılmış.
05:55Fail ile fiil arasındaki bağı tamamen kopartılmış.
06:00Bir nedensellik aramayan, bir kanıt aramayan, bir delil aramayan yabancı devlet bağı konusunda herhangi bir kanıtlama ihtiyacı göstermeyen bir düzenleme ile karşı karşıyayız.
06:13Bu şu demektir, kanun koyucu uygulayıcıya öyle ucu açık bir takdiri etkisi tanıyor ki biz buna takdiri etkisi değil keyfiyet diyoruz.
06:24Yani birini cezalandırmaya kafaya koymuşsanız onu alırsınız.
06:29Sen şurada yaptığın şu konuşmayla yabancı bir organizasyonun stratejik çıkarı doğrultusunda bizim de siyasi ve güvenlik politikalarımızın aleyhine ve zararı olmak üzere davranıyorsun deyip gözaltı ve tutuklama süreçlerini peşi peşine izleyebilirsiniz.
06:49Bu Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde bir tartışma konusu yaratıyor.
06:53Gördüğüm kadarıyla toplumda da sivil toplum kuruluşlarında da gazetecilerde de sermaye kesiminde de derin bir kaygı uyandırıyor ama çok daha kötüsü eğer bu yasa çıkarsa meydana gelecek.
07:07Eğer bu yasa çıkıp da resmi lastede yayınlanıp yürürlüğe girer ise uygulanmaya başlarsa uygulayıcı üzerinden çok olumsuz sonuçları siyasi skandala varan tutuklamaları peş peşe göreceğiz.
07:22Bunu öngörmek zor değildir.
07:25Kaldı ki şu söylenebilir.
07:27Türkiye'de hakimler ve savcılar var. Dolayısıyla
07:30onlar buna bakmayacaklar mıdır?
07:34Şunu söyleyeyim.
07:35Bir
07:36hakim ve savcı önce kanuna bağlıdır.
07:40Sonra vicdani kanaatlerine bağlıdır.
07:42Yani kanuna bağlı. Hangi kanuna bağlı olacak?
07:45Bu çıkartılan kanuna bağlı olacak.
07:47Ve bu kanun
07:48biraz evvel saydığım dünya kadar
07:51esneklik içerisinde
07:53sizi bir konuda tutum almaya
07:56yargı mensubu olarak dahi zorluyor.
07:59Oysa bu bir kere daha söylüyorum. Bir iç hukuk metni olabilir.
08:03Ancak evrensel hukuka
08:05uygun bir metin asla değildir. İkincisi
08:08Türkiye'de biz yargının araştırıldığını bilmiyor muyuz?
08:12Yani
08:14yeni bir araştırma geçti önüme
08:17Türkiye'de kurumlara güven diye
08:19iki kurum dip yapmış
08:22güvende. Bunlardan birisi Diyanet.
08:25Diyanet işlerine güven
08:27toplumda yüzde iki civarında. Diyanet başı çekiyor sanırım şeyde. Yapılan araştırmada en az güvenilen
08:33kurum Diyanet.
08:34Tabi tabi bir şey daha var işte şimdi onu soracağım.
08:38Yargıya güven yüzde 1.4 sevgili dostum.
08:42Yani
08:43Diyanetin de altına düşmüş
08:44durumda yargıya güven.
08:46Hani
08:47o cübbelerin
08:49düğmeleri yoktur.
08:50Ve cepleri yoktur.
08:52Öyle bir meslektir.
08:53Yargıçlık,
08:54savcılık, avukatlık.
08:56Ama
08:58maalesef o cübbeler cepli ve
09:01düğmeli hale getirildi. Bunu çok üzülerek söylüyorum.
09:04Buradan kimse övünmez.
09:06Bunu bir ciddi saptama olarak bir uyarı olarak
09:10görmek
09:11ve bunu düzeltmek için de hep beraber
09:14katkı sağlamak zorundayız. Ya değilse
09:17böyle ucu bucu belirsiz
09:20esnek her tarafa çekilebilecek düzenlemeler
09:23Türkiye'nin demokrasisine fayda sağlamaz.
09:25Daha da önemlisi
09:27yasanın amacı olduğu bize söylenen
09:30devletin güvenliğini
09:32tesis etme konusu
09:34kesinlikle başarılamaz.
09:36Siz bir hukuk devleti değilseniz devletinizin güvenliğini tesis edemezsiniz.
09:41Devlet güvenliğini tesis etmenin
09:43ilk başta
09:44gelen yolu
09:45çağdaş bir hukuk devleti olmaktır.
09:47Demokrasiye sıkı sıkıya bağlı kalmaktır.
09:50Sizin demokrasiniz tamsa
09:52hukukunuz şakır şakır işliyor ise
09:55siyasal partiler muhalifetini yapıp iktidarlar değişebiliyor ise
09:59insanlar ifade özgürlüğünü kullanabiliyor ise
10:03çıkıp
10:04toplantı ve gösteri yürüyüş haklarını kullanabiliyorlar ise
10:07bu memlekette
10:09yöneticiler denetlenebiliyorsa
10:13denge denetleme
10:15mekanizmaları çerçevesinde
10:17yasama yürütme ve yargı birbirinden
10:20farklı erklere olarak çalışabiliyorlarsa size ne İsrail ne de başka bir ülke
10:26saldırmayı aklının ucundan bile geçiremez.
10:28Bunun tersine
10:30bir otokratik yapı kurarsanız
10:32herkesi içeri atarsanız
10:34dünyanın en güçlü silahları sizde bile olsa devletinizin güvenliğini sağlayamazsınız.
10:39Mesele bu kadar açıktır.
10:41Gökhan Bey şimdi şunu da sormak istiyorum.
10:43Bu yasa şu anda yürürlüğe sokulmak isteniyor iktidar tarafından ancak
10:47iktidar aynı yasaya Gürcistan'da karşı çıkmış.
10:50Bunun bir
10:51sorun haline gelebileceğini belirtmiş.
10:54Bu konu hakkında neler söylemek istersiniz? Yani Gürcistan'da
10:58yanılmıyorum değil mi?
10:59Gürcistan'da
11:00karşı çıkıyorlar bu yasaya.
11:02NATO parlamenter meclisinde
11:05ancak bizim ülkemizde kendi yönettikleri ülkede bu yasanın
11:09bu düzenlemenin bir yasa haline gelmesi bunun bir
11:14yürürlüğe girmesini istiyorlar. Yani
11:16bu konu hakkında neler söylemek istersiniz?
11:19Evet NATO parlamenterler meclisi toplantısı 12 Eylül 2023
11:25tarihinde
11:2724 tarihinde düzeltiyorum.
11:29Bulgaristan'ın başkenti Sofya'da toplandı.
11:34Buraya 18 kişilik bir milletvekili heyeti katıldı.
11:38Bu milletvekili heyetinin 8'i AKP'li, 2'si MHP'li.
11:44Geriye kalanlarda ise 4 tane CHP'li var.
11:47İşte 2 tane Demli var.
11:49Böyle gidiyor.
11:51Bu 18 milletvekilinin tamamı
11:55NATO parlamenterler asemblesine katıldı.
12:00Burada
12:01yayınlanan deklarasyona herkes olumlu oy verdi.
12:04CHP'lisi, AKP'lisi, MHP'lisi
12:07Demli'si. Herkes olumlu oy verdi.
12:09Ne diyor bu düzenleme?
12:12Deklarasyonun 12. maddesinde ben onun Türkçesini ve İngilizcesini yayınladım.
12:18Gürcistan parlamentosundan geçen etki ajanlığı düzenlemesinin
12:23NATO'nun ve Avrupa Birliği'nin
12:25Gürcistan'la geliştirdiği tarihi ilişkilere
12:30ters düştüğünü
12:32ve Gürcistan demokrasisinin geleceği açısından
12:36sürecin kaygıyla izlendiğini
12:39ve Gürcistan yetkililerinden etki ajanlığı düzenlemesini geri çekmelerine yönelik
12:44bir talebi
12:46NATO deklarasyonu
12:47imzasıyla beraber ortaya koydu.
12:50Demokrasi tehdit edilmiş.
12:52Demokrasi tehdidi evet. Gürcistan demokrasisi için bir tehdittir diyor.
12:56Şimdi
12:58bu 18 milletvekilinden 8'i muhalif milletvekili
13:02onlar zaten
13:03gelecekler
13:05Türkiye'de parlamentoya gelen meclise gelen
13:08etki ajanlığı düzenlemesine hayır oyu verecekler.
13:12Ben şimdi merak ediyorum.
13:138 tane AKP 2 tane MHP toplam 10 milletvekili
13:17Sofya'da
13:19bu düzenlemeye Gürcistan düzenlemesine
13:22demokrasi tehdididir nitelemesini getirdiler.
13:25Acaba aynı düzenleme Türkiye'ye geldiğinde bu milletvekilleri ne yapacaklar?
13:30Dün dündür bugün bugündür mü diyecekler?
13:32Yoksa girip
13:34evet oyu mu ödeyecekler?
13:36Yoksa girip hayır oyu mu ödeyecekler?
13:39Ya da hiç meclise mi olgun olamayacaklar?
13:41Ne yaparlarsa yapsınlar bu iki yüzlülüğün
13:44deşifre edilmesi gerekiyor.
13:46Türkiye bu iki yüzlülükle ve bu demokrasi dışı
13:49hukuk dışı düzenlemelerle
13:51geleceğe güvenli adımlarla ilerleyemez. Bu açık.
13:55Programı sonlandırmadan önce şunu da hatırlatırım eğer
13:59bu düzenleme yürürlüğe girerse
14:01bu etki ajanlığı suçunu işleyenler
14:053 yıldan 7 yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilecek.
14:09Yargılayanın takdirine göre
14:11artadabilecek, azaladabilecek.
14:13Peki Gökhan Bey aslında oldukça önemli bir konuyu konuştuk şimdi.
14:17Bir bakıma da muhalif
14:18seslerin
14:19belki yükselmesi engellenecek eğer bu düzenleme
14:23yürürlüğe girerse.
14:24Sizin de eklemek istediğiniz bir şey varsa onu da alayım sizden. Dilerseniz burada noktalayabiliriz.
14:29Şimdi şunu ifade edeyim.
14:31Cumhuriyet Halk Partisi'nin 128 milletvekili var.
14:35Muhalif milletvekillerinin de toplam oyları belli.
14:38Burada ben muhalifetin tamamının buna hayır oyu vereceğini
14:43düşünüyorum, biliyorum.
14:45Ancak
14:48bazı çağrılar var şimdi.
14:52Yani hani artık bu sosyal medya
14:54hukuku bilmeyen, meclis dinamiğini bilmeyen
14:57ama
14:58fikir beyan etme konusunda sonsuz bir özgüvene sahip bir yapıya dönüştü.
15:02Efendim muhalif milletvekilleri meclise girmesin dermiş.
15:06Ne olacak meclise girmeyince?
15:08Yani bu yasa hiç görüşülmeden
15:11tak tak tak oynanacak ve geçecek.
15:14Biz meclise girdiğimizde bunu engelleyebilecek
15:18niceliğe
15:19yani milletvekili sandalyesine, sayısına sahip miyiz?
15:22Değiliz.
15:24Ama meclisi boşaltmak
15:26onların işlerini kolaylaştırır.
15:28Biz mecliste
15:30yapacağımız konuşmalarla, yazacağımız muhalefet şerleriyle
15:34hem yasanın geneli üzerine hem de madde üzerine
15:38bir anayasa mahkemesi hazırlığını da böylece yapmış olacağız.
15:42Ve resmi gazetede bu yasayı
15:45geçirebilirlerse meclisten ve resmi gazetede onaylatabilirlerse
15:49derhal ve hızlı bir şekilde anayasa mahkemesine
15:52yürürlüğünün durdurulması ve iptali
15:54sistemli başvurumuzu yapacağız.
15:56Dolayısıyla herkesi
15:58bir düşünceyi beyan etmeden evvel etraflı bir şekilde düşünmeye
16:03ve ondan sonra yani
16:05Uğur Mumcu'nun söylediği gibi
16:07önce fikir sonra zikir aşamalarını
16:10aşmaya davet ediyorum.
16:12Peki çok teşekkürler.
16:14İyi yayınlar diliyorum sağ olun.
16:16Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri, Cumhuriyet Halk Partisi Grup Başkan Vekili Gökhan Günaydın
16:23programımızdaydı.
16:24Etki ajanlığı düzenlemesini konuştuk. Aslında
16:27oldukça önemli bir düzenleme çünkü
16:29Gökhan Bey'in anlattığı şeyler çok kritik şeylerdi.
16:32Belki muhalif seslerin çıkmasını
16:34engelleyecek şeylerdi.
16:36Tabi bu
16:37düzenleme yürürlüğe girer mi? Girmez mi? Orasını ilerleyen zamanlarda göreceğiz. Ancak biz konunun yakından takip
16:44takipçisi olmaya devam edeceğiz.
16:47Yeni gelişmeleri bu ekranlardan sizlere aktaracağız.
16:50Şimdilik burada noktalayalım. Başka bir programda yeniden görüşmek üzere.