Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Değerli basın mensupları öncelikle dünkü terör
00:05sağlıcısına yaşamını yitirenlere Allah'tan rahmet
00:09ailelerine başsağlığı diliyorum. Vefat edenlere başsağlığı
00:15diliyorum. Yaralılara da acil şifa diliyorum. Bugün iki bin
00:21yirmi beş yılı bütçesi teklifi meclise sunuldu. Bununla ilgili
00:29tarım ve gelirlilere yönelik veriler üzerinde
00:36değerlendirmelerde bulunacağım. Öncelikle tarımı değerlendirmek
00:43istiyorum.
00:47AKP iktidarı iki bin altı yılında çıkardığı tarım
00:53kanunun yirmi birinci maddesine göre milli gelirin yüzde bir
00:59yerini her yıl çiftçiye vereceğini tarım kesimine
01:04vereceğini belirtti. Iki bin yirmi beş yılı bütçesinde
01:09milli gelinin yüzde biri altı yüz on beş milyar dört yüz
01:14milyon lira yapıyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı
01:19Cevdet Yılmaz'ın açıkladığı ve bütçe teklifine yer alan
01:24destek tutarı ise doğrudan destek yüz otuz beş milyar
01:28lira. Böylece çiftçiden bu yıl esirgenen destek tutarı dört
01:35yüz seksen milyar dört yüz milyon lira. Kanuna göre
01:39verilmesi gereken bu destek tarım kesimine ne yazık ki
01:44verilmiyor. Geçtiğimiz yılda milli gelirin yüzde biri olan
01:49dört yüz on bir milyar liranın doksan bir milyar lirası
01:54doğrudan destek olarak verilmişti. Iki yılda
01:58çiftçiden esirgenen desteğen toplamı sekiz yüz milyar lirayı
02:03buldu. Destek ödemeleri genelde bir yıl sonra verildiği için
02:10daha çiftçinin cebine girmeden o desteklerde enflasyon
02:14karşısında eriyip yok oluyor. Destek ya ekim döneminde ya da
02:20hısat döneminde çiftçiye verilmedi. Bir yıla sarkan
02:25desteğen çiftçiye bir faydası olmuyor. Mazot desteği veriyoruz
02:30deniliyor. Mazot desteğinin üç dört katı ÖTV ve KDV alınarak
02:37çiftçinin cebine o destek girmeden vergi yoluyla geri
02:42alıyor. Çiftçilerin bankalara hala hazırdaki borcu yedi yüz
02:47kırk dokuz milyar liraya çıkmış bulunuyor. Iki bin dört
02:51yılında çiftçinin borcu beş milyar dört yüz milyon liraydı.
02:56Buradaki artışı dikkatlerinize sunarım. Ayrıca piyasaya
03:02borçlarıyla birlikte çiftçilerin toplam borcu sekiz
03:07yüz milyar lirayı aşmış bulunuyor. Yani çiftçi kredi
03:11kullanmadan ekim yapamaz duruma düşürüldü. Düşük alım fiyatları
03:17sürekli artan girdi fiyatları karşısında yetersiz kaldı.
03:23Çiftçi üretim yapmakta zorlanıyor. Gelecek yıl ne
03:28yapacağını bilmez durumda. Bu yıl ürettiği üründen para
03:33kazanamadı ve bunun sonucunda borçunu ödemekte zorlanıyor.
03:39Üre gübre yılbaşında on iki bin altı yüz lirayken bayi de
03:44bugün fiyatı on dört bin beş yüz liraya çıkmış durumda. DAP
03:49gübre yılbaşında on sekiz bin beş yüz lirayken bayi fiyatı
03:53bugün yirmi üç bin yirmi üç bin iki yüz elli liraya çıkmış
03:57bulunuyor. Elli kiloluk süt yemi fiyatı da altı yüz lirayı
04:02aştı. Girdi maliyetlerindeki artış devam ediyor. TÜİK
04:08ihtiyaç duyulduğu zaman fiyatı artan ürünle ihtiyaç olmadığı
04:13zaman durağın ürün ortalamasını aldığından yaptığı
04:17yasalanlarda tarımsal girdi fiyatlarını daha düşük
04:23göstermektedir. Yani çiftçi için DAP gübre ihtiyaçsa onun
04:27fiyatını bayağı artırıyor. Ihtiyacı olmayan gübrenin fiyatı
04:30düşük gösteriliyor. Ve o ay içinde yapılan ortalama
04:34değerlendirmede doğal olarak bu kez gübre daha düşük. Bir
04:41oranla TÜİK tarafından açıklanıyor. Gerçekçi bir
04:46değerlendirme yapılsa ihtiyaç olduğu dönemde gübrenin daha
04:50yüksek artış gösterdiği de ortaya çıkacak. Bitkisel
04:54üretimde TÜİK Mayıs ayında yaptığı açıklamada bir
04:59önceki yıla göre tarım ürünlerinin azalacağını meyve
05:03ve sebzede ise artış olacağını açıklamıştı. Bu yıl beklenen
05:07üretim yüz otuz sekiz milyon ton olarak bitkisel üretimde
05:11öngörülmüştü. Aralık ayında bu tahminin ne kadar tutacağını
05:16görmüş olacağız. Buğday, arpa, çavdar, yulaf, mısır ve şeker
05:22panzer üretiminde TÜİK'e göre azalışı öngörülüyor. Bu veriler
05:28ışığında iki bin yirmi beş yılı bütçe gerekçesinde yer alan
05:34rakamlara baktığımızda ise bu hedefin bundan sonraki yıllarda
05:40da olmayacağı görülüyor. Bitkisel üretimde iki bin dört
05:47yılında bütçe gerekçesine konan hedef değişikliği ise dikkat
05:53çekici. Iki bin yirmi dört yılında yüz otuz üç milyon ton
05:57olarak hedeflenen üretim miktarı iki bin yirmi beş
06:00yılında yüz otuz dört milyon tona iki bin yirmi altı yılında
06:04yüz otuz altı milyon tona çıkması öngörülüyor. Iki bin
06:09yirmi dört yılında bu hedefler iki bin yirmi beş yılı için yüz
06:12otuz milyon iki yüz bin ton iki bin yirmi altı için yüz otuz
06:16milyon altı yüz bin ton olarak ifade edilmişti. TÜİK'in yüz
06:21otuz sekiz milyon lira milyon ton bitkisel üretimi bütçe
06:26gerekçesinde yüz otuz üç milyon olarak yer alıyor. Bu
06:31hesaplamalarda doğal olarak önümüzdeki yıllardaki
06:35kuraklığın mevsim değişiminin etkileri sürece yansıtılmamış.
06:40Ve böylece TÜİK'in öngörüsüyle iki bin yirmi beş yılı bütçe
06:45gerekçesine yer alan rakamlar birbiriyle örtüşmüyor. Iki bin
06:51yirmi beş yılında et ithalatının devam edeceği de
06:56yine açıklanan iki bin yirmi beş yılı bütçe gerekçesindeki
07:00verilerle ortaya çıkıyor. Iki bin yirmi dört yılı bütçe
07:04gerekçesinde kişi başı kırmızı et üretim miktarı kırmızı ette
07:10arz güvenliği hayvansal protein ihtiyacının ne kadar kırmızı
07:15et ile karşılanacağı ölçümleniyor. Ve buna göre
07:19hayvan varlığı ve kasaplık güç oranı ortalama karkas ağalığı
07:24çarpımı sonucu et üretim miktarı hesaplanıyor. Kırmızı
07:29et üretim miktarı yılda bir defa yıl sonunda TÜİK'in
07:34yayınladığı verilere bağlı ölçümleniyor. Kırmızı et
07:39üretimi iki bin yirmi üç yılı için bir milyon dokuz yüz kırk
07:44beş bin ton planlanmış bir milyon sekiz yüz yirmi yedi
07:49ton olarak gerçekleşmiş ve burada hedef değişikliği ortaya
07:54çıkmıştır. Iki bin yirmi dört yılında ise hedef olarak
07:58açıklanan miktar bir milyon yedi yüz yirmi yedi bin ton idi.
08:03Ancak bu hedef iki bin yirmi dört yılı sonu için iki milyon
08:09kırk bir bin tona çıkarıldığı görülüyor. Hedef ve tahminler
08:14yerli büyükbaş ve küçükbaş hayvanlardan elde edilecek et
08:19miktarıyla birlikte iki bin yirmi beş yılı bütçe
08:24gerekçesinde yer aldığı biçimiyle ithal edilecek besilik
08:29ve kasaplık hayvanlardan elde edilecek et miktarı dahil
08:33ederek hesaplandığı belirtiliyor. Iki bin yirmi
08:36dört yılında bütçe gerekçesinde böyle bir ifade yoktu. Bu
08:40durumda et kasaplık hayvan eti ve ııı hayvan ithalatının iki
08:48bin yirmi beş yılında da devam edeceği ortaya çıkıyor. Bu
08:53nedenle iki bin yirmi dört yılı bütçe gerekçesinde iki bin
08:56yirmi beş yılı tahmini bir milyon yedi yüz altmış dört
08:59ton iken iki bin yirmi beş yılı bütçe gerekçesinde hedef iki
09:04milyon üç yüz yirmi sekiz bin tona iki bin yirmi altı yılı
09:08tahmini iki bin yirmi dört yılında bir milyon yedi yüz
09:12seksen sekiz bin tonken iki bin yirmi beş yılı bütçe
09:16hedeflerinde bu da iki milyon üç yüz seksen yedi bin tona
09:20çıkarıldığı görülüyor. Böylece et üretiminde iki bin yirmi beş
09:27yılında tahminlere ithal hayvanların da varlığı
09:31hesaplanarak tahmin yapılması bu et üretiminde artışı
09:35gösteriyor. Iki yılda bir milyon iki yüz bin hayvan
09:39ithalatı gerçekleşti. Bunun böyle devam edeceği de ortaya
09:44çıkmış durumda. Yani biz Avrupa'da hayvan büyükbaş
09:48hayvan varlığında birinci izninde bir masal olduğu bu
09:52şekilde tescillenmiş durumda. Yani daha önceki yapılan her
09:57açıklamada Türkiye'nin hayvan varlığında kendi kendine
10:01yeterliliğinden söz ediliyordu. Yanlış uygulamalar
10:05yanlış politikalar hayvancılıkta Türkiye'yi
10:08yeniden ithalatçı bir noktaya taşıdı ve bu sayede ithalle et
10:14açığının önleneceği hedefte yer alıyor. Değerli
10:19arkadaşlar, tarım kesiminin sorunları derinleşiyor.
10:24Ürettiğinden para kazanamıyor. Ithal ürün rafa girdiğinde
10:29yerli üründen daha çok fiyatla satılıyor. Bu da tüketiciyi
10:34dolaylı bir soygun olarak yansıyor. Protein et ve süt ve
10:41et ve sütten mağmur ürünlerden sağlayacak yurttaşlarımız da
10:45rafa gittiklerinde üreticinin ürettiği üründen kazanamadığı
10:51gibi çok pahalı ürün alarak onlar da mağdur oluyor. Bunu
10:55düzenlemesi gereken siyasikler süreci izliyor. Hatta ithal
10:59getiren ürünler daha pahalı satılıyor. Bu arada bütçede
11:04işçi, çiftçi, esnaf, emekli, dar gelirlinin sorunlarına çare
11:09bulma olasılığı olan bir bütçe değil. Vergide adalet sürekli
11:14tanım olarak ifade edilse de iki bin yirmi beş yılında da
11:18böyle bir düzenlemenin olmayacağı görülüyor. Genelde
11:22yapılan açıklamalarda kamuoyunun beklentileri
11:25yapılacakmış gibi gösterildiği ama yapılmadığına tanıklık
11:29ediyoruz. Bu yıl önümüzdeki yıla göre daha zor geçecek.
11:35Çünkü bütçe iki bin yirmi beş yılı gerekçesindeki verilere
11:40baktığımızda vergilerin artacağı vatandaşın bu yolda
11:45sıkıntılarını da katlayacağı görülüyor. Birkaç örneklemeyle
11:51bütçedeki durumu sizlerle paylaşmak isterim. Özel
11:58tüketim vergisi iki bin yirmi yılında iki yüz dokuz milyar
12:03doksan milyon dört yüz yirmi bin lira alınırken iki bin yirmi
12:08dört yılının ilk sekiz ayında bir trilyon dört yüz altmış
12:12yedi milyar seksen beş milyon yüz kırk dört bin liraya
12:17çıkmıştı. Iki bin yirmi beş hedefi ise iki trilyon yüz kırk
12:23beş milyar dokuz yüz elli milyon liradır. Iki bin yirmi
12:27yılına göre özel tüketim vergisindeki artış yüzde dokuz
12:33yüz yirmi altıdır. Dahilinde alınan katma değer vergisi iki
12:39bin yirmi yılında yüz altmış dört milyar sekiz on dört
12:43milyon yedi yüz altmış bir bin lirayken iki bin yirmi dört
12:47yılı ilk sekiz ayında iki trilyon on milyar dört yüz on
12:52bir milyon dokuz yüz yirmi bin lira olarak gerçekleşmiş ve
12:56iki bin yirmi beş yılı hedefi de iki trilyon sekiz yüz seksen
13:01dört milyar elli sekiz milyon dokuz yüz doksan beş lira
13:05olarak belirlenmiştir. Iki bin yirmi yılına göre artış oranı
13:09yüzde bin altı yüz elli sekizdir. Petrol ve doğal gaz
13:13ürünlerinden alınan vergi iki bin yirmi yılında altmış dokuz
13:18milyar yedi yüz elli iki milyon dört yüz seksen bir bin
13:22lirayken iki bin yirmi dört yılı ilk sekiz ayında üç yüz
13:26doksan dokuz milyar dokuz yüz altmış yedi milyon beş yüz on
13:30yedi milyar liraya çıkmıştır. Iki bin yirmi beş yılındaki
13:34hedef beş yüz otuz altı milyar yüz seksen beş milyon beş yüz
13:40yetmiş bin liradır. Iki bin yirmi yılına göre artış oranı
13:43yüzde altı yüz yetmiş altıdır. Bütçede motorlu taşlar vergisi
13:49iki bin yirmi yıl yılında kırk altı milyon yedi yüz otuz
13:54milyon sekiz yüz yetmiş bir bin lira alınırken bu rakam iki bin
13:59yirmi dört yılının ilk sekiz ayında beş yüz kırk milyar
14:03dört yüz yirmi milyon yedi yüz altmış beş bin liraya
14:07çıkmıştır. Iki bin yirmi beş yılında tahmin ise sekiz yüz on
14:12sekiz milyar sekiz yüz yirmi altı milyon dört yüz yirmi altı
14:16bin lira olarak öngörülmüştür. Motorlu araçlarda Cumhurbaşkanlığı
14:21sistemine geçirdikten sonra iki bin yirmi yılından bugüne
14:25artış yüzde bin altı yüz yetmiş sekiz olmuştur. Iki bin yirmi
14:31dört yılına göre vatandaştan tahsil hesaplanan para
14:35cezalarında yüzde kırk dört nokta iki oranında bir artış
14:40öngörülmektedir. Iki bin yirmi yılında on sekiz milyar kırk
14:46iki milyon iki yüz yirmi altı bin lira olan para cezaları iki
14:50bin yirmi dört yılında yüz seksen bir milyar dört yüz
14:54doksan dokuz milyon yedi yüz elli dört bin liraya
14:57çıkmıştır. Bir önceki yıla göre yüz on iki milyar yüz otuz
15:01sekiz milyon dokuz yüz yedi bin lira daha fazla ceza
15:05vatandaşa ve işletmelere kesilmiştir. Iki bin yirmi beş
15:10yılında bu tutorun iki yüz altmış bir milyar yedi yüz
15:14yetmiş sekiz milyon kırk yedi bin liraya çıkacağı
15:17öngörülmektedir. Bu durumda iktidar iki bin yirmi yılından
15:22iki bin yirmi beş yılına kadar aldığı cezalardaki artışın
15:25fark miktarı iki yüz kırk üç milyar yedi yüz otuz beş
15:30milyon sekiz yüz yirmi birdir. Ve bu oran yüzde bin üç yüz
15:35ellidir. Artış. Trafik polisleri herhalde bu durumda
15:40biraz daha yola çok çıkacaklar, biraz daha fazla para
15:43toplayacaklar çünkü verileri onu gösteriyor. Değerli
15:47arkadaşlar bir de muhafazakar bir parti iktidarda bu parti
15:51güya insan sağlığına da zararlı olan alkole karşı olduğunu
15:55ifade ediyor. Tütüne karşı olduğunu ifade ediyor. Şans
15:59oyunları karşı karşı olduğunu ifade ediyor. Ama önemli bir
16:03vergi gelininde buradan sağlıyor. Bundan sağladığı
16:07vergi gelininde devletteki tüm memurlara maaş olarak da
16:11verildiğini bakana yazılı soru önergesi verdiğimde söyledi.
16:15Yani dedim ki bunları ayırın bari bazı insanlar belki
16:19inançları gereği alkolden, tütünden, şans oyunundan alınan
16:24parayı maaş olarak almak istemez. Ayrı bir kalemde
16:27toplayın. Onları da yatırımda değerlendirin dedik. Ama öyle
16:32bir şeyin yapılmasına olası olmadığını söylediler. Onun
16:35için sizlere alkollü içecekten, tütünden ve de
16:38şans oyunlarından ne kadar eee hedeflenen gelir olduğunu da
16:43paylaşmak istiyorum. Alkollü içeceklerden alınan vergi iki
16:47bin yirmi yılında on altı milyar altı yüz yetmiş milyon
16:51dört yüz altmış bir lira iken iki bin yirmi dört yılının ilk
16:55sekiz ayında vergi yüz on üç milyar dokuz yüz altmış yedi
16:59milyon dört yüz altmış yedi bin liraya çıkmıştır. Iki bin
17:03yirmi beş yılı için öngörülen vergi yüz yetmiş milyar yedi yüz
17:08elli milyon altı yüz yetmiş iki bin liradır. Alkollü
17:12içeceklerden elde edilen vergi iki bin yirmi yılı ile iki bin
17:18yirmi beş yılı arasında yüzde dokuz yüz altmış iki artış
17:22göstermiştir. Yani önemli bir kaleme dönüşmüş. Akşamcılar
17:26olmasa bu gelirden de iktidar muaf kalacak. Onların varlığında
17:31bayağı ciddi bir vergi buradan topluyor. Tütün muhabirlerinde
17:36ise iki bin yirmi yılında alınan vergi altmış iki milyar
17:40dört yüz otuz bir milyon sekiz yüz altmış dört bin lirayken
17:43iki bin yirmi dört yılının ilk sekiz ayında üç yüz altı milyar
17:48beş yüz on altı milyon altı yüz yirmi yedi bin lira olmuş ve
17:53iki bin yirmi beş yılı tahmini dört yüz elli beş milyar altı
17:59yüz altmış dört milyon iki yüz otuz bir bin liraya çıkmış. Iki
18:04bin yirmi yılına göre artış yüzde altı yüz otuz üçtür.
18:09Kibarca şans oyunları denilen bir yerde kumarda bu iktidar
18:15döneminde bütçeye vergi olarak gelir getiriyor. Iki bin yirmi
18:22yılında bütçeye sağlanan gelir burada üç milyar dört yüz altmış
18:25üç milyon yedi yüz otuz üç bin lirayken iki bin yirmi dört
18:29yılında bütçe tahmini elli dört milyar dokuz yüz on dokuz
18:32milyon yedi yüz otuz bir bin lira olarak tahmin edilse de
18:36sekiz ayda bu yönde toplanan para düşük kalmış. Otuz yedi
18:41milyar üç yüz on altı milyon dört yüz seksen beş lira olarak
18:45gerçekleşmiş. Bu şans oyunlarından alınan verginin
18:49azalması mı? Ya da şans oyunlarını oynayan sayısının
18:53azalması mı? Ya da şans oyunlarından bazı şirketlere
18:58ayrıcalık tanınması mı? Burada ifade edilmemiş. Iki bin yirmi
19:03beş yıl için hedeflenense elli altı milyar beş yüz yirmi beş
19:07milyon kırk yedi bin lira. Vatandaş şans oyunu oynadıkça
19:12burada da vergi yoluyla yine bir gelir sağlanıyor. Böylece
19:16alkolden, tütünden, şans oyunlarından alınan toplam
19:21vergi altı yüz seksen üç milyar dokuz yüz otuz dokuz milyon
19:26dokuz yüz elli bin lira. Bu vergi gelirleri biraz da ifade
19:31ettiğim gibi devlet memuruna ve devletin yatırımlarına
19:35kullanılıyor. Bütçe görüldüğü gibi zamı, vergisi ve cezası
19:41bol bir anlayışla düzenlenmiş. Işçisi, çiftçisi, emeklisi,
19:47engellisi yine bu bütçede yer almıyor. Onlara kaşıkla verilen
19:54kepçeyle geri alınıyor. Onun için halkın bütçesi olarak
19:58bütçeyi değerlendirmemiz olası değil. Tarım kesimine verilen
20:03desteklerin yetersizliği ortada. Iktidar tarıma gerekli önemi
20:09ve desteği sağlamaması gıda da önümüzdeki süreçte sorunların
20:14artmasını da olası kılıyor. İthalatçı bir anlayışla bu
20:18sorunların çözülmeyeceğini bir kez daha ifade ediyoruz. Yerli
20:21üreticiye milli gelenin yüzde biri olan desteğin mutlak
20:25suretle verilmesine de şart olduğunu belirtiyor. Teşekkür
20:29ediyorum. Soru soran arkadaşımız varsa yanıtlayabilir
20:33sizi. Peki. Iyi günler arkadaşlar.