Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00MÜZİK
00:14Cumhuriyet TV ekranlarından herkese merhaba sevgili izleyenler.
00:18Amerika'da gerçekleşecek başkanlık seçimlerine çok kısa bir süre kaldı.
00:225 Kasım'da Amerika Başkanı'nı seçecek.
00:24Ya Demokratların adayı Harris seçilecek ve Amerika'yı ilk kez bir kadın yönetecek
00:29ya da Trump'a ikinci şans verilecek Amerikan halkı tarafından.
00:33Şu anda son anketler gösteriyor ki Harris biraz önde ama çok kırılgan bir fark.
00:381-2 puanlık bir farktan söz ediyoruz.
00:40Amerikan kamuoyunda neler konuşuluyor, seçim sonucu öngörülebilir mi?
00:44Bütün bunları konuşacağız.
00:45Konuğumuz Cumhuriyet Gazetesi yazarı Ergin Yıldızoğlu.
00:48Hoş geldiniz.
00:51Merhaba, hoş bulduk. Buyurun.
00:53Efendim bu ekranlarda sıkça aslında ABD seçimlerini konuştuk.
00:56Kısa bir süre kaldı.
00:57Dediğim gibi anketler kırılgan bir farktan söz ediyorlar aslında.
01:02Şu anda seçim sonucu öngörülebilir mi?
01:04Son durum ne?
01:08Şu anda öngörmek çok zor.
01:10Çünkü Harris bir puan önce duruyor.
01:14Önde duruyor.
01:15Yok bazen öbürü bir önde duruyor.
01:17Ama dikkat edersek çok uzun zamandır yani Biden döneminden beri grafiklerde hiçbir değişiklik yok.
01:25Ve bütün farklar hep hata aralığı içinde duruyor.
01:30Dolayısıyla buradan bir sonuç çıkarmak çok zor.
01:36Ayrıca tabii ki şeyi de düşünmek gerekir.
01:38Yani seçimlerde birisi kazanacak ama arkasından hemen ne olacak?
01:46Evet Sayın Yıldızoğlu, siz de sıkça aslında Trump'ın kaybetmesi halinde bir karmaşa çıkabileceğinden söz etmiştiniz.
01:53Bu risk hala güncelliğini koruyor mu?
01:57Evet yani şimdi birkaç nokta var benim dikkatimi çeken.
02:05Trump'ın kazanması halinde şöyle bir hava var.
02:11Trump iktidara geliyor işte acayip bir adam falan diye.
02:15Gerçekten Trump acayip bir adam.
02:17Aklı mazenesi gittikçe de bozuluyor.
02:20Ama burada düşündürücü olan şu iktidara Trump gelmiyor aslında.
02:27Ciddi bir şekilde hazırlanmış bir kadro var.
02:32Bu kadro hemen devlet bölümlerine yerleşecek.
02:36Hemen çevresindeki danışmanlık bölümlerine yerleşecek.
02:43Ve devleti bu yönetecek.
02:45Dolayısıyla burada esas herkesi korkutan bu.
02:49Nitekim Trump'ın malum bildiğiniz gibi abuk sabuk konuşuyor, ahlaksız laflar ediyor.
02:58Gittikçe daha faşizan laflar ediyor.
03:00Ve insanların buna bakarak ya biz bu adamı istemiyoruz, oymayacağız diyebileceklerine dair bir umut var.
03:09Ama yapılan araştırmalar, Atlantik ve New York'ta bizim bir takım yaptığı araştırmalarda şöyle ilginç bir şey var.
03:19Özellikle muhafazakar kesimin en sağ kanadında, dindar kesimde.
03:25Biz biliyoruz Trump'ın nasıl bir şey olduğunu.
03:28Biz Trump'a aslında Trump'a oy vermiyoruz.
03:32Biz Trump'la beraber gelecek kadroya oy veriyoruz.
03:38Dolayısıyla bizim için çok da fazla dert değil Trump'ın işte bir türde acayip şeyleri.
03:45Dolayısıyla bir bu nokta önemli.
03:48Birisi bu kesim hiçbir şekilde seçimleri kaybetmeyi kabul edecek bir halde değil.
03:59Her yaptıkları konuşmalarda seçimden sonra eğer kazanmadıkları takdirde müdahale edeceklerini söylüyorlar.
04:08Kendi aralarındaki yaptıkları konuşmalarda yani açık hava toplantılarında, kapalı salon toplantılarından dışarı sızan,
04:15çok ateşli konuşmalar yapıp iç savaş hazırlığı çağrısı yapan, silahlanma çağrısı yapan bir takım önde gelen tipler var bu hareketlerin içinde.
04:27Trump'ı destekleyen MAGA, Make America Great Again hareketinin içinde.
04:33Bu yüzden çok tehlikeli bir durum var seçimlerde.
04:38Hem bıçak sırtında gidiyor her şey.
04:42Demokratların kazanabilecek kadar, kazanma şansı kadar, cumhuriyetçilerin de kazanma şansı var.
04:50Cumhuriyetçiler doğrudan kazanırsa demokratlar ne kadar skor verir ve itiraz eder.
04:57Bilmek zor ama demokratların siyaset yapma tarzından belli ki bildiğimiz kadarıyla sinirlerini kapatıp oturacaklar gibi gözüküyor.
05:07Ama demokratlar kazanırlarsa ki bu kıl payı olacak bu kazanma ve nereden baksanız aşağı yukarı 10-20 bin seçmenin marjinde sonucu belirleyeceği bir zafer olacak.
05:22Cumhuriyetçiler bu zaferi hiçbir şekilde evet demeye niyetleri yok.
05:28Zaten hiçbiri sonuçları kabul ederiz demedi ve dememekte çok dikkat ediyorlar ve ısrarlılar aynı zamanda.
05:42Peki, Trump'ın aslında yaptığı garip açıklamalar bir kesimi asla ürkütmüyor.
05:49Çünkü bir kadro var, o kadroya güveniyorlar dediniz. Nasıl bir kadrodan söz ediyoruz, o kadroda kimler var?
05:55Şimdi bunlar Heritage Foundation'da aşağı yukarı 4-5 senedir yapılan bir hazırlığın ürünü.
06:04Aşağı yukarı 5-10 bin kişiden bahsediliyor eğitilmiş olan.
06:11Yani siyaset alanında Trump'ın savunduğu görüşler etrafında olan bir kesimden bahsediliyor.
06:20Bürokraside yapılacak bir temizlik üzerine bunlar onun yerine bürokratların yerine geçecek hazırlık bu ikincisi.
06:30Bundan sonra göreve gelecek bürokratların Trump döneminde öncelikle başkana sadakatlerini belirtmeleri gerekiyor.
06:40Bunu açıkça söylüyorlar. Yani başkanla beraber çalışacak olanların başkana sadakatlerini belirtmiş olmaları gerekiyor.
06:49Diyorlar ki bu çok ciddi bir değişikliğe işaret ediyor.
06:54Kısaca özetleyeyim isterseniz. Birkaç kere de ben bunu anlatmaya çalıştım.
06:59Amerikan devletinin bir ikili yapısı var. Bir seçilenler işte parlamentoda ve de kongrede olanlar, komisyonlar falan.
07:09Bir de fiilen devleti yönetenler.
07:12Bunlar da esas öncelikle güvenlik bürokrasisi ve onunla beraber aşağı doğru gittikçe çeşitli bakanlıklardaki bürokrasiler
07:23ve bunların hazırladıkları raporlar, bunların öne çıkardıkları insanlar ve sorunlar kongre, meclis komisyonlarında öne çıkıyor.
07:34Dosya olarak geliyor, onaylanıyor, çalışılıyor ya da reddediliyor.
07:38Bu kısım için buna pratik hükümet diyenler de var.
07:43İngiltere'de Victoria, Kralçı Victoria tarafında döneminde geliştirilmiş bir model.
07:50İngiltere'de yakın zamana kadar devleti müsteşarlar yönetir, hükümetler de onların peşinden giderdi.
07:58Bu Amerikan parlamenter demokrasisini bir ölçüde güvenceye alan bir sistemdi.
08:05Yani dışarıdan gelen canını istediği gibi modeli değiştiremezdi.
08:09Şimdi gelenlerin niyeti bu modeli değiştirmek.
08:12Güvenlik bürokrasisini ve diğer tüm bürokrasiyi kendi insanlarıyla doldurmak ve bunları başkana tabi bağımlı kılmak.
08:23Bunu yaparken de yüksek hakimler kurumunun desteğini almak durumundalar.
08:32Çünkü 9'a 3 orada Trump yanıları çoğunlukla.
08:36Manzara bu açıdan seçim sonuçlarından öte karanlık bir manzara.
08:43Peki şimdi seçimler öncesinde aslında adayların da elbette belli vaatleri var.
08:50Belli işte Trump'ın kuracağı sistem kadrosu gibi.
08:53Belki Harris'in işte Trump'ın seçilmesi halinde oluşabilecek risklere vurgu yapması gibi.
09:00Adaylar ve kamuoyu seçimlere ilişkin en çok hangi konuları tartışıyor?
09:08Şimdi Cumhuriyet, Demokrat Parti'ye bakarsak eğer Demokrat Parti sürekli iki konuyu işliyor.
09:15Birincisi bu adam geldiği zaman demokrasi ölecek konusunu işliyor.
09:22İkincisi de bu adam acayip aklını kaçırmış konusunu izliyor.
09:29Dolayısıyla bu bütün Harris'in izleyebildiğim kadarıyla kampanyası bunun üzerine kurulmuş.
09:35Harris'le uzun röportajlar yapıldı.
09:38Çeşitli televizyon kanallarında ve özellikle Trumpçı kanallarda en son yapıldı.
09:47Burada halktan yana izleyen yani sosyal demokrat bir programa benzeyen
09:55ön şeyler var, vaatler var.
09:58Programa benzer bir şey var.
10:01Ama bunların hepsi çok buğulak.
10:07İçine hiçbir türlü doldurulamıyor, somutlanamıyor nasıl yapılabileceği.
10:14Şimdi Harris'in Trump'ı yenmek için topladığı koalisyona baktığımızda
10:21dünkü, dün öğleki günkü toplantıda Dick Cheney ile Liz Cheney yanında oturuyorlardı.
10:32Şimdi bunların ikisi biliyorsunuz dünyaya ateşi veren hükümetin destekçileriydi.
10:38Burç hükümetinin destekçileriydi.
10:41Bunlar Trumpçı değiller ama dünya görüşleri bir başka açıdan çok sağcı.
10:48Neokonservatif denen kesim şeyi destekliyor.
10:54Karar verdi geleneksel muhafazakar, entelijansiye ve kadrolar Harris'i destekliyorlar.
11:01Bu da aynı zamanda Amerikan muhafazakar siyah kadadın içinde bir ciddi yeniden şekillenmeye, bölünmeye işaret ediyor.
11:14Dolayısıyla sadece önümüzdeki dönemde devletin biçiminde değişmeye zorlamanın ötesinde
11:23siyasetin haritasında da değişmek gibi bir durumla karşı karşıyayız.
11:28Yani Amerikan siyasi yapısı da çok ciddi bir dağılma çözülme işareti var.
11:35Şimdi bunu daha radikal ve soğuklu bir dille söyleyecek olursam eğer, süreç olarak faşizm ve gönül noktasına geldi Amerika'ya.
11:44Trump ile beraber yükselen, şekillenen, kiliselerle özellikle evangelik kiliselerle bağlarını yerleştiren,
11:53Heritage Foundation gibi alanlarda kadrolaşan, Yüksek Hakimler Kurulu'nda ele geçiren bir hareket,
12:04şimdi devlete erişmek iddiasında ve çabasında.
12:08Devletin dümenini eline geçirdiği takdirde temin dediğim gibi Amerikan devletinin ikiliği değiştirecek.
12:16Ve bir tane tek monolitik, otoriter, otokratik, bana sorarsanız faşist bir rejim şekillenecek.
12:26Adamın bu rejimin muhaliflerine şiddet uygulamaya hazır olduğunu ifade eden açıklamaları var.
12:35Yani cezalandırmaktan bahsediyor, iç düşman olduğunu ifade ediyor.
12:42Demokrat Parti'nin liderlerinin içimizdeki düşmanlar olduğunu iddia ediyor.
12:48Herhalde bu lafı nereden görebiliriz tarihte?
12:52Herhalde Mussolini ve de Hitler rejimlerinde görebiliriz içimizdeki düşmanları.
12:57Düne kadar siyasi manzaranın, yerleşik düzenin temsilcisi olanları bile içimizdeki düşman gibi ifade etmeye başladığınız yerde
13:08kendinizi nerede konuşturabildiğiniz çok açık bir şekilde belli olmaya başlıyor.
13:15Dolayısıyla çok aşırı bir iddia var bu adamın varoluş durumunda.
13:24Ve bu iddiada yerine getirebilecek, korkutucu olan da şu, bu iddia yerine getirebilecek bir kadro ve yapılanma, kurumlaşma da şekillenmiş durumda şu anda.
13:37Dolayısıyla dediğim gibi ya değişecek yapı ya da bunu söylemek istemiyorum aslında çok uzak bir ihtimal ama
13:49yerleşik hükümet bir yolunu bulup önünü kesecek bunu yani askeri güvenlik bürokrasisi bu sürecin bu yönde ilerlemesi için bir şey yapacak.
14:00Yani darbe falan gibi biz onun da darbe olduğunu anlamayacağız onun belki büyük olsun ama müdahale edecek.
14:06Ama bence bu çok uzak bir ihtimal yani olağanüstü uzak bir ihtimal ki bu da çok devletin ne hale geldiğini,
14:16Amerikan devletinin ne hale geldiğini göstermiş olacak bize sonunda yani başının sonunun birbirine karıştığını göstermiş olacak böyle bir şey olsa bile.
14:25Şimdi Sayın Yıldızoğlu bitirmeden evvel şu konuyu da sormak istiyorum.
14:29Biliyorsunuz İsrail'in Gazze'ye ve Lübnan'a yönelik saldırıları devam ediyor ve aslında aylardır da savaş suçu işleniyor.
14:37On binlerce insan öldü, Birleşmiş Milletler'in okulları vuruldu, yeri geldi, barış güçleri vuruldu.
14:44Şimdi bu noktada da bu konuyu tartışırken aslında bir yılı aşkın süredir biz İsrail'i tutabilecek bir güç varsa Amerika'dır.
14:52Amerika'nın bir şeyler söylemesi, bazı müdahalelerde bulunması gerekir şeklinde yorumları duyuyoruz.
14:58Amerikan seçimleri bekleniyor bu noktada.
15:01Amerika kamuoyunda bu saldırılara ilişkin, bu savaş suçlarına ilişkin adaylara sorulan, tartışılan adayları bu noktada ne yapacaklarına dair zorlayan sorular ve tartışmalar da var mı?
15:16Yok ben rastlamıyorum. Bu konuyu tamamen seçim kampanyasının dışında bırakmış durumdalar.
15:23Ama tabi ki çeşitli yayın organları, ana akıl yayın organları işte New York'tan, Washington Post ve de işte ABC, Gallup, Pew filan gibi araştırma kurumları bunu yokluyorlar bu konuyu sık sık.
15:40Amerikan toplumunda bu konuda bir dikkate değerli bir tepki yok.
15:45Yani gençlerde var, sol harekette var, hatta Amerikan-Yahudi cemaati içinde bile bir bölünme söz konusu.
15:52Ama seçimlerde belirleyici olacak, iki tarafta da belirleyici olacak seçmende bir tepki gözükmüyor.
16:03Dahası daha kötüsü, İsrail'den yana bir eğilim gözüküyor.
16:10Devam etmesinden yana bir eğilim gözüküyor.
16:13Bu da tabi ki hoş değil.
16:16Ayrıca bir de şöyle bir durum daha var, Amerika engeller diye bir laf kullanırken genelde Amerika diye bir laf kullanılıyor.
16:24Sanki Amerika diye bir kişi var ve o edecek filan diye.
16:28Öyle değil. Amerikan dış politikasında çeşitli kanatlar da var.
16:33Dolayısıyla engellemesini isteyen kanatlar da var, istemeyen kanatlar da var.
16:37Neten-Yahud kanatları birbirlerine karşı kullanıyor.
16:43Çünkü İsrail'de de otonomiye sahip olan bir kesim var şu anda.
16:48Yani İsrail'de düne kadar Parya muamelesi gören bir çok aşırı Siyonist, dinci bir faç vardı.
16:59Ve bunların hatta içinden bir tanesi işte Bingavir terörizmle yargılandı zamanında.
17:04Ve Amerikan establişmanı bunları hiçbir zaman muhatap almıyordu kendine.
17:09Ama şimdi bunlar iktidara gelmiş vaziyette de.
17:11Niyetleri bozuk.
17:13Yani çok açıkça Gazze'yi yerleştirmek istiyorlar.
17:17Yani yerleşimleri Gazze'ye geri götürmek ve tüm Gazze'yi bir şekilde sömürgeleştirmek istiyorlar.
17:24İsrail'e katmak istiyorlar.
17:26Daha da ötesi Irak'ın bir kısmını, Suriye'nin bir kısmını, Lübnan'ın bir kısmını.
17:32Hatta Mısır'a kadar gidecek.
17:36Böyle hani olacak işler değil bunlar ama.
17:39İşin kötüsü tabii ki jeopolitikte olmayacak işlerin de giriştiği zaman bir takım büyük güçler ortalığı kan gövdeye götürüyor.
17:47Yani işte 2000'lerin başında büyük Orta Doğu projesi, rejim değişikliği yapacağız, her tarafa demokrasi getireceğiz diye olmayacak bir işin içine girdi bir kadro.
17:59Tamamen tımarhaneye döndü ortalık.
18:01Milyonlarca insan öldü.
18:03Yani milyonlarca insan öldü.
18:053 trilyondan fazla para harcandı Orta Amerika tarafından.
18:09Ve ortada geldiğimiz yerde tamamen tımarhane gibi ortalık.
18:12Karman çorman vaziyette.
18:14Netanyahu'yu durdurmak da bu.
18:19Netanyahu'yu durdurmak da çok zor.
18:21Çünkü alternatifi yok şu anda.
18:23Netanyahu'yu durdurmak için karşısına ki de Amerikan politikalarını daha mantıklı bir şekilde,
18:30mesela Hayme Anlaşması doğrultusunda belki yönetebilecek birisi lazım.
18:35Öyle birisi yok.
18:37İsrail halkı içinde de yok.
18:39Başlangıçta çok ciddi tepki vardı.
18:411 milyondan fazla insan sokağa çıktı.
18:447,5 milyon, 8 milyonluk bir nüfusta 1 milyonun sokağa çıkması büyük bir şeydi aslında.
18:50O da eridi gitti.
18:52Sol hareket zaten İsrail'de kalmadı.
18:55Yok.
18:58Dolayısıyla şu anda ipini koparmış birisi var orada.
19:05Amerika bunu desteklemek zorunda.
19:08Desteklemezse çok daha vahim şeyler olacak kendisi açısından.
19:11Desteklemekten kastettiğim para ve silah vermeye devam edecek.
19:15Almanlar fena halde destekliyorlar.
19:18Lafla falan da destekliyorlar açıkça.
19:21Büyük bir diplomatik destek veriyorlar.
19:26Dolayısıyla burası da kanamaya devam edecek.
19:29Trump rejimi geldiği zaman konsolosluğunu Kudüs'e taşıyan Trump'tı hatırlarsanız.
19:37Evet.
19:38Dolayısıyla daha bir siyonizmin destekçisi bir ekip olacak.
19:42Ama oraya gelene kadar zaten Trump geldiği zaman çok şey değişmeye başlayacak her tarafta.
19:50İsrail de bunlardan bir tanesi.
19:53Avrupa'da aşırı sağcı faşist hareketlerin iğme kazanması çok büyük bir olasılık.
20:01Çünkü Trump'ın New York'ta bittiğine haberi yok.
20:05Ama Steve Bannon gibi ve onun etrafında göklenmiş faşistlerin çok ciddi organik bağları var.
20:13Hatta İtalya'da bir kilise var.
20:18Eski bir kiliseyi verdiler ona.
20:20Orada Steve Bannon ofis kurdu.
20:22Ve bütün amacı Avrupa sağını birleştirdik.
20:27Faşistleri birleştirdik.
20:29Dolayısıyla böyle bir şekilde karanlık ilişkilerin daha da canlanma, güçlenme olasılığı var.
20:36İngiltere'de biliyorsunuz Farage var.
20:39Tamamen Trump'ın burkasını yaşamaya çalışıyor.
20:43Köpeği gibi gezmek istiyor.
20:45Peşinde hazır zaten.
20:47Durumumuz böyle.
20:51Bu birçok açıdan hareketsizlik kazanacak ikileminin çok ötesinde bir momente girdik.
21:01Tüm dünyanın durumuyla ilgili bir dağılma sürecinin,
21:05işte Amerika'da kendini gösterme biçimi de bu.
21:09Sayın Yıldızoğlu çok teşekkür ediyorum değerlendirmeleriniz için.
21:15Ben de çok teşekkür ederim.
21:17Kusura bakmayın bir takım aksaklıklar oldu yabancı bir ortamda ve ilkel aletlerle çalıştığımız için.
21:23Kusura bakmayın.
21:25Estağfurullah bu kez İngiltere'den değil yurttan seslendiniz.
21:28Teşekkür ediyoruz.
21:30Evet.
21:32Evet.
21:34Hoşçakalın.
21:36Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri,
21:38Cumhuriyet Gazetesi yazarı Ergin Yıldızoğlu bizimle birlikteydi.
21:42Amerikan seçimlerini konuştuk yine.
21:445 Kasım'da ABD yeni başkanını seçecek Demokratların adayı Harris,
21:49Cumhuriyetçilerin adayı ise Trump.
21:51Bildiğiniz üzere çok az bir fark gözüküyor yapılan anketlerde bu iki aday arasında.
21:56Kimin kazanacağı elbette öngörülemiyor ama Sayın Yıldızoğlu'nun uyarılarına bakılırsa,
22:01Trump'ın kazanması halinde Amerika'da bir faşizmin yükselişine ilişkin ciddi bir ivmenin görülebileceğini bizlere söylüyor.
22:10Özellikle Trump'ın kazanmaması halinde dahi taraftarlarının seçim sonuçlarına itiraz edebileceğini söylüyor.
22:17Her iki durumda da Amerikan seçimlerinin ardından bir karışıklık, bir karmaşa yaşanabileceğini işaret ediyor.
22:23Biz de ilerleyen günlerde göreceğiz ve sizler için aktaracağız, yeniden yorumlayacağız.
22:27Şimdilik hoşçakalın.