Salıncak eyalet nedir, en çok oy alan neden kazanamıyor; ABD seçimleriyle ilgili bilmeniz gerekenler
ABD, 5 Kasım’da önemli bir başkanlık seçimine sahne olacak. Cumhuriyetçiler, ismi ceza ve hukuk davalarıyla anılan Donald Trump’ı; Demokratlar ise yolun bir kısmından sonra Amerikan tarihinde eşine az rastlanır bir süreçle direksiyona geçirdikleri Kamala Harris’i seçmenlerin karşısına çıkarıyor. Peki, seçimi en çok oy alan aday mı kazanacak? “Salıncak eyalet” dedikleri nedir? Seçiciler Kurulu ne işe yarıyor? Seçmen kimi ya da kimleri seçiyor? İşte 5 Kasım’a az bir zaman kala Amerikan seçim sistemiyle ilgili bilmeniz gerekenler…
T24 Dış Haberler Servisi'nden Deniz Kıryazı soruyor, Buse Söğütlü yanıtlıyor
T24 Dış Haberler Servisi'nden Deniz Kıryazı soruyor, Buse Söğütlü yanıtlıyor
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Nasıl oluyor da Amerika'da başkan adayları en çok oyu aldıklarında her zaman başkanlık koltuğuna oturamayabiliyorlar?
00:07Bu sorunun tek bir yanıtı var, o da Amerikan seçim sistemi.
00:10Gelin seçimlere çok az bir zaman kala Amerikan seçim sistemine daha yakından bakalım.
00:24Bugün soruları T24 Dış Haberler Servisinden Deniz Kıryaz'ı soracak.
00:28Biz de yanıtlamaya çalışacağız. Merhaba Deniz.
00:31Merhabalar. 101'le başlayalım Bursa.
00:34Olur başlayalım.
00:35Seçimler ne zaman yapılıyor, kimler yarışıyor?
00:38Ülkede başkanlık seçimleri her 4 yılda bir.
00:41Kasım ayının ilk pazartesi gününü takip eden salı günleri yapılıyor.
00:45Bu yılda seçim 5 Kasım'a denk geldi.
00:49Takip ettiğimiz gibi seçim öncesinde kurultaylar, parti toplantıları ya da ön seçimlerle
00:54iki büyük partinin yani Demokrat Parti'nin ve Cumhuriyetçi Parti'nin adayları belirleniyor.
00:59Bu sene Demokrat Partili ve şu anda başkan yardımcısı olan Kamala Harris aday.
01:05Rakibi ise eski başkan Cumhuriyetçi Parti adayı Donald Trump.
01:10Kamala Harris'in başkan yardımcısı adayı Tim Walls.
01:13Donald Trump'ınki ise J.D. Vance.
01:16Hem başkan adaylarının hem de başkan yardımcısı adaylarının profillerini
01:21bir sonraki videomuzda çok daha detaylı bir şekilde gireceğiz.
01:25O yüzden şu anlık o kısma girmiyorum.
01:27Bu arada herkes şunu sorabilir.
01:29Sadece iki parti mi var? Sadece bu iki partinin adayları mı yarışıyor?
01:33Hayır, bağımsız adaylar da var.
01:35Hatta bu dönem, bu seçim döneminde eski başkan John F. Kennedy'nin yeğeni Robert F. Kennedy Jr. da adaydı.
01:43Ağustos ayında kampanyasını askıya aldı ve Donald Trump'a destek açıkladı.
01:49Ve her zaman biliyorsunuz demokratların ve cumhuriyetçilerin adaylıkları süreci çok daha stabildir, çok daha rahat geçer.
01:57Ama bu dönem öyle olmadı.
01:59Demokrat Parti yolun belli bir kısmından sonra aday reişkiliğine gitmek zorunda kaldı.
02:05Joe Biden 27 Haziran'da rakibi Donald Trump'la bir başkanlık münazarasında karşı karşıya gelmişti.
02:13Ve hemen ardından kendisinin de çuvalladığını söylediği, sen de hatırlarsın Deniz,
02:19kendisinin de çuvalladığını söylediği bir başkanlık münazarası performansından sonra
02:25çok ağır bir adaylıktan çekilmesi çağrılarının yükseldiği bir süreçle karşı karşıya kaldı Joe Biden.
02:32İlk etapta adaylıktan çekilmeyi reddetti.
02:36Sağlık durumunun ya da yaşının başkanlık görevini yerine getirmekte çok da ciddi bir sıkıntı yaratmayacağını iddia etti.
02:45Fakat tam bu noktada New York Times bir makale yayınladı ve Joe Biden'ı ülkenin geleceğini düşünüyorsa adaylıktan çekilmesi gerektiği yönünde sıkıştırdı.
02:54New York Times'ın makalesinden sonra da Demokrat Parti'nin çok önemli isimleri,
02:59ki bunların aralarında eski başkan Barack Obama da var, Nancy Pelosi de var,
03:03Biden'ın adaylıktan çekilmesi yönündeki çağrılarını yükselttiler.
03:07Nihayet, yanlış hatırlamıyorsam, başkanlık münazarasından yaklaşık bir ay sonra, 21 Temmuz'da Joe Biden adaylıktan çekildi.
03:16Ve çekilirken de yardımcısı Kamala Harris'in olası Demokrat Parti adaylığını desteklediğini duyurdu.
03:22Bunu da böyle not düşmeden geçmeyelim istedim.
03:25Evet, o dönemde çok komik capsler de çıkmıştı. Belki Faruk onları da gösterir.
03:30Peki, seçmen kimi ya da kimleri seçiyor?
03:33Başlangıçta bir soru sorduk. Dedik ki, nasıl oluyor da Amerikan seçimlerine en çok oy alan başkan adayı kazanamayabiliyor?
03:39Bu sorunun cevabı, aslında bu sorunun cevabı, bunu açıkladığımız bölüme geçiyoruz.
03:44Çünkü Amerikalılar sandal gittiğinde bizim alışık olduğumuz gibi başkan adayını ya da yardımcısını seçmiyorlar.
03:51Bu ikiliyi seçecek seçiciler kurulunun delegelerine oy veriyorlar.
03:55Bu seçiciler kurulunun adı Electoral College.
03:59Yani seçim, bir başkan adayının aldığı oy oranıyla değil, kazandığı toplam delege sayısıyla belirleniyor.
04:0750 eyaletten delegeler seçime katılıyorlar ve seçmenler bu delegeleri seçiyorlar.
04:12Özetle, bir Amerikan başkan adayının ne kadar oy aldığı değil, 50 eyaletten ne kadar sayıda delege çıkardığı önemli.
04:22Türkiye'de olsa büyük tantana çıkabilirdi.
04:24O zaman şu seçiciler kurulunu biraz açalım mı? Seçiciler kurulu nedir?
04:28Electoral College, senato ve temsilciler meclisinin toplam üye sayısı kadar üye sayısına sahip.
04:34Ki bu 538 delege ve bir başkan adayının başkanlık koltuğuna oturabilmesi için 270 delege sayısına ulaşması gerekiyor.
04:42Eğer 270 delege sayısına ulaşıyorsanız, oy oranınızı fark etmeksizin, totaldeki oy oranınızı fark etmeksizin başkanlık koltuğundasınız.
04:51Bunu çok yakın bir zamanda tekrar yaşamıştık.
04:542016 yılında, 2016'daki başkanlık seçimlerinde Hillary Clinton, Demokrat Parti adayı Hillary Clinton,
05:01Donald Trump'tan 3 milyon daha fazla oy almasına rağmen başkanlık koltuğuna oturamadı.
05:07Çünkü Donald Trump 304 delege kazandı.
05:10Bu delegelerin oluşturduğu seçiciler kurulunda ve oval ofise oturmuş oldu.
05:16Peki bu kadar önemliyse delegelerin dağılımı neye göre oluyor?
05:20Yani nüfusa göre, eyaletlerin nüfusuna göre oluyor.
05:23Biliyorsunuz Amerika'da hem çok kalabalık eyaletler var hem nüfusu 1 milyon ya da 1 milyondan çok daha az eyaletlerde var.
05:32Nüfus yoğunluğunuz ne kadarsa ona göre bir delege sayısı belirleniyor.
05:36Örneğin 40 milyon civarında bir nüfusunuz varsa, Kaliforniya gibi, seçiciler kurulunda 55 delegeye kadar çıkabiliyorsunuz.
05:45Ama çok daha az bir nüfus yoğunluğunuz varsa 3 delegeye kadar da düşebilirsiniz.
05:52Bu biraz da yoğunluğa bağlı.
05:55Fakat bunun tek bir istisnası var, bunu söylemek gerekiyor.
05:59O da Washington DC, yani başkent.
06:02Başkent kongrede temsil edilmiyor.
06:04Bu nedenle de seçiciler kurulunda yalnızca 3 oyu var.
06:08Bu arada senatoya gönderilen delege sayısı her eyalet için aynı.
06:13Bunu Amerikan Anayasası'nda bir isim veriyorlar, o da Büyük Uzlaşı, Great Compromise.
06:18Bunu da 101'den giren izleyicilerimiz için söylemiş olalım.
06:23Seçimlerde dolayısıyla yani bütün bu tabloyla birlikte baktığımızda,
06:28eyaletlerde hangi eyaletin delege sayısı fazlaysa,
06:32başkan adayları da o eyaletleri kazanmak için uğraşıyorlar, daha önemli hale geliyor.
06:37Bu arada Kasım ayında sadece başkan mı seçiliyor?
06:39Tabii doğal olarak tüm dikkatler başkanlık seçiminde kimin kazanacağına odaklanıyor.
06:45Ama bence en az onun kadar önemli olan bir diğer seçimde yapılıyor aynı anda.
06:50Kongre üyeleri belirleniyor.
06:52Kongre üyelerinde ülkedeki yasaların çıkarıldığı, siyasetin konuşulduğu yer.
06:58O nedenle seçmenler kongrenin üyelerini de belirliyorlar.
07:01Kongre 435 sandalyenin tamamının seçimle belirlendiği temsilciler meclisinden
07:07ve 34 sandalyelik senatodan oluşuyor.
07:10Şu anki durum ne derseniz, yani temsilciler meclisine ve senatoda şu anki durumu sorarsanız,
07:16temsilciler meclisinde cumhuriyetçiler kontrol ediyorlar.
07:21Ve aslında temsilciler meclisinde harcama planları yapılıyor, bütçe görüşmeleri yapılıyor.
07:26Son derece önemli bir meclis.
07:28Diğer taraftan da hükümetteki önemli atamaların yapıldığı yerde senato, burayı da demokratlar kontrol ediyorlar.
07:36Dolayısıyla iki partili bir tablo var.
07:39Peki hep karşılaştığımız ve muhtemelen izleyicilerin de karşılaştığı salıncak eyalet nedir?
07:44Amerikan seçimleriyle ilgili bir haber okuyan herkes muhtemelen çekişmeli eyalet, salıncak eyalet,
07:50savaş alanı eyaleti, swing eyalet gibi terimlerle karşılaşır.
07:54Bunların hepsi aslında aynı şeyi ifade ediyor.
07:57Biz İngilizcesinden gidelim.
07:59Swing eyalet basitçe şu demek, demokratlarla cumhuriyetçiler bu eyaletlerde birbirine yakın oy oranlarına sahipler.
08:06Dolayısıyla iki partinin de benzer seviyede kazanma olasılığının bulunduğu eyaletler bunlar.
08:13Ve doğal olarak da bu yapıları gereği de seçimin kaderini belirleyebilecek durumdalar.
08:19Ve tam da bu nedenle başkan adayları kampanyalarını bu eyaletlerden başlatıyorlar,
08:25bu eyaletlere yoğunlaştırıyorlar ve bütün bir seçim sürecinde bu eyaletlerin öncelikleri,
08:32ön plana çıkarılarak bir takım kampanyalar kurgulanıyor.
08:36Bunlar aynı zamanda savaş alanı eyalet denmesinin sebebi de bu.
08:39Kimin orada galip çıkacağı belli değil.
08:42Fakat tam tersine belli eyaletler için bunları önceden söyleyebiliyoruz.
08:46Örneğin Amerika'nın kıyı bölgelerinde, New York'ta, büyük oranda işte Maryland'de, Maine'de,
08:52California'da, Washington'da demokratlar kazanıyorlar.
08:56Buralar yüksek nüfuslu yerler, yüksek şehirleşmenin olduğu yerler.
09:00Ve demokratlar, demokratların kalesi olarak biliniyor burası.
09:03Diğer yandan da işte daha böyle iç bölgeler, daha güney kısımları,
09:08cumhuriyetçilerin kalesi olarak biliniyor.
09:11Nereler buralar? Mississippi, Utah, Texas, Güney Carolina.
09:16Buralar son derece belirgin bir cumhuriyet, cumhuriyetçi parti kalesi eyaletler.
09:22O yüzden bu arada bu salıncak eyaletlerin belirsiz olması, sayısının belli olmaması,
09:29her seçim döneminde güncelleniyor olması da ayrı bir zorluk tabii ki.
09:34Çünkü kampanyalara sonradan bir takım stratejileri, taktikleri eklemelerine sebep oluyor bu durum.
09:41O zaman 2024 seçimlerinde hangi eyaletler salıncak eyalet olarak kabul ediliyor diye sorabilir miyim?
09:46Birincisi Arizona, ikincisi Georgia, Michigan, Nevada, Kuzey Carolina, Pennsylvania ve Wisconsin.
09:56Bunlar 2024 seçimlerini büyük ölçüde belirlemesi beklenen çekişmeli swing eyaletler.
10:03Burada hemen böyle son anket sonuçlarına baktığımızda,
10:09anket sonuçlarının ortalamasına göre Kamala Harris ile Donald Trump'ın bu 7 eyaletteki oy oranları birbirine çok yakın.
10:17Dolayısıyla belli ki 2024 seçimleri de bu eyaletlerdeki delege sayılarına bağlı olarak değişecek.
10:24Örneğin New York Times 9 Ekim'de bir anket ortalaması yayınladı ve burada Kamala Harris 44,
10:32Donald Trump da 51 oya ihtiyaç duyuyor bu salınacak eyaletlerden.
10:37Ve şunu da hatırlatmakta fayda var.
10:39Joe Biden 2020 seçimlerinde 7 salınacak eyaletten 6'sında çok böyle başa baş bir sonuçla karşılaşarak oraları kıl payı kazanmıştı.
10:49Bunu da not düşelim.
10:51Peki bu eyaletlerde şu anki durum ne?
10:53Zaten çok çekişmeli olan durumu iyice etkileyecek gibi gözüküyor.
10:56Evet, biz muhtemelen 5 Kasım'da, 5 Kasım'ı 6 Kasım'a bağlayan gece bu salıncak eyaletlerdeki sonuçları uzun uzun tartışıyor olacağız.
11:05Ama bence bu eyaletlerdeki bir takım verilere bakmakta fayda var bu videoyu kapatmadan hemen önce.
11:12Pensilvanya'dan başlayalım.
11:14Bu süreçte Pensilvanya ismini çok duyduk.
11:17Çünkü izleyicilerimiz de hatırlarlar.
11:19Donald Trump'ın sağ kulağından yaralanmasına neden olan suikast girişiminin yaşandığı eyalet burası.
11:25Burada Harris Pensilvanya'da Trump'dan %1'den daha az da olsa önde görünüyor.
11:32Bence bu ilginç bir veri.
11:35Biden'ın yine 2020'de kıl payı kazanmasını sağlayan eyaletlerden bir diğeri Georgia.
11:41Burada da Trump rakibinden 1 puan önde görünüyor.
11:44Cumhuriyetçilerin 2012'den beri birinci geldiği Kuzey Carolina'da Trump yine rakibinden 1 puandan daha az bir oranla da olsa önde görünüyor.
11:57Michigan yine 2016'da Trump'ı seçmişti.
12:02Michigan Trump'ın birinci geldiği bir eyaletti.
12:05Ve burada Harris rakibinin 2 puan önünde görünüyor.
12:09Ve Arizona.
12:11Arizona şöyle önemli bir eyalet.
12:132024 seçimlerinin gündemini belirleyen konulardan bir tanesi kürtaj.
12:19Ve Arizona bu kürtaj tartışmalarıyla çalkalanıyor.
12:22Bu kürtaj tartışmalarının o dağındaki eyalet.
12:25Ve burada demokratlar lehine bir sonuç çıkacağı beklense de Trump rakibinden 2 puan önde görünüyor.
12:32Yine Wisconsin'da ve kararsız seçmenlerin çok yoğun olduğu Nevada'da da Harris rakibinden 1-2 puan arasında önde görünüyor.
12:44Yani biz 2024 seçimlerinde zaten bugüne kadar da gelen tabloda belirsizliklerin olduğu bir tabloda seçim gecesi bu salınacak eyaletlerdeki sonuçlara bağlı olarak son dakika sürpriz sonuçlarla da karşılaşabiliriz.
13:00Peki bu belirsizlik sence ne zaman biter? Seçim sonuçları ne zaman öğreniriz?
13:05Bu belirsizlik seçim sonuçları açıklandığında biter.
13:08Genellikle kazanan seçim gecesi açıklanıyor.
13:12Ama her birimizin de hatırladığı gibi 2020'de tüm oyların sayılması birkaç günü bulmuştu.
13:19Bu seçimde zaten itirazlar da bekleniyor.
13:22Dolayısıyla belki de bu kesin sonuçların açıklanması yine birkaç günden fazla da sürebilir.
13:28O yüzden bu konuda bu sene için böyle bir belirsizlik var.
13:31İzleyip göreceğiz.
13:33Seçimden sonraki döneme bence biraz da işaret etmek lazım.
13:37Çünkü bir geçiş dönemi var.
13:38Bu da bence Amerikan seçim sistemini ayrıksa hale getiren yanlardan bir tanesi.
13:43Çünkü orada Ocak ayına kadar başkan göreve gelmiyor.
13:46Ve bu süreçte yeni yönetim bakanları atamak için yeni bir yol haritası çıkarmak için bir vakte ihtiyaç duyduğu vakti kazanmış oluyor.
13:55Ve artık nihayet Ocak ayında Washington DC'deki Congra binasında resmi bir tören yapılıyor.
14:02Ve başkan böylece oval ofise yerleşmiş oluyor.
14:06Peki Buse çok teşekkürler.
14:07Bugünlük sorularımız bu kadardı.
14:09Bu bölümde Amerikan seçimleri 101 yaptık.
14:12Bir sonraki videoda görüşmek üzere.
14:15Amerikan seçimlerini T24'ten takip edin.