Türkiye'de şiddete artan eğilimin arka planı ne Sosyolog Güdücü anlattı Türkiye sosyal çürümenin de ötesine geçti!
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili izleyiciler, Cumhuriyet TV ekranlarına hoş geldiniz.
00:18Ne yazık ki her gün yeni bir şiddet, her gün yeni bir cinayet olayı görüyoruz.
00:22Ekranlara yansıyor, haberlere yansıyor.
00:24Tabi bu 1-2 senede Türkiye'de ortaya çıkan olaylar değil bunlar.
00:29Uzun bir sosyolojik altyapı barındırıyor.
00:31Bugün bunu konuşacağız.
00:33Bu durumun sosyolojik altyapısı nedir ve bu açılan delikler nasıl telafi edilebilir?
00:39Bunun hakkında doktor öğretim üyesi, sosyolog Burcu Güdücü bizlere anlatacak.
00:45Hoş geldiniz öncelikle.
00:47Merhabalar.
00:49Merhabalar.
00:51Burcu hocam, öncelikle şimdi son yıllarda bu tarz olaylarda gözle görülür bir artış var.
00:57Belki son 20 yıldır, 25 yıldır.
00:59Peki bunun sosyolojik altyapısının sebebi ne?
01:03Ve daha da önemlisi bir Z kuşağı gerçeği var Türkiye'de.
01:07Z kuşağında da bu tarz olaylara eğilim, şiddete eğilim daha mı fazla?
01:17Şimdi şuradan başlamam gerekiyor belki.
01:21Toplumsal zihniyet üzerinden yorumladığımda sosyoloji memleketin halinin ne olacağına,
01:31memleketin ahvalinin ne olacağına yönelik bir nevi biraz mübalağa ederek söyleyeceğim ama kahve muhabbetinden öteye gidemiyor.
01:41Aslında baktığımızda herkes memleketin halini biliyor.
01:45Herkes ne yapılması gerektiğini çok iyi biliyor.
01:49Bunun için de okullar okumaya, kitaplar okumaya hiç gerek yok.
01:54Artık biz öyle bir hale geldik.
01:56Biz ilk olarak eğitimi tükettik.
02:00Bu şiddet sarmanına bizi götüren süreç bu oldu.
02:04Yalnız eğitimin içi boşaltıldı demiyorum bakın.
02:07Daha ciddi bir şey söylüyorum.
02:09Biz eğitimi tükettik diyorum.
02:12Peki eğitimi nasıl tükettik?
02:14Artık hepimizde biraz okumuş kişiyi ezmeye dair bir eğilim var.
02:19Yani entelsin sen.
02:21Böyle entel işlerle uğraşıyorsun sen gibi bir böyle ezmeye, bir aşağılama çabasına giriyoruz.
02:29Peki ne oluyor böyle olunca?
02:31Eğitimi tükettiğimiz için okumuyoruz.
02:34Okumadığımız için hayatlarımızda ekranların hükümdarlığı başlamış durumda.
02:40Ve bu ekranları her şekilde düşünebiliriz.
02:44Yani herkesin üzerinde uzaylıca temel unsurlar muhtemelen sosyal medya, çocukların Z kuşağının,
02:51alfa kuşağının ellerindeki sürekli cep telefonlarından oynadıkları oyunlar ve tabii ki televizyon.
02:59Televizyon ekranında bize yansıyanlar.
03:02Şunu biliyor muyuz biz bugün?
03:04Gençler nasıl öğrenir dediğimde gençler taklit yoluyla öğrenir.
03:08Hani şunu yap bunu yap dediğimizde hep tam aksini yaparız.
03:11Bu bizde de vardır.
03:12Taklit yoluyla öğreniriz.
03:14Ve Z kuşağının anne babaları çocuklarını hep ekran karşısında yedirdi.
03:19Hep onlar öğlen yemeklerini ekran karşısında yediler.
03:23Belki ödevlerini yaparlarken anne baba orada ekran karşısında oturuyordu.
03:28Bu yüzden biz bugün şunu biliyoruz.
03:30Ekranlardan kopamıyoruz.
03:33Peki ekranlardaki hani şeyden dem vurmak istemiyorum.
03:37Bunu hepimiz söylüyoruz.
03:39Televizyon dizilerindeki bize yansıyan şiddet ve buradan çocukların oradaki esas karakterleri,
03:45taklit özellikleri.
03:47Televizyonlarda bizim atladığımız daha önemli bir şey var.
03:50Televizyonda haberleri seyrediyoruz diyelim ki.
03:53Haberlerde KYK yurtlarındaki asansörler düştü.
03:57İki tane gencecik öğrenci öldü.
04:00Trafik kazası oldu.
04:02Kamyonet tırla çarpıştı.
04:04İki tane ölü sonra reklam var.
04:07Artık biz ölümlerin arasına reklam alır olduk Ercan Bey.
04:12Ve bu çok acı bir şey.
04:14Ölümlerin arasına reklam almak.
04:17Şunu sorabiliriz belki bir can kaç reklam ediyor.
04:22Unutuyoruz artık biz.
04:24O kadar hızlı tüketiyoruz ki içinde yaşadığımız çağ
04:29zamanın ruhunu yakalamak zorundayız.
04:32Bir tüketim çağı.
04:33Elbette bir tüketim çağı.
04:35Ve o kadar hızlı tüketiyoruz ki.
04:37Filistin'de, Gazze'deki ölümleri tükettik.
04:41Bugün kadın cinayetlerini tüketiyoruz.
04:45İşte çocuk tecavüzlerini tüketiyoruz.
04:48İki tane küçücük kızımız öldü.
04:51Narin ve neydi diğer kızcağız Nisan'ı kaybettik.
04:58Bunların hepsini unutuyoruz.
05:00Ve biz unutup o kadar hızlı bir şekilde tükettikçe
05:03artık kafaların kesilmesine kadar geldik.
05:06Ama bunu da çok hızlı bir şekilde tükettik.
05:10Gazze yarın daha vahşi bir cinayette belki.
05:13Daha büyük bir şiddet olayıyla belki.
05:16Yani toplumki de alışıyor mu bu tarz durumlara?
05:19Alışıyor, ıksıyor ve kabul ediyor.
05:22Biz bunları seyirci olarak seyrediyoruz artık.
05:26Seyirci kaldık.
05:28Ve tabii şu da var.
05:32Belki bu Türkiye'yi özgü de demeyelim.
05:37Genel olarak bütün mutlak iktidarlarda bir nevi kuralsızlık,
05:43bir nevi keyfi kurallılık hakimdir.
05:46Ve tabii ki Türkiye'de de vicdanın devlet eliyle nasıl değiştirilmeye çalışıldığı,
05:54nasıl çabalandığı bunlar önemli sorular.
05:57Kötülüğe seyirci kalmaya zorlanıyoruz, korkutuluyoruz.
06:01Kötülüğe seyirci kalmaya mecbur bırakılıyoruz.
06:05Ve filan da kötülüğe bekçilik yapıyoruz.
06:08Ve biz bu kötülüğe seyirci kalıp bekçilik yaptıkça
06:12her kötülük diğerinin mayası oluyor.
06:15Ve beraberinde daha ağır bir şiddeti de getiriyor.
06:19Peki hocam.
06:21Şimdi Türkiye'de artık yaşanılan, görülen birçok şeye sessiz kalınıyor sizin dediğiniz gibi.
06:26Bu neden böyle?
06:27Yani biz neden gördüğümüz, duyduğumuz, yaşadığımız,
06:30birebir şahit olduğumuz olaylara, olgulara, durumlara sessiz kalmayı tercih ediyoruz?
06:37Aslında bunun cevabı biraz daha derinlerde, belki hukuk sisteminde aramamız gerekecek.
06:44Hani korkuyoruz gibi basit bir cevap vermek istemiyorum.
06:47Ama bugün şunu biliyoruz ki modern ceza hukuku iki unsur üzerinde toplanır.
06:53Bunların bir tanesi ıslah etmektir.
06:55Bir tanesi ise caydırıcılıktır.
06:57Ülkemizde şiddet olaylarının caydırıcı cezaları yok.
07:02Bugün en ağır ceza muhtemelen Cumhurbaşkanı'na hakaret etmek.
07:07Siyasi suçlara ancak çok caydırıcı cezalar geliyor.
07:13Ama onun dışındaki şiddet olaylarına, kadın cinayetlerine, tacizlere, tecavüzlere,
07:17Beyoğlu'ndaki yaşanan tecavüz olayı herkes sustu, seyretti.
07:22Twitter'dan tepki verildikten sonra ancak hukuki bir iş başlatıldı.
07:27Yeni yaşadığımız Yunus Emre Geçti, genç bir polisi öldüren,
07:3219 yaşındaki bir delikanlı aslına bakarsanız,
07:3626 tane sabıka kaydıyla Yunus Emre Geçti sokaktaydı.
07:41Cinsel istismardan uyuşturucu satıcılığını, adam yaralamadan gaspa,
07:46tacizden en sonunda da cinayete kadar giden kabarık bir suç dosyası oldu.
07:51Üstelik Yunus Emre Geçti'nin adli konsol ihlali var.
07:55Yunus Emre Geçti karakollara imza atması gerekirken karakola gitmiyor, imzasını atmıyor.
08:01Belki burada emniyet teşkilatımızın çok emek verdiğini biliyorum ama
08:06belki yoğunluktan kulak ardı ediliyor bu durumlar.
08:10Gerçekten çok normal gibi durmuyor hocam.
08:13İmza şartı var, adli kontrol şartı var ve o kişi imza atmıyor.
08:19Sormazlar mı, sen neredesin, niye gelmiyorsun, bir adresine uğramazlar mı?
08:23Sormadılar ya da sordular, cevap alınamadı.
08:26Soran bir genç polisimiz de öldü zaten en nihayetinde.
08:29Maalesef.
08:30Artık cezaların caydırıcılığı yok.
08:34Islah hiç edemiyoruz.
08:36İşte ıslah edebilseydik Yunus Emre Geçti 26 sabıka kaydıyla sokakta dolaşmazdı.
08:42Islah yokmuş olurdu.
08:44Caydırıcılık...
08:46Zaten kadını sokakta dövdüler, varillere koydular.
08:51Cem Gariboğlu cinayetin muhtemelen mezarında çıkmayacak.
08:55Bir caydırıcılığı yok.
08:57Herkes şunu söylüyor.
08:58Ne var, canımı öldürürüm, hayatıma devam ederim.
09:01Tabii af unsuru da var.
09:05O kadar çok af çıkıyor ki.
09:08Belki de bu kadar çok af da çıkmaması gerekiyor.
09:11İnfaz sistemi son 4 yıl içerisinde yanılmıyorsan 2 kere değiştirildi.
09:17Bütün bunlarda, insanlarda şiddete daim suç işlemeyi kolaylaştıran unsur var.
09:26Buyurun, buyurun lütfen.
09:29Daha da kökenine indiğimizde, şunu biliyoruz.
09:32Sizin ilk sorunuz Z kuşağı ile bağlantılı olaraktan.
09:36Bugün okullarda, ilkokullara baktığımızda disiplin kurulu yok.
09:40Dersten kalma yok.
09:42Çocukların arkasını toplayan anne ve babalar var.
09:47Süreç böyle olunca kuralsızlık normal kabul edilmiş durumda.
09:52O zaman bu çocuklar bir kuralla yetişmiyorlar.
09:55Siz kuralla yetiştirmediğiniz çocukları yetişkin olduklarında da kurallara uymaya zorlayamazsınız.
10:02Zorlayamıyoruz da zaten.
10:04Yani şimdi cezaların caydırıcı olmadığından ve zaten suçluların ıslah edilemediğinden bahsettiniz.
10:14Sanıyorum ki hocam bu durum şöyle ilerliyor.
10:16Bir gecede bir kişinin aklına gelip de ben yarın bir insanın canına kıyayım ya da ben yarın gidip de şu mahallemdeki bakkalı soyayım.
10:25Bir gecede gelen illa ki vardır ama birçoğu sanırım özellikle şiddet olaylarında bir şiddet sarmalı şeklinde gidiyor.
10:34Belki ailesinden görüyor, belki çevresinden bir arkadaşından görüyor.
10:39Şimdi birazcık bize bu şiddet sarmalını açmanızı isteyeceğim sizden.
10:44Şimdi ben size net bir oran vereyim mi?
10:48Tabii statistiksel bir oran olmayacak bu belki ama kadına şiddet olaylarına baktığımızda ve çocuk istismarı olaylarına baktığımızda biz bugün şunu biliyoruz.
11:00Vakaların %90'dan fazlası önceden planlanmış ve tasarlanmış.
11:06Ve üstüne üstlük kadın cinayetlerini işleyenler ve ya da çocuk cinayetlerini işleyenlerin tamamı, tamamı demeyeyim ama yine çok büyük bir oranı kadının ya da çocuğunun tanıdığı ve bildiği yakın çevresi tarafından işleniyor.
11:20Yani kadının eski kocası, sevgilisi, babası, abisi, üvey birisi yani zaten güven değil güvenle aynı dört duvarın içerisinde olduğu biri tarafından işleniyor.
11:35Çocuklara baktığımızda hiç kimse kendi küçük çocuğunu bugün bir parka tek başına göndermez ya da ıssız bir inşaat alanına tek başına göndermez.
11:46Çocuk istismarları da çocuğun kendini güvende hissettiği yerlerde oluyor.
11:51Evinde, okulunda, bahçesinde, mahallesindeki bahçede yaşanıyorlar.
11:57Bütün bu kadar güven ortamı bir anda güvensizlik ortamı.
12:02Narin'in olayı da hep kendi köyünde olmadı mı mesela bunları biliyoruz.
12:09E şimdi iş böyle olunca ben bugün şunu rahatlıkla söyleyebiliyorum.
12:15Bu cinayetler bütün bu şiddet olayları planlanmış tasarlanmış bir sarmak durumudur.
12:24Dünkü işlenen iki cinayette zaten bunun en büyük örneği çünkü biz yayına girmeden önce bir video düştü sosyal medyaya gördünüz mü bilmiyorum.
12:3419 yaşındaki katilin bir yıl önce çektiği video katlettiği iki kızdan birine şunu söylüyor.
12:42Bir yıl önce de takip etmiş onu ve seni apartmanın altında bir saat bekledim.
12:47Tanrı yardım etti, çokça yardım etti ki çıkmadın. Çıksaydın seni o gün öldürecektim.
12:53Sana yaşattığım her şey için özür dilerim.
12:55Yani oldukça planlı bir çalışma.
12:58Çünkü Fatih Surları'na çıkartması ve zaten bir dediğim gibi haber yasağı var.
13:06Çok detayına giremiyoruz ama öyle bir anlık bir cinayet.
13:14Burada tabii ki ülkemizdeki sosyal hizmet desteğinin, psikolog desteklerinin ne kadar düşük düzeyde olduğu ne kadar yetersiz olduğu zaten gün yüzüne çıkıyor.
13:26Şunu biliyoruz bugün devlet hastanelerindeki psikologlar zaten hastalara yetişemiyorlar.
13:32Devlet hastanelerindeki sosyal hizmet uzmanlarının ilgilenmek durumunda olduğu vakıa sayıları almış başına gitmiş.
13:38Siz özel bir psikoloğa ya da özel bir psikiyatraya gittiğinizde ciddi anlamda cebimizi yakan fiyatlar bunlar.
13:44O zaman vatandaş kendi ruh sağlığıyla, kendi çılgınlığıyla, kendi deliliğiyle diyeyim belki baş başa kalıyor.
13:52Bu da bir tedavi sürecine gidilmediğinde artan bir şey, azalan bir şey değil.
13:57Hiçbir şiddet yurt dışında azalmaz. Artar siz onu beslediğinizde.
14:04Bir de böyle bir günlük rutinlerimiz var. Şiddet saymalarında sürekli bize bağıran politikacılar, sürekli bize bağıran bazen gazeteciler sürekli bir şekilde birileri bize bağırıyor.
14:18En başkasından ebeveynler evde.
14:20Ebeveynler evde bağırıyor. O zaman ben de bağırmayı öğreniyorum.
14:24Ben de aynı agresyonu öğreniyorum ve bu agresyonun gittikçe beslenerek taban yapıyor.
14:30Peki ne yapmak gerekir derseniz aslında bir eğitim çok önemli.
14:34Eğitim gerçekten çok önemli çünkü bizde şu anda ahlaki değerler olarak ifade edeyim ben bunu.
14:44Ahlaki değerler eğitimin önüne geçmiş durumda.
14:47Dini değerler eğitimin önüne geçmiş durumda.
14:50Maalesef milli eğitim bu konuda oldukça da ısrarcı.
14:53Oldukça da ısrarcı evet.
14:56Geri adım atacak gibi de durmuyor zaten.
14:59Bakalım hep birlikte izleyeceğiz.
15:02Muhtemelen bu tür olaylar son günlerde çok daha fazla artacak.
15:05Bu tür olayların çok fazla artması da bir yerlerde bir yanlış olduğunu fark ettirecektir diye umut ediyorum.
15:13Fark edildikten sonra da herhalde yeni bir düzenlemeye gidilir.
15:17Eğitim gerçekten önemli.
15:19Şimdi buna da karşı değiliz.
15:21Tabi ki bu ahlak kuralları dini kurallarda öğretilsin de olması gerektiği gibi öğretilsin.
15:27Bizde her şey rayından çıkartılarak öğretildiği için bunlar da agresyonu besliyor.
15:33Çünkü en başta biz ataerkil bir toplumda yaşıyoruz.
15:40Bunu asla göz ardı etmememiz gerekiyor.
15:43Yani erkeğin kadından üstün olduğu kabulüyle başlıyoruz her şeye.
15:50Erkektir döver de sever de.
15:53İşte karısıdır canım sen onun içine giremezsin.
15:57Ve hep klasik sorular.
16:00Kız sokakta yürüyordu ne giymişti?
16:02O saatte tek başına sokakta ne işi vardı?
16:05Bizim bu zihniyeti bir aşmamız gerekiyor.
16:08Bunu hiç kimse oğluna sormuyor.
16:10Evladım gece yarısı sokakta tek başına ne yapıyorsun demiyoruz oğullarımıza.
16:14Ama kız çocuklarımız olduğunda tabi ki artık bunu herkes soruyor.
16:19Aklı başında anne baba evladını artık korkudan dolayı soruyordur ama bizim bu ataerki zihniyeti bir geçmemiz gerekiyor.
16:28Kadınların da değerli olduğu savına bir gelmemiz gerekiyor.
16:34İşte dün Fatih'teki surlardan aşağıya atılan bir kadın kafasıydı.
16:39Yarın bu bir erkek kafası da olabilir.
16:43Çünkü bir kadın kafasının ceza almadığını gördükten sonra bir erkek kafasını da atacaklar aşağıya.
16:49İnşallah olmaz tabi ama kehanete bulunmuşum gibi.
16:53Yani şiddet gittikçe artarak geliyor.
16:56Bu yüzden bizim bu ataerki zihniyette bir başa çıkmamız gerekiyor.
17:00Ve şu var devlete rağmen hiçbir şey yapamayız.
17:03Devletle birlikte bir şeyler yapmamız gerekiyor.
17:07O yüzden bir an önce devlet kurumlarının, başta hukuk kurumunun, hukuk sisteminin bir kontrolü eline alması,
17:15caydırıcı ve ıslah edici cezalarla birlikte yola çıkması, eğitim sisteminin bir düzelmesi en temel adımın olacaktır diye düşünüyorum.
17:27Hocam çok teşekkürler.
17:29Programı kapatmadan önce son bir sorum daha var size.
17:32Şimdi Türkiye'de tek bir sorun yok.
17:34Yani birden fazla sorunla yurttaş mücadele etmeye çalışıyor.
17:37Bunların başında hepimizin muzdarip olduğu ekonomik kriz geliyor.
17:42Bunun yanı sıra ekonomik krizden belki biraz daha önemli olan bir yargıda çürüme, yozlaşma görüyoruz.
17:49Yani yargı gerçekten yozlaşmış anlamda kolluk kuvvetleri yozlaşmış durumda.
17:56Devletin her kademesine kadar bir tarikat yapılanması, cemaat yapılanması görüyoruz.
18:02Tüm bu durumlar birleştiği zaman biz şunu söyleyebilir miyiz?
18:06Türkiye'de bir sosyolojik çürüme var.
18:09Toplumsal çürüme var, çok rahat söyleyebiliriz.
18:13Çok rahat söyleyebiliriz.
18:15Üstelik konuşmanın başında vurguladığım gibi çürümeyi de tükettik artık.
18:24Her şeyi o kadar hızlı tüketiyoruz ki tamam çürüme var.
18:27Ne yapalım canım var yani.
18:29İzleyelim iki reklam.
18:31Bundan sonraki adım ne olacak hocam?
18:34Çürüme de bittiyse?
18:38Bundan sonraki adım artık daha dibi kaldı mı bilmiyorum ama dipten sonra bir çıkışın başlaması gerekiyor.
18:47Bundan eminim.
18:48Belki birazcık olduğumuz dipte debeleniriz.
18:51Belki biraz bataklıkta boğulmamaya çalışırız.
18:54Ama sonrasında yeniden bir çıkışın olacağına ben inanıyorum.
19:00Çünkü tüketebileceğimiz her şeyi artık tükettik.
19:03Yani sosyal medyayı da tükettik, lüks tüketimi de tükettik, ürünleri de tükettik.
19:09Yemeği, içmeyi, giyinmeyi, cinselliği, ahlakı her şeyi tükettik artık.
19:18Bu yüzden bir çıkışın başlaması gerekliliğine ben eminim.
19:27Hukuk ve eğitim çok önemli.
19:29Bu ikisini düzelttiğimiz zaman her şey düzelir bence.
19:33Evet çok haklısınız.
19:35Ben az önce saydıklarımı ekonomi saydım, yargı saydım.
19:38En önemlisini unuttum eğitim.
19:40Hocam çok teşekkürler bugün vakit ayırdınız.
19:44Oldukça da aslında önemli bir konuyu konuştuk.
19:46Çünkü bu çürüme belki son yirmi yıldır kendini hissettirmeye başladı.
19:51Ancak belirsiz bir süre daha hissettirmeye devam edecek.
19:56Yani bu belki yılları...
19:58O kadar umutsuz olmayalım Erdem Bey.
20:00Yine de o kadar umutsuz olmayalım.
20:02Çünkü bu ülkede sizler gibi iyi kuşaklarımız da var, iyi gazetecilerimiz de var.
20:07İyi akademisyenlerimiz, psikologlarımız, fisyologlarımız, iyi siyasetçilerimiz de var.
20:14İyi gençlerimiz de var.
20:15Ben üniversitede öğrenci yetiştiriyorum.
20:17Pırıl pırıl gençler de var.
20:19Onları gördükçe o kadar da umutsuz olmak istemiyorum.
20:22Evet çok büyük bir çürüme var.
20:24Ama çürümeyen sizler gibi genç nesillerimiz de var.
20:28Çok teşekkürler.
20:30Ben teşekkür ediyorum.
20:32İyi yayınlar diliyorum.
20:33Teşekkürler.
20:35Evet sevgili Cumhuriyet TV izleyicileri, Burcu Güdücü konuğumuzdu.
20:39Sosyolojiye dair konuştuk.
20:41Daha da önemlisi Türkiye'nin sosyolojisine dair konuştuk.
20:44Son zamanlarda artan şiddet, cinayet, taciz gibi olayların neden arttığını anlamaya çalıştık.
20:51Elimizde sıcak gündemler geldikçe biz sizlere bilgi vermeye, bu ekranlardan aktarmaya devam edeceğiz.
20:57Ancak şimdilik burada noktalayalım.
20:59Başka bir programda görüşmek üzere.