Uzmanlar, olası bir kazada İstanbul’un suyuna kimyasal karışabileceğinin altını çizdi
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:30Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri hoş geldiniz.
00:38Yeşil Düşün programının 3. bölümüyle karşınızdayız.
00:41Şu anda Tuzla Tepeören mahallesindeyiz.
00:44Ardımızda görmüş olduğunuz bu çok geniş alan bir organize sanayi bölgesine dönüştürülmek isteniyor.
00:50Burada bir biyoteknoloji vadisi kurulmak isteniyor.
00:54Buradaki alandan söz ederken aslında büyüklüğünü sizlere açıklayabilmek için şunu söylemek önemli.
00:59Neredeyse 369 futbol sahası büyüklüğünde bir alandan söz ediyoruz.
01:03Ancak yaşam savunucuları ve uzmanlar bu alanda bir organize sanayi bölgesi oluşturulmasına karşılar.
01:10Çünkü bu proje aslında İstanbul'un yarısının su ihtiyacını karşılayan Ömerli Barajı'nı ciddi biçimde etkileyecek
01:17ve İstanbul'un ilerleyen yıllarda yaşaması beklenen su krizini de tetikleyecek bir proje olacak.
01:23Yanımda çevre muhabirimiz Şeyda Öztürk var sözü ona bırakayım daha ayrıntılı dinleyeceğiz ondan.
01:28İlk olarak aslında bu proje 2022 zamanda ÇD Olumlu kararıyla birlikte gündeme geldi.
01:33Daha sonrasında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı aslında burayı bir organize sanayi bölgesi ilan etti.
01:38Şu anda arkamızda da gördüğümüz, senin de dediğin gibi 360 küsürlük bir futbol sahası büyüklüğündeki alan aslında tarım ve mera alanı.
01:45Etrafta çok belli olmuyor ama arka taraflarda küçük köyler var. Tam arkamızda da bir taş ocağı var.
01:50Taş ocağı sınırından itibaren aşağıya uzanan büyük bir vadide organize sanayi bölgesi yapacaklar.
01:56Ömerli Barajı'nı besleyen çok büyük bir havza burası.
01:58Buraya kadar da uzanan kolları ve dereler var ve Ömerli Barajı da İstanbul'un %50'sinden fazlasının belki de suyunu karşılıyor.
02:05İstanbul'da artan yapılaşma, çevre ve doğa katliamları beraberinde susuzluğu da getirdi.
02:10Aynı zamanda iklim kriziyle dünya baş etmeye çalışıyor.
02:13Bu süreçte de İstanbul aslında suyunu zaten farklı illerden karşılıyor.
02:16Bunu daha önceki bölümlerde de aktarmıştık aslında kuzey ormanlarından bahsederken.
02:20Kuzey ormanları niye savunmamız gerektiğini de anlatmıştık.
02:23Susuzlukla boğuşan İstanbul'un en büyük su kaynağı Ömerli Barajı iken buraya bunun yapılmayacak olması,
02:28yaşam sonucu ve uzmanların karşı çıktığı bir şey.
02:30Zaten beraberinde atık problemi de doğacak.
02:33Biyoteknolojik ürünlerin atığının dışında normal insanların her zaman,
02:38burada 20 bin kişinin çalışacağını göz önünde alırsak bu insanların günlük ihtiyaçlarını karşılayacağı evsel atıklar da var.
02:44Bu da büyük bir sorun.
02:45Havzayı besleyen su kaynaklarına ulaşması durumunda bu da büyük bir çevre katliamına yol açacaktır.
02:52Belki de İstanbul'un yarısının kullandığı su kaynaklarını kirletecek bir proje.
02:56Şeyda zaten şimdi buradan çıkıp daha ayrıntılı bilgi almak için çevre mühendisleri odasına gideceğiz.
03:01Orada Oda Başkanı Zeynep Karamanlı bizler için daha ayrıntılı anlatacak.
03:04Aynı zamanda bu bölgede bu projenin yapılmaması için atılacak hukuki adımlar da var.
03:09Bunlara dair de bilgileri alacağız. O halde gidelim diyorum.
03:23İstanbul'un en önemli su varlıklarından bir tanesi Ömerli Havzası, Ömerli Barajı.
03:28Bu hem bizim İstanbul halkı olarak kullandığımız içme sularının yaklaşık yarıya yakını Ömerli Havzası'ndan kaynaklanıyor, geliyor.
03:38Ömerli Havzası'nın şöyle bir önemi var.
03:41Sadece havzanın kendi doğal karakteriyle, kendi doğal niteliğiyle topladığı sular dışında
03:47aynı zamanda biliyorsunuz Melen'den, Yeşilçay Regülatörlerinden İstanbul artık kendi kendine suyu yetmeyen bir şehir haline geldiği için
03:56maalesef bizim komşu illerden gelen su, içme suyu kaynaklarının da yönlendirildiği yer Ömerli Barajı.
04:04Dolayısıyla Melen'den gelen su da Ömerli Barajı'na geliyor.
04:08Yeşilçay Regülatörü'nden alınan su da Ömerli Barajı'na geliyor.
04:11Ve Ömerli Barajı'nın kendi havzası içinde topladığı su da oraya geliyor.
04:15Ve oradan su arıtma tesisleri vasıtasıyla arıtılarak şehir şebekesine veriliyor.
04:22Yaklaşık %50'ye yakını oransal olarak İstanbul'a günlük olarak verilen suyun Ömerli Barajı üzerinden geçiyor.
04:31Dolayısıyla Ömerli Barajı'nın iki açıdan korunması gerekiyor.
04:36Bir, Ömerli Havzası'nın kendi niteliği ve kendi su toplama kapasitesinin korunması lazım.
04:44Bu nedenle fazla yapılaşmadan korunması, suyun toprakla etkileşiminin kesilmemesi,
04:52yeraltı akiferlerinin beslenmesi, ekosistemin devamlılığının sağlanması açısından,
04:56yani havzanın doğal karakteri açısından korunması gerekli.
05:00Ancak bir de tabii ki üzerinde herhangi bir kirleticinin olmaması, mümkün mertebe kirliliğin önlenmesi gerekiyor.
05:08Bu hem efsane nitelikli atık su anlamında, hem endüstriyel nitelikli atık su anlamında,
05:13hem de tarım alanlarında kontrolsüz tarım ilacı, gübrek kullanımı gibi alansal bazlı kirlilikten de mümkün mertebe korunması gerekiyor.
05:23Şimdi biyoteknoloji ihtisası organize sanayi bölgesinden bahsettiğimiz için bu bölgede kurulması planlanan fabrikaların ürünleri
05:31daha çok biyoteknolojik aşı, biyoteknolojik ilaç, tarımda kullanılacak ilaç ve malzemeler, antibiyotik, gıda katkı maddeleri gibi
05:41aslında pek çok farklı ürün grubu sayılmış durumda çaresel etkideğerlendirme raporunda.
05:47Bunlar hepsi ana kategoride birbirine benzer ürünler gibi gözükse de aslında hepsinin birbirinden ayrı üretim prosesleri var.
05:55Bu proses sonucunda açığa çıkacak atık suların uygun şekilde arıtmalara tabi tutularak,
06:03içindeki toksik maddeler ve miktarına göre projelendirilecek arıtma tesislerinde arıtılıp sonrasında da havza dışına çıkarılması gerekiyor atık suyun.
06:13Ama bu prosesten kaynaklı atık sularla da iş bitmiyor aslında bakarsanız.
06:19Sonuçta fazla sayıda endüstri tesisinin bir arada bulunacağı bir bölgeden bahsediyoruz.
06:25Ham madde girişi olacak, ürün çıkışı olacak, burada depolamalar olacak.
06:29Hem kimyasal hem biyoteknolojik ürünlerin depolanması söz konusu olacak.
06:34Bunların hepsi aynı zamanda ciddi bir risk.
06:38Herhangi bir kaza anında, dökülme saçılma anında bir deprem durumunda, şiddetli yağış anında sahaya dökülen herhangi bir kimyasalın, biyoteknolojik ürünün o alandan geçen ya da yakın olan,
06:55işte bir balçık derisi var organize sanayi bölgesi için belirlenen alanın bir kısmından geçen,
07:02akışla birlikte Ömerli Havzası'na ulaşma riski bulunuyor.
07:06Ömerli Barajı'na ulaştığı zaman da o baraj İstanbul halkının yarısının su kaynağını oluşturan bir baraj
07:16ve bir şekilde hepimizin aslında sağlığıyla oynama riski oluşturan bir durum söz konusu.
07:24Bu anlamda havza koruma için en önemli idare İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi İSKİ.
07:31İSKİ'nin Ömerli Barajı havzasının korunmasına yönelik hazırlamış olduğu bir plan var.
07:38Aynı zamanda havza koruma yönetmelikleri de halen yürürlükte ama Ömerli Barajı havza koruma planı da tahsak olarak hazırlanıp bakanlığa sunulmuş durumda.
07:49Bakanlık da ona yaşamasında beklediğini biliyoruz şu anda.
07:53Dediğim gibi havzanın İstanbul halkı açısından önemi de çok büyük.
07:58Dolayısıyla hem kirletici etkilerden hem de yapılaşma tehditinden mümkün olduğu kadar korunması gerekli.
08:04Şu anda Ömerli Barajı'nın havza sınırları içinde, uzun mesafeli koruma alanı içerisinde
08:11yaklaşık 250 hektarlık bir alanda biyoteknoloji, ihtisas, organize sanayi bölgesi kurulması projesiyle karşı karşıyayız.
08:20Bu Tuzla ilçesi, Tepeören Mahallesi tarafında kalan bir alan burası.
08:26Biyoteknoloji, ihtisas, organize sanayi bölgesinde biz de çevresel etkilerlendirme raporundan biliyoruz neler yapılacağını.
08:34160 tane sanayi kuruluşunun olması, 200 tane küçük ve orta büyüklükte işletmenin kurulması, 250'ye kadar start-up kurulması.
08:45Bunun tabii ki orada çalışanlar için gerekli sosyal alanları, teknik hizmet destek alanları, eğitim alanları gibi aslında bir takım tamamlayıcı ünitelerle birlikte
08:58orada büyük bir kampüs gibi bir organize sanayi bölgesi alanı gibi düşünebiliriz.
09:03Yaklaşık 20 bin kişinin istihdamı öngörülmüş çevresel etki değerlendirme raporunda ama bu günü birlik gelip gidecek
09:10ziyaretçilerle birlikte 25 bine kadar bu sayının çıkacağı hesabı yapılmış.
09:15Burada kirlilik yaratacak bu şekilde bir yatırıma hiçbir şekilde izin verilmemesi gerekiyor.
09:21Zaten hali hazırda İSKİ'nin su havzaları ile ilgili yönetmelik maddelerine baktığımız zaman kimyasalla iştigal eden üretimlerin yapılması
09:32zaten hali hazırda da yasak yürürlükteki yönetmelikte.
09:35Aynı zamanda ilaç ham maddesi üretim tesislerinin yapılması yasak.
09:40Bunların dışında şu anda taslak olarak bekleyen, onay bekleyen Ömerli Barajı Havzası taslak kurma planında da organize sanayi bölgelerinin yapımı aslında yasaklanmış durumda.
09:55Bu plan bir türlü onaylanıp hayata geçmediği, yürürlüğe girmediği için şu anda bu projeden bahsedebiliyoruz.
10:02Normal şartlarda İstanbul'un yarısının su ihtiyacını karşılayacak, kendisi zaten ekosistemiyle birlikte korunması gereken bir alan olan Ömerli Barajı Havzası'nda hiçbir şekilde bir organize sanayi bölgesi yapılmaması gerekiyor.
10:19Şu anda hali hazırda geçerli olan İstanbul'un yapılaşma koşullarını belirleyen plan 2009 yılında onaylanmış 1 bölü 100 bin ölçekli çevre düzeni planı.
10:28Bu çevre düzeni planında çok kritik bazı kararlar var ve ilkeler var.
10:34Bu ilkelerden en önemlisi kentin kuzeye doğru gelişimini engellemek.
10:39Ve tamamen İstanbul'u doğu-batı aksında yerleşecek şekilde planlamak, çok merkezli ve kademeli bir gelişme anlayışı öngörülmüş.
10:49Ancak bu özellikle son dönemde yapılan Kuzey Marmara Otoyolu, 3. Köprü, 3. Havalimanı gibi projeler İstanbul'un kuzeyindeki su havzalarını, tarım alanlarını, mera alanlarını, orman alanlarını tehdit eder hale geldi.
11:05Bu projeyi de biz aslında o kalan alanda daha da hassasiyetle kurmamız gereken bir su havzası alanına karşı yapılan bir müdahale olarak görüyoruz.
11:17Bu projenin hayata geçmesi durumunda bununla da kalmayacağını, yan komşu alanlarda farklı organize sanayi bölgelerinin, farklı sanayi tesislerinin ya da yapılaşmanın daha ciddi şekilde artacağını da öngörüyoruz.
11:33Önceki tecrübelerimiz ışığında ve hep beraber yaşadığımız bu kentte alınan kararlar ışığında.
11:402009 yılındaki çevre düzeni planından bahsettim.
11:43Bu 1 bölü 100 bin ölçekli planda ilgili alanlar çevresel sürdürülebilirlik açısından kritik öneme sahip alan ve doğal ve kırsal karakteri korunacak alan lejantında gözüküyor.
11:54Dolayısıyla böyle bir alanda zaten bu yatırımın yapılmasına imkan yok.
12:01Bu nedenle 1 bölü 100 binlik çevre düzeni planında bir tadilat yapıldı geçtiğimiz tarihlerde.
12:07Temmuz ayı içerisinde bu İSKİ'nin de aslında kurum görüşü olarak karşı çıktığı gerekçeleriyle, kısmen saydığım gerekçelerle karşı çıktığı yazısına rağmen İstanbul Büyükşehir Belediyesi Belediye Meclisi'nce bu çevre düzeni plan tadilatı onaylandı.
12:30Artık o 250 hektarlık bahsettiğimiz proje alanı Organize Sanayi Bölgesi alanı olarak lekelendi çevre düzeni plan tadilatında.
12:38Bununla ilgili bizim hukuki süreçlerimiz devam ediyor.
12:42Buna karşıya durmaya devam edeceğiz çevresel açıdan önemi nedeniyle.
12:49İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi'nin yapmış olduğu kararıyla onaylanan ve yürürlüğe giren çevre düzeni plan değişikliğiyle ilgili bir dava açtık.
12:58Bu davamız daha çok yeni mahkemeye intikal ettiği süreci hep beraber izleyeceğiz.
13:04Ama davanın sonucu ne olursa olsun bu riskleri dolayısıyla, yaratıcıya tehlikeler dolayısıyla ve bundan sonraki süreçte aslında benzer yatırımlara kapı aralayacağı gibi çok da önemli bir riski barındırdığı için
13:22hem meslek odası olarak bizim mesleki disiplinimiz alanına girdiği için mutlaka karşı çıkmamız gereken benzer sorunları aynı şekilde baktığımız diğer meslek odalarıyla birlikte,
13:37diğer çevre örgütleriyle birlikte karşı durmamız gereken bir proje olarak önümüzde duruyor.
13:42Şu durum bence çok önemli.
13:44İstanbul resmi nüfusu artık 16 milyona dayandı.
13:47Gayri resmi nüfusun ne kadar olduğunu çok da öngöremiyoruz.
13:51Bunun yanı sıra pek çok hala sanayi tesisinde bir arada bulunduğu bir bölge ve artık kendi ekosistemi kendisini kaldırmıyor.
14:01Bunu görüyoruz.
14:02Bunu sadece su kaynakları üzerindeki baskı olarak görmüyoruz.
14:05Aynı zamanda atık su üzerinde de, Marmara Denizi üzerinde de görüyoruz.
14:09Sadece İstanbul değil, İstanbul'un çeperleri, Hinterland'ı, Tekirdağ, Kocaeli, Bursa, Marmara bölgesinin geneli aslında çok ciddi bir kentleşme ve sanayileşme baskısı altında,
14:21doğal ekosistemler üzerinde bir tehdit yaratıyor.
14:24Bunu dönüp baktığımızda Marmara Denizi kirliliğinde de, müstilajda da aynı şeyi görüyoruz.
14:31Su baskısı üzerinde de görüyoruz.
14:35Bir şehrin komşu bir şehirden, hatta düzce sınırında kalır Melen, Melen'den 170 kilometre uzaklıktan pompajla İstanbul'a su basılıyor olması,
14:48zaten başlı başına enerji verimliği açısından da yapılmaması gereken,
14:53gelen yani Melen'in bulunduğu bölgedeki ekosistem üzerinde yaratacağı tahribat açısından da yapılmaması gereken bir şey.
15:03Biz artık kendi su havzalarımızla yetinemeyip, başka şehirlerden taşıma yolu su elde edip İstanbul halkına verebilecek durumdayız.
15:14Bu şartlar altında İstanbul'un mevcut havzalarının çok daha büyük bir dikkatle, özenle korunması gerekiyor.
15:21Hem yapılaşma tehdidine karşı hem de kirlilik tehdidine karşı.
15:26Ama maalesef…
15:27Su kalmadığında mı anlayacağız?
15:28Evet, su kalmadığında anlayacağız.
15:31Maalesef öyle.
15:32Burada herkesin dilinde sürdürülebilirlik kavramı ama başka bir havzadan, başka bir şehirden su taşıyarak bu kenti beslemek ne kadar sürdürülebilir?
15:46Biraz bu açılardan da bakmak gerekiyor.
15:50Şu an son çare Melen'den su alıyoruz.
15:53Bu yaz baraj seviyelerimiz oldukça düşük olmasına rağmen pek çok haber kanalında da dönem dönem konu da oldu.
16:00Sularımız kesilmedi.
16:02Çünkü Melen'den 170-180 kilometrelik bir mesafeden elektrik harcanarak pompaj yapılmak suretiyle İstanbul'da su verildi.
16:12Şu anda yine aynı durum söz konusu ama bu gelen suyu bile kirletme riski taşıyoruz.
16:19Bir şekilde var olduğu haliyle Ömerli Havzası'nı Ömerli Barajı'na getirdiğinizde bu suyu,
16:25Ömerli Barajı'nın etrafında, Ömerli Barajı toplama alanı içerisindeki kirletici kaynaklarını kontrol altında tutamadığımız,
16:33yeni kirletici kaynakları yarattığımız sürece o elimizdeki suyu da kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalacağız.
16:41Kaldı ki bu süreçlerin zaten yetenekli titizlikle yürütülmediğini örneklerle biliyoruz.
16:46Aynen öyle.
16:48Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri az önce Çevre Mühendisleri Odası'nda Oda Başkanı Zeynep Karamanlı'dan da dinledik.
16:54Şu anda Ömerli Barajı'ndayız.
16:56Ardımızda gördüğünüz bu alan aslında İstanbul'un su ihtiyacı için çok ama çok önemli bir alan.
17:02Sizler için görüntülemeye geldik.
17:04Şeyda Öztürk'e bırakacağım tekrar sözü.
17:06Şeyda biraz anlatmaya çalıştık aslında buranın neden bu kadar önemli olduğunu.
17:10Evet yani arkamızda gördük dediğim gibi küresel iklim değişikliğiyle birlikte aslında iklim kriziyle birlikte su İstanbul için,
17:16bütün dünya için çok önemli bir şey ancak yani biz şu an çok net olarak görebiliyoruz.
17:21Şu an baraj tam olarak dolu bile değil.
17:23%30 bandındaydı.
17:24Hatta bu oran aslında bakıldığında 10 yılın en düşük seviyesi ve Ömerli Barajı İstanbul'un %50'sine suyunu karşılayan bir baraj.
17:30Az önce de alanı gösterdik.
17:32Organize Sanayi Bölgesi'nin yapılacağı bölgeyi beraber gördük.
17:35Meri arazileri, tarım arazileri ve köyden geçiyor aslında.
17:37En büyük karşı çıkmasının sebebi de arkamızda gördüğünüz Ömerli Barajı'nı besliyor olması bölgenin.
17:43O bölgeyi beslemesinin yanı sıra aynı zamanda bölgeden bu kanalı yani bu barajı besleyen birçok kol geçiyor.
17:50Ve bu kollara kimyasal atığın bulaşma ihtimali bütün İstanbul'un yani İstanbul'un %50'sinin suyunu kirletme ihtimalini taşıyor.
17:57Bu da çok büyük bir risk oluşturduğundan dolayı zaten uzmanlar ve yaşam savunucuları bu projeye karşı çıkıyorlar.
18:02Yeşil Düşün programının bir bölümünde daha aslında İstanbul'un bir problemini size aktarmaya çalıştık.
18:07Umarım düzgünce anlatabilmişizdir.
18:09Bir sonraki programda görüşmek üzere.
18:11Hoşçakalın.
18:12Hoşçakalın.