Hakan Çelik'le Hafta Sonu konu ve konuklarıyla gündem yaratmaya devam ediyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, merak edilen soruları Hafta Sonu'nda yanıtladı. 8 yıl aradan sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın önderliğinde gerçekleşecek olan Yatırım Danışma Konseyi toplantısından beklentiler neler? Türkiye, finansal istikrar ve dış yatırım hedefleri için hangi stratejileri izleyecek? Enflasyonla mücadelede orta vadeli programın etkileri neler olacak? Önümüzdeki süreçte Türkiye'yi ve dünyayı ekonomi ile ilgili hangi önemli gelişmeler bekliyor? Hakan Çelik sordu; Cevdet Yılmaz CNN TÜRK'te yanıtladı.
Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00:00Türkiye'yi ilgilendiren başka önemli gelişmeler de var.
00:00:09İçinde bulunduğumuz coğrafyada Sayın Cevdet Yılmaz maalesef çatışmalar ve savaşlar
00:00:14devam ediyor.
00:00:15İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda bir konuşma yaptı.
00:00:21Bir taraftan Gazze'de Hamas'a yönelik operasyon ve saldırılar devam ederken ki Gazze'deki
00:00:27hayatını kaybedenlerin sayısının 40.000'in üzerine çıktığı ifade ediliyor.
00:00:31Diğer taraftan Lübnan'da Başkent, Beyrut'da dahil olmak üzere bir dizi operasyon, bombardıman
00:00:37devam ediyor.
00:00:38Hatta en son bir operasyonda Hizbullah'ın lideri Hasan Nasrallah'ın da hedef alındığı
00:00:47ve ölmüş olabileceğine dair bazı haberler geldi.
00:00:50Fakat bu henüz teyit edilmedi bağımsız kaynaklar tarafından.
00:00:54Bütün bu konuları ben konuşmak istiyorum.
00:00:56Siz Doğu ve Güneydoğu'yu çok iyi biliyorsunuz.
00:00:58O bölgenin de bir insanısınız.
00:01:00Dolayısıyla Türkiye'nin uzunca bir süredir devam etmekte olan terörle mücadelesi var.
00:01:05Ama bir taraftan da bölgesel kalkınma, insani kalkınma, ekonomik kalkınma için atılmakta
00:01:11olan adımlar var.
00:01:12Ben bugünkü yayında bu konuyu da çok önemsiyorum.
00:01:14Bu konuyu da gündeme getireceğim.
00:01:16Dolayısıyla hayli geniş bir başlığımız var.
00:01:18Hazır siz de burada stüdyomuzda ağırlamışken bunları sormak istiyorum.
00:01:21İsterseniz Orta Doğu'daki gelişmelerle başlayalım.
00:01:25Orta Doğu öteden beri zaten bir barut fıçısı fakat iyice yangın yerine döndü.
00:01:29Ben son 30-40 yılın en tehlikeli bir dönemine gerildiğini görüyorum, değerlendiriyorum.
00:01:35Siz nasıl açıklamalar yapmak istersiniz?
00:01:37Çok doğru Hakan Bey.
00:01:39Tabi bölgemizde genel anlamda jeopolitik gerilimlerin yükseldiği bir dönemden geçiyoruz.
00:01:44Ukrayna-Rusya savaşı bir taraftan kuzeyde, güneyimizde de Gazze'de hepimizin yüreğini
00:01:51yakan manzaralar görüyoruz uzun süredir.
00:01:54Kadın, yaşlı, hasta demeden ağır bir saldırıyla bir insanlık suçu işleniyor.
00:02:02Malum Uluslararası Adalet Divanı'nda da Netanyahu hükümeti soykırım suçlusu olarak sandık sandalyesinde.
00:02:10Ama maalesef ne bir uluslararası kurumun ne dünyadaki kamuoyunun bu tepkilerine hiçbir şekilde kulak asmadan
00:02:19bu suçlarına devam ediyor Netanyahu hükümeti.
00:02:24Gazze için de Filistinli sivil halka yaptıkları yetmezmiş gibi bir taraftan da gerilimi bölgeye yaymaya çalışıyor.
00:02:33Bir anlamda Gazze'deki insanlık suçunu bölgesel bir çatışmayla örtme gayreti içinde diye düşünüyorum ben açıkçası.
00:02:41Buraya da diğer bir takım uluslararası güçleri çekerek farklı bir bağlam oluşturma gayretinde.
00:02:50Bizim hiçbir zaman Gazze'de yaşanan insanlık suçlarını unutmamamız, unutturmamamız lazım.
00:02:56Türkiye olarak sonuna kadar bu işin takipçisiyiz.
00:02:59Uluslararası hukuk önünde hak ettikleri cezayı görünceye kadar da takipçisi olacağız.
00:03:05Diğer taraftan yine bölgesel gerilimin yükselmesi konusunda da bunun olmaması yönünde Türkiye büyük bir gayret sarf ediyor.
00:03:15Yeterince zaten bölgemiz bu çatışmalardan çekti, istikrarsızlıklardan çok acılar çekti insanlar.
00:03:22Bölgenin bu savaşlara, çatışmalara değil refaha ihtiyacı var.
00:03:27Demokratik standartların yükselmesine ihtiyacı var.
00:03:31Ülkeler arasında çok daha barışçı bir ortam oluşmasına ihtiyaç var.
00:03:35Türkiye'nin pozisyonu çok net Hakan Bey.
00:03:391967 sınırlarını esas alan, Birleşmiş Milletler kararlarını esas alan iki devletli hakkaniyetli bir çözüm oluşmadan bu bölgeye istikrar gelmesi mümkün değil.
00:03:50Bu bölgede, Orta Doğu'da özellikle Kudüs'te barış olmadığı sürece küresel bir barış olması da mümkün değil.
00:03:58Çünkü burası fay hatlarının kesiştiği bir yer adeta.
00:04:01Ben inanıyorum ki er veya geç Filistinli mazlumlar kazanacak, haklılar kazanacak.
00:04:07Biz tarihin doğru tarafındayız.
00:04:11Haklılardan yanayız ve çok doğru bir tutum alıyoruz.
00:04:15Sayın Cumhurbaşkanımız bütün yetkililerimiz bu konuda gece gündüz uğraşıyorlar.
00:04:19Bir diğer husus şu yaşananların getirdiği.
00:04:23Uluslararası hukuka, uluslararası kurumlara güven de zedelendi.
00:04:28Büyük oranda darbe yedi açıkçası. İçi boşaldı kurumları.
00:04:32İsrail yönetiminin yaptıkları adeta hukukun ötesinde, insan haklarının her türlü ölçülünün ötesinde gibi bir yaklaşım sergilenince
00:04:43insanların hukuka olan, uluslararası kurumlara olan güveni de ortadan kalkıyor.
00:04:48İnşallah bir noktada geç de olsa bu yanlışlardan dönülür.
00:04:53Uluslararası camianın bir birlik içinde burada baskı uygulaması lazım.
00:04:57Bu saldırganlığı, bu işlenen suçları artık durdurup farklı bir ortam oluşturmamız lazım.
00:05:05Türkiye olarak bütün gayretimizle bu yönde koşturuyoruz.
00:05:10Efendim son bu gelişmelerin daha büyük bir bölgesel çatışmayı, daha büyük bir küresel istikrarsızlığı tetikleme riskini görüyor musunuz?
00:05:18Her zaman bu riskler var. Özellikle İsrail yönetiminin bunu aradığını söyleyebiliriz.
00:05:25Bu yönde işte İran'la yaptığı biliyorsunuz diplomatlara saldırılar, suikastler, bombalamalar bütün bunlar hakikaten bir anlamda bir provokatif yaklaşım.
00:05:38Bölgede çatışmaları arttırmaya, gerilimi yükseltmeye dönük çok bilinçli çabalar.
00:05:45Ateşkes yapmak yerine Netanyahu hükümeti biliyorsunuz Hamas tarafı kabul etmişti genel bir çerçeveyi.
00:05:51Fakat ateşkes yapmak yerine ateşkes mücakerelerini yapan Hamas'ın liderine saldırı yaptı.
00:05:59Bu şunu gösteriyor, Netanyahu hükümetinin ateşkes yapmaya niyeti yok, barışa niyeti yok, huzurlu bir ortam oluşturmaya niyeti yok.
00:06:08Tam aksine gerilimi arttırmak, çatışmayı yükseltmek istiyor.
00:06:12Hem belki kendi varlığını hükümet olarak devam ettirmek için hem de az önce dediğim gibi Gazze'deki bu soykırımı, insanlık suçlarını daha farklı çatışmalarla örtme gayreti içinde diye düşünüyorum.
00:06:26Efendim ABD başkanlık seçimlerine çok az bir zaman kaldı.
00:06:29Kasım ayında Kamala Harris şimdiki başkan yardımcısı tekrar Demokrat Parti'nin adayı olarak çıktı öne ve Donald Trump arasında bir rekabet var.
00:06:38Bu seçim sonucu gerek Rusya-Ukrayna savaşını, gerekse Orta Doğu'daki devam etmekte olan savaşı, çatışmaları durdurma yönünde bir işe yarar mı?
00:06:50Nasıl bir etkisi olabileceğini tahmin ediyorsunuz?
00:06:52Yani ABD'nin hegemon güç olması anlamında, dünyanın en büyük gücü olması anlamında bunu söylüyorum.
00:06:58Beklenenleri yapabilecek gibi görünüyor mu?
00:07:01ABD yapıcı bir rol oynayabilir mi? Bir umudunuz var mı bu yönde?
00:07:05Şu ana kadar maalesef ABD gücüne, ölçeğine yakışır bir yaklaşım ve sonuç elde etmedi.
00:07:17Biden hükümeti, Biden yönetimi devretmeden önce bir son dönemde bir miktar bir çaba içine girdi ama maalesef etkisiz kaldığını görüyoruz.
00:07:27Bu da enteresan, yani ABD gibi bir güç İsrail'e bu kadar silah desteği, finansal destek, her türlü güvence veren bir güç maalesef bir sonuç ortaya koymadığını görüyoruz.
00:07:42Buradaki yaklaşımda yanlış olan şu Hakan Bey, İsrail ne yaparsa yapsın koşulsuz destekleriz yaklaşımı aslında bize bu manzaralarla karşılaşmamızı sağlıyor.
00:07:56Yanlış yapan kim olursa olsun karşısında oluruz demek yerine, hata yapan, yanlış yapan, hukuku çiğneyen, insan haklarını çiğneyen kim olursa olsun hukukun üstünlüğünden bahsediyor hep Amerika'da, batıda birçok çevre.
00:08:11Maalesef hukukun üstünlüğü kavramı da burada yerle bir edilmiş durumda.
00:08:16Burada tabi İsrail lobisyenin çok büyük etkisi var, Amerikan siyasetinde gerek kongrede, kongredeki manzaraları hepimiz utanç içindeyiz dedik insanlık adına.
00:08:29Daha önceki ziyareti kast ediyordu İsrail Başbakanı Netanyahu'nun konuşmasını pek çok defa ayakta alkışlarla kesilmiş.
00:08:39Bu hakikaten utanç verici bir tablo, insanlık adına utanç verici bir tablo.
00:08:44Soykırımdan yargılanan bir yöneticiyi defalarca alkışlıyorsunuz.
00:08:49Böyle bir yaklaşım sergilediğiniz sürece barış oluşturmanız mümkün değil.
00:08:54Hakkaniyetli bir yaklaşımla barış olur.
00:08:57Tarafların hepsinin pozisyonunu, haklılığını görerek barış sağlayabilirsiniz.
00:09:05Adaletli yaklaşarak ama şu anda hiçbir adalet olmadığını tamamen tek taraflı bir yaklaşımla bu olayın ele alındığını görüyoruz.
00:09:15Buradan da bir sonuç çıkacağını ben düşünmüyorum doğrusu.
00:09:18Efendim tabi bütün bu olup bitenler bir taraftan en önemlisi insanların can kaybı.
00:09:23Yani insanların ölümünü geriye döndürmek mümkün olmadığı için en büyük tıramı bu.
00:09:28Diğer taraftan Türkiye bir bölge ülkesi olarak bütün bu istikrarsızlıklardan, jeopolitik sorunlardan etkilenen ülkelerden bir tanesi.
00:09:35Çünkü biz üretim, ihracat yapan ve enerji maliyetleri de bundan ötürü etkilenen ülkelerden biriyiz.
00:09:41Tabi ekonomide de bir yol haritası açıklandı.
00:09:45Sizin de sorumluluk alanlarınızdan ve çok yakından takip ettiğiniz konulardan biri olduğu için.
00:09:51Bu konuda benim gördüğüm kadarıyla hem destek ve takdir bir taraftan bazı soru işaretleri ve bazı eleştiriler de var.
00:10:01Bunları da ben size sormak istiyorum çünkü sizin çok yakından takip ettiğiniz bir konu.
00:10:05Ama hazır Amerika Birleşik Devletleri'nden bahsetmişken ben Sayın Cumhurbaşkanı'nın temaslarını da orada takip ettim.
00:10:12İş dünyası, Türkiye'nin bakanları oradaydı.
00:10:15Benim gördüğüm kadarıyla Türkiye'ye bir ilgi olmaya devam ediyor.
00:10:19Özellikle son dönemde atılmakta olan ekonomi politikalarına bir inanç ve bir destek var Amerika'da.
00:10:27Ve Türk iş dünyasının önemli bir kısmında da ben bunu gördüm.
00:10:31Fakat geçen seneki toplantılarda da acaba bu politikalar sürdürülür mü?
00:10:36Bir takım aksaklıklar olur da bundan vazgeçilir mi gibi şeyler de duyuyordum.
00:10:42Bu sefer de duydum.
00:10:43Acaba böyle bir şey var mı gibi bir kaygı dile getirenler oldu.
00:10:47Bu konudaki kararlılığı ben size öncelikle sormak istiyorum.
00:10:50Yani mevcut devam ettirilmekte olan ekonomi politikaları bazı eleştirilerden ötürü bir sekteye uğrar mı?
00:10:59Bundan bir vazgeçilmesi söz konusu olabilir mi gibi sorular var.
00:11:03Öncelikle bunu sormak isterim size.
00:11:04Bu soru ilk zamanlarda daha fazla vardı doğrusu.
00:11:07İlk hükümetimiz kurulduğunda yeni bir politika çerçevesi şekillendirdik.
00:11:14Geçen yıl Eylül ayında ilk OVP ile aslında politikalarımızda ciddi bir güncelleme yapmış olduk.
00:11:20O tarihlerde işte bu devam edecek mi olacak mı diye yerel seçimlere kadar yerel seçim sonrası değişecek gibi argümanlar oldu.
00:11:30Bakın 15 ay geçti değişen bir şey yok.
00:11:33Dolayısıyla politikalarımız kararlı bir şekilde uygulanıyor.
00:11:37Uygulanmaya devam edilecek.
00:11:39Bunda hiçbir tereddüt yok.
00:11:41Birçok testten de geçerek orta vadeli program bugünlere gelmiş durumdayız.
00:11:46Dolayısıyla artık bu tartışmanın ben bir yerinin kalmadığını düşünüyorum.
00:11:50Özellikle uluslararası kuruluşlar kredi derecelendirme kuruluşlarının not artışları,
00:11:56CDS dediğimiz ülke risk birimlerindeki çok ciddi gerilemeler,
00:12:01uluslararası yatırım ortama anlamında da farklı bir noktada olduğumuzu gösteriyor.
00:12:07Dolayısıyla bu politikalar böyle gündelik değişecek şeyler değil Hakan Bey.
00:12:12Bunlar önemli makro ekonomik doğrultular.
00:12:15Sonuç almaya da başladık.
00:12:17Yani programımız çalışıyor.
00:12:19Bütçe açığımız geçen yılla mukayese ederseniz ciddi anlamda düştü.
00:12:25Cari açığımız geçen yıllaki tahminlerimizden çok çok daha iyi bir noktaya geldi.
00:12:31Merkez Bankamızın rezervlerinde net rezervlerde 90 milyar doları aşan bir iyileşme söz konusu.
00:12:39Kur korumalı mevzuat gibi mekanizmalarda çok ciddi bir düşüş söz konusu.
00:12:44Bütün bunlara baktığınızda programımız çalışıyor.
00:12:48Risklerimiz azalıyor ve dezenflasyon sürecine de girmiş durumdayız.
00:12:54Programın en temel amacı enflasyonu düşürmek mücadele.
00:12:58Dolayısıyla orada da bir düşüş trendine ciddi düşüş trendine girmiş durumdayız.
00:13:04Sadece son 3 ayda 23,5 puanlık bir düşüş söz konusu enflasyonda.
00:13:10Tabi ki henüz arzu ettiğimiz yerde değiliz ama artık doğrultu aşağıya doğru.
00:13:15Bu programlarda esas olan şudur Hakan Bey.
00:13:18Nereye doğru gidiyorsunuz?
00:13:20Doğrultunuz ne?
00:13:21İstikamet.
00:13:22İstikamet çok güzel ifade ettiniz.
00:13:24İstikametiniz ne?
00:13:25İstikamet doğru olduğu sürece gündelik şeyler değişir.
00:13:29Bir ay beklentinizin biraz üstünde gelir biraz sonra gelir.
00:13:33Ama nereye doğru gittiğiniz netse bir trendi görüyorsanız burada programı olan güvende pekişiyor.
00:13:41Şu anda dışarıda içeride güven duyulan bir programımız var.
00:13:45Tabi ki eleştiriler olacak.
00:13:47Onlara da saygı duyuyoruz.
00:13:48Hiç mükemmel bir şeyden kul yapısı sonuçta her şey.
00:13:53Mükemmellikten Allah'a mahsus.
00:13:56Ama iyi bir program olduğuna inanıyoruz.
00:13:59Koordineli bir şekilde takım ruhuyla hayata geçiriliyor.
00:14:03Ve Sayın Cumhurbaşkanımızın her şeyden önemlisi çok güçlü siyasi iradesiyle hayata geçiyor.
00:14:09Bu siyasi iradede herhangi bir azalma ve değişiklik olmadığını ifade ediyorsunuz.
00:14:13Kesinlikle.
00:14:14Defalarca bu teyit edilmiştir.
00:14:16Efendim şimdi tam da bu noktada özellikle para politikaları konusunda belli bir yol alındı.
00:14:23Fakat maliye politikalarında acaba bir eksiklik mi var gibi sorular da getiriliyor.
00:14:28Size de bu mutlaka geliyordur.
00:14:30Yani eğer maliye ayağında bu politikaların bir eksiklik varsa bu nedir?
00:14:35Ve bunun için ne yapılmalı?
00:14:37Şimdi maliye politikalarında eksik miyiz değil miyiz rakamlarla bence söylemekte fayda var.
00:14:44Yorum olarak dersek işin içinden çıkmamız zor.
00:14:48Maliye politikalarını değerlendirirken deprem faktörünü de mutlaka göz ardı etmememiz lazım Hakan Bey.
00:14:55Tarihimizin en büyük depremini yaşadık.
00:14:5811 vilayetimizi 14 milyon nüfusumuzu etkileyen bir deprem en büyük afetimiz.
00:15:06Ve son iki yılda geçen yıl harcamalarımızı bugüne çekersek, güncellersek geçen yılki harcamaları.
00:15:142,5 trilyon Türk Lirası bir kaynak ayırdık.
00:15:18Deprem ve deprem bağlantılı işleri.
00:15:20Bu böyle dilek olay gerçekten.
00:15:22Depremin kaybı noktasında farklı yorumlar, tahminler yapıldı.
00:15:26Sizin hesaplamalarınıza göre son veri nedir?
00:15:29Mali açıdan.
00:15:30Ne kadarlık bir fatura çıkar?
00:15:32Hesapladığımız 105 milyar dolara yakın bir rakamdı.
00:15:36Onun altında olmaz üstünde olur diye düşünüyorum.
00:15:39Çünkü iş sadece bir üst yapı inşasından ibaret değil.
00:15:43Üç boyutu var.
00:15:45Yüz binlerce konut inşa ediyoruz.
00:15:47450 bin civarında tamamlanacak inşallah.
00:15:50Bu yıl sonu 200 bin.
00:15:52İleride orta vadede 450 bin.
00:15:55Alt yapılar.
00:15:57Yollar tahrip oldu, tüneller tahrip oldu.
00:15:59Şehir alt yapıları tahrip oldu.
00:16:01Yeni yaptığınız yerleşimlere hastane yapıyorsunuz, okul yapıyorsunuz.
00:16:06Doğalgaz, elektrik.
00:16:08Alt yapı maliyetimiz var.
00:16:10Üçüncüsü sosyoekonomik hayatı canlandırma tedbirlerimiz var.
00:16:14Bütün bunları bir baktığınız zaman bu üç boyuta çok ciddi anlamda büyük.
00:16:20En gelişmiş dediğimiz ekonomileri bile etkileyecek büyük.
00:16:24Buna rağmen bizim bütçe açığımızı ciddi anlamda kontrol ettiğimizi söyleyebilirim.
00:16:29Geçen yıl bütçe açığımızın milli gelire oranı yüzde 5.2 oldu.
00:16:35OVP'de 6.4 demiştik.
00:16:37Beklediğimizden de daha iyi performans gösterdiğimiz hedeflerden biri bu oldu.
00:16:436.4 değil 5.2 gerçekleşti geçen yıl.
00:16:47Bu yıl içinde 6.4 demiştik.
00:16:49Bu yıl sonu itibariyle 4.9 bekliyoruz.
00:16:53Dolayısıyla yüzde 5'in altına indirmiş durumdayız deprem etkisine rağmen.
00:16:57Geçen yılda deprem etkisini çıkarın bütçe açığının milli gelire oranı 1.6'lara kadar düşüyor.
00:17:04Dolayısıyla ciddi bir mali disiplinle hareket ettiğimizi rahatlıkla ifade edebilirim.
00:17:10Ancak şunu da söylememiz lazım.
00:17:13Gelecek yıldan itibaren yüzde 3'lere düşen bir açığımız var.
00:17:19Kamu giderlerinin, merkezi yönetim bütçe giderlerinin milli gelire oranında da bir düşüş var.
00:17:27Maliye politikası enflasyonla mücadeleye katkı veriyor mu vermiyor mu?
00:17:31Bunun bence en güzel göstergesi kamu giderlerinin milli gelire oranı artıyor mu düşüyor mu?
00:17:38Biz 2024 için yüzde 26.9 olacak demişiz.
00:17:43Kamu giderlerinin, merkezi yönetim bütçe giderlerinin daha doğrusu milli gelire oranı.
00:17:49Şu anda beklediğimiz gerçekleşme 25.4.
00:17:53Yani 1.5 puan civarında giderlerin milli gelire oranında bir düşüş var.
00:18:00Bu aslında maliye politikasının enflasyonla mücadeleye verdiği desteğin rakamsal ifadesi.
00:18:07Gelecek senede yüzde 3'lere kadar yani 2 puan yaklaşık bu seneye göre bir düşüş öngörüyoruz.
00:18:13Bu da yine maliye politikasıyla para politikasının uyumlu gittiğini.
00:18:17Maliye politikalarında bir eksiklik olmadığını vurgulamak açısından mı?
00:18:21O açıdan söylüyorum.
00:18:22Maliye politikalarında disiplini hiçbir şekilde elden bırakmıyoruz.
00:18:26Bir taraftan tasarruf, bir taraftan verimlilik, bir taraftan gelirleri arttırıcı tedbirler.
00:18:32Bütün bunlarla birlikte maliye politikasında güçlü bir duruş sergiliyoruz.
00:18:36Kamunun özellikle bu tasarruf politikaları uygulamada da beklediğiniz seviyede gelişiyor mu?
00:18:42Bu çok çünkü gündeme getirilen bir konu.
00:18:44Her konuda tasarruf, personel diyelim ki bir kadrolu personeli var.
00:18:50Onun maaşı var veya işte finansal borç ödemeleriniz var.
00:18:54Harcamalarda esneklik olan alanlar vardır, esneklik olmayan alanlar vardır.
00:18:59Büyük bir kısmı aslında çok esnek değil bütçenin.
00:19:02Yani geçmişten gelen ödemelerden oluşuyor.
00:19:06Personel harcamaları, işte diğer finansal harcamalarınız.
00:19:10İşte orada esneklik olan bazı alanlar var.
00:19:13Özellikle cari harcamalar.
00:19:15Nedir?
00:19:16İşte yeni kamu binası yapmayacağız diyoruz.
00:19:18Kiralama olmayacak diyoruz.
00:19:19Araç kullanımına dikkat ediyoruz.
00:19:21Beklediğiniz seviyede mi efendim bu adımlar?
00:19:23Ciddiyetle takip ediyoruz.
00:19:26Ben sizin özellikle çok hassas olduğunuzu biliyorum.
00:19:29Hazine Maliye Bakanlığımız, Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığımız bütün kurumlarımızla takip ediyoruz.
00:19:36Ama ondan da önemli olan verimlilik Hakan Bey.
00:19:39Ben hep bunun altını çizerim.
00:19:41Verimlilik çok önemli.
00:19:42Aynı kaynakla kaynak harcamamak değil esas mesele.
00:19:46Harcadığınız kaynakla doğru kullanıyor musunuz?
00:19:50Verimli kullanıyor musunuz?
00:19:52Bu konuda da çok ciddi tedbirler aldık bütçede.
00:19:55Yatırımlarla ilgili özellikle.
00:19:57Neler yapıyoruz bakın.
00:19:58Birincisi sulama projelerini önceliklendirdik.
00:20:02Özellikle tarla içi sulama.
00:20:04Barajı yapmışsınız.
00:20:06Ana kanallar inşa edilmiş.
00:20:08Son bir hamle yani tarla içini yaptığınız zaman hemen ürüne dönüşecek o yatırım.
00:20:13Yapmazsanız aynı parayı birçok projeye dağıtırsanız sonuç elde edemeyeceksiniz.
00:20:18Odaklıyoruz harcamalarımızı.
00:20:20Bu da verimlilik getiriyor.
00:20:21Peki bu anlattığınız örnek efendim mesela tarımsal ürün fiyatlarında.
00:20:25Çünkü enflasyona çok etkisi olduğu için mutfak.
00:20:27Çok can yakıcı bir konu.
00:20:29Etkisini olumlu yönde görecek miyiz?
00:20:32Olmaz mı?
00:20:33GAP projesine yeniden bakıyoruz.
00:20:35Mesela orada daha nasıl hızlandırabiliriz?
00:20:37Sulamaları nasıl hızlandırırız diye.
00:20:39Bütün bu tasarruf tedbirlerinden istisna kıldık sulamaları.
00:20:43Niye bunu yapıyoruz?
00:20:44Aynen dediğiniz gibi çiftçilerimizin geliri artsın.
00:20:47Tarımsal verimlilik artsın.
00:20:49Ve gıda çoğalınca arz artınca gıda fiyatlarına bunun yansıması olacak.
00:20:54Hem enflasyonla mücadele hem çiftçilerin geliri hem de düşük gelirli vatandaşlarımızın harcamalarında gıdanın payı yüksek.
00:21:03Dolayısıyla gıdayı düşürdüğünüz zaman sosyal refaha da önemli katkılarınız oluyor.
00:21:08Gelir dağılımına katkınız oluyor.
00:21:10Bütün bunları düşünerek sulamaya ayrı bir önem verdik.
00:21:14Bir diğer önceliğimiz demiryolları.
00:21:16Özellikle iltisak hatları.
00:21:19Yani üretim alanlarıyla pazarlar arasında rekabet gücümüzü arttırmak daha düşük karbonlu bir yapı oluşturmak için birçok faydası var demiryolunun.
00:21:29Önümüzdeki yıllarda en öncelikli yine konularımızdan biri bu demiryolları.
00:21:34Özellikle de osb'lerle liman bağlantıları başta olmaktır.
00:21:38Sanayi bölgeleri ve liman bağlantıları.
00:21:40Çok memnuniyet verici.
00:21:41Yani demiryolları dediğiniz için özellikle ben şunu hatırlatayım o zaman.
00:21:45Madem bu konuya girdik.
00:21:47Şimdi Yavuz Sultan Selim Köprüsü bu çok önemli.
00:21:49Üçüncü köprü olarak rekabet oyunda bilinen.
00:21:52Bunun üzerinden geçmesi planlanan bir kuzey demiryolu projesi var.
00:21:56Stratejik ve lojistik anlamda da son derece önemli.
00:21:59Bununla ilgili bu sene ihaleye çıkılacağı söylenmişti.
00:22:02Planlandığı gibi ilerliyor mu efendim bu konu?
00:22:04İlerliyor.
00:22:05Gelecek yıl içinde ihaleye çıkılacak diye biliyorum.
00:22:0930 milyondan fazla yolcu 30 milyon ton yük taşıyacak.
00:22:14Bir taraftan Marmara'yı böyle bir ring gibi demiryolu hattı oluşturacak.
00:22:19Bir taraftan da hem Avrupa'yla hem de Orta Doğu, Kafkaslar gibi bölgelerle
00:22:24uluslararası bir network oluşturacak bir bağlantıdan bahsediyoruz.
00:22:28Hakikaten çok stratejik.
00:22:30İşte Zengezur Koridoru'yla Orta Koridoru'yla da bütünleşecek.
00:22:34Kalkınma yolu dediğimiz bu Irak'ı baştan başa geçip Basra Körfezi'ne inecek
00:22:39yolla da bütünleşen, uluslararası network'la da bütünleşen bir yol.
00:22:43Çok stratejik bir proje.
00:22:45Hazırlıklarımı Ulaştırma Bakanlığımız hızlı bir şekilde gerçekleştiriyor.
00:22:50Gelecek yıl ihaleye çıkılacak diye biliyorum.
00:22:53Efendim bu tasarruf tedbirleri ve yeni birtakım düzenlemeler o zaman bu projeleri etkilemedi.
00:22:58Etkilemeyecek anladığım kadarıyla değil mi?
00:23:00Bunu anlatmaya çalışıyorum.
00:23:01Belli projeleri biz istisna olarak gördük.
00:23:04Onlardan biri işte bu tür kritik demiryolu projeleri.
00:23:07Çünkü bunlar çok büyük fayda getirecek projeler.
00:23:11Odaklıyoruz.
00:23:12Bir diğer mesela önceliğimiz yatırımlarda bitmek üzere olan projelere odaklandık.
00:23:17Şimdi yüz lira paranız var diyelim Hakan Bey.
00:23:20Yüz tane de projeniz var.
00:23:22Her birine birer lira dağıtırsanız hiçbiri bitmiyor.
00:23:26Fayda üretmeden harcama yapmış oluyorsunuz.
00:23:29Bu da enflasyonist aslında.
00:23:30Birkaç örnek verebilir misiniz?
00:23:31Bu da enflasyonist.
00:23:32Mesela ne var bunlar arasında dikkatinizi çeken?
00:23:34Ne diyelim işte binlerce proje var aslında.
00:23:39Okul projesinden hastane projesinden altyapıya kamunun yürüttüğü projeler.
00:23:44Hepsine küçük küçük ödenekler verirseniz hiçbiri bitmiyor.
00:23:48Ama bitmek üzere olan diyelim ki yüzde yetmiş yüzde seksen tamamlanmış.
00:23:53İşte bir yüzde yirmisini ilave ettiğiniz zaman bitip hizmet verecek projeler var.
00:23:59İşte yüz tane okul yapıyoruz.
00:24:01Bunlara öncelik vereceksiniz.
00:24:02Onlara öncelik veriyoruz.
00:24:03Bunu başlattık zaten.
00:24:05Bunları böyle yapıyoruz.
00:24:06Strateji bütçe başkanlığımız dolayısıyla verimliliği kaynak kullanımında verimliliği
00:24:11arttırıyoruz.
00:24:12Bir taraftan da milli geliri oranına giderlerimiz düşüyor.
00:24:16Dolayısıyla maliye politikası hem hacim olarak baktığınızda hem de nitelik olarak
00:24:22baktığınızda odaklanma önceliklendirme olarak baktığınızda enflasyon politikamızı
00:24:28dezenflasyon politikamızı destekleyici maalesef.
00:24:31Sizin efendim ben tarıma ne kadar önem verdiğinizi biliyorum.
00:24:33Özellikle Doğu ve Güneydoğu noktasında bu arada sorular da geliyor.
00:24:37Yeni hal yasası acaba ne olur?
00:24:39Ne zaman çıkar gibi bir soru geldi.
00:24:41Onları Ticaret Bakanlığımız tabii çalışıyor.
00:24:43Benim hani detay söylemem doğru olmaz ama tarım demişken şunu ifade etmek isterim.
00:24:50Ben dediğim gibi hep vurgularım.
00:24:52Modası geçmeyecek bir sektör varsa o da tarım sektörüdür.
00:24:56İnsanlık olduğu olalı işte gıda dediğimiz efendim bir de gıda en temel arz güvenliği
00:25:01stratejik oldu.
00:25:02Pandemide bunu gördük savaşlarda dünya yaşıyor.
00:25:05Bir de efendim iklim kriziyle beraber bambaşka bir tablo çıkıyor karşımıza bizim toprağımıza
00:25:10suyumuza çok tohuma çok sahip çıkmamız lazım.
00:25:13Aynen öyle ve biz su zengini bir ülke değiliz.
00:25:15Bazen yanlış algılar oluşuyor.
00:25:17Kişi başına su miktarımıza baktığınız zaman stres altında olan bir ülkeyiz.
00:25:22Dolayısıyla ve suyun da %70'inden fazlası tarımda kullanılıyor bu arada.
00:25:27Bunu da bilmemiz lazım.
00:25:29Büyük bir oran.
00:25:30Dolayısıyla bizim tarımda su kullanımında verimliliği arttırmamız su varlığına göre
00:25:35havzalardaki bir bitki deseni oluşturmamız planlı bir tarım gerçekleştirmemiz çok
00:25:41kıymetli.
00:25:42Bu yönde de Tarım Bakanlığımız uzun bir süredir çalışıyor ve bir takım dezenformasyonlar
00:25:48da oldu.
00:25:49Hakan Bey bu vesileyle onları da düzeltelim.
00:25:51Yok çiftçiye mazot desteği verilmeyecekmiş gübre desteği böyle sosyal medyada doğru
00:25:58değil mi bu iddialar?
00:25:59Hiçbir alakası yok.
00:26:01Tam aksine biz stratejik bir sektör olarak görüyoruz tarımı çiftçilerimizin bugüne
00:26:07kadar nasıl yanında olduysak bundan sonra da olmaya devam edeceğiz ama bunu daha
00:26:12planlı bir şekilde ve daha sadeleştirerek yani bir sürü kalem yerine daha sadeleştirerek
00:26:18gerçekleştireceğiz.
00:26:19Bu programın bence önemli ve manşetlerinden biri CNN Türk Canlı yayınında Sayın Cevdet
00:26:24Yılmaz çiftçilere yönelik desteklerin biteceğine dönük iddiaların doğru olmadığını
00:26:29söylüyor.
00:26:30Kalem kalem devam edecek ama anladığım kadarıyla verimlilik ve kalite esaslı ve
00:26:39suyu yine dikkate alarak su varlığını yani değişik havzalardaki su varlığını
00:26:44dikkate alarak bir planlama yapılıyor.
00:26:46Dolayısıyla uzun zamandır Tarım Bakanlığımız sayın bakanımız bu konuları çalışıyorlar
00:26:52ve peyder peyde açıklıyor bunları çeşitli kanallarda da detaylarını açıklayacak.
00:26:57İzleyicilerimizi biraz rahatlatmak ve de iyi anlaşılsın diye o zaman yakın zaman
00:27:01içinde tarım ürünleri fiyatlarında bir olumlu yönde bir gelişme beklenebilir mi
00:27:06efendim?
00:27:07Geçen ay ilk defa enflasyon sepetinde gıda da eksi gördük biliyorsunuz.
00:27:12Yani belli bir olumlu seyir görmeye başladık.
00:27:15Yaz mevsimsel etkilerle de birlikte belli bir olumlu seyir görmeye başladık.
00:27:20Önümüzdeki dönemde sadece makro politikalarla değil, az önce söylediğim gibi arzı arttırıcı
00:27:27politikalar.
00:27:28Burada da gap, dap, dokap, kop gibi projelerimiz var biliyorsunuz.
00:27:34Oralarda da yeni yaklaşımlar geliştirmeye çalışıyoruz.
00:27:37Örneğin gap bölgesinde sulama sistemleriyle güneş enerjisi arasında bir bağlantı
00:27:43oluşturmaya çalışıyoruz.
00:27:44Şu anda Enerji Bakanlığımız ve Tarım Bakanlığımız böyle bir proje üzerinde
00:27:49çalışıyorlar.
00:27:50Bu olgunlaştığında kamuoyuyla daha detaylı paylaşacağız.
00:27:53Derinliliği arttırmaya ve üretim arttırmaya güneş enerjisini işte sulamada kullanmayı
00:27:58öngören enerji maliyetlerini azaltma enerji maliyetlerini azaltıp tarımsal üretimi
00:28:03destekleyici bir çalışma var.
00:28:06Çok önemli bir çalışma.
00:28:08Bunlar üzerinde çalıştığımız gap projesi başta olmak üzere tarımsal üretimi dediğiniz
00:28:16üretimi ve kaliteyi arttırmaya çalıştığımız programlar yalnız bir konuda şikayette bulunayım.
00:28:21Lütfen bir vatandaş olarak buyurun efendim.
00:28:23Gençlerin daha fazla ilgilenmesi lazım.
00:28:25Tarım tarımla yaş ortalaması çok yükseldi.
00:28:28Hakan Bey şu anda 58'lerde yanlış hatırlamıyor.
00:28:31Tarımda çalışanların yaş ortalaması çok yüksek.
00:28:35Bizim gençlerimizin tarıma daha fazla ilgi duyması lazım.
00:28:39Bunu da destekleyeceğiz.
00:28:41Özellikle genç çiftçiler ve kadın çiftçilere pozitif ayrımcılık yapıyoruz.
00:28:47Hayvancılıkta örneğin genç bir çiftçi olursa kadın bir çiftçi olursa ilave bir takım
00:28:54destekler verecek Tarım Bakanlığı.
00:28:56Memnuniyet verici bir şey.
00:28:57Bunu duyduğuma sevindim.
00:28:58Ülkemizin gıda arz güvenliği için toprak hayat son derece hayati bir şey.
00:29:04Yani o zaman buradan CNN Türk'ten bir çağrı daha yaptı Sayın Cevdet Yılmaz.
00:29:09Tarımdan uzaklaşmayın.
00:29:11Biz de size destek olmaya devam edeceğiz.
00:29:13Gelin hep birlikte el ele verelim.
00:29:15Yeni modeller geliştirme.
00:29:17Gençleri anlıyorum.
00:29:18Hakikaten bir ayakları şehirde olmalı belki ama yakın kırsal dediğimiz bir şey var.
00:29:23Yani bir ayağınız diyelim kırsalda tarımda bir ayağınız şehirde gibi.
00:29:28Yeni modeller üzerinde de kafa yormaya çalışıyoruz.
00:29:31Bunları önümüzdeki dönemde daha çok tartışacağız.
00:29:35Malum demografik bir dönüşüm de yaşıyor Türkiye.
00:29:38Maalesef yaşlanıyoruz.
00:29:39Gençlerimizi daha fazla bu üretken sektörlere cezbetmemiz lazım.
00:29:44Ciddi bir risk aşamasına geldiğini düşünüyor musunuz?
00:29:46Yani Türkiye'deki bu demografik değişimin yaşlanmanın artmasının bu konuda bir uyarı seviyesine mi geldi?
00:29:54Kesinlikle öyle.
00:29:55Şu anda doğurganlık hızımız Hakan Bey bir buçuk.
00:29:59Yüzde bir buçuk.
00:30:01Fransa'nın bile altındayız.
00:30:03Fransa'dan daha mı düştü Türkiye'de doğurganlık?
00:30:06Şu anda öyle.
00:30:07Doğurganlık hızı ne demek?
00:30:09Bir kadının doğum yapabileceği biyolojik olarak dönemde beklediğimiz doğum sayısı demek.
00:30:17Açıklaması bu.
00:30:21Şu anda bir buçağa düşmüş durumda.
00:30:23Burada kritik eşik 2.1'dir.
00:30:252.1'in altına düştüğü zaman bir ülke bir süre sonra nüfusu azalacak demektir.
00:30:31Türkiye maalesef o kritik noktanın oldukça aşamasında.
00:30:34İnsanlar şöyle düşünmesinler.
00:30:36Bizim nüfusumuz genç ve genç kalmaya devam edecek.
00:30:39Dinamik bir üretim, dinamik bir nüfustur.
00:30:42Böyle bir durum yok.
00:30:44Artık bu değişmekte.
00:30:45Şu anda bu var.
00:30:46Buna demografik fırsat penceresi dönüyor.
00:30:48Bir süre daha belki bir 10 sene böyle gideceğiz.
00:30:51Ama ondan sonra daha yaşlılıkla uğraşmak durumunda kalacağız.
00:30:55Yaşlı bir nüfusumuz olacak.
00:30:57Dolayısıyla şimdiden bizim bu gidişatı görüp politikalar geliştirmemiz lazım.
00:31:02Bugün bu konuda da kabinemizde çeşitli tartışmalar yaptık.
00:31:07Sayın Cumhurbaşkanımız bu konuda yeni bir kurul oluşturma talimatı verdi.
00:31:12Demografik dönüşümle ilgili muhtemelen benim başkanlığımla ilgili bütün bakanlarımızın olduğu yeni bir kurul yapısı oluşturacağız.
00:31:21Bu da yeni bir gelişme.
00:31:23Demografik konularında çok daha güçlü politikalar hayata geçireceğiz.
00:31:29Bizim en büyük gücümüz hakikaten insanımız.
00:31:32Genç nüfusumuz, dinamik nüfusumuz.
00:31:35Ama bunu giderek kaybediyoruz.
00:31:38Bunun farkında olmamız lazım.
00:31:40Buna dönük güçlü politikaları hayata geçirmemiz lazım.
00:31:43Cumhurbaşkanımız boşuna üç çocuk demedi yıllarca.
00:31:46Bu gerçeklikle şimdi yüz yüzeyiz.
00:31:49Bunu görmemiz lazım.
00:31:51Bu gerçekten en temel meselelerden bir tanesi.
00:31:54Ve çok boyutlu politikalarla yaklaşmak durumundayız buraya.
00:31:58Bir süre sonra Türkiye'nin nüfusu düşmeye başlayacak.
00:32:02Bunu görüyoruz.
00:32:03Ve yaş ortalamamız şu anda 33'lere geldi.
00:32:0733-34 yaş ortalama.
00:32:0985 milyon ortalama.
00:32:10Kısa bir süre önce daha 29-28 diyorduk mesela.
00:32:12Bundan birkaç sene önce.
00:32:13Ciddi anlamda yükseldi.
00:32:14Efendim hazırsınız bu konuyu açmışken bir taraftan da Türkiye hep göç alan bir ülke.
00:32:19Yani Anadolu hep göç aldı tarih boyunca.
00:32:21Ama son dönemde bu göç farklı nedenlerle daha da arttı.
00:32:24Ve vatandaşlarımız da bu göç olgusunu daha çok böyle bir kaygı noktasında değerlendiriyorlar.
00:32:30Gerek istihdam gerekse demografik değişiklikler anlamında.
00:32:33Suriye'den, Afganistan'dan ve diğer ülkelerden çok sayıda insan Türkiye'ye giriş yaptı.
00:32:38Bu bir kaygı noktasında görüşlerini dile getiren vatandaşlarımız açısından ne söylemek istersiniz?
00:32:45Bunun hem bu demografik tarafı var.
00:32:48Hem de sosyoloji tarafı var.
00:32:50Ve bir de iş hayatını etkileyen bir boyutu var.
00:32:52Yani bunlar bir şekilde iş hayatına katılıyorlar.
00:32:55Bir takım imkanlardan yararlanmak üzere başvuruda bulunuyorlar.
00:32:59Sosyal güvenlik konuları vesaire vesaire.
00:33:01Eğitim, sağlık gibi.
00:33:03Bu önemli bir konu efendim.
00:33:04Nasıl değerlendiriliyor?
00:33:05Nasıl bakmak lazım?
00:33:06Şöyle bakmak lazım.
00:33:07Vatandaşımız haklı olarak düzensiz göçten şikayetçi.
00:33:11Orada vatandaşımız %100 haklı.
00:33:13Düzensiz göç bütün dünyanın da sorunu.
00:33:16Bizim de sorunumuz.
00:33:17Düzensiz göç, kayıt dışılık.
00:33:19İşte bir takım bu anlamdaki gelişmeler elbette hiçbirimizin tasvip ettiği şeyler değil.
00:33:25Düzensiz göçle de sonuna kadar mücadele ediyoruz.
00:33:28Etmeye devam edeceğiz.
00:33:30Düzensiz göç dediğimiz hukuk dışı, kayıt dışı.
00:33:33Ülkemize bir şekilde gelip burada yaşayanlar.
00:33:38Dolayısıyla bu konuda özellikle İçişleri Bakanlığımız başta olmak üzere çok ciddi bir mücadele var.
00:33:43Onun sonuçlarını da görüyoruz.
00:33:45Son bir yılda ciddi anlamda bir azalma söz konusu burada.
00:33:49Diğer taraftan ama Suriyeliler meselesi bir farklı mesele.
00:33:54Geçici koruma statüsü diyoruz.
00:33:56İşte orada yaşanan çatışmadan dolayı burada yaşayan nüfus.
00:33:59O konuda da çok yalan yanlış rakamlar havalarda uçuşuyor hakikaten.
00:34:0513 milyonlara kadar ben rakamlar duyuyorum.
00:34:07Hakikaten.
00:34:08Söyleniyor yani.
00:34:09Siz de duyuyorsunuz.
00:34:10Çok ölçüsüz, ayarsız açıklamalar yapılıyor.
00:34:14Kayıt dışı olanların.
00:34:16Yakın bir gelecekte tek tek İçişleri Bakanlığımız bu sayımları yaptı.
00:34:20Yakın bir gelecekte de kamuoyuyla paylaşacak.
00:34:223 milyon civarında.
00:34:24Tam rakamı şimdi hatırlayamıyorum.
00:34:267-8 milyon, 10 milyon, 13 milyon.
00:34:28Kesinlikle değil.
00:34:29Herhalde onu söyleyenler, sokakta gördükleri her turisti, yabancı öğrenci, uluslararası şirkette çalışanı.
00:34:35Hepsini herhalde şey zannediyorlar.
00:34:37Suriyeli zannediyorlar.
00:34:38Böyle bir şey yok.
00:34:39Siz 3 milyon dolayında mı diyorsunuz?
00:34:40Evet o civarda.
00:34:41Bunlar kayıtta olanlar mı diyorsunuz?
00:34:43Bunlar işte bizim bildiğimiz İçişleri Bakanlığımızın tek tek sayımını yaptığı, adresine kadar kayıtlarını çıkardığı bir nüfus.
00:34:53Dolayısıyla bu konularda detaylı olarak Ali Bey, İçişleri Bakanlığımız kamuoyunu bilgilendirecek.
00:34:59Net rakamlar Sayın Ali Yerlikaya.
00:35:02Çok güzel bir çalışma yaptılar göç idaremizle birlikte.
00:35:05Yakında açıklanacak mı?
00:35:06Açıklanacak bunlar.
00:35:08Zaman zaman bazı rakamlar da açıklanıyor.
00:35:11Bunlar herhalde siyasi olarak polemik konusu yapılan şeyler.
00:35:15Kesinlikle o dediğiniz uçuk rakamlar söz konusu değil.
00:35:18Yani kısaca şu düzensiz göçe karşıyız.
00:35:21Suriye'de de bir arayış var biliyorsunuz.
00:35:25Orada huzur güven ortamı oluşturdukça geri dönüşleri hızlandırı şu ana kadar 700 bin civarında dönüş oldu.
00:35:32Daha da hızlandırma yönünde gayret içindeyiz.
00:35:35İnşallah bu da heyder pey gerçekleşecek.
00:35:38Onu da o yönde de çaba sarf ediyoruz.
00:35:41Sayın Cumhurbaşkanı ile Suriye Devlet Başkanı Esat arasındaki görüşmeye dair bir şey var mı?
00:35:47Yakın zamanda olabileceğine dair bir umut var mı?
00:35:49İşaret var mı?
00:35:50Belli yaklaşımlar Türkiye olarak biliyorsunuz.
00:35:52Yeni bir yaklaşım ortaya koymuş olduk.
00:35:54Ben inanıyorum ki bu gerçekleşecektir.
00:35:57Çünkü sonuçta komşu olarak bir arada yaşıyoruz.
00:36:00Özellikle Orta Doğu'daki bu yangın yerine döndü hakikaten.
00:36:04Bu ortamda herkesin de hakkını hukukunu koruyarak elbette bütün kesimlerin hakkını hukukunu koruyarak
00:36:12Suriye'de yeni bir yapı oluşması huzur ortamı oluşması bizim için de çok kıymetli.
00:36:17Ama son bir şey söyleyeyim.
00:36:19Lütfen buyurun efendim.
00:36:20Düzensiz göç tamam ama düzenli göç dediğimiz bir şey de var.
00:36:23Bu ikisini karıştırmamak lazım.
00:36:26Gelişmiş ülkelerde ABD'de Green Card dediğimiz şey var.
00:36:30Avrupa yine düzenli göç alan bölgelerden bütün ekonomiler belli bir gelişmişlik seviyesine ulaştığı zaman
00:36:39sosyal yapı kültürel yapı bir yere geldiği zaman bazı konularda çalışacak insan bulamıyorsunuz artık.
00:36:46Kendi vatandaşınız bazı işleri yapmak istemiyor.
00:36:49İşte bu girmek istemiyorum.
00:36:51Hani bütün işler kıymetli bana göre ama bazı işleri bazı hizmet sektörleri bazen de tarım alanları yapmak istemiyor.
00:36:59Vatandaşınız işte oralarda planlı kayıtlı olmak kaydıyla hangi ülkeden geleceği belli olmak kaydıyla düzenli göçede ülkemizin ihtiyacı var.
00:37:11Bunu bu gerçekliği de görmemiz lazım.
00:37:13İş dünyasıyla her bir araya gelişimizde hangi ile gidersem gideyim ben genelde iş dünyasıyla buluşuyorum Hakan Bey.
00:37:20Evet konuşuyoruz.
00:37:21Birinci ifade ettikleri sorun yeterince iş gücü bulamıyoruz.
00:37:27Yani fabrika özellikle sanayide ve tarımda belli hizmet sektörlerinde.
00:37:32Dolayısıyla buralardaki açığı öncelikle tabii ki kendi içimizden karşılamalıyız.
00:37:37Mesleki eğitimi geliştirerek kadınların iş gücü piyasasına daha fazla katılımını sağlayarak diğer bir takım politikalarla iş kurum politikalarıyla elbette sağlamayacağız.
00:37:49Ama ne yaparsak yapalım bir açık oluşacak.
00:37:53Bunu görüyoruz.
00:37:54Özellikle yaşlanmayla birlikte bu gerçekliği daha fazla göreceğiz maalesef.
00:37:57Önümüzdeki beş yıllık on yıllık süreçler sonrasında.
00:38:00Dolayısıyla şimdiden bizim planlı, düzenli, kayıtlı bir şekilde bu süreçleri yönetmeyi de tartışmamız lazım.
00:38:09Bunları tartışınca hemen başka yerlere çekmeye çalışanlar var.
00:38:13Bunlara da prim vermemek lazım.
00:38:16Sağlıklı bir şekilde bu işleri tartışmamız ve doğru olan ülkemizin kalkınması için, gelişmesi için doğru olan işleri yapmamız lazım.
00:38:25Efendim şimdi Suriye devlet başkanı bir af ilan etti ve geniş kapsamlı bir af.
00:38:30Siz az önce bir 700 bin dönüş oldu dediniz ya.
00:38:33Bu af neticesinde siz ülkemize gelmiş olan Suriyelilerin önemli bir kısmının daha dönebileceğini düşünüyor musunuz?
00:38:40Onu temenni ederiz ama ben köklü bir siyasi yapılanma olmadan çok kolay görmüyorum doğrusu.
00:38:47Batının yaptırımları var bir taraftan Suriye üzerinde.
00:38:50Onların da kalkması önemli.
00:38:52Şimdi iş adamı diyelim gidecek Suriye'de.
00:38:55Batı tarafından Suriye'ye ekonomik ciddi yaptırımlar var.
00:38:59Türkiye bu yaptırımların kaldırılmasına taraftar mı? Destekliyor mu Türkiye bu konuyu?
00:39:03Türkiye siyasi bir çözümden yana Suriye'de ve bunun için büyük gayret sarf ediyor.
00:39:07Biliyorsunuz Rusya'yla İran'la birlikte çok ciddi mekanizmalar, aslana süreçleri.
00:39:13Türkiye bütün konularda olduğu gibi bu konuda da diplomasiden yana, barıştan yana, huzurdan yana bir ülke.
00:39:20Bizim çıkardığımız bir sorun değil bu ama sonuçların en ağır şekilde biz yaşadık maalesef.
00:39:25Dolayısıyla bizim milli menfaatlerimizde, insani değerlerimizde bunu gerektiriyor.
00:39:30Suriye'de huzur ortamını oluşturma ama bunu yaparken bütün ilgili kesimler.
00:39:36Hangi mezhepten olursa olsun, hangi etnik kimlikten olursa olsun tüm Suriyelileri kapsayan bir yeni anayasa, yeni siyasal yapılanma gerekiyor ki huzur içinde insanlar yurtlarına dönsün.
00:39:48Niye dönmesinler kendi yurtlarına? Sonuçta geçmişlerinin olduğu, mallarının, mülklerinin olduğu yer.
00:39:55Ama bu haliyle tabii ki çok elverişli değil, tam bir güven oluşturduğunu ifade edemem.
00:40:02İleride ben inanıyorum ki bu siyasi süreçlerde ilerledikçe, güven ortamı geliştikçe daha fazla Suriyeli kendi ülkesine dönecektir diye inanıyorum.
00:40:12Biz de bunu destekliyoruz elbette.
00:40:14Efendim ben Amerika Birleşik Devletleri'nde Sayın Cumhurbaşkanı'nın temaslarını izlerken Birleşmiş Milletler Marjı'nda bu sefer biraz daha çok ekonomi tarafına yoğunlaştım, takip ettim.
00:40:23Orada Ömer Bolat, Ticaret Bakanı, Alparslan Bayraktar, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı, Mehmet Fatih Kacı, Sanayi ve Teknoloji Bakanı ve de Mehmet Şimşek, Hazine ve Maliye Bakanı ayrı ayrı ve topluca görüşmeler yaptılar.
00:40:37Ben ilgi olduğunu görüyorum.
00:40:40Gerçekten Amerika Birleşik Devletleri merkezli veya orada uluslararası faaliyette bulunan kuruluşlar, şirketler acaba Türkiye'de ne yapılabilir fırsatlarını daha fazla yoğunlaşmış vaziyetteler.
00:40:512005-2007 arasında büyük bir yatırım gelmişti Türkiye'ye.
00:40:56Türkiye ABD İş Konseyi Tayyip Başkanı Murat Özreyn'le, Sayın Murat Özreyn'le konuştuk.
00:41:02O da hatırlattı bunu.
00:41:03Dedi ki yani gerçekten yani 90 milyar dolara yakın yatırım değil mi?
00:41:07Doğrudan yatırım geldi.
00:41:08O dönemde 2005'li dönemlerde büyük bir yatırım gelmişti.
00:41:14Benim hissiyatım dedi momentum ve rüzgar tekrar oraya doğru dönüyor.
00:41:19Tekrar böyle büyük bir yatırımın gelmesi söz konusu olabilir önümüzdeki birkaç sene içinde.
00:41:24Ama o büyük yatırımın geldiği dönemde Sayın Cevdet Yılmaz siz de o dönemi çok iyi hatırlayacaksınız.
00:41:30İşte beraber birçok yayın da yaptık.
00:41:32Önemli bir çipa vardı.
00:41:34Neydi Avrupa Birliği çipası.
00:41:36Onun büyük bir katkısı olduğunu kabul etmek lazım.
00:41:38Doğru.
00:41:39Şimdi bugün öyle bir çipa var mı bu rüzgarı momentum harekete geçirecek?
00:41:43Bugün de bir fırsat penceresi var Hakan Bey.
00:41:46Bir defa batıyla uzak doğunun bu jeopolitik gerilimleri ve pandemi döneminde yaşanan
00:41:53lojistik sıkıntılar şunu gösterdi.
00:41:56Bir yere bütün yumurtaları aynı sepete koymamak gerektiğini gösterdi.
00:42:01Dolayısıyla bir yeniden yerleşme düzeni oluşuyor sanayide küresel ölçekte.
00:42:06Bu Türkiye'nin de faydalanabileceği bir ortam.
00:42:10Üç kıtanın ortasında müthiş lojistik avantajları olan nüfusu hala yaşlanmıyor.
00:42:17Her şeye rağmen genç nüfusu olan girişimci bir nüfusu olan çalışkan insanlar olan
00:42:23bir ülkeden bahsediyoruz.
00:42:25Bir taraftan da dünyanın haline bakın nisbi olarak bakmak lazım bu işlere.
00:42:30Dünyanın birçok bölgesinde savaşlar, çatışmalar, huzursuzluklar varken Türkiye
00:42:35çok şükür huzurunu ve siyasi istikrarını koruyan bir ülke.
00:42:39Bu büyük bir avantaj aslında.
00:42:41Yatırımcılar açısından da büyük bir avantaj.
00:42:43İşte Irak'ın haline bakın Suriye'ye, Ukrayna'ya, Balkanlara her tarafta gerçekten bir kargaşa
00:42:49ama Türkiye bir huzur adası gibi adeta bu bölgemizde.
00:42:53Dolayısıyla Türkiye'nin ciddi anlamda avantajları var ve bu fırsatlardan istifade
00:42:59edebilecek durumdayız.
00:43:00Son 20 yılda 268 milyar dolar doğrudan yatırım almışız.
00:43:06Şimdi işte önümüzdeki dönemde yine ciddi anlamda hızlanmasını bekliyoruz.
00:43:11Son yıllarda küresel yatırımların yüzde birini alır hale gelmiş Türkiye.
00:43:17Hedefimiz ne?
00:43:18Hedefimiz bir buçuk.
00:43:20Küresel yatırımların yüzde bir buçuk ne kadara tekabül eder?
00:43:24Yaklaşık olarak milyar dolar.
00:43:26Yani işte bir trilyon olursa on beş olur.
00:43:29İki trilyon olursa küresel otuz olur.
00:43:31Dünyadaki hal ve gidişata bağlı.
00:43:34Dünyada da işte bu anlamda olumlu bir hava görüyoruz.
00:43:37Özellikle bu faizlerin düşmesi, dünya merkez bankaları, Fed'in Avrupa Merkez Bankası'nın
00:43:44girdiği eğilim, küresel likiditenin de arttığı bir döneme giriyoruz.
00:43:49Rüzgar bizim lehimize mi dönüyor?
00:43:51Lehimize.
00:43:52Birkaç açıdan lehimize.
00:43:54Bir tanesi bu küresel likidite, faiz oranlarının düşmesi gelişmekte olan ülkelere fon
00:44:00akışını hızlandıracak.
00:44:01Birincisi bu.
00:44:02İkincisi emtia fiyatları bizim lehimize.
00:44:05Biz ithalatçı bir ülkeyiz.
00:44:07Petrol başta olmak üzere bir düşüş oldu ve bu ılımlı seyrin devam etmesini bekliyoruz.
00:44:12Küresel istikrarsızlıklara rağmen.
00:44:14Yani jeopolitik risklere rağmen.
00:44:16Orta Doğu ve Rusya'daki durum.
00:44:18Onlar iyileşse çok daha iyi olur.
00:44:20Dolayısıyla şu anda ılımlı bir seyirde gidiyor.
00:44:23Diğer taraftan bizim en büyük pazarımız Avrupa Birliği ve MENA dediğimiz Orta Doğu
00:44:29ve Kuzey Afrika bölgesi.
00:44:31Altmışı yetmişi ihracatımızın bu bölgelere buralarda da nisbi olarak büyümenin artmasını
00:44:37bekliyoruz.
00:44:38Yani hangi bakımdan bakarsanız Türkiye iki bin yirmi beşte daha olumlu bir ortama
00:44:43doğru gidiyor.
00:44:44Yatırımlarında istikrarımız da artacak bu dönemde gelecek yıl bu dönem işte yirmili
00:44:50rakamlardan bahsedeceğiz.
00:44:52Enflasyonda yirmi otuz bandında bir rakama gelmiş olacağız.
00:44:56İstikrarımızın arttığı siyasi güven ortamının olduğu küresel ortamın desteklediği bir
00:45:02atmosferde doğrudan yatırımlarında ciddi anlamda artmasını bekliyoruz.
00:45:06Bunu nereden görüyoruz?
00:45:08Yaset diye bir kurum var biliyorsunuz.
00:45:10Anket yapıyor Yaset yatırımcılar arasında.
00:45:13Bana en son yatırım ortamını iyileştirme koordinasyon kurulunda Yaset başkanımızın
00:45:18söylediği Engin Bey'in söylediği yüzde yüz bir artış var.
00:45:23Geleceğe dönük hani niyetlerde.
00:45:25Bu tabii realize olması bir zaman alıyor.
00:45:28Anketlerde beklentilerini niyetlerini alıyorsunuz ama onun realize olması bir zaman alıyor.
00:45:34Önümüzdeki dönemde doğrudan yatırımlarda ciddi bir artış yaşayacağız.
00:45:39Bu yılın ilk altı yedi ayında altı milyar doları bulduk.
00:45:43Yıl sonunda on milyar dolar doğrudan yatırım doğrudan yatırım anlamında sonuna kadar
00:45:47on milyar doları rahatlıkla aşarız.
00:45:502024'de on milyar dolarla mı kapatırız?
00:45:52Aşarız.
00:45:55Asıl ondan sonraki süreçlerde daha da arttırmak istiyoruz.
00:45:59Yeni bir strateji yayınladık.
00:46:01Doğrudan yatırımlar stratejisi bir cumhurbaşkanlığı kararıyla.
00:46:05Burada bir taraftan yüzde birden bir buçuğa çıkaralım diyoruz.
00:46:09Diğer taraftan niteliğini de arttıralım diyoruz gelen yatırımların.
00:46:13Yüksek katma değerli alan.
00:46:15Özellikle eksiğimiz olan Hakan Bey.
00:46:17Analiz ettiğiniz zaman işte batarya ihtiyacımız var diyelim.
00:46:20Çipe ihtiyacımız var.
00:46:22Başka alanlara.
00:46:23Oralara da odaklayarak bu yatırımları.
00:46:25Sayın Fatih Kacır'ın yoğunlaştığı alan HİT-30 meselesi var.
00:46:29Çok önemli.
00:46:30Ben de çok önemsiyorum.
00:46:31Heyecan yaratan bir şey.
00:46:33Fatih Kacır Bakanımızı tebrik ediyorum.
00:46:35Ekibiyle çok güzel bir çalışma yaptılar.
00:46:37İstanbul'da da Sayın Cumhurbaşkanımızın katılımıyla beraberdik.
00:46:41Çok önemli bir program.
00:46:43Türkiye bir lig atlamalı Hakan Bey.
00:46:47Bizim şu anki iddiamız bu.
00:46:49Bakın son 20 yılı özetleyin derseniz.
00:46:52Alt orta gelir grubundan üst orta gelir grubuna terfi etti Türkiye son 20 yılda.
00:46:58Bu sene inşallah 1.3 trilyon dolarlık bir ekonomimiz olacak.
00:47:0315 bin doları kişi başına gelirde aşacağız bu sene.
00:47:06Hep söylenen bir şey var ya şu meşhur orta gelir tuzağına hapsolduk diye.
00:47:10Ona geleceğim.
00:47:12Bir de orta sınıfın orta tabakadan kendini öyle tanımlayan insanların eriyor olması.
00:47:18Gelirlerinin satın alma gücünün eriyor olmasına dair.
00:47:20Onu da lütfen.
00:47:22Bunu resmen olarak söylüyorum.
00:47:24Bir eşikte Türkiye şu anda.
00:47:26Üst orta gelirden yüksek gelirli ülkeler ligine çıkmak durumunda.
00:47:30Ve o eşiğe gelmiş durumdayız.
00:47:32Bu tabii birçok boyutu olan bir hadise dediğiniz gibi bir nitelik değişimi de gerektiriyor.
00:47:37Ama ekonomik olarak özü teknolojik seviyenizi yükseltmeniz.
00:47:41Katma değeri yüksek teknoloji tabanlı bir ekonomiye doğru dönüşmeniz.
00:47:46Bunu 12. planda da biz ortaya koyduk.
00:47:49Orta boğazeli çerçeve planda da hit 30 gibi programlar da bunun somutlaşmış hali açıkçası.
00:47:56Ve Sayın Bakanımız ekibini tebrik ediyoruz.
00:47:59Bu alanlarda hedefe odaklı bir tanıtım da yapıyoruz.
00:48:04Amerikan'a da yaptılar sunumlarını.
00:48:06Mesela ben de takip ettim.
00:48:08Efendim savunma alanında mesela Türkiye bunu başardı.
00:48:12Tam anlattığınız konuyu.
00:48:14Ve Türkiye bugün belli ürün gamlarında kategorilerinde dünyadaki en iyilerden ciddi ihracatçılardan biri.
00:48:20İHA'lar, SİHA'lar işte bir taraftan Baykar'ın başarısı ortada.
00:48:25Diğer Aselsan'ın ama TUSAŞ'ın ürünleri var.
00:48:29Aramızla ağlamazdık.
00:48:32Bırakın dolar para verdiğimiz halde bize verilmiyordu.
00:48:35Her onlardan geldik buralara biliyorsunuz.
00:48:39Şu anda bakın 5,5 milyar dolar geçen yıl.
00:48:42Savunma sanayi ihracatımız.
00:48:445,5 milyar dolar.
00:48:46Paramızla vermedikleri ürünleri biz şimdi dünyanın dört bir yanına satıyoruz.
00:48:51Kanada'nın vermediği lensleri, kameraları, veskemi vermediklerinin benzerlerine hatta daha ilerine Aselsan yapmaya başlıyor şimdi.
00:48:58Yürekten tebrik ediyorum ben.
00:49:00Bütün emeği geçenleri.
00:49:02Allah razı olsun.
00:49:03Bu ülkenin bağımsızlık diyoruz ya.
00:49:05Beka meselesi.
00:49:07Beka, bağımsızlık.
00:49:08Bir hukuki kısmı var bu işin.
00:49:10200 civarında ülke var dünyada.
00:49:12Kağıt üzerinde hepsi bağımsız.
00:49:14Ama gerçek bağımsızlık teknolojik gücünüzle, bilginizle, üretim gücünüzle oluyor.
00:49:20Başka hangi alanlarda gelir efendim?
00:49:22Mesela savunma alanında biz bu hikayeyi yazdık ve yazmaya devam ediyoruz ya.
00:49:26Buna benzer başka hangi alanlar öncelikli olarak görünmektir?
00:49:30Gerçekçi olarak bakmak gerekirse eğer.
00:49:32Bakın savunma sanayini bir tamamlayayım.
00:49:355,5 milyar doları bu yıl 7 milyar dolara çıkarmayı hedefliyoruz.
00:49:39Savunma sanayisi sadece güvenliğimizi teminat altına almakla kalmıyor.
00:49:44Katma değeri yüksek bir ekonomik yapı, sosyal refah açısından da çok kıymetli.
00:49:49Döviz kazanıyor, cari açıyı azaltıyor, nitelikli istihdam sağlıyor.
00:49:54Oradaki teknolojik gelişmeler diğer sektörlere yayılıyor.
00:49:57Yani birçok açıdan çok çok kıymetli.
00:50:00Sağlık endüstrileri yine sorunuza gelecek olursam.
00:50:04Sağlık endüstrileri savunma sanayindeki başarıya benzer bir hikaye oluşturabileceğimiz bir alan.
00:50:10Öyle mi?
00:50:11Niçin öyle?
00:50:12Büyük oranda kamunun alıcı olduğu bir alan yine.
00:50:15Yani kamu alım gücünün yüksek olduğu bir alan.
00:50:18Nasıl ki savunma sanayinde o kamu alım gücünü kullanıp yerli, milli üretimi teşvik ettiysek.
00:50:24Pazarı hazır olan bir şey.
00:50:25Pazarı hazır olan bir şey.
00:50:26Devletin ağırlıklı olduğu bir yapı.
00:50:28Dolayısıyla ilaç ve sağlık endüstrileri çok büyük bir potansiyel arz ediyor yine savunma sanayi gibi.
00:50:34Ve orada da katma değeri çok yüksek bir yapı oluşturmak mümkün.
00:50:38Bunun da bazı hazırlıklarını yapılıyor.
00:50:40Yakında sonuçlarını alır mıyız?
00:50:41Alırız.
00:50:42Belli bir ölçüde gelişme oldu bu alanlarda.
00:50:45Daha sistemli bir çaba içinde bir hazırlıklar devam ediyor.
00:50:49Bir sağlık vadisi projemiz var örneğin.
00:50:51İşte Ankara Sağlık Hastanesi'nin yanında.
00:50:54Buna benzer projeler.
00:50:56Enerji yine, enerji ekipmanları.
00:50:58Enerji gelmeden efendim çok önemli olduğu için onu hatırlatacağım tekrar size.
00:51:02Yani Türkiye bir takım branşlarda da estetik operasyonları, saç ekimi vs.
00:51:07Transplantasyonlar.
00:51:08Türkiye'de çok önemli pazar.
00:51:10Sağlık turizmi.
00:51:11Sağlık turizmi.
00:51:12Değil mi?
00:51:13Doğru.
00:51:1460 milyar dolar kazanıyoruz.
00:51:15Onu söyleyecektim.
00:51:16Yani onun oluşturduğu büyük bir ekonomi var değil mi?
00:51:18Kesinlikle.
00:51:19Yani endüstri kısmını söyledim ben ama hizmet olarak bakarsanız turizm.
00:51:22Turizmi de bu arada tebrik etmemiz lazım.
00:51:25Bu sene OVP'de 60 milyon turist 60 milyar dolar demiştik.
00:51:30Bunu da yakalayacağız gibi.
00:51:32Yakalıyor muyuz?
00:51:33Yakalıyoruz.
00:51:3460 milyar dolar.
00:51:35İşte 59.6 ama 60 küsüratlı ama aşağı yukarı 60 milyar dolar.
00:51:40Çok büyük başarı.
00:51:42Hele hele bu jeopolitik ortamda bu şartlarda gerçekten turizmimiz büyük bir performans
00:51:48gösterdi.
00:51:49Cari açığımızın kapatılma düşmesinde de ciddi etkisi var.
00:51:53Geçen yıl altılarda olan cari açık bu sene sonunda 1.7'ye kadar düşecek.
00:51:58Bu bu bizi çok çok rahatlatan bir unsur.
00:52:01Dövize ihtiyacımız azalıyor demek bu.
00:52:04Dış borçlanmaya ihtiyacımız azalıyor demek.
00:52:06Turizmde de gerçekten iyi gidiyoruz.
00:52:08Sevindirici taraflardan biri de şu.
00:52:11Geceleme başına gelirimiz de artıyor.
00:52:13Yani sadece dediğimiz şey oydu zaten.
00:52:16Hedeflediğimiz o işte kalitesi de artıyor.
00:52:18Gelir grubundan insanları business class'ta uçan insanların sayısı artarsa mesela Sayın
00:52:23Ahmet Bolat'ın Türk Hava Yolları Yönetim Kurulu Başkanı'nın böyle bir çalışması
00:52:26var.
00:52:27Sizin de o bölgelerinize dönük Taştepe'ler yani bizim Şanlıurfa'da, Göbeklitepe,
00:52:33Karahantepe, ben Gaziantep'e gideceğim yarın Fatma Şahin'in o sınır bölgesine gideceğiz.
00:52:39Güneydoğu'ya herkesin gitmesi lazım.
00:52:41Mardin, Urfa, Diyarbakır, Gaziantep hakikaten muazzam bir medeniyet.
00:52:45Tarihi birikim var.
00:52:47Özellikle Amerika'dan ve batıdan oraya ne kadar çok fazla yüksek gelir grubundan
00:52:51ziyaretçi taşınabilirse Türkiye'nin olağanüstü bir potansiyeli var.
00:52:5460 milyar doların da üzerine çıkılması hayal olmaz diye düşünüyorum.
00:52:58Çok rahatlıkla çıkılabilir.
00:53:00Yani turizmde bizim hakikaten şeylerimiz bakın hedefimizi söyleyeyim.
00:53:052027, 74 milyar dolar.
00:53:082027'de 74 milyar dolara ulaşmayı hedefliyoruz.
00:53:12Yanlış hatırlamıyorsam şu anda dördüncü ülke konumundayız dünyada.
00:53:17En çok ziyaret edilen ülke.
00:53:18Evet.
00:53:19Gelir anlamında.
00:53:22Herhalde ziyaretçi sayısıdır.
00:53:24Ziyaretçi de olur.
00:53:25Öyle olduğunu tahmin ediyorum.
00:53:26Dördüncü ülke konumundayız turizm hacminde.
00:53:28Turizm bakanımız hakikaten sektörden ve olayı çok iyi bilen bir arkadaşımız.
00:53:34Ekibiyle tabii burada iş dünyamıza yürekten teşekkür ediyoruz.
00:53:38Tüm turizmcilere.
00:53:39Türkiye turizmde çok çok olumlu bir yıl yaşıyor.
00:53:43Bütün küresel bölgesel olumsuzluklara rağmen.
00:53:46Demek ki altyapıyı sağlam kurarsanız doğru politikalar izlerseniz şartlar ne olursa olsun bir başarı elde edebiliyoruz.
00:53:54Şevdet Yılmaz beni bir vatandaş olarak ve gazeteci olarak da memnun eden şeylerden biri tanık olduğum için.
00:53:59Türkiye evinin önünde beklerken Sayın Miçotakis geldi.
00:54:02Yunanistan Başbakanı.
00:54:04Orada kabul gerçekleştirdi.
00:54:06Sayın Erdoğan'la görüşme gerçekleştirdi.
00:54:09Çok güzel oldu değil mi Türkiye evimiz?
00:54:11Çok güzel oldu.
00:54:12Evet hakikaten.
00:54:13Gerçekten Türkiye'nin.
00:54:14Tam da BM binasına yürüme mesafesi.
00:54:16Konumu itibariyle de temsil gücü itibariyle de çok önemli bir yer bence.
00:54:20Bu arada Nikol Paşinyan'la görüştü.
00:54:23Erdoğan'la görüştü.
00:54:24Yunanistan Başbakanı ile kabul etti kendisini Türkiye evinde.
00:54:27Şimdi dünya bu kadar küresel istikrarsızlığa doğru sürüklenirken,
00:54:31Türkiye özellikle bu bölgede bir oyun kurucu, kolaylaştırıcı, barışa ve istikrara katkı veren bir ülke olarak öne çıkıyor benim gördüğüm kadarıyla.
00:54:40Komşularımızla ilişkileri de ben öyle görüyorum.
00:54:42Kısa süre önce Sisi buraya geldi.
00:54:44Mısır Cumhurbaşkanı.
00:54:46Suudi Arabistan Birleşik Arap Emirlikleri ile devam eden bir normalleşme süreci var.
00:54:50Esad'la şimdi bir normalleşme süreci var.
00:54:53Ben bunları Türkiye'nin istikrara ve barışa katkısı olarak görüyorum.
00:54:57Yani bunun ekonomik etkileri de olur.
00:54:59Kesinlikle.
00:55:00Bunun hem huzura etkisi olur hem ekonomiye etkisi olur.
00:55:03Gerçekten son dönemde çok ciddi inisiyatifler alındı.
00:55:07Dediğiniz gibi Körfez ülkeleriyle, Mısır'la.
00:55:10Şimdi Karabağ'da tabii 30 yıllık bir işgal, hukuksuz düzen sona erdi.
00:55:16Çok büyük bir zafer elde edildi.
00:55:18Şimdi barış süreci var.
00:55:20Azerbaycan'la Ermenistan arasında müzakereler biliyorsunuz devam ediyor.
00:55:24Temenni ederiz ki en kısa zamanda bir barış olsun.
00:55:28Bu bölgede yaşayan insanların aslında menfaatleri ortak.
00:55:32Bakın Yunanistan'da, Ermenistan'da bölge dışından bir takım aktörlerin aslında politikalarına maalesef kurban oldular diyelim.
00:55:43Yani bu bölgeler kendi kararlarını vermeye başladıkları anda inade edilebilir.
00:55:48Doğru şeyler yapılır.
00:55:49O bakımdan ben Paşinyan'da Cumhurbaşkanı'nın görüşmesini çok önemsedim.
00:55:53Bire bir görüşmek, bölgedeki insanların görüşmesi çok önemli.
00:55:57Dışarıdakilerin hesabı farklı Hakan.
00:55:59Tabii.
00:56:00Lobiler başka çıkarları vardır.
00:56:01Diyakorlar, ajandalar veya farklı emperyal hevesleri olan ülkelerin çabaları onlar farklı.
00:56:08Ama ben inanıyorum ki komşular olarak bir araya geldiğimizde konuştuğumuzda
00:56:12mutlaka ortak menfaatlerde buluşuruz.
00:56:16Bizim bir bölgesel ekonomi dediğimiz bir şey var.
00:56:19Şimdi Avrupa'da bütün ülkeler iyi yönetildiği için mi zenginleşti?
00:56:23Hayır.
00:56:24Bir bölgesel dinamik var.
00:56:25Evet.
00:56:26O bölgesel dinamik harekete geçince bütün ülkeler bundan payını alıyor.
00:56:30Bizim de barışa, huzura ve refaha ihtiyacımız var.
00:56:34Kafkaslar'da, Balkanlar'da, Orta Doğu'da Türkiye işte refah üreten, istikrar üreten bir ülke.
00:56:41Komşularıyla da birlikte bunu neden başarmasın?
00:56:44Bizi efendim herkesle konuşabilmek çok önemli.
00:56:47Şimdi bakın Sayın Vucic'le görüştü Sırbistan Devlet Başkanı ve yani kişisel olarak
00:56:53diyaloglarının da çok güçlü olduğu bir lider.
00:56:55Bir taraftan da Anadolu Başbakanı'yla gördü, kabul etti.
00:56:58Ne kadar güzel bir şey bu.
00:56:59Herkesle görüşebilmek bir diplomatik, zenginlik ve bir yeni açılım ortaya koyuyor.
00:57:04Türkiye'nin böyle bir tarihi de bir rolü olduğunu düşünüyorum ben.
00:57:07Bizim coğrafyamız da, tarihimiz de bunu emrediyor.
00:57:10Biz böyle bir tarafa yüzümüzü dönüp başka taraflara sırtımızı dönemeyiz Hakan Bey.
00:57:15Tabii ki ilişkilerimizin niteliği farklı farklı olabilir ama herkesle diyalog kanallarını açık tutacaksınız ki
00:57:23yeri geldiğinde diplomasiyi kullanarak barışı, istikrarı koruma imkanınız olsun.
00:57:28Batı'daki dostlarımızın da bunu anlaması lazım.
00:57:31Bazen Türkiye'ye çok haksız eleştiriler yapılıyor.
00:57:34O eleştirilerden biri de şu.
00:57:35Aslında bu herkesin faydasına bir durum.
00:57:38Tam da o noktada mesela BİRİKS konusunda Türkiye'nin bir ilgisi oldu bu BİRİKS'e.
00:57:43Şimdi Sayın Cumhurbaşkanı da eğer programında değişiklik olmasa kazana gidecek.
00:57:47Tataristan'da bir BİRİKS toplantısı var.
00:57:49Ekim ayı içinde.
00:57:51Bazı iş insanlarında da ben onu duydum.
00:57:54Yani Türkiye'nin yabancılarda, Türklerde değil de.
00:57:57Türkiye Avrupa Birliği'ne üye olmak istiyor.
00:58:00NATO üyesi, Batı İttifakı'nın parçası ama orada ne işi var, ne yapmaya çalışıyor diye tereddüt dile getirenler var.
00:58:06Bu çok haksız.
00:58:07Türkiye yeni bir yol ayrımı, batı ilişkilerinin dengeleme amacıyla mı böyle bir yönelim içindedir acaba?
00:58:14Az önce söyledim.
00:58:16Türkiye'nin hani coğrafya kaderdir diye bir meşhur söz var.
00:58:20Bizim coğrafyamız bütün dünyanın farklı bölgeleriyle ilişkiyi gerektiren bir coğrafya.
00:58:26Bu ilişkinin niteliği farklı olabilir.
00:58:28Biriyle işte başka bir düzeyde olur.
00:58:31Biriyle stratejik bir ilişkiniz olur.
00:58:33Diğeriyle iyi komşuluk ilişkiniz olur.
00:58:35Bir diğeriyle daha ekonomik ilişkiler kurarsınız.
00:58:38Ama her halükarda dünyanın her bölgesiyle 360 derece bizim ilişki geliştirmemiz gerekiyor.
00:58:45Biri diğerinin alternatifi değil.
00:58:48Belki o algıdan kaynaklı.
00:58:49Sanki bir şeyi bırakıp diğer bir yere gidiyor.
00:58:51Böyle bir şey düşünülmesin.
00:58:53Böyle bir şey yok.
00:58:54Biz NATO üyesiyiz.
00:58:55AB aday ülkesiyiz.
00:58:57Ama aynı zamanda biz Orta Doğu'yla, Kafkaslarla, Balkanlarla tarihi ilişkileri olan bir üyesiyiz.
00:59:03Üyelikse bir üyelik gerçekleşirse burada bir çelişkili durum ortaya çıkmaz anlamında mı söylüyorsunuz?
00:59:07Ben görmüyorum hayır.
00:59:09Bunlar birbirinin ikamesi olan şeyler değil.
00:59:13Organizasyonlar değil.
00:59:14Her birinin ayrı bir düzeyi var.
00:59:16Ayrı bir anlamı var.
00:59:17Dolayısıyla Türkiye çok Asya'nda da biliyorsunuz bizim gözlemciliğimiz var.
00:59:22Asya Pasifik.
00:59:23Dolayısıyla Afrika'da yine partner ülke olarak oradaki yapılarla ilişkimiz var.
00:59:27Bir Latin Amerika ile ilişkiniz var.
00:59:29Bundan daha tabi bir şey olamaz.
00:59:31Bu bir şeyi bırakıp başka bir yere gitmek değil.
00:59:34Dünyanın farklı coğrafyalarıyla daha kurumsal ilişkiler geliştirme çabası.
00:59:39Bu da ekonomimizin, ticaretimizin, yatırımların önünü açacak farklı alternatifleri değerlendirmemize imkan verecek.
00:59:47Bir üyelik kararı çıkacak gibi görüyor musunuz orada?
00:59:49Birikis konusundaki tahmininiz nedir?
00:59:51Bilmiyorum göreceğiz tabi.
00:59:53Ama Türkiye hakikaten burada kilit bir konumda.
00:59:57Onun altını tekrar çizmek isterim.
00:59:59Ve bu da herkesin lehine, kimsenin aleyhine değil.
01:00:02Barışı isteyen, diplomasiyi isteyen, diyalogdan yana olan hiç kimsenin Türkiye'nin bu açık kanallarından şikayetçi olmaması lazım.
01:00:11Çok önemli açıklamalar geliyor.
01:00:13Sayın Cevdet Yılmaz, Cumhurbaşkanı Yardımcısı CNN Türk'te canlı yayın konumuz ve programımızın ilk bölümünde gerçekten çok önemli açıklamalar geldi.
01:00:21Ekonominin gidişatına dair ve diğer yatırımlarla ilgili turizmde dair olmak üzere teknolojik işbirliği bütün bu konuları konuşuyoruz.
01:00:29Şimdi efendim, Türkiye ile ilgili dile getirilen şeylerden biri de hep uzun süredir öyle oldu.
01:00:37Zaman zaman daha çok dile getiriliyor.
01:00:39Öngörülebilir olması, günlük kararların alınmaması, hukukun üstünlüğü meselesi ve tabi demokrasiyle de ilişkilendirilen bir konu.
01:00:49Kişi hak ve özgürlükleri de bununla birlikte değerlendiriliyor.
01:00:53Zaten Türkiye'nin yola çıkış, sizin AK Parti'de ilk reform hareketlerinizde de önemli şeylerden biriydi bu reformlar.
01:01:00Kopenhag kriterleri, Mahsir kriterleri.
01:01:02Dolayısıyla öngörülebilirlik konusunda Türkiye nerede?
01:01:06Bu konuda ne söyleyebiliriz?
01:01:08Çok çok önemli bir konu.
01:01:10Çünkü efendim yatırımlarda bu çok önemli bir konu.
01:01:12Doğru, kesinlikle.
01:01:13Sadece demokrasi, insan hakları için değil, ekonomi için de çok önemli bu.
01:01:18Özür dilerim.
01:01:19Nasrallah öldürüldü diye açıklamalar var.
01:01:22Bu arada devam edeceğiz konumuzu ama.
01:01:25Bu değerli izleyicilerimiz, bu programımızın başında da ben hatırlatmıştım.
01:01:31Açıklamalar geliyor fakat teyit edilmedi diye.
01:01:35Hasan Nasrallah, Hizbullah'ın Lübnan'daki yapılardan bir tanesi.
01:01:40Batılı ülkeler ve İsrail tarafından terör örgütü olarak görülüyor.
01:01:44Fakat bir yapı, bir siyasi yapı bir taraftan da.
01:01:47Onun lideri, uzun yıllardır yani 30 küsur yıllık bir lideri olduğunu ifade edelim.
01:01:52Hasan Nasrallah, öldürüldü mü öldürülmedi mi diye bir soru işareti vardı yapılan hava saldırılarında.
01:01:59Çünkü karargahlarını vurdu İsrail ordusu.
01:02:02İsrail tarafından yapılan açıklamayı ekranlarınıza getirdik.
01:02:06Öldürüldüğüne dair bir değerlendirme, bir haber var.
01:02:09Bu konunun detayları elimize ulaştıkça sizlerle paylaşacağız.
01:02:14Tam teyit edilmesini beklemek lazım.
01:02:16Özellikle Hizbullah tarafından yapılacak açıklamaya bakmak lazım.
01:02:19Bu bir taraftan yapılan açıklama.
01:02:21Ama biz bu açıklamayı ekranlarınıza getirdik.
01:02:24Bir şey kaydı düşerek tabii ki diğer tarafı da bakmak lazım.
01:02:27Efendim siz hukukun üstünlüğü konusunda çok önemli bir şey söylüyorsunuz.
01:02:30Çok önemli.
01:02:31Hem demokrasi için hem kalkınma için.
01:02:34Hukuk olmazsa olmaz.
01:02:35Ben hep geçmişten de başlayarak şöyle ifade ediyorum.
01:02:40Adalet mülkün temeli olduğu gibi kalkınmanın da temeli.
01:02:43Her alanda adalet.
01:02:45Hakan Bey sadece hukuk sistemi açısından söylemiyorum.
01:02:49Eğitimde fırsat eşitliğinden tutun.
01:02:51Diğer bütün alanlara varıncaya kadar adalet kavramı çok çok kıymetli.
01:02:56FETÖ maalesef bu kavramı çok yıprattı geçmişte.
01:02:59Bunun bir takım maliyetlerini hala belli ölçülerde yaşıyoruz.
01:03:04Ama inşallah yargı reformu stratejimizle eğitimdeki fırsat eşitliğiyle başka
01:03:10inisiyatiflerimizle adaleti güçlendirmeye devam edeceğiz.
01:03:14Biz ekonomiyi de niye yapıyoruz?
01:03:16Bütün bunları insan için yapıyoruz.
01:03:18Yani sonuçta amacımız insanın refahı, insanın mutluluğu.
01:03:22Dolayısıyla kalkınmanın amacı da en büyük vasıtası da insandır.
01:03:27İnsanı unuttuğunuz zaman siyasette insanı bir kenara koyduğunuz zaman her şey mekanik hale döner.
01:03:34Dolayısıyla insan odaklı bakmamız lazım.
01:03:36Burada da ekonomik olarak baktığınızda ise çok güzel özetlediniz.
01:03:41Öngörülebilirlik.
01:03:42Bakın ekonominin yatırımların düşmanı belirsizliktir.
01:03:46Belirsizlik ne kadar fazla olursa insanlar o kadar atalete sürüklenirler.
01:03:51Bekle gör moduna girerler.
01:03:53Ama siyasi istikrarınız varsa ve politika istikrarınız varsa öngörülebilirlik artar.
01:04:01Bu da yatırım ortamını iyileştirir.
01:04:03Daha fazla yatırım olur güven ve istikrar ortamında.
01:04:06Türkiye'de şu anda güçlü bir cumhurbaşkanlığımız var.
01:04:10Liderliğimiz var.
01:04:11Güçlü bir cumhur ittifakı var meclisimizde.
01:04:14Dolayısıyla siyasi istikrarımız var.
01:04:16Siyasi belirsizlik yok.
01:04:18Politika belirsizliklerini de orta vadeli programla ortadan kaldırdık.
01:04:23Dolayısıyla orta vadeli program da politika anlamında belirsizlikleri kaldırdı.
01:04:28Hem siyasi anlamda hem politikalar anlamında öngörülebilirliğin güçlendiği bir dönemdeyiz.
01:04:35Ve bu şekilde de yatırım ortamına ciddi katkı sunduğumuza inanıyorum.
01:04:39Ama adalet sisteminde daha yapmamız gerekenler var.
01:04:43Bu konuda...
01:04:44Hukukun sünni noktasında atılması gereken...
01:04:47Elbette var.
01:04:48Hukuk alanında da reform iradesi var.
01:04:51Kesinlikle var.
01:04:52Ve biz adımlar atacağız.
01:04:53Şu anda adalet bakanlığımızın üzerinde çalıştığı konular var.
01:04:56Cumhurbaşkanımızın daha önce ilan ettiği yargı stratejisi var.
01:05:00Yargı reformu strateji.
01:05:02Bunu güncelliyoruz.
01:05:03Dolayısıyla bu alanlarda elbette adımlar attık.
01:05:06Atmaya da devam edeceğiz.
01:05:07Hukuktaki durum zaten daha iyiye gitmeden ekonomik politikalarımız da bir yere kadar gidebilir.
01:05:14Adalet, eğitim, teknoloji...
01:05:16Bu tespitler de çok önemli.
01:05:17Çünkü gerçekten ekonomik yatırımlar doğrudan yatırımlar noktasında.
01:05:22Portföy işe bir tarafa...
01:05:24Hukuki güvence diyoruz mesela.
01:05:25Mesela bir 1 milyar dolar, 2 milyar dolar bir yatırım getirecekse bir kuruluş...
01:05:30Yarın ne olur?
01:05:31Bu ülkedeki durum, hal ve girişat nedir?
01:05:33Bu doğru.
01:05:34Ama bir taraftan daha Hakan Bey, şunu da söyleyelim.
01:05:37Afrika'daki bir takım ülkelerin Türkiye'den daha iyi bir hukuki düzenine sahip olduğunu iddia eden bir takım çevreler de var.
01:05:45Türkiye'yi karalamaya çalışan.
01:05:47Türkiye öyle bir durumda da değil.
01:05:49Haksızlık etmeyelim.
01:05:50Haksızlık etmeyelim.
01:05:51Ülkemiz belli bir yere geldi.
01:05:52Eksiklerimiz, noksanlarımız var.
01:05:53Ama biz de bir üçüncü dünya ülkesi, bir buz cumhuriyeti değiliz.
01:05:57Hukukumuz belli bir şey.
01:05:59Uyap sisteminden tutun, başka alanlara varıncaya kadar.
01:06:02Elbette eksikler var.
01:06:03Bunları da gidermeye dönük dediğim gibi çalışmalar yürütüyoruz.
01:06:07Değerli izleyiciler, bir taraftan da ekranda, altyazıda görüyorsunuz.
01:06:11İsrail ordusunun açıklaması bu.
01:06:13Tekrar bunu bu maaşı koyarak ifade etmek istiyorum.
01:06:16Nasrallah'ın yani Hezbollah liderinin öldürüldüğünü iddia ediyor.
01:06:21Bağımsız kaynaklardan bu yönde haberler gelecek mi?
01:06:25Batılı bazı kaynaklarda dün de bu yöndeki haberleri doğrulamışlardı.
01:06:29Evet, öldürüldü demişlerdi.
01:06:31Ayrıca Ali Karati'nin, Hezbollah'ın cephe komutanının da bu karargaha düzenlenen saldırıda hayatını kaybettiği ifade ediliyor.
01:06:38Bu hakikaten üzücü bir tablo tabii.
01:06:40Giderek gerilimi İsrail'in daha da arttırdığını, daha provokatif bir tavır aldığını da çok açık görüyoruz.
01:06:47Eğer doğruysa bu haberler, İran'ı da bu işin içine daha fazla çekecek.
01:06:53İran'da doğrudan bu çatışmaya katılabilir böyle bir risk görüyor musunuz?
01:06:58İsrail yok. Böyle bir arayış içinde olduğu çok açık.
01:07:00Tahrik etmeye çalışıyor.
01:07:02Bence onu istiyor. Daha fazla bölgesel gerilimleri yükseltmek istiyor.
01:07:06Başında da konuştuk.
01:07:08Başka ülkeleri de bu işin içine dahil etme çabası var.
01:07:12Çok yazık gerçekten.
01:07:14Bu tablolar dünyanın düştüğü hali gösteriyor.
01:07:18İsrail gibi bir ülkeyi bu kadar ölçüsüz bir şekilde hareket etmeye sevk eden ortamı sorgulamamız lazım.
01:07:28Bunun arkasındaki destekleyici ortamı oluşturanları gerçekten ciddi anlamda sorgulamamız lazım.
01:07:34Bunun hiç kimseye faydası yok.
01:07:36Bu jeopolitik gerilimlerin, bu insanlık dışı saldırıların hiç kimseye faydası yok.
01:07:42Sonuçta herkesin kaybettiği bir ortam yaşıyoruz.
01:07:47İnşallah aklı selim galip gelir ve bölgemizdeki bu gerilimler daha fazla yükselmeden diplomasiyle,
01:07:57çeşitli ülkelerin ortak uygulayacağı baskılarla bu istikrarsızlığı oluşturma çabası engellenir diye temenni ediyorum.
01:08:07Efendim bir taraftan da yani Uluslararası Bir Toplantı'ya katıldığımızda veya Türkiye'de de işte gazeteci arkadaşlarımıza da bunu soruyorlardır.
01:08:15Bana da soruyorlar.
01:08:16Hakan Bey işte siz bilirsiniz seçim var mı?
01:08:19Takvim şu anda açıklanmış olan bir zaman dilimi var.
01:08:23Yani seçim var mı yok mu diye.
01:08:25İşte o tartışmayı yapanlar tam da belirsizliği arttırmaya çalışanlar.
01:08:29Şimdi ben sorayım.
01:08:30Öngörülebilirliği azaltmaya çalışanlar.
01:08:32Cumhurbaşkanı yardımcısı Sayın Cevdet Yılmaz değerli izleyiciler CNN Türkiye yayınında.
01:08:35Efendim bir erken seçim söz konusu mudur?
01:08:37Kesinlikle söz konusu değil.
01:08:39Bu tartışmayı yapanlar ekonomiye de zarar veriyorlar.
01:08:42Halkımızın hizmetlerine sorunlarına odaklanmamızı da maalesef engellemeye gölgelemeye çalışıyorlar.
01:08:49Genel seçimi ve yerel seçimi son bir yılda bir buçuk yılda yaşadık.
01:08:54Büyük bir demokratik olgunluk içinde halkımız sandığa gitti.
01:08:58Özgür iradesiyle genel yönetimi ve yerel yönetimleri belirledi.
01:09:03Bundan başka ne olabilir ki?
01:09:05Ve yüz yıllık neredeyse bizim bir seçim geleneğimiz var.
01:09:09Böyle yeni bir demokrasiye seçimleriyle tanışmış bir ülkede değiliz.
01:09:14Türkiye seçimlerini yaptı.
01:09:16Siyasi belirsizlikler ortadan kalktı.
01:09:19Ve şu anda Hakan Bey altın kıymetinde bir dönemdeyiz.
01:09:23Bu seçimsiz dönem ekonomimiz için ülkemizin geleceği için işte az önce bahsettik.
01:09:29Birçok reformu yapacağımız birçok atılımı yapacağımız bir dönem.
01:09:33Sürekli seçim yapılan bir ülkede bu orta uzun vadeli işleri yapamazsınız.
01:09:38Gündeminiz ister istemez başka noktalara kayar.
01:09:41Dolayısıyla buradan bahsetmeyi ben çok anlamsız ve yararsız bulduğumu ifade etmek isterim.
01:09:47Bugün halkımız sorunlarına odaklanmamızı bekliyor.
01:09:51Ülkemizi daha ileriye taşıyacak reformlar dönüşümler politikalar bekliyor.
01:09:57Bunları yapmak yerine kısır siyasi çekişmelere dönmek polemiklere dönmek hiç kimseye fayda sağlamayan işler diye düşünüyorum.
01:10:06Dolayısıyla bizim buradaki amacımız çok açık ve net.
01:10:10Bu dönemi halkımızın defa için ekonomimizin daha sağlam temeller üzerinde yükselmesi için değerlendirmeye kararlıyız.
01:10:19Ve bu halkımız bu yetkiyi vermiş durumda bir pencere açmış durumda.
01:10:25Burada da güçlü bir şekilde politikalarımızı hayata geçireceğiz.
01:10:29Gereksiz tartışmalara da girmeden bunu yapacağız.
01:10:32Efendim yatırım danışma konseyi toplantısı var.
01:10:35Uzun bir aradan sonra galiba onuncusu yapılıyor değil mi?
01:10:38Sekiz yıl aradan sonra.
01:10:39Sekiz yıl aradan sonra.
01:10:41Şimdi Sayın Cumhurbaşkanı'nın başkanı siz de katılacaksınız orada olacaksınız.
01:10:45İstanbul'da burada.
01:10:47Neden önemlidir ve nedir bu diye kamuoyu bunu yeterince takip edememiş olabilir.
01:10:52Bunun böyle flaşını bir manşet atmak istersek bugünkü toplantıya dair şimdiden bir ön manşet olsun.
01:10:58Ne atardınız ne söylerdiniz efendim?
01:11:00O sizin işiniz ben ne kadar manşet atabilirim bilmiyorum ama.
01:11:04Peki ben atayım siz söyleyin ben manşet atacağım.
01:11:06Özü şu yani uluslararası bu doğrudan yatırımcı bir takım şirketlerin üst düzey yöneticileriyle
01:11:14Cumhurbaşkanımız bakanlar ve Türkiye'deki özel sektörün çatı kuruluşları buluşuyorlar.
01:11:20Büyük bir zirve bu.
01:11:21Burada da neyi alıyoruz?
01:11:23Bu üst düzey yatırımcıların Türkiye'ye bakışını ve beklentilerini yine en üst düzeyde Cumhurbaşkanımızın başkanlığında almış oluyoruz.
01:11:33Hem bir taraftan da kendimizi yatırım fırsatlarımızı onlara ve bu vesileyle dünyaya aktarmış oluyoruz.
01:11:41Dolayısıyla bu uluslararası yatırım anlamında en üst düzey sahiplenmeyi ortaya koyan bir toplantı diyebilirim.
01:11:49Yani yatırım noktasında yeni bir sayfa açıyor Türkiye ve iradesini ortaya koyuyor.
01:11:55Hukukun üstünlüğü noktasında adımlar atılacak.
01:11:58Gerekirse belli noktalarda teşvikler değerlendirilebilir, konuşulabilir.
01:12:02Öncelikler siz belirlediniz zaten.
01:12:05Mesela dediniz ki tıpkı savunma alanında yapılan başarılar gibi ilaç, sağlık, ürünlerin geliştirilmesi bir dizi yeni başlık ortaya çıkabilir.
01:12:16Efendim enerji de demiştiniz, yarım kalmıştı.
01:12:18Ben tekrar hatırlatmak maksadıyla söylüyorum.
01:12:20Sayın Alparslan Bayraktar'la beraberdik.
01:12:22Amerika Birleşik Devletleri'nde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı.
01:12:26Ben de takip ettim.
01:12:27Yuvarlak masa toplantısında bir araya geldi.
01:12:30Çok önemli görüşmeler yaptı.
01:12:31Çünkü büyük bir ilgi var Türkiye'ye.
01:12:33Hem enerji hub'ı olması noktasında hem geçiş noktası.
01:12:36Çünkü her tarafta yangın var.
01:12:38Türkiye her yönden gelen boru hatlarıyla yeni yatırımlarla önemli bir ülke olabilir.
01:12:44Ben yenilenebilir enerji başlıklarını çok önemsiyorum.
01:12:48Acaba siz de o konuda mı bir şey söylemek istersiniz?
01:12:51Ya da başka bir şey söylemek istersiniz?
01:12:53Enerji en kritik alanlarımızdan.
01:12:55Bir dönem pandemide 100 milyar dolara yakın para verdik.
01:13:00Yıllık fatura ödedik.
01:13:02Bu aralar 70 milyar dolarlar seviyesine geriledi.
01:13:06Ama yarın ne olacağını hiçbirimiz bilemeyiz.
01:13:09Dolayısıyla enerjide bağımsız bir ülke haline gelmek çok kıymetli.
01:13:14Cari açığın düşmesi anlamında makros istikrarımızın oluşması anlamında da çok önemli bir sektörden bahsediyoruz.
01:13:22Burada çok yönlü politikalarımız var.
01:13:24Bir taraftan yenilenebiliri destekliyoruz.
01:13:27Güneş, rüzgar, başka bir takım kaynaklar.
01:13:30Jeotermale varıncaya kadar.
01:13:32Diğer taraftan su potansiyelimizi değerlendirmeye, hidropotansiyelimizi değerlendirmeye devam ediyoruz.
01:13:38Bir diğer yandan nükleer teknolojiler, bir enerji biliyorsunuz.
01:13:43Akkuyu tamamlanmak üzere ilk üniteleri.
01:13:47Buralar yine küçük modüler reaktör konusu var.
01:13:52Bunları çalışıyoruz.
01:13:53Yeni teknolojiler.
01:13:54Bir taraftan da enerji verimliliği.
01:13:57Şimdi en ucuz, en sağlıklı enerji, en verimli kullanılan enerji.
01:14:01Doğru kullanılan enerji.
01:14:04Sanayide, ulaştırmada, konutlarda.
01:14:07Işte ısı yalıtımından tutun.
01:14:09Sanayide daha verimli enerji kullanımına varıncaya kadar.
01:14:13Çok boyutlu bir stratejimiz var.
01:14:15İşin özü şu ama.
01:14:17Bir taraftan da tabii gabarda petrol.
01:14:19Karadeniz'de doğalgaz gibi.
01:14:21Kendi fosil yakıtlarımızı da geliştirme.
01:14:24Sondajlar.
01:14:25Sayın Bakan en son zengin bir kaynak açıkladı.
01:14:28Enerji Bakanı.
01:14:31Gabarda ki biliyorsunuz 100 bin varilla kadar çıkacak.
01:14:34Yine Sakarya gaz sahasında doğalgaz.
01:14:36En son açıkladığı o.
01:14:38Çok ciddi şeyler.
01:14:40Oraya bir gemi geldi galiba.
01:14:42Gemiyle doğalgazı şey yapacağız.
01:14:45Elektriğe dönüşeceğiz.
01:14:47Platform gemi.
01:14:49Çok önemli bir yatırım.
01:14:51Enerjide şunu anlatmaya çalışıyorum.
01:14:54Çok boyutlu politikalarımız var.
01:14:56Güçlü politikalarımız var.
01:14:58Önümüzdeki dönemde en fazla yatırım yapılacak alanlardan biri.
01:15:02Enerji konusu olacak.
01:15:04Önümüzdeki 10 yılın Türkiye enerjideki en önemli oyuncularından biri olacak diyebilir miyiz?
01:15:08Kesinlikle.
01:15:09Burada sadece üretici değil.
01:15:11Aynı zamanda az önce konumumuzdan bahsettik.
01:15:14Dünyada hakikaten özel bir konum.
01:15:16Üç kıtanın ortasında.
01:15:17Bir taraftan Türkmenistan'dan geliyor.
01:15:19Azerbaycan'dan geliyor.
01:15:20Bütün networklerin kesiştiği bir noktadayız.
01:15:22Her şey yolunda gitseydi belki bu Mısır-İsrail gazları gelebilecekti.
01:15:27Dolayısıyla burada aynı zamanda bölge ve dünya enerji piyasasında ciddi bir aktör olmak istiyoruz.
01:15:34Bu ticaretinde enerjinin bir piyasa.
01:15:38Uluslararası bir enerji piyasasında da yine önemli merkezlerden biri haline gelme hedefimiz var.
01:15:44Muhtemelen İstanbul Finans Merkezi'nde bir enerji boyutu önümüzdeki dönemlerde geliştirilecek.
01:15:51Bir diğer önemli konu enerji ile ilgili karbon piyasası biliyorsunuz.
01:15:55Emisyon piyasası.
01:15:57Avrupa Birliği'nin sınırda karbon düzenlemesi yürürlüğe giriyor 2026'da.
01:16:02Bu düzenlemede ihracatçılarımız başta olmak üzere sanayimizi etkileyecek.
01:16:07O konularda da yine bir enerji bir emisyon ticaret sistemi kuracağız.
01:16:12İklim kanunu çalışmalarımız devam ediyor.
01:16:15Meclisimizden de yetkiyi alıp Türkiye'de bir emisyon ticaret sistemi kurup
01:16:20ihracatçılarımızın Avrupa'ya vereceği vergileri yurt içinde tutarak
01:16:26bunu da yeşil dönüşüme harcamak suretiyle sanayinin yeşil dönüşümünü destekleyici bir mekanizma geliştireceğiz.
01:16:33Yani çok boyutlu bir şekilde enerji hadisesine yaklaştığımızı ifade edebiliriz.
01:16:38Nükleerde nasıl bir yol haritamız var onu bir hatırlatalım.
01:16:41Şimdi Akkuyu belli bir yere geldi.
01:16:43Akkuyu devam ediyor.
01:16:44En az iki tane daha yapmak istiyoruz.
01:16:46Sinop onlardan bir tanesi ve belki Marmara bölgesi gündemde olabilecek.
01:16:50Şimdi mesela Macarlar da Ruslarla bir şey yaptılar.
01:16:55Ama orada bir finansman tahtidi uygulamadılar mesela onları.
01:17:01Ama Türkiye bu konuda zorluklarla karşılaşan bir ülke.
01:17:05Ama önümüzdeki süreçte uluslararası finansmanın daha fazla sağlanabilmesi için bir yol açılabilecek gibi görünüyor.
01:17:13Mesela Sinop'ta yeni nükleer santralda burada Türkiye devlet kaynaklarını, kendi kaynaklarını ve uluslararası kaynakları, kredileri mobilize edebilir mi?
01:17:24Harekete geçirebilir gibi değil mi?
01:17:25Daha elverişli bir ortamdayız.
01:17:27Şu anlamda hani global anlamda çünkü Rusya Oknoyla Savaşı nükleeri tekrar Avrupa'nın gündemine de getirdi biliyorsunuz.
01:17:34Daha olumsuz bir bakış hava gelişiyordu.
01:17:37Tam tersine şu anda nükleere daha fazla uluslararası finans var.
01:17:41Ama bir taraftan da tabi Rusya'ya yönelik biliyorsunuz belli yaklaşımlar var.
01:17:46Yani pozitif ve negatif diyelim.
01:17:48Türkiye bir ambargo ile karşılaştı mesela Siemens konusunda o itibariyle onu hatırlatmak istedim.
01:17:53Orada zorluklar var ama bunlar aşılamayacak zorluklar değil.
01:17:56Sonuçta belli bir aşamaya gelmiş bir yatırım.
01:18:00Kısa sürede ilk ünitelerinin devreye girmesini bekliyoruz.
01:18:04Ama bununla da yetinmeyeceğiz dediğim gibi yeni bir takım projeler.
01:18:08Burada da kalkınma literatüründe geç kalmanın avantajı dediğimiz bir kavram var.
01:18:13Bunu öyle mi görmek istiyorsunuz?
01:18:14Öyle görüyorum ben.
01:18:15En ileri teknolojilerle en güvenli teknolojilerle Türkiye bu alana giriyor.
01:18:20Fransa Rusya birçok ülke bu konuya çok eski teknolojilerle girdi.
01:18:26Belki o tesislerin bir kısmıyla çok ciddi sorunlar yaşayacaklar.
01:18:30Bizse en ileri teknolojiyle bütün bu tecrübelerden sonra bu alana giriyoruz.
01:18:36Öyle bir avantajımız da var.
01:18:38Efendim artık programımızın sonlarına geldik.
01:18:40İleride bir sürede almıştık.
01:18:41Çok teşekkürler yayın yönetime böyle bir süreyi verdikleri için.
01:18:44Hazır siz buradayken detaylı konuşmak istedim.
01:18:46Görüşlerinizi paylaşmak istedim.
01:18:48Sağ olun ben teşekkür ederim.
01:18:50Kur konusunda ne söylenebilir?
01:18:52İşte bu kurun baskılandığı, ihracatçıların getirdiği bir takım şeyler var.
01:18:56Dar gelirli vatandaşlarımız enflasyonla mücadelenin bir an önce sonuçlanmasını bekliyorlar.
01:19:03Tünelin ucundaki ışık mı diyelim, gerçek bir rahatlama mı diyelim?
01:19:07Vatandaşlarımızın hissedebileceği, soluk alacağı rahatlama için bir tarih öngörünüzü rica etsem buradan paylaşır mısınız?
01:19:14Kurla başlayacak olursak bizim serbest dalgalı kur rejimimiz var biliyorsunuz.
01:19:20Ta 2000'lerin başından beri Türkiye böyle bir rejim uyguluyor.
01:19:24Sabit kur rejimi yok.
01:19:26Bu ne demek Hakan Bey?
01:19:28Piyasada döviz arzıyla, döviz talebiyle esas itibariyle belirleniyor.
01:19:33Yani döviz bollaşınca fiyatı düşüyor, tabiri caizse kıt hale gelince yükseliyor.
01:19:39Bu cari açıkla ilgili başka bir takım konularla.
01:19:42Dolayısıyla biz esas itibariyle dalgalı kur rejimini uyguluyoruz, uygulamaya da devam edeceğiz.
01:19:47Yalnız Merkez Bankamızın bir kanuni görevi var, kanununda bu yazar.
01:19:52Manipülatif, spekülatif bir takım hadiseler gördüğü zaman buralara elbette müdahale eder.
01:19:58Bugüne kadar etti, bundan sonra da etmesi kanunen zaten vazifesi Merkez Bankası'nın.
01:20:03Dolayısıyla spekülatif bir hadise yoksa esas olarak piyasa belirler kurun fiyatını.
01:20:09Dolayısıyla bizim bu anlamda bir müdahaleciliğimiz söz konusu değil.
01:20:14Kurdaki genel değerlendirmeyi şöyle yapabiliriz.
01:20:18Dezenflasyon politikası izleyen ülkelerde genellikle yerli, milli paralar değer kazanır, güçlenir.
01:20:25Bu genel eğilimdir.
01:20:27Cazibesi artar çünkü yerli paranın.
01:20:29Bu da milli paranın.
01:20:31Bu da neyi getirir?
01:20:33Döviz kurunda farklı bir pozisyon.
01:20:36Ama bu rekabet açısından baktığınızda bazı sektörleri bir miktar etkileyebilir, doğru.
01:20:42Fakat makro rakamlara da bakmanız lazım Hakan Bey.
01:20:46İhracatımız sonuçta artıyor.
01:20:48Bakın TL değer kazanıyor.
01:20:50Ama ihracatımız makro düzeyde bu sene 264 milyar dolara çıkacak.
01:20:55İthalatımız ise düşüyor.
01:20:57Demek ki kur tek belirleyici değil burada.
01:21:00Dış pazarlar çok önemli.
01:21:02Dış piyasalar bizim ihracatımız açısından kurdan da daha önemli.
01:21:06Uluslararası arenada da FED'in faiz kararına baktığımızda faizlerdeki bu düşme eğilimi Türkiye için de bir şey.
01:21:14Olumlu tabii ki olumlu.
01:21:15Likiditeyi arttırıyor.
01:21:16Türkiye'de de faizin düşmesi yönünde bir durum olacak.
01:21:19Biz kendi tabii gelişmelerimize rakam, Merkez Bankamız bu konuda yetkili kurumumuz.
01:21:24Merkez Bankamız gidişata bakacaktır, verilere bakacaktır, beklentileri analiz edecektir.
01:21:30Buna göre kararını verecektir.
01:21:32Ama bizim siyasi yaklaşımımız belli.
01:21:35Adım adım 2026'yı hedefliyoruz tabii.
01:21:40Tekhaneli enflasyon, tekhaneli faiz.
01:21:43Soluklanma tarihi 2026 mıdır? Rahatlama tarihi mi?
01:21:46Rahatlama aslında belli kalemlerde şimdiden başladı.
01:21:49Gelecek yılın ortalarında ben daha ciddi bir şekilde farklı bir ortam olacağına inanıyorum.
01:21:552026'da artık kalıcı fiyat istikrarı dönemi.
01:21:58Orada daha kalıcı bir şekilde istikrar.
01:22:01Ama gelecek yıl bu zamanlar enflasyondan bugünkü kadar bahsetmeyeceğiz.
01:22:06Yalnız mücadelemize sürdürmeye devam edeceğiz.
01:22:09Tekhanelere düşünceye kadar.
01:22:11Sayın Cevdet Yılmaz çok teşekkür ederim efendim.
01:22:13Ben teşekkür ediyorum.
01:22:14Detaylı bir şekilde paylaştınız yorumlarınızı.
01:22:16İzleyenlere güzel bir hafta sonu diliyorum.
01:22:18Size de başarılar diliyorum.
01:22:19Teşekkür ederim.
01:22:20Değerli izleyiciler bu yayını izlediğiniz için hepinize çok teşekkür ediyorum.
01:22:23Cumhurbaşkanı yardımcısı Sayın Cevdet Yılmaz canlı yayında CNN Türk canlı yayınında sorularımızı yanıtladı.
01:22:28Hepinize iyi bir hafta sonu diliyorum. Hoşçakalın.