• 3 ay önce

Category

🗞
Haberler
Döküm
00:00MÜZİK
00:13Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri hoş geldiniz yayınımıza.
00:17Türkiye Günlerdir Kara Harp Okulu mezuniyet töreninde yaşananları konuşuyor.
00:21Orada mezun olan Teğmenler kılıçlarını çektiler ve hep birlikte Mustafa Kemal'in askerleriyiz dediler.
00:27Tabi iktidar cenahında Teğmenlere yönelik ağır hakaretlerde bulunanlar oldu.
00:31İktidara yakın çevreler bunu bir darbe mesajı şeklinde yorumladı.
00:35Ancak AKP sözcüsü Ömer Çelik Teğmenleri savundu.
00:39Bunun yanında Milliyetçi Hareket Partiler'de olayın yaşandığı ilk günlerde Teğmenleri savunurken son olarak Bahçeli'nin yaptığı açıklama ters köşe yaptı.
00:48Bahçeli sayıları 300'ü geçen Teğmen'in kılıçlarını çekip Mustafa Kemal'in askerleriyiz demesini
00:55bayağı polemiklerin üretildiği şeklinde yorumladı.
00:58Bütün bunları bugün konuşacağız.
01:00Konuğumuz Emekli Askeri Hakim Ahmet Zeki Üçok.
01:03Hoşgeldiniz.
01:05Merhabalar, iyi yayınlar diliyorum.
01:07Efendim şimdi ben biraz özetlemeye çalıştım.
01:09Günlerdir süren bir tartışma aslında bu konuya dair.
01:12Herkes de bir şeyler söyledi ama son bir gelişme var.
01:15Burada Milli Savunma Bakanlığı tarafından bu Teğmenleri yönelik bir inceleme başlatıldı.
01:20Dilerseniz oradan başlayalım.
01:22Bu inceleme nereye varabilir, ne yapılabilir?
01:25Çünkü açıklamada deniyor ki disiplin mevzuatı kapsamında kastı kusuru ihmali olan personel hakkında işlem yapılacaktır.
01:33Sizce ilerleyen günlerde neler göreceğiz?
01:37İsterseniz bu eylemin başından başlayalım.
01:40Niye?
01:41Çünkü bu inceleme falan ona bağlı olarak yürüyecek bir şey.
01:46Şimdi bu yemin etme olayı yaklaşıktır 25 yıl yani çeyrek asırdır harp okullarında hepsinde yapılan bir şey.
01:56İlk olarak 90'lı yıllarda harp okulluğu birinci bitiren Teğmen, arkadaşımız nasıl burada da konuşma yapıyor ya,
02:04resmi tören sırasında konuşma yaparken bu kendi yazdığı bu metni konuşmasının sonuna ekliyor.
02:10O kadar beğeniliyor ki bu konuşma.
02:12Ondan sonraki her yıl birinci olan Teğmen resmi törende çıkıyor bu metni okuyor.
02:19Bütün harpiyeliler kendi tekrarlıyorlar.
02:22Bu bütün yıllar boyunca devam ediyor.
02:24Yani yaklaşık 90'lı yıllardan 90-95'ten bu yana gelen yaklaşık 25-30 yıldır
02:31Sayın Süleyman Demirel'in, Ahmet Necdet Sezer'in, Sayın Gül'ün, Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın önünde defalarca bu yemin okunuyor.
02:41Dolayısıyla bu güne kadar okunup hiçbir şekilde herhangi bir darbe vs. şu bu gibi bir anlam çıkarılmayan bir şeyin
02:51bu yıl yapılmasındaki sebep de farklı bir siyasi yön olduğunu değerlendiriyor.
02:57Sayın Mehmet Metin Er yazdı, attı Twitter'de gayrı kanun ediyor.
03:02Yine Sayın Abdülkadir Selvi de korsan yemin ediyor.
03:06Yani bu nasıl bir şey?
03:0825 yıldır Cumhurbaşkanları'nın yani saydığım bütün Cumhurbaşkanları'nın huzurunda edilen bir yemin.
03:14Nasıl korsan yemin oluyor?
03:16Veyahut da nasıl gayrı kanun?
03:18Hangi kanuna aykırı yani?
03:20Kanuna aykırıysa biliyorsunuz Cumhurbaşkanlığı'nın katıldığı törenlerde bütün program.
03:26Bütün program kim konuşacak, ne söyleyecek, hangi dakikada kim yürüyecek, kim nerede selam verecek
03:32Bunların hepsi tek tek Cumhurbaşkanlığı'na gönderilir.
03:36Cumhurbaşkanlığı'nın onayından sonra bunlar yapılır.
03:39Yani bu yeminler yaklaşık çeyrek asırdır Cumhurbaşkanlığı'nın onayıyla törenlerde okunuyor.
03:46O yüzden bunun korsanlıkla gayrı kanun ile bir ilgisi yok.
03:49Hele hele Sayın Bahçeli'nin söylediği gibi dış bağlantılı bir operasyon mekaniğinin alevi şekilde devreye girmesiyle hiç alakası yok.
03:58Ama bu dış operasyonlara geçtiğimiz süreçlerdeki Sayın Cumhurbaşkanlarımız Demirel'den Necdet Sezer'e,
04:06Abdullah Gül'den Recep Tayyip Erdoğan'a yıllarca dış bağlantılı bir operasyona izin vermişler demektir.
04:12Çünkü onların onayı geçmeden burada olamaz.
04:14Ve belki o 2022 yılında bunun onaylamadığı törende okunmasını Sayın Cumhurbaşkanı
04:212023 yılından sonra da bu resmi törenlerde okunmamaya başlandı.
04:272023 yılında resmi törende okunmadı.
04:30Bunun yerine çocuklar 29 Ağustos'ta bir gün önce yine kıyafetlerini giyip,
04:36kılıçlarını kuşanıp yine okul birincisinin önderliğinde bu yemini tekrarladılar.
04:422024 yılında da Sayın Cumhurbaşkanı'nın katıldığı resmi törenden sonra onun akabinde bittiler.
04:49Bugün gördüğünüz gibi Sayın Bahçeli'nin dediği gibi 300 kişi falan değil.
04:54Bütün okulun öğrencileri koşarak Orta Bahçe'ye geldiler.
04:58Ve yine okul birincisi Ebru Eroğlu Teğmen'in söylemlerinin arkasından haykırarak tekrarladılar.
05:06Yani burada suç yok, gayri kanunluk yok, korsanlık yok, dış bağlantı yok.
05:13Yıllardır yapılan bir ritüel var.
05:15Hatırlarsanız komandoların yemini vardır.
05:18Havada, karada, denizde diye yemin ederler.
05:21Yine bizim mavi dereli jandarmalarımızın duası vardır.
05:25Allah'ın adıyla O'nun yaratanım diye devam eden.
05:28Yine Sayın Bahçeli'nin kendisinin bir elini öpen, özel kuvvetler polislerimizin,
05:35hatırlayın bütün sosyal medyada yer almadı mı elleri yukarıda yemin ettiler.
05:41Dolayısıyla bunun resmi kanunda yazmıyor, kanunda böyle bir şey yok.
05:47O yüzden de bu gayri yasaldır falan demek çok abeste iştigal.
05:52Yani bizim bütün askerlerimizin, bütün polislerimizin bir ritüelini böylesine çarpıtmak
05:59ancak bu kasıtlı olan siyaseten bir takım şeyler elde etmek isteyen
06:04veyahut da siyasi yaşamdan silinmiş kişilerin tekrar ortaya çıkma gayreti olarak görüyorum.
06:10Bu çocukların yaptığı hiçbir şekilde suç teşkil etmez.
06:14O yüzden de bu inceleme başlatılması ne olabilir diye düşündüğümüzde,
06:19bakın orada soruşturma da deniyor inceleme, eğer bir şey varsa soruşturma,
06:24soruşturma da gerekiyorsa kavuşturma açılır gibi bir yargılama sürecimiz var.
06:29Burada inceleme neden yapılabilir?
06:31Mustafa Kemal'in askerleri izlemek suç mu bu ülkede?
06:35Veyahut da demokratik, layık, hukuk devletinin bağımsızlığı için ölmeye hazırım demek suç mu?
06:42Eğer bunlar suçsa zaten biz bu ülkede hiç yaşamayalım.
06:45Burada soru inceleme şundan yapılabilir.
06:48Bizim biliyorsunuz daha önceleri de birçok görüntüler birlik dışına çıkarılmıştı.
06:54Onunla ilgili de bizim disiplin kanunumuzun 19. maddesi var.
06:58Ses ve görüntülerin izinsiz dışarıya çıkarılması ile ilgili bir madde var.
07:02Ondan olabilir ama burada da bu temellerin hepsi zaten yemin ediyorlar
07:06böyle bir görüntü kendilerini çekmesi mümkün değil.
07:10Çekmedikleri için ondan da suçlanamazlar.
07:12Orada sizin görüntülerinizde de bakın çok net görülüyor.
07:15Sivil şahıslar görüntüler alıyorlar.
07:17Ve bunları muhtemeldir ki bu sivil oraya katılan aileler veya katılımcılar kimse davetliler, çekip verdiler.
07:25O yüzden ben bu çocukların herhangi bir yaptırımla karşılaşmayacağını düşünüyorum.
07:30Zaten şu anda hepsi izindeler.
07:33Mail izine çıktılar.
07:3515 gün tatil yapacaklar.
07:39Ondan sonra sınıf okullarına katılmışlar.
07:42Tuzla'ya, Topçu Okulu'na, Polatlı'ya falan bunlar da mezun olacaklar.
07:46Kendi kıtalarına katılacaklar.
07:48Ben yine hiçbir Türk Silahlı Kuvvetleri'nde görev yapmış,
07:53Milli Samimi Bakanlığı görevini ifade eden şu andaki kendisi de bir Kararokulu mezunu olan Sayın Yaşar Düler'in de
08:00bu temeller biz Mustafa Kemal'in askerleriyiz dedi diye,
08:04biz bu vatan için ölmeye hazırız dedi diye
08:07onlar hakkında bir soruşturma, açma yanlışlığında olabileceğine asla inanmam.
08:13Bunu ömrünün sonuna kadar taşır.
08:16Yani bu utancı, böyle bir şey yaparsa bu utancı bizim Silahlı Kuvvetlerimize kimse affetmez.
08:22Ömrünün sonuna kadar ona yapışarak gider.
08:24Ölünceye kadar ondan beraber yaşar.
08:26O yüzden ben hoş zaten öyle bir şey yapacağı anlamında söylemedim.
08:30Yapacak olursa diye söylüyorum.
08:32Dolayısıyla hemen çocukların bu kadar fırtına koparacak hiçbir şey yok.
08:37Daha önce siz de hatırlarsınız.
08:39Bizim bu Balyoz Ergenekon dönemleri.
08:44Yok işte bunlar bir tatbikat yaptılar, darbe yapacaklar.
08:49Yok bilmem ne yaptılar, işte şurada şöyle konuştular, darbe planlıyorlar.
08:53Bu da onun benzeri, o FETÖ'cülerin yaptığı o hezeyanların benzeri.
08:57İşte bir takım sosyal medya tröllerinin ve kendilerine bir takım siyasi alan yaratmaya çalışan kişilerin ortaya attığı şeyleri olarak düşünüyorum.
09:07Sayın Bahçeli için de ben kendi danışmanlarının kendisini yeterince bilgilendirmediğini bu konuyla ilgili öyle değerlendiriyorum.
09:15Yoksa kendisi de bilir ki bütün cumhurbaşkanlarının huzurunda bu tören yapıldı.
09:20Belki de bir çoğuna da kendisi de katılmıştır.
09:23TRT arşivleri orada.
09:25TRT arşivleri orada, işte inanmayanlar gelip TRT'den hangi cumhurbaşkanın huzurunda hangi yeminin hangi tarihte edildiğini
09:3395, 96, 97 işte bu yılların hepsi 2022'ye kadar bunları TRT arşivinde bulabilirler.
09:41Yani o yüzden de bu konuyu artık, tabii burada şöyle bir şey de oldu.
09:49Sayın Milli Savunma Bakanı keşke ilk baştan çıksaydı.
09:53Deseydi ki bizim bu konudaki biz kendimiz Milli Savunma Bakanlığı olarak her türlü kontrolümüz altındadır.
10:01Gerekiyorsa disipline aykırı bir şey varsa gereğini yaparız diyecekti.
10:05Bitecekti bu kadar.
10:07Ama ne yaptı? Sesini çıkarmadı.
10:09Genelkurmay Başkanı, aynı Harim Okulu mezunu Genelkurmay Başkanı burada çocukların linç edilmesine sesini çıkarmadı.
10:16Kara Kuvvetleri Komutanımız ki ikisi de benim devre arkadaşlarım yani o yüzden ikisini de eleştiriyorum.
10:21Çocuklarına, bu Harim Okulu öğrencilerine sahip çıkmalıydılar.
10:24Yani bu kadar kurduk kuşun önünde bir sürü abuk sabuk sosyal medyadaki alçakça saldırılara da müsaade etmemeleri gerekirdi.
10:34Ama inşallah bundan sonra daha dikkatli davranırlar ve bugün yapıldığı gibi o suç duyurusunda da devam ettirirler.
10:42Onu kontrol altında tutarlar.
10:44Evet Sayın Üçok sizin de dediğiniz gibi ama aslında onlara sahip çıkan da çok büyük bir kalabalık vardı günlerdir aslında.
10:51Bu da konuşuluyor.
10:52Şimdi orada aslında siz duyurdunuz bunu Türkiye'ye.
10:56Orada yemini ettiren, arkadaşlarına yemin ettiren Ebru Eroğlu'nun bu konuya dair komutanına yaptığı bir açıklama var.
11:03Diyor ki herkes bizi tarikatçı, cemaatçi diye konuşuyor.
11:06Biz Atatürkçüyüz. Bizim cemaatle, tarikatla alakamız olmaz.
11:10Bunu herkes gördü.
11:12Bu yüzden yaptığımdan pişman değilim.
11:14Şimdi bu genç teymeni, bu açıklamayı yaptıran, bu açıklamayı yapmak zorunda hissettiren süreç sizce ne?
11:22Şimdi şöyle biliyorsunuz Harap Okulu 15 Temmuz sonrasında askeri okullar kapandı.
11:28Askeri okullar kapanınca bir de tabii 30-40 bin civarında da FETÖ'lü Haçlısı Örgütü üyesi, subay az subay,
11:35uzman çavuşlar ihraç edilince bunların yerine insan kaynağı gerekiyor.
11:40Bunun için de hem Harap Okulları kapalı olduğu için, az subay okulları kapalı olduğu için
11:45fakültelerin ve meslek yüksek okullarında subay az subay alımı yapıldı.
11:51Tabii bu boşluk o kadar büyüktü ki silahlı kuvvetlerde.
11:54Bütün tarikatlar, cemaatler, birçok grup bu boşluğu doldurmak için,
11:59kendi adamlarını soymak için adeta yarışa girdi.
12:02Şimdi bu sırada tabii ki AK Parti hükümeti de kendisine 15 Temmuz'da yapılan darbeden askerleri sorumlu tuttu.
12:10Çünkü askerler yaptı.
12:12Ve kendisi de bunun için çok radikal önlemler aldı.
12:15Milis Hava Bakanlığı'nı, Genelkurmay Başkanlığı'nı hepsini Milis Hava Bakanlığı'na bağladı.
12:22Karadeniz Hava Kuvvetleri'ni Milis Hava Bakanlığı'na bağladı.
12:25Yüksek Askeri Şura'nın yapısını tamamen değiştirdi.
12:28Yine bu tayin atamaları Karadeniz Kuvvetli Komutanlık'tan alarak Milis Hava Bakanlığı personel başkanlığına verdi.
12:36Yani bütün kontrol AK Parti oldu.
12:40Bu ve bu süre içerisinde de kendisinden olmadığını düşündüğü hiç kimseyi o okullara almadı.
12:46Ve bunların çok çarpıcı örneklerini gördük.
12:49Sarık takıp lojmanda dolaşandan, yeşil cübbe giyip mesaiye gelmek isteyenden, sakal bırakıp,
12:58ben işte sünnettir sakal bırakmak diye resmi üniforma ile birliğe girmek isteyen,
13:04sarıklı amiral gibi böyle birçok kişiyle karşılaştık.
13:07Hatta en son geçtiğimiz 10 Kasım Atatürk'ü anma törenlerinde
13:12oradaki temenlerin bazıları Atatürk'ün fotoğrafını takmama istediler.
13:18Buradan da işte o dönemde yine Atatürk'ü dediğimiz çocuklar işte temenlerde aralarında tartışmalar olduğu basına yansıdı.
13:27Yani bu süreçler böyle geçti.
13:29Fakat zaman içerisinde bunlar tabii nasıl bir imaj oluşturdu?
13:33Ya işte harp okullarına, askeri okullara tarikatçı, amaççılar alınıyor gibi bir kanaat hasıl oldu.
13:40Halbuki bizim harp okullarımızın o geçiş sürecinde böyle oldu ama daha sonraki dönemlerde
13:46yine bu işte hani Sayın Cumhurbaşkanı demiş ki Anadolu'yu gördüm.
13:50Anadolu'nun köyünden kasabasında, belki onlar da yine AK Parti referansıyla falan gelmiştirler.
13:57Büyük ihtimalle il ilçe teşkilatlarına ama bu Anadolu çocukları geldiler harp okuluna.
14:02Burada işte yani şeylere de bakıyoruz.
14:06Hani AK Partili olunca veyahut da başka bir parti olunca efendim bunu Atatürk'ü sevmiyor gibi düşünmemeli.
14:11Çünkü niye?
14:12Geçtiğimiz günlerde yapılan anketi hatırlayın.
14:15Türkiye'de Atatürk'ü seviyor musunuz, ona şükran duyuyor musunuz?
14:19Bütün partiler %90'ın üzerinde bir o şeyle oranla Atatürk'ü sevdiklerine şükran duyduklarına.
14:26Hatta Adalet Bakanı biliyorsunuz bu konuda rahatsız oluyorlar.
14:29İşte büyük bir kesim rahatsız oluyor falan.
14:32Kendi partisinin %82.4'ü Atatürk'e şükran duyduğuna kim rahatsız oluyormuş?
14:39Atatürk'ten işte Atatürk'ü sevdiğini söylüyor.
14:42Ben bu sürecin bir politize edildiğini düşünüyorum.
14:46Hani bu temenimizde bu süreçleri bizzat kendisi yaşadığı için yani basında gördüğü için.
14:53Bir de devre birisi akıllı bir çocuk daha şeyleri olayları okuyabiliyor.
14:58Burada komutan ne oluyor diyor.
15:00Yani herkes diyor cemaatçi, tarikatçı biliyor.
15:03Halbuki biz hepimiz Atatürkçüyüz ve bunu herkes gördü diyor.
15:06Bundan sonra böyle bir şeyle kalacağız.
15:08Bence AK Partililerin bundan mutluluk duymaları gerekirdi.
15:13Çünkü böyle bir şeyle karşı karşıya idiler.
15:16Yani böyle bir ne derler suçlamayla karşı karşıya idiler.
15:20Ve onun olmadığını ispatlayan bir temen grubu var.
15:24Bundan da böyle üzerlerine saldırmak yerine onların arkasında durup destek olmalılar.
15:30Bakın üç tane kızımız darbe okullarını birinci bitirdi.
15:35Diyorlar zaten Sayın Cumhurbaşkanı'na demişlerdi.
15:38Bak bize diyorlardı kadınları bilmem eziyor falan.
15:41Bizim dönemimizde işte birinci oldu gibi.
15:43Yani bence bu olay böyle yaklaşmaları gerekirken
15:46işte troll ordusu dediğimiz 3-5 takipçisi, 10 tane takipçisi olan
15:52belirli kişilerden aldıkları işaretlerle hareket eden
16:00çapulculara uyarak böyle yok toplumun çoğunluğu,
16:05yok işte onları sakinleştirmek için inceleme başlattık falan gibi şeyler de
16:10bence hiç doğru değil.
16:12Bunlara önem verilmemeliydi.
16:14Ama yine de söylüyorum bu incelemenin sonucunda bir şey çıkmamalı.
16:19Çıkmaz da.
16:20Peki.
16:21Sayın'a çok çok teşekkür ediyorum.
16:23Sizin de söylediğiniz gibi tarihimizde ilk kez
16:25hem kara hem hava hem de deniz harp okullarında kadın birincileri gördük.
16:30Büyük bir gururdu bizim için.
16:31Bizim için gündem olacak tek konu da buydu aslında.
16:34Ama konuşulmaya devam etti.
16:36Bizler de konuştuk.
16:37Sizin de dediğiniz gibi küçük bir azınlık bu tartışmaları yürütüyor.
16:41Biz gurur duymaya devam edeceğiz.
16:42Onlar güven vermeye devam edecek diyelim.
16:45Sonlandıralım eklemek istediğiniz bir şey yoksa.
16:47Yani ben burada tabii ki Sayın Müslüman Bakanı'na seslenmek isterim.
16:53Kendisi de bu çocukların mezun olduğu harp okulunun mezunu.
16:58Aynı ruhu taşıyan birisi.
17:00O çocukları en iyi anlayacak olan da kendisidir.
17:03Ben böylesine bir Mustafa Kemal'in askerleriyiz.
17:08İşte bu vatan için ölmeye hazırız diyen kişiler hakkında temeller hakkında
17:14soruşturma açmış bir Müslüman Bakanı olarak tarihe geçmek istemeyeceğine eminim.
17:22O yüzden de kendisine bu konuda suhulette karar vermesini arz ederim.
17:29Yani öyle söyleyelim.
17:30Hani asker gibi konuşayım.
17:31Kendisinden böyle bir talepimiz olur.
17:33Peki efendim.
17:34Çok teşekkür ediyorum katıldığınız için.
17:36İyi günler.
17:37Hoşçakalın.
17:38Teşekkürler.
17:41Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri.
17:43Günlerdir Türkiye Kara Harp Okulu mezunlarının genç teğmenlerin attığı Mustafa Kemal'in
17:49askerleriyiz sloganını konuşuyor.
17:51Burada neden konuşuluyor?
17:52Burada ne gibi bir gariplik var?
17:54Öyle değil mi?
17:55Ancak bu slogandan rahatsız olanlar oldu.
17:57Teğmenlere ağır hakaretlerde bulunanlar oldu.
18:00Hatta bu sloganı bir darbe mesajı şeklinde bile yorumlayanlar oldu.
18:04Son olarak bu olay hakkında bir inceleme başlatıldığını duyurdu.
18:08Milli Savunma Bakanlığı bizde emekli askeri hakim Ahmet Zeki Üçok'la konuştuk.
18:13Bu inceleme sonucunda neler olabilir?
18:15Sayın Üçok'un aktardığına göre orada sivil kişilerin kaydettiği videolar dışarıya
18:20sızmış olabilir.
18:21Burada da askerlerin aslında kendi okullarının içerisinde sivil hayatta değilken kaydettiği
18:27görüntüleri dışarı çıkartması yasak.
18:29Dolayısıyla bu konuda bir inceleme başlatılmış olabilir.
18:33Teğmenlere yönelik bir inceleme bir soruşturma bir ceza olacağını sanmıyorum.
18:37Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler'in de bir Kara Harp Okulu mezunu olarak böyle
18:42bir kararı böyle bir soruşturmayı başlatıp tarihe geçmek isteyeceğini sanmıyorum
18:47dedi.
18:48Sayın Üçok sizler için bu inceleme dair de bütün değerlendirmelerini aktardı.
18:51Aslında belki de bu konuya dair konuşmamız gereken en önemli şey şuydu.
18:56Bu sene Türk Silahlı Kuvvetleri tarihinde ilk kez Kara Harp Okulu, Deniz Harp Okulu
19:02ve Hava Harp Okullarının birincilerinin hepsi kadındı.
19:05Ve aslında kılıcını çekip arkadaşlarına Mustafa Kemal'in askerleriyiz sloganına
19:10attıran kişi de dönem birincisi kadın arkadaşımız Ebru Eroğlu'ydu.
19:14Genç teymenin bu sloganıyla aslında vermek istediği mesajı da sonrasında kendisi
19:19özetledi.
19:20Herkes bizi tarikatçı cemaatçi diye konuşuyor.
19:22Ancak biz Atatürkçüyüz.
19:24Bunun bilinmesini istedim.
19:25Pişman da değilim demiş.
19:27Hepsiyle gurur duyuyoruz.
19:29Mustafa Kemal'in askerleriyiz demek bizce sorun değildir.
19:33Bunu diyenden rahatsız olanlar varsa burada belki bir sorun vardır.
19:37Sorun aramak gerekir diyelim.
19:38Burada nokta alıyalım.
19:39Şimdilik hoşçakalın.

Önerilen