Komünist İmparator | Nikolay Çavuşesku

Kaan Ünsal Alphan

geçen ay

Kanalıma üye olmak için http://wedia.link/KaanUnsalAlphanKATIL linkine tıklayabilirsiniz.
Bazı kaynaklar:
https://www.gazeta.ru/politics/2018/01/26_a_11626555.shtml?updated
https://realnoevremya.ru/articles/181674-istoriya-rumynskogo-vracha-usynovivshego-16-vich-polozhitelnyh-detey
https://www.forbes.ru/forbeslife/475377-deti-diktatury-kak-v-rumynii-neskol-ko-pokolenij-obrekli-na-zizn-v-priutah
https://planetofhotels.com/guide/ru/rumyniya/buharest/dvorec-parlamenta-v-buhareste

Müzik:
Ender Güney https://www.youtube.com/channel/UCHEioEoqyFPsOiW8CepDaYg
Kapak Tasarımı: Ramazan Kaba https://www.behance.net/ramazankaba
Kardeş kanallarım:
Mirage Serap Yılmaz https://www.youtube.com/channel/UCRzQKQkZPnUvh9uB60W58bQ
Mesart: https://www.youtube.com/channel/UCf_7KxOeL24quiF6CX3LtCA

"Mucize diye bir şey yoktur, sadece biz evreni çok az biliyoruz..."

Kaan Ünsal Alphan YouTube Kanalına Hoş Geldiniz. Birbirinden özel içeriklerimizden haberdar olmak için http://wedia.link/kaanunsalalphan linke tıklayarak abone olabilirsiniz.

Kaan Ünsal Alphan'ı Facebook'tan takip etmek için: https://www.facebook.com/kagan.alphan linke tıklayabilirsiniz.

Kaan Ünsal Alphan'ı Instagram'dan takip etmek için:
https://www.instagram.com/kaanunsalalphan/?hl=tr linke tıklayabilirsiniz.

Kaan Ünsal Alphanı Twitter'dan takip etmek için: https://twitter.com/KaanUnsalAlphan linke tıklayabilirsiniz.

Bunlar da hoşunuza gidebilir;

Tüm belgesellerimizi izlemek için http://wedia.link/7YDX7 linkine tıklayabilirsiniz.

Şiir ve hikayeleri izlemek için http://wedia.link/JSqvG linkine tıklayabilirsiniz.

Podcastleri izlemek için http://wedia.link/wP3Wo linkine tıklayabilirsiniz.

Kaan Ünsal Alphan videolarını izlemek için http://wedia.link/le5D1 linkine tıklayabilirsiniz.

Sesli Anlatım videolarını izlemek için http://wedia.link/NALHz linkine tıklayabilirsiniz.

Kaan Ünsal Alphan Kanalı

Gerçeğin peşinde; varlığın tüm bilinmeyenlerini, gün yüzüne çıkmaya çalışan hakikati, hasır altı edilmiş fenomenleri, gizemli olayları, belge, bilgi ve tanıklarıyla ortaya çıkarmaya çalıştığımız belgesellerimizle tarihe not düşüyoruz.

#KaanÜnsalAlphan #belgesel #çavuşesku

Category

🎥

Kısa film

Döküm

Tüm video dökümünü görüntüle

00:00:00Astronotlar geminin yakınlığında anlaşılmaz ve açıklanamaz birşeyler anlatan erbe yani alman ırksal araştırma ve eğitim yaklaşık 3500 yıl önce altın çağını yaşamış antik sesler çığlıklara, kurumalara ve telgraf bildirim sesleri anlatıyor.

00:00:20Dünya tarihinin en korkunç seri katili ile karşılaşmıştır.

00:00:24İlk olarak koridorda 5-6 hafta sonra kameralar için İ. Gordiato yönecek.

00:00:30KGB su gibidir, bulunduğu ortama okunarak insanın zamanda yorgunluk yapması meselesinin çözülebilir bir mesele olduğu iddiasını ekliyor.

00:00:40İ. Gordiato

00:00:51Onu hala iyilikle anan insanlar var.

00:00:54Karşı görüştekilere göre ise o kötülüğün vücut bulmuş haliydi.

00:00:58Karakteri hala tartışılıyor ve hatta Romanya'da bazıları keşke bizi yine o yönetse diyor.

00:01:04Bir gün metroda görseniz bir daha asla hatırlayamayacağınız kadar sıradan bir tipe sahip bu adam, soğuk savaş döneminin en önemli figürlerinden biriydi.

00:01:13Bu başarısını sağlayan şey ise onun Çin, Batı ve Sovyetler Birliği arasında manevra yapma yeteneğiydi.

00:01:20Pek çok Doğu Avrupalı komünist için tipik olan bir yeraltı devrimcisinin yolundan geçen Ceausescu, Romanya Komünist Partisi'nde önemli mevkiler elde etti.

00:01:29Hitler'in müttefiki olan General Ion Antonescu rejiminin devrilmesi ve komünist rejimin kurulmasının ardından Georgi Georgodej onun en yakın müttefiki oldu.

00:01:39Dejin ölümünden sonra partinin başına Ceausescu geçti.

00:01:43Ceausescu'yu tanıyan herkes onun rakiplerinin çoğunu iktidardan uzaklaştırmasına ve önemli hükümet görevlerini yavaş yavaş devralmasına yardımcı olan zekice entrikalar kullanma becerisine dikkat çekiyor.

00:01:55Komünist Romanya'da var olan resmi kuvvetler ayrılığına rağmen Ceausescu 1970'lerin ortalarında ülke anayasasında değişiklikler yapmayı başardı ve bu da ona yetkiyi Danıştay'dan parlamento tarafından seçilen cumhurbaşkanına yeniden sunma fırsatı verdi.

00:02:11Romanya'da cumhurbaşkanının görev süresinde kısıtlamalar olmasına rağmen Ceausescu bu göreve alternatifsiz seçilerek ülkenin fiilen ömür boyu cumhurbaşkanı oldu.

00:02:25Nikolay Ceausescu 26 Ocak 1918'de Skorniceşti köyünde köylü bir ailenin on çocuğundan üçüncüsü olarak dünyaya geldi.

00:02:34Geleceğin Rumen liderinin ailesi oldukça fakirdi. Elektriği olmayan üç odalı bir evde yaşıyorlardı.

00:02:41Nikolay'ın babası Andruto Ceausescu'nun üç hektar tarım arazisi ve birkaç koyunu vardı. Terzilik de ona küçük bir gelir sağlıyordu.

00:02:50Daha sonra Ceausescu'nun kendisi çocukluğu hakkında şunları yazdı.

00:03:0211 yaşında Ceausescu Bükreşe, ablası Nikolina Rusescu'nun yanına taşındı.

00:03:07Başkentte fabrikalardan birinde çalıştı ve aynı zamanda ayakkabıcılık öğrendi.

00:03:12Daha sonra bir kunduracının yanında çırak olarak çalışmaya başladı.

00:03:16Bu dönemde Ceausescu'nun geliri çok azdı. Bu nedenle bir dönem küçük çapta hırsızlıklar yaptı.

00:03:2315 yaşındayken o zamanlar yasa dışı bir pozisyonda olan Romanya Komünist Partisi'nin aktif üyesi Alexander Sandulescu'nun küçük ayakkabı dükkanında çırak olarak işe girdi.

00:03:33Ceausescu'yu işçi hareketinin içine çeken Sandulescu'ydu.

00:03:37Bu adam sayesinde yasa dışı eylemlere de katılan geleceğin politik açısı 1933 yılında hapse girdi.

00:03:441934'te bir demiryolu grevi sırasında tekrar tutuklandı.

00:03:48O zamana kadar aktif bir propaganda işçisi, komünist ve antifaşist olarak bir üne sahipti.

00:03:55Ceausescu iki yıl hapis cezasına çarptırıldı.

00:03:58Diğer şeylerin yanı sıra birçok tanınmış komünist parti görevlisiyle özellikle de Gheorghe Gheorghudej ile tanıştığı zor koşullarıyla tanınan siyasi tutuklular için ağır çalışma hapishanesi Doftana'da yattı.

00:04:13Ceausescu Doftana'da Gheorghudej'in rehberliğinde Marksizm teorisini inceledi.

00:04:18Ardından Gheorghudej genç komünisti koruması altına aldı.

00:04:22Tutukluluğu sırasında diğer komünist mahkumlar gibi o da hapishane personeli tarafından işkence gördü.

00:04:28Bu daha sonra onda kekemeliğe yol açtı.

00:04:32Muhalefet önderlerinden Stefan Kostyal daha sonra genç Ceausescu hakkında şunları diyecekti.

00:04:37Ceausescu vaz ettiği saçmalıklara kendisi de inanan dar görüşlü bir komünist heveslisiydi.

00:04:43Bu çok tuhaf görünüyordu ve mahkumların çoğu bu nedenle ondan uzak dururlardı.

00:04:481930'ların ortalarında Ceausescu parti görevleriyle Romanya'nın Bükreş, Krayova, Kampulüng-Musçel ve Ramnikovilce gibi birçok şehrine seyahat etti.

00:04:59Bu seyahatleri sırasında yine birkaç kez tutuklandı.

00:05:031936'da Ceausescu Romanya Komünist Partisi'ne katıldı.

00:05:07Bu zamana kadar figürü Rumen Kraliyet Gizli Polisi Siguranza tarafından iyi biliniyordu.

00:05:13Siguranza'nın kendisine açtığı kişisel bir dosyada Ceausescu'ya

00:05:17tehlikeli bir komünist kışkırtıcı ve komünist ve antifaşist propaganda malzemelerinin dağıtıcısı deniyordu.

00:05:256 Haziran 1936'da Brasov Şehir Mahkemesi bu suçlamalarla Ceausescu'yu 2 yıl hapis cezasına,

00:05:31ayrıca mahkemeye saygısızlıktan 1 yıl 6 ay hapis ve Skorniceşti'de 1 yıl zorunlu ikamete mahkum etti.

00:05:39Hapisten çıktıktan sonra 1939'da bir askeri geçit töreni sırasında

00:05:43tekstil fabrikasında çalışan bir çiftçinin kızı olan genç bir yeraltı komünisti Elena Petroscu'yla tanıştı.

00:05:50Daha sonra 1946'da Elena ve Nikola evlenecek ve Elena Ceausescu'da

00:05:54Romanya'nın siyasi hayatı üzerinde önemli bir etkiye sahip olacaktı.

00:06:001940 yılında Ceausescu yeniden tutuklandı ve kamu düzenine karşı komplo kurmak suçundan hüküm giydi.

00:06:06Bütün İkinci Dünya Savaşı'nı Zihlava, Karansebes ve Vatereşti gibi hapishanelerde ve toplama kamplarında geçirdi.

00:06:141943'de o sırada Gheorghe Georgodej'in bulunduğu Targuziu toplama kampına transfer edildi.

00:06:222 Ağustos 1944'de Romanya'nın milli şefi ve başbakanı Ion Antonescu iktidardan uzaklaştırıldı ve tutuklandı.

00:06:30Sovyetler Birliği ile askeri ittifaka odaklanan yeni Rumen liderliği komünistlere yönelik baskıları durdurdu

00:06:35ve Komünist Parti'nin faaliyetlerine izin verdi.

00:06:39Bu koşullar altında Ceausescu'nun hızlı kariyer gelişimi başladı.

00:06:43Antonescu'nun devrilmesinden kısa bir süre sonra hapishaneden kaçtı.

00:06:471944'ten 1945'e kadar Komünist Gençlik Birliği'nin sekreteri olarak görev yaptı

00:06:53ve 1945'te Silahlı Kuvvetler Yüksek Siyasi Müdürlüğü Başkanlığı'na

00:06:57ve orduda hiç hizmet etmemiş olmasına rağmen Tuğ General rütbesiyle Savunma Bakan Yardımcılığı'na atandı.

00:07:04Aynı yıl Merkez Komitesi üyeliğine seçildi.

00:07:091940'ların sonunda Ceausescu, 1947'de Romanya Komünist Partisi ve Sosyal Demokrat Parti'nin birleşmesiyle kurulan

00:07:16Romanya İşçi Partisi'nin Dobruja ve Oltenya'daki bölgesel komitelerinin sekreterliğini yaptı.

00:07:2213 Mart 1948'den 20 Mart 1950'ye kadar Petru Groza hükümetinde Tarım Bakanlığı Müsteşar Yardımcılığı görevini üstlendi.

00:07:31O sıralar Romanya'da kolektifleştirme yapılıyor, uygulanması sırasında hoşnutsuz köylülerin toplu tutuklanması

00:07:37ve infaz edilmesi gibi sert yöntemler kullanılıyordu.

00:07:41Daha sonra Groza ve Georgodes hükümetlerinde Romanya Silahlı Kuvvetleri Bakan Yardımcısı oldu

00:07:47ve 20 Mart 1950'den 19 Nisan 1954'e kadar tüm general rütbesiyle bu görevi sürdürdü.

00:07:541954'de Merkez Komite Sekreteri oldu ve 1955'de Merkez Komitenin Politbüro Üyesi oldu.

00:08:021950'lerin ortalarına gelindiğinde parti ve devlet işlerinde önemli bir etkiye sahip oldu.

00:08:07Hatta parti ve devlette ikinci kişi oldu.

00:08:11Ceauşescu'nun etkisi büyük ölçüde uzun süredir dostane ilişkiler içinde olduğu,

00:08:15Georgodes'in kendisine karşı kişisel eğilimine dayanıyordu.

00:08:19Ceauşescu Politbüro'da önce yapıyı ve parti kadrolarını denetledi.

00:08:24Ardından özel servislerin işlerinden sorumlu oldu.

00:08:301954'de Georgodes tarafından önde gelen bir parti figürüne

00:08:34ve eski Adalet Bakanı Lucretio Patreşkanu'ya yöneldiren vatana ihanet suçlamalarını destekledi.

00:08:41Ceauşescu'nun yönetimi sırasında Patreşkanu rehabilite edildi.

00:08:451956'da Ceauşescu Kor General rütbesiyle Silahlı Kuvvetler Yüksek Siyasi Müdürlüğü'nün başkanıydı.

00:08:534 Aralık'ta Vaduroşka Köyü'nde bir köylü isyanının bastırılmasına bu sıfatla katıldı.

00:09:01Kasım 1957'de Ceauşescu Rumen delegasyonunun Moskova'ya inişi sırasında bir uçak kazasından sağ kurtuldu.

00:09:09Bu kazada Merkez Komite Sekreteri Grigori Preotias öldü.

00:09:15Nisan 1964'de Ceauşescu'nun katılımıyla hazırlanan Merkez Komite'nin uluslararası komünist hareket meselelerinde

00:09:22Romanya'nın konumu hakkında başlıklı bir açıklaması yayınlandı.

00:09:26Bu parti liderliğinin Sovyet-Çin bölünmesiyle ilgili özel rotasını da içeriyordu.

00:09:311950'lerde 1960'ların başında Ceauşescu Sovyetler Birliği topraklarına birkaç gezi yaptı.

00:09:3819 Mart 1965'te Georg Odej uzun süredir mustarip olduğu kanserden öldü.

00:09:45Ölümü ortakları arasında şiddetli bir güç mücadelesine yol açtı.

00:09:50Yeni parti liderliği için sadece 3 ana aday vardı.

00:09:54Mevcut başbakan Ion Georgi Maurer, başbakanın birinci yardımcısı Georgi Apostol ve eski başbakan Kivu Stoyka.

00:10:02Başlangıçta en yüksek parti pozisyonu için ana aday Apostol'du.

00:10:07Ancak Maurer parti içi mücadelenin tırmanmasını önlemek için uzlaşmacı bir aday olarak Ceauşescu'yu birinci sekreter olarak seçmeyi teklif etti.

00:10:1622 Mart'ta 47 yaşındaki Ceauşescu oy birliğiyle merkez komitenin birinci sekreteri seçildi.

00:10:23Diğer adaylar da önemli hükümet pozisyonları aldı.

00:10:27Ayrıca kongrede parti liderliğindeki personel değişiklikleri onaylandı ve bunun sonucunda Ceauşescu'nun adayları kilit pozisyonlara getirildi.

00:10:36Kongre Georgo Dej döneminde kullanılan liderlik yöntemlerini eleştirmek ve eski rejimden zarar görenlere yönelik bir kampanya başlatmak için bir başlangıç noktası oldu.

00:10:46Bu kampanya halk arasında yeni Rumen lider hakkında olumlu bir imaj yaratmak üzere propaganda gibi de kullanıldı.

00:10:53Ağustos 1965'de yine Ceauşescu'nun önerisiyle ülkenin resmi adı değiştirildi.

00:10:59Romanya Halk Cumhuriyeti'nin adı Romanya Sosyalist Cumhuriyeti olarak değiştirildi.

00:11:05Aralık 1967'de Ceauşescu devlet konseyi başkanı olarak Stoyka'nın da yerini aldı.

00:11:11Aynı zamanda en yüksek devlet ve en yüksek parti pozisyonlarını ele geçirmesi bütün devlet gücünün bir elde toplanmasını sağladı.

00:11:19Ceauşescu saltanatının en başından itibaren hem ülke içinde hem de yurt dışında hatırı sayılır bir popülerlik kazandı.

00:11:27Rumenler onun bağımsız bir dış politika izleyen gelişmiş bir devlet inşa etme ihtiyacına ilişkin açıklamalarından etkilenirken,

00:11:34Batı ülkenin karşılıklı Ekonomik Yardımlaşma Konseyi'ne ve Varşova Antlaşması'na katılımını sınırlama politikası nedeniyle yeni Rumen liderine olumlu yaklaştı.

00:11:43Ceauşescu o sırada şunları söyledi.

00:11:46Yeni düzen dünyada uluslararasında tam eşitlik temelinde her halkın kendi ulusal servetinin sahibi olma,

00:11:53sosyoekonomik gelişme yolunu özgürce seçme hakkına saygı temelinde yeni ilişkilerin kurulmasını talep ediyor.

00:12:03Romanya Komünist Partisi'nin Ağustos 1969'da düzenlenen 10. Kongresinde parti tüzüğünde genel sekreterin,

00:12:10Merkez Komite Genel Kurulu tarafından değil doğrudan parti kongresi tarafından seçilmesini sağlayan bir değişiklik yapıldı.

00:12:18Bu Ceauşescu'nun elinde artık daha büyük bir güç yoğunlaşmasına yol açtı.

00:12:23Artık parti liderliği üyelerinin olası bir muhalefetinden korkmasına gerek kalmamıştı.

00:12:28Ancak o zamana kadar Romanya Komünist Partisi'nin politbürosunun 3'te 2'si onun adaylarından oluşuyordu.

00:12:351969'da Moskova'da düzenlenen Uluslararası Komünist ve İşçi Partileri Konferansı'nda Romanya Komünist Partisi delegasyonuna başkanlık etti.

00:12:46Bu arada Ceauşescu kendisini Sovyetler Birliği'nin sadık bir silah arkadaşı ilan etmişti.

00:12:52Ve Bükreş sokaklarında Sovyet liderlerinin onuruna çok sayıda övgü posterleri vardı.

00:12:57Bununla birlikte gerçekte Ceauşescu pratik olarak meydan okurcasına sadece dış ilişkilerde bağımsızlığını göstermekle kalmadı.

00:13:05Aynı zamanda üstü kapalı da olsa Sovyet yoldaşlarını sık sık eleştirdi.

00:13:10Merkez komitenin bir zamanlar Sovyetler Birliği ile sosyalist ülkeler arasındaki ilişkileri denetleyen merhum sekreteri Konstantin Katyushev,

00:13:17gazeta.ru ile yaptığı bir röportajda Ceauşescu gerçekten de sık sık haddini aşıyordu diye anlattı.

00:13:24Politik olarak doğurucu Sovyet görevlisinin aksine Romanya'da yaşayan ünlü Rus şarkıcı Alla Boyanova Ceauşescu'yu şöyle hatırlıyor.

00:13:32Rusya'dan ve Rus olan her şeyden nefret ediyordu.

00:13:381960'ların sonlarında ve 1970'lerin başlarında Ceauşescu nihayet bütün muhaliflerini devlet işlerini etkilemekten uzaklaştırmayı başardı.

00:13:48Ki Vostojka 1970'lerin başında tüm görevlerden çıkarıldı ve 1976'da bir silahla vurularak öldürüldü.

00:13:57Resmi versiyona göre intihar etmişti.

00:14:02Georgi Apostol başbakan birinci yardımcılığı görevinden istifa ettikten sonra bir dizi daha az önemli görevlerde bulundu.

00:14:101975'te ahlaki çürüme suçlamasıyla görevden alındı ve büyük elçi olarak Latin Amerika'ya gönderildi.

00:14:18Romanya'nın Varşova Paktı'nın Sosyalist Ülkeler Ekonomik Birliği'nin bir üyesi olmasına rağmen Ceauşescu 1968 Prag baharını bastırmak için asker göndermeyi reddetti.

00:14:31Ceauşescu'nun bu hamlesi sert rakibi Demokratik Romanya'nın ilk cumhurbaşkanı İon İlyescu tarafından bile onaylandı.

00:14:39Gerçi sonradan İlyescu bir röportajında Ceauşescu'nun Prag'daki olaylardan ders almadığını söyledi.

00:14:46Brejnev'i ve bu tür önlemleri kınadı ancak daha sonra kendisi politikasında bir şeyi değiştirmesi gerektiğini anlamayan sert bir diktatöre dönüştü.

00:14:54İktidarı elinde tuttu ve bunun bedelini hayatıyla ödedi.

00:15:01Ancak Ceauşescu diğer rakiplerinden daha uzun süre nüfusunu korudu.

00:15:051974'de kadar başbakanlık görevini sürdürdü ve istifasının ardından üst düzey parti ve devlet etkinliklerine katılmaya devam etti.

00:15:13Aynı zamanda gücün Ceauşescu'nun elinde toplanması süreci devam ediyordu.

00:15:18Mart 1969'da Danıştay Başkanlığı ve Romanya Komünist Partisi Genel Sekreterliği görevlerine ek olarak Savunma Konseyi Başkanlığı'na atandı ve böylece Romanya Silahlı Kuvvetleri'nin başkomutanı oldu.

00:15:3228 Mart 1974'de Romanya Anayasası'nda değişiklikler yapıldı.

00:15:37En yüksek yürütme yetkisi kolektif organ olan Danıştay'dan tek devlet başkanı olan Cumhurbaşkanı'na devredildi.

00:15:44Danıştay ise Cumhurbaşkanı'nın başkanlığında bir organ olarak varlığını sürdürmekteydi.

00:15:49Anayasaya göre Cumhurbaşkanı ülkenin parlamentosu olan Büyük Millet Meclisi tarafından 5 yıllık bir süre için seçilir.

00:15:5729 Mart 1974'de Ceauşescu Cumhurbaşkanlığı'na seçildi.

00:16:02Gelecekte tek aday olarak defalarca yeniden seçilecekti.

00:16:08Saltanatının ilk yıllarında nispeten liberal bir iç politika izledi.

00:16:13Romanya'da basın özgürlüğü diğer sosyalist ülkelerden daha genişti ve ülke vatandaşları sadece yerli değil yabancı basını da özgürce takip edebiliyordu.

00:16:22Ülkeye giriş ve çıkış nispeten serbestti.

00:16:25Rumen liderliği vatandaşların güçünü engellemedi.

00:16:29Özellikle Rumen Yahudileri ülkeleri İsrail'e geri dönme hakkını aldılar.

00:16:33Gerçi Ceauşescu Romanya'dan ayrılan her Yahudi için gittikleri devletten tazminat talep etti.

00:16:42Komünist Parti ve Ceauşescu liderliğindeki hükümet yanlısı demokrasi ve sosyalist birlik cephesiyle birlikte bir dizi bağımsız siyasi örgüt faaliyet gösterdi.

00:16:51Muhaliflere yönelik politika revize edildi.

00:16:54Artık toplama kamplarına ve sürgüne gönderilmediler.

00:16:57Daha hafif ceza türleriyle sınırlandırıldılar.

00:17:00Ancak 1970'lerin başlarında Ceauşescu eski liberal rotasından uzaklaştı ve muhaliflere karşı çok daha sert bir politika izlemeye başladı.

00:17:10Rejimini sıkılaştırmak için 1971'de resmi bir ziyarette bulunduğu Asya Sosyalist ülkelerinin,

00:17:16Çin, Vietnam, Kuzey Kore ve Muhalistan deneyimlerinden ilham aldı.

00:17:20Ve Kuzey Kore'nin resmi devlet ideolojisi olan Juche fikrinin yanı sıra Kuzey Kore İşçi Partisi lideri Kim İl Sung'un kişilik kültürle de ilgileniyordu.

00:17:30Juche üzerine kitaplar Rumanca'ya çevrildi ve Romanya'da geniş çapta dağıtıldı.

00:17:36Ceauşescu bir Asya gezisinden döndükten sonra 6 Temmuz 1971'de düzenlenen Romanya Komünist Partisi'nin politbüro genel kurulunda

00:17:44tarihe Temmuz tezleri olarak geçen bir dizi program önerisinin ana hatlarını çizdi.

00:17:49Bunlar 17 noktayı içeriyordu.

00:17:52Romanya Komünist Partisi'nin toplumdaki etkisinin daha da büyümesi ihtiyacı,

00:17:56okullarda ve üniversitelerde olduğu kadar çocuk, gençlik ve öğrenci örgütlerinde de siyasi ve ideolojik eğitimin yoğunlaştırılması,

00:18:03siyasi propagandanın genişletilmesi, parti çalışmalarının ve kitlesel siyasi faaliyetlerin iyileştirilmesi,

00:18:10gençlerin yurtsever çalışmalarının bir parçası olarak büyük inşaat projelerine katılımı,

00:18:15radyo ve televizyon programlarının bu amaca yönelmesi, yayın evleri, tiyatro ve sinemalar,

00:18:20opera, bale, sanatçı bildiklerinin sanat eserlerinde mücadeleci devrimci bir hava yaratmaya yönelik faaliyetleri…

00:18:29Rumen medyası Kuzey Kore medyasının kopyasına dönüştürülürken,

00:18:32Ceauşescu'yu yüceltmek için bir kişilik kültürünün başlangıcı haline gelen bir kampanya başlattı.

00:18:42Ceauşescu rejimi Rumen halkının büyüklüğünü göstermek için tasarlanmış bilimsel araştırmalara büyük önem verdi.

00:18:49Böylece Romanya Bilimler Akademisi'ndeki başkanlığı sırasında Rumenlerin eski Romalıların doğrudan mirasçıları olduğunu

00:18:56ve Rumen dilinin diğer bütün modern diller arasında Latince'ye en yakın olduğunu kanıtlayan bilimsel bir teori geliştirildi.

00:19:05Ceauşescu'nun iş politikasının ana yönlerinden biri doğum oranını arttırmak için tasarlanmış kürtaj ve boşanmaya karşı mücadeleydi.

00:19:13Komünist bir ülkenin cumhurbaşkanı olarak Ceauşescu'nun saplantıya dönüşen bir arzusu vardı.

00:19:18Çok sayıda insanın lideri olmak, Romanya'nın nüfusunu 19 milyondan 25 milyona çıkarmak istiyordu.

00:19:25Yoksulluğun doğurganlığı etkilemediği kırsal bir bölgede büyüyen ve ailesinin 10 çocuğundan üçüncüsü olarak

00:19:31insanların neden geniş ailelere sahip olmak istemediklerini anlayamıyordu.

00:19:36Ve sonunda arzusunu yasaya dönüştürdü.

00:19:39770 sayılı kararname kadınların kürtaj yapmasını ve herhangi bir doğum kontrol yöntemi kullanmasını yasaklıyordu.

00:19:47Çok çocuklu aileler yardımlardan yararlanabilirken çocuksuz aileler ek vergi ödemek zorundaydı.

00:19:54Bunun ülke genelinde doğum oranını arttıracağını düşünüyordu.

00:19:58İroni şu ki hükümdarın isteği üzerine doğan bu çocuklar arasında

00:20:02büyüyüp Aralık 1984'te insanları sokaklara çıkarıp onun saltanatına son verecek olanlar da vardı.

00:20:11Beşten az çocuğu olan kadınlara doğum kontrol habı satışı yasaklandı.

00:20:15Daha sonra hamile kadınlar için bir izleme sistemi oluşturuldu.

00:20:20Boşanma prosedürü oldukça karmaşıktı.

00:20:23Eşlerin boşanmasının ancak istisnai durumlarda mümkün olduğu açıklandı.

00:20:28Bu önemler doğum oranında bir artışa yol açtı ancak bunların getirilmesi Romanya toplumunda yeni sorunlara neden oldu.

00:20:36İstenmeyen gebeliklerden kurtulmak isteyen birçok kadın genellikle ölümlerine veya yaralanmalarına yol açan gizli yasa dışı kürtacılara başvurdu.

00:20:46Bu sorunlar test edilmemiş kan nakli yoluyla sık görülen HIV enfeksiyonu vakalarıyla birlikte daha sonra doğum oranı politikasının olumlu etkilerini büyük oranda düşürdü.

00:20:56Çocukların sayısı artarken ülkenin ekonomik büyümesi geriliyordu.

00:21:01Yetimhaneler aşırı kalabalıktı.

00:21:04Yaşam standardı güvencesiz hale geldi.

00:21:07Dükkanlarda yeterli yiyecek yoktu.

00:21:10Evlerde ısıtma ve sıcak su sorunları vardı.

00:21:13Pek çok çocuk doğumda terk edildi ve yaşam koşullarının daha kötü olduğu kurumlara yerleştirildi.

00:21:20Buralarda elektrik ve ısıtma kesintiliydi.

00:21:23Yiyecekler sıkı bir şekilde karnaya bağlanmıştı ve çocukların çoğu hastaydı.

00:21:28Ülke çapındaki hademelere ve hemşirelere göre yetimhanelerdeki birçok çocuğun çarşafları bile değiştirilmiyor ve zavallı çocuklar kendi pislikleri içinde yatıyorlardı.

00:21:39Nadiren yapılan temizlik günlerinde ise çocuklar ya çıplak kalıyor ya da ıslak elbiselerini giymek zorunda kalıyorlardı.

00:21:47Soruşturma sırasında doktorlar özellikle yetimhanelerde bulunan ve ebeveynleriyle birlikte yaşayanlara göre daha sıkı bir tıbbi bakıma ihtiyaç duyan ülke çocukları arasında büyük bir sorun olduğu sonucuna vardı.

00:21:59Romanya'daki Stefani Calao Viroloji İstitüsü'ne göre Aralık 1990'da %99'u 4 yaşın altında çocuklarda olmak üzere 1168 AIDS vakası vardı.

00:22:11Bunların yaklaşık %62'si kamu kurumlarında yaşayan terk edilmiş çocuklardı.

00:22:17Rumen doktorlar ülkenin bir salgınla karşı karşıya olduğunu biliyorlardı ancak hükümet yetkilileri onların isteklerini görmezden geldi.

00:22:27Komünist bir devlet hiçbir şeyin yok edemeyeceği bir mükemmellik cephesi, en iyi liderler, en iyi sağlık sistemi görünümü vermeliydi.

00:22:36Doktorların sessizliğini sağlamak için sağlık tesislerine istihbarat ajanları yerleştirdiler ve görüşmelerini izlediler.

00:22:45Sınırların ortadan kalkıp korkunç durumun nihayet kamuoyu tarafından öğrenildiği 1989 devrimine kadar HIV ile mücadele için hiçbir adım atılmadı.

00:22:55Ardından dünyanın her yerinden gazeteciler ve fotoğrafçılar Romanya'daki yetimlerin hayatını gösterdiler.

00:23:02Yalnızca Köstence'de binlerce HIV bulaşmış insan bulundu.

00:23:07Birçoğu istatistiklere bile girmedi.

00:23:10Çünkü artık morgdaydılar.

00:23:151999 yılında Paul Marinescu, Bükreş'e yaklaşık 30 km uzaklıktaki Giyurgiu ilçesine bağlı bir köy olan Singureni'deki küçük bir hastanede bulaşıcı hastalıklar uzmanı olarak çalıştı.

00:23:28İşinin önemli bir kısmı HIV'li çocuklara bakmaktı.

00:23:32Marinescu ilçe düzeyinde Sağlık Bakanlığı'nın bir tür temsilcisi olan Yerel Sağlık Departmanı'nın başıydı.

00:23:38Giyurgiu onun eviydi.

00:23:40Gördüğü şeyleri ise tam bir trajedi.

00:23:44Birçok aile enfekte çocuklarını hastanelerde tedavi etti.

00:23:48Ancak yetimhanelerdeki çocuklar için durum çok daha kötüydü.

00:23:52Hastalıkları evlat edinilme şansı vermiyordu.

00:23:55Ve Romen yetimhaneleri genellikle HIV'li çocukların zor, yalnız bırakıldığı ve istismara maruz kaldıkları varoşlarına tecrid edildiler.

00:24:06Neredeyse herkes HIV ile enfekte olmuş kişilerle temastan kaçınıyordu.

00:24:11Hastalığın bulaşma yolları, tıp uzmanları, televizyon ve gazeteler tarafından geniş bir şekilde ele alınsa da ayrımcılık her yerde vardı.

00:24:19Özellikle HIV'li çocuklara karşı insanlar çok korkutulmuşlardı.

00:24:26Anaokullarına veya okullara kabul edilmediler.

00:24:29İnsanlar onları sokakta görünce kaçtı.

00:24:33Marinescu harekete geçmek zorunda hissetti.

00:24:36Muayene için yanlarına geldiğimde çocuklar beni bırakmak istemediler diye hatırlıyor.

00:24:41Bana baba dediler.

00:24:43Ellerime, bacaklarıma sarıldılar.

00:24:47O zamana kadar zaten iki çocuğu vardı ama çalıştığı yetimhaneden çocuklara evlat edinmek istiyordu.

00:24:53Avukatları evlat edinmenin yol açacağı yasal zorluklar konusunda uyardı.

00:24:58Böylece annesinin anısına Aziz Meryem adlı bir vakıf kurdu ve 16 HIV'li çocuğa baktı.

00:25:05Yasal olarak onların akıl hocası oldum diyor.

00:25:08Fakirdim ama artık bir hayalim vardı.

00:25:11Mütevazı rüyalar.

00:25:13Büyük bir bahçe daha fazla yiyecek.

00:25:19Devletin himayesindeki en küçük çocuklar Sağlık Bakanlığına bağlı kreşlere gönderildi.

00:25:253 yaşına geldiklerinde taksim edildiler.

00:25:28Bunlar tedavi edilebilir, kısmen tedavi edilebilir ve kusurlu olmak üzere 3 kategoriye ayrıldı.

00:25:35İkinci kategori genellikle şaşılık, anemi, yarık dudak yani normal yaşamlarını ve gelişmelerini engellemeyen,

00:25:42yetişkinlerin özen ve ilgisini sağlayan kusurlara sahip çocukları içeriyordu.

00:25:47Ancak en zor günler geçirenler yurt genelinde faaliyet gösteren 26 yetimhaneye dağıtılan bu çocuklar oldu.

00:25:56Çocuk felcinin neden olduğu bacak deformitesi nedeniyle kusurlu kategorisine giren İzidor Rükel pek çok kişiydik diye hatırlıyor.

00:26:04Kahvaltıdan sonra bir duvardan diğerine dolaştığımız boş bir odaya bırakıldık.

00:26:09Bazıları ağladı ve hatta kendini dövdü.

00:26:12Onlara deli gömleği giydirdiler.

00:26:15Yemekten sonra yine aynı şeyler oldu.

00:26:201980'lerin sonlarında kusurlu çocuklar için yetimhanelerde eğitim uzmanı olarak işe başlayan Kodruta burada

00:26:27pek çok korkunç an gördüm diyor.

00:26:30Hiçbir destek almıyorlardı.

00:26:32Kendi başlarına yürüyemiyor, konuşamıyor ve yemek yiyemiyorlardı.

00:26:37Temizlikçiler yiyeceklerin çoğunu kendileri alana kadar çocukları masadan uzak tutuyorlardı.

00:26:43Bazı çocuklar diğerlerinin en azından bir şeyler alabilmesi için peynir dilimlerini ikiye bölmek zorunda kaldılar.

00:26:50Çavuş Özkun'un barınaklarına düşen birçok çocuk,

00:26:53kendileri için en zor olanın bu tür kurumlarda yerleşik şiddet kültürü ve personelin kayıtsızlığı olduğu konusunda hemfikirdir.

00:27:01Kimse onların sorunlarını umursamıyor, kimse onlara gülmüyor, onlarla konuşmuyordu.

00:27:07Çocuklar genellikle ışıksız ve ısıtmasız bırakıldılar.

00:27:10Doktorların yabancı meslektaşlarına danışmasına izin verilmedi

00:27:14ve hemşireler gerekli eğitimden geçirilmeden kurumlara gönderildiler.

00:27:20Teftişler sırasında ise çalışanlar özel uyarılıyorlardı.

00:27:24Koğuşlardaki çocuklara düzgün giysiler giydiriliyor,

00:27:27karınları doyuruluyor ve soruları nasıl cevaplayacakları öğretiliyordu.

00:27:32Geri kalan zamanlarda ise çocuklar ince peynir şeritleri ve ince sandviçlerle yetiniyorlardı.

00:27:38Yırtık tişörtler giyiyorlardı.

00:27:40Yırtık tişörtler giyiyorlardı.

00:27:43Bazılarının bir çift ayakkabısı bile yoktu.

00:27:46Bir odada yaklaşık kırk çocuk yatıyordu.

00:27:49Birisi yatağını ıslattığında ya hiç temizlik yapılmıyor

00:27:52ya da çocuğu kirlettiği çarşafla birlikte çoğunlukla da buz gibi suda yıkıyorlardı.

00:27:59Daniel Rucaricano, yetimhanelerdeki çocuklar kimsenin umurunda değildi, diyor.

00:28:04Onlarla ne istersen yapabilirdin.

00:28:06Çocuklardan bazıları öldüğünde kimse ağlamazdı.

00:28:10Ben de ağlamazdım. Sadece korkuyordum.

00:28:13Onların başına geldiyse benim de başıma gelebilirdi.

00:28:17Ben öldüğümde de kimsenin ağlamayacağını biliyordum.

00:28:20Orada yaşadığımı kimse hatırlamayacaktı bile.

00:28:23Ama ben o çocukları hiç unutmadım.

00:28:37Ülke medyasında bunlar yazılıp çizilmediği için sadece buralarda çalışanlar ve yakınları bunlardan haberdardı.

00:28:44Bir yanda bunlar olurken ülkedeki dramdan bahsedenler hain diye damgalanıp hapsediliyordu.

00:28:52Çavuşesko rejiminin ana özelliklerinden biri kayırmacılıktı.

00:28:56Yani Cumhurbaşkanı'nın akrabalarının devlet işleri üzerindeki önemli etkisi.

00:29:001972'de Çavuşesko, karısı Elena'yı Romanya Komünist Partisi'nin merkez komitesiyle tanıştırdı.

00:29:07Ve 1980'de onu 1. Başbakan Yardımcılığı görevine atadı.

00:29:12Çavuşesko'nun oğlu Niko, Sibiu ilçesinin başkanlığına ve parti merkez komitesi, siyasi yürütme komitesi aday üyeliğine atandı.

00:29:20Ayrıca Romanya Komünist Öğrenci Dernekleri Birliği'ne katıldı.

00:29:231980'lerin ortalarından beri Niko Çavuşesko, sık sık Cumhurbaşkanlığında babasının olası halefi olarak anılıyordu.

00:29:32Rumen liderin diğer akrabaları olan toplamda yaklaşık 40 kişi, önemli devlet ve parti görevleri aldı.

00:29:40Çavuşesko'nun başkanlığına katıldı.

00:29:43Çavuşesko'nun başkanlığına katıldı.

00:29:45Çavuşesko'nun başkanlığına katıldı.

00:29:46Rumen liderin diğer akrabaları olan toplamda yaklaşık 40 kişi, önemli devlet ve parti görevleri aldı.

00:29:54Çavuşesko saltanatının ilk yıllarından itibaren,

00:29:57Romanya'nın Sovyetler Birliği'ne ve Sosyalist kampın diğer ülkelerine olan bağımlılığını azaltmaya amaçlayan bir dış politika izlemeye başladı.

00:30:061965'te Romanya'nın Birinci Dünya Savaşı sırasında Rus İmparatorluğu'nun deposuna aktardığı altının geri kalanının iadesini talep etti.

00:30:171968'de Çavuşesko Prag Baharı'nı destekledi.

00:30:21Varşova Paktı Birlikleri'nin Çekoslovakya'yı işgalinden bir hafta önce,

00:30:25Çekoslovak meslektaşı Alexander Dubcek'e destek teklif ettiği Prag'ı ziyaret etti.

00:30:31Prag Baharı'nın bastırılmasından sonra işgali şiddetle kınadı.

00:30:351969'da Damanski Adası'nda meydana gelen Sovyet-Çin silahlı çatışmasında,

00:30:40Rumen lider iki tarafı da desteklemedi ve tarafsız bir pozisyon aldı.

00:30:46Ve 1973'te Augusto Pinochet'in askeri darbesinden sonra Şili'yle diplomatik ilişkilerini sürdürdü.

00:30:551979'da Çavuşesko Sovyet Birliklerinin Afganistan'a girişini açıkça kınadı.

00:31:01Ayrıca Sovyetler Birliği'nin Romanya topraklarında üst kurmasını da yasakladı.

00:31:06Onun tedavi ve dinlenme için 2 Ağustos 1976'da Kişine ve gelmesinden sonra

00:31:11Moldavya liderliği arasındaki yakın bağlar şekillenmeye başladı.

00:31:17Aynı zamanda Romanya'nın resmi olarak Sovyetlere karşı herhangi bir bölgesel iddiası olmamasına rağmen

00:31:24Romanya Komünist Partisi tarafından onaylanan, sözde yeni tarihsel kavram,

00:31:28tarihi haklar tezini içeren bir yazı ülke içinde yaygın olarak kullanıldı.

00:31:34Bu tez Romanya'nın Moldavya topraklarının yanı sıra Ukrayna'nın Odessa ve Çernivtsi bölgelerine,

00:31:39Bessarabia ve Kuzey Bukovina'nın bir parçası olan ve 1940 yılında Sovyetler tarafından işgal edilen topraklarla ilgiliydi.

00:31:48Rumen bilim insanları Çavuşesko'nun devrilmesine kadar bu konsepte bağlı kaldılar.

00:31:55Çavuşesko yönetimindeki Romanya Sosyalist Cumhuriyeti, batı ülkeleriyle aktif olarak ilişkiler geliştirdi.

00:32:01Avrupa ve Kuzey Amerika'nın kapitalist ülkelerini resmi olarak defalarca ziyaret eden Rumen lider,

00:32:06kendisini batılı liderler arasında sempati uyandıran, Sovyet bloğu çerçevesinde bağımsız bir dış politika izleyen,

00:32:13komünist bir reformcu olarak konumlandırdı.

00:32:161967'de Romanya, Sovyetler Birliği'nin onayını almadan Batı Almanya'yı tanıyan ilk komünist devlet oldu.

00:32:24Daha sonra Romanya ve Batı Almanya oldukça iyi ilişkiler geliştirdi.

00:32:28İki ülke arasındaki bir anlaşma uyarınca Romanya,

00:32:31Transilvanya Almanlarının maddi tazminat karşılığında Batı Almanya'ya gitmelerine izin verdi.

00:32:39Ağustos 1969'da Çavuşesko yeni seçilen ABD Başkanı Richard Nixon ile Bükreş'te bir araya geldi.

00:32:47Romanya, Nixon'ın ziyaret ettiği sosyalist ülkelerden ilkiydi.

00:32:511976'da Nixon ve Kissinger'ın isteği üzerine daha önce yaklaşık 30 yıldır aranan,

00:32:56antikomünist isyancı müfrezesinin komutanı Ion Gavrila Ogorano affedildi ve serbest bırakıldı.

00:33:03Bu kararın bizzat Çavuşesko tarafından verildiği varsayılmaktadır.

00:33:10Romanya aynı zamanda Yugoslavia dışında Avrupa Ekonomik Topluluğu ile bağlarını sürdüren iki sosyalist ülkeden biriydi.

00:33:181974'de Romanya, AYT tarafından en çok kayrılan ülke muamelesi gördü

00:33:23ve 1980'de iki ülke arasında endüstriyel malların mübadelesine ilişkin bir anlaşma imzalandı.

00:33:30AYT ve Romanya 1984'te Los Angeles Yaz Olimpiyatlarını boykot etmeyen tek karşılıklı ekonomik yardımlaşma konseyi üye ülkesiydi.

00:33:40Bunun için 1985'te Çavuşesko'ya olimpiyat nişanı verildi.

00:33:45Asya'nın gelişmiş ülkeleriyle ilişkilerin geliştirilmesine de önem veren Çavuşesko,

00:33:504 Nisan 1984'te Japonya'yı ziyaret ederek İmparator Hirohito ile görüştü.

00:33:56Çavuşesko'nun dış politikasının ana yönlerinden biri,

00:33:59Romanya'nın bağlantısız bir ülke olarak konumlandırılması ve karşılıklı ekonomik yardımlaşma konseyi,

00:34:05ayrıca Varşova Pakt üyeliğinin sürdürülmesiydi.

00:34:08Aynı zamanda Rumen liderin kendisi de çeşitli uluslararası çatışmaların çözümünde sık sık ara buluculuk yaptı.

00:34:151966'da Çavuşesko, uluslararası gerilimi yatıştırmak için,

00:34:19NATO ve Varşova Paktının aynı anda feshedilmesi fikrini ortaya attı.

00:34:241969'da Amerika Birleşik Devletleri ile Çin arasında diplomatik ilişkilerin kurulması sırasında aracılık yaptı.

00:34:31Rumen diplomasisi hem İsrail hem de Filistin ile iyi ilişkiler sürdürmeyi başardı

00:34:35ve 1977'de Çavuşesko, İsrail ziyareti sırasında,

00:34:39Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat ile İsrail liderliği arasındaki müzakerelere katıldı.

00:34:48Ayrıca Rumen liderin Libya lideri Muammer Gaddafi ve Orta Afrika Cumhuriyeti Devlet Başkanı

00:34:53ve daha sonra Orta Afrika İmparatorluğu İmparatorluğu İmparatorluğu,

00:34:58ve daha sonra Orta Afrika İmparatorluğu İmparatoru olan Bokasya ile dostane ilişkileri vardı

00:35:04ve onlardan karlı tavizler aldı.

00:35:171980'lerin ortalarında Çavuşesko rejimi uluslararası arenada önemli zorluklarla karşılaştı.

00:35:24Önceki yıllarda da ideal olmayan Sovyet-Rumen ilişkileri,

00:35:27Çavuşesko'nun Sovyet devletinin yeni lideri Gorbacov'un izlediği

00:35:31perestroika politikasını eleştirmesinden sonra daha da kötüleşti.

00:35:35Ağustos 1989'da Romanya'nın faşizmden kurtuluşunun 45. yıldönümü kutlamaları sırasında

00:35:41Çavuşesko şunları söyledi.

00:35:43''Tuna'nın geri akması Romanya'da bir yeniden yapılanma olmasından daha muhtemeldir.''

00:35:491971'de Romanya, gümrük tarifeleri ve ticaret genel anlaşmasına üye oldu.

00:35:55Aynı yıl Romanya sanayisinin gelişmesi için uluslararası para fonundan büyük bir kredi alındı.

00:36:01Ertesi yıl 1972'de Romanya IMF ve Uluslararası Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Bankası'na tam üye oldu

00:36:08ve bu örgütlere katılan ilk sosyalist ülke oldu.

00:36:121980'lerin başından itibaren Romanya ekonomisi,

00:36:15ülkedeki petrol rezervlerinin tükenmesi,

00:36:17küresel ekonomik kriz ve ayrıca yabancı alacakları olan borçların erken ödenmesi sorunuyla ilgili

00:36:22önemli zorluklar yaşamaya başladı.

00:36:251981 yılında vadesi geçmesine rağmen ödenememiş 10 milyar dolar borç vardı.

00:36:31Aynı zamanda Çavuşesko, batılı liderlerin Romanya'nın karşılıklı Ekonomik Yardımlaşma Konseyi

00:36:36ve Varşova Paktı'ndan çekilmesi ve Sovyetler Birliği ile iş birliğine son vermesi karşılığında

00:36:41bir dizi yeni yumuşak kredi sağlama önerilerini reddetti.

00:36:481983'te Cumhurbaşkanı'nın girişimiyle,

00:36:51bu arada hatırlatalım ki Sosyalist Devletler'de Cumhurbaşkanı unvanının karşılığı Parti Genel Sekreteridir,

00:36:57Romanya'da daha fazla dış borçlanmanın yasaklanması konusunda bir referandum yapıldı.

00:37:02Borçların ödenmesini sağlamak için kartlara ürün verilmesini içeren bir kemer sıkma politikası geliştirildi.

00:37:09Bir kişi için norm 5 yumurta, her biri 2 kilo un ve şeker, yarım kilo margarin, patates, ekmek, bazı et ve süt ürünleri,

00:37:17kişi başına kuponla ayda 30 litre benzin ve Romen vatandaşlarının evlerinde en fazla oda başına bir 15 vatlık lambaya izin verildi.

00:37:26Buzdolapları ve elektrikli süpürgeler yasaklandı.

00:37:29Ancak her şeye rağmen ulusal para birimi olan Ley'de keskin bir değer kaybı yaşandı.

00:37:35Sanayileşme döneminde kurulan işletmelerin oldukça yüksek enerji ihtiyaçlarının karşılanamamasından dolayı üretimde aksamalar başladı.

00:37:43Üretilen enerji miktarını arttırmak amacıyla nükleer santrallerin inşası için bir program başlatıldı.

00:37:49Bu programın bir parçası olarak uranyum depolama rezervleri oluşturuldu

00:37:53ve Kanada reaktörlü 5 güç ünitesini içeren ülkedeki ilk nükleer enerji santrali olan Çernavoda projesi geliştirildi.

00:38:01İstasyonun inşaatına 1982 yılında başlandı.

00:38:05Aynı zamanda amacı halkın mevcut ekonomi politikasının doğruluğuna ikna etmek olan bir propaganda kampanyası başlatıldı.

00:38:12Her gün medyada elektrik tasarrufu için çağrılar yapıldı.

00:38:16Resmi propaganda temel ihtiyaçlar ve gıday ürünleri için kartların piyasaya sürülmesini bunların daha rasyonel dağıtımı arzusuyla açıkladı.

00:38:24Kriz sırasında Çavuşescu, Romanya ekonomisinin az önce sıraladığımız zorluklarıyla ilgili sorumluluğu üzerinden atmaya çalışıyor

00:38:32ve suçu üst düzey liderliğin diğer üyelerine yüklemeye çalışıyordu.

00:38:381980'lerde bir dizi önde gelen yetkili, ekonomi politikasında suistimal nedeniyle görevden alındı.

00:38:45En büyüğü, krizi çözme yolları konusunda cumhurbaşkanı ile anlaşmazlığa düşen

00:38:49ve onu dış ekonomik ilişkilerde yanlış hesaplamalar yapmakla suçlayan Başbakan İlye Verdetsin Mayıs 1982'de görevden alınmasıydı.

00:39:001988'deki kemer sıkma önlemleri sayesinde ülkenin ihracatı savaştan bu yana ilk kez ithalatını 5 milyar dolar aştı.

00:39:09Nisan 1989'da Romanya o zamana kadar faiz dahil 21 milyar doları bulan dış borcunun neredeyse tamamını ödemeyi başardı.

00:39:18Ceauşescu aynı zamanda Romanya'yı tarihte dış borcunu tamamen ödemiş ilk ülke ilan etti ve bundan böyle Romanya'nın borç almayacağını açıkladı.

00:39:29Ancak hem kemer sıkma politikasının sonuçları hem de siyasi nedenlerle Batı ile işbirliğinin sona ermesi ülkeyi ekonomik bir felaketin eşiğine getirmişti.

00:39:39Ceauşescu'nun emriyle borçları ödedikten sonra bile Romanya mallarının toplu ihracatı tüketimin zararına devam etti

00:39:46ve bu ancak Ceauşescu rejiminin devrilmesinden sonra durdurulabildi.

00:39:53Ceauşescu liderliğindeki Romanya Komünist Partisi her zaman parlamento seçimlerini kazanıyordu.

00:39:591975'te oyların %98.8'ini, 1980'de %98.5'ini, 1985'te %97.7'sini aldı.

00:40:1020-24 Kasım 1989'da düzenlenen Romanya Komünist Partisi 14. Kongresinde Ceauşescu oy birliğiyle yani 3308 oydan 3308'ini de alarak Komünist Parti Genel Sekreterliği görevine yeniden seçildi.

00:40:33Bu darbeden sadece bir ay önceydi.

00:40:40Ceauşescu daha iktidara gelmeden Sovyetler Birliği'nin özel servislerinin desteğiyle hem Romanya liderini hem de siyasi sistemini koruyan siyasi güvenlik polisi Sekuritate kurulmuştu.

00:40:53Sosyalist dönemdeki milyonlarca insanın kaderi bu devlet organına bağlıydı.

00:40:58Daha sonra gelen Nikolay komplolardan çok korkuyor ve çok şüpheleniyordu.

00:41:03Hem birimlerin hem de gizli ajanların ve çeşitli muhbirlerin kurumlarda ve işletmelerde sayısı sürekli arttı.

00:41:10Ardından posta yazışmalarının incelenmesi ve telefonların dinlenmesi için özel merkezler kuruldu.

00:41:16Bu merkezlerin elemanları sadece sıradan ülke vatandaşlarını değil Romanya Komünist Parti Merkez Komitesi'nin bütün üyelerini, ailelerini ve çevrelerini de gözetliyordu.

00:41:26Muhalifler ya hapse atıldı ya da ev hapsine veya günlük gözetim altına alındı.

00:41:31Hizmet halk arasında acımasız ve her şeye gücü yeten bir otorite kazandı.

00:41:36Bu otorite karşısında insanlar sürekli korku içindeydiler.

00:41:411980'lerin ortalarına gelindiğinde ülkedeki her üç kişiden biri ve hatta daha fazlası onun muhbiri olarak görülüyordu.

00:41:49Söylentilere göre devlet başkanının korunması ve bu hizmete yaklaşık 40.000 çalışan tahsis edilmişti.

00:41:56Koruma ordusu sadece Çavuş Esko'yu değil karısını ve bütün klanını da korumakla mükellefti.

00:42:02Örneğin devlet başkanının konvoyu, konvoyun olağan hareket yolları boyunca hareket ettiğinde,

00:42:07güzergahtaki birçok binanın içinde istihbarat görevlileri pusu kuruyordu.

00:42:11Gizli servis, Bükreş'in merkezinde silah depoları olan çok sayıda yer altı labirenti kurdu.

00:42:17Depolar Danıştay, Parti Merkez Komitesi ve Bükreş'in ana meydanı binalarının altına kazılmış yer altı geçitlerinde bulunuyordu.

00:42:25Romanya'nın başkenti çevresinde gizli bir havaalanına götüren yer altı geçitleri de vardı.

00:42:30Oradan Çavuş Esko daha uzağa, güvenli bir yere kaçabilirdi.

00:42:36Herestraugölü kıyılarında Çavuş Esko'nun Bahar Sarayı adında kendi nükleer sığınağı vardı.

00:42:42Bu sığınakta yer altı geçitleri aracılığıyla diğer binalara ve başkentin yakınında bulunan iki gizli havaalanına bağlanıyordu.

00:42:50Ancak Seküritate'de bile bazıları yüksek rütbeliler olmak üzere birçok kaçak vardı.

00:42:57Devrin sonu yaklaşmaktaydı ve bunu birçok insan hissediyordu.

00:43:02Temmuz 1978'de Seküritate Kor Generali ve Yabancı İstihbarat Başkan Yardımcısı İon Pasepa,

00:43:08Amerika Birleşik Devletleri'ne kaçmış ve oradan siyasi sığınma hakkı almıştı.

00:43:13Tabii ki bazı bilgiler karşılığında.

00:43:15Çavuş Esko bu kaçıştan sonra gizli servisleri üzerindeki kontrolü kaybetti ve kapitalist ülkelerle ilişkileri bozulmaya başladı.

00:43:24Daha sonra bütün Soğuk Savaş boyunca bütün Doğu bloğundan en yüksek rütbeli sığınmacı haline gelen Pasepa birçok gizli materyal yayılmadı.

00:43:33Bunlardan özellikle Kızıl Ufuklar, Bir Komünist Casus Şefinin Günlükleri adlı kitap Çavuş Esko sisteminin ana ayrıntılarını ifşa ediyordu.

00:43:46Çavuş Esko son dönemlerinde zehirleneceğinden veya öldürüleceğinden, bir tür hastalığa yakalanabileceğinden patolojik düzeyde korkmaya başladı.

00:44:00Örneğin Nikolay el sıkıştıktan veya bir nesneye dokunduktan ve ayrıca bir masaya oturduktan sonra kişisel koruyucusunun yanında bulunan alkolle her zaman ellerini siliyordu.

00:44:10Gezilerde Çavuş Esko'nun yemeğini zehir, bakteri ve radyoaktivite açısından test eden taşınabilir bir laboratuvara sahip kişisel kimya mühendisi eşlik ediyordu.

00:44:20Kaçan İon Pasepa'nın anılarına göre odadaki Çavuş Esko'nun dokunabileceği bütün eşyalar seyahat sırasında antiseptiklerle dezenfekte ediliyordu.

00:44:32Her şey, yatak, iç çamaşırı, peçeteler vs. Romanya'dan özel paketlerde getiriliyordu.

00:44:39Mühürlü valizlerde, mühürlü plastik torbalarda.

00:44:43Kaldığı otellerdeki bütün eşyalar değiştiriliyordu.

00:44:47Ayrıca örneğin iç çamaşırı ve peçetelerin ütülenmesi gerekiyordu.

00:44:51Bu mikropları öldürmek için yapılıyordu.

00:44:55Bu nedenle 1978'de Londra'ya yaptığı resmi ziyaret sırasında Çavuş Esko Buckingham Sarayı'ndaki akşam yemeğinde hizmetçisine yemeğini tatmasını emrettiğinde Kraliyet ailesi ona ciddi bir şekilde gücenmişti.

00:45:10Çavuş Esko oraya da kendi yatak çarşaflarıyla gitmişti.

00:45:15Sosyalist Romanya'da 1970'lerin başında ortaya çıkan bir Nikolay Çavuş Esko kişilik kültü vardı.

00:45:21O zamandan başlayarak parti yavaş yavaş onun için ana vatanın babası unvanını yarattı.

00:45:27Liderin bu imajı parti tarafından onaylanan resmi yeni tarihsel konseptin bir parçasıydı.

00:45:331974 yılından itibaren kendisini geçmişin önde gelen isimleriyle karşılaştırmaya başladı.

00:45:39Her kitapçıda onun hakkında yığınla kitap ve gazete bayilerinde, müzik mağazalarında konuşmalarının kayıtları bulunabilirdi.

00:45:47Günlük gazeteler ve akşam televizyon haberleri ağırlıklı olarak Cumhurbaşkanı'nın günlük programına, faaliyetlerine ve başarılarına ayrılmıştı.

00:45:56Hatta ideolojik açıdan bir komünist olan Çavuş Esko'nun Cumhurbaşkanı seçildiği sırada eline Kraliyet hastası gibi bir şey almasından beri

00:46:03onun megalomani ve büyüklük hastalığı olarak da bilinen gigantomaniğe yakalandığına dair söylentiler dolaşıyordu.

00:46:11Gigantomaniğe bir kanıt olarak gece gündüz çalışarak inşa edilen ve daha sonra dünyanın en büyük ikinci binası haline gelen halk evine işaret ediliyor.

00:46:21Bu sarayın ölçeği Pentagon'dan sonra dünyada ikincidir.

00:46:25Ayrıca buna örnek olarak devasa metro istasyonları, mavi otoyol kanalı ve benzeri büyük ölçekli yapıların inşaatı gösterilmiştir.

00:46:34Onun döneminde yaratıcı mesleklerden yani yazarlar, şairler, şarkıcılar, besleciler, film yönetmenleri ve sanatçılardan oluşan büyük bir insan ordusu

00:46:43çalışmalarında ülkenin ana ailesini ve sıradan insanların özverili sevgisini tasvir etmeleri için devlet tarafından maddi olarak desteklendi.

00:46:52Ülkenin Cumhurbaşkanı her yerde tanrısal bir büyük lider olarak tasvir edildi.

00:46:57Konuşmalarına önceden miting alanlarına getirilmiş kalabalıklar ve görevlilerin verdiği komutlarla yükselen alkışlar, tezahüratlar eşlik etti.

00:47:07Ancak ülkede Ceauşescu onun karısı ve ailesinin lüks düşkün olduklarına dair söylentiler dolaşıyordu.

00:47:14Ceauşescu'nun kendisi ise bu tür ithamlara şahsen hiçbir şeye ihtiyacı olmadığını, sahip olduğu her şeyin Romanya halkına ait olduğunu söylüyordu.

00:47:23Medyada Ceauşescu'nun övgüsü olağanüstü bir boyut kazandı.

00:47:28Parti basını onu şu sıfatlarla anıyordu.

00:47:31Karpatların dehası, aklın gür akan tunası, eşi görülmemiş yenilenme çağının yaratıcısı,

00:47:37ışığımızın kaynağı, kahramanların kahramanı, işçi işçisi, dünyadaki en büyük karakter, Mauşescu vs.

00:47:47Nikolay kazıklı voyvoda olan Kontrakula'ya bile benzetildi.

00:47:53Ancak ülkede ekonomik kriz şiddetlendikçe ona olan güvensizlik arttı, toplumsal tansiyon yükseldi ve insanlar giderek tahammüllerini kaybetmeye başladılar.

00:48:031977'de emeklilik yaşı yükseltildi ve Maluliyat Aylığı kaldırıldı.

00:48:23Bu iki uygulama özellikle Lupeni şehri Ciu Vadisi'nden 35.000 madencinin hoşnutsuzluğuna neden oldu ve grevler başladı.

00:48:32Çatışmayı yatıştırmak için önce Çavuşescu'nun kendisi davet edildi ve ardından Sekuritate memnun olmayanlarla ilgilenmeye başladı.

00:48:42Sonuç olarak 4000'e kadar insan acı çekti.

00:48:46Ancak grevler giderek radikallik ve güç kazanarak devam etti.

00:48:50Böylece 1981'de madenciler protestoları tekrarladı ve ertesi yıl Maramures'te isyanlar çıktı.

00:48:57Kısa sürede protestolar diğer bölgelere de sıçradı.

00:49:031986'da Kluj fabrikalarında bir buzdolabı fabrikası ve bir ağır makine imalat fabrikası olmak üzere iki büyük grev gerçekleşti.

00:49:131987'de Lassi şehrinden bir araba imalat fabrikası da greve gitti.

00:49:19Kasım 1987'de Brasov şehrinde yerel bir araba fabrikasındaki işçiler Ekmek İsyanı adlı greve gittiler.

00:49:26İsyan Sekuritate çalışanları tarafından vahşice bastırıldı.

00:49:32Bu sırada halk yetkililerin eylemlerinde kritik ekonomik durumla ilgili herhangi bir müzakere konusundaki umursamazlığını anladı.

00:49:42Romanya Komünist Partisi içinde de hoşnutsuzluk büyüyordu.

00:49:461980'lerde reformist papaz ve muhalif Lasso Tökes Romanya'daki kötü insan hakları durumu hakkında yurt dışına bilgi aktardı.

00:49:55Macaristan'a, Kanada'ya, ABD'ye sorunlarımızı taşıyabildik diye hatırlıyor Tökes.

00:50:01Nisan 1989'da Batı medyası Romanya Komünist Partisi'nin altı gazisi Gheorghe Apostol, Cornelio Manescu, Silvio Brusan, Konstantin Pirvulescu,

00:50:12Aleksandru Bilodeanu ve Grigore Reseanu tarafından imzalanan ve görevdeki başkanı insan hakları ihlalleriyle suçlayan altılının mektubunu yayınladı.

00:50:22Belge Radio Free Europe ve Voice of America tarafından yayınlandı.

00:50:26Yazarlar Securitate tarafından tutuklandılar.

00:50:32O sıralar Polonya, Çekoslovakya, Macaristan ve Doğu Almanya'dan Komünist Partiler çoktan iktidardan çekilmişti.

00:50:39Ama sadece Güneybatı'da, Romanya'da herhangi bir değişiklik yoktu.

00:50:43Komünist Parti hala dümendeydi.

00:50:46Ülke artık dış dünyaya tamamen kapatılmıştı.

00:50:49Her şey Securitate'nin kontrolü altındaydı.

00:50:54Ekim 1989'dan itibaren toplumun önde gelen isimleri, akademisyenler, yazarlar ve bireysel parti görevlileri,

00:51:01ayrıca örgütler tarafından imzalanan, gücün kötüye kullanılmasıyla ilgili mektuplar ülke çapında dolaşmaya başladı.

00:51:08Bu mektupların yazarları Romanya vatandaşlarını bu çılgın adamı ve onun çılgın karısını protesto etmeye,

00:51:15Romanya Komünist Partisi'ni ise yaklaşan kongrede Çavuşescu'yu yeniden seçmemeye çağırdı.

00:51:21Bununla birlikte Kasım 1989'da Çavuşescu'yu 5 yıl daha Romanya Merkez Komitesi Genel Sekreterliği görevine yeniden seçen bir parti kongresi düzenlendi.

00:51:31Seyircileri onu 62 kez ayakta alkışladı.

00:51:37Çavuşescu'nun seçimlerdeki ek kuzu tam seçim harifesindeyken ülkenin borçlarını ödemesiydi.

00:51:44O kongrede 71 yaşındaki Nikolay, Mihail Gorbacov'un başlattığı perestroika politikasını sert bir şekilde eleştirdi.

00:51:51Dahası Gorbacov'un izlediği yolun sosyalizmi çökerteceğini ilan etti.

00:51:56Bundan sonra Sovyet basınında ona açıkça Stalinist ve diktatör demeye başladılar.

00:52:011988 ve 1989'da İngiliz ve Amerikan basını şöyle yazdı.

00:52:07Çavuşescu hem Batı hem de Gorbacov için bir sorun haline geldi.

00:52:12Kastettikleri şey Romanya'nın çökmekte olan Karşılıklı Ekonomik Yardımlaşma Konseyi bloğu yerine yeni bir ekonomik topluluk yaratma planlarıydı.

00:52:20Çavuşescu'ya göre bunun 5 sosyalist ülkeyi içermesi gerekiyordu.

00:52:24Küba, Çin, Arnavutluk, Kuzey Kore ve Vietnam.

00:52:28Yani liderliği devam eden Gorbacov perestroikasının fikirlerini paylaşmayan ülkeler.

00:52:34Ve 1988'in sonundan itibaren artık ortak toplantılarda Rumen sorunu olarak adılan Çavuşescu,

00:52:40Sovyet liderleri ve Batı ülkeleri arasındaki müzakerelerde önemli bir yer tutmaya başladı.

00:52:5116 Aralık 1989'da Macar asıllı papaz Lasso Tökes'in görevden alınmasıyla birlikte

00:52:57yoğun bir Macar azınlığın yaşadığı Timisoara kentinde protestolar başladı.

00:53:02Bu etnik protesto hızla ekonomik bir protestoya dönüştüğü için şehirdeki opera meydanını ele geçiren göstericiler

00:53:08artık Çavuşescu'nun istifasında ısrar ettiler.

00:53:13Ülkedeki parti yandaşı basınla Batı basını haberleri arasında keskin bir fark vardı

00:53:18ve Romanya halkı artık kendi basınına inanmıyordu.

00:53:22Rumenler Batı radyo istasyonlarından gazetecilere daha fazla güveniyorlardı.

00:53:27Komşu fabrikalardan işçiler toplanan göstericilere katılmaya başladı.

00:53:3317 Aralık 1989'da Çavuşescu, ülkenin Savunma Bakanı Vasile Mil,

00:53:38Seküritate Başkanı General Julian Vlad ve İçişleri Bakanı Tudor Postelnik'e güvenmediğini ifade etti

00:53:44ve görevden alındıklarını açıkladı.

00:53:46Ancak daha sonra Başbakan Konstantin Daskalescu'nun baskısıyla kararını geri aldı

00:53:51ve Seküritate'ye göstericilere ateş açma emri verdi.

00:53:5650'den fazla erkek, kadın ve çocuk öldürüldü.

00:54:00O sırada yurt dışındaki Romanya büyükelçiliklerinde katılımcıların Çavuşescu'nun zulmüne karşı çıktığı protestolar yapılıyordu.

00:54:07Ayrıca Timisoara sivillerinin Seküritate ajanları tarafından öldürülmesine ilişkin bir TV haberi

00:54:12dünyanın önde gelen birçok televizyon kanalında gösterildi.

00:54:1618 Aralık'ta Çavuşescu tarafların askeri, politik ve ekonomik işbirliği konusunda anlaştıkları İran'a bir çalışma ziyareti yaptı.

00:54:25Eşi Elena Çavuşescu evde kaldı ancak 20 Aralık'ta Romanya'dan gelen bir haber

00:54:30Nikola'yı yurtdışı ziyaretini yarıda kesmek zorunda bıraktı.

00:54:34Timisoara'daki isyanlar durmamıştı.

00:54:37Bir parçalara baktığında İran'ın İzmir'e girmesine izin verilmişti.

00:54:42Timisoara'daki isyanlar durmamıştı.

00:54:45Bir protestocu kalabalığı Romanya Komünist Partisi'nin ilçe komitesi binasına girmiş

00:54:49ve Seküritate memurları da dahil olmak üzere bu binadaki herkes dövülmüştü.

00:54:57Akşam Bükreş'e döndüğünde Çavuşescu televizyon ve radyoda halka acil bir çağrıda bulunarak

00:55:02Timisoara'daki protestocuları mahkeme kararına karşı çıkarak Timisoara'da bir dizi olayı kışkırtan

00:55:07Holigan grupları olarak adlandırdı ve yabancı gizli servisleri ülke genelinde durumu istikrarsızlaştırmak,

00:55:13ayrıca bağımsızlığını, bütünlüğünü ve egemenliğini baltalamak ve ülkeyi eski Romanya'ya döndürmek amacıyla

00:55:19Timisoara'daki kargaşayı örgütlemek ve desteklemekle suçladı.

00:55:2620 Aralık akşamı Çavuşescu ve üst düzey yerel Rumenkolluk kuvvetleri arasında bir telekonferans düzenlendi.

00:55:33Bu gizli konferansta lider, güvenlik güçlerine ülkenin silahlı kuvvetlerini yüksek alarm durumuna geçirme

00:55:39ve asilere uyarı yapmadan ateş etme emri verdi.

00:55:43Çavuşescu parti görevlilerinden, sosyalizm destekçilerinden özel öz savunma birimlerinin örgütlenmesini talep etti.

00:55:50Ayrıca Holiganlarla yüzleşmek ve bir mitinge katılmak için hemen ertesi gün toplanıp başkente getirilmesi planlanan

00:55:56öz savunma birimlerinin sayısının en az 50.000 doğrulanmış proleter olması gerekiyordu.

00:56:02Çavuşescu'nun hala güçlü olduğu bölgelerden 50.000 kişi toplanarak başkente getirildi.

00:56:08Çavuşescu önce bu kalabalık karşısında konuşarak ülkeye ve dünyaya hala gücün kendisinde olduğu

00:56:13ve halk desteğinin de arkasında olduğu izlenimi vermek istiyordu.

00:56:18Ancak Savunma Bakanı Vasile Milya, sivil halka ateş açma emri vermeyi reddetmişti.

00:56:2621 Aralık'ta Cumhurbaşkanı, Timis ilçesinde olağanüstü hal ilan eden bir kararname yayınladı.

00:56:32Aynı günün sabahı Bükreş'teki saray meydanında, Romanya Komünist Partisi Merkez Komitesi binasının yakınında

00:56:38sosyalizmin kazanımlarını destekleyen başkanın destekçilerinin bir mitingi yapılacaktı.

00:56:44Romanya'nın ana meydanı taşana kadar doldu ve sonunda yaklaşık 100.000 kişi toplandı.

00:56:49Kalabalığın içinde aniden patlayan havai fişek başkanın konuşmasını yarıda kesti.

00:57:03Ülkenin Federal Vergi Servisi Konseyi liderlerinden biri olan Kazimir Lonescu,

00:57:08daha sonra bunun başkanın konuşmasını yarıda kesmek için önceden hazırlandığını anlatacaktı.

00:57:14İşte o anlar.

00:57:17Çavuşescu, eşi ve diğer parti ve hükümet görevlilerinin bulunduğu balkonda utanç verici bir şaşkınlık seziliyor.

00:57:25Elena Çavuşescu patlamalardan bahsediyor.

00:57:27Polisten biri binaya dönmeyi teklif ediyor ve hatta kapıyı açıyor ama Çavuşescu yerinden kıpırdamıyor.

00:57:34Adeta taş kesilmiş başkan ne olduğunu anlamaya çalışıyor.

00:57:38Hatta bir ara yanındakilerine deprem mi oldu diye soruyor.

00:57:42Seküritati başkanı Elena ve Nikola Çavuşescu halkı susturmaya çalışıyorlar.

00:57:47Ama onları susturmak ve durdurmak artık imkansız.

00:57:56Kimi kaynaklar bu sırada Çavuşescu'nun bulunduğu bir tepki veriyor?

00:58:01Bu tepkiyi izleyenlerden birisi,

00:58:03bu tepkiyi izleyenlerden birisi,

00:58:05bu tepkiyi izleyenlerden birisi,

00:58:08Kimi kaynaklar bu sırada Çavuşescu'nun balkonu terk ettiğini yazar ama gerçek öyle değil.

00:58:14Video kayıtlarının tamamı onun kalabalık sustuktan sonra konuşmasına devam ettiğini gösteriyor.

00:58:20Kısa süre sonra silah sesleri duyulmaya başlandı.

00:58:24Bükreş sokaklarında çatışma çıktı.

00:58:27Akşama doğru ordu duruma müdahale etti ve meydana tanklar getirildi.

00:58:32Bu arada Bükreş'in başka yerlerinde de protestolar başladı.

00:58:36Üniversite meydanında gençler toplanarak

00:58:38''Kahrolsun Çavuşescu, kahrolsun komünizm ve özgürlük'' sloganları atmaya başladılar.

00:58:44Ardından halk Romanya Komünist Parti Genel Merkezi'nin ve Televizyon Merkezi'nin önüne toplandı.

00:58:50Cumhurbaşkanlığı çifti bütün geceyi Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda geçirdi.

00:58:56Bir gün sonra Savunma Bakanı Milya evinde ölü bulundu.

00:59:01Resmi raporlara göre intihar etmişti.

00:59:03Ancak yetkililer onun Çavuşescu'nun halka ateş açma emrine uymadığı için

00:59:07başkan tarafından infaz edildiğini biliyorlardı.

00:59:10Bu adamın ölümünden sonra yönetimdekilerin bir çoğu halkın tarafına geçti.

00:59:15Ordunun da halkın tarafına geçmesiyle ordu ve seküritate arasında çatışma başladı.

00:59:21Protestocular askerlerle birlikte Bükreş'teki Televizyon Merkezi'ni işgal ederek

00:59:25Çavuşescu rejiminin düştüğünü duyurdu.

00:59:28Aynı gün saat 12.06'da Çavuşescu, karısı Elena ile birlikte bir gösterici kalabalığıyla çevrili

00:59:34Romanya Komünist Partisi Merkez Komitesi binasının çatısından bir helikopterle kaçtı.

00:59:44Onlarla birlikte iki silah arkadaşı Emil Bobu ve Manya Menescu ve iki seküritate ajanı

00:59:49Binbaşı Florian Rat ve Yüzbaşı Marian Rusu başkentten ayrıldı.

00:59:54Bükreş sokaklarında ordu, halk ve seküritate çalışanları arasında çatışmalar devam ediyordu.

01:00:03Çift önce yazlıklarına gitti.

01:00:06General Stankulescu'nun söz verdiği gibi onları orada bir yedek komuta yeri bekliyordu.

01:00:11Ancak oradan başkent ve ülkedeki olaylar hakkında bilgi alınamadı.

01:00:15Çavuşescu kulübeden askeri bölgelerin komutanlarını aradı.

01:00:18Piteste şehrinden eski lidere sadakat güvencesi içeren bir mesaj geldi.

01:00:23Bundan sonra çift helikopterle oraya uçmaya çalıştı.

01:00:26Ancak bu sırada yeni savunma bakanı olan Stankulescu ülkenin hava sahasını kapattı.

01:00:32Helikopteri vurmayı planlıyordu.

01:00:35Birisi bunu pilota haber verdi ve pilot helikopteri Targoviste yakınlarındaki bir tarlaya indirdi.

01:00:41İnişten sonra pilot başkan ve karısını ortada bırakarak isyancıların tarafına geçti.

01:00:45Çavuşescu eşi ve korumalarıyla birlikte tehdit altında ele geçirilen yoldan geçen arabalardan biriyle Piteste'ye doğru gitmeye çalıştı.

01:00:53Arabanın sürücüsü onları Targoviste'ye kadar götürdü.

01:00:57Sonra buldukları ikinci sürücü yakıtının bittiğini söyleyerek bu isteklerini reddetti.

01:01:03Aynı gün firareler kentte ordu tarafından gözaltına alındı.

01:01:07Sonraki iki günü Targoviste garnizonunun askeri polisinin hücresinde ve bir zırhlı personel taşıyıcılığı geçirdi.

01:01:13Üstelik formalite gereği dahi hiçbir tutuklama yapılmadı.

01:01:17Kendilerini düşmanlardan korumaya çalıştıklarını anlattılar.

01:01:21Aynı zamanda tutukluların tıbbi muayenesi yapıldı.

01:01:25Nikolay ve Elena Çavuşescu, Romanya Sosyalist Cumhuriyeti Ceza Kanunu'nun şu maddeleri uyarınca suçlandı.

01:01:32Madde 145, ulusal ekonominin yıkımı.

01:01:36Madde 163, halka ve devlete karşı silahlı eylem.

01:01:39Madde 165, devlet kurumlarının imhası.

01:01:43Madde 356, soykırım.

01:01:48Duruşma 25 Aralık'ta yapılacaktı.

01:01:51Sanıklar Targoviste'deki askeri garnizon karargahına götürüldü.

01:01:55Daha sonra Timisoara ve Romanya'nın başkentindeki olaylar sırasında gerçekte yaklaşık bin kişinin öldüğü ortaya çıktı.

01:02:03Kolluk kuvvetlerinin kayıpları 617 kişinin öldüğü ortaya çıktı.

01:02:07Kolluk kuvvetlerinin kayıpları 618 yaralı ve 325 ölüydü.

01:02:12Yargıçlar ayrıca her iki Çavuşescu'yu devlet malına büyük zarar vermekle,

01:02:16yabancı bankalarda gizli hesaplar açmakla ve bu parayla da ülkeden kaçmaya çalışmakla suçladı.

01:02:23Olağanüstühal mahkemesi çifti idama mahkûm ederken bütün mal varlıklarına da el koyulmasına karar verdi.

01:02:31Standart prosedüre göre her iki Çavuşescu'ya da temyize gitmeleri için 10 gün süre verildi.

01:02:37Ancak Nikolay mahkemenin yetkisini tanımadığı için yargıçların sorularını yanıtlamayı reddetti.

01:02:43Mahkeme sona erdiğinde çiftin kolları arkadan kelepçelendi.

01:02:47Başkan artık tutuklandığını ve onları neyin beklediğini anladı.

01:02:52Duruşma baştan sona kaydedilmiş ve Romanya televizyonunda yayınlanmıştır.

01:02:57Bundan sonra karara göre Targovişte şehrinin askeri bölgesinde askerler tuvaletinin duvarının yanında Çavuşescu çifti kurşuna dizildi.

01:03:06Çavuşescular yüzlerce gönüllü arasından seçilen paraşütçüler tarafından infaz edildiler.

01:03:12Çavuşescu askerler tarafından duvara yaslandığında Sosyalist Enternasyonel Marşını söylemeye başladı.

01:03:18İdam mangası ateş edince ortalık toz dumandan görülemez hale geldi.

01:03:23Her şey o kadar hızlı gerçekleşti ki çekim ekibi olay anını doğru dürüst kaydedemedi.

01:03:30Çift en az 30 mermi yemişti.

01:03:33İnfazın ardından Çavuşescu çiftinin cesetleri bir brandayla örtüldü.

01:03:38Daha sonra götürülüp Stavos Stadyumuna bırakıldılar ve ardından yakınlardaki Cenka askeri mezarlığına gömüldüler.

01:03:47İnfazdan sonra eşlerin bütün mal varlıklarına el konuldu.

01:03:51Ardından çeşitli müzayedelerde ve mağazalarda satışa çıkarılmaya başlandı.

01:03:55Arabalardan ve hediyelerden giyilebilir ürünlere dek.

01:03:58Çavuşescular 7 Ocak 1990'da ölüm cezası kaldırılmadan önce Romanya'da idam edilen son kişilerdi.

01:04:06Ocak 1990'da Daily Mail muhabiri Bob Graham Budapest'te'ye geldi ve Nikola Çavuşescu'nun ölümünden bu yana Rumen yetimhanelerini ziyaret eden ilk yabancı oldu.

01:04:17İlk yabancı oldu.

01:04:19İlk yabancı oldu.

01:04:21İlk yabancı oldu.

01:04:23İlk yabancı oldu.

01:04:25İlk yabancı oldu.

01:04:26İlk yabancı oldu.

01:04:28İlk yabancı oldu.

01:04:30İlk yabancı oldu.

01:04:32İlk yabancı oldu.

01:04:34İlk yabancı oldu.

01:04:36İlk yabancı oldu.

01:04:38İlk yabancı oldu.

01:04:40İlk yabancı oldu.

01:04:42İlk yabancı oldu.

01:04:44İlk yabancı oldu.

01:04:46İlk yabancı oldu.

01:04:48İlk yabancı oldu.

01:04:50İlk yabancı oldu.

01:04:52İlk yabancı oldu.

01:04:54İlk yabancı oldu.

01:04:56İlk yabancı oldu.

01:04:58İlk yabancı oldu.

01:05:00İlk yabancı oldu.

01:05:02İlk yabancı oldu.

01:05:04İlk yabancı oldu.

01:05:06İlk yabancı oldu.

01:05:08İlk yabancı oldu.

01:05:10İlk yabancı oldu.

01:05:12İlk yabancı oldu.

01:05:14İlk yabancı oldu.

01:05:16İlk yabancı oldu.

01:05:18İlk yabancı oldu.

01:05:20İlk yabancı oldu.

01:05:22İlk yabancı oldu.

01:05:24İlk yabancı oldu.

01:05:26Uzun bir süre boyunca birçok kişi çiftlerin 1989'da vurulup gömüldüğüne inanmıyordu.

01:05:3321 Temmuz 2010'da akrabalarının talebi üzerine Nikola Ceauşescu ve eşi Elena'nın kalıntıları,

01:05:39gerçekten de oraya gömüldüklerinin kanıtlanması için mezarlığa gömülenlerin Ceauşescu çifti olduğunu doğrulayan bir DNA incelemesi yapıldı.

01:05:4710 Aralık 2010'da Ceauşescu çiftinin küllerinin Cenga mezarlığında yeniden gömüldüğü açıklandı.

01:05:56Ceauşescu'nun yurt dışında hesaplarının olup olmadığı sonradan tartışma konusu oldu.

01:06:01Ancak yanlış ekonomi politikalarından ve özellikle de ülkede tarımın gerilemesinden kendisi sorumluydu.

01:06:09Eski Sovyetler Birliği Başkanı Mihail Gorbaçov CNN televizyon stüdyosundayken Ceauşescu ve 1987'de kendisine yaptığı ziyaret hakkında şu görüşü dile getirmişti.

01:06:20Ceauşescu karmaşık bir insandı. Bana nasihat etmeye çalıştı.

01:06:24Romanya'yı ziyaret ettiğimde insanların Ceauşescu'ya baktığını, onun her hareketini, her parmak hareketini takip ettiğini gördüm.

01:06:32Aynı mekanizmadaki çarklara benziyorlardı.

01:06:37Eski ABD Başkanı George W. Bush Ceauşescu'nun yönetimi hakkında şu değerlendirmeyi yaptı.

01:06:43Belli bir dönem Romanya'yı Rusya'ya karşı militanlığına göre değerlendirdik ve Ceauşescu Rusya'ya karşı çıktı ve sonra onun bizim adamımız olduğunu söyledik.

01:06:52Daha sonra her şeyi kontrol eden bir oligarkla karşı karşıya olduğumuzu gördükten sonra pozisyonumuzu değiştirdik.

01:07:02Bir araştırmaya göre totaliter rejimlerin çöküş nedeni çoğu zaman ekonomik sorunlar değildir.

01:07:08Keza uzun süreli iktidar da her zaman ekonomik veya siyasi istikrar anlamına gelmeyebiliyor.

01:07:15Uzun süren rejimlerin yıkılmasının ana nedeni genelde iç çekişmelerdir.

01:07:21Yale Üniversitesi'nden Milan Svolik 2. Dünya Savaşı'ndan 2000'li yıllara kadar geniş bir veri seti üzerinde bir çalışma yürüttü.

01:07:29Vakaların yaklaşık %70'inde otoriter rejimlerin otokratların seçkinlerin farklı kesimlerinin sadakatini sağlamada başarısız oldukları elit içi çatışmaların bir sonucu olarak çöktüğü ortaya çıktı.

01:07:41Ve otoriter rejimlerin çöküşünün yalnızca görece küçük bir oranı onların kitlesel gösteriler sonucunda devrilmesiyle açıklanıyor.

01:07:52Romanya

01:07:58Bugün Romanya halkı onunla ilgili kararsız durumdadır.

01:08:02Yine de Romanya Değerlendirme ve Strateji Enstitüsü'nün Temmuz 2010'da yayınladığı sosyolojik bir ankete göre Nikola Ceausescu bugün Cumhurbaşkanlığı seçimlerine katılsaydı Romanya vatandaşlarının %41'i ona oy vermeye hazır olurdu.

01:08:16Ceausescu'nun faaliyetlerinin değerlendirilmesi sorulduğunda yanıt verenlerin %45'i onun iyi bir lider olduğunu, %15'i kötü, %30'u ne iyi ne de kötü olduğunu söyledi.

01:08:30Ondan geriye ülkede bir zamanlar yaşanmış en büyük karşıtlığın büyük anıtı olan bu yapı kaldı.

01:08:37Bilinen bütün Avrupa saraylarından çok daha büyük olan bu dev bina birkaç yıl boyunca ülkenin son sularını da emdi.

01:08:46Romanya Komünist Partisi lideri Nikola Ceausescu inşaatın tamamlandığını görecek kadar yaşayamayacaktı.

01:08:53Hükümdarın devrilmesi ve idam edilmesinden sonra binanın gereksiz olduğu ortaya çıktı.

01:08:59Hatta yıkmak istediler.

01:09:01Şimdiye kadar saray bitmemiş kabul ediliyor.

01:09:04Binaların çoğu boş.

01:09:06Halk Sarayı adlı bu bina sadece başkanın yani komünizm normlarına göre parti genel sekreterinin yaşayacağı saray değil.

01:09:14Aynı zamanda hem savunma bakanlığı hem parlamento binası hem de otelleri içerecekti.

01:09:19Yani komünist rejimin ihtişamının bir sembolü.

01:09:23Yapımına 1983 yılında başlanmıştı.

01:09:27Yer açmak için şehrin eski kısmını birkaç kiliseyi ve mimari anıtları yıkmak ve 40.000'den fazla insana yeniden yerleştirmek gerekti.