Category
🗞
HaberlerDöküm
00:00Sevgili Cumhuriyet TV izleyenleri hoş geldiniz efendim yayınımıza.
00:17Bu ekranlarda sıkça çiftçinin yaşadığı sorunları konuşuyoruz değil mi?
00:21Çiftçi her geçen gün maliyetlerin artmasıyla, enflasyonun yükselmesiyle üretim yapmakta
00:27zorlanıyor.
00:29Son olarak uygulanmaya başlayacak bir yeni gelişme duyuruldu.
00:33İki yıl boyunca arazisini ekemeyen çiftçiden devlet alacak bu araziyi ve başkalarına
00:39kiralayacak.
00:40Bu uygulamayla ne amaçlanıyor ve bu uygulama çiftçiyi nasıl etkiler bütün bunları konuşacağız.
00:45Sıkça aslında çiftçinin sorunlarını ve gündemlerini dile getiren kamuoyuna yansıtan
00:49bir isimle konuşacağız.
00:51Cumhuriyet Halk Partisi NİDE milletvekili Ömer Fethi Gürer bizimle.
00:54Hoş geldiniz.
00:56Teşekkür ediyorum.
00:57İyi yayınlar diliyorum.
00:58Efendim şimdi dilerseniz biraz hikayenin başından başlayalım.
01:01İki yıl boyunca ekilmeyen topraklar için düşünüldü bu uygulama.
01:05Çiftçi toprağını neden iki yıl ekmez?
01:08Tabii biz bunu kanun teklifi komisyona geldiğinde aynı soruyu sorduk.
01:15Dedik ki ekilmeyen arazileri ekmeyenlere neden ekmediğini sorun.
01:20O arazi sahibinin ekmesini sağlayın dedik.
01:23Ancak kanun getiriciler onu o şekilde düzenlemediler.
01:27İki yıl üst üste ekilmeyen arazilerin el konuluk buranın başka çalıştıkları
01:33kamuoyuyla kireye verilmesini ve bu yolda üretim açığının giderilmesini önemsediler.
01:40Türkiye'de bildiğiniz gibi 21 üründe arıza açığımız var.
01:44Bugüne kadar Adalet Kalkınma Partisi 22 yıldır planlamadan hiç söz etmezken
01:50özellikle pandeminin kuraklığının yarattığı sorunlarla kendince bir planlamaya yöneldi.
01:56Onu da uygulanabilir bir yöntemiz tercih etmedi.
02:00Çünkü arazi sahiplerinin o araziyi neden ekmediğini sormak yerine
02:05arazi tespit komisyonları oluşturarak illerde bu arazilerin boş kalan arazileri tespit edip kireye verecek.
02:14Daha önce kanun çıkmıştı.
02:16Şimdi de yönetmenliği yayınlandı.
02:18Yönetmenlik yayınlandıktan sonra uygulama biçimi kamuoyuna yansıyınca tepkiler oluştu.
02:24Oysa kanun daha önce çıkmıştı.
02:27Burada önemli olan şu, Türkiye tarımda planlamadan uzak bir anlayışça üretim yapıyor.
02:34Ve bu yıl çok ürün çöp oldu biliyorsunuz.
02:37Karpuzda, kavunda, domateste, patlıcanda sorunlar yaşandı.
02:43Şu anda da çoğu ürün tallada kaldı.
02:46Bu kadar ürünün tallada kalmasıyla ilgili bir düzenleme sağlamadılar.
02:52Çiftçinin sorununa yönelik yaklaşımlarında yetersiz kaldılar.
02:56İlacı, tohumu, gübresi, mazotu, talla kirası artmış durumda.
03:01Ayrıca bir de biliyorsunuz talla sahibi destek alır.
03:04Tallayı kireye verdiği esas üretimi yapan bu ülkede desteklerden de yaralanmaz.
03:09Şimdi buradaki sorun birden fazla da yeni sorun üretecek.
03:15İki yıl boyunca ekilmeyen arazi eğer toplulaştırma yapılmamışsa,
03:20çoklu varis varsa bunların hepsinden nasıl olur alacaklar?
03:25Bunlardan varsayalım olur aldılar bu kira bedelini nasıl belirleyecekler?
03:30Bu bellenen kira bedeli üzerinden bu varislere ne kadar ücret ödenecek?
03:37Bunu kime verecekler?
03:39Verdikleri kişiler parçalı arazilerde üretim yapabilecekler mi?
03:43Ya da özellikle doğuda güneydoğuda boşta bulunan büyük arazi sahiplerinin
03:49arazisine devlet ev koydum.
03:51Şimdi senin bu arazine başkasına kire veriyorum dediğinde
03:56ortaya çıkabilecek sorunlar detaylı ve yeterince incelendi mi?
04:01Bu soru işaretleri boşlukta duruyor.
04:03Bildiğiniz gibi Kars milletvekilimiz İnan Alp Akgün de
04:07Danıştay'a avukat olarak konuya varkıf olduğundan bir yürütmeyi durdurma davası da açtı.
04:15Ama biz komisyonda da belirttik.
04:18Tarımın sorunları gerçekten derinleşiyor.
04:21Adalet Kalkınma Partisi tarımı yönetemez hale getirdi.
04:25Tarım stratejik bir alan.
04:27Milli güvenlik kadar da önemli.
04:29Burada yapılacak çalışmaların ziraat müesserel odasının ziraat odalarını
04:35çiftçilerin ortaklaşa birlikte üreteceği politikalarla çözüm aranması gerekir.
04:42Ama siyasi iktidar bu anlamda da böylesi bir düzenlemeye gitti.
04:47Ve bu düzenlemenin sorun yaratacağı daha uygulamaya geçmeden belli.
04:52Şimdi 1 Eylül'le 31 Ağustos arasında ekilmeyen arazilerde ekim sağlanacak.
05:00Ve burada da ürün desenini kamu belirleyeceği ifade ediliyor.
05:04Bu da şunu gösteriyor.
05:06Ürün açığı olan örneğin işte 22 milyon ton ortalama buğday yetiştirsek dahi 10 milyon ton
05:13dahilinde işlem eleştirimi kapsamında alındığı belirtilmesine rağmen buğday ithal ediyoruz.
05:17Arpa açığımız var, soya da açığımız var, mısır da açığımız var.
05:21Mercimekte, nohutta, fasulyede dönem dönem sorunlu halde oluyoruz.
05:26Ve ithalata tabi ürünler durumunda.
05:29Bitkisel ham yağında özellikle ayçiçekte açığımız var.
05:32Bunların ortadan kaldırmaya yönelik bir politika deneyimi gerçekleştirmek için
05:38böylesi bir çalışmayı öngörmüş olabilirler.
05:41Ama uygulamaya başladıkları nokta yanlış.
05:44Yani ilk düğmeye yanlışlık derseniz buradan ortaya çıkabilecek sorunların da
05:49çözümcü değil yeni sorunlar üretici olacağını düşünmek lazım.
05:53Onun için arazinin sahibi kimse gidip onunla konuşup ona destek vermek lazım.
06:01Siz aslında pek çok soru sıraladınız ve dediniz ki bütün bunlar düşünüldü mü?
06:05Bunlar sorun çıkaracaktır o süreçte ama bir soru daha var.
06:09Bu arazilerin kimlere kiralanacağı konusu?
06:11Çünkü bildiğiniz üzere iktidarın bu gibi uygulamaların hep biz rantla sonuçlandığını görebiliyoruz.
06:17Kimler alacak bu kiralamaları? Kimler yapacak? Ne kadar süreliğine yapacak?
06:22Ve sizin dediğiniz gibi ürün açıkları mı tamamlanacak yoksa bu amaca hizmet etmeyecek mi?
06:27Neler düşünüyorsunuz?
06:29Şimdi bildiğiniz gibi Türkiye'de yabancılar da arazi alıyor.
06:33Ayrıca arazi toplayanlar da var.
06:35Buradaki amaç ve niyet süreç içinde ortaya çıkacak.
06:39Çünkü çok parçalı ekilmeyen araziler var.
06:42Eğer iktidar ekilmeyen arazi ekme düşüncesindeyse orada bir dönümden başlar yüz dönüme kadar ekilmeyen araziler var.
06:51Burada tercih eğer ekilmeyen arazileri dolaylı olarak el koyup ileride satın almaya yol açacak bir uygulamaysa bunu da süreç içinde göreceğiz.
07:01Şimdi niyet okumak yerine ortaya çıkan uygulama biçiminin yanlışlığından yola çıkarak düşüncelerimizi ifade ediyoruz.
07:09Süreç içinde bunu da takip edeceğiz.
07:11Çünkü Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü gibi kamuya ait bir kuruluş on dokuz çiftliğini ben bunları işleyemiyorum diye kiraya verdi.
07:19O kiraya verdiği işletmelerden sağladığı verimlilik ya da çiftçiye oradan yansıttığı ortadan kalktı.
07:27Şimdi burada da bu tarım arazilerinin kimler tarafından kiralanacağı önemli.
07:35Biliyorsunuz hazine arazilerinin önemli ölçüde şu anda zaten devretti sattılar.
07:42Yani kamu vallıklarından sonra hazine arazileri bitti.
07:46Şimdi de özel mülkiyete ait arazilere göz koydular.
07:51Demek ki eğer olumsuz yönden de bakarsak belirledikleri böyle futbol arazilerde olabilir.
07:57Ama onlarla ilgili şu anda ortaya çıkmış bir durum olmadığı için niyet olarak bugüne kadar ki uygulamalarındaki yanlışlıklar nedeniyle bu tür davranışların oluşabileceğini olasılık olarak düşünüyoruz.
08:11Ama şu andaki kanunun uygulanış biçiminde il ve işçilerde arazi komisyonları eğer tüm boş arazileri saplayacaksa ve bunların da kiraya verilmesinin yolu açılacaksa
08:24burada problem özellikle parçalı arazilerde ve bir de mülkiyet hakkı kapsamında olaya bakmak gerekiyor.
08:33Ayrıca şunu da ifade etmek lazım. Dağ taşı ekip biz alacağız, destek olacağız, yanınıza duracağız denen çiftçi bu yıl ortada kaldı.
08:43Yani tarım arazilerinde ürün üretildi ama düşük alım politikalarıyla önemli ölçüde ürünler değer bulmadı.
08:52Arpaya yüzde üç verildi yıllık bir yıllık artış. Buğdaya yüzde on iki verildi. Ayçiçeğe şu anda yirmi liralık bir fiyat trafiğe birlik verdi ama yirmi beş liralık fiyat beklentisi vardı.
09:06Tüm ürünlerin girdi maliyeti artarken alım fiyatı düşük tutulurken buralarda neyi nasıl kim üretecek sorusu haklı olarak doğru bir soru olarak gündeme geliyor.
09:19Yani ürün planlaması yok. Üretim öncesi, üretim süreci, üretim sonrası problemli bir noktada ve kooperatifleriyle de bu işler yürümeyeceğine göre burada özel mülkiyete ait arazilerin el konulara bir yerde başkalarına işletilme hakkı veriliyor.
09:40Bu sürecin sorunlu bir süreç olduğu biliniyor. Ama uygulamanın yapılıp yapılmayacağı hangi boyutta sürdürülebilirliği de bu bir eylül itibariyle başlayacak çalışmayla ortaya çıkacak.
09:56Görülen o ki maksat burada talla bitkilerine yönelik bir kiralama anlayışıyla bazı sebze ürünleri için hedeflenecek. Büyükkent çevresinde olmazsa örneğin kiralanan arazide karpuz yetişirse bugün Niğde'de Uluhuşşa'da Çukurkuy'da bir liradan tallada alan yok.
10:18Karpuz tallada kalmış. O zaman kiralayan bu nakliye, köprü geçiş, ulaşım, büyükkentlere mesafe açısından kiraladığı arazide ürettiği ürünü nasıl olacak da uygun fiyatla satıp hem kira bedelini ödemiş olacak hem devlet desteklerinden yararlanamayacak.
10:38Çünkü büyük sahibine Türkiye'de yasal anlamda destekler veriliyor. Ekene verilmiyor kiralayana. Ve bu işin içine nasıl çıkacak? Burada bir çapanoğlu aramak lazım.
10:52Orada şimdi belirginleşen bir durum olmayınca kaygılarımız var. İfade ederken temkinli davranıyoruz. Niyet okumak da istemiyoruz. Ama bu sürecin planlı, öngörülebilir ve çiftçiye gerçek anlamda destekler verilerek sürdürülebilen bir süreç olsaydı,
11:14bu anlamda yapılan çalışmada arazi sahibine doğru destek ve ekim sağlansaydı bu daha gerçekçi bir çözüm olurdu. Onun için de süreci izleyeceğiz.
11:26Evet, sayın Gürer sizin de dediğiniz gibi öyle bir planlama hatası yapıldı ki yıllar içerisinde. Ürün tarlada kalıyor, çiftçi mağdur oluyor, büyükkenttekiler de aslında çok büyük maliyetlerle o ürünlere yine ulaşamıyorlar.
11:37Şimdi son olarak eklemek istedikleriniz varsa dediğiniz gibi son cümlelerinizi de alıp sonlandırın. Çünkü net de değil henüz.
11:44Evet, yani şöyle net olarak tanımı var, uygulaması net olmadığı için bir şey söylerken temkinli davranıyoruz. Çünkü Adalet Kalkınma Partisi çıkardığı kanunları uygulamamakla da önemli.
11:57Bakın Tarım Kanunu çıkardı, Tarım Kanunu'nun 21. maddesine göre diyor ki milli gelirin %1'i çiftçiye verilecek.
12:052024 yılında çiftçiye verilmesi gereken 91 milyar lira. Oysa bütçeden ayrılan bu 91 milyar lira milli gelire göre değerlendirirseniz 411 milyar lira olması gerekiyor.
12:18Yani 411 milyar lirayı vereceğim diye kanun çıkarıyor, 91 milyar lirasını veriyor.
12:242001 yılından bu yana tarım sayımı yapmıyor. Onun için planlı tarımdan söz ediyorlar, günü kurtarmak amaçlı olduğu kaygısını taşıyoruz.
12:36Keşke doğru bir planlama, öngörü, üretim öncesi, üretim süreci, üretim sonrası sürdürülse, kooperatifleşmeye dönüş gerçekleşse ve katma değerli ürün üreterek yurt dışına da ihraç edebilecek boyutta bir strateji geliştirilse tarımın sorunları daha azalır.
12:56Bugün Türkiye'de mazota destek verdik diyen siyasi iktidar bütçede 2024 yılında ayırdığı destek 16 milyar lira ama öteve ve kadeve olarak 3 milyar tarımda mazot kullanıldığına göre aldığı 43 milyar lira.
13:15Yani verdiğinin 3 katını vergi diye alan bir anlayış var. Şimdi bunlar da bir düzenlemeye gitmiyor, yübrede yemde subhansın edici destekler sağlamıyor. E şimdi diyor ki ekilmeyen araziye ektireceğim, ürün açımı gidereceğim diyor.
13:32Tabi öbür tarafta da diyor ki net ihracatçı bir ülkeyiz diyor. Bir yerde ürün açığından söz eden, bir yanda da ihracatçıyım diyen ama ihracatla da problemler üretmeye başlayan bir anlayışla karşı karşıyayız.
13:46Kaysı'da, Fındık'ta, Domates'te Türkiye ihracatçıydı. Yanlış politikalarla orada da sorun oluştu. 21 üründe arıza açığımız var. Orada ithalatçı konumdayız. Bunlarla ilgili de açığı giderme politikalarında yeterli olunamadı.
14:03Dediğim gibi bir bitkisel ham yağını bile ürettiğimiz kadar ithal ediyoruz. Pamukta da keza benzer bir durum var. Bunun gibi tarımda plansız, hamunun olmadığı, öngöre eksikliğiyle ortaya çıkan problemlerin varlığı arayışlar yaratıyor.
14:21Ama doğru arayışta değiller. Çünkü bunu diğer unsurları, ögeleriyle birlikte belleme yerine biz biliriz mantığıyla gidiyorlar. Uyarılarımızı dikkate almıyorlar. Bu uyarılar dikkate alınmadıkça da sorunlar katlıyor, artıyor.
14:38Ve ne yazık ki RAF'taki üründeki artan fiyatla tüketiciye yüksek ücretli ödeyerek ürün almak zorunda bırakıyor. Talla da 1 lira olan karpuz RAF'ta en az 10 lira kilosu. Düşünebiliyor musunuz? Patlıcan dahi sorunlu hale geldiği bir sürece evredik. Bu tarımın tamamen yönetim zaafından kaynaklanan yanlış yerlerle oluşmuş bir süreç.
15:05Sayın Güray çok teşekkür ediyoruz vakit ayırdığınız için, açıklamalarda bulunduğunuz için.
15:09Teşekkür ediyorum. İyi ayinler.
15:10Hoşçakalın.
15:34Uygulandığında derde deva olup olmayacağı da belli değil. 1 Eylül'den itibaren uygulanmaya başlayacak ve aslında görülecek ürün açığını kapatmak için bu uygulamaya gidildiği söyleniyor. Ancak pek çok kişi de bu uygulamayla birlikte küçük çiftçinin artık biteceğini, artık üretim yapmaya devam edemeyeceğini söylüyor. İlerleyen günlerde göreceğiz. Çiftçilerin sorunlarını dile getirmeye devam edeceğiz efendim. Şimdilik noktalayalım. Yeniden görüşmek üzere.