Belgin Günay: Zorla kadın atayıp, sonra “Yeterince kadın değilsin” diyorlar
İnter Dayanışma’dan aktivist Belgin Günay, Paris 2024 Olimpiyatları’nda Altın madalya kazanan boksör Imane Khelif’in maruz kaldıkları üzerinden gündeme gelen interseks ve trans sporcularla alakalı tartışmaları; interseks ve transın ne demek olduğunu; interseks sporcuların maruz kaldıkları hak ihlallerini; geçmişten günümüze cinsiyet testini; cinsiyet testinin neden ırkçı ve cinsiyetçi olduğunu; erkek interseks sporcuların neden gündem edilmediğini ve interseks sporcuların nasıl kapsanabileceğini anlattı.
Belgin Günay’ın yazısı: https://kaosgl.org/gokkusagi-forumu-kose-yazisi/olimpiyatlar-ve-bizim-buyuk-gorunmezligimiz
İnter Dayanışma:
https://interdayanisma.org/
Belgin Günay’ın yazısı: https://kaosgl.org/gokkusagi-forumu-kose-yazisi/olimpiyatlar-ve-bizim-buyuk-gorunmezligimiz
İnter Dayanışma:
https://interdayanisma.org/
Transcript
00:00İzlediğiniz için teşekkür ederim.
00:31T24'ün Ayrıkotu programından herkese merhabalar.
00:35Ben Azal Sipahi.
00:36Recide her zamanki gibi bize.
00:37Faruk Ekici eşlik ediyor.
00:39Ayrıkotu'nun bu bölümünde konuğum intersex dayanışmadan Belgin Günay.
00:44Hoş geldin Belgin. Nasılsın?
00:46Hoş buldum. İyiyim. Teşekkür ederim.
00:49Teşekkürler bize Fransa'dan bağlandığın için.
00:51Ama olimpiyatlar vesilesiyle değil sanırım başka bir vesileyle oradasın.
00:55Ama olimpiyatları konuşacağız.
00:57Olimpiyatlardaki tartışmaların ardından Kaos GL'ye intersex sporcuların görünmezliği ve maruz kaldıkları hakikat ihlalleri üzerine bir yazı yazdın.
01:06Öncelikle olimpiyatlardaki tartışmaları bir hatırlayalım istiyorum.
01:09Paris 2024 olimpiyat oyunlarında kadınlar 66 kilo boks kategorisinde son 16 turunda İtalyan boksör Angela Carini,
01:18Cezayirli rakibi Imane Halife'ye karşı maçın 46. saniyesinde çekiliyor maçtan.
01:24Carini müsabaka sırasında burnunun kırılmasından endişe ettiğini söylüyor ve bu yüzden maçtan çekildiğini söylüyor.
01:30Ve işte federasyon artık karar versin falan gibi bir laflar ediyor.
01:35Tabii bu olayın ardından mesele kamuoyunda İmane Halife'nin biyolojik olarak erkek olduğu iddialarıyla çalkalanmaya başlıyor.
01:43Ve bunlar tartışma yaratıyor.
01:45Tartışmalar Halife'nin trans kadın olduğunu söylüyor.
01:48İşte bu iddiayı ortaya atıyor.
01:50Ve işte diğer kadın sporculara bunu yapmak adil değil diye çeşitli tartışmalar üretiliyorlar.
01:56Daha sonrasında İmane Halife'nin sözcüsü Rosario Coco sporcunun iddia edildiği gibi trans olmadığını,
02:03bu olayların Halife'nin interseks olarak doğmasından kaynaklandığını ifade ediyor.
02:08Diyor ki işte haberlerin aksine Cezayirli atlet İmane Halife trans bir kadın değil.
02:13Kendisi hakkında edindiğimiz bilgilere göre her zaman bir kadın olarak sosyalleşmiş ve spor yapmış bir interseks birey diyor.
02:20Bu arada senin de yazdığın, Kaos GL yazdığın yazıda belirttiğin gibi İmane Halife kendi ağzından interseks olduğuna dair hiçbir açıklama yapmıyor aslında.
02:29Yani böyle bir beyanına biz hiçbir yerde rastlamadık sporcunun kendisinin.
02:34Ve İmane Halife de altın madalya kazandı.
02:36Kendisini tebrik etmek istiyorum.
02:38Gerçekten yüreğime su sardı.
02:40Çok iyi geldi bunca tartışmanın ardından, uğradığı bunca zorbalığın ardından.
02:44Sana da interseks nedir, trans nedir diye sorarak başlamak istiyorum Belgin.
02:49Interseks ve trans birbirinden farklı şeyler.
02:54Trans komünitesi içinde interseks ayı yok mu? Var.
02:57Ona geleceğiz, o ayrı bir konu.
02:59Ama temelde farklı şeyler.
03:02Interseks tamamı beden yapısıyla alakalı bir durum aslında.
03:08Toplumsal cinsiyetle alakası yok.
03:10Biyolojik olarak interseks olan birisi.
03:14Toplumsal cinsiyet anlamında her cinsiyet kimliğinden ve cinsel anlamında olabilir.
03:19Kadın, erkek, non-binary ya da kendisini ne olarak tanımlıyorsak özellikle sadece interseks olarak tanımlayabilir.
03:31Ama dediğim gibi sadece genital özelliklerle ilgili.
03:38Hormonların birinci ya da ikinci cinsiyet karakteristiklerinin, iç ve dış genital organlarının bazı özelliklerinin tıpta belirlenen kadın ya da erkek standartlarına uymaması.
03:52Interseksi böyle tanımlayabiliriz kısaca.
03:57Trans ise bir insanın kendisine doğuştan atanan cinsiyetten farklı bir cinsiyet kimliğine sahip olması.
04:07Ve çoğunlukla bu cinsiyet kimliğinde kendini ifade etmek için bir takım tıbbi ya da kozmetik müdahaleleri kendisiyle geçirmesi.
04:17Trans olmadığına.
04:19Dolayısıyla temelde ikisi çok farklı şeyler.
04:24Senle daha öncesinde, senle ve Yasemin'le beraber bir Mental Culturist bölümü de kaydetmiştik.
04:30Burada detaylıca konuşmuştuk intersekslerin maruz kaldığı hak ihlallerini.
04:34Ben şimdi bu sohbetimizde sana spor alanında intersekslerin maruz kaldıkları hak ihlallerinin neler olduğunu sormak istiyorum gündemle bağlantılı olarak.
04:45Spor alanında intersekslerin haksız rekabete sebep olduğu öne sürülüyor.
04:55İksiye kromozom spektrumunda interseksler olabiliyor.
05:01Bu interseks sporcular kendilerini erkek olarak tanımlamasalar bile kadın sporlarında yarışmalarına karşı çıkılıyor.
05:14Yarışmalarına izin verilmesi için, kararlarına devam edebilmek için test eskiden baskılayıcı bir takım ilaçları, 5'te österojer kullanmaları gerektiği bir yerde ameliyatlara zorlanabiliyorlar.
05:29Ya da örneğin yurtdışıysa 1000 metrede yarışamıyor da 400 metrede yarışabiliyor gibi bir tek ısınımlamaları getiriyorlar.
05:44Ve çoğu zaman aslında bu getirilen emevaki şartlar intersekslerin spora katılımını engelliyor, interseks gençleri spordan solutabiliyor.
06:02Ya da kariyerle beraber parlak bir noktadayken örneğin dayatılan ilaçları almak istemediği için interseks sporcu spor kariyerini sonlandırmak zorunda kalabiliyor.
06:17Lokal olarak da, Türkiye'de de benim kendi interseks konumundan içinde durduğum gibi örnekler var.
06:27Bunlardan sen de yazında da bahsediyorsun aslında interseks arkadaşlarının spor kariyerlerine son vermek durumunda kalmalarından ve başa çıkmak durumunda kaldıkları şeylerden.
06:37Bir de bir alt başlık olarak cinsiyet testinden de bahsediyorsun.
06:42Geçmişten günümüze aslında bu cinsiyet testi de yapılıyor.
06:48Geçmişten günümüze cinsiyet testi nedir ve bu geldiği kaynağını aldığı şey ve şu anda ifade ettiği kapladığı konum anlamında da neden ırkçı ve cinsiyetçidir cinsiyet testi?
07:02Sadece interseks değil, kadın sporlarında yetişen ve şüpheli görünen tüm kadın sporculara bu testler uygulanıyor ne yazık ki tarihten beri.
07:17Çeşitli farklı yöntemler uygulanmış.
07:21Yanılmıyorsam 1930'lardan sonra başlıyor.
07:28O dönem öne çıkan açık ya da ifşa edilmiş interseks sporculara baktığımızda daha çok Nazı Almanya'nın etkin olduğu zaman interseks sporcular olduklarını görüyoruz.
07:42Ve tam da bu dönemde çeşitli spor federasyonları, olimpiyat politikası şüpheli gördüğü kadın sporculara bir cinsiyet testi yapmaya başlıyor.
07:56Bu işte kan alınarak, kronozamlara bakılarak yapılabiliyor.
08:01DNA testi de yapılabiliyor.
08:07Sanırım en güncelde yapılan testler DNA testi.
08:12Daha öncesi SRE yönteminde kullanılıyor.
08:15Tam onun teklif harcısını tam olarak bilmiyorum.
08:19Ve ilk başlarda, 1930'lu yıllarda öyle şeyler yaşanıyor ki, bu cinsiyet testi adına kadın sporcular adeta bir suçlu gibi yakalanarak herkesin içinde sorularak bakalım gerçekten kadın mısın diye test ediliyorlar.
08:46Geçmişten beri bize baktığımızda, dediğim gibi Nazı Almanya'nın sıvıyılmak istekli olarak da başlarken,
08:53giderek aslında interseks olduğu ifşa edilen sporcuların genellikle Afrika kıtasından ve bir miktarda Latin Amerika kıtasından olduğunu görüyoruz son yıllarda özellikle.
09:07Burada işin içinde bir ırkçılık da var kesinlikle.
09:13Yani sanki şey gibi hiçbir ırkın beyaz ırktan daha güçlü, daha iri yeri olmayan hakkı yoktur.
09:26Ve işin içinde tabi kadın düşmanlığı da var.
09:29Özellikle dediğim gibi veya başladıkları dönemde bu cinsiyet testi sistemi.
09:35Bir kadının da aslında erkeklerle bile spor müsabakası katılabileceği kadar güçlü olması hazmedilemiyor sanırım bu tartışmaların tekemdeki sebeplerden birinin de bu olduğunu düşünüyorum ben.
09:52Ve dediğim gibi son yıllarda interseks olduğu ifşa edilen kadın atletlerin neredeyse tamamen Afrika kıtasından olması çok dikkat çekici.
10:05Ve aslında interseks liposu dünyada avın sanamayacağı kadar çok dünya liposunun yüzde ikisini oluşturuyor tahmin ediliyor.
10:13Ve interseks sporcuların spor alanında intersekslerin oldukça fazla sayıda bulunduğu da biliniyor.
10:24Dolayısıyla Avrupa kıtasından ya da başka yerlerden interseks sporcu olmaması neredeyse imkansız.
10:37Şunun da etkisi var ama şunu da belirteyim.
10:40Gelişmiş saydığımız Batı ülkelerinde interseksler çok çeşitli ve zaatışı müdahalelere mahsus oluyorlar.
10:48Ameliyat ediliyorlar. İç genitel organları ve dış genitel organları değiştirilebiliyor.
10:55Havlar ve kasvanlarına mahsus oluyorlar.
10:58Dolayısıyla Batılı gelişmiş ülkeler dediğimiz ülkelerdeki interseks sporcular kadın sporlarında yarışabilecek standartlara gelmiş oluyor zaten bu zaatışı müdahaleler yüzünden.
11:13Ama Afrika'ya baktığımızda ise bununla ilgili bir standart yok.
11:17Yani Afrika'da bir interseks çocuk doğduğunda istenmeyebiliyor, ihmal edilebiliyor, ölüme kadar gelebilecek sonuçlar oluyor.
11:25Ya da bir standart olmadığı için bir şekilde kalırsa topluma karışarak yaşamını sürdürebiliyor.
11:34Ve herhangi bir sağlık hizmetlerine de erişemediği için herhangi bir zaatışı tıbbî müdahale geçirmeden normal kendi doğal hormon serüleri, doğal organları bir yapısıyla yetişkinliğe ulaşabiliyor.
11:52Daha çok Afrika sporcuları bu anlamda duymamızın sebebi o da olabilir.
11:58Evet evet çok haklısın.
12:00Yani tam böyle işte siz beyaz erkeklerin aşık atması için böyle bir alanın sadece onların kaplaması gibi sanki bu testlerde icat ediliyor ve kurallar ve insanlara yaşatılanlar.
12:14Ve sen de bu sporcuların bu testlerden geçebilmek için çeşitli hormon baskılayıcılara maruz kaldıklarını söylüyorsun.
12:22Buna ya hani test sürecinde veyahut da zaten daha öncesinde hayatlarının başka bir kısmından beri maruz kalıyor olabiliyorlar.
12:29Ve yine invasiv tıbbî müdahalelerden bahsettin.
12:33Bunlara ekleyeceklerin var mıdır?
12:37Yoksa medya zorbalığının etkisine geçelim mi bu sporcuların, interseks sporcuların yaşadıkları konusunda?
12:45Hıhı.
12:47Bunlara ekleyeceğim yani aslında bu baskı var sadece interseks sporculara değil tüm intersekslere yapılıyor.
12:56Bundan da haberdar olmamız lazım.
12:58Ve hani ortada şöyle bir saçma durum var.
13:02Kendi istedikleri cinsiyeti atamak için bizi çok çeşitli işlemlerden geçiriyorlar.
13:11Zorla bizim rızamız alınmadan.
13:15Kadın atamaya çalıştılar ama buna rağmen hala bir kadın olarak spor atmaya çalıştılar bize.
13:23Yeterince kadınsın, kadın değilsin gibi tartışmalara mantık alıyoruz.
13:29Bu da çok saçma karar veren bir durum.
13:35Rahat bıraksalar keşke daha kolay olacaktı.
13:40Evet yani bu ikili cinsiyet sistemi dayatmasının her alanda çektirdikleri gerçekten.
13:47Peki işte başka interseks sporculardan da sen de bahsettin.
13:52Bu sporcular neler yaşamak durumunda kaldı ve bunda aslında medya zorbalığının önemi neydi?
13:58Ve nasıl aslında bu konuda bir medya temsiline ihtiyaç var dersin interseksler ve interseks sporcular söz konusu olduğunda?
14:06Yani genelde cevap verebilirsin, sporcular özelinde de anlatabilirsin.
14:12Yani bu konu medyaya ve şu anda sosyal medyaya da gerçekten çirkin bir şekilde yansıyor.
14:20İşte interseks ve trans sporculara, photoshopla bir takım çıkıntılar yapıp gözünüze geliyor falan gibi şakada diyebilirim.
14:34En başta zaten o sporcuya sorulmadan kimliğinin ifşa edilmesi.
14:41Bunda o kadar yıkıtıcı süreç var ki insanı intihara kadar sürükleyebilecek şeyler.
14:49Ünlü bir erkek alakalı atlet Keste Sema'ya da bunu röportajdan da belirtiyorum.
14:55Ve örnekleri de var.
14:58Bu yüzden intihar görüşünde bulunmuş interseks sporcular da bu.
15:05Medya zorbalığı gerçekten bu kişilerin hem spor kariyerlerini engelliyor, hem ruh sağlıklarını bozuyor.
15:13Ve adeta tabiri caizse hasta hiçbir suçu olmayan bir insanın katlan sofrasını atıyor.
15:23Bunlar da çok üzücü şeyler tabii ki.
15:27Yani hiç kimse sadece sevdiği işi yapmak için bunlara katlanmak zorunda kalmıyor.
15:35Aslında bu diğer sporculara adil değil, bu diğer kadın sporculara adil değil falan dendiğinde
15:45tüm şartların eşit olması çok da mümkün olabilecek gibi durmuyordu aslında.
15:51Daha yoksul bir aileden gelen bir sporcunun ona sağlanan imkanlarla
15:58daha varlıklı bir aileden gelen sporcu aynı yerde aynı imkanlarla büyümüyor.
16:04Ya da mesela yine Cezayirli bir sporcudan bahsediyoruz antrenmana gitmek için neler yaşıyor.
16:09Daha sonrasında başka biri, belki hocası eve geliyor, özel hocası eve geliyor.
16:15Yani aslında bir eşitlik arayışında sadece böyle birilerini dışlamak için
16:20ve özellikle trans ve interseksleri dışlamak için kullandığımızda da
16:25bu da gerçekten yine buradaki fobileri bizim yüzümüze yüzümüze çarpmış oluyor.
16:32Peki interseks sporcular nasıl kapsanabilir ve hak ihlallerine maruz kalmazlar?
16:37Yani bir ideali olması gereken talepleri senden almak isteyeceğim aslında.
16:45Ya bu tartışma anlatsa ne kadar saçma olduğunu anlatabilmek için bir şey eklemek istiyorum önce.
16:51Sonra geçeceğim tabii ki.
16:55Yani bugün Ebrahim Karakurt 1'e 96 bölümden olmasaydı
16:59Ebrahim Karakurt olabilir miydi?
17:01Mesela 1.40 boyunda bir voleybola dersi olabilir miydi?
17:04Ya da 2,5 metrelik siz erkek basketbola önceden tartışır mıyız?
17:10Bu haksız rekabet diyor.
17:12Yani adamın boyu 2,5 metre zaten potaya topu atmaması imkansız ama kimse bunu tartışmıyor.
17:18Elit sporcuların çoğu zaten neredeyse hepsi
17:21tabiri caizse insan üstü fiziksel özelliklere sahipler zaten.
17:28Çok azdır herhalde böylesine ama ortalama sayabileceğimiz güzelliklere sahip olup tanıdık sporcu olan.
17:38Zaten her sporda da çok farklı vücut yapıları var.
17:46Jockeyler görüyoruz, onların vücut yapısı farklı.
17:48Bir sumo bireysizinin ya da gülle atan bir sporcunun vücut yapısı çok farklı.
17:54Bir hal tacizinin vücut yapısı çok farklı.
17:57Dolayısıyla bundan hiç tartışılmıyorken interseks ve trans sporcuların tartışılıyor olması
18:03ve haksız rekabete sebep olduklarının iddia edilmesi gerçekten çok abes geliyor bana.
18:12Bu sorunun çözümü ise, mesele illa ki sporcuların cinsiyeti ise
18:22Zaten yılı olmuş 2024 niye sporlara hala cinsiyete dönüp alınmıyoruz?
18:30Bana en kapsak sayı tam şu gibi geliyor.
18:33Bu benim kişisel görevim.
18:35Interseks hareketine bu konuda ortak bir çözüm önerisi yok.
18:39Biz interseksler zaten spor bilimcisi olmak zorunda da değiliz.
18:44Çözümü biz almak zorunda da değiliz.
18:47Ama benim kişisel görüşüm, o zaman ikili cinsiyet sistemine tamamen vücut sporları bağlı.
18:52Kaldırın eşitlik diyorsanız, daha kompleks bir spret sistemi getirin.
18:59Hem vücut ağırlığına, hem kas vücuduna, hem boyu dikkate alan bir spret sistemi geliştirin.
19:06O zaman cinsiyete bağlı olmalı.
19:09Yani atıyorum, bir elli boyundaki bir interseks sporcu, bir elli boyundaki bir sis erkek sporcuyla yarışsın o zaman vs.
19:20Bunun ayrıntılarını dediğim gibi spor bilimcisi olmadığım için ben böyle edecek değilim.
19:25Ama ben bu spor dallarının cinsiyeti olmadan da daha adil bir şekilde kategorize edilebileceğine inanıyorum.
19:34Yani bilimin, teknolojinin ulaştığı şu noktadaydı bilimciler.
19:39Hala ikili cinsiyet sistemine, sporda ne gerek var?
19:44Kadın sporcuların katılımı teşvik edilmeli mi? Onlara bir pozitif ayrıntı yapılmalı mı?
19:50Tabii ki elbette ama dediğim gibi bunun farklı yöntemleri olabilir.
19:54Ve sadece kadın sporcular değil, dediğim gibi tüm LGBTİ sporcular da bir takım ayrıntılar yaşıyorlar.
20:02Onların da katılımı teşvik edilmeli.
20:05Dolayısıyla cinsiyet dışında başka bir kategorizasyon sistemi bulunabilir adalet için.
20:11Benim kişisel görüşüm bu.
20:13Hatta böyle kazananın, kaybedenin olduğu oyunları tamamen elimine etsek falan diye iyicene eli arttırayım ben de burada.
20:23Tabii tabii. Bana konsak istiyorum.
20:28Aynen öyle.
20:29Çok çok teşekkür ediyorum Belgin. Benim sorularım bu kadardı.
20:32Senin sormak, söylemek, eklemek istediklerin var mıdır?
20:35Çok ufak bir şey ekleyebilirim.
20:39Kendi erkek olarak tanımlayan, sosyal hayatta erkek olarak yaşayan interseks sporcular,
20:45kadın interseks sporcuların yaşadıklarını pek yaşamıyorlar.
20:49Normalde stres kullanımı, testosteron kullanımı hile olarak sayılıyor ve yasak.
20:58Ama erkek interseks sporcuların mesela testosteron kullanımına izin veriliyor.
21:04İşin içinde biraz önce de konuştuğumuz gibi bir kadın düşmanı ve öpücülüğün olduğu çok yüksek bir yükü var.
21:12Onu da ekleyebilirim. Çok teşekkür ederim bu fırsatı verdiğiniz için.
21:17Ben çok teşekkür ederim. Bu soru da benim sorularım arasındaydı.
21:20Atlamışım. İyi ki tamamladın. Çok çok teşekkür ediyorum. Çok sağ ol.
21:24O zaman Türkiye'de de görüşmek üzere en yakın zamanda.
21:28Bir sonraki bölümümüzde buluşmak üzere.